Halka Fiyatı: 4.00 TL. Uygulama Ayrıntıları

Transkript

1 TÜMOSAN MOTOR VE TRAKTÖR SANAYİ A.Ş. Halka Arz Fiyatı: 4.00 TL Şirket Profili: 2011 İSO-500 listesinde 185. sırada yer alan Tümosan, Konya da mülkiyeti kendisine ait 1,6 milyon metrekare üzerinde 93 bin metrekare kapalı alanda dizel motor ve traktör üretimi yapmaktadır. Türkiye nin tek çatı altında en büyük üretim kapasitesine sahip olan Şirket, ihtiyaç halinde kapasite artırımını, ek arsa yatırımı yapmaksızın mevcut kompleks üzerinde gerçekleştirme imkanına sahiptir. Dizel Motor üretim kapasitesi üç vardiyada yıllık adettir hp arası 3 silindir ve hp arası 4 silindirli dizel motor üretilmektedir. Traktör üretim kapasitesi üç vardiyada yıllık adettir hp aralığında 10 seride, 22 ana model altında 174 farklı model traktör üretilmektedir. Fabrikada 100 ü beyaz yakalı, 255 i mavi yakalı toplam 355 personel görev yapmaktadır. Özelleştirme sonrası yapılan makine teçhizat yatırımıyla üretim teknolojisi yenilenmiştir. Tesislerin kurulu olduğu Konya; i) Traktör talebinin yaklaşık %35 ini oluşturan; Akdeniz, G.Doğu Anadolu ve Orta Anadolu ya yakınlığı ii) Kara ve demiryollarının kesişim noktasında bulunması iii) Şirket in yurt içinden yaptığı malzeme tedarikinde, yaklaşık %20 ile en yüksek paya sahip il olması avantajlarına sahiptir. Üretimin başladığı yıldan 2004 te yapılan özelleştirmesine kadar geçen 18 yılda toplam traktör üreten Tümosan, sadece 2011 yılında 10 bin adedin üzerinde traktör üretim ve satışını gerçekleştirmiştir. Tümosan satışları içinde yüksek karlılığa sahip 90 hp ve üzeri traktörler %28 ile en büyük paya sahiptir. Rekabetin yüksek olduğu 50 hp altındaki traktör segmentinde 2013 yılının ikinci yarısından itibaren pazardaki konumun güçlendirilmesi amacıyla daha düşük maliyetli üretim ve uygun fiyatlarla satış planlanmaktadır. Türkiye de üretimi gerçekleştirilmeyen bu nedenle ithal ürünlerin oluşturduğu 110 hp ve üzeri traktör segmentinde ilk ürünün lansmanı Ocak 2013 te yapılacaktır. Bu segmentte ithal ürünlere göre sunulacak fiyat avantajı ile rekabette üstünlük sağlanacaktır. Tümosan 2011 itibarıyla hp segmentinde yurt içi satışlarda %44 pazar payı ile lider konumdadır. Halka Arz Detayları Halka Fiyatı: 4.00 TL Halka Arz Öncesi Sermaye: TL Sermaye artırımı: TL Ortak Satışı: TL Halka Açıklık Oranı: %26 Halka Arz Sonrası Sermaye: TL Halka Arz Büyüklüğü: TL Tahsisat Grupları: Yurt İçi Bireysel % 90 Yurt İçi Kurumsal % 10 Arz Yöntemi: En İyi Gayret Aracılığı İle Sabit Fiyatla Talep Toplama Satmama Taahhüdü: 180 gün boyunca satmama, bedelli sermaye artırımı yapmama taahhüdünde bulunmuştur. Tahmini Halka Arz Tarihi: Halka Arz Geliri: Şirket sermaye artırımı yoluyla 40 milyon TL nakit girişi sağlayacak. Ayrıca ortakların vermiş olduğu taahhüt gereği 82 milyon TL ilişkili taraflardan alacak 1 yıl içerisinde tahsil edilmiş olacaktır. Böylece şirkete 120 milyon TL nin üzerinde kaynak girişi sağlanmış olacaktır. Bu kaynak; büyümenin finansmanında ve peşin alımlarla yüksek iskontolu madde malzeme tedarikinde kullanılacaktır. Teşvik Bonus (İlave) Hisse Kimler Yararlanacak Halka Arzdan Pay Alan Yatırımcılar Uygulama Ayrıntıları Yatırımcılar halka arzdan satın aldıkları Şirket paylarının tamamını veya bir kısmını payların İMKB de işlem görmeye başlamasından itibaren 90 gün süreyle hesaplarında tutmaları durumunda, 90 günlük süre içerisinde hesaplarında herhangi bir gün sonunda bulunan en düşük Şirket payı üzerinden hesaplanmak üzere, % 4 bonus (ilave) B grubu hamiline Tümosan payı almaya hak kazanacaklardır. Günlük Alım Emri Taahhüdü Tüm Yatırımcılar Payların işlem görmeye başladığı gün dahil ilk 10 iş günü boyunca her gün halka arz fiyatından 2 milyon adet günlük alım emri sabah açılış seansında sisteme girilecektir. 10. iş günü sonunda toplam 20 milyon adet pay için halka arz fiyatından alım emri girilmiş olacaktır Yılı Mali Performans Garantisi Tüm Yatırımcılar Şirketin hakim ortağı Ereğli Tekstil 2013 mali yılı FAVÖK ve Net Kar ortalamasının 72,5 milyon TL nin altında gerçekleşmesi durumunda, sapmayı telafi amacıyla bedelsiz hisse dağıtacaktır. Bedelsiz paylar borsada işlem gören tüm paylara 2013 yılsonu mali tabloların açıklanmasının ardından dağıtılacaktır. Dağıtılacak ilave hisse oranı yüzde 50 ile sınırlı olacaktır. Dağıtımda halka arza katılmış olma şartı aranmayacaktır. 1

2 TARIM SEKTÖRÜ Türkiye de 38 milyon hektar tarım arazisi bulunmaktadır. Ülkemiz 24 milyon hektar işlenen tarım alanı ile dünyanın ilk 15 ülkesi arasında yer almaktadır yılı itibarıyla Tarımsal Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) 61,8 milyar $ ile toplam GSYİH dan %8,0 pay almıştır. Türkiye dünyanın 7. büyük tarım ekonomisine sahiptir. Tarımsal üretimin yıllık ortalama bileşik büyümesi arası dönemde %11,2 olurken aynı dönemde GSYİH büyümesi ise %14,4 seviyesindedir. Tarım sektörü 90 lı yıllarda toplam istihdamın yaklaşık %45 ini oluşturuken bugün sektörde istihdam edilen 6,1 milyon kişi toplam istihdamın %26 sını oluşturmaktadır. Sektörde 2,3 milyondan fazla işletme faaliyet göstermektedir. Bu işletmelerin %37,2 si sadece bitkisel üretim yaparken geri kalanı hem bitkisel hem hayvansal üretim yapmaktadır. Tarım ürünleri 2011 itibarıyla Türkiye nin dış ticaretinden %3,7 oranında pay alırken döneminde tarım ürünleri ithalatı %20,7, ihracatı ise %12,8 yıllık ortalama bileşik büyüme göstermiştir. Türkiye birçok tarım ürününün üretiminde dünyada ilk 10 da bulunmaktadır: Fındık(1), Karpuz(2), Şeker Pancarı (4), Domates (4), Mandalina(4), Arpa(6), Üzüm(6), Buğday(10). Tarım İşletmeleri Türkiye nin genel tarımsal yapısı gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında; parçalanmış arazi yapısı, sınırlı işletme büyüklüğü, eksik girdi kullanımı dikkat çekmektedir yılı öncesinde yapılan tarım sayımlarında işletme sayılarında düzenli artış görülmüş ve buna bağlı olarak ortalama işletme büyüklüğü azalmıştır yılından itibaren azalmaya başlayan işletme sayısı 2001 yılında 3,0 milyona, 2011 yılında ise 2,3 milyona gerilemiştir. Buna bağlı olarak ortalama işletme büyüklüğü artmıştır. Ülkemizde ortalama işletme büyüklüğü 6,8 hektar seviyesindeyken Avrupa Birliği ülkelerinde ortalama işletme büyüklüğü 17,4 hektar seviyesindedir. Tarım işletmeleri arazi büyüklüklerine göre %31 ile en çok 2-5 hektar aralığında yoğunlaşmıştır. 2

3 Parçalı arazi yapısı ve ülkedeki tarım arazisine oranla yüksek işletme sayısının sonucu olarak mevcut işletmelerin %83 ü 10 hektardan daha küçük araziler üzerinde faaliyet göstermektedir. Son yıllarda bölünmüş küçük ölçekli tarımsal araziler birleştirilerek, işletme sayısı azaltılsa da 100 hektar ve üzerinde araziye sahip işletme sayısı seviyesindedir. İşletmelerin tarım arazileri parçalı yapıya sahiptir. İşlenen toplam arazinin %45 i 4 9 parçalıdır. Arazilerin sadece %11 i tek parçadır. Tarım Bakanlığı tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesinin önlenmesi ve mevcut yapının düzeltilerek toplulaştırılma yoluyla ortalama işletme büyüklüklerinin artırılmasını öncelikli konular arasında değerlendirmektedir. Devlet Destekleri Tarım sektörü, tabiat şartlarına yüksek bağımlılığı, ülkelerin beslenme, istihdam ve kalkınma konularında sahip olduğu kilit konum nedeniyle, tüm dünyada devletler tarafından tarım işletmeleri ve tarımsal ürünlerin işlenmesi alanında yapılacak yatırımlara verilen hibe ve sübvansiyonlarla desteklenmektedir. Tarım Bakanlığı 2009 yılında yaptığı düzenleme ile tarımsal destek ödemelerini aylık takvime bağlamış ayrıca bu ödemelerin %90 lık kısmının bu takvime göre yılın ilk 6 ayında tamamlanması sağlanmıştır yılında tarıma 1,8 milyar $ seviyesinde kaynak ayırılırken yıllık %14 ortalama bileşik büyüme ile kaynak tutarı 2011 yılında 5,8 milyar $ seviyesine ulaşmıştır yılında yaşanan küresel ekonomik kriz sonrası yeniden düzenlenen teşvik ve destek programı ile kaynaklar ve GSYİH içindeki payları artmaktadır. Son iki yılda ayrılan kaynaklarda yıllık büyüme %15 e yaklaşmıştır. Tarıma ayrılan kaynaklar içinde Ziraat Bankası aracılığıyla 2004 yılından bu yana verilen tarımsal kredi faiz desteği, 2011 yılında tahmini 400 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Traktör alımlarında 35 bin TL ye kadar kredi faizinin %50 si, 35bin TL 500 bin TL aralığında ise kredi faizinin %25 i teşvik kapsamında devlet tarafından karşılanmaktadır. 3

4 Tarımda Gelişmeler ve Beklentiler Ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyeleri yükseldikçe tarımda çalışan nüfus azalmaktadır. ABD de tarım istihdam oranı %1-1,5, Avrupa Birliği nde %5,5-6,0 iken Türkiye de %26 seviyesindedir. Tarla uygulamalarında ç alışma süreleri ve tarımsal istihdam azalırken artan nüfusun ihtiyaçlarının karşılanması tarımda verimlik artışını zorunlu kılmaktadır. Bunun en önemli sonucu, insan gücüne dayalı uygulamaların yerini mekanizasyona dayalı uygulamalara bırakmasıdır. Verimlilik artışı ve mekanizasyonun önündeki en büyük engel işletmelerin küçük ve parçalı arazilerden oluşmasıdır. Bölünmüş küçük ölçekli tarımsal arazi parselleri birleştirilerek işletme sayısı azaltılmakta ve ortalama işletme büyüklükleri artırılmaktadır. Türkiye de yapılan kanuni düzenlemelerle daha önce özellikle miras yoluyla 1 dekara kadar bölünebilen tarım arazilerinin 20 dekarın altında bölünmesi engellenmiştir. Ayrıca öncelikli bölgelerde arazi toplulaştırma çalışmaları yapılmaktadır. İnsan sağlığı ve toprak, su, hava gibi doğal kaynakların korunması yönünde eğilimlerin de güçlenmesiyle, tarla tarımında kitlesel üretim yapılarak işletmelerde uzmanlaşmaya gidilmekte ve teknoloji standartları yükselmektedir. TRAKTÖR SANAYİ 70 milyar dolar büyüklüğe sahip dünya tarım makineleri pazarında yaklaşık %30 pay ile traktör segmenti ilk sırada gelmektedir. Dünyada nüfus, işlenen tarım arazisi ve tarım ekonomisi sıralamalarında en üst sırada yer alan Çin ve Hindistan, dünya traktör pazarı büyüklüğünde de liderdir yılında dünyada 1,5 milyon traktör satışı gerçekleşirken, bu satışların yaklaşık %65 i Çin ve Hindistan da gerçekleşmiştir. Türkiye, 2011 de Çin, Hindistan ve ABD nin ardından dünyanın en büyük 4. traktör pazarı konumuna gelmiştir. Dünyada nüfus artışına paralel olarak beslenme ihtiyacı da artmaktadır. Tüm dünyada artan işletme büyüklüklerine karşın özellikle gelişmiş ülkelerde yatay seyreden tarım istihdamı, tarımda verimlilik artışı yanında hem traktör ihtiyacını artırmakta hem de mevcut traktörlerin daha yüksek motor gücüne sahip traktörlerle yenilenmesini gerektirmektedir. Türkiye Pazarı 2011 yılı itibarıyla Türkiye de yaklaşık 1,5 milyon adet traktör bulunmaktadır. Traktör parkının döneminde yıllık ortalama bileşik büyümesi %5 seviyesindedir. Türkiye traktör parkının yaş ortalaması 23 tür. Ülkemiz şartlarında (yıllık ortalama 500 saat çalışma) azami ömür olarak sayılabilecek 25 yaş ve üzerindeki traktörler 704 bin adet ile toplam traktör parkının %48 ini oluştururken, bu gruptaki traktörlerin yaş ortalaması ise 34 ün üzerindedir. 4

5 Avrupa da yıllık saat çalışma ile ortalama traktör ekonomik ömrü 10 yıl olarak değerlendirilmektedir. Türkiye de 10 yaşından büyük traktör sayısı 1,2 milyon adet ve toplam parkın %80 idir. Traktör parkının bölgesel dağılımında Marmara ve Ege en yüksek payı alırken, Orta Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz en düşük paya sahiptir. Üretim ve İhracat Türkiye nin yıllık traktör üretim kapasitesi 100 bin adedin üzerindedir döneminde traktör üretiminin yıllık ortalama bileşik büyüme oranı %15 olmuştur yılı yaklaşık 63 bin adet ile traktör üretiminin en yüksek seviyeye ulaştığı yıl olmuştur. Üreticiler pazardaki talebi karşılamakta zorlanmıştır. Artan talebin karşılanmasında yan sanayiden kaynaklanan sorunlar yaşanmıştır yılının ilk yarısında iç pazardaki talebin daralmasına karşın, ihracata yönelik üretim artışı ile 2011 yılının aynı dönemindeki üretim seviyesi korunmuştur. Traktör ihracatı 2003 yılından itibaren artmaya başlayarak yıllık 10 bin adedi aşmıştır. Türkiye nin traktör ihraç ettiği başlıca ülkeler arasında ABD (%17) ve Irak (%13) tutar bazında ilk iki sırada yer almaktadır dönemi yıllık ortalama bileşik ihracat büyümesi %11 seviyesindedir yılında yaklaşık 11 bin adet traktör ihraç edilmiştir yılının ilk yarısında yaklaşık 9 bin adet traktörle bir önceki yılın tamamına yakın ihracat gerçekleştirilmiştir. İthalat Türkiye de traktör ithalatı 2004 yılından itibaren artış göstermiştir. İthalat 2011 yılında yaklaşık 15 bin adet traktörle en yüksek seviyesine ulaşmıştır yılı hariç tutulduğunda yılları arasında Türkiye nin traktör ithalatı yıllık ortalama 6 bin adet seviyesindedir döneminde traktör ithalatının yıllık ortalama bileşik büyümesi %20 olarak gerçekleşmiştir. İthal traktörler; i) Türkiye de kullanımı sınırlı bahçe tipi traktörlerden ii) Türkiye de üretimi sınırlı olan 100 hp ve üzeri modellerden iii)yerli üretimle fiyat rekabeti yaratabilecek düşük beygirli tarla traktörlerinden oluşmaktadır. 5

6 İthal traktörler sundukları fiyat avantajı sebebiyle tüketiciler tarafından talep görse de servis, yedek parça ve ikinci el piyasası açısından yerli üretime göre dezavantajlıdır. Türkiye nin traktör ithalatında İtalya, Hindistan, Fransa, Almanya ve Güney Kore ilk 5 sırada yer almaktadır. İthal edilen toplam traktörler içinde İtalya ve Hindistan ın payı %50 ye yakındır. Yurt İçi Satışlar döneminde trafik kaydı yapılan traktör sayısı ortalama 38 bindir. Küresel ekonomik krizin etkileri nedeniyle 2009 yılında kaydı yapılan traktör sayısı 17 bine düşerken, 2011 yılında yaklaşık 63 bin adetle tüm zamanların en yüksek satış rakamına ulaşılmıştır yılındaki yüksek traktör talebinin başlıca sebepleri; Ziraat Bankası aracılığı ile kullandırılan kredilerde sağlanan faiz indirimi kapsamının genişletilmesi (%25 ten %50 ye yükseltilmiştir), 2008 ve 2009 yıllarındaki kuraklığın ardından iklim koşullarındaki iyileşmenin getirdiği verim artışı ile artan çiftçi gelirleridir yılının ilk yarısında trafik kaydı yapılan traktör sayısı rekor kırılan 2011 yılının aynı dönemine göre %18 gerilerken, 2012 yılının tamamında %20 civarında gerileme ile 48 bin adet traktör trafik kaydının gerçekleşmesi beklenmektedir yılı satışlarının bölgesel dağılımı, mevcut traktör parkının bölgesel dağılımına paralellik göstermektedir. En yüksek satış Ege ve Batı Marmara da gerçekleşirken, en düşük satış Doğu Karadeniz Bölgesi ndedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi, mevcut traktör parkında 11 bölge içinde 8. sırada yer alırken 2011 satışlarında dördüncü sırada yer almıştır. 6

7 Markalar Mevcut traktör parkının %60 ını Massey Ferguson ve Fiat marka traktörler oluşturmaktadır. Son yıllarda satışlarını artıran Tümosan parktaki 31 bin traktörü ile %2 paya sahiptir. Son yıllarda hızla gelişen traktör pazarında, 2001 yılında sadece 4 marka varken, bugün 11 ülkeden 25 firma 30 farklı marka ile pazarda faaldir. Markalarının sadece 5 tanesi yerli üretime dayalı geri kalanı ithaldir. Türkiye de satılan traktör markaları arasında kendi motorunu imal edebilen üretici sayısı sadece 2 dir. Bu markaların 2011 yılı itibarıyla toplam pazar payı 60 ın üzerindedir. Sektördeki Son GeliĢmeler Türkiye nin en köklü şirketlerinden biri olan Massey Ferguson marka traktörlerin üreticisi Uzel, ortaklar arasında yaşanan problemler ve finansal krizler sonucu 2008 yılından itibaren pazardan çekilmiştir. Uzel ile ortaklığı sona eren Massey Ferguson kendi dağıtım ağını kurarak faaliyetlerine devam etmektedir. Sanko Holding, daha önce de satın almak için teklif verdiği Başak Traktör ü 2012 yılında satın almıştır. Sektöre Yönelik Beklentiler Kısa Vadeli 2013 yılında devreye girmesi beklenen hurda teşviki ile gelecek yıllarda satışların yıllık 50 bin adedi aşması beklenmektedir ve izleyen iki yılın seçim yılı olması, tarımsal desteklerde artış beklentisini güçlendirmektedir. Ekonomik istikrarın sürmesi sayesinde kredi faizleri düşük seviyelerini koruyacaktır yılından itibaren çevreye duyarlı üretim zorunluluğu getiren yasa uygulamalarının devamı olarak 2014 yılında Avrupa Birliği Emisyon Standardı Stage IV motor kullanımı zorunlu hale gelecektir. Orta Uzun Vadeli Arazilerin toplulaşması ile tarımsal işletmelerin büyümesi sonucunda mekanizasyon artmaktadır. Artan nüfusa bağlı olarak tarımsal üretimde artışın zorunluluğu nedeniyle endüstriyel tarım giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Mevcut traktör parkının yaşlılığı nedeniyle yenileme ihtiyacı her yıl artmaktadır. Devlet tarafından tarıma aktarılan kaynaklar istikrara kavuşmaktadır. Çiftçiler daha yüksek beygir güçlü ve Türkiye özelinde daha gösterişli traktörlere yönelmektedir. Tarımsal işletmelerin sadece %28 inin kendi traktörüne sahiptir. Otomotivde olduğu gibi yabancı üreticiler Türkiye yi üretim üssü olarak kullanabilir. Yan sanayinin gelişmesi sayesinde daha ucuz ve kaliteli ürün imalatı sağlanabilir. 7

8 SÜREÇ Özelleştirme Öncesi Tümosan 8

9 Ortaklık Yapısı Hissedar Halka Arz Öncesi Hissedarlık Yapısı Halka Arz Sonrası Hissedarlık Yapısı Tutar (Bin TL) Oran Tutar(TL) Oran Ereğli Tekstil Turizm San 82,090, % 62,090, % Muzaffer ALBAYRAK 6,586, % 6,586, % Bayram ALBAYRAK 3,264, % 3,264, % Nuri ALBAYRAK 3,264, % 3,264, % Kazım ALBAYRAK 3,264, % 3,264, % Mustafa ALBAYRAK 3,264, % 3,264, % Ahmet ALBAYRAK 3,264, % 3,264, % Halka Arz 0.00% 30,000, % TOPLAM 105,000, % 115,000, % TRAKTÖR ÜRETİMİ 2011 İSO-500 listesinde 185. sırada yer alan Tümosan, Konya da mülkiyeti kendisine ait 1,6 milyon metrekare üzerinde 93 bin metrekare kapalı alanda dizel motor ve traktör üretimi yapmaktadır. Türkiye nin tek çatı altında en büyük üretim kapasitesine sahip olan Şirket, ihtiyaç halinde kapasite artırımını, ek arsa yatırımı yapmaksızın mevcut kompleks üzerinde gerçekleştirme imkanına sahiptir. Dizel Motor üretim kapasitesi üç vardiyada yıllık adettir hp arası 3 silindir ve hp arası 4 silindirli dizel motor üretilmektedir. Traktör üretim kapasitesi üç vardiyada yıllık adettir hp aralığında 10 seride, 22 ana model altında 174 farklı model traktör üretilmektedir. Fabrikada 100 ü beyaz yakalı, 255 i mavi yakalı toplam 355 personel görev yapmaktadır. Özelleştirme sonrası yapılan makine teçhizat yatırımıyla üretim teknolojisi yenilenmiştir. Tesislerin kurulu olduğu Konya; i) Traktör talebinin yaklaşık %35 ini oluşturan; Akdeniz, G.Doğu Anadolu ve Orta Anadolu ya yakınlığı ii) Kara ve demiryollarının kesişim noktasında bulunması iii) Şirket in yurt içinden yaptığı malzeme tedarikinde, yaklaşık %20 ile en yüksek paya sahip il olması avantajlarına sahiptir. Dizel Motor Üretimi Dizel Motor Üretimi Tümosan, Türkiye nin ilk dizel motor üreticisi olup, 1981 yılından bu yana aralıksız üretim yapılmaktadır. Son 30 yılda toplam 170 bin adet dizel motor üretimi gerçekleştirilmiştir. Avrupa Birliği emisyon standardı Stage III-A ya uygun üretilen dizel motorlar: 3 silindirli; hp 4 silindirli; hp Tümosan Dizel Motorları Traktör dışında jeneratör ve genel endüstriyel uygulamalarda da kullanılabilmektedir. Güçlü ve yüksek performanslıdır. İyileştirilmiş yakıt ekonomisine sahiptir. 500 saatlik uzun servis aralığı bulunur. Düşük gürültü ve titreşim seviyesinde çalışır. İki yıllık standart garanti verilir. Dizel Motor Üretiminin Tümosan a Sağladığı Avantajlar İthal motora göre daha ucuza mal edilmektedir. Türkiye nin 2014 yılında Stage IV emisyon standardına dahil olmasıyla ithal motorlara göre halen seviyesinde olan fiyat avantajının daha da artması beklenmektedir. Traktör üretiminde kaliteli, kesintisiz ve en önemlisi geliştirilebilir motor tedariki büyük önem taşımaktadır. 9

10 I. Safha: Tasarım Özelleştirme sonrası yapılan yatırımlarla Ar-Ge kapsamında yurt içi tasarım kabiliyeti geliştirilerek yeni modellerin sanal tasarımı 6 ayda tamamlanabilmektedir. Mevcut modellerin geliştirme ve iyileştirilmesine yönelik tasarım çalışmaları aralıksız devam etmektedir. II. Safha: Prototip Üretimi ve Testler Tasarım ekibi tarafından hazırlanan tüm parçalar ve bileşenlerine ait teknik çizim ve detaylar yurt içi ve yurt dışı tedarikçilerle paylaşılır. Tedarikçiler ve Tümosan bünyesinde numuneler belirlenen standartlarda hazırlanır. Tedarikçilerden gelen numuneler ile prototip atölyesinde testler için seri üretimi temsil eden traktör üretilir. Prototip traktör ile tüm testler tamamlanır, gerekli yasal onaylar alınır. III. Safha: Seri Üretim Seri üretim kapasitesi tek vardiyada yıllık üç vardiyada ise adettir hp aralığında 3 ve 4 silindirli 2WD 4WD çekiş özellikli traktör üretilebilmektedir. Üretim hatları esnek üretim kabiliyetine sahip CNC tezgahları ile standart üretim yapılan transfer tezgahlarından oluşmaktadır. Üretim hatlarında verimliliğin artırılmasına yönelik yalın üretim uygulaması danışmanlarla birlikte sürdürülmektedir. TRAKTÖR PORTFÖYÜ Ürün Geliştirme 2014 yılında uygulamaya alınacak Avrupa Birliği emisyon standardı Stage IV e uygun dizel motorlu traktör üretiminde son test aşamasına gelinmiştir. Türkiye de üretimi gerçekleştirilmeyen hp traktörlerin TUBİTAK destekli Ar-Ge çalışmaları tamamlanmış, 2013 yılı Ocak ayından itibaren satışı planlanmaktadır. Pazar payının artırılmasında yüksek öneme sahip hp beygir gücünde traktör modelleri 2013 yılının ikinci yarısından itibaren satışa sunulacaktır. Mevcut ürünlerde yapılacak geliştirmelerle yerli üreticilere karşı avantaj sağlamak maksadıyla: Vites Kutusu kullanılması kg kaldırma kapasiteli hidrolik kaldırıcı uygulaması Klasik model traktörlerde kullanılan 12 x 3 vites kutusu yerine 12 x 12 vites kutusuna geçilmesi Yakıt ekonomisine %5 katkı sağlayacak RSN enjektör kullanımı başlamıştır. Pamuk Toplama Makinası Pamuk ekim alanı GAP Projesi ile birlikte Güneydoğu Anadolu Bölgesi ne kaymıştır. 30 binden fazla sayıdaki 100 ha ve altındaki işletmelerin kendi yürür orta ölçekli pamuk toplama makinesi ihtiyacı bulunmaktadır. Konsept tasarım sonrası oluşturulan ilk prototipin tarla testleri yapılmaktadır sonu itibarıyla TUBITAK desteği için başvuruda bulunulacaktır. Seri üretime 2014 sonunda geçilmesi planlanmaktadır. Yurt içi hedef pazar 100 ha ve altındaki işletmeler olup, ihracat potansiyeli de yüksektir. 10

11 İlaçlama Makinası Mayıs 2006 da havadan ilaçlamaya getirilen yasak nedeniyle karadan ilaçlama zorunlu hale gelmiştir. Karadan ilaçlamada kullanılan ekipman sayısı hızla artmakla birlikte uygun özellikte taşıma aracı bulunmamaktadır. İthal araçların maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle yerli üretim taşıma aracı ihtiyacı artarak devam etmektedir. Konsept tasarım tamamlanmıştır. Pamuk Toplama Makinası için geliştirmesi tamamlanmış olan altyapı (motor, transmisyon) kullanılacaktır. Seri üretime 2014 sonu itibarıyla geçilmesi planlanmaktadır. Tasarımı Devam Eden Diğer Araçlar Telehandler Forklift Biçerdöver Tümosan a Rekabette Üstünlük Sağlayan Özellikler Traktörün en önemi bileşenlerinden motor ve transmisyon elemanlarının tasarım ve üretim teknolojilerine sahip olunması Her yıl artan Tümosan markalı traktör sayısı ve güçlenen ikinci el piyasası Türkiye deki en geniş yerli üretim ürün yelpazesine sahip olunması Türkiye de 3 silindirli 85 hp sınıfında tek motor üreticisi olunması Uygun fiyatla kaliteli ürün satılması 100 hp üzeri traktör üretiminde sahip olduğu güçlü konum Yerli üretimin tüketiciye verdiği güven Düşük yakıt tüketimine sahip motor üretim kabiliyeti Yüksek performanslı traktörler Ucuz ve kolay yedek parça temini Yaygın servis ağı Satışların Segment Bazında Dağılımı Üretimin başladığı yıldan 2004 te yapılan özelleştirmesine kadar geçen 18 yılda toplam traktör üreten Tümosan, sadece 2011 yılında 10 bin adedin üzerinde traktör üretim ve satışını gerçekleştirmiştir. Tümosan satışları içinde yüksek karlılığa sahip 90 hp ve üzeri traktörler %28 ile en büyük paya sahiptir. Rekabetin yüksek olduğu 50 hp altındaki traktör segmentinde 2013 yılının ikinci yarısından itibaren pazardaki konumun güçlendirilmesi amacıyla daha düşük maliyetli üretim ve uygun fiyatlarla satış planlanmaktadır. Türkiye de üretimi gerçekleştirilmeyen bu nedenle ithal ürünlerin oluşturduğu 110 hp ve üzeri traktör segmentinde ilk ürünün lansmanı Ocak 2013 te yapılacaktır. Bu segmentte ithal ürünlere göre sunulacak fiyat avantajı ile rekabette üstünlük sağlanacaktır. Tümosan 2011 itibarıyla hp segmentinde yurt içi satışlarda %44 pazar payı ile lider konumdadır. Satış: Bayi ve Servis Ağı 2009 yılında 48 yetkili bayi ile Türkiye nin %60 ına ulaşabilen Tümosan bugün; 11 bölge müdürlüğüne bağlı, 65 ilde 100 noktada sahip olduğu yaygın yetkili bayi ağıyla Türkiye nin tamamına ulaşmaktadır. Türkiye de piyasa, yeni traktör alımında eski traktörün bayiler tarafından satın alınması yoluyla işlemektedir. Bu nedenle Tümosan, yetkili bayi seçiminde hem finansal açıdan güçlü hem de traktör ticaretinin içinden adayları değerlendirilmektedir. Büyüyen traktör pazarının artan ihtiyaçlarını karşılamak üzere satış ve satış sonrası noktalarının «3S (satış, servis, yedek parça (spare parts)) konseptine geçirilmesi ve hizmet kalitesinin daha da artırılması hedeflenmektedir. Her yıl sonu bayilerden gelecek yıl satılacak traktör adetlerine ilişkin olarak model bazında tahminler alınarak üretim planlaması şekillendirilmektedir yılından itibaren kotaya bağlı prim sistemine geçilerek, üretim ve satış etkinliği artırılacaktır. Bayilerin satış performansları ve stokları haftalık bazda bölge müdürlükleri ve genel müdürlük tarafından takip edilmektedir. 11

12 Tamir süresinin büyük öneme sahip olduğu tarım sektöründe satış sonrası hizmetler marka tercihinde büyük rol oynamaktadır. Tümosan, tüm ülkeye yayılmış 400 noktada yetkili servis ağına sahiptir. Tüm yetkili servisler fabrikada periyodik ve yeni model eğitimlerine katılarak sertifikalandırılmaktadır. Pazardaki Tümosan traktör sayısın artışıyla birlikte karlılığı yüksek yedek parça satışlarında da artış yaşanacaktır. Ar-Ge Çalışmaları Üst düzeyde teknik ve akademik alt yapıya yakınlık ve kalifiye insan kaynağına kolay erişim sağlamak üzere Tümosan bünyesindeki Araştırma ve Geliştirme Departmanı 18 mühendis ile İstanbul da oluşturulmuştur. Mevcut ve gelecekteki projelerin üniversite sanayi işbirliği kapsamında daha etkin olarak yürütülebilmesi için Ar-Ge merkezinin İTÜ TeknoPark a taşınması çalışmaları sürdürülmektedir. Ar-Ge çalışmalarına Tümosan tarafından harcanan kaynak 8 milyon TL dir. TÜBİTAK hibe desteğiyle birlikte Ar-Ge harcamaları 20 milyon TL ye ulaşmaktadır. Motor Şanzıman Transmisyon Üretimi Tübitak Destekli Projeler Avrupa Birliği emisyon standardı Stage III Dizel Motor Projesi ve vites kutusu projeleri tamamlanmıştır. Gürültü seviyesinin indirgenmesi, LPG ve CNG yakıtlı motor geliştirme, 6 silindirli motor üretimi, powershift transmisyon tasarım ve üretimi projeleri devam etmektedir. Stage IV : 2014 yılında Türkiye de uygulanacak olan Avrupa Birliği Stage IV emisyon standardına uyum çalışmalarında en son test aşamasına gelinmiştir. Traktör Üretimi Tübitak Destekli Projeler 3 ve 4 silindirli traktör tasarımı ve 4 çeker ön aks üretim projeleri 2010 yılında tamamlanan projeler arasındadır. Devam eden projelerden, hp Traktör Tasarımı ve Üretimi projesi kapsamında 125 hp traktör tasarım ve üretiminde prototip aşamasına gelinmiştir. Ulusal Tank Güç Paketi Projesi (Motor ve Transmisyon) Altay Projesi: Kara Kuvvetleri Komutanlığı Türk Ana Muharebe Tankı (ALTAY) ihtiyacının yurt içi imkan ve kabiliyetlerin azami kullanımı ve gerektiğinde yurt dışından teknik destek alınarak, tasarımı, geliştirilmesi, prototip üretimi, test ve kalifikasyonundan oluşur yılında imzalanan sözleşme ile Ana Yüklenici OTOKAR A.Ş. olmuştur. Altay Projesi Güç Paketi (Motor ve Transmisyon): Savunma Sanayi Müsteşarlığı Altay Tankı Güç Paketinin yerli firmalar tarafından üretilmesine karar vermiş ve bu konuda ihale açmıştır. İhalenin konusu belirlenmiş sayıdaki güç paketi prototipinin teslimidir. Motor 12 silindirli beygir gücünde olacaktır. İhaleye Tümosan, Hema Endüstri ve BMC teklif vermiştir yılı sonuna kadar ihalenin sonuçlanması beklenmektedir. Beklentiler / Kazanımlar Askeri ve sivil amaçlı farklı silindirlerde motor tasarım ve üretim kabiliyetinin kazanılması Teknoloji transferi Motor ve transmisyon özgün tasarımı konusunda know-how oluşturulması YATIRIM UNSURLARI Tarım Sektörü Dünyanın 7. büyük tarım ekonomisine sahip ülkesi Türkiye Yıllık ortalama %11 büyüyen tarım sektörü Azalan tarım işletmesi sayısı ve artan ortalama arazi büyüklüğü Tarıma aktarılan kaynakların istikrarlı ve sürekli hale gelmesi Traktör Pazarı Yıllık 40 bin adetlik Pazar büyüklüğü Yenilenmesi gereken 25 yaş üstü 700 bini aşkın eski traktör Hurda teşviki ile yıllık satışların 50 bin adet seviyesinin üzerine oturması beklentisi Tümosan Pazar payında kaydedilen sıçrama Her yıl güçlenen marka algısı Yüksek üretim kabiliyeti sayesinde hızla büyüyen ürün portföyü Karlılığı yüksek olan 100 hp ve üzeri traktörlerde rekabetçi fiyatlarla pazardan alınacak pay ve karlılık artışı Değişen pazar koşullarına hızlı adaptasyon Sürekli iyileştirilen üretim süreçleri ve artan verimlilik Teknolojiyi yönetebilme kabiliyeti Halka arz gelirleri sayesinde hızlı büyüme ve tedarik maliyetlerinde iyileşme ile karlılık artışı Temettü Politikası 2012 yılı karından temettü dağıtılması planlanmamaktadır ve izleyen yılların karından düzenli temettü dağıtımı planlanmaktadır. İlişkili Taraflardan Alacaklara İlişkin Yapılan Protokol Şirket ve ilişkili taraf ortaklıklar arasında yapılan protokole göre itibarıyla 82,4 milyon TL olan alacak tutarı 1 yıl içerisinde şirkete geri ödenecektir. 12

13 Özet Finansal Göstergeler Finansal Tablolar 13

14 14

15 PROJEKSİYON VARSAYIMLARI KAYNAK: DENİZ YATIRIM Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. 15