LATENT TÜBERKÜLOZ ENFEKSİYONU VE ÖNEMİ

Transkript

1 LATENT TÜBERKÜLOZ ENFEKSİYONU VE ÖNEMİ Dr. Tuncer ÖZEKİNCİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ MİKROBİYOLOJİ A.D. 09 MAYIS 2015 MERSİN 1

2 DÜNYADA TÜBERKÜLOZ 2013 Aktif TB olguları 9 milyon olgu 1,5 milyon ölüm ( HIV) Latent TB olguları 2+ milyar DSÖ, Küresel TB Raporu,

3 Dünyada Tüberküloz İnsidans Hızları,

4 %5 ilk 2 yıl içinde Enfekte İnsan Aktif TB %10 %5 ilk 2 yıldan sonra LTBE Once infected, always infected 4

5 Basilin alveole ulaşması Damlacık çekirdeği Akciğerler Alveol 3-5 m

6 Açık TB lu bireylerden damlacık çekirdeği maruziyeti Süre ve maruz kalma immün savunma Enfeksiyon Enfeksiyon YOK Zayıf immünite Primer progresif TB Güçlü immünite Çoğalmanın sınırlandırılması Konak faktörleri Bakteriyel faktörler Çoğalmanın durması: bazı basiller persist (latent enfeksiyon) İmmüniteye uyum İmmün savunma devam, dormant basillerdeazalma Çoğalmanın durması: tüm basiller ortadan kaldılır Reaktivasyon TB Latent enfeksiyonun temizlenmesi Ahmad S. Clin Dev Immun, 2011 den uyarlanmıştır

7 Tuberküloz basili alveollerde çoğalmaya başlar Sağlıklı bireylerde doğal savunma devreye girecektir 7

8 Farklı tip immün hücreler organizasyon Granülom oluşumu 8

9 Granulomdan basillerinin kaçışı ve çoğalması 9

10 Tüberküloz patogenezinde etkili faktörler 1. Mikroorganizmaya ait faktörler Tüberküloz basilinin toksini enzimi yoktur Hücre duvarında bulunan Kalın lipid tabakası Duvar komponentleri 2. Konakcıya ait faktörler Doğal ve edinsel bağışıklık Genetik yatkınlık

11 Mikroorganizma Faktörleri Kord faktörü (Trehaloz-6,6 dimikolat) Küme oluşturma Alternatif kompleman yolunun aktivasyonu PNL göçünü önlemesi Granulom oluşumu Solunum ve oksidatif fosforilizasyon mekanizmalarına hasarı Sülfolipidler Fagozom lizozom füzyonunu engeller Kord faktörü ile sinerji Lizozomal enzimlerin salınımını azaltır

12 Mikroorganizma Faktörleri Fosfolipidler Epithel hücrelerin dev hücrelerine dönüşüm Lipoarabinomannan(LAM) Anaflaktik tip aşırı duyarlılık yapar Nötrofil kemotaksisinde görev görür Transforming growth factor (TGF ) uyarır IL10 yapımını sağlar Reaktif oksijen ara ürünlerini nötralize edebilir Wax D ve proteinleri Aşırı duyarlılık reaksiyonları Freud adjuvanına katkı sağlar

13 Konakcı Faktörleri Doğal immünite Aktif makrofaj - Tüberküloz basili sindirimi - Tüberküloz basili imhası, öldürülmesi Aktif olmayan makrofaj - Canlı tüberküloz sindirimi - Canlı tüberküloz basili - Hücre içi yıkımdan kaçabilen bakteriler çoğalıp makrofajların parçalanmasına yol açar 13

14 Canlı kalma stratejileri: - Reaktif oksijen ara ürünlerine direnç - Fagozom-lizozom füzyonunun inhibisyonu - Fagozom asidifikasyonunun inhibisyonu - Fagozomal bölmeden sitoplazmik alana kaçış 14

15 Edinsel immünite Hücresel immünite CD4 T lenfositleri Th1(IL12, -IFN, TNF- ) Th2 (IL4, IL6, IL10) CD8 T lenfositleri 15

16 Genetik faktörler: DosR Regülonu Konakcı Faktörleri Dormant tan aktif hale geçmek için dos un ekspresyonu Lux R: rela (Rv2583c) Mikobakterilerin dormant durumunun devamını sağlar. DATİN ( Dormancy Associted Translation Inhibitor) 16

17 infectionnature Reviews Microbiology AOP, published online 9 June 2008; doi: /nrmicro

18 Aktif TB Semptomlar: Ateş Titreme Gece terlemesi Kilo kaybı Produktif öksürük Hemoptizi 18

19 Latent TB Enfeksiyonu Aktif TB semptomları yoktur Normal göğüs grafisi Bulaştırıcı değil Smear ve kültür negatif Pozitif tüberkülin deri testi (TDT) veya IGRA 19

20 BULAŞICI DEĞİLSE BİZ NEDEN LTBE NU ÖNEMSİYORUZ? 20

21 LTBE Riski Yüksek riskli yetişkin ile yakın temasta bulunan bebekler, çocuklar ve erişkinler Uzun süreli bakım evleri, hastaneler, klinikler ve tıbbi laboratuvar çalışanları Tüberküloz prevalansının yüksek olan ülkelerden gelen kişiler Aktif tüberkülozlu veya şüpheli biriyle yakın temaslılar Düşük gelirliler, hapishane gibi toplu yerlerde yaşayanlar 21

22 LTBE DAN AKTİF TB A İLERLEME 4 yaşından küçük çocuklar HIV enfekte kişiler Son iki yılda enfekte kişiler Uyuşturucu kullananlar Alkol ve tütün kullanımı Eksik ve yetersiz tedavi gören tüberküloz ile uyumlu akciğer grafisi bulguları olanlar İmmun yetmezlik; kortikosteroid ve diğer immunosüpresif ilaç kullanımı, %10 üzerinde kilo kaybı, kronik renal yetmezlik, DM, gastrektomi, malignensi,silikozis 22

23 LTBE Önlenme Stratejileri 1. Aktif TB lu hastaların hızlı tanı ve etkili tedavisi 2. TB a karşı proflaktik aşı 3. LTBE insanların tespiti ve tedavisi Druszczynska M et.al. Polish J Microbiol 2012;61(1):

24 Aktif TB lu hastaların hızlı tanı ve etkili tedavisi M.tuberculosis in yayılımını durdurmak Yayılma hızını ve latent bakteri ile enfekte kişi sayısını azaltmak TB a karşı proflaktik aşı BCG 24

25 LTBE insanların tespiti ve tedavisi Latent enfekte bireyler tarama tespit tedavi 25

26 LTBE TEDAVİSİ Farklı tedavi rejimleri İlaç duyarlılık sonuçları Başka hastalık varlığı Potansiyel ilaç etkileşimleri 26

27 İLAÇLAR LTBE SÜRE Tedavi DOZ Seçimi SIKLIK Izoniazid (INH) 9 ay Erişkin: 5 mg/kg Çocuk: mg/kg Günlük Izoniazid (INH) ve Rifafentine (RPT) Erişkin: 5 mg/kg Çocuk: mg/kg 6 ay Erişkin: 5 mg/kg Çocuk: Önerilmez Erişkin: 15 mg/kg Çocuk: Önerilmez 3 ay Erişkin ve 12 yaş üstü INH: 15 mg/kg Mak:900 mg RPT kg 300 mg kg 450 mg kg 600 mg kg 750 mg 50.0 kg mak:900 mg Rifampin 4 ay Erişkin:10 mg/kg Mak: 600 mg Haftada 2 gün Günlük Haftada 2 gün Haftada 1 gün Günlük CDC 2013

28 SONUÇ Çoğu olguda M.tuberculosis enfeksiyonu konak savunması tarafından durdurulur. Ancak LTBE devam eder Yaşamın daha sonraki herhangi bir döneminde LTBE aktif hastalığa dönüşebilir. Latent enfeksiyonun saptanması ve gerektiğinde tedavisi tüberküloz kontrolünde önemlidir 28

29 TEŞEKKÜR EDERİM 29