Ön Çapraz Bağ Yırtıkları

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ön Çapraz Bağ Yırtıkları"

Iskander Meric
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Ön Çapraz Bağ Yırtıkları Dizin en sık yaralanmalarından biri ön çapraz bağın (ÖÇB) burkulması veya yırtılmasıdır. Futbol, basketbol gibi yüksek tempolu sportif müsabakalarda ön çapraz bağın yaralanma riski yüksektir. Ön çapraz bağ yırtıklarında dizin işlevsel kaybını yeniden kazanmak için cerrahi tedavi gerekebilir. Cerrahi tedavi kararı yaralanma ve aktivite düzeyi gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Anatomi Diz eklemi üç kemikten oluşur; femur (uyluk), tibia (kaval) ve patella (diz kapağı) kemikleridir. Bu kemikleri bir arada tutan yapılara ise bağ veya lif denir. Bağlar kemikleri bir arada tutan ve stabiliteyi sağlayan güçlü yapılardır; Yan (Kollateral) Bağlar; Dizin iç ve dış yanlarında bacağa paralel uzanırlar. Dizin yana doğru açılanmasını engelleyip stabiliteyi sağlarlar. Çapraz (Cruriate) Bağlar; Dizin iç kısmında yer alan eklem içi bağlardır. Ön ve arka olmak üzere iki adet olup çapraz olarak uzandıkları için bu isimle adlandırılırlar. Bu yapılar dizin öne ve arkaya hareketini kontrol etmekte ve dizin kendi ekseni etrafında dönme kararlılığını sağlamaktadırlar. Tanımlama Ön çapraz bağ yaralanmalarının %50'den fazlasında kıkırdak, menisküs ve yan bağ gibi diğer yapılar yaralanmaya eşlik etmektedir. Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: Sayfa 1

Ön çapraz bağ yaralanmaları kendi içinde ciddiyetine göre derecelendirilir; Evre 1 yırtıklar; hafif düzeyde gerilme şeklinde olup dizde ağrı vardır fakat stabilite kaybı yoktur.

2 Ön çapraz bağ yaralanmaları kendi içinde ciddiyetine göre derecelendirilir; Evre 1 yırtıklar; hafif düzeyde gerilme şeklinde olup dizde ağrı vardır fakat stabilite kaybı yoktur. Evre 2 yırtıklar; ÖÇB de kısmı yırtık söz konusu olup yarıya yakını yırtılmıştır. Evre 3 yırtıklar; ÖÇB de tam kat yırtık meydana gelmiştir. Dizde stabilite kaybı söz konusudur. Stabilite kaybı; hasta koşarken veya merdiven inerken dizinde güvensizlik hissi ile birlikte denge kaybı anlamına gelmektedir. Sebepler Ön çapraz bağ yırtıkları birçok sebebe bağlı olabilirler. Sıklıkla; Dizin hızlı dönmesi Aniden durma Koşarken düşme Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: info@eortopedi.com Sayfa 2

3 Yanlış pozisyonda yüksekten atlama Futbol gibi sporlarda direk çarpışma Çeşitli çalışmalarda, kadın sporcularda ÖÇB yaralanması erkeklere göre daha yüksek oranlarda görüldüğü belirtilmiştir. Bunun nedeni fiziksel olarak kas ve nöromüsküler gücün farklı olmasına bağlıdır. Klinik Bulgular Ön çapraz bağ kopması durumunda, dizde bir patlama veya kopma sesi alınabilir. Diz adeta yerinden çıkar gibi olur ve ani şişme meydana gelebilir. Bunların dışında; Diz 24 saat içinde şişer. Tam hareket kaybı Eklem hattı boyunca hassasiyet Yürürken rahatsızlık ve güvensizlik Hekim Muayenesi Hastanın travma hikâyesi ve fizik muayenesi çok önemlidir. Ortopedi hekimi hastanın yaşadığı travmayı ve tıbbı geçmişini sorgulayacaktır. Fiziki muayenede yaralı diz ve normal diz karşılaştırılır. Ddizin stabilitesi özel testler ile muayene edilir. Fakat anlamlı stabilite muayenesi travmadan ortalama 3 hafta sonra, dizin şişliği geçtikten sonra yapılabilmektedir. Görüntüleme Tetkikleri; Doktorunuz ön tanısını kesinleştirmek için röntgen ve MR isteyecektir. MR ön çapraz bağ yaralanmalarını değerlendirmede en önemli görüntüleme yöntemidir. Tedavi Tam kat ÖÇB yırtıklarında tedavi, kişinin bireysel beklentilerine veya ihtiyaçlarına bağlı olarak değişmektedir. Hasta genç ve çevik ise aktif spor yaşamına geri dönmek istiyorsa ameliyat planlanmalıdır. Hastanın yaşı ileri ve aktif olamayan bir yaşam tarzına sahipse ameliyat olmaksızın yaşamını sorunuz sürdürebilir. Cerrahi Dışı Tedavi Tam kat ÖÇB yırtıkları cerrahi olmadan iyileşmez. Hastanın yaşı ileri ise dizlik ve değnek kullanarak akut dönmede dizini koruyabilir. Dizdeki şişlik geçtikten sonra diz çevresi kaslarını güçlendirmek için egzersizler verilmelidir. Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: info@eortopedi.com Sayfa 3

4 Cerrahi Tedavi Yırtık bir ÖÇB tekrar bir araya getirilip dikilemez. Bunun yerine vücudumuzdan tendon transferi ile ÖÇB yeniden inşa edilir. Bu işleme rekonstrüksiyon denir. Tendon grefti pateller tendon, hamstring kasları, aşil tendonu, quadriceps tendonu veya kadavra gibi birçok yerden elde edilebilir. Ön çapraz bağ tamiri ile ilgili ameliyat animasyonlarını dan ulaşabilirsiniz. Hangi tendonun kullanılacağına doktor ve hasta ortak karar vermelidir. Ameliyat sonrası günlük aktivitelere kısa sürede dönülürken, spora dönüş ise altı ayı bulabilir. Ameliyat Prosedürü; Ameliyat artroskopik teknikle kapalı olarak planlanır. Bu teknik açık yöntem ile kıyaslandığında ağrı daha az, hastanede kalış süresi daha kısa ve iyileşme süreci çok hızlıdır. Rehabilitasyon Tedavi ister cerrahi olsun ister olmasın, rehabilitasyon, günlük aktivitelere geri dönüş için hayati önem arz etmektedir. Fizik tedavi; eklem hareket açıklığını artırmak ve kas gücünü artırmak için çok önemlidir. Eğer hasta cerrahi olarak tedavi edildiyse ameliyat sonrası özel bir program uygulanır. Ön Çapraz Bağ Yırtıklarında; Ameliyat Şart mı? Belli meslek gruplarında ve spor ile ilgilenen aktif erişkinlerde depar atarak koşma, hızlı dönüşler, pivot gibi hareketlerde veya profesyonel meslek gruplarında ön çapraz bağ yırtıkları tamir edilmelidir. Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: Sayfa 4

5 Geçmiş dönemlerde ön çapraz bağ ameliyatlarında yaş dikkate alınırken güncel konseptde ise yaş değil kişinin aktivite düzeyi dikkate alınmaktadır Çocuklarda ön çapraz bağ yırtıkları kemik matüritesi tamamlanana kadar geciktirilir. Çünkü ameliyatta, kemik uçlarında yer alan büyüme plaklarında yaralanma riski mevcuttur. Büyüme plakları ise çocukların boyuna uzamasını sağlayan önemli yapılardır. ÖÇB si yırtık olan bir kişide diz gevşek hale gelir ve herhangi bir zorlanma durumunda eklem içinde kıkırdak ve menisküs yırtıkları gibi ikincil hasarların oluşuma riski vardır. Bu durumdan dolayı güncel yaklaşım, erişkin ve aktif kişilerde ÖÇB tamiri yapılmasıdır. ÖÇB yaralanmalarına bazı diz içi bazı anatomik yaralanmalarda eşlik edebilmektedir. Şöyle ki; % 50 menisküs yırtıkları %30 kıkırdak hasarı %30 yan bağ hasarı Eklem kapsülü yırtılması veya yukarıdakilerin kombinasyonu şeklinde görülebilmektedir. Futbolcular ve kayakçılarda sık görülen Unhappy Triad denilen durum vardır. Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: info@eortopedi.com Sayfa 5

6 Burada ÖÇB, iç yan bağ ve iç menüsküs birlikte yırtılır. Kombine yaralanmalarda cerrahi hemen planlanmalıdır ve genellikle sonuçları iyidir. ÖÇB ile birlikte olan menisküs yırtıklarının yaklaşık olarak %50 si tamir edilebilir yırtıklardır. İleri yaş, pasif ve artrozlu dizlere ön çapraz bağ ameliyatı düşünülmemelidir. Sağlıkta Nabız Dergisi Sayı 32 Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ İletişim: Sayfa 6

Benzer belgeler

Ağrılarınızı yaşamın doğal bir parçası olarak görmeyin. Menisküs Yırtıkları

Ağrılarınızı yaşamın doğal bir parçası olarak görmeyin. Menisküs Yırtıkları Menisküs Yırtıkları Diz vücudumuzun en büyük ve en karmaşık eklemlerden biridir. Diz birçok yapıyı içinde barındırır. Bu yapılar bazen istem dışı olarak zarar görebilir. Menisküs yırtıkları diz de en sık