MATBAA DA SAATLİK MALİYET SİSTEMİ VE UYGULANMASI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MATBAA DA SAATLİK MALİYET SİSTEMİ VE UYGULANMASI"

Metin Aydan
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 MATBAA DA SAATLİK MALİYET SİSTEMİ VE UYGULANMASI Hayri Ünal*, Özgül Yaman** * Marmara Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Matbaa Eğitimi Bölümü, İstanbul ** İstanbul Aydın Üniversitesi, Anadolu BİL Meslek Yüksekokulu, Tasarım ve Basım-Yayımcılık Programı, İstanbul ÖZET Her işletmede uygulanması gereken maliyet analizleri, işletmenin istikrarlı bir sürekliliği için gereklidir. İşletmeler geliştirdikleri maliyet sistemi ile ürettikleri ürünün kendilerine olan maliyetini net olarak hesaplamalıdır. Ürününün maliyetini hesaplayabilen firmalar, sektörünün durumuna göre gerçekçi bir fiyat politikası da oluşturabilir. Matbaalarda ürettikleri ürünlerin maliyetlerini hesaplayabilmek için; matbaacılığa uygun saatlik maliyet sistemini faaliyete geçirebilirler. Oysaki basım sektörünün yarısından fazlasında tam bir maliyet sistemi yoktur. Maliyet; bir ürünün işletmeye olan maloluş değeridir. Üretim yapan işletmelerde maloluşun parametreleri çok fazladır. Maliyet sistemi olmadan ürünün maliyetinin gerçekçi olarak hesaplanması mümkün değildir. Fiyatlar, doğru olarak hesaplanmış maliyet üzerinden verilirse, firma karlılık oranını da bilmiş olur. Bu şekilde işletmesinin geleceğini de net şekilde görmüş olur. Basım sektöründe fiyat ve saatlik maliyet sistemi kavramları opsiyonları ile yerleştirildiğinde, rekabetçi ortamlarda fiyat parametrelerini belirleyebilmesini ve fiyatlandırma tekniklerini doğru ve gerçek verilere dayandırılmasını sağlayacaktır. GİRİŞ Maliyet hesaplama, sistemli ve sürekli yapıldığı takdirde, basım sektörü üretim maliyetini düzenli proseslerini uygulayarak bilinçli fiyat çıkarılmasını sağlar. Matbaa sektörünün büyük bölümü, özellikle küçük ölçekli matbaalar böyle bir maliyet hesaplama sistemi uygulamadıklarından kar oranları belli, gerçek bir fiyat çıkaramamaktadırlar. Bu nedenledir ki; matbaalar için uygun olan saatlik maliyet sistemi ve bu sistemin bir matbaaya uygulanması için örnek bir matbaa modeli seçilmiştir. Matbaamıza uy- 359

İşletmeler geliştirdikleri maliyet sistemi ile ürettikleri ürünün kendilerine olan maliyetini net olarak hesaplamalıdır.

2 gun bir maliyet formu hazırlanmıştır. Seçilen matbaamızda öncelikle ana üreticiler tespit edilmiştir. Yine pilot matbaamızda çalışan tüm personelin görev ve sayısını, aylık brüt ücretlerini ve yıllık brüt ücretlerini gösteren bir tablo oluşturulmuştur. Bir üretim ünitesinin (ana üreticinin) saatlik maliyetinin bulunabilmesi için, bu ünitenin günlük, aylık veya yıllık çalışmasının maliyetinin bilinmesi gerekir. Her üretim ünitesinin (ana üretici), saatlik maliyetine tesir eden bazı masraflar vardır. Örnek: üretim ünitesinde(ana üretici) çalışanların maaşları, o ünitenin değeri ve imalat masrafları gibi. Bütün bunların toplamı her üretim ünitesinin esas maliyetini gösterir. Buna idari masraflar ve satış masrafları da ilave edildiğinde her üretim ünitesinin gerçek giderleri meydana çıkmış olur. Yani bu yöntemde direkt madde giderleri hariç tüm masraflar ana üretim ünitelerine yüklenir. Yapılan bu çalışmada, matbaalar için uygun olan saatlik maliyet sistemi ve bu sistemin bir matbaaya uygulanması gerçek hesaplar kullanarak anlatılmıştır. UYGULAMA Tablo I deki bu formda, ana üretici işyerlerinin tüm giderleri maddeler halinde gösterilmiştir. Bu giderler matbaalara göre farklılıklar gösterebilir. Bu giderlerin bazıları verileyebilir yada daha farklı giderler de olabilir. Gerçek giderler yazılmalı, verilmeyenler ise hesaba katılmamalıdır. 360

Bir üretim ünitesinin (ana üreticinin) saatlik maliyetinin bulunabilmesi için, bu ünitenin günlük, aylık veya yıllık çalışmasının maliyetinin bilinmesi gerekir.

3 Tablo I- Ana Üreticilerin Maliyet Formu MALİYET FORMU ANA ÜRETİCİ :... DEĞERİ : Amortisman : Kira Gideri : Makine Sigortası : İşçi Ücretleri :... 1.İşçi :... 2.İşçi :... 3.İşçi :... 4 İşçi : Çalışanların SSK ve Stopajı : Endirekt İşçilik Gideri :... (Danışmanlık, Yardım, Davetiye, Yardım Giderleri, Ortam Temizlik Giderleri) 7- Sosyal Gider :... (İkramiye, Prim, Kıdem, Eğitim, Elbise, Ayakkabı, Kitap, Evlenme, Ölüm, Doktor, Çocuk v.s.) 8- Elektrik Gideri :... (Aydınlatma ve Motor Gücü) 9- Makine Tamir ve Bakımı : İşyeri Masrafları :... (Tamir, Boya, Badana, Kapıcı, Isıtma v.s.) 11- İşletme Masrafları :... A-) Telefon, Noter, Seyahat, Tanıtım, Faizler, Nakliye ve Hammaliye, Kırtasiye, Odalar Aidatı, Muhasebe Ücreti, Bez: B-) Fixer, Bez, Hazne Suyu, Solvent Gideri, Alkol :... C-) Yemek ve Su : İdare ve Personel Gideri :... GENEL TOPLAM (YILLIK) :... YILLIK ÇALIŞMA SAATİ :... SAATLİK MALİYET = GENEL TOPLAM / ÇALIŞILAN SAATLER: SAATLİK MALİYET =.../...=

.. (İkramiye, Prim, Kıdem, Eğitim, Elbise, Ayakkabı, Kitap, Evlenme, Ölüm, Doktor, Çocuk v.s.) 8- Elektrik Gideri :... (Aydınlatma ve Motor Gücü) 9- Makine Tamir ve Bakımı :... 10- İşyeri Masrafları :.

4 Tablo II - Ana Üretici Birimlerin Matbaa İçerisindeki Genel Bilgileri Toplam Alan: 2000 m² 362

5 Tablo III - Model Matbaada Çalışan Personel ve Aldıkları Ücretler 363

6 Tablo IV- Ana Üretici Birimlerin Dağıtım Katsayı Değerleri 364

7 70x100, 4 RENKLİ OFSET BASKI MAKİNESİNİN MALİYET FORMU ANA ÜRETİCİ: 70x100 Dört renkli DEĞERİ: YTL 1- Amortisman: YTL/10 : YTL/yıl 2- Kira Gideri: 2 YTL/m2 x 100m2 x 12 ay : YTL/yıl 3- Makine Sigortası: YTL x % 03 : YTL/yıl 4- İşçi Ücretleri : 1.İşçi (usta): YTL x 12 ay : YTL/yıl 2.İşçi (kalfa): 700 YTL x 12 ay : YTL/yıl 3.İşçi (çırak): 500 YTL x 12 ay : YTL/yıl 4 İşçi : 5- Çalışanların SSK ve Stopajı: YTL/yıl x %21.5 : YTL/yıl 6- Endirekt İşçilik Gideri: YTL/yıl x % 20 : YTL/yıl (Danışmanlık, Yardım, Davetiye, Yardım Giderleri, Ortam Temizlik Giderleri) 7- Sosyal Gider : (1.500YTLx3)+(700YTLx3)+(500YTLx3) : YTL/yıl (İkramiye, Prim, Kıdem, Eğitim, Elbise, Ayakkabı, Kitap, Evlenme, Ölüm, Doktor, Çocuk v.s.) 8- Elektrik Gideri: 120 KW x 5 saat x 26 gün x 12 ay x 0.15 YTL : YTL/yıl (Aydınlatma ve Motor Gücü) 9- Makine Tamir ve Bakımı: YTL x % 06 : YTL/yıl 10- İşyeri Masrafları: 18 YTL/m2 x 100 m2 : YTL/yıl (Tamir, Boya, Badana, Kapıcı, Isıtma v.s.) 11- İşletme Masrafları: YTL/yıl x % 32 : YTL/yıl A-) Telefon, Noter, Seyahat, Tanıtım, Faizler, Nakliye ve Hammaliye, Kırtasiye, Odalar Aidatı, Muhasebe Ücreti, Bez: B-) Fixer, Bez, Hazne Suyu, Solvent Gideri, Alkol:234 YTL x 16 x 12 ay : YTL/yıl C-) Yemek ve Su: YTL/yıl x 3 kişi : YTL/yıl 12- İdare ve Personel Gideri: YTL x %32 : YTL/yıl GENEL TOPLAM (YILLIK) : YTL/yıl YILLIK ÇALIŞMA SAATİ : 2000 saat SAATLİK MALİYET = GENEL TOPLAM / ÇALIŞILAN SAATLER: SAATLİK MALİYET = YTL : 2000 saat = 232YTL / saattir 365

400 YTL/yıl 3.İşçi (çırak): 500 YTL x 12 ay : 6.000 YTL/yıl 4 İşçi : 5- Çalışanların SSK ve Stopajı: 32.400 YTL/yıl x %21.5 : 7.000 YTL/yıl 6- Endirekt İşçilik Gideri: 10.000 YTL/yıl x % 20 : 2.

8 SONUÇ Bu sunum için model matbaamızda belirlenen 11 ana üreticiden, 70x100 4 renkli Ofset Baskı Makinesinin saatlik maliyet hesaplamaları yapılarak, genel maliyet tablosu oluşturulmuştur. Saatlik maliyeti belirlenmiştir. Tüm ana üreticilerin saatlik maliyetleri örnek tablodaki gibi hesaplanmıştır. Tam donanımlı oluşturulan basım işletmesi içerisinde, ana üreticilerin tespiti yapılarak, endirekt maddeler ve iş gücü giderleri, kira, amortisman, makine sigortası, çalışanların SSK ve stopajı, sosyal, elektrik, makine tamir ve bakımı, işyeri masrafları, işletme masrafları, idari ve personel giderleri kısaca fiyatlandırma formunda yazılamayacak tüm giderleri hesaplanarak, tespit edilen ana üreticilerin dağıtım katsayılarıyla orantılı olarak gider yüklemeleri yapılmıştır. Aktif olarak çalışan ana üreticiler üzerine düşen bu yüklemelerle ayrı ayrı saatlik maliyetleri hesaplanmıştır. Örnek hesaplamada görüldüğü gibi 70x100 4 renkli ofset baskı makinesinin yıllık maliyeti YTL hesaplanmıştır. Bu makinenin yılda 2000 saat üretim yapacağı düşünülerek, 1 saatlik maliyetinin YTL / 2000 saat = 232 YTL/saat olduğu bulunmuştur. Bu makinede saatte 3000 baskılık 2 takım iş (8 kalıp) basılırsa, 1 kalıbın baskı maliyeti; 232/8= 29 YTL dir. Ham kalıp ve mürekkep hariçtir. KAYNAKLAR [1]. ÜNAL, H.; YÜKSEL, A.: Meslek Maliyeti, M.E.B. Yayınları, İstanbul (1990). [2]. YAMAN, Ö., Saatlik Maliyet Sisteminin Tam Donanımlı Matbaaya Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, M.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, (2006) 366

Tam donanımlı oluşturulan basım işletmesi içerisinde, ana üreticilerin tespiti yapılarak, endirekt maddeler ve iş gücü giderleri, kira, amortisman, makine sigortası, çalışanların SSK ve stopajı,

Benzer belgeler

LİDERLİK TEKSTİL VE OTOMOTİVDE... Dr. Can Fuat GÜRLESEL

LİDERLİK TEKSTİL VE OTOMOTİVDE... 1 Dr. Can Fuat GÜRLESEL Bursa ili genelinde faaliyet gösteren ilk 250 büyük firmanın tespitine yönelik 2004 araştırması sonuçlanmıştır. Sonuçlar; araştırmanın künyesi,