Editörden RİSKLER FIRSATA DÖNER Mİ? TEKSTİL İŞVEREN. Sayı: Ocak

Transkript

1

2 Editörden TEKSTİL İŞVEREN RİSKLER FIRSATA DÖNER Mİ? Ocak 2011 Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Adına İmtiyaz Sahibi HALİT NARİN Sorumlu Yazı İşleri Müdürü AV. BAŞAR AY Yayın Danışma Kurulu SEVİL BURSA TUĞRUL BORNOVALI AV. SAMİM ERGENELİ Basın Müşaviri MİNE ŞENKUL ERGÜVEN Yayın Kurulu LERZAN ÖZTÜRK AV. ÇİĞDEM SUBAŞI AV. ÖMER EMRE KAYNAK BORA KOCAMAN CEREN ERMİŞ MERVE ŞENEREN İdari Merkezi TÜRKİYE TEKSTİL SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI Metrocity A Ofis Blok Büyükdere Cad. No: 171 K Levent-İstanbul Tel: (0212) (pbx) Fax: (0212) İnternet Adresi Ofset Hazırlık DÜNYA YAYINCILIK A.Ş. Tel: (0216) Grafik Tasarım ve Uygulama ALİ BAYRAM Basıldığı Yer DÜNYA YAYINCILIK A.Ş. Globus Dünya Basınevi 100. Yıl Mah Bağcılar-İstanbul Tel: (0212) Basıldığı Tarih: 11 Ocak 2011 Yayın Türü: Yerel Süreli Yayın ISSN: Tekstil İşveren Dergisi, Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası tarafından aylık olarak yayınlanır. Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir. Dergide bulunan imzalı yazıların sorumluluğu yazarlara aittir. Her yeni yıla girerken, adettendir giden yılın muhasebesi yapılır. Ardından da yeni yılın 'beklentileri' sıralanır. Biz de öyle yaptık. Bu sayımızda bir yandan geçen yıldan akılda kalanları verirken diğer yandan da 2011'in risklerini ve fırsatlarını sıralamaya çalıştık... Şüphesiz 2010, zor geçen 2009 a göre oldukça iyiydi. Türkiye yüksek büyüme elde eden nadir ülkelerden biri olurken, bu büyüme, sektör temsilcilerinin kriz anlarında ortaya çıkan refleksi sayesinde tekstil ve hazır giyime de yansıdı da tekstilde yüzde 18'ler, hazır giyimde ise yüzde 10'lar düzeyinde ihracat artışı yaşandı. Bu da üretime ve istihdama yansıdı un defterini böyle kapattık. Şimdi umutlarla dolu koskoca bir yıl daha var önümüzde. Yeni yıla ilişkin tüm beklentiler havanın güneşli olacağı yönünde. Ancak tekstil ve hazır giyimciler olumlu beklentiye rağmen devam eden riskler nedeniyle 2011 hedeflerini biraz temkinli tuttu. Hedeflenen ihracat artışı 2010 un neredeyse yarısı kadar. İhracat yüzde 6-8 artar diyenler ağırlıkta. Tabii Yüzde 16 yı aşarız diyen de var, riskleri fırsata çevirirsek yüzde 20 yi buluruz diyen de de riskler fırsata döner mi bilinmez ama ortaya çıkabilecek en büyük risk, Türk tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin yüzde 60 ından fazlasının gittiği AB Bölgesi olarak karşımıza çıkacak. Bu bölge teklediğinde bize de yansıması olacak. Bugünlerde Avrupa'nın derdi büyük. 'Kim batar' sorusu hergün soruluyor. Devletler borçlu, bankalar borçlu... Sıkılan kemerler yüzünden halk bunalmış durumda. O yüzden yeni bir finans krizi de dahil en büyük risk alanı haline gelen Avrupa, tüm dünyanın yakın takibi altında. Yeni yılda Avrupa yı bekleyen sıkıntılar nedeniyle bu pazara çalışan tüm tekstil ve hazır giyimcilerin daha temkinli ve tedbirli olması gerekiyor de tekstil ve hazır giyimi bekleyen diğer riskler arasında ise artan pamuk fiyatları ve rekabeti engelleyen kur' da var. Ancak kur konusunda 2010 da çekilen sıkıntıların 2011 de de devam edip etmeyeceği Merkez Bankası nın sıcak paraya karşı atacağı adımlara bağlı. Nihayet 2010 un son ayında atılan ilk adımlar meyvesini verdi. Kur belli bir noktaya geldi. Bundan sonraki süreçte ise Merkez Bankası nın seçime kadar kurları en azından bu seviyede tutacağına dönük işaretler var. Ancak bu senaryoyu bozacak riskler de yok değil. Şayet seçimden önce not artışı gelirse, ortaya çıkacak sıcak para ile birlikte kurlar yeniden aşağı gidebilir. Aynı risk seçim sonrası için de söz konusu... İşte bu noktada Merkez Bankası na büyük iş düşüyor: 2010 da bir türlü sağlanamayan rekabetçi kur düzeyini yaratmak, dolarda sert dalgalar yaşanmasına izin vermemek in bu riskleri karşısında fırsatlar da yok değil. Her ne kadar AB gibi klasik pazarlarda riskler olsa da havanın güneşli olacağı ülkeler büyük fırsatlar vadediyor. Çin, Hindistan, Brezilya ve Rusya gibi ülkelerde artan tüketim bu pazarlarda daha yoğun bir faaliyet gerektiriyor. Ayrıca Irak ve Suriye pazarı yanı başımızda büyük gelecek vaadediyor. Özellikle Irak, konut hamlesi nedeniyle ev tekstili için büyük fırsat olacak. Bu yüzden başta Irak olmak üzere bu pazarlardaki artan tüketimi AVM lerde ya da farklı yöntemlerle yerinde satış yaparak fırsata çevirmek, böylece dünyanın bir tarafındaki riski başka bölgelere dağıtmak 2011 de yapılacak en mantıklı iş olsa gerek. Umuyoruz ki Türk tekstil ve hazır giyim sektörü, mevcut kapasitesi, nitelikli insan gücü ve hızlı tedarik imkânı ile riskleri fırsata çevirme becerisini bu yıl da gösterecek. Riski az, bol kazançlı bir yıl dileğiyle... Sayı: Ocak

3 İçindekiler 06 GÜNCEL Sektörü bekleyen 5 risk+5 fırsat 10 KAPAK Türkiye 2010'da dünyadan ayrıştı 2011'e tek kötü miras işsizlik 16 KAPAK 2010 da Avrupa sarsıldı piyasalar sıradaki kim sorusuna cevap aradı 18 KAPAK Tekstil ve hazır giyimde hedef 2010'un meyvelerini yeni yılda toplamak 24 VERGİ DÜNYASI Torbadan çıkanlar 26 AYIN KONUSU 2011 yılında doların düşmesine de aşırı değerlenmesine de izin yok 30 EKONOMİK DİYALOG Kriz çıkışının bilançosu 36 SÖYLEŞİ Ev tekstilinde Türkiye çok güçlü Sayı: Ocak

4 39 TEKSTİLİN KALELERİ Osmanbey marka olmayı hedefliyor 32 PARANIN MERKEZİNDEN Sıcak paraya bir önlem: Vadeli (forward) döviz piyasası 34 YORUM İşin sırrı güvende 42 EĞİTİM Jean Monnet Burs Programı bursiyerlerini bekliyor 44 ENERJİ Elektrik ihalelerinde son tango tamamlandı 50 TASARIM DÜNYASI Galatamoda da tam bir moda şöleni yaşandı 56 GEZİ Saklıkent'in gizlisi yok! 52 KÜLTÜR SANAT 58 MEDYADAN YANSIMALAR 63 İNGİLİZCE ÖZET Sayı: Ocak

5 Bizden NARİN'DEN ANLAMLI TEBRİK İlginize teşekkürler Acısıyla tatlısıyla bir yıl geride kaldı. Tekstil İşveren Dergisi olarak yeni yıla biz de umutla başladık. Derginiz 12 sayı boyunca tekstil ve hazır giyim sektörünün hüznünü, mutluluğunu ve beklentilerini yansıtmaya çalıştı. Bu durum dergi kapaklarına da yansıdı. Dergimiz mizampaj ve içeriğiyle 2010'da da büyük ilgi gördü. 2010'da enerji ve tekno-tekstil gibi yeni konuları da dergimizin içeriğine eklerken, yazar ailesini de genişlettik. 6 bin 700 adet basılan Tekstil İşveren Dergisi'ne bugüne kadar birçok teşekkür mektubu gelirken en fazla ilgiyi ise her yılbaşında hazırladığımız ajanda ve takvim görüyor. Bu yıl da merakla beklenen ajanda ve takvimden 10 bin adet basılarak dağıtıldı. Her yıl özenle seçilen Atatürk resimleriyle hazırlanan ajanda ve masa takvimi başta üyelerimiz olmak üzere pek çok önemli kurum ve kuruluşa yeni yılın girmesiyle birlikte iletildi. Tekstil İşveren Dergisi yeni yılda da beğeninize layık olmaya çalışacak. İlginize teşekkürler. Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Yönetim Kurulu Başkanı Halit Narin, her yılbaşında ilgi uyandıran yeni yıl tebrik kartında mesajını bu kez Atatürk'ün sözleriyle verdi. Narin, yılbaşı tebriğinin kapağına Atatürk'ün "Türk milletinin doğuştan gelen kabiliyeti ve kati kararı medeniyet yolunda durmadan, yılmadan ilerlemektir" sözlerini taşıdı. Narin, tebrik kartının içinde ise dileklerini şu şekilde iletti: "Birlik ve beraberlik içinde yaşayan, daha üretken bir Türkiye özlemiyle 2011 yılının sağlık, mutluluk ve huzur getirmesini dilerim." Sayı: Ocak

6 2011 YENİ YILINIZ KUTLU OLSUN! Sayı: Ocak

7 Güncel SEKTÖRÜ BEKLEYEN 5 RİSK+5 FIRSAT 2010 yılında Avrupa pazarında düşük kârla kalıcı olmaya çalışan Türk tekstil ve hazır giyimcileri yeni yılda hem risk hem de fırsatlar bekliyor. Yeni yılda riskler avantaja döner mi bilinmez ama 'dış kaynaklı' riskler olmadığı sürece tekstil ve hazır giyimciler için fırsat çok. Tekstil ve hazır giyim sektörünü 2011 de neler bekliyor? Türkiye nin lokomotif sektörü tekstil için 2011, şimdiden kendini gösteren riskler nedeniyle kayıp yıl mı olacak? Yoksa riskler avantaja döner mi? Şüphesiz bu sorulara şimdiden net cevap vermek güç. Ancak bilinen kesin bir şey var ki o da ortaya çıkabilecek en büyük risk, dış kaynaklı olacak. Çünkü küresel kriz 2010 da en fazla Avrupa yı etkiledi. Dev ekonomiler küçüldü. Yeni yıla girdiğimiz şu günlerde en büyük ihraç pazarımız olan Avrupa için 2011 in de zorlu geçeceği konusunda herkes hem fikir. O yüzden başta tekstil ve hazır giyim olmak üzere bu pazara dönük çalışanlar, yeni yılda Avrupa yı en büyük risk alanı olarak görüyor in riskleri arasında artan pamuk fiyatları ve rekabeti engelleyen kur' da sayılırken, tüm bu risklere rağmen fırsatlar da yok değil. Özellikle daralan Avrupa pazarı nedeniyle 2010 yılında ulaşılan yeni pazarlar fırsat olmaya devam edecek. 2011'de fırsat vadeden bir diğer gelişme ise büyüyen iç pazar olacak. İşte yeni yılda tekstil ve hazır giyim sektörünü bekleyen 5 risk+5 fırsat: sini yitirmesi nedeniyle tekrar düşüşler yaşanması bekleniyor. Özellikle işsizlikteki artış ve hane halkı gelirindeki azalış yeni yılda Avrupa'ya çalışan tekstil ve hazır giyimciler için büyük risk oluşturacak. Tüketimi artıracak birtakım yeni tedbirler devreye girmediği sürece AB'de şimdilik 2011 için beklenen büyüme ise yüzde 1.1. Bu oran Euro bölgesi için ise sadece yüzde 1 düzeyinde olacak. Tahminlere Türkiye'yi bekleyen riskler AB'DEKİ BORÇ KRİZİ: 2011'in en büyük riskleri arasında Avrupa geliyor. Tekstil ve hazır giyim ihracatının yarıdan fazlasının yapıldığı Avrupa ülkeleri, girdiği borç krizi nedeniyle zor günler geçiriyor. Kamu dengelerindeki bozulmayı giderici uygulamaların hayata geçirilmesi ve alınan önlemlerle 2010'un son aylarında bu ülkelerde tüketim harcamaları bir miktar canlansa da söz konusu önlemlerin 2011'de muhtemelen etki- Sayı: Ocak

8 göre AB'de en yüksek büyümeyi ise yüzde 3.1 ile Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri elde edecek. Oysa 2011'de tüm dünya ülkeleri için beklenen tahmini büyüme oranı ise yüzde 4.2. Dünya ortalamasını aşağı çekecek olan Avrupa ülkelerinde kemer sıkma tedbirlerinin 2011'de ekonomiye etkisinin büyük olması beklenirken, tekstil ve hazır giyimciler için de 'aman dikkat' dedirtecek bir süreci beraberinde getiriyor. Bu pazarı rakiplerine kaptırmamak için 2010'u kârsız geçiren tekstil ve hazır giyim işletmeleri için 2011 daha da zor olacak. EURO BÖLGESİ İÇİN 2011 YILI SENARYOLARI TAHSİLAT: Avrupa'da düşük kârla kalıcı olmaya çalışan tekstil ve hazır giyim firmaları için bu pazardaki ikinci büyük risk tahsilat... Avrupa'da yaşanan finansal kriz, hazır giyim ihracatının yüzde 90'ını bu bölgeye açık hesap yöntemiyle yapan sektörü hiç beklenmedik bir anda olumsuz etkileyebilir ve alacakları tehlikeye sokabilir. Bu konuya dikkat çeken İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi, "Avrupalı alıcılarla açık hesap yöntemiyle çalışılıyor. Mal mukabili yapılan bu ihracatta ödeme için herhangi bir garanti söz konusu olmuyor. Dolayısıyla herhangi bir kriz durumunda Avrupalı firmalar borçlarını ödemede problem çıkarınca, Türkiye'de iflaslar, işten çıkarmalar gibi acı sonuçlar yaşanabiliyor. Avrupa ülkelerine yaptığımız 11.5 milyar dolarlık hazır giyim ihracatının yüzde 90'ını açık hesap, kalan yüzde 10'unu ise akreditif kullanarak yapıyoruz. Bir başka ifadeyle 10 milyar doların üzerinde bir ihracatı en küçük bir tahsilat garantisi almadan gerçekleştiriyoruz. Bugün geldiğimiz noktada alım yapan firmalar ne kadar güçlü olurlarsa olsunlar, ülkelerinde yaşanabilecek finansal krizden mutlaka etkileneceklerdir. Bu nedenle sektörümüzün daha dikkatli olması lazım" diyor. Tanrıverdi, firmaları olası riskleri ortadan kaldırmaları ve gerçekleşebilecek trajik olayları yaşamamaları için yeni alacakları siparişlerde ihracat sigortası yaptırmaları veya akreditif kullanmaları yolunda uyarıyor. Benzer uyarıyı yapan Uludağ İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı ve Yeşim Tekstil CEO'su Şenol Şankaya da garanti içeren yani akreditasyonlu banka kredilerine ağırlık verilmesinin şart olduğuna dikkat çekiyor. Şankaya ayrıca ihracatçıya hedging ve future işlemleri ile kur dalgalanmalarına karşı kendilerini korumayı öneriyor. PAMUK: Artan pamuk fiyatları tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de Türk tekstil ve hazır giyimcileri endişelendiriyor. ABD'nin pamuk üretiminden çekilmesi, Çin'in oldukça yüksek miktarda pamuk talep etmesi, bir diğer pamuk üreticisi Hindistan'ın pamuk ihracatına yasak getirmesi ardından Pakistan'da pamuk ekili alanların selde büyük zarar görmesi, fiyatların 2010'un Sayı: Ocak

9 Güncel TL'nin değerlenme sürecine gireceği beklentisi tüm ihracatçılar için şimdiden hazırlıklı olma gerekliliğini ortaya koyuyor. 2011'de Türkiye'yi bekleyen fırsatlar son 2 ayında yüzde 110'lar düzeyinde artmasına neden oldu. Fiyat artışının yeni sezonda da devam edip etmeyeceği belirsiz. Uzmanlar, genel olarak tüm emtia fiyatlarında belirsizliğin hakim olduğunu belirtirken, Türkiye'nin pamuğu rakiplerinden ithal eder duruma gelmiş olmasının kabul edilemez olduğuna dikket çekerek önlem alınmasını istiyorlar. KUR SAVAŞLARI: 2010'da patlak veren kur savaşlarının tüm dünyaya eş zamanlı olarak zarar verme potansiyeli bulunuyor. 2010'da Çin'e yapılan Yuan baskısı sonuç vermeyince birçok ülke kurlara tek taraflı müdahaleye girişti. Uluslararası ticarette daha etkin olmak için denenen bu yol, yeni yılda ticaret savaşı riskini de bareberinde getiriyor. Her ne kadar kasımda yapılan G- 20 Zirvesi'nde ilk etapta rekabet devalüasyonu ndan kaçınma konusunda anlaşma sağlansa da hâlâ eller tetikte. Tartışmalar şimdilik yatıştı ancak ABD nin gündeme getirdiği, Almanya ve Çin gibi ülkelerin ihracat fazlasına üst sınır konulması talebinin zirvede kabul görmemesi, 2011'de kur konusunda yeni taktiklerin denenmesine yol açabilir. Nitekim ABD Hazinesi'nin "Kurlarını olması gerekenden düşük tutan büyük ekonomiler, paralarının değerlenmesine engel olurlarsa, diğer ülkeleri de aynı şeyi yapmaya teşvik eder" şeklindeki uyarısı önümüzdeki süreçte hep akıllarda olacak. YÜKSELEN PAZARLAR: Tekstil ve hazır giyimciler için Özellikle Çin, Hindistan, Brezilya ve Rusya gibi ülkelerde 2011 yılında da hava güzel olacak un 11 ayında Çin e yapılan ihracat yüzde 53, Hindistan a yapılan ihracat yüzde 22, Brezilya ya yapılan ihracat ise yüzde 60 arttı. Ayrıca Bahreyn e ihracat yüzde 55 artarken, ihracat artışı sağlanan bir diğer ülke ise yüzde 97 ile Kuveyt oldu. Aynı şekilde yüzde 46'lık ihracat artışı sağlanan İran, yüzde 25'lik artış kaydedilen Ürdün'ün yanı sıra yüzde 60 ile yüzde 123 arasında ihracat artışının yaşandığı Romanya, Kazakistan ve Tunus gibi ülkeler, 2011 yılında hazır giyim ve konfeksiyon ihracatçısına bu ülkelerde yeni fırsatlar doğuracağını gösteriyor. IRAK: Özellikle Irak pazarı bu yıl da Türk yatırımcılar için büyük fırsat olmaya devam edecek. Daha birkaç yıl öncesine kadar Irak'taki savaş ve ardından yaşanan güvenlik sıkıntısı nedeniyle sadece Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki bazı girişimcilerin 'yaşam tehlikesi' dahil büyük riskleri göze alarak bu AŞIRI DEĞERLİ TL: 2010'da aşırı değerli TL tekstil ve hazır giyim ihracatçısına pek rekabet şansı vermedi. Bu durumun 2011'de sürüp sürmeyeceği ise tamamen sıcak para girişine bağlı. Merkez Bankası'nın son aldığı tedbirler en azından seçime kadar doların yatay bir seyir izleyeceğine dair beklentileri güçlendirirken, asıl korkunun Türkiye'nin kredi notunun 'yatırım yapılabilir' seviyeye yükselmesiyle ortaya çıkacak sıcak para olduğu belirtiliyor. Muhtemelen seçim sonrası gelecek not artışının ardından Sayı: Ocak

10 ülkeyle küçük çapta yaptığı ticaret, sona eren savaşın ardından her geçen gün büyüyor. Irak ile 2003 yılında 940 milyon dolar olan dış ticaret hacmimiz 2009 yılında 6 milyar dolar seviyesini aşarken, bu performans Irak'ın, Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında beşinci sıraya yükselmesini sağladı. Bugün 600'ü aşkın Türk firması faaliyet gösterirken, Irak'ın kuzeyine giderek burada iş yeri açan veya buradaki şirketlerinde çalışan Türkler in sayısı 15 bini aştı. Firmaların ürünlerini taşıyan kamyoncuların da eklenmesi ile bu sayının 20 bine ulaştığı belirtiliyor. Türk hazır giyim firmaları da şimdiden Kuzey Irak pazarında yerini almaya başladı. İpekyol, Sarar, Collezione ve Vakko'nun da aralarında bulunduğu çok sayıda hazır giyim firması bölgedeki AVM lerde şube açtı. Önümüzdeki süreçte sadece konut ve altyapıya 100 milyar dolara yakın para harcayacak olan Irak ta artan tüketime bağlı olarak başta ev tekstili olmak üzere tekstil ve hazır giyim harcamalarının daha da artması bekleniyor. İÇ PİYASA: Seçim yılı olmasına rağmen Türkiye'nin kendi içinde hem ekonomik hem de siyasi açıdan büyük bir risk beklenmiyor. Aksine seçim yılının ekonomiyi canlandıracağı, iç tüketimi artıracağı belirtiliyor. Küresel krizin etkileri ABD ve Avrupa başta olmak üzere birçok ülkede etkisini sürdürürken, 2010'da Avrupa'nın en hızlı büyüyen ekonomileri arasında yer alan Türkiye'nin önümüzdeki yıl da bu performansını devam ettirmesi bekleniyor. 2011'deki kadar olmasa da yüzde 4-5'ler düzeyinde büyümenin beklendiği Türkiye'de tekstil ve hazırgiyimdeki büyüme beklentisi ise yüzde 10 civarında. Türkiye'de kriz yılı olan 2009 da hazır giyim, ayakkabı gibi ürünlere toplam 37 milyar TL harcanırken bu rakam 2010 un tamamında yüzde 20 artışla 44 milyar TL ye ulaşmış durumda. Tekstil ve hazır giyimde 2011'de ise iç pazarın yüzde 10 büyüyerek 50 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşması bekleniyor. Özellikle 2011'de AVM'lerdeki hazır giyim mağazalarındaki büyüme beklentisi ise yüzde 30'lar düzeyinde. Bu noktada bir tespitte bulunan İstanbul Tekstil ve Hammadde İhracatçıları Birliği (İT- HİB) Başkanı İsmail Gülle, "Özellikle sayıları gün geçtikçe artan AVM'ler iç pazarın büyümesine büyük katkı yaptı. Bunun yanı sıra komşu ülkelerle sağlanan ikili ilişkiler bu ülkelerden insanların Türkiye'ye gelip alışveriş yapmasını sağladı. Türkiye bu insanların geliş gidişleriyle 150 milyon kişilik bir iç pazar hacmine ulaştı. Dolayısıyla 2011 yılında iç pazardaki artış süratle devam edecek" diyor. İç piyasada yaşanacak bir başka olumlu gelişmeye dikkat çeken Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) Başkanı İbrahim Burkay ise "2010'daki olumlu gelişmelerin ev tekstili sektörü üzerindeki pozitif etkilerini 2011 yılında daha fazla hissedeceğiz. Çünkü inşaat ve turizm gibi sektörlerdeki canlanma bir süre sonra bu süreci dolaylı olarak etkileyecek" diyor. 2010'un ikinci yarısından itibaren iç pazarda büyük bir hareketlilik başladığını da ifade eden Burkay, "2011 yılında da bu artarak devam edecek. Gelişmekte olan tüm ülkelerin iç pazarlarında benzer artışlar oluyor" derken, iç pazardaki büyüme beklentisini ise yüzde 11 olarak açıklıyor. TÜRKİYE NİN KONUMU: Bundan önceki yıllarda olduğu gibi Türkiye 2011 de de bulunduğu coğrafi konumu avantaja çevirebilir. Türkiye bulunduğu üretim havzası itibariyle Avrupa'ya en yakın bölge. Kriz nedeniyle neredeyse günde bir vitrin değiştiren Avrupalı alıcılar, alımlarını da aylık baza çekmeye başladılar. Bu noktada Avrupa'ya yakın olan Türkiye mevcut kapasitesi ve bilgi birikimini de kullanarak yeni yılda da en hızlı teslimatı yapıp bu pazardaki konumunu daha da güçlendirebilir. Türkiye'nin bu konumuna dikkat çeken Uludağ İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı ve Yeşim Tekstil CEO'su Şenol Şankaya, "Hazır giyim ve konfeksiyonda entegre yapımız hep kriz anlarında öne çıkıyor. Yakın tedarikçi olma avantajımız kriz nedeniyle kısa vadeli ve stoksuz çalışan Avrupalı'ya cazip gelmekte. Biz hızlı servis yapabiliriz. İhracatçılar bu faktörlere odaklanmalı" diyor. MODA-MARKA: Türkiye son dönemlerde moda ve tasarım alanında mesafe katetmeye başlarken, 2011 yılında bu alanda yapılacak yeni atılımlar büyük avantaj getirecek. Türkiye'nin modadan anlamadığı yönündeki eski anlayış artık tamamen yıkılırken, yapılacak atılımla birlikte Türkiye'nin yeni dönemde moda ve tasarımda başı çeken ülkeler arasında yer alması bekleniyor. Tekstil ve hazır giyim temsilcilerine göre yeni yılda tasarıma ağırlık veren hazır giyimciler Avrupa'dan gelen müşterilerin yeni gözdesi olacak. Sektör temsilcilerine göre bu noktada markalaşma çalışmalarına da ağırlık verilerek 2023'e kadar 'Strateji Eylem Planı'nın uygulanmasıyla birlikte Türkiye'nin İtalya'nın yerini alacak bir konuma gelmesi hayal bile değil. Sayı: Ocak

11 Kapak TÜRKİYE 2010'DA DÜNYADAN AYRIŞTI 2011'E TEK KÖTÜ MİRAS İŞSİZLİK 2010 yılında ekonomik krizin izleri silinirken, Türkiye büyüme hızıyla Avrupa yı geride bıraktı. İhracatta da 11 ayda 2009 un yıllık rakamı yakalanırken, istihdamdaki artış beklenen düzeye ulaşamadı. 2009'da başta tekstil ve otomotiv olmak üzere reel sektörde etkisini yoğun bir şekilde hissettiren ekonomik kriz 2010'da yerini toparlanmaya bıraktı. İyileşmeye bağlı olarak Türkiye ekonomisi bir çok ülkeye göre daha yüksek büyüme hızı yakalama şansı elde etti. Türkiye elde ettiği yüksek büyüme ile başta İspanya, Yunanistan ve İrlanda olmak üzere Euro bölgesinde yaşanan borç krizi nedeniyle zor günler geçiren Avrupa'dan tamamen ayrıştı. Yılın ilk iki çeyreğinde sırasıyla yüzde 11.8 ve 10.2 ile yüksek büyüme hızını yakalayan Türkiye ekonomisi, 3. çeyreği de yüzde 5.5 büyüyerek kapattı. Büyümede ivme yakalayan Türkiye, işsizlikte bunu tam olarak sağlayamasa da işsizlik oranı eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 2.1 puan düşerek yüzde 11.3'e geriledi. Buna rağmen 2010'da büyümenin istihdama tam olarak yansımadığı yönündeki eleştiriler gündemden düşmedi. 2010'un sevindiren bir diğer gelişmesi ise ihracat cephesinde yaşandı. İhracatta 2009'da dış pazarlardaki daralmanın olumsuz etkisiyle görülen gerileme, 2010'da yerini artış trendine bıraktı. İhracatçı birliklerinin kayıtlarına göre bu yılın 11 ayında, geçen yılın rakamı yakalarken, 2011'de değerli TL ve cari açık sorun olmaya devam etti. Yılın 10 ayında 36 milyar dolara dayanan açıktaki artışın nedenleri, iç talebe dayalı büyüme, Türk Lirası nın değerlenmesi ve üretimdeki toparlanmayla birlikte ithal ara malı ve enerji ihtiyacı olarak sıralanıyor. ENFLASYON: Enflasyon 2009'da olduğu gibi 2010'da da tek haneli rakamlarda seyretti. Aralık ayında tüketici fiyatlarıyla (TÜFE) yüzde 0.30 gerileyen, üretici fiyatlarıyla (ÜFE) ise yüzde 1.31 artan enflasyon, yıllık bazda TÜFE de yüzde 6.40, ÜFE de 8.87 oldu. Yıllık bazda yüzde 6.5 olan hedefin de Sayı: Ocak

12 BAŞLICA EKONOMİK GÖSTERGELER (Son açıklanan veriler) Büyüme Hızı (Yüzde) (9 aylık) GSYH (Milyon TL) (9 aylık) Enflasyon (ÜFE) Enflasyon (TÜFE) Dolar Kuru İthalat (Milyon Dolar) (10 aylık) İhracat (Milyon Dolar) (10 aylık) Dış Ticaret Dengesi (Milyon Dolar) (10 aylık) İhracatın İthalatı Karşılama Oranı(Yüzde) (10 aylık) Cari İşlemler Dengesi (Milyon Dolar) (10 aylık) Merkezi Bütçe Gelirleri (Milyon TL) (11 aylık) Merkezi Bütçe Giderleri (Milyon TL) (11 aylık) Merkezi Bütçe Dengesi (Milyon TL) (11 aylık) İç Borç (Milyon TL) (10 aylık) Dış Borç (Milyon Dolar) 268, (6 aylık) Dış Borç Servisi (Milyon Dolar) (11 ay) Merkez Bankası Topl. Rezerv (Milyon Dolar) BÜYÜME HIZI Yıl GSYH Büyüme (Milyon TL) hızı (%) dönem dönem dönem dönem Yıllık dönem dönem dönem dönem Yıllık dönem dönem dönem altında kalan 2010 enflasyonu, 41 yılın da en düşüğü oldu. Enflasyon 2009 yılında TÜ- FE de yüzde 6.53, ÜFE de ise yüzde 5.93 olarak gerçekleşmişti. BÜYÜME HIZI: Küresel krizin etkisiyle yavaşlayan Türkiye ekonomisi, 2009'daki küçülmenin ardından 2010'da yeniden büyümeye geçti yılında özellikle finans sektörünü etkileyen krizle yüzde 5.7 küçülen Türkiye ekonomisi, daha sonraki yıllarda ise aralıksız büyüme sürecine girmişti. Ancak bu kez küresel krizle sarsılan Türkiye'de büyüme hızı 2008'in üçüncü çeyreğinde önemli ölçüde hız kesti, ardından da uzun yıllar sonra ilk kez 2008'in dördüncü çeyreğinde yüzde 6.2'yle eksiye geçti. 2010'un ilk 9 ayında ise büyüme hızı yüzde 8.9 olurken, sektörel bazda bakıldığında söz konusu dönemde inşaat sektörü yüzde 18.4 ile en yüksek büyümeyi gösterdi. Ekonomi en son açıklanan verilere göre yılın 3'üncü çeyreğinde ise yüzde 5.5 büyüyerek hükümetin yılsonu hedefini riske atmadı. Ekonomi yılın son üç ayında da aynı hızla büyümeye devam ederse yıllık büyüme yüzde 8'i bulacak. Böylece hükümetin Orta Vadeli Program'da yılsonu için öngördüğü yüzde 6.8'lik hedef 1.2 puan aşılmış olacak. Ancak ihracat ve sanayi üretimi gibi öncü verilerde ortaya çıkan son rakamlar, büyümenin son çeyrekte yüzde 5.5'ten fazla olacağını, yıllık büyümeyi de yüzde 8'in üzerine taşıyacağını ortaya koyuyor. Sayı: Ocak

13 Kapak İSTİHDAM: 2010'da gündemden düşmeyen bir diğer veri işsizlik rakamları oldu. En son açıklanan verilere göre işsizlik oranı eylül ayı itibarıyla yüzde 11.3 oldu. İşsizlik oranı ocakta yüzde 14.5 düzeyindeydi. İşsizlik oranı şubatta 14.4, martta 13.7, nisanda yüzde 12.0, mayısta yüzde 11.0, haziranda yüzde 10.5, temmuzda yüzde 10.6, ağustosta ise yüzde 11.4'e geriledi Eylül ayında toplam istihdam 22 milyon 973 bin kişi, işsiz sayısı 2 milyon 934 bin kişi olarak açık- landı. 2009'un aynı ayında ise işsizlik oranı yüzde 13.4, toplam istihdam 22 milyon 20 bin kişi, işsiz sayısı 3 milyon 396 bin kişi olarak belirlenmişti. İşsizlik oranı geçen yıl yüzde 14 olmuştu. EKONOMİDE 2010 YILININ ÖNEMLİ OLAYLARI 1 Ocak: Yeni Türk Lirası (YTL) cinsinden banknot ve madeni paralar yürürlükten kaldırıldı ve parada TL'ye dönüldü. 4 Ocak: Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, varlık barışı uygulaması kapsamında 47.3 milyar liralık beyanda bulunulduğunu, bu beyanlar üzerinden 1 milyar 556 milyon 629 bin lira vergi tahakkuk ettirildiğini açıkladı. 8 Ocak: Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Türkiye'nin kredi notunu, Ba3'ten, Ba2'ye yükseltti. 14 Ocak: Turkcell Süper Lig'in canlı yayın haklarını içeren A paketi için ihaleyi, 321 milyon dolar ile Digitürk kazandı. 17 Ocak: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, 31 Ocak 2010 itibariyle Tekel işçilerine ortalama 41 bin lira kıdem ve ihbar tazminatı ödeneceğini, bu tarihten sonra iş akitlerinin sona ereceğini açıkladı. 21 Ocak 21 Ocak: TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanlığı na Ümit Boyner seçildi. 24 Ocak: İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Şakir Eczacıbaşı vefat etti. 27 Ocak: Uluslararası Çalışma Örgütü, 2009'da dünyada 27 milyon kişinin daha işsiz kaldığını bildirdi. 30 Ocak: Toyota, gaz pedallarındaki sorun nedeniyle 7.5 milyon aracı geri çağırdı. 1 Şubat: Borç kriziyle boğuşan Yunanistan'da, hükümetin bütçeyi düzeltme önlemlerini denetleyen AB Komisyonu, bu ülkeden ek önlemler talep edeceğini duyurdu. 2 Şubat: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2 Şubat Sayı: Ocak

14 SANAYİ ÜRETİMİ (%) AYLAR Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ort SANAYİ ÜRETİMİ: 2009'u sert düşüşlerle geçiren sanayi üretiminde 2010'da tam tersi bir durum yaşandı. En son açıklanan ekim verilerine göre sanayi üretimi yüzde 9.8 artış kaydetti yılı ekim ayında imalat sanayinde yaşanan yüzde 11.3'lük artış ise dikkat çekti. Geçen yılın tamamında toplam sanayi üretimi yüzde 9.9 oranında düşerken, imalat sanayindeki düşüş yüzde 11'i geçmişti. BÜTÇE AÇIĞI: En son açıklanan kasım verilerine göre 11 aylık bütçe açığı yüzde 49.3 azalarak milyar liraya geriledi. Kasım ayında bütçeden 25 milyar 740 milyon lira harcama yapıldı, bütçe gelirleri de 25 milyar 375 milyon lira olarak gerçekleşti. Maliye Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre kasım ayında faiz dışı fazla (FDF) ise 4.62 milyar lira oldu. Söz konusu ayda vergi gelirleri iç tüketimdeki artışa bağlı olarak yüzde 46.9 artarak milyar lira düzeyinde gerçekleşti. Kasım ayında dâhilde alınan KDV'de yüzde 2 bin 933, Gelir Vergisi'nde yüzde 105.5, ithalde alınan KDV'de ise yüzde 52.7'lik artış dikkat çekti. 2009'un 11 ayında, bütçe giderleri 239 milyar 542 milyon lira, bütçe gelirleri 193 milyar 186 milyon lira ve bütçe açığı 46 milyar 356 milyon lira düzeyinde olmuştu yılının 11 ayında faiz dışı fazla ise 5 milyar 803 milyon lira düzeyinde idi. İHRACAT: Küresel krizle beraber dış pazarlardaki daralma sonucu düşüşe geçen ihracat ise bu yıl toparlanarak 2009'un ekim ayında başlayan artış trendini sürdürdü. Böylece, bu yılın 11 ayındaki ihracat rakamı geçen yılın tamamında kaydedilen rakama ulaştı. TİM verilerine göre 2010 Ocak-Kasım döneminde ihracat 102 milyar 161 milyon dolar oldu. Kasım sonu itibariy- (TMSF) Başkanlığı'na, bu görevi vekâleten yürüten Şakir Ercan Gül atandı. 9 Şubat: Yunan hükümeti krize karşı önlemler paketini açıkladı. Pakette, yüksek ücret alan memurların maaşlarının dondurulması, 12 bin Euro'nun üzerindeki kazançlara yüzde arasında vergi uygulanması gibi unsurlar yer aldı. 14 Şubat: Küresel krizle ilgili oldukça karamsar bir tablo çizen AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso '20 yılda biriktirdiğimizi, kriz 2 yılda götürdü' tespitinde bulundu. 19 Şubat: Standard and Poor's Türkiye'nin uzun vadeli yabancı para cinsinden kredi notunu 'BB'ye yükseltti. Standard and Poor's'dan yapılan açıklamada, Türkiye'nin uzun vadeli yerel para birimi cinsinden kredi notunun da 'BB'ye yükseltildiği belirtildi. 24 Şubat: Dünya Ticaret Örgütü Başkanı Pascal Lamy, geçen yıl küresel ticaretin yüzde 12 ile rekor oranda gerilediğini bildirdi. 26 Şubat: Forbes Türkiye, 'En Zengin 100 Türk' listesini açıkladı. Hüsnü Özyeğin, 3 milyar dolarlık servetiyle 'en zengin Türk' unvanını korurken, listede ikinci sırada Mehmet Emin Karamehmet 2.9 milyar dolarlık, üçüncü sırada Şarık Tara 2.6 milyar dolarlık servetiyle yer aldı. 2 Mart: TÜİK verilerine göre, Türkiye'de 2009 yılında işsizlik oranı, 2008'e göre 3 puan artarak yüzde 14 oldu. 7 Mart: Altın fiyatları uluslararası piyasalarda yeniden yükselişe geçti. Ons fiyatı iki hafta içinde dolardan, dolara yükseldi. 9 Mart: Irak Petrol Bakanlığı, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı nın (TPAO) Irak'ın Rumaila petrol sahasında 45 yeni petrol kuyusunu açma hakkını kazandığını bildirdi. 10 Mart: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, IMF ile standby anlaşması yapılmayacağı kanaatine ortak olarak vardıklarını bildirdi. IMF, Türkiye'nin ekonomik görünümünün iyileştiğini ve Türkiye ile IMF'nin, bu temelde, 4. Madde istişarelerini mayıs ayında başlatma konusunda mutabakata vardıklarını açıkladı. 26 Mart: AB liderleri, borç krizindeki Yunanistan'ı IMF'nin katkısıyla kurtarma konusunda uzlaştı. Kurtarma planı 110 milyar Euro'ya maloldu. 3 Nisan: Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, devlet iç borçlanma senetlerinde (DİBS) yerli ve Sayı: Ocak

15 Kapak yon dolara ulaştı yılının Ocak-Ekim döneminde 9 milyar 199 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabında, bu yılın aynı dönemindeki artış oranı yüzde 288 oldu. Cari açık, geçen yılın sonunda 14 milyar 283 milyon dolar düzeyinde idi. le son bir yıllık ihracat ise 112 milyar 216 milyon dolar oldu. Hükümet, Orta Vadeli Program'da 107 milyar, TİM ise 111 milyar dolar ihracat hedeflemişti. Bu arada 2010'da Çin, Hindistan, Brezilya gibi büyüme temposu yüksek ülkelere gerçekleştirilen ihracattaki artış dikkat çekti. Çin'e ihracat 11 ayda yüzde 53, Hindistan a yüzde 22, Brezilya ya ise yüzde 60 arttı. Bu ülkelerin yanı sıra alternatif pazarlardan Kuveyt e ihracat yüzde 97, İran a yüzde 46, Ürdün'e yüzde 25, Bahreyn e ise yüzde 55 arttı. 2010'un ilk 10 ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 62.7 düzeyinde gerçekleşti. Geçen yılın tamamında ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 72.6 olmuştu. ÖDEMELER DENGESİ: Merkez Bankası nın açıkladığı ödemeler dengesi bilançosuna göre, bu yılın 10 ayında cari açık geçen yılın aynı döneminin 4 katına yakın artarak, 35 milyar 723 mil- DÖVİZ REZERVLERİ: 2009 yılı sonunda 74 milyar 810 milyon dolar olan Merkez Bankası toplam rezervleri, yüzde 13 oranında artarak, 84 milyar 620 milyon dolara çıktı. 10 Aralık 2010 tarihi itibariyle rezervlerin 4 milyar 886 milyon doları altın, 79 milyar 734 milyon doları da döviz rezervlerinden oluştu yılı sonunda altın rezervleri 4 milyar 121 milyon dolar, döviz rezervleri ise 70 milyar 689 milyon dolar idi. Döviz rezervi 2002 yılından bu yana ise 64.6 milyar dolar artarak, 19.4 milyar dolardan 84 milyar dolara ulaştı. Böylece Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 'Merkez Bankası'nın döviz rezervi 100 milyar dolar olmalı' hedefine sadece 16 milyar dolar kaldı. Merkez Bankası ayrıca 2002 yılından bu yana net 79.2 milyar dolarlık net döviz alımı gerçekleştirdi. 15 Aralık itibariyle 2010'da Merkez Bankası'nın döviz alım tutarı ise 14.1 milyar liraya ulaştı. BORÇLAR: 2009 sonu itibariyle 330 milyar 5 EKONOMİDE 2010 YILININ ÖNEMLİ OLAYLARI 3 Mayıs yabancı ayrımını kaldırdıklarını belirterek, bütün fonlara ve sermaye şirketlerine sıfır stopaj uygulayacaklarını bildirdi. Şimşek, gerçek kişiler ve diğer kurumlar için ise yüzde 10 stopaj uygulamasına devam edileceğini söyledi. 9 Nisan: Euro, yaklaşık 1.5 yıllık aradan sonra ilk kez 2 liranın altına geriledi. 15 Nisan: Çin ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 11.9 büyüdü. 20 Nisan: IMF, küresel finans krizinin zarar tahminini 2.8 trilyon dolardan 2.3 trilyon dolara düşürdü. 30 Nisan: Bakanlar Kurulu, et fiyatlarındaki artışın önüne geçmek amacıyla Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü ne damızlık olmayan canlı sığır ve sığır eti ithalatı için tarife kontenjanı açtı. 3 Mayıs: Et ve Balık Kurumu, ABD, Brezilya, Uruguay, Arjantin ve Şili'den 5 bin ton canlı kasaplık sığır ithali için ihale açtı. 4 Mayıs: Elektrik Üretim A.Ş.'ye (EÜAŞ) ait 19 gruba ayrılan 52 akarsu santralinin özelleştirilmesi, birinci grupta yer alan İznik-Dereköy, İnegöl-Cerrah ve M. Kemalpaşa-Suuçtu hidroelektrik santralleriyle başladı. 5 Mayıs: AB Komisyonu, Türkiye'nin bu yıl yüzde 4.7 ve gelecek yıl yüzde 4.5 ile Avrupa'nın en hızlı büyüyen ülkesi olacağını bildirdi. 6 Mayıs: Yunanistan'daki ekonomik krize ilişkin uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, krizin, Portekiz, İtalya, İrlanda ve İngiltere gibi ülkelerdeki bankaları vurabileceği uyarısında bulundu. New York Menkul Kıymetler Borsası yüzde 3'ün üzerinde bir düşüşle kapandı. 7 Mayıs: Kurumlar Vergisi Türkiye rekortmenleri açıklandı. Buna göre, Ziraat Bankası 1 milyar 182 milyon liralık vergiyle listenin ilk sırasında yer aldı. 12 Mayıs: İspanya'da hükümet, ekonomik krize karşı sert önlemler açıkladı. Hükümet kamu çalışanı sayısını 13 bin kişi azaltma kararı aldı. 13 Mayıs: Portekiz hükümeti de harcama ve gelir azaltıcı önlemler aldığını açıkladı. Sayı: Ocak

16 Öte yandan, bu yıl aralık ayının ilk yarısına kadar yapılan dış borç ödemeleri ise 12 milyar milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. DÖVİZİN SEYRİ: 2009'da TL ile en düşük seviyesini gören ABD Doları 2010'da da ihracatçıyı üzdü. Şubat başından itibaren liranın üzerinde seyreden dolar, haziran ayında liranın üzerini görürken, en düşük düzeyini de kasım ayı başında civarında kaydetti. Yıl boyu düşük düzeyde seyreden dolar, yılsonuna gelindiğinde 21 Aralık 2010 tarihi itibariyle lira oldu. Dolarda bu süreçteki artış sadece yüzde 4 olurken, Euro ise 1 yılda düşüş kaydetti. Euro'nun satış fiyatı ise 2009 yılsonunda lira iken, 21 Aralık 2010 tarihinde lira düzeyinde gerçekleşti. milyon lira olan iç borç stoku, 2010 yılı ekim sonu itibariyle 347 milyar 822 milyon liraya çıktı. Böylece 10 ayda stoktaki artış yüzde 5.4 olarak hesaplandı yılı ekim sonu itibariyle iç borç stokunun 338 milyar 966 milyon lirası tahvil, 8 milyar 856 milyon lirası bonolardan oluştu. Türkiye'nin 2009 yılı sonunda 268 milyar 313 milyon dolar olan dış borç stoku ise, bu yılın ikinci çeyreğinde 266 milyar 339 milyon dolara geriledi. Haziran sonu itibariyle dış borç stokunun 61 milyar 964 milyon doları kısa vadeli, 204 milyar 375 milyon doları da uzun vadeli borçlardan oluştu. FAİZ ORANLARI: Hazine, bu yıl devlet iç borçlanma senetleriyle yapılan borçlanmada en kısa 6 ay, en uzun 10 yıl vadeyle borçlandı. Yılın ilk ayında yüzde 8-9'larda seyreden yıllık bileşik faiz oranı, en son 7 Aralık'ta yapılan 7 yıl (2513 gün) vadeli tahvil ihalesinde yüzde 7.77 oldu. Bankaların yıllık mevduat faizleri ise yılsonu itibariyle yüzde 4 ile yüzde 9 arasında değişiyor yılı sonu itibariyle bankaların yıllık mevduat faiz oranları yüzde 5 ile yüzde 9.5 arasında idi. Merkez Bankası ise gecelik faiz oranlarını 2009 Kasım ayından itibaren borçlanmada yüzde 6.50, borç vermede ise yüzde 9'da tutarken, eylül ayında borçlanma faizini yüzde 6.25, borç verme faizini de yüzde 8.75'e çekti. Para Politikası Kurulu nun bu yılki son toplantısında alınan kararla da politika faiz oranı yüzde 7.0'dan yüzde 6.50'ye, gecelik borçlanma faizi yüzde 1.75'ten yüzde 1.50'ye indirildi. Yüzde 8.75 olan borç verme faiz oranı ise yüzde 9 oldu. MEVDUAT-KREDİ: Merkez Bankası'nın en son 3 Aralık tarihli verilerine göre, bir önceki yılsonunda 455 milyar 31,4 milyon lira düzeyinde bulunan bankalardaki toplam mevduat, 11 ayda yüzde 12 artışla 509 milyar 885,7 milyon liraya yükseldi. Bankacılık sistemi kredi hacminde 11 ayda kaydedilen genişleme ise yüzde 38 oldu. Geçen yıl 31 Aralık'ta 314 milyar 965 milyon lira olan kredi hacmi, 3 Aralık itibariyle milyar liraya ulaştı. Bankaların kullandırdığı tüketici kredileri 10 Aralık itibariyle 121 milyar 366,6 milyon lira olurken, geçen yıl sonuna göre yüzde 34 artış kaydedildi yılı sonunda tüketici kredileri 90 milyar 582,9 milyon lira düzeyinde bulunuyordu. Bireysel kredi kartları aynı tarihlerde yüzde 17 artışla 35 milyar 773,8 milyon liradan, 41 milyar 974,4 milyon liraya çıktı. 7 Haziran 14 Mayıs: Altının ons fiyatı, uluslararası piyasalarda dolara ulaştı. 15 Mayıs: Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean-Claude Trichet, Avrupa ekonomisinin 1. Dünya Savaşı'ndan bu yana en derin ekonomik krizi yaşadığını söyledi. 28 Mayıs: Ali Sami Yen Stadyumu ihalesinin ikinci oturumunda en yüksek teklifi 461 milyon 500 bin lirayla Aşçıoğlu İnşaat verdi. 31 Mayıs: Gelir Vergisi Türkiye rekortmenleri listesinde 2'nci sırada yer alan Salvo Taragano'nun vergi kaçırdığı belirlendi. 4 Haziran: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) başkanlığına Mehmet Büyükekşi yeniden seçildi. 7 Haziran: Türkiye ve Azerbaycan enerji bakanlıkları arasındaki deklarasyonla, Azerbaycan'dan Türkiye'ye ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya doğalgaz satışı ve taşınmasına ilişkin mutabakat zaptı imzalandı. 11 Haziran: Japonya Başbakanı Naota Kan, ülkenin kamu borçları nedeniyle iflas riskiyle karşı karşıya olduğunu bildirdi. 13 Haziran: Güney Kore, ''sıcak para'' olarak da adlandırılan kısa vadeli sermaye giriş ve çıkışlarından korunmak için yeni önlemler aldı. 14 Haziran: Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Yunanistan'ın kredi notunu dört basamak düşürdü. 17 Haziran: AB devlet ve hükümet başkanları, Yunanistan'ın ardından Macaristan, Portekiz ve İspanya'ya yayılan borç krizinin sarstığı ekonomiyi düze çıkaracak önlemler almak için toplandı. Liderler, ekonomi yönetiminde AB'nin rolünü artırmak konusunda uzlaştı. 20 Haziran: Altı aya kadar pasaport harcı 126 liradan 65 liraya, 1 yıllık pasaport harcı 180 liradan 95 liraya indirildi. 30 Haziran: TÜİK, yılın ilk çeyreğinde büyüme hızının yüzde 11.7 olduğunu açıkladı. Cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla 243 milyar 258 milyon lira oldu. Radikal Gazetesi, tüm marka ve isim haklarıyla Hürriyet Gazetecilik'e devredildi. Sayı: Ocak

17 Kapak 2010 DA AVRUPA SARSILDI PİYASALAR SIRADAKİ KİM SORUSUNA CEVAP ARADI Dünya, 2010 da Avrupa ya odaklandı. Euro nun geleceği en çok tartışılan konu olurken, Yunanistan, İrlanda, İspanya ve Portekiz in yaşadığı borç krizi AB ve IMF nin ana gündem maddelerinin başında yer aldı da dünya ekonomisinde en çok konuşulan konu Euro nun geleceği oldu. Kur savaşlarının da gündemden düşmediği 2010 da en sıkıntılı günleri Avrupa ülkeleri yaşadı. AB liderleri yıl boyunca sıradaki ülke kim sorusuna cevap aradı. Euro bölgesini borç krizine sokarak dağılmanın eşiğine getiren süreç Yunanistan'la başladı. Önce Yunanistan borç krizinden kurtul- mak için AB ve IMF'den 110 milyar Euro yardım aldı. Ardından İrlanda da kaçınılmaz olarak aynı yola başvurdu. AB ve IMF bu kez İrlanda'ya 85 milyar Euro luk kredi verdi. EKONOMİDE 2010 YILININ ÖNEMLİ OLAYLARI 1 Temmuz: ABD Temsilciler Meclisi, ülkedeki finansal düzenlemelerin 1930'lardan bu yana en geniş kapsamlı revizyonunu içeren yasa tasarısını onayladı. 7 Temmuz: Japon NKSJ Holdings Inc. iştiraki Sompo Japan Insurance, Fiba Sigorta'nın tamamını satın alma kararı aldı. 12 Temmuz: Yeşim Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin üst yöneticisi (CEO) Şenol Şankaya, Uluslararası Hazır Giyim Federasyonu Yönetim Kurulu na seçildi. 16 Temmuz: Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Mali Kural Yasası'nın ertelendiğini açıkladı. ANKA'nın hangardan çıkarılması nedeniyle TUSAŞ'ın Akıncı'daki tesislerinde tören düzenlendi. Türk İnsansız Hava Aracı (TİHA) ANKA'nın, 17 metre kanat açıklığı, kilogram kalkış ağırlığıyla, kendi sınıfının en üst kapasiteli uçakları arasında yer aldığı belirtildi. 29 Temmuz: Merkez Bankası, yabancı para yükümlülüklerinde yüzde 9.5 olan zorunlu karşılık oranını yüzde 10'a çıkardı. 31 Temmuz: ABD'de dört eyalette beş banka daha kapandı. Böylece ABD'de bu yıl kapanan banka sayısı 108'e çıktı. 2 Ağustos: 1 milyon bin kişiye KEY ödemesi yapılmasına ilişkin liste hazırlandı. 9 Ağustos: Boğaziçi Elektrik e en yüksek teklifi 2 milyar 990 milyar lira ile İş-Kaya MMEKA şirketi verdi. 16 Ağustos: Türkiye'de Mayıs ayında işsizlik oranı, geçen yılın aynı ayına göre 2.6 puan azalarak yüzde 11 olarak gerçekleşti. 1 Eylül: Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, kurbanlık hayvan ithal edileceğini bildirdi. Bakan Mehdi Eker, "Bir miktar kurbanlık hayvan ithalatına imkân tanıyacak bir düzenleme yapılıyor" dedi. 2 Eylül 2 Eylül: Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, vergi ve prim borçlarıyla ilgili yeniden yapılandırma kararı alındığını açıkladı. Sayı: Ocak

18 İrlanda'nın borç batağına sürüklenmesiyle Avrupa'da domino etkisi 2010 un son aylarında daha yoğun bir şekilde hissedildi. 16 üyeli Euro bölgesinin zayıf halkaları arasında en önde gelenler şimdilik Portekiz ve İspanya olarak gösteriliyor. Dünya Bankası'nın verilerine göre bu yıl ikinci çeyrek sonu itibariyle İspanya'nın 2.1 trilyon dolar, Portekiz'in ise 498 milyar dolar borcu var. Henüz iki ülke için iflas riski bulunmuyor. Ancak Avrupalı yetkililer Euro bölgesindeki sorunların İrlanda'yla bitmeyeceğini düşünüyor. Yetkililer, 2011'in ilk aylarında Portekiz için de bir kurtarma planının açıklanabileceğini belirtiyor. Portekiz'in en az 50 milyar Euro'ya ihtiyacı olduğu kaydediliyor. Gözlerin üzerinde olduğu İspanya ise ısrarla Yunanistan ve İrlanda gibi kurtarma paketine ihtiyacı olmadığını belirtiyor. İspanya Maliyesi ülkedeki finansal sistemin sağlıklı olduğunu savunuyor. İspanya yüzde 19.8'le Avrupa'nın en yüksek işsizlik oranına sahip ülkesi konumunda. Tüm bu gelişmeler Euro'nun geleceğini günden güne daha ciddi şekilde etkiliyor. Euro'nun dolar karşısında sürekli değer kaybetmesi de belirsizliği artırıyor. Avrupa da bu gelişmeler yaşanırken, ekonomik krizi daha az hasarla atlatan gelişmekte olan ülkeler, 2010 da yaralarını AVRUPA YI BU 4 ÜLKE SARSIYOR (Milyar $) GSYH GSYH Borç Bütçe İşsizlik Ülkeler (dolar) açığı (%) İspanya Yunanistan Portekiz İrlanda sarmayı başardı. Hatta Çin ve Türkiye nin de aralarında bulunduğu ülkeler yüksek büyüme rakamlarıyla dikkat çekti. Tahminlere göre gelişmekte olan ülkeler 2011'de de bu avantajlarını koruyacak. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) Dünya Ekonomik Görünüm Raporu na göre gelişmekte olan ülkeler 2011'de yüzde 6.4, gelişmiş ülkeler ise yüzde 2.2 büyüyecek. Ancak dünya ekonomisinde canlanma büyük ölçüde beklentilerle uyumlu olarak devam etmekle birlikte, çeşitli riskler de varlığını koruyacak. Bunların başında ise 2010 a göre tüketimin yavaşlaması ve işsizlik gösteriliyor. Gelişmiş ülkelerde 2009'da yüksek seviyelere ulaşan işsizlik oranının 2010 sonunda yüzde 8.4 olarak gerçekleşmesi, Euro bölgesi ve ABD ekonomilerinde ise sırasıyla yüzde 9.7 ve yüzde 10.1 ile yüksek seviyelere ulaşması bekleniyor. Ayrıca 2011 de gelişmiş ülkelerin borç stokunun da artması bekleniyor. Euro bölgesinde borcun GSMH ye oranının 2010'da 84.1'e, 2011'de yüzde 87'ye ve 2015'te yüzde 89.3'e ulaşacağı tahmin ediliyor. Gelişmekte olan ülkelerin kamu borç stoklarında önemli miktarda bir bozulma beklenmezken, önümüzdeki dönemde genel hükümet borç stokundaki artışın sınırlı kalacağı öngörülüyor. Bütün veriler ışığında, dünya ekonomisinin 2010 ve 2011 yıllarında toparlanmayı sürdüreceği tahmin ediliyor yılında küresel büyümenin 2010 yılına göre bir miktar yavaşlayarak yüzde 4.2 oranında gerçekleşeceği tahmin ediliyor. 3 Eylül: İngiliz petrol şirketi BP, ABD'nin Meksika Körfezi kıyılarındaki petrol sızıntısının şirkete maliyetinin 8 milyar doları (6.2 milyar Euro) geçtiğini bildirdi. 8 Eylül: IMF, 4. Madde görüşmeleri raporunda, mali kural yasa tasarısının daha fazla gecikmeksizin geçmesi gerektiği bildirildi. 14 Eylül: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre GSYH'nin sabit fiyatlarla yüzde 10.3 arttığını açıkladı. 15 Eylül: Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Türkiye ekonomisinin dinamizminin inkâr edilemez ve olumlu olduğunu belirtirken, halen yetersiz olan vergi toplama kapasitesi nedeniyle mali gücünün zayıf olduğunu bildirdi. 20 Eylül: Doğan TV Holding'e tebliğ edilen 1 milyar 47 milyon liralık vergi/ceza kararının yürütmesinin durdurulması talebinin Danıştay tarafından kabul edildiği bildirildi. 23 Eylül: Merkez Bankası, TL ve yabancı para açısından zorunlu karşılık oranını TL'de 0.50 puan, yabancı para yükümlülüklerinde ise 1 puan artırdı. 30 Eylül: Uluslararası kredi derecelendirme kurumu Moody's, İspanya'nın kredi notunu AAA'dan Aa1'e indirdi. 4 Ekim: Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, İran'a yönelik ambargo kapsamında Türkiye'nin BM'nin aldığı yaptırım kararlarına uyacağını, ancak ABD'nin kararlarının Türkiye'yi bağlamadığını bildirdi. 5 Ekim: Moody's, Türkiye'nin not görünümünü durağandan pozitife çevirdi. 6 Ekim: IMF, Türkiye ekonomisine ilişkin tahminlerini yükseltti. IMF Türkiye'nin bu yıl yüzde 7.8, gelecek yıl da yüzde 3.6 büyüyeceğini duyurdu. 7 Ekim: Dünyada kur savaşı patlak verdi. Bunun üzerine IMF Başkanı Dominique Strauss- Kahn, ülkelere "bu zor ekonomik zamanlarda kurlarını bir silah olarak kullanmamaları" uyarısında bulundu. 8 Ekim: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye ile Çin arasındaki ticaretin Türk Lirası ve yuan ile yapılacağını açıkladı. 9 Ekim: Vergi borçlularının yurtdışı yasağı kalktı. 10 Ekim: dönemine ilişkin Orta Vadeli Program ve Orta Vadeli Mali Plan, yayımlandı. Orta Vadeli Programa göre, büyümenin 2010'da yüzde 6.8, 2011'de yüzde 4.5, 2012'de yüzde 5, 2013'de yüzde 5.5 düzeyine Sayı: Ocak

19 Kapak TEKSTİL VE HAZIR GİYİMDE HEDEF 2010'UN MEYVELERİNİ YENİ YILDA TOPLAMAK 2011 yılı tekstil ve hazır giyim sektörü için güzel umutlarla başlıyor u kriz yılının ardından yaraları sararak geçiren sektör, yeni yılda 2008 ihracat rakamlarını rahatlıkla aşacağına inanıyor. EKONOMİDE 2010 YILININ ÖNEMLİ OLAYLARI olması bekleniyor. Enflasyon hedefleri 2010, 2011, 2012 ve 2013 yılları için sırasıyla yüzde 7.5, yüzde 5.3, yüzde 5.0 ve yüzde 4.9 olarak belirlendi. 11 Ekim: Nobel Ekonomi Ödülü'nü ABD'li Peter Diamond, Dale Mortensen ile İngiliz ve Güney Kıbrıs vatandaşı Christopher Pissarides aldı. İsveç Bilimler Akademisi, Diamond, Mortensen ve Pissarides'i 'piyasa analizleri yönteminden' ötürü ödüle layık gördü. 12 Ekim: Fransa'da emeklilik yaşının uzatılması ve prim yılının artırılması çalışmaları nedeniyle 3 milyon kişi greve çıktı. 13 Ekim: İMKB Bileşik Endeksi günü puandan, tüm zamanların rekoruyla kapandı. Böylece endeks tarihte ilk kez puanın üzerinde bir kapanış yapmış oldu. 14 Ekim: Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü, artan döviz kuru savaşı tehlikesinin küresel yatırımda toparlanmayı tehdit ettiğini bildirdi. 16 Ekim: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 2012 yılında IMF'ye borcun sıfırlanacağını açıkladı. 18 Ekim: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, ismini markalaştırdı. Erdoğan, avukatı Arzu Akalın aracılığıyla isminin baş harflerini oluşturan 'RTE'yi markalaştırmak için Türk Patent Enstitüsü'ne 2 marka başvurusunda bulundu. Türk Patent Enstitüsü Kürtçe yapılan bazı marka başvurularını tescilledi. 20 Ekim: Edirne-İstanbul-Ankara, Pozantı-Tarsus-Mersin, Tarsus-Adana-Gaziantep, Toprakkale-İskenderun otoyolları ile Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprüleri özelleştirme programına alındı. 22 Ekim: Avusturyalı OMV, Türkiye'nin en büyük akaryakıt dağıtım şirketi Petrol Ofisi A.Ş.'de tek patron oldu. Doğan Holding'in POAŞ'daki yüzde 54.17'lik hissesini satın alan OMV, PO- AŞ'taki hisse oranını yüzde 41.58'den yüzde 95.75'e çıkardı. 24 Ekim: IMF'nin 24 sandalyeli İcra Direktörleri Kurulu'nda 9 sandalyeye sahip Avrupa ülkelerinin 2 sandalyeyi gelişmekte olan ülkelere bırakacağı açıklanması üzerine, IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, "Herkesin aklında icra direktörleri kurulu için iyi adayın Türkiye olduğu var, ki bence de bu makul" dedi. 26 Ekim: MTA Genel Müdürlüğünce yapılan sondaj çalışmaları sonucunda, Konya-Ereğli ve Niğde-Bor havzasında, 8 milyar ton petrollü şeyl (petrol türetebilen kaya) kaynak rezervi tespit edildi. Sayı: Ocak

20 Tekstil ve hazır giyim sektörü zor geçen bir yılın ardından risklerle dolu olan 2011'e umutlarla giriyor. 2010'da rekabetçi bir kur yaratılmamasına rağmen özellikle Avrupa pazarını koruduklarını belirten tekstil ve hazır giyim temsilcileri, gösterdikleri özverinin meyvelerini yeni yılda toplamayı hedefliyor. Bundan birkaç ay öncesine kadar, kurdan dolayı fiyat veremeyen ve artan pamuk fiyatları nedeniyle sıkıntılı günler geçiren tekstil ve hazır giyim sektörü temsilcilerinin morali, kurlarda ibrenin yukarı dönmesiyle birlikte yeniden düzeldi. Devam eden risklere karşın yeni yılla birlikte umutlarını tazeleyen sektör temsilcileri, tekstil ve hazır giyimde kriz öncesi yıl olan 2008'deki toplam 22.5 milyar dolarlık ihracat rakamının 2011'de rahatlıkla aşılacağına inanıyor. Zor geçen bir yıla rağmen tekstilde ihracat 2010'un ilk 11 ayında yüzde artarak 5.9 milyar dolara, hazır giyim ihracatı ise yüzde 10.9 artarak 13.2 milyar dolara çıkmıştı. Bu rakamlar doğrultusunda sektörün ihracatının 2010 yılını toplam 21 milyar dolar düzeyinde kapatması beklenirken, yeni yılla birlikte yüzde 6-15 arasında ihracat artışı hedefi de şimdiden konuldu. Hatta tekstil ve konfeksiyon temsilcileri risklerin avantaja dönmesiyle birlikte ihracat artışının yüzde 20'yi aşmasının bile hayal olmadığı görüşünde. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Cem Negrin 2011'e ilişkin sektör beklentilerini sıralarken, "İhracat artışı yüzde 6-8 arasında kalabilir, ihracatta ihtiyatlı hedef 15.5 milyar dolar, iyimser hedef ise yüzde 10 artış ile 16 milyar dolar olarak tahmin ediyoruz. Baz etkisi ile sanayi üretim artışı yavaşlar, iyimser tahmin ile yüzde 5 artış olur. SGK'lı istihdamın bin kişi arasında olmasını öngörüyoruz" diyor. Negrin, iç pazarın ise 2011 yılında yüzde 10 büyüyerek milyar liraya ulaşacağını, hazır giyim ithalatının ise milyar dolar civarına çıkmasını beklediğini belirtiyor. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle ise 2011'de sektörü zorlayacak en büyük etkenin pamuk fiyatları olduğunu belirterek, "Önümüzdeki yıl ihracatımız yüzde 20 daha artacak, çünkü bu hammadde artışları fiyatlara yansıyacak. Aynı miktardaki malı daha yüksek fiyatlarda yakalama imkânı sağlayacağız" diyor. Pamuk fiyatlarının şu anki mevcut durumundan biraz daha yukarıya doğru çıkacağını tahmin ettiklerini belirten Gülle, "Şubat ve mart aylarında talebin daha da artması nedeniyle 4 dolara yaklaşacağını tahmin ediyoruz. Pamuk bize 140 yıllık bir sürpriz yaptı. Bir sürpriz daha ne yapar onu bilemiyoruz" diyor. İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi ise Ocak-Kasım 2010 döneminde hazır giyim ve konfeksiyon ihracatının önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9.3 artışla 13.2 milyar dolar olduğunu, yılsonu itibariyle hazır giyim ve konfeksiyon ihracatının 14.5 milyar dolar civarında gerçekleşmesinin beklendiğini kaydederek, "Bu performansla 2008'de gerçekleşen 15.7 milyar dolara ulaşılamasa da sürecin olumlu bir şekilde geliştiğini ve 2011 yılına yönelik olumlu bek- 27 Ekim: Bir fuarcılık şirketi ile ilgili rüşvet iddiaları nedeniyle İTO Başkanı Murat Yalçıntaş tutuklandı. 28 Ekim: Alkollü içkilerden alınan maktu özel tüketim vergisi tutarları yüzde 25.1 ile yüzde 30 oranında artırıldı. 6 Kasım: IMF yönetimi idari reform teklifini onayladı. Türkiye'nin 2008 reformundan sonra yüzde 0.6 olan IMF'deki kotası, yüzde 1'e yaklaşmış oldu. Bu oranla Türkiye, IMF'nin en büyük 20. üyesi konumuna geldi. 9 Kasım: Uluslararası piyasalarda altının ons fiyatı, dolara yükselerek yeni bir rekor daha kırdı. 12 Kasım: Güney Kore'nin başkenti Seul'de toplanan G-20 liderler zirvesinin sonuç bildirgesi yayımlandı. Ülke liderleri, para birimlerinde 'rekabet devalüasyonu'ndan kaçınma konusunda anlaştı. 15 Kasım: Güney Kore ile Sinop'a nükleer santral yapılmasına ilişkin görüşmelerde anlaşma sağlanamadı. 23 Kasım 23 Kasım: Kuzey Kore'nin Güney Kore'ye ait Yeonpyeong adasına topçu ateşi açması piyasaları sarstı. Borsalar önemli oranda değer kaybetti. Avrupa otomobil pazarı ekim ayında yüzde 16.1 daraldı, Türkiye otomobil pazarı ise geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde büyüdü. Buna göre Türkiye, ekimde otomobil satışlarını en fazla artıran Avrupa ülkesi oldu. Yunanistan ve İrlanda'nın yardım talebinden sonra Portekiz ve İspanya'nın durumu kaygı vermeye başladı. 25 Kasım: Bakanlar Kurulu tarafından yapılan 'düzeltme' sonrası satın alma gücü paritesine (SGP) göre kişi başına milli gelir, 2 bin 354 dolar artışla 15 bin 392 dolara, toplam milli gelir de milyar dolar artışla 1 trilyon 119 milyon dolara çıktı. Türkiye bu düzeltmeyle, bir sıra yükselerek dünyanın 15. büyük ekonomisi haline geldi. 28 Kasım: AB ekonomi ve maliye bakanları, borç krizindeki İrlanda'yı kurtarmak için ha- Sayı: Ocak