Kanser Tedavisi Kemiğe

Transkript

1 Kanser Tedavisi Kemiğe Zararlıdır Prof. Dr. Zeynep CANTÜRK Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı

2 Prostat ve meme kanseri dünya çapında en sık görülen tümörler olup, her yıl 0,9 milyon prostat kanseri, 1,4 milyon meme kanseri tanısı konulmaktadır. Bu kanserlerin erken evrede tanı alması ve etkili tedavilerin gelişmesi kanser mortalitesini azaltmaktadır. 10 yıllık rekürrenssiz sağ kalım meme kanserli olgularda %80, prostat kanserli olgularda ise %68-97 civarında tahmin edilmektedir.

3 Bu trend, meme ve prostat kanseri tanısıyla sağ kalanların genel sağlığı ve yaşam kalitesi üzerine de odaklanmayı gerektirmektedir.

4 Meme kanserinde, kanserlerin % 75 kadarı östrojen reseptörü eksprese etmektedir. Prostat kanserleri de testosterona bağlı olarak büyüme göstermektedir. Bu nedenle hastalara hastalığın progresyonunu ve rekürrensini önlemek için antihormonal tedaviler uygulanır. Amaç östrojeni ve testosteronu en düşük seviyeye indirmektir.

5 Bu sayede progresyon azalıp sağ kalım artarken bir taraftan da kemik metabolizmasında değişiklikler ve kemik kitle kaybı ortaya çıkmaktadır.

6 Kemik Turnoveri Kemik, yaşam boyu sürekli bir yapım ve yıkıma maruz kalmaktadır. Sağlıklı bireylerde bu olay dengeli ve koordineli bir biçimde sürmektedir. Mezenkimal kök hücrelerden köken alan osteoblastlar hem yeni kemik yapımını indüklerler, hem de kemik metabolizmasını regüle eden RANK ligand ve osteoprotogerin(opg) gibi faktörleri sekrete ederler.

7 RANKL, osteoklast öncüleri üzerinde RANK a bağlanır, osteoklastların sayısını, yaşam süresini ve fonksiyonunu artırır. Böylece RANKL kemik rezorbsiyonunu artırıcı etki gösterir. OPG ise bir tuzak peptiddir ve RANKL ı nötralize ederek kemik rezorbsiyonunu önler. RANKL/OPG oranı kemik rezorbsiyonu ve formasyonu arasındaki dengeyi belirleyen kritik bir faktördür.

8 Can Urol Assoc J 2010, 4(2):129-35

9

10 Trends in Endocrinology and Metabolism November 2012, Vol. 23, No. 11

11 Molecular and Cellular Endocrinology 310 (2009) 3 10

12 Nature Reviews Rheumatology advance online publication Published online 19 March 2013

13 RANK L ekspresyon unda artış

14 Meme Kanserinde Uygulanan Ooforektomi Tedaviler Östrojen reseptör modülatörleri (SERM,Tamoksifen) LH-RH agonistleri Goserelin Leuprolid Kemoterapiler Aromataz inhibitörleri Letrozol Anastrozol Eksemestan

15 Normal ve Kanser Tedavisiyle İlişkili Kemik Kaybı Oranları

16 Ooforektomi ve Ovaryan Supresyon Cerrahi menopoz: Total kemik kitlesi 18 ay içinde %20 ye varan oranda kaybedilir. Goserelin: 6 ayda premenopozal kadınların % 95 inde amenore gelişir. Kemik Kaybı

17

18 Siklofosfamid, Doksorubisin, Metotreksat Ovaryan disfonksiyon Premenopozal kadınların %70 kadarı kemoterapiye bağlı amenore ve /veya prematür menopozla karşı karşıya kalır. Kemik Kaybı

19 J Clin Oncol 19:

20 Aromataz İnhibitörleri Oncology August ; 20(9):

21 Module 2 Aromataz Enzimi Effect of sex hormones on bone formation in normal physiology Androjenler (+) Aromataz (-) (+) Östrojenler (-) Osteoblastlar Osteoklastlar

22 Breast Cancer Res. 2007; 9(4): R

23 Aİ Tedavisi Sırasında Östrojen Düzeyleri

24 Endojen Östrojen Düzeylerine Göre Omurga ve Kalça KırığıRelatif Riski

25 Module 2 Aromataz İnhibitörleri ile Kemik Kaybı AI activity Androgens Aromatase Oestrogens RANK Ligand OPG production production activity apoptosis Osteoblastlar Osteoclastlar

26 Aromataz İnhibitörlerinin KMY Üzerine Etkileri Breast Care 2010;5:

27 Aİ ve Fraktür Riski Breast Care 2010;5:

28 Clin Cancer Res. 2011,1; 17(3):

29 Clin Breast Cancer, 2006;7:

30

31 Kemik Sağlığına Yaklaşım Üzerine Klavuzlar (Kemik Metastazı Olmayan Kadınlarda ) Technology Committee of the American Societyof Clinical Oncology National Comprehensive Cancer Network Task Force UK Panel of Experts İnternational ad hoc group

32 Prostat Kanserinde Androjen Düşürücü Tedaviler Orşiektomi GnRH agonistleri Leuprolid Goserelin GnRH antagonistleri Degareliks Androjen reseptör antagonistleri Flutamid Bukalutamid Nilutamid

33 ADT Kullanım Artışı

34 Postmenopozal kadın X 2 Nat Clin Pract Urol CME. 2008;5(1):24-34.

35

36 Osteoblastları stimüle eder Osteoblast ve osteoklast apoptozunu inhibe eder. Testosteron Aromatizasyon yolu ile östrojen prekürsörüdür. Osteoklastogenezi stimüle eden İL-6 düzeyini azaltır. Kemik formasyonunu stimüle eden TGF beta ve IGF-1 i upregüle eder. Steroids, 2009,74(3):

37 Module 2 ADT de Kemik Kaybı Mekanizmaları ADT apoptosis Aromataz Androgens Östrojenler RANK Ligand OPG osteoclast progenitor cell sensitivity production formation Osteoblastlar Osteoklastlar

38 Androjen Düşürücü Tedavi Seks Hormon Eksikliği Yağ kitlesinde artış Kas kitlesinde azalma Kemik kitlesinde azalma İnsülin Direnci Tip 2 Diyabet Düşme Riski Fraktür End Met Clin North Am,2011,

39 ADT Prostat Ca lı Erkeklerde KMD yi azaltır

40 ADT Fraktür Riskini Artırır

41 Fraktürsüz Sağkalım Kümülatif ADT Maruziyeti ile Azalır

42 Prostat Kanserinde Fraktür ve Mortalite Artışı

43 Östradiol Konsantrasyonları

44

45

46 10 yılda % 80 hastada osteoporoz Urology 2007;69:500. Can Urol Assoc J 2010;4(2):129-35

47

48 Ayrıca Kemik metastazlı veya tedaviye bağlı kemik kaybı olan kanser hastalarında kemik döngüsü mekanizmaları benzerdir. İkisinde de patolojik olarak artmış RANKL aktivitesi söz konusudur. Ancak, aynı zamanda önemli farklılıklar da vardır. Hormonal tedaviler ile ilişkili kemik kaybı tüm iskeleti etkiler, kemik metastazları ise agresif lokal kemik destrüksiyonu ile karakterizedir.

49 Coleman, R. E. et al. (2013) Management of cancer treatment-induced bone loss Nat. Rev. Rheumatol. doi: /nrrheum

50 Sonuç Meme ve prostat kanseri en sık görülen tümörler olup erken tanı ve etkin tedavi nedeniyle sağ kalım artmaktadır. Kullanılan hormon ablasyon tedavileri dolaşımdaki östrojen ve testosteron düzeylerini hızla ve belirgin olarak düşürerek tedaviye bağlı kemik kaybı oluşturmaktadırlar. Kemik kaybı, postmenopozal kadınlardaki kayıba ve erkeklerde yaşa bağlı osteoporoza göre çok daha ciddi ve çok daha hızlıdır. Osteoporoz ve sonucunda artan fraktür sıklığı, bu hastalarda mortalite artışına da katkıda bulunmaktadır. Ayrıca kanserde ilerlemeye ve kemik metastazı gelişimine neden olabilir.

51 Kanser Tedavisi Kemiğe Zararlıdır!!!

52 İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

53