BİR ÖRGÜT OLARAK OKUL

Transkript

1 BİR ÖRGÜT OLARAK OKUL (Bu bölüm büyük ölçüde Ziya Bursalıoğlu nun Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış kitabının Bir Örgüt Olarak Okul bölümünden alınmıştır).

2 ÖRGÜT BOYUTLARI Örgütün dört boyutu (Bursalıoğlu, 2003, 19): 1.Amaç 2.Yapı 3.Süreç 4.Hava

3 1) AMAÇ Örgütlerin amaçlarından bazıları: Verimi artırmak, emeği azaltmak, insan ve madde kaynaklarını kontrol etmek, çatışmayı en aza indirmek.. Amaçlar açık ya da kapalı olabilir. Açık amaçlar: Formal ve geneldir. Kapalı amaçlar: İnformal ve bireysel Eğiti örgütlerinin amaçları içinde yaşadığı toplumun değerlerine göre kurulur.

4 2) YAPI Yapı boyutu içerisinde; a) Fizyoloji, b) Anatomi kavramları düşünülebilir. Örgütün anatomisi: Karar verme işlemlerinin dağılımı örgütün anatomisini oluşturur. Örgütün fizyolojisi: Örgüt üyelerinin karar verme yollarını etkileme örgütün fizyolojisini meydana getirir.

5 2) YAPI (devam).. Örgüt yapısının öğeleri: Hiyerarşi Rol Statü

6 2) YAPI (devam).. Örgütün iki yanı: FORMAL YANI: Örgütün formal yanını temsil eder. Formal iletişim yolu ile işler, kesinlik ve verim beklenir. İNFORMAL YANI: Kişiler arası ilişkilerden meydana gelir ve informal iletişim yolu ile işler. Örgütün bu yönü, bireyin doyumunu yansıtır. İlişkiler içtendir, sınırlama azdır.

7 3) SÜREÇ Yönetim süreçleri: Karar, planlama, örgütleme, iletişim, etki, koordinasyon ve değerlendirme

8 4) HAVA (İKLİM) Örgütün bu boyutu, kişiler ve gruplar arası ilişkilerin bir ürünüdür. Bu boyut örgütün psikolojik ortamını ifade etmektedir. Bir okulun havasında rol oynayan en önemli iki etken öğretmen ve yöneticidir. Örgüt iklimini etkileyen etkenlerden diğerleri ise; örgüt üyelerinin davranışları, iletişim biçimleri, yöneticilerin liderlik stilleri, kişilerin ve grupların birbirleri ile olan ilişkileridir.

9 Eğitim Yönetimi (Bursalıoğlu, 2003): Bir ülkenin eğitim sistemini bir bütün olarak analiz ve sentez etmeyi amaçlayan disiplinler arası bir bilim dalıdır. Yönetimin eğitime uygulanmasıdır. Ağırlık merkezi okul yönetimidir. Eğitim alanına ilişkin politika, karar ve amaçların hayata geçirilmesi ile ilgilidir.

10 Okul Yönetimi (Bursalıoğlu, 2003): Eğitim yönetiminin sınırlı bir alan olarak okula uygulanmasıdır. Eğitim yönetiminin bir alt sistemi ve ağırlık merkezi durumundadır. Okul yönetiminin görevi, okuldaki insan ve madde kaynaklarını eşgüdümleyerek, verimli bir şekilde kullanarak okulu amaçlarına uygun olarak yaşatmaktır.

11 Okulun Örgüt Özellikleri (Bursalıoğlu, 2003): 1) Okul örgütünün en önemli özelliği; üzerinde çalıştığı hammaddenin toplumdan gelen ve topluma giden insan oluşudur. Bu nedenle okul örgütünün birey yönü kurum yönünden daha duyarlı ve informal yanı daha ağır basan bir örgüttür.

12 Okulun Örgüt Özellikleri (devam) 2) Okulda çeşitli değerler bulunur ve çatışır. Okulun görevi bu çatışan değerleri uzlaştırmak; toplumun farklılaşan sosyal,ekonomik ve politik değerleri arasında denge kurmaktır.

13 Okulun Örgüt Özellikleri (devam) 3) Okul denilen örgütün ürününü değerlendirmek güçtür. Öğretim eylemini ve ürününü, bunların insan davranışına yansıyan değişmelerini gözleyebilmek olanağı sınırlıdır. Bu nedenle, okulun üretim hataları hemen anlaşılmaz ve üretim hataları topluma fark edilmeden girmiş olabilir.

14 Okulun Örgüt Özellikleri (devam) 4) Toplumlar, çocukların eğitilip öğretilmesini, tesadüflere bırakmayarak okul denilen özel çevreleri yaratmışlardır. Okul özel bir çevredir. Bu özel çevrenin görevi, öğrencilerin çevreyi anlamasını kolaylaştırmak, temizleyerek ve dengeleştirerek öğretmektir.

15 Okulun Örgüt Özellikleri (devam) 5) Okul çevresi formal ve informal örgütlerin ya yön verdiği ya da etkilediği örgüttür.

16 Okulun Örgüt Özellikleri (devam) 6) Okul, kültür değişmesini sağlayan örgütlerin başında gelir. Okul sosyal mirası aşılayan bir örgüt olarak eylem göstermelidir. Okul sosyal düzende gerekli düzeltmelerin yapılmasına yardımcı olmalıdır.

17 Okulun Örgüt Özellikleri (devam) 7) Okul, bürokratik bir örgüttür. Bu özellik, yarar grupları ve baskı gruplarına karşılık bir güvenlik sağlamaktadır. Diğer yandan bu işlev, bürokrasinin patolojilerini de barındırabilir. Bürokratik işleyişten dolayı da kalıplaşma, rutinleşme, işlemezlik gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

18 Okulun Örgüt Özellikleri (devam) 8) Her örgüt gibi okulun da kendine özgü bir kişiliği vardır. Bireylerin bir kişiliği olduğu gibi, örgütlerin de bir kişiliği yani havası/iklimi vardır. Yöneticinin davranışları (anlayış gösterme, yakından kontrol vb.) gruplar ve kişiler arası ilişkilerin niteliği (moral, samimiyet) örgütün havasını olumlu ya da olumsuz etkiler. Bu da verimliliğe ya da verimsizliğe neden olur.

19 Okulun Görevleri (Bursalıoğlu, 2003): 1) Sosyal görevi: Kültür aşılamak 2) Politik görevi: Kuşağın, toplumdaki devlet sistemine bağlılık göstermesi 3) Ekonomik görevi: Ekonominin beyin gücü ve insan gücü gereksinmesini karşılamaktır.

20 Okul Yönetiminde Rol Oynayan Öğeler

21 Okul Yönetiminde Rol Oynayan İç Öğeler Yöneticiler, öğretmenler ve diğer personel (memurlar, teknik personel, sağlık personeli, eğitim uzmanları, hizmetliler) okulu oluşturan iç öğeler olarak sıralanabilir. İç öğelerden kasıt okulun yapısında yer alan ve okulu oluşturan temel öğeler oluşudur.

22 Okul Yönetiminde Rol Oynayan Dış Öğeler Ana-babalar, baskı grupları, kamu yönetiminin yapısı ve iş piyasası gibi öğeler dış öğelerdir. Bu öğeler doğrudan okulun yapısında yer almasalar da okul yönetiminde etkili olabilmektedirler.