KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM SONRASI REHBER

Transkript

1 T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU Sakarya İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM SONRASI REHBER EĞİTİM KOORDİNATÖRLÜĞÜ / HASTA EĞİTİM SETİ 1

2 Lohusalık Lohusalık devri doğum sonrası 6 haftayı kapsar. Lohusa evinde istirahat eden kişidir. Ancak, bu yatakta yatma anlamında alınmamalıdır. İlk hafta hafif ev işleri yapabilirsiniz. İlk iki hafta içinde gün içi bir iki saatlik ek uyku ve yatak istirahatı unutulmamalıdır Dikişlerin Bakımı Doğumumuzu kolaylaştırmak ve bebeğinizi doğum kanalından daha sağlıklı doğmasına yardımcı olmak için yapılan epizyotomili (dikişli) doğumlarda bu sahanın temizliği önem taşır. Doktorunuzun önerdiği solüsyonu hazırlayınız ve her tuvaletten sonra önden arkaya doğru temizlik yapınız. Bu tatbikata bir hafta süre ile devam ediniz. Dikiş sahasında 3,4 gün içinde geçmeyen ağrı, oturma güçlüğü, iltihabi akıntı yada kızarıklık, ateş mevcutsa hemen doktorunuza başvurunuz.

3 Banyo Hastaneden çıktıktan sonra duş şeklinde banyo yapabilirsiniz. Oturarak banyoya ilk 6 hafta içinde başlayabilirsiniz. Küvete girerek banyo yapmanın zararını tekrar vurgulayalım. Cinsel Yaşam Doğum sonrası cinsel temas lohusalık devresi olan 6. hafta sonundaki doktor kontrolüne göre başlamalıdır. Bu süre içinde cinsel temastan kaçınmanız faydalıdır. Emzirme Doğum sonrası ilk saat sonunda göğüslerinizde süt toplanması başlayabilir. Bebeğiniz her iki göğsünüzü aralarla emzirmenizi öneririz. Bebeğin yeterli emme yapmadığı ve bol sütün boşalmadığı durumlarda süt çekme pompası kullanılabilir. Göğüste süt birikmesi sertlik kızarıklık ve ateş durumlarında hemen doktora başvurunuz.

4 Beslenme Emzirme süresinde pek çok madde ve ilacın bebeğinize de geçebileceğini unutmayınız. Özellikle gaz yapıcı gıdalardan kaçınmanız faydalıdır. Doktor bilgisi dışında antibiyotik gibi ilaç kullanmayınız. Olanaklarınız nispetinde gıdalarınızı et süt balık ve proteinden zengin gıdalar ile süt yapıcı sıvı gıdalardan seçilmesi uygundur. Meme Bakımı Emzirme süresinde pek çok madde ve ilacın bebeğinize de geçebileceğini unutmayınız. Özellikle gaz yapıcı gıdalardan kaçınmanız faydalıdır. Doktor bilgisi dışında antibiyotik gibi ilaç kullanmayınız. Olanaklarınız nispetinde gıdalarınızı et süt balık ve proteinden zengin gıdalar ile süt yapıcı sıvı gıdalardan seçilmesi uygundur. Lohusalık Şikayetleri Lohusalık devresinde önemli şikayetlerinizden biride kabızlık ve hemoroid olabilir. Kabız kalmamak için en önemli noktanın beslenme ve gıdalara dikkat etmek olduğunu unutmayınız. Genellikle posa bırakan yiyecekler sebze ve meyvelerden oluşan bir diyetle doğal yoldan kabızlığın önüne geçebilirsiniz. Bunlara rağmen devam eden kabızlık ilaç kullanımını gerektirebilir. Lohusalıkta Diyet Lohusalık devrinde doğum doktorunuzun tavsiyesi dışında diyet kısıtlamanıza gerek yoktur. İlk günlerde sindirimi kolay hafif besinlerden alınız. İmkanınız nispetinde proteinden zengin (et, süt, yumurta vb.) gıdaları tercih ediniz. Süt yapımında sulu gıdalar değerlidir. Ancak aşırı miktarları fazla süt yapımı ile göğüslerde gerginlik yapabilir.

5 Emziren anne lohusalık devrinde (Fe++=demir) alma ihtiyacındadır. Gebelik süresince aldığımız Fe ++ haplarına doğum sonu boyunca devam edilir. Gebelikten Korunma Süt emzirme gebelikten koruyan sağlıklı bir yöntem değildir. Bu nedenle ilk 6 hafta sonunda doğum doktorunuzla kontrolde korunma yöntemlerini tartışınız. Anne ve bebeğin sağlıklı olabilmesi için 2 gebelik arasında en az 2 senelik sürenin gerekliliğini unutmayınız. Daha sık aralarla gebe kalma ve doğacak bebeğinizi sağlık açısından tehdit edebilir.

6 ACİL DURUMLAR Lohusalık devresinde ilk 2 hafta içerisinde 2 günün üstünde devam eden 38 derece ve üstündeki ateş çok önemlidir. Bu durumlarda doktorunuza başvurunuz. Lohusalık döneminde kanamanız ilk hafta içinde koyu kırmızı renkte açılarak ve azalarak 2 hafta içinde sonlanacak şekilde devam edilir. Kanama renginde açılma yerine kırmızı kanamanın devam etmesi, kanama miktarında azalma yerine artma ve parçalar halinde pıhtı veya ufak et parçaları gelmesi durumunda hemen doktorunuza başvurunuz. Hastaneden çıktıktan 6 hafta sonra kontrol muayenesine geliniz

7 DOĞUM SONU EGZERSİZLERİ Doğumunuz dikişli ise egzersizleri 1. hafta sonunda yapmanızı öneririz. Dikişsiz doğumlar için egzersizlere hemen başlanması uygundur. Sırtüstü yere uzanın, ayaklarınızı kalçanıza doğru çekin ve bu durumda kalçanız üzerinde sağa sola dönün. Arada bir bacaklarınızı uzatarak dinlenin. Bu egzersiz belinizin incelmesine yardımcı olacak. Sırtüstü yere yatın ve kollarınızı yana doğru açın. Daha sonra kollarınızı çapraz olarak üst üste getirirken soluk verin. Ağır ağır indirirken derin bir soluk alın. Nefesinizi ağır ve kontrollü olarak vermeniz bu harekette önemlidir. Bu hareket kan dolaşımınızın hızlanmasına yardımcı olur Sırtüstü yatın ve bir bacağınızı vücudunuzun üstüne doğru çekin. Bacağı ellerinizle sıkıca kavrayıp, göğsünüze doğru bastırın. Kalça ve karın kaslarınızı da gererek, sırtınızın alt kısmını yere bastırın. Doğrulup dinlendikten sonra, hareketi diğer bacağınızla tekrarlayın. Sırtüstü yere yatarak dizlerinizi kırın. Ayaklarınız yere basık ve kollarınız iki yana açık olsun. Bu durumda vücudunuzu omuzlarınızla destekleyerek yükseltmeye çalışın. Altıya kadar sayarak yüksekte tutun. Başlangıç pozisyonuna dönerek dinlenin Sırtüstü yere yatıp bacağınızı dik açı oluşturana kadar kaldırın. Aynı hareketi diğer bacağınızla tekrarlayın. Kendinizi güçlü hissettiğiniz anda, iki bacağınızı kaldırmayı deneyin. Sırtüstü yere yatarak dizlerinizi kırın. Ayaklarınızı birleştirin. Başınızı kaldırın ve belinizden itibaren vücudunuzu öne doğru eğin. Ellerinizle dizlerinize dokunurken, karnınızı içeri çekin. Başınızı ve kollarınızı indirin.

8 VAGİNAL YOL (HAZNE YOLU) İLE AMELİYAT OLAN HASTA 1. Yara iyileşmesi ve tam iyilik halinin 6 haftalık bir süreyi kapsayacağını unutmayınız. Bu süre içinde karın içi basıncını arttıracak ağır kaldırma, kabızlık, ıkınma, aşırı öksürük ve ağır spor hareketlerinden kaçınmalısınız. 2. Taburcu olduktan sonra ilk 3 hafta içinde ev işleri, yürüyüş şeklinde spor dışında merdiven çıkma, atlama v.b durumlardan kaçınmalısınız. 3. Taburcu olduktan sonraki ilk hafta içinde reçetenizde yazılmış olan antiseptik solüsyonu tuvalet sonrası kendi temizliğinizi için kullanınız. Vajen (hazne) içini kesinlikle yıkamayınız. Ameliyat olan hastanın rektal yola (makad) yakınlığı nedeni ile tuvalet temizliğiniz önem taşımaktadır. Büyük abdest sonrası yıkanmada şayet taretleniyor iseniz; temizliğin önden arkaya yapılmasına dikkat ediniz. Ters yöndeki temizlik ameliyat sahasına dışkı teması nedeni ile ameliyat sahasında iltihaplanmaya neden olabilir. 4. Ameliyat sonrası ilk 1-2 hafta hafif açık renkli, sızıntı şeklinde kanama, et suyu kıvamlı akıntı normaldir. 3 ve 4. haftalar içinde iç çamaşırı kirletecek miktarda kanama, kibrit kutusu büyüklüğüne varan pıhtı düşürme, koyu renkli pis kokulu akıntı olması durumunda mutlaka doktor kontrolü gerekir. Bu durumlarda doktorunuza müracaat etmeniz gerekmektedir. 5. Altı haftalık süre içinde enfeksiyon ve irritasyon nedenleri ile eşinizle cinsel temastan kaçınmanız önerilir. 6. Ameliyat sonrası diyet kısıtlaması söz konusu değildir. Özel bir durumunuz yok ise (yüksek tansiyon, şeker hastalığı v.b) arzu ettiğiniz yiyecekleri yiyebilir ve içebilirsiniz. Ancak ilaç kullanıyorsanız ilaç ile birlikte alkol alınmaması gerektiğini hatırlayınız. İmkanlarınız nispetinde protein (et, süt, yumurta, baklagiller v.b) ve vitamin ihtiva eden (portakal, limon, mandalina v.b, mevsim meyve ve salataları) yiyecekler yara iyileşmesinde yardımcı olacaktır.kabız olmamak için bol posalı yiyecekleri tercih ediniz. 7. Hastaneden taburcu olduktan sonra evde duş şeklinde banyo yapabilirsiniz. Ancak küvete yada su içine oturarak banyo yapılmaması gerekmektedir. Küvet içinde banyo ancak 6 hafta sonraki doktor kontrolünüzde durumunuzda bir sakınca yoksa size doktorunuz tarafından bildirilecektir. 8. Hastaneden çıktıktan 6 hafta sonra kontrol muayenesi olacağınızı unutmayınız.

9 KÜRETAJ SONRASI HASTA 1. Yapılan müdahaleye bağlı bir problem genellikle saat içinde oluşabilir. 2. Kendinizi bitkin olmaya bırakmayın, yarından itibaren normal aktivitenizde olmalısınız. Hareketlerinizi kanamanız en az olacak şekilde serbestçe yapabilirsiniz. 3. Arzu ettiğiniz yiyecek ve içecekleri alabilirsiniz. Ancak doktorunuzun ilaç önerisi var ise; ilaçları yemeklerden sonra almanızı tavsiye ederiz. 4. Doktorunuzun verdiği ilaçları tarif olunduğu şekilde ve sürede alınız. 5. Enfeksiyonu önlemek için 2-3 hafta süre ile cinsel temastan kaçınınız. 6. Duş yapabilirsiniz ancak, küvet içinde oturarak banyoya kanamanın tam bitiminden 5 gün sonra müsaade edilir. 7. Evdeki ilk 3 günde reçetenizde yazılmış, antiseptik bir solüsyon ile tuvalet sonrası temizliğinizi yapınız, ancak hazne içini yıkamayınız ve içeri kesinlikle parmak sokmayınız. 8. Normal yeni adet düzeniniz 3 ile 8. haftalar arasında başlayabilir. 9. Karında hafif kramp, hazneden gelen açık renkli kanama ve ufak pıhtılar normal kabul edilebilir, ancak kanama miktarı normal bir adet kanaması kadar olmalıdır. Hafif kanamalar durup, tekrarlayarak ve her hasta için farklılık göstererek 1 gün ile 3 hafta arasında devam edebilir. 10. Kürtaj sonrası kontrol ve patolojik tetkik sonucu için 2 hafta sonra bize başvurmayı unutmayın, hiçbir şikayetiniz olmasa bile kontrolün faydasını bir kez daha hatırlatalım. 11. Şayet yukarıdaki durumlardan şikayetiniz var ise; bizi arayarak sorununuzu danışabilirsiniz.

10 LAPAROSKOPİ OLAN HASTA 1. Yapılan müdahaleye bağlı bir problem genellikle saat içinde oluşabilir. 2. Kendinizi bitkin olmaya bırakmayın, yarından itibaren normal aktivitenizde olmalısınız. Hareketlerinizi ağrılarınız en az olacak şekilde serbestçe yapabilirsiniz. 3. Hastaneden taburcu olduğunuz gün sulu gıda almanızı öneririz. Ertesi günden itibaren arzu ettiğiniz yiyecek ve içecekleri alabilirsiniz. Ancak doktorunuzun ilaç önerisi varsa, ilaçları yemeklerden sonra almanızı tavsiye ederiz. 4. Doktorunuz verdiği ilaçları tarif olunduğu şekilde ve sürede alınız. 5. Cilt dikiş bölgesine size verilen pansuman sıvısını günde iki kez sürerek kendi pansumanınızı yapabilirsiniz. Dikiş bölgelerinin temiz ve kuru tutulması önemlidir. 6. Enfeksiyonu önlemek için 1 hafta süre ile cinsel temastan kaçınınız. 7. Taburcu olduktan bir gün sonra duş yapabilirsiniz. Ancak küvet içinde oturarak banyoya lekelenmenizin tam bitiminden 5 gün sonra müsaade edilir. 8. Evdeki ilk 3 gün reçetenizde yazılmış, antiseptik bir solüsyon ile tuvalet sonrası perine temizliğinizi yapınız. 9. Karında hafif kramp, muzlarda ağrı olabilir. Ancak bulantıya eşlik eden şiddetli karın ağrısı ve ateş oluşması durumunda doktorunuza bilgi veriniz. 10. Laparoskopi sonrası cilt dikişlerinizi aldırmak için 7 gün sonra bize başvurmayı unutmayın. Hiçbir şikayetiniz olmasa bile sonraki adet bitimini takiben tekrar kontrol olmanızı öneririz.

11 ABDOMİNAL YOL İLE AMELİYAT OLAN HASTALARIN BİLGİLENDİRME NOTU 1. Yara iyileşmesi ve tam iyilik halinin 6 haftalık bir süreyi kapsayacağını unutmayınız. Bu süre içinde karın içi basıncını arttıracak ağır kaldırma, kabızlık, ıkınma, aşırı öksürük ve ağır spor hareketlerinden kaçınmalısınız. 2. Taburcu olduktan sonra ilk 3 hafta içinde ev işleri, yürüyüş şeklinde spor dışında merdiven çıkma, atlama v.b durumlardan kaçınmalısınız. 3. Taburcu olduktan sonraki ilk hafta içinde reçetenizde yazılmış olan antiseptik solüsyonu tuvalet sonrası kendi temizliğinizi için kullanınız. Vajen (hazne) içini kesinlikle yıkamayınız. Ameliyat olan hastanın rektal yola (makad) yakınlığı nedeni ile tuvalet temizliğiniz önem taşımaktadır. Büyük abdest sonrası yıkanmada şayet taretleniyor iseniz; temizliğin önden arkaya yapılmasına dikkat ediniz. Ters yöndeki temizlik ameliyat sahasına dışkı teması nedeni ile ameliyat sahasında iltihaplanmaya neden olabilir. 4. Ameliyat sonrası ilk 1-2 hafta hafif açık renkli, sızıntı şeklinde kanama, et suyu kıvamlı akıntı normaldir. 3 ve 4. haftalar içinde iç çamaşırı kirletecek miktarda kanama, kibrit kutusu büyüklüğüne varan pıhtı düşürme, koyu renkli pis kokulu akıntı olması durumunda mutlaka doktor kontrolü gerekir. Bu durumlarda doktorunuza müracaat etmeniz gerekmektedir. 5. Altı haftalık süre içinde enfeksiyon ve irritasyon nedenleri ile eşinizle cinsel temastan kaçınmanız önerilir. 6. Ameliyat sonrası diyet kısıtlaması söz konusu değildir. Özel bir durumunuz yok ise (yüksek tansiyon, şeker hastalığı v.b) arzu ettiğiniz yiyecekleri yiyebilir ve içebilirsiniz. Ancak ilaç kullanıyorsanız ilaç ile birlikte alkol alınmaması gerektiğini hatırlayınız. İmkanlarınız nispetinde protein (et, süt, yumurta, baklagiller v.b) ve vitamin ihtiva eden (portakal, limon, mandalina v.b, mevsim meyve ve salataları) yiyecekler yara iyileşmesinde yardımcı olacaktır.kabız olmamak için bol posalı yiyecekleri tercih ediniz. 7. Hastaneden taburcu olduktan sonra evde duş şeklinde banyo yapabilirsiniz. Ancak küvete yada su içine oturarak banyo yapılmaması gerekmektedir. Küvet içinde banyo ancak 6 hafta sonraki doktor kontrolünüzde durumunuzda bir sakınca yoksa size doktorunuz tarafından bildirilecektir. 8. Hastaneden çıktıktan 6 hafta sonra kontrol muayenesi olacağınızı unutmayınız.

12 Hoşgörü Sıhhat Getirir T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU Sakarya İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi