OCAK-SUBAT 2010 SAYI

Transkript

1 OCAK-SUBAT 2010 SAYI

2 İÇİNDEKİLER mülkiye den... 3 yeni bir sayıyla merhaba,... 3 genel kurul çağrısı... 5 Mülkiyeliler Birliği Dergisi dijital ortamda... 6 Cemal Süreya anma ve şiir ödülleri etkinliği... 7 ekmek barış özgürlük için demokrasi ve haklar mitingi ekmek ve özgürlük için yaşasın dayanışma Mülkiyeliler Birliği Türk Halk Müziği Korosu güvencesizliğin gölgesinde işçi hareketleri ve tekel direnişi Ayhan Açıkalın anıldı zorunlu hayat belgesel gösterimi mart dünya kadınlar gününün 100.yılı sergilerden görüntüler Mülkiye Araştırma Merkezi (MAR) Mülkiye İstihdam Yönlendirme Merkezi (MİM) açıldı Mülkiye Araştırma Merkezi Mülkiye İstihdam Yönlendirme Merkezi kokteyl verdi şubelerimizden üyelerimizden imf üzerine söyleşi ölülerimiz bir tutar bizi sevgili kardeşim Hırant konuk yazarlar Kızılay da bir hayalet dolaşıyor! kentlerin tarihi Pesinus hatırlatma defteri ocak 1969 commerin arabası yakıldı Hrant Dink Lenin Uğur Mumcu Muammer Aksoy Abdi İpekçi Dostoyevski Brecht Albert Camus...89 anlaşmalı kurumlar listesi...90 E-Bülten Mülkiyeliler Birliğinin Yayın Organıdır. Mehmet Özer tarafından hazırlanmaktır.

3 mülkiye den YENİ BİR SAYIYLA MERHABA, 2010 Yılının ilk sayısıyla yeniden karşınızdayız. Aralık 2009 sayımızı, 150. Yıl Kutlamaları nın finali olan 4 Aralık törenleri ve Balo dan hemen sonra ve içinde bulunduğumuz o coşkuyla çıkarmıştık Yılımızda, birçok arkadaşımızın emeği ile hazırlanan ve yalnızca Ankara da değil, şubelerimizin olduğu birçok ilde yıl boyu gerçekleştirilen birçok etkinlik oldu. Bizler de elimizden geldiğince bunları sizlerle paylaşmaya çalıştık. Aralık sayımızdan bu yana Genel Merkezimiz ve Şubelerimizde gerçekleşen etkinliklere ilişkin bilgileri de bu sayımızın sayfalarında ve yine kendi bölüm başlıkları altında bulacaksınız. Birliğimizde; 10 Şubat ta "Güvencesizliğin Gölgesinde İşçi Hareketleri Ve Tekel Direnişi" konulu bir panel, 12 Şubat ta Ayhan Açıkalın Anma Toplantısı, Şubat ta izleyicilerin bir dönemin trajedisiyle yüzleşmelerini ve boşaltılan köylerin ve zorla göçün yürek burkan öyküsüne tanıklık etmelerini sağlayan Zorunlu Hayat belgesel film gösterimleri ve 17 Mart ta Mülkiye Araştırma Merkezi (MAR) ve Mülkiyeliler Birliği İstihdam Yönlendirme Merkezi (Mim) Açılış Kokteyli gerçekleştirildi. Okulumuzda ise 9 Ocak ta Cemal Süreya Anma Toplantısı, 10 Mart ta ise Mülkiye Kamu Çalışma Topluluğu nun düzenlerdiği Kadın ve Sanat paneli gerçekleştirildi. Bu etkinlikler dışında Tekel işçileriyle dayanışma ziyareti ve mitingi, Danışma Kurulu Toplantısı ile ilgili bilgiler Mülkiye den bölümünde yer alıyor. Bilindiği üzere Genel Kurul dönemine girdik ve bu nedenle de tüm şubelerimiz genel kurullarını tamamladılar. Şube genel kurullarımızla ilgili bilgiler Şubelerden bölümünde yer alıyor. Üyelerden, Konuk Yazarlar, Kentler Tarihi ve Hatırlatma Defteri mizi her zaman olduğu gibi bu sayımızda da kendi yerlerinde bulacaksınız. Üyelerimize sosyal yaşamlarında katkı sağlanması amacıyla Mülkiyeliler Birliği üyelerine indirim olanağı sağlayan ve sürekli listeye yenileri eklenen anlaşmalı kurumların güncel bir listesini de yine Bültenimizde bulacaksınız. İsteyen üyelerimiz internet sayfalarımızdan da ( bu kurumların güncellenen bilgilerine ulaşabilirler. Arkadaşlarımıza, internet sayfalarımızı daha fazla kullanmalarını öneriyoruz. GENEL KURUL Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezimiz Genel Kurulu, tarihinde saat 10:00 da Konur Sokaktaki Birlik Merkezi mizde, bu toplantıda çoğunluk sağlanamazsa çoğunluk aranmaksızın Pazar Günü saat 09:30 da Fakültemiz Aziz Köklü Salonunda yapılacaktır. Bizler de seçime girecek tüm arkadaşlarımıza başarılar diliyoruz. Dileğimiz Mülkiye değerlerini koruyup geliştirilecek, laik, çağdaş, uygar, aklın ve bilimin öncülüğünde, kamu yararını esas alan, tek sesliliği, kendisi gibi düşünmeyenleri ötekileştirmeyi ve dışlamayı reddeden, emekten, demokrasiden, toplumsal barış ve kardeşlikten yana her türlü görüşü bir arada barındıracak, demokratik hukuk devleti ve eşitlikçi toplum idealleri doğrultusunda çalışmalarını en iyi şekilde yürütmeye gönüllü bir ekibin yönetime gelmesidir. MÜLKİYELİLER BİRLİĞİ SOSYAL TESİSLERİ YENİDEN YAPILANDIRMA PROJESİ Mülkiyeliler Birliği binalarının da içinde yer aldığı Konur Sokak ve Yüksel Caddesi nin oluşturduğu T aksı, Ankara da demokratik tepkilerin dışa vurulduğu, taleplerin dile getirildiği, insanların toplumsallaştığı önemli alanlardan birisidir. Mülkiyeliler Birliği de bu yapının önemli bir bileşeni ve tamamlayıcısıdır. Mülkiyeliler Birliği olarak, bugüne kadar kendi olanaklarımız ölçüsünde bulunduğumuz sokağa, kentin merkezine ve Başkente, demokrasi güçlerinin yararına olacak şekilde müdahalede bulunduk ve bundan sonra da bulunmaya devam etme kararlılığındayız. MÜLKİYE SİTESİ PROJESİ nin ana amacı da, bir YENİDEN YAPILANMA PROJESİ ile zaman içerisinde neredeyse yalnızca bir lokanta işletmesine dönüşmüş, artık ihtiyaçlarımızı karşılamaktan uzak ve ömrünü tamamlamış binalarımızı, Mülkiyeliler, SBF Öğrencileri ve Ankaralılar açısından yeniden bir sosyal kültürel üretim merkezi haline getirmektir. İçerisinde konferans salonu, tiyatro ve sergi salonu, kütüphane, okuma salonu, mülkiye müzesi, toplantı salonları ve idari büroları olan Mülkiye Sitesi Projesi, kent merkezinin bozulan dokusunu tamire yönelik de önemli bir çabadır. Mülkiye Sitesi Projesi, bulunduğu bölgenin yapısını bozmayacak ve bahçeyi tahrip etmeyecek şekilde 3

4 tasarlanmıştır. Proje ile bahçe, teraslar ve açık alanlar büyütülecek, mevcut durumda her iki binanın neredeyse tamamı işletmeye açık rant tesisi olduğu halde, yeni yapılacak ana binanın 4 katı tiyatro salonu, sergi salonu, konferans salonu, kütüphane, okuma salonu, mülkiye müzesi, toplantı odaları ve yönetim birimleri olarak, kısacası Mülkiyelilerin sosyal, kültürel ve sanatsal ihtiyaçlarını karşılamak üzere ayrılacaktır. Mülkiyeliler Birliği, kuruluş yıllarında farklı binalarda kiracı olarak oturmuş, 1964 ve 1968 yıllarında ise halen kullanılmakta olan, önceden yapılmış ve ev olarak kullanılan bu binaları satın almıştır. Fakat bugüne kadar kendisinin yaptığı, dolayısıyla kendi kimliğini, anlayışını, rengini kattığı bir binası olmamıştır. Bugün, bugüne kadar hemen her yönetimin ele aldığı, tartıştığı ya da düşünü kurduğu, çaba harcadığı bu projenin yaşama geçmesi için önümüzde bir fırsatımız vardır ve bu projenin iptali, Mülkiye Topluluğu na bir 30 yıl daha kaybettirecektir. Tüm arkadaşlarımızı, ne yapılmaya çalışıldığını doğru anlamaya ve Mülkiyelilerin gelişimine, geleneğini geleceğe taşımasına ve kendi kimliğimizi yansıtabileceğiz doğru tasarlanmış bir binanın ortaya çıkmasına katkıda bulunmaya çağırıyoruz. Önemli olan Mülkiye Topluluğunun yararına olacağına inandığımız bu projenin hem Mülkiyeliler hem de kentte yaşayanların önemli ölçüde mutabakatı ile hayata geçirilmesidir. Sorun ortak, dert ortaksa, çaba, emek ve çözüm de ortak olmalıdır. TEKEL İŞÇİLERİNİN MÜCADELESİ 12 Eylül den beri yürütülen ve emek düşmanlığı üzerine kurulu neo-liberal politikalar, milyonlarca emekçiyi, işçiyi işsizliğe, yoksulluğa, açlığa ve geleceksizliğe sürüklerken, ülkede emek mücadelesi de cılız da olsa yeniden kendini göstermeye başladı. Bizleri de sevindiren ve geniş bir kesimden destek alan bu örneklerden birisini Tekel İşçilerinin yürüttüğü mücadele oluşturdu. 2 yıl önce Tekel'in sigara bölümünün satışı sırasında Ankara'da Özelleştirme İdaresi önünde birkaç saatlik eylem organize eden sendika, işçileri tekrar evlerine göndermişti. Sendika yönetimi bu süreçte de, bir günlük protestonun ardından Tekel işçilerinin evlerine döneceklerini düşünmüş, Tekel işçilerinin hemen her bölgeden Ankara'ya gelişinin, böyle uzun soluklu bir direnişe dönüşeceğinin hesabını yapamamıştı. Oysa işçilerin kararlılığı ve kendi aralarındaki dayanışma ile hem emek cephesinden hem de bölge halkından gelen yoğun bir destek ile AKP önünde başlayan ve Abdi İpekçi parkındaki müdahaleyle devam eden süreç, sendika yönetimi öngörülerini aşarak, Türk-İş in bulunduğu sokağa çadırların kurulmasıyla 78 gün devam etti. Danıştay'ın yürütmeyi durdurma kararıyla mücadele sürecinin önünün yeniden açılmasına rağmen, Sendikalar ertesi gün, 2 Mart ta apar topar çadırları söküp işçileri evlerine göndererek 78 günlük direnişi bitirdi. Üzücü olan durum ise, işçilerin bir kısmına ve destekçilere rağmen yine işçilerin ve sendikacıların bu çadırları kendilerinin sökmesiydi. Elbette burada ülkedeki örgütsüzlüğü, genel anlamda dayanışma eksikliğini, problem doğrudan kendi cebine dokunmadan harekete geç(e)mez hale getirilmiş toplum kesimlerini, direnişteki perspektif ve örgütlenme eksikliğini, bu sürece gerçekte bu kadar hazır olmayan işçilerdeki yorgunluğu ve bezginliği de hesaba katmak gerekiyor.tekel işçilerinin direnişi kendi gücünün de ötesinde, iktidarın emek düşmanı politikalarına karşı bir potansiyel de taşımaya başlamıştı. Bu nedenle bu durumun bir örnek yaratma ihtimali, hem iktidar cephesi açısından hem de sendika yönetimleri için çeşitli sıkıntılar doğurabilirdi. Bunun da önüne elbirliği ile geçmek gerekiyordu. Gazetelerde yazdığına göre Tekelin İstanbul Unkapanı ve Cevizli deki çok değerli arsa ve binaları, Maliye Bakanlığı eliyle bazı gruplara üniversite yapmak üzere bedelsiz hibe (peşkeş değil) ediliyormuş. Fakat galiba henüz ortada böyle üniversiteler de yokmuş; sonra kurulacaklarmış. Başbakan, Tekel işçilerine verecekleri 3 5 kuruş için Tüyü bitmemiş yetimin hakkını yedirmem. Milletim bu kasayı bize emanet etti. demişti. Demek ki, bu arsa ve binalar ile daha önceden sadece yıllık karlarının bile altında ve o da banka kredileri ile verilen fabrikalar, tüy kıl sorunları içerisine girmiyor. 8 MART DÜNYA EMEKÇİ KADINLAR GÜNÜ Yürüyoruz yürüyoruz, günün aydınlığında Donuk fabrika bacalarına, yoksul mutfaklara Çarpıyor sesimiz ve birden parlayan Bir ışık gibi ulaşıyor insanlara. Ekmek ve gül! Ekmek ve gül! 100. yılında, tüm kadın okurlarımızın ve Mülkiye Topluluğu nun Dünya Emekçi Kadınlar Günü nü, kadınların yaşadığı cinsel, ulusal, sınıfsal tüm baskılardan kurtulduğu, eşit ve özgür bir dünya özlemimizle kutluyoruz Yeni bir sayıda buluşmak dileğiyle A.Raif FALCIOĞLU 4

5 GENEL KURUL ÇAĞRISI DEĞERLİ ÜYELER Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezi Genel Kurulu nun aşağıdaki gündemle, tarihinde saat da Konur Sokak No:1 adresinde toplanmasına, bu toplantıda çoğunluk sağlanamazsa ikinci toplantının çoğunluk aranmaksızın tarihinde saat da Siyasal Bilgiler Fakültesi Aziz Köklü Salonunda aynı gündemle yapılmasına karar verilmiştir. 1- Açılış 2- İstiklal Marşı ve Saygı Duruşu 3- Başkanlık Divanı nın seçilmesi 4- Yönetim Kurulu Başkanı nın açılış konuşması 5- Konukların konuşmaları MÜLKİYELİLER BİRLİĞİ YÖNETİM KURULU 6- Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu, Bilanço ve Gelir Tablosu, Denetleme Kurulu Raporlarının okunması ve görüşülmesi 7- Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu, Bilanço ve Gelir Tablosunun onaylanması ve Yönetim Kurulu nun aklanması 8- Denetleme Kurulu Raporunun onaylanması ve Denetleme Kurulunun aklanması 9- Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu, Onur Kurulu, Danışma Kurulu ve Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu na aday olacakların tanıtılması ve konuşmaları 10- Oylamanın başlatılması dönemi bütçesinin görüşülmesi 12- Bütçenin kabulü 13- Yönetim Kurulu tarafından önerilen tüzük değişikliklerinin görüşülmesi ve oylanması 14- Mülkiyeliler Birliği Vakfı Mülkiye Sitesi Merkez Bina Projesi hakkında bilgi sunulması 15- Dilek ve Temenniler 16- Kapanış 5

6 MÜLKİYELİLER BİRLİĞİ DERGİSİ MÜLKİYE DERGİ DİJİTAL ORTAMA AKTARILDI 45 yıldır yayınlanan ve ülkemizin saygın dergileri arasında yer alan MÜLKİYE DERGİSİ daha kolay ulaşılabilir hale getirildi. Toplam sayfa yoğun ve titiz bir çalışmayla tek tek taranarak onarıldı ve tıpkı basım haline getirilerek dijital ortama aktarıldı. Çok yakında tüm topluluğumuz ve akademisyenler şu ana kadar yayınlanan 265 sayıya internet sayfalarımızdan ulaşabilecekler. Ayrıca; Mülkiyelilerin tarihsel belleğinin önemli bir bileşeni ve bilgi birikimi olan MÜLKİYE DERGİSİ ni kendi arşivinde bulundurmak isteyen okuyucularımız 265 sayının tamamını DVD olarak da edinebileceklerdir. 6

7 CEMAL SÜREYA ANMA VE ŞİİR ÖDÜLLERİ ETKİNLİĞİ Cemal Süreya Anma ve Şiir Ödülleri etkinliği 9 OCAK 2010 A.Ü. SBF Aziz Köklü Salonu Saat da yapıldı. Etkinliğe Prof. Dr. Celal Göle (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı), Ahmet Saraçoğlu (Cemal Süreya Kültür ve Sanat Derneği Başkanı), Mehmet Özer (Mülkiyeliler Birliği Üyesi, Şair), Mustafa Şerif Onaran (Şair ve Yazar), Muzaffer İlhan Erdost ( Şair, Yazar ve Yayımcı) Vecihi Timuroğlu, Şair, Yazar ve Araştırmacı, Ertan Mısırlı (Şair), Muzaffer Özdemir (Bağlama Virtiözü) ve Cemal Süreya dostları, hayranları katıldı. Sayın Dekanım, Sevgili Hocalarım Şair, Araştırmacı, Yazar, müzisyen dostlarım Fakültemin Değerli Emekçileri Sevgili Mülkiyeliler Sizleri Mülkiyeliler Birliği Adına sevgiyle selamlarım Mülkiyeli Bir şairin, Cemal Süreya nın anma gününde katkılarınızla bizleri onurlandırdınız. Teşekkür ederim. Ceyhun Atuf Kansu Cemal Süreya için, Soylu duyarlılığın şairi ydi der. Sabit Kemal Bayıldıran ise Elma yiyişi bile günah. Dar gelirli, bol giderli. Develeri dört hörgüçlü. Acayip bir devlet memuru. Her şeyi, tersinden de olsa doğru okur. Edebiyatın romantiği. Devletin masasına gizlice şiir sokar, ama yakalanmaz. Vakit var daha dedi, vakti yetmedi. Kefeninin cebinde şiir vardı diyor Cemal Süreya için. Cemal Süreya tutkunun şairi, sıradan insanların büyük şirini yazdı. Metin Altıok Misilleme şiirinde anlattı Cemal Süreya nın dünyamızda doldurduğu yerini; Sen ki şiirin kilit diliydin İmgeyle gerçek arasında Gidip gelen pericik Sen Cemal Süreya Benzersiz ve depreşik Bir misillemeydin dünyaya. Cemal Süreya nın şiirinin gücünü yine metin Altıok Cemal Süreya nın şiirinde neler var şirinin son iki dizesinde özetler ve derki: Süreya nın şiirinde bir saydam yürek var; İçinde göçmen kuşlar uçuşan. Sizlerinde bildiği gibi, Cemal Süreya ikinci yeni şairlerindendir. ikinci yeni akımının içinde Cemal Süreya şiiri özgün, özgür ve anlamlıdır. Cemal Süreya nın hiçbir imgesi, sözcüğü, tümcesi rastlantı değildir. Uyarına da gelmiş değildir. Hayat ve hayal bilgisi dersinin pekiyili öğrencisi olmasının sonucudur. Alevdir çünkü benim şiirim Hayatın alev halidir Çiçek tozudur Kırılmış dalın türküsüdür Nasıl şık şık berber makası Odur Hayatımıza dipnotlar yazan şairdir. Cins şairim ben! Çıkar giderim, Nişancı bir şairim Gözünden haklarım imgeyi 7

8 Bir düşbazdı Cemal Süreya. Cemal Süreya nın düşü yalnızlığı bir sevince dönüştürmek, acıları Munzur suyuyla yıkayıp çocukluğunu geri çağırmaktı. Ateşle, ölümle ikna edilmek istenen düşleri basılan bir halkın çocuğu Cemal Süreya. Başaramadı. Her defasında dönüp baktığında arkasına acı suların kendine doğru koştuğunu gördü. Aşk acısını ancak başka bir aşkla dindirebilirdi. Daha büyük yalnızlıklara sürgün etti kendisini. Her şehir, başka bir şehre yolculuk olduğu için güzeldi. Ama gittiği her şehir yalnızlığın başkentiydi. Uçurum yalnızlığından kurtulamadı. Bu da doğaldı itiraz edenler çoğunlukla yalnız değil midirler? Cemal Süreya Şiir bir başkaldırma sanatıdır diye özetlemiştir poetikasını. Mizancı Murat tan günümüze Mülkiyelilerin oluşturduğu itiraz dilinin en özgün örneğidir Cemal Süreya nın oluşturduğu şiir dili. Kendinden yola çıkarak bizlerin de düşlerini ve itirazlarını anlatan bir dil oluşturmuştur. Şairin hayatı şiirine dahilse ki dahidir. Cemal Süreya bizim aşkımıza dahildir. Cemal Süre ya sadece bize ait değildir, bütün aşkbazların şairidir. Soluğunda serin dağ rüzgarları, kayalarda ağlayan sular, uğultu ormanlar, kekik kokusundan mayaladığı şiiri, Ülkü Tamerin deyimiyle Okyanusta Fırat ın Salı dır. Fırat okyanusa, okyanus dalgaları sahillere taşır Cemal Süreya yı. Rivayet odur ki her dağın denizlere ulaşan bir yolu, her denizin dağ doruklarına çıkan bir yer altı nehri varmış. İlk büyük yolculuğun derin izlerini Cemal Süreya nın tüm yaşamında ve şiirlerinde görmek mümkündür. Şöyle anlatır; Ben bir yük vagonunda açtım gözlerimi. Bizi bir kamyona doldurdular. Tüfekli iki erin nezaretinde. Sonra iki erle yük vagonuna doldurdular. Günlerce yolculuktan sonra bir köye attılar. Tarih öncesi köpekler havlıyordu. Aklımdan hiç çıkmaz o yolculuk, o havlamalar, polisler. Duyarlığım biraz da o çocukluk izlenimleriyle besleniyor belki. Annem sürgünde öldü, babam sürgünde öldü. Anadolu nun yüzüdür Cemal in aylasında keder vardır, uzaklık vardır, yol vardır, yar vardır, uçurum vardır. Ayın kan ağladığı, güneşin linç edildiği bu yüzden dağların insanlara benzediği bir uzak memlekettir Dersim. Dilini orada kaybetti. Bir kör kuyuda. Bir dağ geçidinde. İçine göllenen sularda. Bunu asla unutmayacaktır. Enver Gökçe nin dizeleriyle söylersek : artık / haram bana/ bu / yollar/ bu ağaçlar / bu taşlar / Dağ bana / hastir çeker / kurt bana / hastir çeker / kuş bana / lan kardaş bu nasıl yara / kanar her yerim / en derinden / ölürüm kedereimden / sövülmnüşüm / dövülmüşüm / k ovulmuş/ ve kırık / kolum / kanadım / çekip giderim / bir meri keklik gibi. Gurbetçidir. Kendi Dizeleriyle, gurbet garba düşmektir. Cemal Süreye Kalbinin batısına düşmüştür. Şarktan başka her yer sürgündür. Şark çok uzak bir ülkedir artık. Çok uzak. Yine de sevmekten asla vazgeçmez; Ne demiş uçurumda açan çiçek Yurdumsun ey uçurum Der. Çünkü her yüz bir memlekettir. Çünkü Cemal Süreya aylasıdır memleketin. Umulmadık bir gün olabilir bugün Kan var bütün kelimelerin altında Günümüz gerçeği ile şöyle söyleyebiliriz, Uzat elini kalbimin doğusuna Umulmadık bir gün olsun Biz Munzur diyelim. Cemal in yaralarından çiçekler dökülsün. son söz Nasıl olsa yine döneriz bir gün Döneriz bu yollardan geri Senin bir elinde mendil Öbüründe kuş sesleri Sesimizi yıkayalım kelimeleri yıkayalım Sürgün, göç, acı, yalnızlık, ölüm sözcüklerini yıkayalım Ağzımızda kardeş bir dünyanın ferah şiirleri Cemal Süreya bağışla bizi. Çiçeklensin elimiz, yüzümüz. Sevgiyle, Özlemle. Mehmet ÖZER *Birliğimiz üyesi Şair-Fotoğrafçı Mehmet Özer in etkinlikte yaptığı konuşma metnidir. 8

9 Zaman mı? Değil zaman Akan zaman değil mesafelerdir Güneşin çekici yukarda Suyun bıçağı aşağıda Krom alçakgönüllü, bakır utangaç Ağaç: bir damla iki kıvılcım arasında Rüzgâr bilmiyor nerden eseceğini Sınırlar kesik, Yerleşme yerlerinde balkıma Biz kırıldık daha da kırılırız Ama katil de bilmiyor öldürdüğünü Hırsız da bilmiyor çaldığını Biz yeni bir hayatın acemileriyiz Bütün bildiklerimiz yeniden biçimleniyor Şiirimiz, aşkımız yeniden, Son kötü günleri yaşıyoruz belki İlk güzel günleri de yaşarız belki Kekre bir şey var bu havada Geçmişle gelecek arasında Acıyla sevinç arasında Öfkeyle bağış arasında Biz kırıldık daha da kırılırız Doğudan batıya bütün dünyada Ama kardeşin kardeşe vurduğu hançer İki ciğer arasında bağlantı kurar Büyür, bir gün, zenginleşir orada Çünkü Ali yi dirilten iksir de saklı Hasan a sunulmuş ağuda, Granitin de olur bir okyanus diriliği, Nehirler daha uysal akar, Bir çiçek nasıl açıyorsa kendiliğinden Bir kuş nasıl uçuyorsa Öyle sever, çalışır insan, Kıraçlar çarptıkça dağlara Gül göçürür şafağından Doğanın altın şafağından İnsanın altın şafağından Tarihin altın şafağından Bir kırıldık daha da kırılırız Kimse dokunamaz bizim suçsuzluğumuza. 9

10 EKMEK BARIŞ ÖZGÜRLÜK İÇİN DEMOKRASİ VE HAKLAR MİTİNGİ Birliğimiz 17 Ocak 2010 tarihinde Tekel işçilerinin düzenlediği Ekmek, Barış, Özgürlük için Demokrasi ve Haklar Mitingi ne Mülkiyeliler Birliği pankartıyla katılan Birlik yöneticisi ve üyelerimiz Tekel işçilerinin başlatığı ve sürdürdüğü özelleştirme karşıtı mücadelesine destek verdi 10

11 EKMEK VE ÖZGÜRLÜK İÇİN YAŞASIN DAYANIŞMA DAYANIŞMA SÜRÜYOR Cumartesi günü Mülkiyeliler Birliği tekel işçilerinin direnişinin 26. gününde işçilere Türk-İş in önünde çorba ikram etti. Ziyarete yönetim kurulu üyeleri, Birlik üyeleri ve SBF-DER li Mülkiyeliler katıldı. Tekel işçilerini ziyaret eden Mülkiyeliler Birliği, işçilerin ekmek, özgürlük ve adalet için sürdürdükleri direnişe desteklerinin sürdüğünü bildirdiler. Mülkiyeliler Birliği Genel Başkanı Ali Çolak işçilere hitaben bir konuşma yaptı. Barış, demokrasi, İnsan hakları, kamu yararının önceliği ve emeğin en yüce değer olduğu bilinciyle yetiştirilen Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunlarının örgütü Mülkiyeliler Birliği adına hepinizi saygıyla, sevgiyle selamlıyorum. Tekel işçilerinin Ankara ya gelmeleriyle başlayan eylemler dizisi Türkiye nin toplumsal mücadele tarihinde bir dönüm noktasıdır. Bu eylemler birçok ezberi bozmuştur. Başta özelleştirmelere direnmeyen bürokratik sendikal örgütlerin ezberini, olay yoksa reyting olmaz diyen medyanın ezberini bozmuştur. Tekel işçilerinin eylemleri hak verilmez mücadele ile alınır sözünün somutlaşmasıdır. Gerçek bir demokrasinin ekonomik demokrasi olmadan mümkün olmayacağının bilincindeyiz. Böyle bir siyasal, toplumsal düzenin ancak demokrasi ve emek güçlerinin ortak, kararlı mücadelesiyle kurulabileceğine inanıyoruz. Tekel işçileri burada olduğu sürece biz de burada olacağız. Sizinle dayanışma içerisinde olacağız. Mülkiyeliler Birliği adına bunun sözünü veriyorum. Dayanışmanın vicdanları rahatlatma değil, birarada olma, birlikte olma, birbirine dayanarak mücadele etmek olduğunu bize yeniden hatırlatan tekel işçilerine örgütüm adına hepinize şükranlarımı, sevgi ve saygılarımı sunuyorum. dedi. 11

12 12

13 13

14 Birliğimiz tekel işçilerine verdiği sözünü tuttu ve tekel direnişinin her aşamasında tekel işçilerinin yanında oldu 14

15 MÜLKİYELİLER BİRLİĞİ TÜRK HALK MÜZİĞİ KOROSU... Mülkiyeliler Birliği Türk Halk Müziği korosu yeni bir repertuvarla çalışmalarını sürdürüyor. Birlik binamızın gazete okuma salonunda, lokalinde aralıksız çalışan koro yıl sonu konserine hazırlanıyor. 15

16

17 Güvencesizliğin Gölgesinde İşçi Hareketleri ve Tekel Direnişi Fabrika tipi üretim modelinden üretim zincirlerinin parçalanmasıyla atölye tipi küçük üretim modeline geçilmiştir. Bunun sonucunda evde çalışma, part-time çalışma gibi güvencesiz, atipik çalışma biçimleri ortaya çıkmıştır. Devlet önce üretim sonra da hizmetler alanından çekilmiştir. Kamu hizmetleri, eğitim, sağlık, sigorta gibi hizmetler piyasada alınıp satılan mal haline getirilmiştir. Kamu işletmeleri hızlı bir şekilde elden çıkartılmış, özelleştirilmiştir. O dönemde pek çok aydın, bilim adamı özelleştirmenin bir kaynak ve sermaye transferi olduğunu anlatmaya çalışmıştır ancak neoliberal hegemonya bunun anlatılmasına pek de izin vermemiştir. Tekel özelleştirmesi, hepinizin bildiği ve yaşadığı, bunun bu yapılan işlemin özelleştirme işleminin kamunun kaynağının özel şahıslara aktarılması olduğunu tartışmaya yer bırakmayacak biçimde ortaya koymuştur. Ali Çolak. İyi akşamlar. Mülkiyeliler Birliği tarafından düzenlenen Güvencesizliğin Gölgesinde İşçi Hareketleri ve Tekel Direnişi paneline hepiniz hoş geldiniz. Mülkiyeliler Birliği adına 58 gündür direnen Tekel işçilerini saygıyla selamlıyorum. Konuklarımıza söz vermeden önce birkaç cümle söylemek istiyorum. -Kapitalizm her şeyden önce kriz üreten bir sistemdir. Kapitalizmin tarihi bir okumayla krizler tarihidir. Kapitalizm aynı zamanda çözüm üretme kapasitesi de yüksek bir sistemdir. Kapitalizmin en önemli ve bildik krizlerinden biri de 1974 Petrol Bunalımı dır. Bu krize çözüm başlangıçta Thatcherizm, Reaganizm olarak adlandırılan, daha sonra da küreselleşme ya da neoliberalizm olarak tanımlanan model olmuştur. Bu modelin ayırt edici özelliklerini sıralamak gerekirse temel özelliklerinden bir tanesi finans olmak üzere mal ve hizmetlerin sınırsız dolaşımı olmuştur. Bu finans piyasalarıyla üretimin kopmasına yol açan bir modeldir. Bir günde finans piyasasında dolaşan para miktarı bir yılda üretilen ürün miktarına eşittir. Neoliberal modelin gereği olarak güvencesizleştirmenin ve özelleştirmenin yaşandığı süreç sendikalar ne yazık ki iyi bir sınav vermemiştir. Sendikalarda oluşan bürokratik yapılar özelleştirme karşıtı mücadeleyi yerel ölçekte, yerel ölçekte yaşayacak şekilde örgütleyememiş, yerel ölçekte örgütleyebilmiş ve bu mücadeleyi yalnızca hukuk zemininde yürütülecek bir mücadele alanına sıkıştırmıştır. Özelleştirmenin ve güvencesizleştirmenin yarattığı mağduriyetin bu ölçekte tartışılması anlamında Tekel direnişi bir ilk olmuştur. Başlangıçta görmezden gelmeye çalışan medya da bu kararlı mücadeleyi görmek zorunda kalmış ve ilk kez bu ölçüde objektif anlatılması Tekel direnişine olan kamuoyu desteğini de artırmıştır. Toplumsal mücadele ve eylemliliklere siyasal iktidarların bakışı bugüne kadar hep aynı olmuştur. Özal ile başlayan yöntemlerden biri hak arama eylemlerini yürütenleri diğer toplumsal kesimlerle karşı karşıya getirme çabasıdır. Çok iyi hatırlarsınız bir dönem çöpçülerin grevi söz konusuydu. Çöpçülerde doktor maaşlarını kıyaslayarak bunları karşı karşıya getirmek, işçi ile memuru kıyaslamak bunlar tipik yöntemler olmuştur. Yetim hakkı yedirmem, devletin kasasını soydurmam söylemleri de bu karşı karşıya getirme ve kışkırtma çabalarından biridir. AKP iktidarının da yürüttüğü bir diğer yöntem ise eylemleri bölme çabasıdır. Hak arayan eczacıları bölebilmek için çok sayıda eczanenin bireysel sözleşmeleri imzaladığı söylentisi yayılmıştır bir dönem, hatırlarsınız, çok kısa bir dönem önce yaşandı bu da. Bugün de pek çok Tekel işçisinin 4/c sözleşmelerini imzaladığı 17

18 haberlerini yaymaya çalışmaktadırlar. Buralarda başarılı olamayınca bu eylemleri önce ideolojik eylemler olarak nitelendirilmiş, bu da yetmemiş, çok tehlikeli bir yola gidilmiş, büyük bir toplumsal kışkırtmayı yöneltmeye çalışmaktan bu eylemlere çekinilmemiş. Şeytan girdi, PKK karıştı deme hadsizliğini, densizliğini de göstermiştir hükümet. Bu hükümetin aczini ortaya koyan bir girişim olarak tutmamıştır. Tekel eylemleri sınıf mücadelesi açısından bir dönüm noktasıdır. Pek çok özelliği ile ve çok öğretici derslerle doludur. Hepimiz açısından öğretici derslerle doludur. Demokrasi havarisi kesilen, Avrupa Birliği reformlarını yaptığını iddia eden, derin devlete karşı mücadele ettiğini söyleyen iktidarın antidemokratik tutumunu deşifre etmesi en önemli özelliğidir kanımca. Bize öğrettiklerine gelince dayanışmanın vicdan rahatlatma değil, bir arada olma, birlikte olma, birlikte mücadele etme olduğunu hepimize yeniden hatırlatmıştır Tekel direnişi. Ekonomik demokrasiyi, toplumsal adaleti hedeflemeyen bir demokrasi mücadelesinin ne denli içi boş bir söylemden ibaret kaldığını ve hak temelli yürütülen toplumsal mücadelenin bunun temel dinamiği olduğunu ortaya koyması açısından da çok önemli bir katkıda bulunmuştur Tekel direnişi. Ben böyle özetleyerek, böyle toparlayarak konuşmaya başladım. Zaten arkadaşlarım son derece yetkin bu konuda. Onlar çok daha ayrıntılı şeyler söyleyecektir. Ben izninizle sözü size mi vereyim öncelikle hocam. Peki, Cemal Doğru arkadaşımıza veriyorum, Tek Gıda İş sendikası Diyarbakır il temsilcisi. Buyurun. Cemal Doğru- Ben de başta başkanlarımı, hocalarımı ve bütün arkadaşları saygıyla selamlıyorum. Bizim yola çıkışımız aslında bugünden değil. Hocam özelleştirme sürecini detaylı olarak anlattı. Bizim mücadelemiz de yaklaşık 12 yıldır bir şekilde sürmektedir. Ama bu mücadelenin çok çeşitli dönemlerde, çok farklı dönemlerde, çok farklı kulvarlarda yürüdüğünü de burada söyleyebilirim. Yine sendikalarımızın bu süreci çok iyi yürüttüğüne ve çok iyi mücadele içerisine girdiklerini de söylemek tabi ki mümkün değildir. Her ne zaman ki birimizin canı yandıysa o zaman eyvah demesini bildik. Birçok kurum ilk yılında veya birkaç ay içerisinde satıldı, peşkeş çekildi ama buna rağmen hiçbir direnç gösterilmedi. Hatta hatta çok önemli bir kurumumuz ki kendileri ciddi anlamda bir mücadele içerisine girselerdi ben inanıyorum ki o kurumu asla özelleştiremezlerdi ve yaptıkları eylemlerde şu sözü kendilerine o süreçte kendilerine esas almışlardı her şeyi satabilirsiniz ama filan kurumu asla demişlerdi. Ama hükümet ne yaptı. Mevcut, o dönemki iktidar ne yaptı. İlk önce onları sattı. Ve hiçbir dirençle karşılaşmadan sattı. Bizler kendimizi övme anlamında söylemiyorum, asla. Ama Tekel in özelleştirilmesi süreci gerçekten Türkiye deki özelleştirmeler içerisinde en uzun süreye yayılan özelleştirmelerden bir tanesi oldu. Yaklaşık 12 yıldır biz bu süreci bir şekilde götürmeye çalıştık. İhaleler iptal ettirildi. Mahkemeler kapılarından döndüler ama buna rağmen uluslar arası sermayenin, uluslar arası sigara tekellerinin ve Türkiye deki işbirlikçilerinin önlerine koydukları bir hedef vardı. Biz bu Tekeli satacağız. O süreçte Anap, Mhp, Dsp döneminde çıkartılan tütün yasasıyla beraber bu süreç başlatıldı ve geldiğimiz noktada bir son bizim açımızdan bir son noktadır diye biliyoruz artık. 18 Tabi başlangıç çok da kolay olmadı. Alkollü içkilerin satışına hepiniz bir şekilde kani oldunuz, basında yer alan biçimiyle ve birçok konferansta, birçok panelde konuşulduğu biçimiyle alkollü içkilerin 17 tane fabrikası hem de modernize edilen fabrikalar, 17 tane fabrika 292 milyon dolara sattılar. Ve bunu alan firmalar o fabrikaların yenileme çalışmalarını üstlenen firmalardı. 17 tane fabrikayı alan o günkü şartlarda Türkiye nin işte kendilerince en saygın firmaları bir buçuk yıl içerisinde 910 milyon dolara Amerikan Pacific gruba sattılar ve o alan firma bütün bu fabrikalardan sadece 4 tanesini bırakıp hepsini kapattı. Bir örneği de yaşadığım ilde Diyarbakır da. Tamamen modernize edilen bütün parçaları elden geçirilen binası elden geçirilen fabrikaya kilit vurup bütün arkadaşlarımızı kapı önüne

19 koydular. O süreçte yine personel açısından çok önemli gelişmeler yaşandı. Önceleri mağdur edilmeme adına ordaki büyük çalışmaların büyük bir bölümünü sigara fabrikalarına ve yaprak tütünlere dağıtmak durumunda kaldılar. Yine bir direnç vardı. Çalışanlar açısından bir direnç vardı ve bünyesinde bulunduğumuz Tek Gıda İş in bu konudaki bir kararlılığı yeterli olmasa bile bir kararlılığı vardı. Bu arkadaşlarımız sigara fabrikalarına dağıtıldıktan sonra hani o fabrikalar çalışacaktı ya özelleştirildikten sonra da devam edecekti, belli bir miktarda da işçi arkadaşlarımız o fabrikalarda bırakıldılar. Ama çok kısa bir sürede oranın kapısına kilit vurulunca o arkadaşlarımız artık bırakın 4/c yi tamamen işsiz kalmakla karşı karşıya kaldılar. Ve o süreçte yine sendikanın bir çabasıyla bir şekilde diretmesiyle geliştirdiği ikili ilişkilerle bu insanların mağdur olmaması yönünde 4/c ye gönderilmesi belki Türkiye de bir ilk gerçekleşiyordu. Özel sektörden işsiz kalanların ilk defa 4/c de yerleştirilmesi konusunda bir mutabakata varılmıştı. Bu insanlar tabi sigara fabrikalarına gittikten sonra orda da bu sancıların devam ettiğini hep biliyorduk. Bu eylemlilik süreçlerinde Malatya, Bitlis ve Adana sigara fabrikaları özellikle çok büyük bir direnç gösterdiler. Malatya sigara fabrikasında 27 gün, Adana sigara fabrikasında 60 günü aşkın bir süre, Bitlis sigara fabrikamızda yine 60 günü aşkın bir sürede insanlar işyerlerini terk etmedi. O fabrikalara kendilerini kitlediler, gece gündüz evlerine gitmediler. Ve o fabrikaların satışları o süreçte durduruldu. Hani sayın başbakan hep diyor ya ben iki yıl önce aslında ben bunlarla anlaşmıştım diyor. Değerli arkadaşlar o süre iki yıl değil dört yıl önceydi. Ve sürede sadece bu fabrikaların kapatılma meselesi konuşulmuştu sayın başbakanla. Bu insanların mağdur edilmemesi, bu fabrikaların açık bırakılması yönünde kendileriyle görüşmeler yapılmış ve bu konuda kendileri de doğan tepkiye karşılık bakanlarına emirler, talimatlar vermişti ve o fabrikaların kapatılmasını o süreçte engelleyebilmiştik. Ama uluslar arası sigara tekelleri hiç durur mu Türkiye gibi bir pazarı hiç kaybetmek ister mi. Orta doğuya açılan bir kapıyı hiç eline geçirmeden durabilir mi. Hiç mümkün değildi. Ve büyük dayatmalar sonucunda en son biliyorsunuz 1 milyar 700 milyon dolara bütün sigara fabrikaları özelleştirildi. Şimdi değerli arkadaşlar bu özelleştirmeler sadece çalışanlar açısından değerlendirmemek gerekir. Esas büyük acıyı bu fabrikalar sayesinde, bu işletmeler sayesinde geçimlerini sağlayan ekici boyutuyla ele almamız çok daha doğru olacaktır diye düşünüyorum. Çünkü cumhuriyetin kuruluş felsefesiyle birebir örtüşen o kamu kurumlarının yoksul bölgelerde ve istihdama yönelik olarak yapılandırılması o süreçlerin aslında yoksullara bir nebze de olsa nasıl önem verildiğini açık olarak ortaya çıkarmaktadır. Çünkü özellikle doğu-güney doğuda ve Türkiye nin büyük bir bölümünde, iç Anadolu da hangi ile ilçeye gitsen bir jandarma karakolu varsa bir de Tekel birimi vardır. Her yerde ama. İstisnasız bütün ilçelerde, bütün illerde mutlaka bir Tekel birimi vardı. Ve insanlar orda çalışmak durumundaydı ve kendi geçimlerini ordan sağlamakla karşı karşıyaydılar. Şimdi geldiğimiz noktada özelleştirmenin ilk ayağında büyük acıyı çeken ekiciler oldu. Türkiye de yaklaşık aile tütünden koparıldı. Sadece bölgemizde aile tütünden koparıldı. Ve köylerinden göç ettirilmek zorunda bırakıldılar. Doğu güneydoğudaki, özellikle de güneydoğudaki köy boşaltmalarının bir sebebi orada yaşanan kirli savaş ise de bir diğer ayağının da tütün olduğunu unutmamak gerekir. Çünkü o insanlar yıkılan, yakılan köylerin dışında kalan insanlarımız orayı kendi geçimlerini tütünden doğru idame ettiklerini fark edip, daha doğru bunun dışında orda geçimini sağlayabilmenin imkânları ortadan kaldığından köylerini terk etmek durumunda kaldılar. Ve hepsi şehirlerin varoşlarına girdi. Diyarbakır da bugün işsizlik ve yoksulluk oranı resmi rakamlarda % lerde seyrediyorsa bunun bir sebebinin de tütün olduğunu görmek gerekir. Çünkü köylerini terk eden her aile şehre girdi, şehrin varoşlarına girdi ve işsizlerin sayısı her gün büyüdü o kentte. Sokak çocuklarının sayısında her gün artışlar oldu, ordaki kapkaç, ordaki hırsızlık, ordaki balici ve diğer faktörler bir bir ortaya çıkmaya başladı. Bir sebebi kirli savaş, bir diğer sebep 19

20 tütün. Çünkü tütünün ekildiği arazilerde başka bir ürünü yetiştirme şansı yok. Hiç birinin şansı yok. Çünkü tamamen küçük parçalı ve kıraç arazilerde yetişen bir ürün. Ve 14 ay boyunca, sene 12 aydır, 14 ay boyunca yediden yetmişe herkesin uğraş verdiği bir ürün tütün. Bütün aile o tütüne uğraş verir. Ve 14 ayın sonunda da ürününü götürüp Tekel e teslim edip karşılığını bir nebze de olsa alırlardı. Ve bütün bunlar bitti. Ve son geldiğimiz nokta bu. Diyarbakır da bir fabrika açılmıştı ki orta doğuda benzeri yoktu. Türkiye de, Balkanlarda yoktu. Japonya, Brezilya, Amerika ve bir iki ülkede daha vardı. Onun dışında bu fabrikanın bir örneği daha yoktu. Ve açılış süreci de çok eskiye dayanmıyor. 97 de işte bu gördüğünüz arkadaşların tümü orda işe başladı. 97 ve 98 de işe başlayan arkadaşlarımız o fabrika sayesinde bin tane genç insanımız, çoğu da Endüstri Meslek Lisesi mezunu ve yüksek okul mezunu, orda işe başlatıldı. Ve sadece 12 yıllık bir süreçte bu fabrika kapatıldı ve şu anda kilit vuruldu o fabrikaya. Bütün mücadelelere rağmen biz bunu açık tutamadık. Çünkü tütün olmazsa o fabrikanın çalışmayacağını çok iyi biliyorduk. Bu 12 yıllık süreçte defalarca ekiciler, muhtarlar, bu işle ilgili bütün katmanları bir şekilde Ankara ya taşımaya çalıştık. İlgili siyasiler nezdinde girişimlerde bulunduk ama uluslar arası sigara tekelleri bir defa kararlarını vermişlerdi. Bu Türkiye deki bütün hükümetlerin gücünü aşar durumdaydı ve o pazarı ellerinden kaybetmeyi de asla düşünmüyorlardı. Bütün ekiciler gittikten sonra değerli arkadaşlar sıra çalışanlarımıza gelmişti. Bu çalışanların başka kurumlara aktarılması yönünde çok uzun süredir bir uğraş içindeyiz. Mevcut siyasi iktidar doğrudur geçmiş seçimde belki de bu Tekelcilerin %60 ından oylarını aldı. Ama inanın hep yalanlarla aldılar. Hep namus, şeref sözleri vererek aldılar. İşte bu insanlar yarın işsiz kalacaklarını görüyorlardı. Ve her gelen siyasetçi onları bir şekilde ikna etme yolunu bir şekilde kandırma yolunu seçtiler. Ve bunu da bir nebze de olsa başardılar. Ve geldiğimiz noktada o namus, şeref sözü veren hiçbir milletvekilinin şu anda telefonlara bile çıkmadıklarını çok iyi görüyoruz ve biliyoruz. 15 Aralıkta, 14 Aralık ta bir karar alındı. Ankara ya yürüyüş kararı. Sendikamızın aldığı karar doğrultusunda sadece Ankara ya gidiş biletlerinin kesileceğini ve dönüşünün ne zaman olduğunu da kesinlikle bilinmediğini herkesin buna hazırlıklı olması gerektiği yönünde bütün teşkilata talimatlar verildi. Ve ayın 15 inde Ankara daydık. Değerli arkadaşlar yürüyüşümüz başladı ama bu kadar uzun süreceğini, bu kadar yükümüzün artabileceğini, Türkiye nin ezilenlerine, Türkiye nin yoksullarına, işsizlerine, çalışanlarına bu kadar büyük bir umut olabileceğimizi asla beynimizden, kafamızda geçirmemiştik. Ama geldiğimiz noktada baktık ki çok onurlu bir yürüyüş ve direniş başlatmışız. Kamuoyu vicdanında %100 haklılığımızı ispat etmemiş olsa idik bu kış koşullarında bu kadar zor şartlarda Ankara nın merkezinde bu işi götürebileceğimizi de götüremeyeceğimizi de çok iyi biliyoruz. Ama kamuoyu vicdanı o kadar bizden yana çarptı ki bu işin geri dönüşünün olamayacağını bizler de artık fark etmeye başladık. Tek bir adım bile geri atma geri adım atma şansımızın olmadığını çok iyi öğrendik, biliyoruz. Tek bir hata bile işleme şansımızın olmadığını görmeye başladık. İnanın ilk günkü gibi diriyiz, dirençliyiz, en azından beyinen kendimizi öyle hissediyoruz. Belki hastalandık, belki birçoğumuz yani gerçekten bir yoksulluk yaşanmaya başlandı doğru. Ama beyinen o kadar kendimizi o kadar adapte etmişiz ki kendimizi bu işe hiç kimsenin aklından kazanmama gibi bir şey geçmiyor. Hiç kimsenin aklından ben yarın artık evime döneyim gibi bir fikir aklından geçmiyor. Ben bu işi kazanacağım diye inancın her gün yükseldiğini, daha da güçlendiğini hep birlikte görüyoruz ve yaşıyoruz. Bütün dostlarımız artık bizleri çok yakından tanıdılar. Çünkü gerçekten Ankara daki aydınlarımız, yazarlarımız, çizerlerimiz, sendikalarımız, sivil toplum örgütlerimiz her gün bizlerledirler. Gençlerimiz, öğrencilerimiz, siyasi partilerimiz o kadar bizlere yakın duruyorlar ki biz kendimizi unutmuş olduk artık, unutur olduk. Biz bu insanların beslediği umudu nasıl boşa çıkarmayacağız, nasıl başaracağız diye biraz da dizlerimizi dövmeye başladık. Geceleri sabaha kadar o varillerin etrafında insanların nasıl dimdik durduğunu hep birlikte yaşıyoruz. Oradaki kitlenin Türkiye nin dört bir yanından geldiğini içinde Lazı, Çerkezi, Kürdü, Türkü, Arabı, Sünnisi, Alevisi, milliyetçisi, komünisti her türden insanın olduğu bir ortamda yaşıyoruz. Ve 58 gündür orda hiçbir problem yaşamadık. Bu bize öyle bir umut besletti ki gelecekte Türkiye nin mozaiğinin ancak bu şekilde olması gerektiğini hep beraber yaşamaya başladık, görmeye başladık. Trabzonlu kardeşimizle karşı karşıya bizim çadırımız. O benim halayımı o kadar iyi bir öğrendi ki Şamami parçasını o kadar iyi söylüyor ki artık. Ben de onun horonunu öyle bir güzel oynuyorum ki ve onun konuşmasıyla onun konuşmasına o kadar eşlik ediyorum ki yani o güzellikleri yaşamak, görmek belki de birçok insana nasip olmamıştır. Ben 50 yaşına geldim. 30 yıldır, 32 yıldır ben çalışıyorum. Ben bu kadar güzel bir anı bu çalışma yaşamımda hiç görmedim, hiç yaşamadım. Çünkü burada o kadar dostluklar edindik ki, o kadar güzellikleri bir arada yaşadık ki paylaşımı artık ağzımızdaki lokmayı bir simit geldiğinde dört parçaya beş parçaya bölüyoruz arkadaşlarımıza dağıtıyoruz. 20

21 Bunu birlikte yaşamaya başladık. Bazen üstümüze çay dökülüyor, bazen üstümüze, bazen sobaya yapışıyoruz ama inanın hiç kimse artık kendi halinden şikâyetçi değil. Ve evimiz olmaya başladı orası. Bazılarına gidin, birkaç gün dinlenin öyle gelin diyoruz. Yok, diyor ben halimden çok memnunum diyor. Ben 58 gündür gitmedim. Benim de çocuklarım var. Valla herkes kendi çocuğunun yanına gitmek ister. Benim ilkokul üçe giden çocuğum vardır. Ne tatilini gördüm, tatile girişini gördüm. Ne okula başlayışını gördüm. Sadece bir telefonda nasıl oğlum okul iyi mi, iyi baba diyor ve öyle gidiyor. Birçok kişi, birçok bayan arkadaşı var ki sekiz aylık çocuğunu, altı aylık çocuğunu evde bırakıp gelmiş. Öyle direniyoruz. Çünkü kendi çocuğunun geleceği için direniyor. Türkiye emek hareketi böyle bir fırsatı teperse Türkiye nin aydınları, Türkiye nin demokratları, Türkiye nin sosyalistleri eğer böyle bir fırsatı teperse ben inanıyorum Türkiye de sendikalar diye bir şey kalmayacak. Zaten onun çalışmaları yapılıyor. Zaten taşeronlaşma özelleştirme son süreçte işte hizmet alımlarıyla zaten sendikalar çok ciddi bir sıkıntı yaşıyor. Hele hele işte iki milyon kişiyle ifade edilen bir sendikal ortamda altı tane konfederasyonun Türkiye de cirit atması yani bu zaten akıl karı değil. Sekiz yüz bin kişi ile sözleşme yaptığın bir ortamda altı tane konfederasyonun olması zaten akıl karı değil. Zaten bunların mutlak bir şekilde toparlanması bir araya gelmesi gerekir. Emek hareketinin bunu çok iyi gördüğüne de ben inanıyorum. Mesela bireysel hırslar sadece kendi geleceklerini düşünme arzusu ve mantığı bizi birçok şeyden alıkoyuyor. Ama ben inanıyorum ki bu hareket bu direniş bu direnç hepimize çok şey öğretti. Çünkü o Sakarya Caddesi artık sadece bir cadde değil. O Sakarya Caddesi artık bir okul, bir akademi. Ben öyle inanıyorum ki birçok üniversitede ders olarak okutulabilecek bir yaşam tarzı gelişiyor orda. Belki tezlerin konusu olur, belki filimleri yapılır, belki romanı yazılır bilemem. Ama Türkiye emek hareketi bence bir şeyi çok iyi kavradı. Ben kendime çeki düzen vermek zorundayım mantığını artık herkes taşımaya başladı. Hepimiz açısından bu geçerlidir. Bütün konfederasyonlarımız işçi memur, bütün işsizlerimiz, bütün aydınlarımız açısından çok ciddi anlamda düşünülmesi gereken bir manzara oluştu diye ben düşünüyorum. Ve biz bunu zaferle taçlandırırsak işte o zaman Türkiye deki emek hareketinin Türkiye deki ezilenlerin mücadelesinin taçlandırıldığını hep birlikte yaşayacağız. Ben şimdilik sadece bunlarla yetineyim. Çok uzun konuştum. Özür diliyorum sizlerden hocalarımdan. Biz bu işi başaracağız değerli dostlar. Sağ olun. Var olun. (alkışlar ) Ali Çolak. Ben hemen ikinci sırada sözü Mehmet Beşeli hocama bırakıyorum. Birleşik Metal İş Sendikası genel sekreter yardımcısı. Buyurun. Konuşmama başlamadan önce, direnişçi Tekel işçilerinin mücadelesini selamlıyorum. Tekel işçilerinin mücadelesine pek çok anlam yüklenmeye çalışıldı. Mücadelenin içinde bulunduğumuz aşamasını doğru kavramak ve bundan sonraki sürece ilişkin doğru tespitler yapabilmek açısından direnişin kendine ait anlamını, bu yükleme yapılan anlamlardan ayırmak gerekiyor. Bu nedenle sorulması gereken ama çok fazla sorulmayan basit sorularla direnişin anlamına ulaşmaya çalışalım. Tekel direnişi hükümet karşıtı bir direniş midir? Tekel işçileri hükümetin tüm politikalarına karşıt bir siyasal duruş içinde değillerdir ve olmaları da beklenemez. Kendi yapmış oldukları açıklamalardan öğrenmekteyiz ki büyük çoğunluğu itibariyle AKP ye oy vermişlerdir. Tekel direnişi hükümetin tüm politikalarına karşı değilse, örneğin özelleştirme politikalarına karşı bir direniş midir? Hayır. Çünkü tekel işçileri ne önceki siyasal iktidarlar zamanında ne de AKP dönemindeki özelleştirme uygulamalarına karşı olduklarını gösteren bir etkinlik içinde olmamışlardır. Üstelik Tekel in özelleştirilmesine bile eylemli bir karşı duruş içinde olmamışlardır. Tekel işçileri, özelleştirmeye karşı değiller ise, özelleştirme sonucu işyerlerinin kapanmasına karşı mı direnmektedirler? Hayır, çünkü tekel işçileri özelleştirme nedeniyle kapanan diğer işyerlerine yönelik hiçbir eylemli karşı duruş, dayanışma sergilememişlerdir. Tekel işçileri, kendi işyerlerinin kapatılmasına karşı mı hükümete muhaliftirler? Hayır. Çünkü (yaprak tütün) tütün sarma işyerlerinin kapatılma kararı çok önce alınmış, tekel işçileri kimi işyerlerinde işgal ve benzeri eylemler gerçekleştirmişler ancak sonunda kapatma kararına karşı duramamışlardır. Hükümetin tüm politikalarına karşı olmayan, özelleştirme politikalarına karşı çıkmayan, işyeri kapanmalarına karşı olmayan ve kendi işyerlerinin kapanmasını da engelleyemeyen Tekel işçileri hükümetin hangi kararına karşıdırlar? Yaprak tütün işletmelerinde çalışan işçiler, işyerlerinin kapatılması sonucunda kendilerine önerilen Devlet Memurları Kanununun 4-C maddesinde çalışma kararına muhalefet etmektedirler. Bu statüde çalıştıklarında, var olan iktisadi ve sosyal koşullarında kayıplar yaşadıkları için bu karara karşıdırlar. 21

22 Bu kayıplar öncelikle ücret ve sosyal haklarla ilgili kayıplardır. Buna ek olarak, devlet memuru statüsüne geçecekleri için devlet memurlarında olmayan ve işçilerde olan yasal haklardan yoksun kalacaklardır. Bunların başında kıdem tazminatı hakkı gelmektedir. Ayrıca, belirli süre ile sözleşme yapılacağı için, hem gelir ve çalışma süreklilikleri hem de sosyal güvenceleri ciddi biçimde değişecektir. İşçilerin gelir ve çalışma sürekliliklerindeki değişim, çoğu kimse tarafından iş güvencesi nin ortadan kalkması olarak yorumlanmaktadır. Bu yorum daha önce iş güvencesi olduğuna inanmaktan kaynaklanmaktadır. Bizzat Tekel işçilerinin kendileri, kapitalizmde iş güvencesi olmadığının ve olmayacağının açık kanıtıdırlar. Sonuç olarak, tekel işçilerinin direnişi hükümetle çalışma ve yaşam koşullarının pazarlık edilmesi için ortaya çıkmış bir direniştir. Bu direniş bu açıdan bir toplu sözleşme direnişi, sendikal bir direniştir. (bu kelimenin yasal anlamıyla değil, gerçek anlamıyla bir toplu iş sözleşmesi mücadelesidir) Mücadelenin şiddet dozunun yüksekliği -gerek devletin saldırganlığı, gerekse özü itibariyle bir şiddet eylemi olan açlık grevi ve ölüm orucu temaları- toplumsal ilgiyi ve desteği uyandırmakta gecikmemiştir. (Şiddet sarsıcıdır!, bilinçleri sarsar. Ama o kadar!) Maruz kaldıkları şiddet ve kendi uyguladıkları şiddet nedeniyle işçiler her zaman rastlanmadık bir biçimde genel bir kamuoyu desteğini alabilmişlerdir. (Devrimci örgütlerin açlık grevi ve ölüm orucu eylemlerine verilen desteğin sınırlılığı hatta devrimcilere uygulanan şiddeti meşru gören büyük bir kitle desteği ile karşılaştırıldığında bu önemlidir.) İşten atılmış olmaları, siyasal amaçlarının olmaması (!), ekmek mücadelesi verdiklerini söylemeleri ve bedel ödemeyi göze alma konusunda göstermiş oldukları cesaret bu ilgi ve desteğin ana nedenleridir. Hükümeti zorlayacak bir güçten de yoksun olmaları nedeniyle (işyerleri kapanmıştır) böyle bir strateji geliştirmemiş olsalar sadece müzakereler yoluyla sonuç alabilmeleri mümkün değildi. Tekel direnişinin stratejisi özet olarak budur: Tamamen kesimsel sorunlarını genelleştirebilmenin yolu, mümkün olduğunca büyük bir kitle desteği alarak muhatabının yani hükümetin üzerinde bir baskı oluşturmaktan geçmektedir. Bu desteğin alınabilmesi için ise haklılığın tekrarlanması yetmemekte, bu hakkı elde etmek için bedel ödemeyi ölmeyi göze aldığını herkese göstermek gerekmektedir. Kapitalist egemenlik altında hak arayışında olan her bir işçi bedel ödeyerek, bedel ödemeyi göze alarak bu egemenliğin sınırlarına vurabilir. Bedel ödemenin boyutları ile verilen mücadelenin niteliği arasında bir ilişki kurulamaz. Daha çok kan dökülen mücadeleler siyasal, diğerleri sendikal gibi ayrımlar yapılamaz. İşçi hareketi tarihinde çok sıradan normal taleplerin kanla boğulduğu bilinmektedir. Kazanılmış haklar/kazanılan haklar gerilimi Direnişin hedeflerinin gerçekleştirilebilir olup olmadığı konusu da üzerinde durmayı hakediyor. Hemen belirtelim ki, bir toplu iş sözleşmesi mücadelesinin tüm talepleri gerçekleştirilebilir taleplerdir. Dolayısıyla tekel işçilerinin talepleri de gerçekleştirilebilir taleplerdir. Bu taleplerin ne kadarının ve hangi oranlarda gerçekleştiği ayrı tartışma konusudur. Öncelikle tekel işçileri, var olan haklarıyla ve esas olarak işçi statüsünde çalışmaya devam etmek istemektedirler. Bunu biraz daha genel terimlerle ifade edecek olursak, tekel işçilerinin istediği iş tir. Bu sadece işçilerin talebi değildir, aynı zamanda hükümet de bu talebi bu biçimiyle okumaktadır. Hükümet, daha eylemler başlamadan ve sadece tekel işçileri için değil tüm özelleştirilen kuruluşlarda çalışan işçiler için bu talebe 4-C ile yanıt vermiştir tarihli bir kararname ile yürürlüğe konulan esaslar bu durumu açıklıkla ifade etmektedir: Özelleştirme Uygulamaları Sonucunda İşsiz Kalan ve Bilahare İşsiz Kalacak Olan işçilerin Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Geçici Personel Statüsünde İstihdam Edilmelerine İlişkin Esaslar. Sorun her iki taraf açısından da iş sorunudur. Hükümet, özelleştirme nedeniyle işsiz kalanları ve 22

23 kalacakları diğer kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam ederek çalışanların iş talebine kendi meşrebince yanıt üretmiş durumdadır. Bu tek taraflı yanıt bugüne kadar binlerce çalışan tarafından boynu bükük bir şekilde kabul edilmiştir. Tekel işçilerinin direnişi ilk adımda bu tek taraflılık durumunu ortadan kaldırmış ve sözleşmenin karşı tarafının da olduğunu açıklıkla ortaya koymuştur. Hükümetin teklifi işçilerin direnişi ile reddedilmiştir. İşçilerin direnişi, tek taraflı sözleşmeyi ortadan kaldırmış, bir masa nın kurulmasına neden olmuştur. İkinci adımda, hükümete geri adım attırılmış ve sözleşmenin esasları değiştirilmiştir. Bu değişikliklerden söz etmekte fayda var: 1) Sözleşmenin süresi 10 aydan 11 aya çıkarılmıştır. 2) Ücretlere esas gösterge rakamlarında artışlar sağlanmış, dolayısıyla ücret zammı getirilmiştir. 3) Çalışma koşullarında, geçici personelin çalışma saat ve sürelerinin devlet memurları için tespit edilenlerle aynı olması düzenlenmiş ancak verilen görevi çalışma saatlerine bağlı kalmaksızın sonuçlandırmak zorunda olduğu ve bu durumda fazla ödeme yapılmayacağı hükmü kaldırılmıştır. 4) Daha önce olmayan 12 ay fiili çalışma karşılığı 1 maaş iş sonu tazminatı getirilmiş bu tazminatın emekli olanlara, ölenlere ve kendi isteği ile ayrılanlara verileceği belirtilmiştir. 5) Her çalışılan ay için 1 gün olan ücretli izin süresi 2 güne çıkarılmış ve bunun toplu olarak kullanılabilmesi düzenlenmiştir. 6) Eski halinde her 4 ay için iki günü geçmeyen ücretli hastalık izni yerine yılda 30 günü geçmemek üzere ücretli hastalık izni verilmiştir. 7) Görev yeri tanımı genişletilmiştir. Bütün bu düzenleme, sadece tekel işçilerini değil toplam işçiyi kapsamaktadır. Tekel işçilerinin direnişi, sadece hükümete geri adım attırmakla kalmamış, 4-C kapsamındakilerin çalışma koşulları ve ücretlerinin iyileştirilmesine neden olmuştur. Bu teklif, tekel işçileri tarafından kabul edilmemiştir. Tekel işçileri şiddetin dozunu arttırma kararı almışlar ve süresiz açlık grevine başlamışlardır. Aynı şekilde hükümet, teklifinin kabul edilmesi için bir aylık bir süre vermiş, süre bitiminde işçilere saldıracağını deklare etmiştir. Direnişin hedeflerinin gerçekleştirilebilirliği konusuna yeniden dönecek olursak, iş talebi üzerinde süren mücadele ilk adımda işin koşullarının görece iyileştirilmesiyle sonuçlanmıştır. Ancak bu iyileştirme, geçmiş koşullardan halen çok uzaktır. Tekel direnişinin özü itibariyle bir toplu iş sözleşmesi mücadelesi olduğu gerçeği dikkate alındığında muhatabın ilk tavrı kararlılık gösterisidir. Karşıtına mücadele etmekle bir şey kazanamayacağı düşündürtmeyi amaçlar. Karşı taraf, kararlılık dozunu artırdığında, muhatap bir adım geri çekilir ve bu sefer mücadele edenlerin birliğini bozacağını düşündüğü bir teklif sunar. Sadece teklif sunmakla kalmaz, teklifin kabul edilmesi için uyguladığı yöntemleri çeşitlendirir ve iğrençleştirir. Çevreyi rahatsız etmekle suçlamak, kaçak elektrik kullanımından zabıt tutmak, dayanışma için gönderilenleri tutanak altına almak, Ankara dışındaki ailelere belediyeler yoluyla baskı yapmak, cumhurbaşkanına açıklama yaptırmak, kafa bulandırmak, banka hesaplarını açıklamak, gün gün sözleşme imzalayanların sayılarını duyurmak vs. vs. Bugün bu aşamayı yaşıyoruz. Bu aşama Şubat ayı sonuna kadar devam edecek gibi görünüyor. Bundan sonraki aşama bu aşamadaki gelişmelerin her iki tarafça da değerlendirilmesiyle çizilecek yeni yol üzerinde şekillenecek. İşçilerin kararlığı sürer ve çözülmeler olmaz ise iki yol söz konusu olacak. Ya şiddetli bir saldırı yoluyla direnenler ezilmeye çalışılacak ya da yeni bir teklifle masaya çağrılacaklar. Teklifin içeriği bu aşamada 23