10. SINIF KONU ANLATIMLI

Transkript

1 A DAGAARI SINIF ONU ANATII 3. ÜNİTE: DAGAAR 1. onu A DAGAARI ETİNİ ve TEST ÇÖZÜERİ

2 2 Ünie 3 Dalgalar 3. Ünie 1. onu (ay Dalgaları) A nın Çözümleri 1. Soruda ve dalgalarının hızı eşi verilmiş. Ayrıca şekil incelendiğinde m = 4 birim, m = 2 birimdir. Buradan; v = v m.f = m.f (4 br). f = (2 br). f f 1 = bulunur. f 2 c. fiekil III ve amaları Şefiekil IV kil III eki gibi ve engellerinden yansıyarak birbirlerine doğru hareke eder. Bu iki ama V eki gibi birbirinin ekisini azalacak biçimde üs üse biner. Amalar üs üse binmişken gözlemci bir an için V eki gibi bir ama görür. 2. aylar üzerinde oluşurulan amaların hızı: v = F n bağınısı ile verilir. a. F orak kuvve olduğundan ve yaylarına aynı ekiyi yapar. Bu nedenle en v hızı ile gelen amanın deki hızını 2v yapamayız. b. ayları geren F kuvvei aynı ise yayının kalınlığı ninkinin 4 kaı olmalıdır. 3. a. 3 s sonra amasının öndeki yarısı yumuşak engelden ers dönmeden yansır. Bu amanın arkasındaki yarısı ise engele doğru hareke hâlindedir. fiekil I İki ama üs üse binerek çif epe oluşurur. 3 s sonra amasının öndeki yarısı ser engelden ers dönerek yansır. Bu amanın arkadan gelen diğer yarısı ise engele doğru hareke hâlindedir. Bu yarım amalar 3 s sonunda deki gibi birbirini söndürür. b. aması ilk yansımasını engelinden ers dönmeden yapar. aması + ilk yansımasını engelinden ers dönerek yapar. fiekil II Bu iki amanın ilk buluşmasında deki durum oluşur. 4. Amaların P yayındaki hızı 1 br/s olduğuna göre, R yayındaki hızı 0,5 br/s olur. P yayında epe biçiminde ilerleyen ama, önce serbes lu engelinden ers dönmeden yansır. ine epe biçiminde O nokasına kadar v = 1 br/s lik hızla gelen ama bu nokadan ers dönerek yansır. R yayına geçen amanın hızı v 2 olur. = 0 anından iibaren 8 s sonra amaların görünümü yaklaşık olarak şekildeki gibi olur. P v O v 2 5. yayı yayının 4 kaı kalınlıka olup iki yay aynı gerginlikedir. yayında ilerleyen amanın hızı 1 br/s ise, yayındaki hızı 2 br/s olur. = 0 anında amanın ireşim yönüne bakıldığında, amanın yumuşak engele doğru ilerlediği görülür. yay A R yay 9 s sonra A nokasından yansıyan ve ileilen amaların görünümü şekildeki gibi olur.

3 A DAGAARI 3 1. ama 2. genliği 3. m 1 = m 2 = m 3 B nin Cevapları 1. D 2. D D C nin Cevapları 4. periyo, frekans 5. x: dalga boyu y: genlik z: genişlik 6. a. değişmez b. arar 7. incedir 8. arar a. b.

4 4 Ünie 3 Dalgalar Tes 1 in Çözümleri 1. Ama sola doğru ilerlerken biraz sonraki biçimi kesikli çizgi gibidir.,, nokalarının ireşim yönü şekildeki gibidir. 2. Engele varan amalardan her biri ers dönerek yansır. Engele doğru ilerlerken önde olan ama, yansıdıkan sonra da önde olur. ilerlediklerine göre, 7 saniye sonra de verilen konuma gelirler. Bu durumdan 0,5 saniye sonra, amalar birbirini amamen söndürürler. Sona; birbirlerini söndürme işlemi, başlangıçan 7,5 saniye sonra amamlanmış olur (). serbes serbes sabi sabi 3. Amanın A nokası engele ulaşığında öndeki küçük kısmı ers dönerek amamen yansımış olarak, yani baş yukarı hâle gelecekir. Amanın bu iki kısmının aynı yönde üs üse binmesi ile oluşan bileşke ama şekildeki gibi olur. Cevap B dir. 6. Soru kısmında de bölümünde ilerleyen amaya bakığımızda dan A ya doğru gönderilen amanın çukur biçiminde olduğunu anlarız. Ayrıca yayı yayından daha incedir (V). (a) A A ya gelen (b) A V 4. gelen ama ileilen ama A dan ileilen A dan yansıyan Soru kısmında de ve yayları B nokasında birbirine bağlıdır. dan Şekil V (a) daki gibi, yine çukur biçiminde bir ama B nokasına doğru gönderildiğinde Şekil V (b) deki gibi yansır. O hâlde yayı yayından daha kalındır. yansıyan ama Ama, ucundan verilmişir. amasının genişliği ninkinden büyükür. Bu, yayının yayından daha ince olduğunu göserir. Ama ucundan baş yukarı verilseydi baş aşağı olarak geçemezdi. Ama nokasından verilseydi, iki uca doğru yayılan amaların ikisi de ya baş aşağı ya da baş yukarı olurdu. 5. Amalar sabi a ers dönerek, serbes a ise ers dönmeden yansırlar. Amalar saniyede 1 birim (a) (b) B den ileilen B B B ye gelen B den yansıyan Şekil V Soru kısmında I e ve yayları birbirine bağlıdır. yayından C nokasına doğru Şekil VI (a) daki gibi, baş aşağı bir ama göndermemiz gerekiyor.

5 A DAGAARI 5 (a) C C ye gelen Şekil VI (b) C den ileilen C C den yansıyan Şekil incelendiğinde amalar 8 süre sonra verilen nokada buluşarak birbirlerini söndürür. Cevap A dir. Amanın C nokasından yansıyan ve ileileni Şekil VI (b) deki gibidir. Cevap B dir Sürünmelerden dolayı bir ip veya yay üzerinde ilerleyen bir amanın genliği ve hızı, zamanla azalarak birkaç yansımadan sonra sıfır olur. 8. İdeal yay denildiğinde sürünmeler göz önüne alınmayacak demekir. Böyle bir yay üzerinde gelen ve yansıyan amanın genliği, hızı ve genişliği eşi olur. aması sabi an ers dönerek yansır. aması serbes an ers dönmeden yansır. Bu iki ama ilk kez karşılaşığında deki görünüm elde edilir. Cevap C dir. ve nokaları üs üse geldiğinde bileşke amanın görünümü deki gibi olur. 11. Amaların biri sabi engelinden, öeki de sabi engelinden ers dönerek yansır. 5 süresinin sonunda amalar A seçeneğindeki gibi üs üse binerek çif çukur oluşurur. 12. Amaların hızı genişlikleriyle oranılıdır. yayındaki amanın genişliği daha fazladır. O hâlde yayı kalın, yayı incedir. 9. Amaların ireşim yönü incelendiğinde aması ucuna doğru, aması ise ucuna doğru hareke emekedir. Amalar sürede 1 bölme hareke emekedir. Tepe nokasından başlayarak amaları hareke eirelim. aması, sabi ucundan epe olarak, aması ise sabi ucundan çukur olarak yansır. P A R gelen P A R A nokas ndan yans yan A nokas ndan ileilen deki durumun oluşabilmesi için ama deki gibi P nokasından verilmelidir.

6 6 Ünie 3 Dalgalar Tes 2 nin Çözümleri 1. S R P P, R, S nokalarının ireşim yönleri şekildeki gibidir. 5. Tüm dalga çeşilerinde bir oramdan başka bir orama geçildiğinde frekans değişmez. alın yaydan ince yaya geçen amanın ince yaydaki hızı daha büyük olur. O nokasına gelen amanın bir kısmı yansırken bir kısmı da ileilir. Gelen amanın genliği, hem yansıyan amanın genliğinden hem de ileilen amanın genliğinden ayrı ayrı büyükür. Ama kalın yaydan ince yaya geçerken genliği armaz. 2. Oklar nokaların anlık ireşim yönlerini gösermekedir. 6. Sabi uca doğru gelen ama, engelden ers dönerek yansır. Engelden öndeki yarısı yansıdığında arkada kalan yarısını söndürür. Bu nedenle D seçeneği olmaz. Buna göre,, Z ve P sola doğru, ise sağa doğru hareke ediyor. 7. A nokası serbes uca vardığında dikdörgen biçimli ama ers dönmeden yansımışır. ansıyan bu ama henüz engelden yansımayan diğer ama ile üs üse biner. Amaların bu şekilde girişim yapmasıyla D seçeneği oluşur. 3. A yayında genliği 2 cm olan ama sabi an ers dönerek genliği 3 cm olan ama ile karşılaşır. Bu yay üzerinde oluşacak bileşke amanın genliği 3 2 = 1 cm olur. B yayında genliği 2 cm olan ama serbes an ers dönmeden yansır. Bu ama 3 cm genlikli ama ile karşılaşığında = 5 cm genlikli bir ama olur. 8. gelen A fiekil I v 1 v 2 ileilen fiekil II yansıyan A v 3 Şekil incelendiğinde baş aşağı gönderilen ama ers dönmüşür. Buna göre, yayı daha kalındır. ayın kalınlığı arıkça amanın bu yay üzerindeki hızı azalır. Oram aynı olduğu için gelen ve yansıyan amaların hızı eşiir. 4. Gelen ama sabi an ers dönerek yansır. Gelen amada P bölmesi önde, R bölmesi arkadadır. ansıyan amada da P bölmesi önde, R bölmesi arkada olmalıdır. 9. ve birlike incelendiğinde yayının ince, yayının kalın olduğu anlaşılır. I eki gibi nokasına gönderilen amanın

7 A DAGAARI yansıyan ve ileilen kısımları Şekli IV eki gibidir. fiekil IV Amalar okların yönüne göre incelendiğinde ikisi de engeline doğru hareke emekedir. aması engelden baş aşağı dönerek yansır. ve amaları 4,5 sonra girişim yaparak birbirini söndürür. Ayrıca yansıyan ama baş yukarı olmalıdır. Bu nedenle II. çizim yanlışır. İnce yaydan kalın yaya epe olarak gelen ama yine epe olarak yansımış. Oysa çukur olarak yansımalıdır. Bu nedenle III. çizim de yanlışır. 14. Oklarla hareke yönleri verilen I ve II nolu amalardan I aması P engelinden ers dönerek yansır. II aması ise R engelinden ers dönmeden yansır. Amaların 4 saniye sonraki durumu E seçeneğindeki gibi olur. Cevap C dir. 11. Biri epe öeki çukur biçiminde birbirine doğru yaklaşan ve amaları üs üse bindiğinde sırasıyla I, III ve II numaralı görünüler oluşur. Cevap C dir. 15. Gelen ama ers dönmeden yansıdığına göre yayın ilk bölümü kalın, ikinci bölümü incedir. Ama ikinci bölümde, birinciye göre daha fazla yol alır. Buna göre, yayların bağlanı nokası nokasının solunda olmalıdır. 12. oramından v 1 hızı ile gelen ama, ers dönmeden v 1 hızı ile yansırken aynı anda v 2 hızı ile oramına geçmişir. O hâlde yayı yayından daha kalındır. oramından oramına v 2 hızı ile gelen ama ers dönerek yansımışır. O hâlde yayı yayından daha kalındır. Verilenlere göre yayı hem hem de yayından incedir. ve yaylarını ise karşılaşıramayız. Bu nedenle seçeneklerden yararlanarak hızlar arasındaki ilişkinin v 2 > v 1 > v 3 biçiminde olduğunu buluruz. 16. Verilere göre amalar 2 birim/s hızla hareke emekedir. Hareke yönleri oklarla belirilen amalar 1,5 saniye sonra üs üse binip birbirini söndürür. 13. alın yaydan ince yaya gelen ama ers dönmez. Bu nedenle I. çizim yanlışır. alın yaydan ince yaya geçen amanın hızı büyür. Bu nedenle ileilen amanın ekleni yerinden daha uzaka olması gerekir. Oysa yansıyan ve ileilen amalar ekleni yerinden eşi uzaklıka verilmiş.