Gazlı araçlar üzerinde çalışma. Gazlı araçlarla ilgili genel bilgi. Araç gazı

Transkript

1 Gazlı araçlarla ilgili genel bilgi Gazlı araçlarla ilgili genel bilgi Gazlı araçlar, araç gazıyla çalışan araçların genel adıdır. Araç gazı biyogazdan, doğal gazdan veya bunların birleşiminden oluşur. Bu belge, CNG (Basınçlı Doğal Gaz) ve (Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) araç gazlarıyla çalışan araçları kapsamaktadır. Araç gazı UYARI! Araç gazı her ikisi de başlıca malzeme olarak metandan yapılmış olan natürel gazlar ve biyogazlardır. Metan son derece yanıcıdır ve çok dikkatli kullanılmalıdır. CNG: Doğal gaz yüksek basınç altında saklanır. Doğal gaz yüksek basınçta bile gaz evresindedir. LNG: Çok düşük sıcaklıkta saklanır ve CNG'den çok daha yüksek enerji yoğunluğu vardır. Doğal gaz -162 C'ye soğutulduğunda gaz halden sıvı hale geçer ve sıvı buharlaştırılarak doğal gaz olarak kullanılır. Çöp toplama kamyonları tipik gazla çalışan araçlardır ÖNEMLİ! Tankların yeri değiştirilmemelidir, tankların pozisyonu araç sertifikasında mevcuttur. Not: Rölanti devirde egzoz gazı sıcaklığı dizel araçlara kıyasla gazlı araçlarda daha yüksektir. Bileşenleri egzoz sisteminin çok yakınına yerleştirmeyin. Daha fazla bilgiye, Sıcak bileşenlerle ilişkili olarak yangın riski başlıklı belgeden ulaşılabilir. 03:70-01 Yayım 4.1 tr-tr 1 (11)

2 Gazlı araçlarla ilgili genel bilgi Gaz depolarını içeren gaz sistemi yetkili olmayan veya bu iş için eğitim almamış kişiler tarafından modifiye edilmemelidir. Gaz sistemine zarar gelmesini önlemek için, tüm işler büyük bir itina ile yapılmalıdır. Araç gazı normalde kokusuzdur, ancak bazen bir koku verici madde eklenebilir. Koku verici maddeler gaz karışımı patlayabilir vaziyete gelmeden önce gaz sistemindeki kaçakları algılamayı kolaylaştırır. Riskler Metan çok kolay tutuşabilir, hatta bazı durumlarda insandan gelen statik elektrik ile ateşlenebilir. Metan havadan hafiftir bu nedenle yükselir. Bu nedenle tüm tesisi iyice havalandırdığınızdan emin olun. Metan neredeyse görünmez bir alevle yanar bu nedenle daha dikkatli olmak gerekir. Gaz, havayla %5-15 oranında karıştığında yanar. Gaz yayılır ve yanıcı bir karışım oluşturursa, patlama riski vardır. Zehirli olmayan ancak havayla veya oksijenden ağır doygun %50 karışımda hafif olacak gazda zehirlenme tehlikesi vardır. Gaz halojenler, azot oksitler ve asetilen ile temasta patlayabilir. CNG gaz sistemi yüksek basınç altındadır. Basınç 200 bar'a (15 C) erişebilir. LNG gaz sisteminin 16 bar'a kadar bir basıncı ve -160 C'ye kadar sıcaklığı bulunur. 03:70-01 Yayım 4.1 tr-tr 2 (11)

3 Gazlı araçlarla ilgili genel bilgi Not: Gazla çalışırken çok sayıda güvenlik uyarısının olmasının nedeni, 3 ana neden bağlıdır: Gazların yanıcı olmaları CNG gaz sistemdeki yüksek basınç LNG tanklarındaki kriyojenik sıvı (sıcaklığı -160 C altındaki sıvı). Basınç tankları daima özellikle sıcaklık değişimleri ve dış hava etkileri durumunda artan bir risk taşıyabilirler ve gazın yanıcılığı ile birleştiğinde, riskler daha da artar. Yangın önleme şartları Her ülkede uygulanan yönetmelik ve talimatları her zaman uygulayınız. ÖNEMLİ! Örneğin tank boşaltma veya bileşen yenileme gibi işlemler ile gaz tanklarıyla çalışmadan evvel çalışmanın nasıl ilerleyeceğine karar vermek için Scania bayisi ile iletişime geçin. 03:70-01 Yayım 4.1 tr-tr 3 (11)

4 Gazlı araçlarla ilgili genel bilgi Güvenlik önlemleri Araç gazı kullanırken geçerli yerel düzenlemelere uyun. Örneğin: Ulusal sağlık ve işyerinde güvenlik yasaları Basınçlı kaplarla çalışırken geçerli olan düzenlemeler Patlayıcılar için düzenlemeler Atölye havalandırma sistemindeki elektrikli parçalar sınıflandırma planına uygun hale getirilmelidir. Havalandırma yanmaz olmalıdır. Gaz tanklarının yakınında sigara içmek yasaktır. Isı ve kıvılcım çıkaran kaynak, taşlama ve diğer metal işleri aracın yakınında yapılmamalıdır. Şasi üstündeki kaynak çalışmaları sadece depolardan çok uzak yerlerde gerçekleştirilmelidir. Belgedeki iş tanımına bakınız. Açık işlemin yapılması zorunlu olduğu yerlerde yalnızca kıvılcıma dayanıklı veya özel elektrikli araçlar kullanın. Yangın durumunda aracı servisin dışına götürün. Gaz tankları güvenli bir yere alınmalıdır. Araçtaki kapatma valflarının yerini tüm servis personeline bildirin. Her gaz tankını ayrı ayrı kapatın. Yanan bir gaz alevini asla söndürmeye kalkmayın. Bunun yerine, gaz akışını kesmeye çalışınız ve bu alevden ateşlenebilecek maddeleri uzaklaştırınız. 1 2 Akülerde, gaz depolarındaki basıncı gösteren bir basınç göstergei (2) ve yakıt akışı için bir manuel vana (1) vardır :70-01 Yayım 4.1 tr-tr 4 (11)

5 Atölyede yapılacak işler için prosedürler Atölyede yapılacak işler için prosedürler ÖNEMLİ! Aşağıdaki eylemler gazlı motora sahip bir araç üzerinde çalışıldığında daima gerçekleştirilmelidir. Araç atölyeye girmeden önce: 1. Aracı atölyeye almadan hemen önce asla yakıt ikmali yapmayın. Bu, soğuk derecelerinde gaz basıncı ısı arttıkça artacağından özellikle önemlidir (yalnızca CNG tankına uygulanır). 2. Görsel kontrol gerçekleştirip, ölçüm aygıtı ile sızıntıların olup olmadığını denetleyin 1. Ölçüm aygıtının ölçüm aygıtı talimatlarına uygun olarak kalibre edildiğinden emin olun. 3. Gaz tanklarındaki gaz beslemesini kapatın. CNG tanklarının 8 vanası bulunur (her silindirde bir tane) ve LNG tanklarının bir vanası bulunur (tank başına bir tane). Durana kadar motor rölantisini bırakarak yakıt sistemini boşaltın. UYARI! Motor, bu yöntemi kullanarak durduğunda sistemde 10 barlık bir basınç kalır. CNG gaz tanklarındaki gaz beslemesini kapatın Bu alet Scania bayisinden satın alınabilir. 03:70-01 Yayım 4.1 tr-tr 5 (11)

6 Atölyede yapılacak işler için prosedürler Araç atölyeye sokulduğunda: 1. Gaz panelindeki manometrenin 0'ı gösterdiğini kontrol edin. 2. Ölçüm aleti kullanarak ilave bir sızıntı tespiti gerçekleştirin. 3. Yakıt sisteminin gaz içermediğini belirten bir mesajı aracın ön camının iç tarafına yerleştirin. 4. Yetkisiz kişilerin araca yaklaşmaması için aracın hemen etrafındaki alanı kordon altına alın. 5. Aracın bulunduğu servis alanının girişine bir uyarı işareti koyun. Yangın çıkması durumunda itfaiye personeli binada yanıcı gaz içeren basınç tanklarının bulunduğu konusunda bilgilendirilmelidir. 6. Yakıt sistemindeki bileşenleri çıkarırken veya sökerken aşağıdakileri göz önünde bulundurun: Araca güç gelmeyecek şekilde akü bağlantısını kesin. Yakıt hattında hala az miktarda gaz kalmış olabileceğini unutmayın. Bileşenleri büyük bir özenle sökün. 7. LNG deposundaki basınç gaz ve ortam sıcaklığı arasındaki fark sebebiyle artar. Basıncın 16 barı aşmadığından emin olun. Basınç bu değeri aşarsa, arıza süresinin birkaç gününde olur, güvenlik valfi açılır ve gaz havalandırma borusuyla sistemin dışına akar. Gazın atölyenin dışına çıkmasını sağlayın Gaz tahliyesi 03:70-01 Yayım 4.1 tr-tr 6 (11)

7 Gazlı araçlar üzerinde çalışma Üstyapı üzerinde çalışma UYARI! Hiçbir koşul altında üstyapı gaz hatları braketlerinde sabitlenmemelidir. LNG deposunu doldurma: 1. Basınç uygulama hortumu 2. Dönüş hortumu Gaz sistemi bileşenleri daha çok kamyonun ön kısmında bulunurlar ve tüm işler çok itinalı ve gaz sistemi modifiye edilmeden yapılmalıdır. Gaz sistemi braketleri sadece ilgili yetkililer tarafından özel olarak onaylandıklarından dolayı modifiye edilmemelidir. Gaz sisteminin yakınında matkapla delik açarken çok dikkatli davranın. Üstyapı gaz sistemindeki valflara erişimi engellememelidir. Herhangi bir valfin ve bağlantının üzerini kapatmayın ve bunların yakınlarında herhangi bir sıcak parça bulunmasına izin vermeyin. Üstyapı ve alt koruma depo ünitesine erişimi engellenmemelidir. Üstyapıyı ayırmaya gerek kalmadan, depoların kontrol için basit şekilde sökülmesine izin veren şekilde bir üstyapı olmalıdır. Çalışma gaz sisteminin yakınında yapıldığından, üstyapıyı takarken sadece kıvılcım çıkarmayan aletler kullanılmalıdır. Koruyucu mahfazaları modifiye ederken bu belgedeki talimatları takip edin. 03:70-01 Yayım 4.1 tr-tr 7 (11)

8 CNG depoları için koruyucu mahfazalar Koruyucu mahfazanın üst kısmı şasinin üst kenarı üzerinden 110 mm çıkıntı yapar. Koruyucu mahfazalar sadece UN/ECE Direktifi R110 gereklilikleri ile uyumlu şekilde modifiye edilebilir. Koruyucu mahfazalar depoları ve bileşenlerini su, tuz, kum, UV ışınları ve aşındırıcı ve korozif sıvılara karşı korumaktadır. Teknik nedenler ve güvenlik nedenlerinden dolayı gerekli olan koruyucu mahfazalar. Örneğin valfları korur. Yasal gerekliliklerden dolayı gerekli olan koruyucu mahfazalar. Örneğin yıkılma, uçan taşlar, su ve UV ışınlarına karşı korur. Güvenliğin artması için koruyucu mahfaza. Mahfaza ağlı materyalden yapılabilir ve üstyapının koruma sağlayacağı düşünülüyorsa tamamen kaldırılabilir. Modifkasyona izin verilmez. UN/ECE Yönerge R110 karşılanıyorsa modifikasyona izin verilir. Modifikasyona izin verilir. Önden ve üstten görünen koruyucu mahfazalar Arkadan ve alttan görünen koruyucu mahfazalar 03:70-01 Yayım 4.1 tr-tr 8 (11)

9 Kaynak yapma Yukarıda açıklanan güvenlik düzenlemelerinin tümüne gaz deposuyla donatılmış bir araçta kaynak yapılırken uyulmalıdır. Gaz depoları ve yakıt sistemleri tamamen boşaltılmalıdır. Aşağıdaki tavsiyeler kıvılcım çıkaran veya yoğun ısı yaratan çalışmalar için geçerlidir: Kaynak işlemi gaz depolarının yakınında yapılmamalıdır. İzin verilen minimum güvenlik aralığı depolardan 1 metredir ve bu tip çalışmalar sırasında bu mesafe daima korunmalıdır. Örneğin arka çıkıntı üzerinde çalışırken, aşağıdaki talimatların yerine getirilmesinin genellikle güvenli olduğu kabul edilir. Gaz depoları (mahfazalar, valflar vs dahil) çalışma nedeniyle ısınmamalı, herhangi bir şekilde ısınmadan etkilenmemeli veya zarar görmemelidir. Depolar kaynak sıçraması gibi etkilere maruz kalmamalıdır. Çalışma, havada yüksek oranda gaz birikmesi riskini en aza indirgemek için dışarıda gerçekleştirilmelidir. Isıyla veya örneğin kaynak gazı gibi bir karışımla karıştığında gaz patlayabileceğinden, havada gaz bulunması riski veya depolardan kaçak olması riski bulunmamalıdır. Çoğu durumda, kaynak gazı ısıdan daha fazla tehlike teşkil eder. Çalışma sırasında yakıt sistemin hiçbir bölümü modifiye edilmemelidir. Her koşulda depoları daima koruma altına alın. 03:70-01 Yayım 4.1 tr-tr 9 (11)

10 Gaz depoları Çıkartılacaklarsa depoların tamamen sızdırmaz olduklarından emin olun. Depoları yerel yönetmeliklere ve düzenlemelere uygun olarak saklayın ve bunlara uygun şekilde kullanın. Sıcağa (>60 C) ve büyük sıcaklık değişikliklerine karşı koruyun. Araç gazı içeren tanklar havalandırması düzgün yapılmış bir yerde ateş kaynaklarından uzakta saklanmalıdır. Gazlı motora sahip bir araç üzerinde çalışırken, gaz beslemesi daima gaz tanklarından manüel olarak kapatılmalıdır. Doğal gaz ve biyogaz tipi araç gazları, motor otomatik lambda kontrolünü kullanarak karışıma otomatik olarak adapte olduğundan, her oranda karıştırılabilir. Gaz hatları Gaz hatları, üstyapının yapılması sırasında takılan diğer bileşenlerden uzak tutulmalı ve bunlara sürtünmemelidir. Hatlar yeniden döşenmemeli, uzatılmamalı, kısaltılmamalı veya başka herhangi bir şekilde modifiye edilmemelidir. Gaz sistemindeki bileşenlerde hasar belirtileri varsa, derhal yetkili personel tarafından yenilenmeleri gerekir. Basınçlı hatlar ve bileşenleri için braketler ve ataşmanlar patlama riski olduğundan dolayı sıkılmamalı veya gevşetilmemelidir. 03:70-01 Yayım 4.1 tr-tr 10 (11)

11 Boya Sadece gaz sisteminin metal kısımları boyanabilir. Kapatma valflarının ve çeşitli işaretlerin üzeri boya ile boyanmamalıdır. Gaz hatları yerel düzenlemelre uygun şekilde etiketlenmelidir. Boyanın 60 C'den yüksek bir sıcaklıkta kurutulması gerekiyorsa, boyamadan önce aşağıdakileri yapın. Depoları çıkartın Sistemdeki atıl gazı boşaltın 1 gaz Egzoz sistemi UYARI! Egzoz sistemi bütün gaz sistemi parçalarından en az 100 mm uzaktan geçirilmelidir. Egzoz sistemi gaz sistemine 200 mm'den daha yakın olacak şekilde yerleştirilmişse, bir ısı kalkanı kullanılmalıdır. Ayrıca üstyapı imalatçısı tarafından takılan ısı kaynakları için de geçerlidir. Isı kalkanları ile ilgili daha fazla bilgi, Sıcak bileşenlerle bağlantılı olarak yangın riski başlıklı belgede mevcuttur. Susutucu ataşmanı modifiye edilmemelidir. Susturucu ile turboşarj arasındaki hatlar uzatılmamalıdır. 1. Çevresiyle kimyasal olarak reaksiyona girmeyen gaz. 03:70-01 Yayım 4.1 tr-tr 11 (11)