TRANSATLANTİK KÖLE TİCARETİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TRANSATLANTİK KÖLE TİCARETİ"

Transkript

1 TRANSATLANTİK KÖLE TİCARETİ ARALIK 2013 Ankara

2 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 2. GELENEKSEL AFRİKA KÖLE TİCARETİ 3. ATLANTİK KÖLE TİCARETİNİN ORTAYA ÇIKIŞI 4. GENEL HATLARIYLA ATLANTİK KÖLE TİCARETİ 5. ATLANTİK KÖLE TİCARETİNDE BAŞLICA AKTÖRLER a. Portekiz b. İspanya c. Hollanda d. İngiltere e. Fransa f. Kuzey Amerika ve Amerika Birleşik Devletleri 6. TRANSATLANTİK KÖLE TİCARETİNİN SONA ERMESİ 7. İKİNCİ KÖLELİK DÖNEMİ 8. TRANSATLANTİK KÖLE TİCARETİNİN ETKİLERİ a. Avrupa Açısından b. Amerikalar Açısından c. Afrika Açısından HARİTALAR KAYNAKÇA

3 TRANSATLANTİK KÖLE TİCARETİ 1. GİRİŞ: Feodalizmin zayıflayıp, merkantilizmin belirdiği ve ulus devletlerin ortaya çıkmaya başladığı dönemde, merkezileşmekte olan monarşiler, güçlenmek, prestij ve diplomatik pazarlık güçlerini artırmak amacıyla zenginleşmek istemişler, bunun için de yeni üretim ve ticaret olanakları araştırmaya başlamışlar, dış ticarette ihracatın ithalattan büyük olmasını ve aradaki farkın altın-gümüş gibi değerli madenlerle karşılanmasını, bu yolla ülkede değerli maden birikimini hedeflemişlerdir. Böylece, 15 inci yüzyılda kendini göstermeye başlayan bu ticari devrim döneminde, Asya nın baharat ve diğer değerli ürünlerine ulaşmak arayışları başlamıştır. Bu çaba, özellikle Osmanlıların 1453 yılında İstanbul u almalarıyla daha da hız kazanmıştır. Portekizlilerin Ümit Burnu nu keşfi, İspanyolların 1492 de Batı Hint Adalarına ulaşmaları, İngilizlerin 16 ıncı yüzyıl başlarında, Asya ya kuzeybatı geçişi arama girişimlerini bu kapsamda değerlendirmek gerekir. Avrupa nın Sahra Altı Afrika ile tanışması da bu çabalar sırasında gerçekleşmiştir. Açık denizlere seyahat olanaklarının gelişmesinden yararlanan Portekizlilerin, aslında Asya ya ulaşmak için Afrika nın batı kıyılarından aşağı doğru çıktıkları yolculuklarda karşılaştıkları Afrikalı kölelerin, gelecek birkaç yüzyılda Batı ekonomisinin belkemiğini oluşturacağını kimse düşünemezdi (Harita 1). Portekizliler, Ümit Burnu na kadar Afrika ile temaslarında, ticari devrimin önemli bir parçasını oluşturduğu yolunda değerlendirmelere konu olan dört yüzyıldan fazla sürecek Transatlantik Köle Ticaretinin ilk adımını atmışlardır. On beşinci yüzyıla kadar, Avrupa nın ekonomi merkezini Akdeniz oluşturuyorken, ekonomi alanının kısa sürede Atlantik i de kapsar hale gelmesinde, coğrafi keşifleri sağlayacak teknolojik gelişmeler kadar, köle ticareti de önemli bir rol oynamıştır. Köle ticaretinde, Portekiz i, eş zamanlı olarak İspanyollar, sonrasında Hollandalılar, İngilizler, Fransızlar ve diğer Avrupalılar izlemiştir. Transatlantik Köle Ticareti, çok boyutlu bir inceleme alanına işaret etmektedir. Bu çalışma kapsamında, söz konusu Ticarete, farklı boyutlarıyla genel bir bakış sunulacaktır. 2. GELENEKSEL AFRİKA KÖLE TİCARETİ: Aslında köle ticareti bir kurum olarak, farklı nitelikte ve boyutlarda, dünyanın birçok bölgesinde olduğu gibi Afrika kıtasında da, Avrupalıların kıtaya ulaşmasından önce de yaygındır. Avrupalılar, 15 nci yüzyılda Batı Afrika ya ulaştıklarında, kıtada yerleşik köle ticaret ağlarıyla karşılaşmışlar, bu ağlardan faydalanmışlar, süreç içinde de yönlendirmişler ve genişletmişlerdir. 1

4 Afrika da, daha çok mecburi hizmetkarlık olarak tanımlanmaya uygun düşen kölelik, gelenekler tarafından iyi düzenlenmiş bir sosyal kurum olarak dikkat çeker. Savaşlar sırasında ele geçirilen esirler köle yapılabildiği gibi, yalnızca köle elde etmek için de akınlar düzenlenebilirdi. Köle peşinde koşanlar, kurbanlarını, kendi kardeşleri veya kendi topluluğundan birileri olarak değil, etnik, siyasi, dinsel, dilsel ve kültürel açılardan farklılıklar taşıyan birer yabancı gibi görmekteydiler. 1 Diğer taraftan, gelenekleri veya bir yasağı ihlal etmiş veya suç kabul edilen bir eylemde bulunmuş veya borcunu ödememiş olanlar da köle haline getirilebiliyordu. Ayrıca, aileler kıtlık dönemlerinde veya borçlarını ödemek için kendi topluluğundan veya kendi ailesinden de birilerini satabiliyordu. Savaşlar sırasında elde edilen çok sayıda esirin, yerleşim yerlerine yakın tutulmaları sorunlara neden olabileceğinden, uzak bölgelere satılmaları, Afrika da kölelik kurumunun ortaya çıkışına ilişkin bir ipucu verir gibidir. Diğer taraftan, birçok Afrika topluluğunda, kölelik, zenginlik üreten birkaç araçtan biri olmuştur. Afrika kıtasında, özel arazi mülkiyetinin olmadığı sömürge öncesi dönemlerde, arazi, topluluğun ortak malıdır ve aileye tahsis edilen arazinin büyüklüğü, arazide çalıştırabileceği işgücü sayısıyla belirlenmektedir. Üretimi artırmak için, arazi payını artırmak zorunda olan ailenin, bunun için daha fazla işgücüne ihtiyacı vardır. Bunun en kolay ve hızlı yolu da, köle sahibi olmaktır. 2 Geleneksel Afrika köleliğinde, köleler, bir mal gibi alınıp satılıyor olsa da, topluluğun diğer üyeleriyle benzer koşullarda yaşama şansı bulabilirler. Topluluğun özgür üyelerinden daha fazla iş yapmazlar, onlarla birlikte yemek yemeseler de, yedikleri yiyecekler, giyim ve barınma şartları ve aile başkanının hane üzerinde sahip olduğu otorite açısından diğer üyelerden büyük farklılıklar göstermezler. Evlenme hakkı gibi bazı hakları vardır ve çocukları genelde özgürdür. Hatta bazı köleler, kendilerine ait kölelere sahip olabilirler ve bu köleleri kendi ihtiyaçları için kullanabilirler. 3 Halbuki Transatlantik Köle Ticareti sırasında Afrikalıların köleleştirilmesi, ırkçılığın üretilmesinde kritik bir aşamayı oluşturacaktır. Diğer taraftan, geleneksel Afrika köleliğinde, köleler büyük oranda, yiyecek ve mal üreterek veya prestij kaynağı olarak, Afrikalı toplulukların kendisi için bir işleve sahipken, Amerika 1 Jack P. Greene (Ed.)ve Philip D. Morgan (Ed.), Atlantic History: A Critical Appraisal, New York: Oxford University Press, 2009, ss Edward Reynolds, Fırtınaya Karşı Ayakta Kalmak, Çeviren: Koray Akten, Ankara: İmge Kitabevi, 2004, s.21;, Slavery in Africa, (23 Eylül 2013); Alexander Ives Bortolot, "The Transatlantic Slave Trade", Heilbrunn Timeline of Art History, The Metropolitan Museum of Art, 2004, (23 Êylül 2013). 3 Matthew Kachur, Slavery in the Americas: The Slave Trade, New York: Chelsea House, 1960, ss.19-20; Johannes Menne Postma, The Dutch in the Atlantic Slave Trade , New York: Cambridge University Press, 1990, s.6. 2

5 plantasyonlarında çalıştırılan köle işgücü, koloni sahibi ülkelerin ekonomilerine hizmet etme görevi üstlenmiştir. 4 Kölelik Avrupa da da, Romalılar zamanından itibaren, ev hizmetlerinde ve yoğun tarıma yönelik olarak, özellikle Avrupalıların Haçlı seferlerinde Müslümanlardan öğrendikleri şeker kamışı üretimi için başvurulan bir kurum olmuştur. Veba salgınının ardından ise, azalan iş gücünün takviyesine yönelik olarak, 14 üncü yüzyılın ortalarından itibaren kölelere ihtiyaç artacaktır. 5 Bu açıdan Afrika dan Akdeniz yoluyla elde edilen köleler önem taşımıştır. Kölelerin Afrika dışına satılışı; İslam ın ortaya çıkışı ve Kuzey Afrika da yayılmaya başlamasıyla, Müslüman grupların hakimiyeti altında gerçekleştirilmiştir. Böylece, İslam ın doğduğu 7 inci yüzyıl ile Transatlantik Köle Ticaretinin ortaya çıkmaya başladığı 15 inci yüzyıllar arasında, Müslümanların kontrolündeki Sahra (Kuzey Afrika ya ve oradan da Avrupa, Doğu Akdeniz, Anadolu, Arabistan, İran ve Hindistan a) ve Hint Okyanusu (Arabistan ve Hindistan a) geçişli köle ticaretleri, Afrika ekonomisini besleyen bir işlev üstlenmiştir (Harita 2). Afrika da kölelik uygulamasını benimseyen toplumlar, genellikle köle ticaretiyle uğraşmışlar ve Müslüman tacirler aracılığıyla yürütülen ticaretin diğer ayağını oluşturmuşlardır. Ticaret, 20 nci yüzyıla kadar devam etmişse de, 15 inci yüzyıldan itibaren hacim ve nitelik açısından giderek Transatlantik Köle Ticaretinin gölgesinde kalmıştır. On beşinci yüzyıldan itibaren hem Yeni Dünya ya hem de Doğu ya yönelik ticaretin kesişmesi, köleliğin Afrika içinde yayılmasını artırmış, Afrikalı yönetici ve zengin elitler, kendi kullanımları için olduğu kadar satmak için de gittikçe daha fazla köle araştırır olmuşlar, bu da Batı, Doğu ve Orta Afrika da köle akınlarını yaygınlaşmıştır. Böylece geniş Afrikalı kitleler için köleleştirilme tehdidi, daha da yoğunlaşarak devam etmiştir. Müslüman tacirler aracılığıyla kıta dışına yapılan köle ticaretiyle kıyaslandığında, Transatlantik Köle Ticaretinde, Avrupalılar tarafından Amerikalara götürülen kölelerin, hem yolculuk sırasında, hem de plantasyonlarda, çok ağır şartlara maruz kalmış olmaları önemli bir ayrımdır. Bununla birlikte, Transatlantik Köle Ticaretini dikkate değer kılan belki de en önemli unsuru boyutudur yılları arasında Batı ve Orta Afrika dan, Avrupa ve Amerika kıtasına, iradeleri dışında gönderilen insan sayısı göz önüne alındığında, köle ihracatının bu derece yoğun bir başka örneği tarihte bulunmamaktadır. Bu dönemde, Atlantik i geçen köle sayısına ilişkin verilen rakamlar farklılık gösterebilmektedir. Yirmi milyonu geçmemekle birlikte, 10 milyondan da az olmayan zorla göçe tabi kılınmış bir nüfustan söz edilmektedir. Transatlantik Köle Ticareti boyunca, Afrika dan ihraç edilen 4, Slavery in Africa, (23 Eylül 2013). 5 John Iliffe, Africans: The History of a Continent, New York: Cambridge University Press, 2007, s

6 kölelerin %5 inden azı 1600 yılından önce, yaklaşık %14 ü yılları arasında ve yaklaşık %75 i yılları arasında Yeni Dünya ya ulaşmıştır ATLANTİK KÖLE TİCARETİNİN ORTAYA ÇIKIŞI: Avrupalılar, 15 inci yüzyıl ortalarına kadar, köle ihtiyaçlarını Akdeniz geçişli olarak Kuzey Afrika dan Müslüman tacirler vasıtasıyla karşılıyorken, 1441 yılında, Portekizlilerin, Afrika nın bugünkü Moritanya kıyılarında yakaladıkları bir grup Afrikalıyı, o dönemde beyaz ve siyah kölelerin düzenli olarak satıldıkları güney Avrupa köle pazarlarından Lizbon a götürerek satmalarıyla, Transatlantik Köle Ticareti yolunda ilk adım atılmıştır. Ancak bu yönde ilk ciddi başlangıç, 1444 yılına gelindiğinde, düzenli seferlerle, yıl içinde toplam 235 kölenin Afrika dan Portekiz pazarlarına getirilmesiyle gerçekleşmiştir. Portekiz de denizcilik faaliyetlerinden sorumlu Prens Henry, köle satışlarından elde edilen kraliyet payını (royal fifth) tatmin edici bulunca, köle ticaretini devlet tekeli olarak belirlemiştir. 7 Altın bulmak için yola çıkan Portekizliler, 1415 yılında Fas kıyısında ele geçirdikleri Ceuta dan altın ticaretini kontrol altına alamayınca daha güneye inmeye başlamışlar, Madeira, Azor, Yeşil Burun (Cape Verde) (Harita 3) ve São Tomé ve Príncipe (Harita 4) adalarında egemenlik iddia ederek, 1480 li yılların sonlarına kadar Ümit Burnu na değin Afrika nın Atlantik kıyılarını keşfetmişlerdir de Moritanya açıklarında Arguin adasında bir ticaret noktasını oluşturan Portekizliler, 1482 de Altın Sahili nde, başlangıçta köle ticaretinden çok altın ticareti için önem taşıyan Elmina da Sahra Altı Afrika daki ilk kaleyi inşa etmişlerdir (Harita 5). Transatlantik Köle Ticaretinin ilk aşamasında, Afrika dan elde edilen köleler, Avrupa ya ve yukarıda adı geçen Portekiz e ait Atlantik adaları ile İspanya nın kontrolündeki Kanarya adalarında yer alan şeker plantasyonlarına götürülüyorlardı. 8 Avrupa ya yönelik bu köle ihracı, Eski Dünya Köle Ticareti olarak adlandırılmıştır (Harita 6). Avrupa ya gönderilen köleler, sonraları, buradan Yeni Dünya ya da nakledilmeye başlanmıştır. Bununla birlikte, gerçek Transatlantik Köle Ticaretinin başlangıç tarihi, genel olarak, kölelerin Afrika dan Amerika ya ilk kez doğrudan gönderildiği 1518 yılı olarak kabul edilmektedir. 9 Transatlantik Köle Ticareti açısından en önemli gelişme Amerika nın keşfidir. Kristof Kolomb un 1492 yılında Amerika ya ulaşması ile yeni toprakların, tarım ve zenginlik için mükemmel olanaklar sunduğu fark edilmiştir. Bu toprakların, özellikle, şeker kamışı üretimi 6 Kachur, a.g.k., s Postma, a.g.k., ss.2-3; James A. Rawley ve Stephen D. Behrendt, The Transatlantic Slave Trade: A History, Revised Edition, Lincoln ve Londra: University of Nebraska Press, 2005, s Postma, a.g.k., s.3. 9 Aynı 4

7 için elverişli olması büyük bir etki yaratmıştır. 10 Portekizliler ve İspanyollar, 1400 lü yıllarda, Atlantik adalarında şeker kamışı üretimini ve bu üretimde köle kullanma sürecini başlatmışlardı. Amerika nın keşfinden sonra ise, Kristof Kolomb un 1493 yılındaki ikinci seyahatinde, deneme dikimi yapmak için Karayip Adalarına beraberinde götürdüğü şeker kamışının bölge iklimine uyum sağlaması, bundan sonra, yeni keşfedilen topraklarda üretim yapmayı cazip hale getirmiştir. Zaman içinde şeker kamışının yanı sıra, tütün, kahve, pamuk vb. ürünlerin tarımı için de oluşturulacak plantasyonlar için, bu kez işgücü sorunu ortaya çıkmıştır. Plantasyon sahipleri çok sayıda niteliksiz işgücü arayışındayken, Amerikan yerlilerinden yararlanma çabaları, milyonlarca yerlinin, zor çalışma koşullarına dayanamaması, Avrupa kaynaklı hastalıklardan ölmesi ve hayatta kalıp yakalananların da araziyi iyi tanımalarından dolayı kolayca kaçabilmeleri nedeniyle yetersiz kalmıştır. 11 Yerli kölelerden sınırlı da olsa yararlanılmaya devam edilmişse de, artan işgücü ihtiyacı karşısında, plantasyon sahipleri için, Afrikalı köleler, iyi bir seçenek olarak belirmiştir. Böylece, 1500 li yılların başlarına kadar, Afrika dışında başlıca pazar, Avrupa ülkeleriyken (Portekiz ve İspanya başta olmak üzere), Amerika nın keşfedilmesi ve büyük plantasyon sistemleri ve işleme tesislerinin kurulmaya başlanmasıyla, Atlantik ötesinde yeni oluşan köle pazarları öne geçmeye başlamıştır. İngilizlerin 1607 de Kuzey Amerika nın doğu kıyılarında oluşturmaya başladığı kolonilerde durum bir parça farklılık göstermiştir. İngilizlerin Jamestown (Virginia) da ilk kalıcı yerleşim bölgesini (Harita 7-8) kurmalarının ardından 12 yıl sonra, ilk kez, Hollandalılar tarafından Karayiplerde bir İspanyol ticaret gemisinden esir alınan 20 kişilik Afrikalı bir grup Jamestown a getirilmiş, böylece geleceğin Amerika Birleşik Devletleri ne ilk siyahlar ulaşmıştır. Hollandalılar tarafından erzak karşılığında koloniye bırakılan bu Afrikalıların, köle olarak mı, yoksa sözleşmeli hizmetkar (indentured servant) olarak mı çalıştırıldıkları tartışmalıdır. Bununla birlikte, sözleşmeli hizmetkar olarak çalıştırıldıklarına dair görüşler daha sık dile getirilmektedir. İlk dönemlerden itibaren köle olarak çalıştırılan Afrikalıların var olduğu düşünülmekteyse de, köleliğe ilişkin herhangi bir İngiliz yasasının bulunmaması ve/veya Hıristiyanların köleleştirilmesini yasaklayan İngiliz yasaları uyarınca, vaftiz edilerek Hıristiyanlığa geçirilen Afrikalıların köle yapılamaması gibi nedenlerle, Afrikalıların başlangıçta, daha çok sözleşmeli hizmetkar statüsünde çalıştırılmış olabilecekleri 10 Şeker, o dönemde, Avrupa pazarında altın kadar kıymetli bir üründür. Ancak Avrupa iklimi şeker kamışı için uygun değildir. Şeker kamışı üretimi, zor ve pahalı olsa da, yeterli miktarda üretim yapıldığında, yüklü bir kazanç sağlamak için önemli bir fırsat sunmaktadır. 11 Aynı, ss

8 düşünülmektedir. 12 Esasen Avrupalı göçmenlere yönelik benimsenmiş olan sözleşmeli hizmetkarlık uygulamasına göre, İngiltere de ekonomik koşulların iyi olmaması nedeniyle Amerika ya göç etmek isteyen yoksul ve genç Avrupalılar, ulaşım ücreti karşılığında işverenle bir sözleşme imzalıyorlar, bunun karşılığında belli bir süre (üç-yedi yıl arası) çalışmayı kabul ediyorlar, sözleşme süreleri dolduğunda da özgür kalıyorlardı li yıllara kadar devam eden süreçte, Kuzey Amerikalı kolonilerin tercihi, daha ucuz olduğundan, sözleşmeli hizmetkar statüsündeki Avrupalı işgücüdür. Ancak, İngiliz kolonilerinde, tütün üretimi için artan işgücü ihtiyacı karşısında, sözleşmeliler kalıcı bir çözüm oluşturamamıştır. Ayrıca, 17 nci yüzyıl sonlarında, İngiliz nüfusunun durağan bir döneme girmesi ve İngiltere de ekonomik koşulların iyileşmeye başlaması üzerine, sözleşmeli hizmetkar arzında da bir azalma söz konusu olmuş, bu da sözleşmelilerin fiyatlarını artmıştır. 13 Üstelik, Avrupalı sözleşmeli hizmetkarlar arasında, zaman içinde isyanlar ortaya çıkmaya başlamış, kaçanlar olmuş, bu da plantasyon sahiplerinde beyaz işgücüne karşı bir güvensizlik yaratmaya başlamıştır. 14 Bu nedenlerle, Kuzey Amerika da Afrikalı kölelere talep artırmaya başlamıştır. Kuzey Amerika daki İngiliz kolonileri arasında ilk kez 1641 yılında Massachusetts te yasal nitelik kazanan kölelik, 1661 yılına gelindiğinde Virginia yasaları tarafından da tanınmaya başlamıştır. On yedinci yüzyılın sonlarında, Maine den Güney Carolina ya kadar, Kuzey Amerika daki tüm İngiliz kolonilerinde köle işgücünden artan şekilde yararlanılır olmuştur. 15 Amerika nın keşfinden sonra, köle ticaretinin seyri açısından önem taşıyan bir başka gelişme, Kristof Kolomb ve 15 nci yüzyılın diğer gezginleri tarafından yeni keşfedilen topraklar üzerindeki anlaşmazlıkları gidermek için, dönemin deniz güçleri Portekiz ve İspanya arasında Tordesillas Antlaşması nın imzalanmasıdır yılında, anlaşmazlıklarda hakem rolü oynayan Papa VI ncı Alexander, Yeşil Burun Adaları ndan 100 fersah (320 mil) batıda, kutuptan kutuba uzanan hayali bir hat çizmiş, bu hattın batısında kalan ve Hıristiyan olmayan yeni keşfedilmiş veya keşfedilecek bütün toprakların (tümüyle Yeni Dünya) İspanya ya, doğusunda kalanların (Afrika ve Hindistan) ise Portekiz e ait olduğunu bildirmiştir. 16 Ancak, 12 History Detectives, Indentured Servants in the US, (21 Aralık 2013); Arrival of first Africans to Virginia Colony-1619, (22 Aralık 2013); From Indentured Servitude to Racial Slavery, (22 Aralık 2013); History of Slavery in America, (22 Aralık 2013). 13 Kenneth Morgan, Slavery and the British Empire: From Africa to America, Oxford: Oxford University Press, 2007, s Kachur, a.g.k., s.7; ABD de Sivil Haklar Hareketi, Nihayet Özgürüz, s.4, (23 Eylül 2013) 15 Morgan, a.g.k., s Tordesillas, Treaty of, (23 Eylül 2013) 6

9 1494 yılında, iki ülke arasında imzalanan Tordesillas Antlaşması ile yeri değiştirilen hayali hat, Yeşil Burun Adaları nın 370 fersah batısına kaydırılmıştır. Bu da, Portekiz e Brezilya üzerinde hak iddia etme olanağı sağlayacaktır. Böylece, Afrika da köle ticareti tekelini eline geçiren Portekiz karşısında İspanya da, Brezilya dışında, Yeni Dünya daki köle ticareti tekelini sahiplenmiş oluyordu. Anlaşmanın Papa tarafından onaylanması, diğer Avrupalı devletlerin söz konusu paylaşım aleyhindeki faaliyetlerine engel olmayacaktır. Anlaşmanın diğer devletlerce geçersiz hale getirilmiş olmasına rağmen, İspanya, Anlaşmaya sadık kalmış, kölelerin kaynağı Afrika da faaliyet göstermekten kaçınmıştır. 4. GENEL HATLARIYLA ATLANTİK KÖLE TİCARETİ: Portekiz, Afrika da kontrolü elinde tutarken, Afrika da bir üs sahibi olamayan İspanya, köle elde etmek için Afrika pazarlarından köle taşıyan Portekiz, zamanla Hollanda, Fransa, İngiltere gibi diğer ülke tacirlerine dayanmak zorunda kalmışlardır. Portekizliler, pazarlara köle taşıyan ilk tacirlerdir ve bu ticaretten en son vazgeçen yine Portekizliler olmuştur. On beş ve 16 ncı yüzyıllarda köle taşımacılığı neredeyse tümüyle Portekizlilerin elindeyken, 17 nci yüzyılın ilk yarısında, baskın Portekiz egemenliğinin yanında Hollandalılar, yüzyılın ortalarında İngilizler ve yüzyıl sonlarına doğru Fransızlar ticarette boy göstermeye başlamışlardır. On sekizinci yüzyıla kadar, ticaret kapsamında taşınan tüm kölelerin %55,75 i Portekizli gemilerle nakledilmişken, on sekizinci yüzyıl İngiliz hakimiyeti dönemidir. Aynı dönemde, Fransa da köle taşımacılığında önemli bir aktör haline gelmiştir. Bu yüzyılda taşınan kölelerin %40,55 i İngiliz, %30,89 u Portekiz, %18,06 sı ile Fransız gemileri tarafından taşınmıştır. 17 On sekizinci yüzyılın başlarından itibaren Kuzey Amerikalılar da ticarete yakın ilgi göstermeye başlamışlar, yüzyıl boyunca, Cenova, İsveç, Danimarka ve Brandenburg 18 gibi Avrupa devletleri de, küçük çaplı da olsa ticarete dahil olmuşlardır. Ülkeler, Afrika ile ticaret yapmak ve Amerika ya köle nakletmek için şirketler oluşturmuşlar, şirketler, bu ticaret için hükümetlerinden tekel hakları almışlar, böylece fiyatların kontrolünü de sağlama olanağı bulmuşlardır. Karşılığında ise, kıyılarda yeni kaleler inşa etmek ve eskilerini korumakla yükümlü tutulmuşlardır. 19 Böylece devlet çıkarları, ticaret tekeli garantisi verilen lisanslı şirketler vasıtasıyla korunmuştur. Hollanda, Felemenk Batı Hindistan Şirketi (Dutch West India 1921); Fransa, Fransız Batı Hindistan Şirketi (French West India 17 Which Europeans Trafficked in Slaves?, Park Ethnograpyh Program, National Park Service U.S. Department of the Interior, (23Eylül2013). 18 Kutsal Roma Germen İmparatorluğu nun bir parçası olan Brandenburg (Başkenti Kaliningrad), İspanya Veraset Savaşı ( ) sırasında İngiltere, Kutsal Roma Germen İmparatorluğu, Hollanda, Portekiz ve Savoya Dükalığı İttifakı ile savaşa katılmış, İttifak Fransa karşısında zafer kazanmıştır tarihinde imzalanan Utrecht Barışı yla Brandenburg Dükalığına krallık statüsü tanınmış, bu tarihten sonra Prusya Krallığı olarak tanınmaya başlamıştır. Başkenti Berlin olmuştur. 19 M.Malowist, The Struggle For International Trade and Its Implications for Africa, General History of Africa V, Africa from the Sixteenth to the Eighteenth Century, Ed.:B.A.Ogot, Paris: UNESCO Publishing, 2000, s.16. 7

10 Company-1664), Senegal Şirketi (Senegal Company-1673) ve Gine Şirketi (Guinea Company-1684); İngiltere ise, Kraliyet Afrika Şirketi (Royal African Company-1672) tarafından temsil edilmiştir. 20 Ancak 1700 lere gelindiğinde, ulusal şirketler artan köle talebini karşılayamaz olunca, ticaret özel şirketlere de açılmaya başlanmıştır. İngilizler 1698 yılında, Fransızlar 1725 yılında, Hollandalılar 1730 yılında ticareti serbestleştirmişlerdir. 21 Transatlantik Köle Ticaretinin kaynağı olarak rol üstlenen Batı Afrika ve Orta Afrika, köle ticareti yoluyla Atlantik ticaret sistemine dahil olurken, Güneydoğu Afrika Mozambik ve Madagaskar- da Atlantik ticareti için bir miktar köle sağlamıştır. Ancak kıtanın güneyine yolculuk tehlikelerle dolu ve uzun süreli olduğundan, bu bölgelere yönelmek çok fazla tercih edilmemiştir. 22 Köleler, çoğunlukla, Batı Afrika da Senegambiya dan başlayarak, Altın Sahili, Benin Körfezi, Biafra Körfezi, Kongo ve Angola ya kadar yayılan bölgeden elde edilmiştir. Transatlantik Köle Ticaretinin tüm zamanlarında, en fazla köle Orta-Batı Afrika (Kongo ve Angola) dan sağlanmıştır (Harita 9). Orta-Batı Afrika nın yanı sıra, on yedinci yüzyılın sonlarına kadar olan dönemde, başlangıçta Senegambiya, Altın Sahili, Benin Körfezi ve Biafra Körfezi eşit oranda rol üstlenmişken, 17 inci yüzyıla gelindiğinde, Benin Körfezi (%17,02) gelişme göstermiş, Benin Körfezi ni Biafra Körfezi (%9,63) ve Altın Sahili (%6,69) izlemiştir. On yedinci yüzyılın sonu itibariyle Orta-Batı Afrika nın payı ise %60,59 olmuştur. On sekizinci yüzyıla gelindiğinde, Orta-Batı Afrika nın payı düşmüş (%38,41), bir önceki döneme kıyasla bu dönemde en fazla gelişmeyi Altın Sahili (%14,31) göstermiş, ardından Biafra Körfezi (%14,9) takip etmiştir. Benin Körfezi %20,17 lik oranla diğer iki bölgeyi geçmiş durumda olsa bile, önceki dönem sahip olduğu orana yakın kalmıştır. Yine bu dönede Sierra Leone (payı %0,39 dan %3,62 ye yükselmiştir) ve Rüzgar Kıyısı nın (payı %0,05 ten, %2,35 e yükselmiştir) da gelişme gösterdiği görülmektedir. On sekizinci yüzyılın son çeyreğinde Güney Doğu Afrika dan köle ihracında da artış yaşanmıştır. Orta-Batı Afrika da Luanda, Cabinda ve Benguela; Biafra Körfezi nde Bonny ve Old Calabar; Benin Körfezi nde (Köle Sahili) Quidah; Altın Sahili nde, Elmina, Cape Coast, Anomabu; Senegambiya da, Goree, James Fort ve St.Louis, başlıca ticaret üsleri olarak öne çıkmışlardır (Harita ). Bu kaynaklardan elde edilen kölelerin varış noktaları, bir hesaplamaya göre, yılları arasında, sahip oldukları paylara göre şu bölgelerdedir: Güney Amerika %49,1, Karayip Adaları %42,2, Kuzey Amerika %6,8, Eski Dünya (São Tomé, Madeira, Kanarya Adaları, Yeşil Burun Adaları ve Avrupa) %1. 23 (Harita 13) 20 Kevin Shillington (Ed.), Encyclopedia of African History, New York, Londra: Fitzroy Dearborn (Taylor & Francis Group), 2005, ss Kachur, a.g.k., s Rawley ve Behrendt, a.g.k., s Philip D. Curtin, The Atlantic Slave Trade: Census, Amerika Birleşik Devletleri: University of Winsoncin Press, 1972, ss.88-89> Rawley and Behrendt, a.g.k.,s.16 daki alıntı. 8

11 Köle ticareti, bu ticarete dahil olan veya olmak isteyen uluslar arasında savaşlara neden olurken, ticarete dahil olan ulusları, aynı zamanda, bir imparatorluk geliştirmeye yöneltmiştir. Batı Afrika da üs elde edemeyen İspanya nın oluşturduğu Amerika imparatorluğu, Avrupalı güçlerin hedefi haline gelmiştir. Özellikle, tümüyle Afrikalı köle işgücüne dayanan Karayipler, Avrupalılar arasında, koloni kazanma mücadelelerine sahne olmuş, adalarda bayrak değişimi şaşırtıcı bir hızda gerçekleşmiştir. Amerikalarda Brezilya ile sınırlı kalan Portekiz, Brezilya-Angola ekseninde bir güney Atlantik imparatorluğu oluşturarak, Yeni Dünya ya taşınan tüm Afrikalı kölelerin beşte ikisini çekmiştir. Diğer taraftan, ticaretin yürütülmesinde kolonizasyona izin vermeyen Batı ve Orta Afrika kıyıları da uluslararası sürtüşmelere sahne olmuştur. 24. Köle ticareti sırasında, Afrika da Avrupalıların yerleşip koloni oluşturdukları bölge Afrika nın güneyiyle sınırlanmıştır. Kıta sahilleri yalnızca birkaç doğal liman sunan, nehirleri ve bitki örtüsü daha içerilere ilerlemeye izin vermeyen zor bir coğrafyaya sahip Afrika da, tropik hastalıklar da Avrupalı köle tacirleri için önemli bir engel teşkil etmiş, bu nedenle, Avrupalı yerleşimleri çok az sayıda ve kıyıyla sınırlı kalmıştır. Ticaret, ya gemilerden ya da kıyılarda edinilen ticaret üslerinden (küçük hisar veya kaleler inşa edilerek), yerli yöneticiler veya aracılar vasıtasıyla yürütülmüştür. Afrikalı yönetici ve köle tacirleri, Avrupalılarla yaptıkları işbirliğinin karşılığında Afrika da başka türlü ulaşılması mümkün olmayan çeşitli mamul ürünler (silah, barut, kumaş, içki vb) elde ederken, Avrupalılara teslim ettikleri köleler de, şeker kamışı, tütün, pirinç, mısır, pamuk, keten plantasyonlarında çalıştırılmak üzere gemilere istiflenerek, orta geçiş adı verilen, çok sıkıntılı koşullarda gerçekleşen bir yolculuğun ardından, Karayiplere ve Amerikalara götürülmüşler, Yeni Dünya plantasyonlarında üretilen ürünler de Avrupa ya taşınmıştır. Böylece üç köşeli bir ticaret ağı oluşmuştur (Harita 14). 5. ATLANTİK KÖLE TİCARETİNDE BAŞLICA AKTÖRLER: a. Portekiz: Esasen altın ve Asya nın baharatlarına giden yollar arayışıyla Afrika ile ilgilenmeye başlayan Portekiz, 15 inci yüzyıl boyunca ve 16 ıncı yüzyılın başlarında, Batı Afrika kıyılarında birçok ticaret üssü oluşturmuştur. Bu bölgede Portekizliler, çeşitli ödemelerle, yerel Afrikalı yöneticilerin rızalarını kazanarak faaliyetlerini yürütmeye çalışırken, Doğu Afrika da, Sofala (Mozambik te), Mombasa (bugünkü Kenya da) ve diğer kıyı şehirlerinin savunmalarını püskürterek (Harita 15-16), buralarda askeri birlikler bırakarak ve Portekiz Kralı adına vergiler toplayarak, faaliyetlerini garanti altına almaya çalışmışlardır. On altıncı yüzyılın başlarında, Sierra Leone, Elmina, ve Sofala da yürüttüğü ticaret, daha çok ucuz altın alımı ve aynı zamanda arka bölgelerden elde edilen köleler yoluyla kar getirmiştir. On beşinci 24 Rawley ve Behrendt, a.g.k., ss

12 yüzyıl boyunca gittikçe daha fazla köle alımıyla ilgilenmeye başlayan Portekiz, 16 ıncı yüzyıl ve sonrasında, büyük miktarlarda köle sağlayan bölgelere yönelmeye başlamıştır. Hollandalıların Batı Afrika kıyılarındaki istasyonları, özellikle de Elmina yı 17 nci yüzyıl başlarında ele geçirmeleri de, Portekizlilerin altın ticaretinden uzaklaşarak tamamen köle ticaretine yönelmelerinde etkili olacaktır. Portekiz in 16 ıncı yüzyılın başlarından itibaren, altın veya gümüş kaynaklarına sahip olmayan Kongo Krallığında 25 ilerlemesi ve Angola kıyılarında Luanda (1575) ve güneyde Benguela da (1587) üsler oluşturması bu yönde önemli girişimler olmuştur. Bununla birlikte, 17 nci yüzyılda Kongo dan sürülen Portekizliler, Orta-Batı Afrika daki faaliyetlerini Luanda ve Benguela da yoğunlaştırmışlardır (Harita 12). Özellikle Luanda, kısa sürede, Portekiz kolonyal idaresinin merkezi ve aynı zamanda misyonerlik faaliyetleri için de bir üs rolünü üstlenmiştir. On sekizinci yüzyılın başlarında, Kongo Nehri nin kuzeyi Loango sahili, aynı bölgede Malemba ve Cabinda, önce Hollandalılar, sonra Fransız ve İngilizlerle rekabet alanı haline gelmiştir (Harita 10). Portekizliler yüzyıl boyunca, Loango ticaretindan ancak küçük bir pay alabilmişlerdir. 26 Fransızlar Fransız Devrimi nedeniyle, İngilizler de, köle ticaretini yasadışı ilan ederek (1808) bölgeden çekilince, Portekizliler 19 uncu yüzyılın başlarında bölgede yeniden aktif hale gelmişlerdir. 27 Portekizlier, Altın Sahili ndeki istasyonları kaybettikten sonra, bu kez Angola ( ) Hollanda kontrolüne girmişse de, Portekizliler, kısa sürede, Angola yı geri almış, Benguela da ve São Tomé ve Príncipe adalarında kontrolü tekrar kazanmıştır. 16 ncı yüzyılda, Portekiz gemileri, büyük köle gruplarını, başlıca beş bölgeye taşımışlardır: Avrupa, Atlantik adaları (Azorlar, Yeşil Burun Adaları, Madeira Adaları), São Tomé (Biafra Körfezi), İspanya Amerikası ve yüzyılın ikinci yarısında Brezilya. Portekizlilerin Brezilya ya 1500 yılında ayak basmasında sonra, bölgeye ilk köleler 1538 yılında ulaşmış ve Brezilya, üç yüzyıl boyunca, Atlantik dünyasında en fazla köle talep eden bölge haline gelmiştir. 28 Şeker ve kahve plantasyonları, şeker işleme tesisleri ve madenler için fazla sayıda köleye ihtiyaç duyan Brezilya nın üç sahil bölgesi, Pernambuco, Bahia ve Rio de Janerio (Harita 17) ekonomileri için köle işgücü arayışında olmuşlardır. On altıncı yüzyılın ortalarından itibaren şeker üretimindeki liderliği São Tomé den almaya başlayan Brezilya için, 17 nci yüzyıl şeker yüzyılı iken, 18 nci yüzyıl ise altın çağı olmuştur. Bu dönemde Brezilya, yalnızca şeker merkezi değil, aynı zamanda, altın, tütün ve pamuk üreticisidir ve 19 uncu 25 Kuzeyde bugünkü Gabon dan güneyde іse Kwanza nehrine (bugünkü Angola sınırları içinde) uzanan bölgede Kongo Krallığı yer almaktaydı. Bu dönemde, Kоngо Krallığının güneyinde bulunan devletlerden en önemlisi olan Ngola iѕimli kral tarafından yönetilen Ndongo krallığı bulunmaktaydı. Angola iѕmi, Ndongo krallarına verilen unvan olan ngola (kral) dan gеlmеktеdir. 26 Rawley ve Behrendt, a.g.k., s Aynı, ss Morgan, a.g.k., s.3; Rawley ve Behrendt, a.g.k., s

13 yüzyılda da kahve üretiminde etkili bir konuma yükselecektir. Tüm bu ürünler, Brezilya da köle işgücüne talebi arttırırken, Brezilya nın başlıca köle kaynağı Angola olmuştur. Köle ticaretiyle uğraşan diğer uluslar Hollanda, Fransa ve İngiltere ile karşılaştırıldığında, Portekiz, 18 ve 19 uncu yüzyıllarda, önemli bir metropolit köle taciri topluluğuna sahip olmamıştır. Ticareti, kolonisi Brezilya yürütmüştür. Brezilya yalnızca pazarı sağlamamış, aynı zamanda sermaye ve emtianın önemli bir kısmını ve gemilerin neredeyse hepsini sağlamıştır. Böylece, ticaretin liderliği Brezilya ya geçmiştir. 18 inci yüzyıl sonlarında, koloni, artık ana vatan ile rekabet eder durumdadır. Nihayetinde Brezilya, 1822 yılında Portekiz den bağımsızlığını ilan etmiştir. Portekiz in Mozambik teki faaliyetleri de, köle ticaretinde belli bir etki yaratmıştır. Şimdi Mozambik olarak bilinen bölgeye Portekizliler (Vasco de Gama liderliğinde) ilk kez 1498 de ayak basmışlardır. On altıncı yüzyılın başlarında Mozambik ve Sofala da ticaret merkezi (Harita 18) oluşturan Portekizliler, Brezilya ve Angola ile kıyaslandığında, bu bölgede başlangıçta sınırlı bir varlık oluşturmuşlardır. Altın ve köle kaynağı olarak yararlanılan Mozambik ten elde edilen kölelerin varış noktası, Portekiz in başlıca kolonisi Brezilya nın hızla büyüyen plantasyonları olmuştur. Mozambik in köle ticareti, Portekiz in diğer önemli kolonisi Angola da köleliğin 19 uncu yüzyıl başlarında yasaklanmasından sonra da devam etmiştir. Bu dönemde, Mozambik ten elde edilen köleler ya Hint Okyanusu na ya da sözleşmeli hizmetkar olarak Fransızların şeker üreten plantasyonlarına ya da doğu Afrika köle pazarlarına yönlendirilmişlerdir. Mozambik kölelerinin Fransız plantasyonlarında sözleşmeli hizmetkarlar olarak çalıştırılmasına, uygulama 1864 yılında III. Napoleon un kararıyla yasaklanıncaya kadar devam edilmiştir. 29 b. İspanya: 1479 da Kanarya Adaları üzerindeki mücadeleyi kazanan İspanyollar ise, 1492 den sonra ise, Karayip adalarında elde ettiği karakollardan başka, Meksika, Orta Amerika ve Peru yu işgal etmiş, 1600 e gelindiğinde, şimdiki ABD nin güneybatısından, Güney Amerika nın güney ucuna kadar uzanan bölgelerde, büyük oranda hakimiyet elde etmişlerdir. İspanyolların Atlantik teki varlıkları, Avrupalıların Atlas Okyanusu ndaki genişlemelerinin ilk büyük dalgasını temsil etmiştir. Hollandalılar, İngilizler ve Fransızlar, ancak 100 yıl sonra Atlantik e açılacaklardır. 30 İspanya, Transatlantik Köle Ticaretinin başlarında, tropikal Amerika dahil, neredeyse tüm Yeni Dünya yı sahiplenmişse de, Portekiz ile yapılan anlaşma gereği, Batı Afrika da, köle kaynağı olarak herhangi bir toprak parçası elde etmemiştir. Köle ihtiyacının çoğunluğunda, 29 Richard M. Juang (Ed.), Noelle Morrissette (Ed.) ve Melissa Fullmer (Yrdc.Ed.), Africa and the Americas: Culture, Politics, and History, A Multidisciplinary Encyclopedia, Volume II, Santa Barbara: ABC-CLIO, 2008,ss Greene (Ed.) ve.morgan (Ed.), a.g.k., s

14 Afrika ya erişim yapan ülkelere veya Karayip adaları arasındaki ticarete bağımlı kalmıştır. Nitekim, 1502 yılında ilk köleler İspanya Amerikası na bir Portekiz gemisiyle ulaşmıştır. 31 Avrupalı uluslar, İspanya Yeni Dünyası nda toprak elde etmiş ve Portekiz Afrikası nda toprak işgal etmişse de, bunların karşılığında İspanya, Afrika da ticaret üsleri oluşturmamıştır. Avrupalı devletlerin imparatorluk geliştirmeleri, çoğunlukla Yeni Dünya daki İspanyol toprak tekeli, İspanyol ticareti ve İspanya Amerikası na yönelik köle ticareti aleyhinde olmuştur. Bunda, İspanya nın, Batı Avrupa daki en sınırlı köle ticareti sistemine sahip olmasının etkili olduğu değerlendirilmektedir. Sistem, tropikal üretim yerine değerli madenleri, köle işgücü yerine kraliyet gelirlerini önemsemiştir. İspanya, Yeni Dünya ya yönelik önemli sermaye yatırımları yapmamış, diğer ülkeler gibi denizaşırı ticaretten yararlanmak için ticari şirketler kurmamış ve yeterli ticari filo geliştirmemiştir. 32 İspanya nın Amerikan şekerine yönelik ihtiyacı, Kanarya Adalarında zaten üretim yapılmakta olduğundan yüksek olmasa da, İspanya Amerikası nda şeker üretimi hızla yayılmıştır. Diğer taraftan, yüzyılın ortalarına gelindiğinde, Peru ve Meksika da zengin gümüş yatakları bulunmuştur. Böylece, İspanya nın köle talebini, madencilik, tarım ve plantasyon işgücü ihtiyacı belirlemiştir. İspanya, üç yüz elli yıl süren Transatlantik Köle Ticaretine katılımı sırasında, kendi kolonileri için köle sağlamakta üç ekonomik sistem benimsemiştir. On altıncı yüzyılda, kraliyet için gelir elde etmek ve kaçakçılığı önlemek için geliştirdiği lisans sistemine göre, lisans sahibi olanlar, kölelerini Portekizlilerden almak ve gemilerini Seville gümrüğünden geçirmek zorundaydılar. Ancak sistem, İspanyalı alıcılara köle sağlamak için yeterli olmamıştır. Bunun ardından, asiento adı verilen sözleşmeler dönemi başlamıştır. Ortak yönetim altında birleştikleri dönemde ( ) 33, İspanya Portekiz le, krala iyi miktarda ödeme karşılığında, köleleri Afrika dan doğrudan nakletme olanağı tanıyan anlaşmalar yapmıştır. Bu ilk asiento sözleşmeleriyle, 1595 yılından, Portekiz in İspanya dan yeniden bağımsızlığını kazandığı 1640 yılına kadar kırk beş yılda, Amerikalara (Karayipler, Cartagena ve Vera Cruz/Meksika limanları) (Harita 19), İspanya-Portekiz işbirliği ile ilk büyük çaplı köle nakilleri gerçekleştirilmiştir. On yedinci yüzyılın başlarından itibaren, asiento lar, uluslararası diplomaside bir ödül niteliği kazanmış, ancak yeterli kölenin sağlamasında çok yararlı olamamıştır. Nihayetinde, asiento sistemi 1805 yılında sonlandırılarak, İspanya için serbest ticaret dönemi başlamıştır. İspanya nın köle elde etmek için benimsediği bu üç sistem içinde en fazla başarı bu dönemde elde edilmiştir. Küba da şeker devrimi için gerekli işgücü ancak ticaretin serbestleştirilmesinden sonra sağlanabilmiştir. 31 Morgan, a.g.k., s.5 32 Rawley vebehrendt, a.g.k., s Portekiz, yılları arasında İspanya nın kontrolü altına girmiştir. 12

15 Asiento sisteminde, 1640 yılından önce sözleşmeler Portekizlilerin tekelindeyken, 1713 yılından sonra, İngilizlerin tekeline geçmiş, aradaki dönemde ise, asiento tekeli için güçler arasında yoğun mücadeleler yaşanmıştır. Bir taraftan, kendisine isyan eden Portekizliler ile ilişkileri bozulup, diğer taraftan, Afrika da üsler edinmiş olan İngiltere, Hollanda ve Fransa ile savaş halinde olunca, İspanya asiento uygulamasını askıya almak zorunda kalmış ve lisans uygulamasına dönülmüştür. Ancak bunun da hazine gelirlerini azaltması üzerine, 1662 yılında asiento uygulaması yeniden başlatılmıştır. On sekizinci yüzyıl başına kadar Cenevizli, Portekizli, Hollandalı tüccar ve şirketlere sağlanan asiento lar, yılları arasında Fransızların tekeline, yılları arasında da İngilizlerin tekeline geçmiştir. 34 Kölelerin yasal yoldan İspanya kolonilerine taşınmasını sağlayan lisans ve asiento ların yanı sıra, kölelerin kaçak yollardan İspanya kolonilerine taşınması da söz konusu olmuştur. Korsan köle ticaretinde özellikle Hollanda gemileri faal rol oynamıştır. c. Hollanda: Hollandalıların, 1568 de Habsburg İspanyası na karşı isyan edinceye kadar gerçekleştirdikleri faaliyetler, Atlantik tekiler dahil, İspanya nın bir parçası olarak yürütülmüştür. İsyanla başlayan ve 80 yıl süren bağımsızlık savaşları sırasında, 1600 yıllarında, İspanya ya karşı Amerika yerlilerinin desteğini almak fikri oluşmuş ve savaşın son döneminde 1621 de kurulan ve 1623 yılında faaliyete geçen Flemenk Batı Hindistan Şirketi (Dutch West Indian Company-WIC) vasıtasıyla, Atlantik te oldukça saldırgan, hırslı ve etkili hareket etmişlerdir. Anti-Habsburg bir karakter sahiplenen Flemenk Batı Hindistan Şirketi nin savaşı İspanya nın yumuşak karnı olan İspanya Amerika sına taşımış ve İspanyol ticareti aleyhinde faaliyet göstermiş, böylece Hollandalılar yalnızca yirmi-otuz yılda, Kuzey ve Güney Amerika, Karayipler ve Batı Afrika ya ulaşan önemli ve karlı bir imparatorluk kurmuşlardır yılında Brezilya nın kuzeyi Pernambuco bölgesini ele geçirmiş, yedi yıl sonra Altın Sahili nde Elmina yı ele geçirmiş ve on beş yıl sonra da Angola yı zapt etmişlerdir. Hollanda rekabeti Portekizlileri zorlasa da, birkaç yıl içinde Angola yı ve 1654 yılında da Brezilya yı Hollandalılardan kurtarmışlardır. Nitekim, Flemenk imparatorluğu uzun süreli olmamış, 1650 li yıllardan itibaren Avrupalı rakiplerinin saldırıları karşısında güç yitiren Hollandalılar, koloni yönetimi ve emperyal hükümranlık amaçlarından uzaklaşarak, ticarete ağırlık vermeye başlamışlardır yılında Batı Hindistan Şirketi nin dağılmasının ardından, yerine kurulan yeni Flemenk Atlantik Şirketi, daha serbest bir ticaret teşkilatı ve pazarlara daha fazla erişim olanaklarıyla, açık pazar yaklaşımını yansıtacak şekilde oluşturulmuştur. On sekizinci yüzyıla gelindiğinde, Hollandalılar artık Atlantik 34 Postma, a.g.k., s Greene ve Morgan, a.g.k.; ss

16 İmparatorluğu na dayanan bir güç olmaktan çıkarak, tüm egzotik dünya ile ilgilenen bir ticari güce dönüşmüşlerdir. Yine de, köle, altın ve fildişi ticaretini ve Karayipler ( yılları arasında koloniler oluşturduğu Curaçao, Aruba, Bonaire, Sint Eustatius, Saba, Sint Maarten de) 36 (Harita 20) ile Vahşi Kıyı (Wild Coast) daki (Harita 21) nispeten mütevazı kolonilerin idaresini içeren Afrika ticaretine devam etmişlerdir 37. Esasen köle ticaretinin mali ve ticari yönleriyle daha çok ilgilenen Hollandalıların, 17 nci yüzyılda ilgileri kölelerden çok altına yönelmiştir. Altına dayalı Avrupa para ve mali sisteminin dizginlerini ellerinde tutan Hollandalılar, Altın Sahili ndeki Elmina yı Portekizlilerden ele geçirmenin sağladığı avantajla, 1637 den itibaren Altın Sahili nden yapılan altın ihracatında en büyük payı almışlardır. 38 Gine kıyılarındaki 39 (Harita 22) Hollandalılar, köle ticaretiyle ancak 18 nci yüzyılın ikinci on yılında ilgilenmeye başlamışlardır. On altıncı ve 17 inci yüzyıllarda, Altın Sahili, 10 un üzerinde istasyon elde eden ve 17 nci yüzyılın ikinci yarısında ve 18 inci yüzyılın ilk yarısında Köle Sahili (bugünkü Togo, Benin ve Nijerya nın batısı) nde de ticaret noktaları oluşturan Hollandalılar, 1760 lara gelindiğinde Köle Sahili ve Gambiya daki, 1872 ye gelindiğinde de Altın Sahili ndeki üslerin tümünü kaybedecektir. 40 Hollandalıların güney Afrika da oluşturdukları yerleşimler de, etkileri bugüne kadar gelen önemli gelişmelerin alt yapısını oluşturmuştur yıllarında, Portekiz i Mozambik ten çıkarma çabaları sonuç vermeyince, Hollandalılar gemileri için su ve erzak sağlayacak başka liman arayışlarına girmişler, Mauritius adasını (Harita 23) geçici olarak işgal etmişler, ancak tatlı su olanağı sunan kıtanın güney ucundaki Masa Koyu ndan (Cape Town eteklerinde) daha fazla yararlanır olmuşlardır. Flemenk Doğu Hindistan Şirketi yetkilisi Jan Van Riebeeck, şirketin kendisine talimatıyla 1652 yılında burada bir kale inşa etmiştir. Amaç, Hollanda dan Asya ya, özellikle Endonezya ya giden Hollanda gemilerine su ve erzak sağlamak ve Avrupalı rakipleri ve yerel Khoi kabilesine karşı savunma yapabilmektir. Başlangıçta, büyük ve küçük baş hayvanlar Khoi kabilesinden sağlanabiliyorsa da, tedarik düzensiz olduğu ve Madagaskar dan yapılan pirinç ithaline dayanmak zorunda kalındığı için, 36 Hollanda Batı Hint Adaları (Hollanda Antilleri), Hollanda nın denizaşırı toprakları olarak kalmıştır yılında, diğer adalardan ayrı olarak, Aruba ya özerklik tanınmıştır. 10 Ekim2010'da yapılan referandum sonucunda da, Hollanda Antilleri dağılmış ve Aruba ile beraber, doğrudan Hollanda Krallığı'na bağlı 4 yeni özerk bölge oluşmuştur. Bu bölgeler, Aruba, Curaçao, Sint Maarten ve BES Adaları (Bonaire, Saba ve Sint Eustatius) dır. 37 Aynı, s Richard Gray (Ed.), J.D.Fage (Gen.Ed.) ve Roland Oliver (Gen. Ed.), The Cambridge History of Africa, Volume 4, from c.1600 to c.1790, Cambridge: Cambridge University Press, 2003, s Gine denilen bölge, o dönemde, batıda bugünkü Liberya dan, doğuda bugünkü Kamerun a kadar uzanmaktaydı. 40 Richard M. Juang ve Noelle Morrissette (Ed.), Melissa Fullmer (Yardımcı Ed.), Africa and theamericas: Culture, Politics, and History, A Multidisciplinary Encyclopedia, Volume I, Transatlantic Relations Series,Will Kaufman (Seri Ed.), Santa Barbara, California: ABC-CLIO, s

17 ticaret merkezinin kendi kendine yeterli olabilmesi arayışları çerçevesinde, 1658 yılında şirketin bazı çalışanları sözleşme dışına çıkarılarak özgür çiftçiler haline getirilmişlerdir. Bu eski şirket çalışanları beyaz Güney Afrika nüfusunun çekirdeğini oluşturmuş ve Boer (Flamanca da çiftçi) veya daha sonları Afrikaner (Flemenk, Alman, Fransız Protestanı, vb Avrupalı grupların karışımı Hollandalı) olarak tanınmaya başlamışlardır. Koloni çevresinde verimli topraklarda geniş çiftlikler kurulmuş, ortaya çıkan köle ihtiyacı, önce Dahomey den (Batı Afrika da bugünkü Benin in güneyinde) ve korsanlık yoluyla, sonrasında Madagaskar dan, Rio de la Goa (bugün Mozambik in başkenti Mabuto) daki ticaret üssünden, Mozambik kıyılarından ve Asya (Hindistan ve Endonezya) dan gelen gemilerin getirdiği Asyalı kölelerle karşılanmaya çalışılmıştır. Zaman zaman yerli kabilelerle, arazi, otlaklar ve sığır kaçırma olaylarıyla ilgili olarak anlaşmazlıklar ve kanlı çatışmalar yaşasalar da Boerler, zaman içinde arazilerini genişletmişlerdir. Özellikle kolonin 1795 yılında İngiltere tarafından ele geçirilmesi ve İngilizlerin 1815 yılında resmi olarak koloniye sahiplenmesi, İngiliz kontrolünden kaçmak isteyen Boerleri, koloni sınırlarının dışına çıkarak özerk devletler kurmaya zorlamıştır (Transvaal Cumhuriyeti ve Özgür Orange Devleti) yılları arasında kısa bir süre Hollanda ya geri verilmekle birlikte, Cape Kolonisi (Cape Colony), Güney Afrika Cumhuriyeti olarak biçimlendiği 1910 yılına kadar İngiliz kolonisi olarak devam etmiştir. 41 (Harita 24) d. İngiltere: 42 Köle ticaretine geç dahil olan İngilizler, sistematik köle ticaretine geçmeden önce Afrika ile yaklaşık bir yüzyıl kadar ticaret yapmışlardır. Gine kıyılarına ilk ulaşan İngiliz denizciler, köleden çok altın aramışlar, bazen beraberlerinde köle ile dönmüşlerdir. Köle alımı ve satımıyla özellikle ilgilenen ilk İngiliz girişimci ise John Hawkins tir yılında İngilizlerin köle için Afrika ya bilenen ilk yolculuğunu gerçekleştiren Kaptan John Hawkins, 1567 yılına kadar kıtaya iki yolculuk daha gerçekleştirmiş ve ele geçirdiği 1200 den fazla Afrikalıyı Amerikalardaki İspanyol kolonilerine satmış, buradan elde ettiği plantasyon ürünlerini de İngiltere ye götürmüştür. Böylece, Transatlantik Köle Ticareti, tam anlamıyla üç köşeli nitelik kazanmıştır. 43 Amerikalarda İspanya nın kontrolünde olan köle ticareti için asiento sözleşmesi gerekli olduğu halde, yasa dışı yollarla bu ticareti yürütmüş olan Hawkins in liderliğindeki 41 Shillington (Ed.), a.g.k., s.208; John Middleton (Baş Ed.) ve Joseph C.Miller (Ed.), New Encyclopedia of Africa, Volume 1, ABD: The Gale Group, 2008, s yılları arasında hüküm süren İngiltere Krallığı, 1707 yılında İskoçya Krallığı ile birleşerek, Büyük Britanya Krallığı adını almış; 1801 yılında, Büyük Britanya Krallığı İrlanda Krallığı ile birleşerek Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı adını almıştır. Ancak, çalışmada, tarihsel süreçler zaman zaman iç içine geçebildiğinden, pratik sebeplerle bu ayrımlar göz ardı edilerek, İngiltere ortak başlığı kullanılmıştır. 43 The Abolition Project, Rawley ve Behrendt, a.g.k., ss ; Shaun Standfield, Slavery and Abolition: the Plymouth Connection, 15

18 gemiler, üçüncü seferden dönerken, yakalandıkları fırtınadan kaçmak için sığındıkları Meksika Körfezi nde İspanyol donanmasının saldırısına uğramış, Hawkins, mürettabatının büyük bir kısmını kaybederek İngiltere ye dönmüştür. Saldırının rövanşını almak üzere yeniden yola çıktığında ise, başarısızlığa uğrayıp hayatını kaybedecektir. 44 Bu olaydan sonra İngilizlerin, yaklaşık üç çeyrek yüzyıl, köle ticaretine ilgileri sönmüştür. 45 On yedinci yüzyılın ikinci yarısında ilgileri artmaya başlamış, 1660 yılında, Royal Adventures into Africa Şirketinin kraliyet sözleşmesinde, köle ticareti ilk kez bir İngiliz şirketinin amaçlarından biri olarak ifade edilmiştir. Ancak, İngilizlerin köle ticaretine gerçek anlamda dahil olmaları, monarşinin restorasyonundan sonraya denk gelmektedir. Royal Adventurers Trading into Africa şirketinin mali sıkıntıları üzerine, yerine 1672 yılında kurulan daha büyük ve daha iyi organize edilmiş Royal Africa Company (1750 yılında yeniden organize edilerek Company of Merchants Trading into Africa adını alacaktır), kraliyetin sağladığı imtiyazla, Afrika ile ticareti bin yıl süreyle tekeline almış, ancak, imtiyaza karşı gösterilen tepkiler üzerine, 1698 yılında köle ticareti özel tüccarlara da açılmak zorunda kalmıştır. Köle ticaretinin serbestleştirilmesinin yanında, Yeni Dünya da elde edilen topraklarda oluşturulan plantasyonlar işgücü ihtiyacını ortaya çıkarınca, İngilizler köle ticaretinde liderliği ellerine almak üzere faaliyetlerini yoğunlaştırmaya başlamışlardır. İngilizler, Royal Africa Şirketi nin kurulmasına kadar olan dönemde, Batı Hint Adalarında ve Kuzey Amerika anakarasında bir çok koloni elde etmiştir yılında, İngiltere-İspanya arasında yapılan deniz savaşında, İspanya nın yenilgiye uğrayarak deniz hakimiyetinin sarsılması, kolonileşme sürecinin başlamasında kolaylaştırıcı bir rol oynamıştır. Diğer taraftan, 16 ve 17 nci yüzyılların, İngiltere ekonomisi açısından sıkıntılı bir dönem olması da, kolonileşme sürecine ivme kazandırmıştır. Daha iyi iş olanakları, daha yüksek yaşam standardı ve dini özgürlük peşinde olanlar için Yeni Dünya ya göç, ümit vaat eden bir seçenek olarak belirmiştir. Ayrıca, İngiltere deki siyasi karmaşa da mağdur durumda olanları Yeni Dünya ya göç etmeye zorlamıştır. On yedinci yüzyılın sonlarına gelindiğinde 350 bin İngiliz Atlantik i geçmiş durumdadır. 46 Amerikalarda ilk İngiliz kolonisi, James I in sağladığı özel imtiyazla 1607 yılında Amerika ana kıtası üzerinde Virginia da kurulmuştur. Ana kıta üzerindeki ikinci koloni ise, 1620 yılında Massachusetts Plymouth da kurulmuş (Harita 25-26), bu yerleşim New England da 47 Avrupalı yerleşiminin başlangıcını oluşturmuştur. Ancak, İngiltere yi köle 44 Standfield, a.g.k. 45 Rawley ve Behrendt, a.g.k., s Morgan, a.g.k., s New England veya Yeni İngiltere, ABD nin kuzey doğu köşesine verilen isimdir. Massachusetts, Rhode Island, New Hampshire, Connecticut, Maine, Vermont eyaletlerini içerir. 16

19 ticaretine çeken Kuzey Amerika anakıtası üzerinde kurulan bu koloniler olmamıştır. 48 Yukarıda da ele alındığı üzere, şeker yerine tütün ve pirinç üretimine uygun bu topraklarda, 17 nci yüzyılın son yıllarına kadar Afrikalı köleler yerine, Avrupalı sözleşmeli hizmetkarlar tercih edilmişlerdir. Virginia ve Maryland kolonilerine (ilk yerleşimler 1634 yılında başlamıştır) ancak 1680 li yıllardan itibaren gittikçe daha fazla sayıda köle ulaşmaya başlamıştır. Köle sahibi bir toplumun oluşması için nüfusun %20 sinin siyahlardan oluşması beklenirse, Virginia bu noktaya 1710 yılında, Maryland ise 1720 yılında ulaşmıştır. 49 (Harita 27) Özetle, 17 nci yüzyılın sonlarına kadar Amerika anakarasında köle talebi çok sınırlıyken, İngiltere nin köle ihtiyacı, Karayiplerde genişlemesine bağlı olarak ortaya çıkmıştır. İngiltere nin Karayiplerde genişlemesi ve koloniler elde etmesi ile Karayip adalarında oluşturulan şeker plantasyonları için kölelere artan bir ihtiyaç vardır de Bermuda da 50 (Harita 28) yerleşime geçen İngilizler, 1624 yılında St.Kitts (Saint Christopher) adasında, 1627 yılında Barbados adasında koloni oluşturmuşlar, 1655 yılında ise Jamaika yı İspanyollardan ele geçirmişlerdir. St.Kitts adasını 51 ilk kolonileştiren Avrupalı güç olan İngilizlere, 1625 yılında Fransızlar katılmıştır yılında İspanyol saldırısına birlikte karşı koyan İngilizler ve Fransızlar, bundan sonra dikkatlerini çevredeki diğer adaların kolonileştirilmesine vermişler, St.Kitts adası, bu iki gücün Karayiplerde genişlemesinde temel bir üs işlevi görmüştür. İngilizler, Nevis 52 (1628), Antigua 53 (1632), Barbuda (1678), Montserrat 54 (1632), Tortola 55 (1672) adalarını yerleşime açmışlar, St.Kitts adasının hakimiyeti için İngilizler ile Fransızlar arasındaki mücadele ise, sonunda adanın 1783 yılında Versailles Anlaşması ile İngiltere ye bağlanmasıyla son bulmuştur. 56 (Harita 29) 48 Standfield, a.g.k. 49 Morgan, a.g.k., ss yılında elde ettiği bağımsızlığa kadar İngiltere nin kontrolünde kalmıştır te Christopher Columbus tarafından keşfedilerek İspanya adına hak iddia edilmiş, 1538 yılında oluşturulan Fransız Huguenot yerleşimi, kısa bir süre içinde İspanyollar tarafından dağıtılmıştır. 52 Nevis 1882 yılında St.Kitts ve Anguilla ile birleşmiş, 1967 yılında içte özerklik taşıyan ortak devlet haline gelmişler, 1971 yılında Anguilla ayrılmış, St.Kitts ve Nevis ise 1983 yılında bağımsız bir devlet haline gelmiştir yılında, Antigua, Barbuda ve küçük Redonda adası ile birlikte İngiltere nin bağlı devletleri haline gelmiş, 1981 yılında da tam bağımsız olmuştur yılında, Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında, Amerikalı isyancıları destekleyen Fransızlar kısa bir süre Montressat ı ele geçirmiş, daha sonra 1783 Paris Antlaşması yla da adayı Büyük Britanya ya iade etmiştir. Halen İngiltere nin denizaşırı toprağıdır. 55 Tortola, İngiltere nin denizaşırı toprağı olan İngiliz Virgin Adalarının en büyüğüdür. İspanyol İmparatorluğu, 16 ncı yüzyıl başlarında keşfettiği Virjin Adalarında hak etmiş, ancak buralarda yerleşmemiştir. Takip eden yıllarda, bölgenin kontrolü için İngilizler, Hollandalılar, Fransızlar, İspanyollar ve Danimarkalılar mücadele içine girmişlerdir yılında Hollandalıların sürekli yerleşim kurdukları Tortola adası, 1672 yılında İngilizler tarafından ele geçirilmiş ve 1680 yılında da Anegada ve Virgin Gorda adaları da Tortola ya eklenmiştir yıllarında da yakın adalardan Saint Thomas, Saint John ve Saint Croix adalarının kontrolünü ele geçiren Danimarkalılar, 1917 yılında adaları ABD ye 25 milyon dolar karşılığında satmış, ABD bu adaları ABD Virjin Adaları olarak yeniden adlandırmıştır. İngiliz Virgin Adaları 1960 yılında ayrı koloni statüsü kazanmış ve 1967 de de özerk hale gelmişlerdir. 56 St.Kitts-History of Our Island, (23 Eylül 2013). 17

AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere,

AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere, COĞRAFİ KEŞİFLER 1)YENİ ÇAĞ AVRUPASI AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere, Türklerden Müslüman

Detaylı

Dış Ticaret Müsteşarlığı nca ekonomik ve ticari ilişkilerimizin geliştirilmesi amacıyla çeşitli stratejiler uygulamaya konmuş bulunmaktadır.

Dış Ticaret Müsteşarlığı nca ekonomik ve ticari ilişkilerimizin geliştirilmesi amacıyla çeşitli stratejiler uygulamaya konmuş bulunmaktadır. 1 CEM TOPBAŞ SUNUM- Giriş Dış Ticaret Müsteşarlığı nca ekonomik ve ticari ilişkilerimizin geliştirilmesi amacıyla çeşitli stratejiler uygulamaya konmuş bulunmaktadır. 2000 yılında Komşu ve Çevre Ülkeler

Detaylı

İktisat Tarihi II. 13 Nisan 2018

İktisat Tarihi II. 13 Nisan 2018 İktisat Tarihi II 13 Nisan 2018 Modern Çağ ın Başlangıcında Avrupa Ekonomisi 11 yy başından itibaren Avrupa Rostow'un deyimiyle kalkışa geçmiştir. Bugünün ölçütleriyle baktığımızdaavrupa gelişmemiş bir

Detaylı

Ulaşım Coğrafyası. Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı)

Ulaşım Coğrafyası. Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı) Ulaşım Coğrafyası Ulaşım Coğrafyası Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı) DENĐZ ULAŞIMI Deniz Ulaşımı Deniz ulaşımının kökeni M.Ö. 3200 yıllarına kadar uzanmakta olup Mısır kıyı denizciliği ile başlamıştır

Detaylı

YÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi

YÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ  Youtube Kanalı: tariheglencesi YÜKSELME DEVRİ KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ www.tariheglencesi.com Youtube Kanalı: tariheglencesi 05.08.2017 II.Selim (1566-1574) Tahta Geçme Yaşı: 42.3 Saltanat Süresi:8.3 Saltanat Sonundaki Yaşı:50.7

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

AFRİKA ANALİZİ Türkiye nin un ihracatı 100 den fazla ülkeye yapılırken, bu ülkelerin 44 tanesi Afrika kıtasında bulunmaktadır.

AFRİKA ANALİZİ Türkiye nin un ihracatı 100 den fazla ülkeye yapılırken, bu ülkelerin 44 tanesi Afrika kıtasında bulunmaktadır. 1 AFRİKA ANALİZİ Türkiye nin un ihracatı 100 den fazla ülkeye yapılırken, bu ülkelerin 44 tanesi Afrika kıtasında bulunmaktadır. 2006 2010 dönemi Trademap istatistikleri dikkate alınarak yaptığımız pazar

Detaylı

İNGİLİZ MİLLETLER TOPLULUĞU VE İNGİLTERE NİN AB ÜYELİĞİ HAKAN KARAGÖZ

İNGİLİZ MİLLETLER TOPLULUĞU VE İNGİLTERE NİN AB ÜYELİĞİ HAKAN KARAGÖZ İngiliz Milletler Topluluğu, tarihte Britanya İmparatorluğu nun parçası olan devletler ile sonradan katılan devletlerden oluşan uluslararası bir koalisyondur. Commonwealth, bağımsız devlet anlamına gelmektedir.

Detaylı

SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA)

SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA) SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA) Osmanlı devletinde ülke sorunlarının görüşülüp karara bağlandığı bugünkü bakanlar kuruluna benzeyen kurumu: divan-ı hümayun Bugünkü şehir olarak

Detaylı

2, istekli /gönüllü veya dönemlik / geçici veya kesin / kalıcı göç biçiminde olmaktadır. Afrika da meydana gelen göçlerin doğrultuları ise hemen her y

2, istekli /gönüllü veya dönemlik / geçici veya kesin / kalıcı göç biçiminde olmaktadır. Afrika da meydana gelen göçlerin doğrultuları ise hemen her y 1 Göç, nüfus artışının hem nedeni hem de sonucu olabilen bir demografik olaydır. Afrika da insanların bu mekânsal hareketliliği, kentlerin büyümesinde, gelirin sirkülasyonunda ve de yeni düşünce ve isteklerin,

Detaylı

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI Genel Değerlendirme Haziran 2014 2012 yılı dünya seramik sağlık gereçleri ihracat rakamlarına bakıldığında, 2011 yılı rakamlarına nazaran daha az dalgalanma gösterdiği

Detaylı

2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU

2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU 2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU Haziran 2017 İçindekiler Yönetici Özeti... 2 1. Dünya İplik İhracatı... 3 2. Türkiye nin İplik İhracatı... 5 Yıllar İtibariyle İhracat ve Pay... 5 Başlıca Ülkeler

Detaylı

TÜFEK, MİKROP VE ÇELİK

TÜFEK, MİKROP VE ÇELİK TÜFEK, MİKROP VE ÇELİK * Jared Diamond, Tüfek, Mikrop ve Çelik, Çeviri: Ülker İnce, Tübitak Yayınları, Ankara 2006, 17. Baskı, 662 sayfa. ISBN 975.403.271.8 Geleneksel gelişme teorisi özellikle İkinci

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI GAMBİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU

İZMİR TİCARET ODASI GAMBİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU İZMİR TİCARET ODASI GAMBİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ AĞUSTOS 2015 Hazırlayan: Zeynep Küheylan Uluslararasılaştırma ve Dış Ticaret Şefliği Uzman Yardımcısı TEMEL BİLGİLER

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI GAMBİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU

İZMİR TİCARET ODASI GAMBİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU İZMİR TİCARET ODASI GAMBİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ AĞUSTOS 2018 Hazırlayan: Zeynep Küheylan Uluslararasılaştırma ve Dış Ticaret Şefliği TEMEL BİLGİLER Ülke Adı: Gambiya

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI GAMBİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU

İZMİR TİCARET ODASI GAMBİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU İZMİR TİCARET ODASI GAMBİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ ARALIK 2014 Hazırlayan: Zeynep Küheylan Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı TEMEL BİLGİLER Ülke Adı: Gambiya

Detaylı

TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1

TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 ( STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 Yeni Dönem Türkiye - Suudi Arabistan İlişkileri: Kapasite İnşası ( 2016, İstanbul - Riyad ) Türkiye 75 milyonluk nüfusu,

Detaylı

Kenya Doğu Afrika dadır. Doğusunda Somali, batısında Uganda, kuzeybatısında Sudan, güneybatısında Tanzanya ve güneyinde Hint okyanusu bulunmaktadır.

Kenya Doğu Afrika dadır. Doğusunda Somali, batısında Uganda, kuzeybatısında Sudan, güneybatısında Tanzanya ve güneyinde Hint okyanusu bulunmaktadır. Merkezimiz Afrika Seminerleri dizisinden Afrikalı Öğrencilerimizin Gözüyle Afrika Seminerleri nin ilkini Aden Jarso verdi. Üniversitemiz Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans öğrencisi olan Aden, 13

Detaylı

BÜLTEN İSTANBUL B İ L G İ AZİZ BABUŞCU. NOTU Yeni Dünya ve Türkiye 2 de İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI

BÜLTEN İSTANBUL B İ L G İ AZİZ BABUŞCU. NOTU Yeni Dünya ve Türkiye 2 de İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI AZİZ BABUŞCU 4 te AK AK PARTİ İL BAŞKANI 10 da YIL: 2012 SAYI : 169 24-31 ARALIK 2012-7 OCAK 2013 BÜLTEN İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI T E Ş K İ L A T İ Ç İ H A F T A L I K B Ü L T E N İ 3 te 2

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI ve ye göre dış ticaret İhracat İhracat İhracat 690721 ABD 205.907.319 10.016.491 545.647 26.090 61.237.372 54.367.866 442.498 388.194 690722 ABD 3.805.776 224.607 67.890 3.140 1.177.009 1.052.756 82.674

Detaylı

GAMBİYA ÜLKE RAPORU. Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu Afrika Koordinatörlüğü http://www.tuskon.org africa@tuskon.

GAMBİYA ÜLKE RAPORU. Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu Afrika Koordinatörlüğü http://www.tuskon.org africa@tuskon. GAMBİYA ÜLKE RAPORU 1. Nüfus: 1.797.860 (Dünyada 149.) 2. Nüfus artış oranı: % 2,4 (Dünyada 32.) 3. Yaş yapısı: 0-14yaş: % 40 15 64 yaş: % 57 65 yaş ve üstü: % 3 4. Şehirleşme: % 58 5. En büyük şehir:

Detaylı

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF)

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF) ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 1 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİ 521.361.708,54 519.945.727,22-0,27 ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 2 IRAK 308.690.215,23 226.634.279,98-26,58 ALTINDAN MAMUL

Detaylı

2015 MART DIŞ TİCARET RAPORU

2015 MART DIŞ TİCARET RAPORU 2015 MART DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 MART / TÜRKİYE

Detaylı

Son 5 yıldır Orta Doğu pazarında %48 gibi bir Pazar kaybı yaşayan Türkiye, bu pazarı tekrar kazanabileceği değerlendirilmektedir.

Son 5 yıldır Orta Doğu pazarında %48 gibi bir Pazar kaybı yaşayan Türkiye, bu pazarı tekrar kazanabileceği değerlendirilmektedir. 1 12 Mart 2019 SIPRI 2018 GÜNCELLEMESİ SIPRI Mart 2019 tarihi itibari ile 2018 yılı ihracat ve ithalat verilerini güncellemiştir. Bu güncellemede dikkati çeken husus 2014-2018 döneminde Türk Savunma ve

Detaylı

KAMERUN ÜLKE RAPORU Ağustos 2013 A.Ç.

KAMERUN ÜLKE RAPORU Ağustos 2013 A.Ç. KAMERUN ÜLKE RAPORU Ağustos 2013 A.Ç. I- GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Kamerun Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Cumhuriyet Coğrafi Konumu : Orta Afrika nın batısında yer alan ülkenin güneybatısında Atlantik Okyanusu,

Detaylı

TEMEL GÖSTERGELER Coğrafi yapı

TEMEL GÖSTERGELER Coğrafi yapı RAMAZAN 2013 KENYA TEMEL GÖSTERGELER Coğrafi yapı Güneyinde Tanzanya, batısında Uganda, kuzeybatısında Sudan, kuzeyinde Etiyopya ve doğusunda Somali olan bir doğu Afrika ülkesidir. Hint Okyanusu na kıyısı

Detaylı

İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı

İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı İspanya da 120 un değirmeni olduğu bilinmektedir. Bu değirmenlerin çok büyük bir çoğunluğu yılda 2000 tonun üzerinde kapasiteyle çalışmaktadır. Pazarın yüzde 75

Detaylı

PAGEV - PAGDER. Dünya Toplam PP İthalatı

PAGEV - PAGDER. Dünya Toplam PP İthalatı 1 DÜNYA ve TÜRKİYE POLİPROPİLEN ( PP ) DIŞ TİCARET ANALİZİ Barbaros Demirci ( Genel Müdür ) Neslihan Ergün ( Teknik Uzman Kimya Müh. ) PAGEV - PAGDER DÜNYA TOPLAM PP İTHALATI : Dünya toplam PP ithalatı

Detaylı

TÜRKİYE - HOLLANDA YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1

TÜRKİYE - HOLLANDA YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 ( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - HOLLANDA YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 Yeni Dönem Türkiye - Hollanda İlişkileri; Fırsatlar ve Riskler ( 2014 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen

Detaylı

Ticaret ve Devlet. 21 Kasım 2017

Ticaret ve Devlet. 21 Kasım 2017 Ticaret ve Devlet 21 Kasım 2017 İç ve dış ticaretin Osmanlı ekonomisinde çok önemli bir yeri vardı. Osmanlı ticaret dünyası provizyonizm ile fiskalizmin teşkil ettiği çifte amacın koordinatında oluştu

Detaylı

BATI AFRİKA ÜLKELERİ RAPORU

BATI AFRİKA ÜLKELERİ RAPORU BATI AFRİKA ÜLKELERİ RAPORU ( Sektörü Açısından) ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ ARGE ŞUBESİ NİSAN, 2018 GSYİH- Milyar USD Nüfus -Milyon Araç Parkı-adet Pazar İthalat-milyon USD* -milyon

Detaylı

ABD Donanmasının kuruluşu ile Osmanlı nın ilgisi ne? CEMAL TUNÇDEMİR

ABD Donanmasının kuruluşu ile Osmanlı nın ilgisi ne? CEMAL TUNÇDEMİR ABD Donanmasının kuruluşu ile Osmanlı nın ilgisi ne? CEMAL TUNÇDEMİR ABD Donanmasının (US Navy), kuruluşunun 241 nci yıl dönümü dolayısıyla Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Dennis Malone Carter ın

Detaylı

Afrika da nüfusun dönüşümü ve nüfus politikaları

Afrika da nüfusun dönüşümü ve nüfus politikaları 1 Yine ülkeden ülkeye önemli farklılıklar göstermekle birlikte bebek ölüm hızları 2005 te binde 88 e gerilemiştir ve bu oranın 2025 yılında binde 53 e düşmesi beklenmektedir. Bebek ölüm hızlarında meydana

Detaylı

KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU

KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU TÜRKİYE DE ÜRETİM VE TÜKETİM Sağlıklı beslenme konusunda her geçen gün daha da duyarlı davranmaya başlayan tüketiciler kırmızı ete alternatif olarak, daha az yağlı ve daha ucuz

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı Sıla Özsümer ARALIK 2016 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı :Hollanda Krallığı Başkenti :Amsterdam Nüfusu :17 Milyon Yüzölçümü :41,526 km2

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI Rapor tarihi:11/02/2016 Yıl 2015 YILI (OCAK-ARALIK) HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI Rapor tarihi:11/02/2016 Yıl 2015 YILI (OCAK-ARALIK) HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret Rapor tarihi:11/02/2016 ABD 1.213.773 78.470 109 5 869.143 775.224 511 467 690810 ABD 2.411 139 100 5 2.074 1.841 3.205 2.844 ABD 153.405.707 7.747.676 77.068 3.951 52.525.397 47.327.904 75.673 67.506

Detaylı

Tablo -1: Dana ve Sığır Eti Üretim ve tüketimi - Seçilen Ülkelerin Özeti (1000 ton karkas ağırlık eşdeğeri)

Tablo -1: Dana ve Sığır Eti Üretim ve tüketimi - Seçilen Ülkelerin Özeti (1000 ton karkas ağırlık eşdeğeri) ABD TARIM BAKANLIĞI (USDA) KIRMIZI ET VE KANATLI SEKTÖRÜNDE DÜNYA PAZARLARI VE TİCARET SIĞIR VE DANA ETİ Küresel Üretim Küresel üretimin 2018'de yaklaşık yüzde 2 artarak 62,6 milyon tona çıkacağı tahmin

Detaylı

KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU

KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ Dünyada 0207 Gümrük Tarife Pozisyonlu (GTP) kanatlı eti ve ürünleri üretiminde başı çeken ülkeler sırasıyla ABD (17,5 milyon ton), Çin Halk Cumhuriyeti

Detaylı

TÜRKİYE - FRANSA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1

TÜRKİYE - FRANSA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 ( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - FRANSA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Fransa İlişkileri; Fırsatlar ve Riskler ( 2016 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen ekonomisi

Detaylı

AB İLE GÜMRÜK BİRLİĞİ NİN GÜNCELLENMESİ

AB İLE GÜMRÜK BİRLİĞİ NİN GÜNCELLENMESİ AB İLE GÜMRÜK BİRLİĞİ NİN GÜNCELLENMESİ 25.07.2017 İhracatımızın %47,9 u (68,3 milyar $) İthalatımızın %39,1 i (77,6 milyar $) Gümrük Birliği nden Kazanımlarımız AB ye ihracatta orta-üst teknolojili sektörlerin

Detaylı

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF)

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF) ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 1 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİ 269.665.223,68 305.580.419,69 13,32 ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 2 IRAK 155.240.675,64 92.044.938,69-40,71 ALTINDAN MAMUL

Detaylı

Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik

Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik TARIM VE EKONOMİ Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlıdır. Bazı ülkelerde tarım tekniği

Detaylı

Güncel Jeo-Politik ve D-8 Cuma, 08 Aralık :55

Güncel Jeo-Politik ve D-8 Cuma, 08 Aralık :55 Dünya da politik dengeler dinamik bir yapıya sahiptir. Yüzyıllar boyunca dünyada haritalar, rejimler ve politikalar değişim içerisindedirler. Orta çağ Avrupa sı ve Fransız ihtilali ile birlikte 17. Yüzyılda

Detaylı

TÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke

TÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke TÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı 2011 Yılı 2012 Yılı Sayısı Ulke adı İhracat Ulke adı İhracat Ulke

Detaylı

TR 71 BÖLGESİ 2013 YILI İHRACAT RAPORU AHİLER KALKINMA AJANSI

TR 71 BÖLGESİ 2013 YILI İHRACAT RAPORU AHİLER KALKINMA AJANSI TR 71 BÖLGESİ 2013 YILI İHRACAT RAPORU AHİLER KALKINMA AJANSI NİSAN 2014 İçindekiler 2013 YILI İHRACAT RAKAMLARI HAKKINDA GENEL DEĞERLENDİRME... 3 2013 YILI TR 71 BÖLGESİ İHRACAT PERFORMANSI... 4 AKSARAY...

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI. İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI. İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2 690721 ABD 121.201.978 5.919.468 183.351 9.561 36.358.373 33.291.590 60.931 55.611 690722 ABD 2.013.654 112.572 67.890 3.140 654.446 609.369 82.674 78.128 690723 ABD 2.805.625 204.888 17.952 1.700 1.092.601

Detaylı

AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI

AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI Avusturya da un üretimi sağlayan 180 civarında değirmen olduğu tahmin edilmektedir. Yüzde 80 kapasiteyle çalışan bu değirmenlerin ürettiği un miktarı 500 bin

Detaylı

BURUNDİ. Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Zaire) ile komşudur. Tanganika Gölü ile kıyısı vardır. Ülkede Ekvator

BURUNDİ. Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Zaire) ile komşudur. Tanganika Gölü ile kıyısı vardır. Ülkede Ekvator BURUNDİ Burundi, Orta Afrika'da, Büyük Göller bölgesinde yer alan küçük bir ülkedir. Tanzanya, Ruanda, Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Zaire) ile komşudur. Tanganika Gölü ile kıyısı vardır. Ülkede Ekvator

Detaylı

UMUMA HUSUSİ HİZMET DİPLOMATİK A.B.D Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var. AFGANİSTAN Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var

UMUMA HUSUSİ HİZMET DİPLOMATİK A.B.D Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var. AFGANİSTAN Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var VİZE TABLOSU Pasaport Vize Tablosu MAVİ YEŞİL GRİ KIRMIZI ÜLKE UMUMA HUSUSİ HİZMET DİPLOMATİK MAHSUS DAMGALI A.B.D Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var AFGANİSTAN Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var ALMANYA

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ

HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ HOLLANDA ÜLKE PROFİLİ Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı Hande TÜRKER NİSAN 2018 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı :Hollanda Krallığı Başkenti :Amsterdam Nüfusu :17 Milyon Yüzölçümü :41,526 km2

Detaylı

Türk Deniz Görev Grubu

Türk Deniz Görev Grubu Türk Deniz Görev Grubu Ağustos 2015 1 1 İçindekiler Türk Deniz Görev Grubu... 2 TDGG 2010 Yılı Aktivasyonu... 4 TDGG 2011 Yılı Aktivasyonu... 5 TDGG 2014 Yılı Aktivasyonu... 6 1 Türk Deniz Görev Grubu-TDGG

Detaylı

2015 YILI OCAK EYLÜL DÖNEMİ EV TEKSTİLİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ

2015 YILI OCAK EYLÜL DÖNEMİ EV TEKSTİLİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2015 YILI OCAK EYLÜL DÖNEMİ EV TEKSTİLİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ Ocak Eylül 2015 Dönemi Ev Tekstili Genel İhracatı 2015 Ocak - Eylül Dönemi KG M² USD EURO TL TOPLAM EV TEKSTİLİ İHRACATI 227.814.574 274.117.940

Detaylı

Tarih Fransız koloniciler, Nova Scotia da Avrupalıların ilk yerleşim birimini kurdu Hudson s Bay Company kuruldu.

Tarih Fransız koloniciler, Nova Scotia da Avrupalıların ilk yerleşim birimini kurdu Hudson s Bay Company kuruldu. Konumu Kanada, Kuzey Amerika kıtasının en kuzeyinde bulunan ülkedir. Batıda Büyük Okyanus, doğuda Atlantik Okyanusu arasında kalır. Kuzeyda Arktik Denizi, güneyde Amerika Birleşik Devletleri arasında kalır.

Detaylı

İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2

İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2 ve ye göre dış ticaret Miktar Euro 690710 ABD 1.019 74 0 0 1.880 1.707 690790 ABD 3.197.164 190.462 0 0 1.422.439 1.299.514 Euro 690810 ABD 78.284 3.850 1.848 118 43.314 38.735 5.575 5.168 690890 ABD 178.045.692

Detaylı

2014 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU

2014 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU 2014 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 MAYIS / TÜRKİYE

Detaylı

Title of Presentation. Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL

Title of Presentation. Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL Title of Presentation Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL İçindekiler 1- Yeni Büyük Oyun 2- Coğrafyanın Mahkumları 3- Hazar ın Statüsü Sorunu 4- Boru Hatları Rekabeti 5- Hazar

Detaylı

AFRİKA ÜLKELERİYLE TİCARİ İLİŞKİLERİMİZ. Can ALTAN ( )

AFRİKA ÜLKELERİYLE TİCARİ İLİŞKİLERİMİZ. Can ALTAN ( ) AFRİKA ÜLKELERİYLE TİCARİ İLİŞKİLERİMİZ Can ALTAN ( ) Afrika ülkeleriyle ticari ilişkilerimiz büyümektedir. Büyüme geçici bir gelişme olmayıp, son on yıl içinde artış süreklilik arz etmiştir. Artan ticarette,

Detaylı

CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015

CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015 CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Cezayir e ihracat yapan 234 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

* EL KAZANDI BİZ ÖVÜNÜYORUZ *BORSA 2012 DE DE YABANCIYA ÇALIŞTI *İstanbul da kazanıp, New York ta, Londra da şampanya patlattılar

* EL KAZANDI BİZ ÖVÜNÜYORUZ *BORSA 2012 DE DE YABANCIYA ÇALIŞTI *İstanbul da kazanıp, New York ta, Londra da şampanya patlattılar Umut Oran Basın Açıklaması 06.01.2013 Yarın Aydın-Söke de pamuk üreticileriyle bir araya gelecek olan CHP Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Umut Oran ın, yazılı açıklaması şöyle: * EL KAZANDI

Detaylı

Türkiye, 2012 yılında dünyada uluslararası doğrudan yatırım liginde iki basamak yükseldi

Türkiye, 2012 yılında dünyada uluslararası doğrudan yatırım liginde iki basamak yükseldi Basın Bülteni 26 Haziran 2013 YASED, UNCTAD 2013 Dünya Yatırım Raporu nu açıkladı Türkiye, 2012 yılında dünyada uluslararası doğrudan yatırım liginde iki basamak yükseldi 2012 yılında dünyada yüzde 18

Detaylı

Resmi Adı : Sudan Cumhuriyeti (Güney tarafı 9 Temmuz 2011 tarihinde Kuzey den ayrılarak Güney Sudan Cumhuriyeti ni oluşturmuştur)

Resmi Adı : Sudan Cumhuriyeti (Güney tarafı 9 Temmuz 2011 tarihinde Kuzey den ayrılarak Güney Sudan Cumhuriyeti ni oluşturmuştur) Sudan ve Seramik Sektörü Bilgi Notu GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Sudan Cumhuriyeti (Güney tarafı 9 Temmuz 2011 tarihinde Kuzey den ayrılarak Güney Sudan Cumhuriyeti ni oluşturmuştur) Resmi Dil : Arapça (resmi

Detaylı

Türk Eximbank ve Sahra Altı Afrika

Türk Eximbank ve Sahra Altı Afrika Türk Eximbank ve Sahra Altı Afrika Alaaddin METİN Genel Müdür Yardımcısı 15 Kasım, Ankara 1 Türk Eximbank ın İhracata Desteği Kuruluşundan bu yana 106 milyar ABD Doları kredi ve 86 milyar ABD Doları sigorta

Detaylı

Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010

Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010 Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010 Avrupa kıtasından Amerika kıtasına, Orta Doğu Ülkelerinden Afrika ülkelerine kadar geniş yelpazeyi kapsayan 200 ülkeye ihracat gerçekleştiren

Detaylı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya da 400-450 un değirmeni olduğu biliniyor. Bu değirmenlerin yıllık toplam kapasiteleri 6 milyon tonun üzerine. Günde 100 tonun üzerinde üretim gerçekleştirebilen

Detaylı

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Hazırlayan ve Derleyen: Zehra N.ÖZBİLGİN Ar-Ge Şube Müdürlüğü Kasım 2012 DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİNDE ÜRETİM VE TÜKETİM yılında 9.546 milyon

Detaylı

LOJİSTİK SEKTÖRÜ BÜYÜME ORANLARI

LOJİSTİK SEKTÖRÜ BÜYÜME ORANLARI RAPOR: TÜRKİYE NİN LOJİSTİK GÖRÜNÜMÜ Giriş: Malumları olduğu üzere, bir ülkenin kalkınması için üretimin olması ve bu üretimin hedefe ulaşması bir zorunluluktur. Lojistik, ilk olarak coğrafyanın bir ürünüdür,

Detaylı

2018 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU

2018 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU 2018 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU ATSO AR-GE VE DIŞ İLİŞKİLER BİRİMİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2018

Detaylı

1844 te kimlik belgesi vermek amacıyla sayım yapılmıştır. Bu dönemde Anadolu da nüfus yaklaşık 10 milyondur.

1844 te kimlik belgesi vermek amacıyla sayım yapılmıştır. Bu dönemde Anadolu da nüfus yaklaşık 10 milyondur. Türkiye de Nüfusun Tarihsel Gelişimi Türkiye de Nüfus Sayımları Dünya nüfusu gibi Türkiye nüfusu da sürekli bir değişim içindedir. Nüfustaki değişim belirli aralıklarla yapılan genel nüfus sayımlarıyla

Detaylı

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Günümüzde çok amaçlı bir kullanım alanına sahip olan Mısır, Amerika Kıtası keşfedilene kadar dünya tarafından bilinmemekteydi. Amerika Kıtasının 15. yüzyıl sonlarında keşfedilmesiyle

Detaylı

ÜLKE NORMAL PASAPORT HUSUSİ VE HİZMET PASAPORTU DİPLOMATİK PASAPORT ABD Vize gerekiyor Vize gerekiyor Vize gerekiyor Afganistan Vize gerekiyor Vize

ÜLKE NORMAL PASAPORT HUSUSİ VE HİZMET PASAPORTU DİPLOMATİK PASAPORT ABD Vize gerekiyor Vize gerekiyor Vize gerekiyor Afganistan Vize gerekiyor Vize ÜLKE NORMAL PASAPORT HUSUSİ VE HİZMET PASAPORTU DİPLOMATİK PASAPORT ABD Vize gerekiyor Vize gerekiyor Vize gerekiyor Afganistan Vize gerekiyor Vize gerekiyor Vize gerekmiyor Afrika Cumhuriyeti Vize gerekiyor

Detaylı

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü nün (UNCTAD) Uluslararası Doğrudan Yatırımlar

Detaylı

Aylık Dış Ticaret Analizi

Aylık Dış Ticaret Analizi EKİM YÖNETİCİ ÖZETİ Bu çalışmada, Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından her ayın ilk günü açıklanan ihracat rakamları temel alınarak Türkiye nin aylık dış ticaret analizi yapılmaktadır. Aşağıdaki analiz,

Detaylı

Şubat 2013, Sayı: 7 Intrade, Fatih Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü Aylık Dış Ticaret Bülteni 1 $24 $22 $20 $18 $16 $14 $12 $10 $8 $6 $4 $2 $0

Şubat 2013, Sayı: 7 Intrade, Fatih Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü Aylık Dış Ticaret Bülteni 1 $24 $22 $20 $18 $16 $14 $12 $10 $8 $6 $4 $2 $0 Şubat 2013, Sayı: 7 Intrade, Fatih Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü Aylık Dış Ticaret Bülteni 1 Tablo-1 Yıllık ve Kümülatif Dış Ticaret Rakamları Yıllık Aylık - Ocak Başlıklar 2005 2006 2007 2008

Detaylı

Edirne Tarihi - Bizans Döneminde Edirne. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

Edirne Tarihi - Bizans Döneminde Edirne. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Edirne Tarihi - Bizans Döneminde Edirne Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Hadrianopolis ten Edrine ye : Bizans Dönemi.......... 4 0.2 Hadrianopolis Önce Edrine

Detaylı

SANAYİ COĞRAFYASI. Hafta 7: Dünya Sanayi Bölgeleri ve Sanayinin Küresel Dağılımı 1: Batı Avrupa ve Kuzey Amerika. Doç.Dr.

SANAYİ COĞRAFYASI. Hafta 7: Dünya Sanayi Bölgeleri ve Sanayinin Küresel Dağılımı 1: Batı Avrupa ve Kuzey Amerika. Doç.Dr. SANAYİ COĞRAFYASI Hafta 7: Dünya Sanayi Bölgeleri ve Sanayinin Küresel Dağılımı 1: Batı Avrupa ve Kuzey Amerika Doç.Dr. Nuri YAVAN Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Coğrafya Bölümü Beşeri

Detaylı

GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET BİLGİLERİ

GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET BİLGİLERİ GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Senegal Cumhuriyeti Resmi Dil : Fransızca Başkenti : Dakar Yüzölçümü : 196.161 km 2 Nüfus : 12,9 milyon (2010) Önemli Şehirler : Thies, Mbour, Kaolack GSYİH (2012 ) : 12.804

Detaylı

2013 TEMMUZ DIŞ TİCARET RAPORU

2013 TEMMUZ DIŞ TİCARET RAPORU 2013 TEMMUZ DIŞ TİCARET RAPORU A.T.S.O DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2013 TEMMUZ/

Detaylı

COĞRAFİ KEŞİFLER. 15. ve 16. yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ada, kıta, okyanus ve ticaret yollarının bulunmasına Coğrafi Keşifler denir.

COĞRAFİ KEŞİFLER. 15. ve 16. yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ada, kıta, okyanus ve ticaret yollarının bulunmasına Coğrafi Keşifler denir. COĞRAFİ KEŞİFLER 15. ve 16. yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ada, kıta, okyanus ve ticaret yollarının bulunmasına Coğrafi Keşifler denir. Öncelikle merak ve keşif amaçlarıyla başlayan bu hareketler

Detaylı

ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013. Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2

ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013. Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2 ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013 Başkent Pekin Yönetim Şekli Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2 Nüfus 1,35 milyar GSYH 8,2 trilyon $ Kişi Başına Milli Gelir 9.300 $ Resmi

Detaylı

Afrika Ülkelerinin Bağımsızlık Dönemleri

Afrika Ülkelerinin Bağımsızlık Dönemleri Afrika Ülkelerinin Bağımsızlık Dönemleri Dönem Ülke Sayısı 1955-1959 7 1960-1969 31 1970-1979 8 1980-1989 1 1990-1999 2 Güney Afrika Cumhuriyeti 1910, Mısır 1922, Güney Sudan 2011 yıllarında bağımsızlıklarını

Detaylı

2016 MART DIŞ TİCARET RAPORU

2016 MART DIŞ TİCARET RAPORU 2016 MART DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2016 MART / TÜRKİYE

Detaylı

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL 24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü «UNCTAD» ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya Yatırım

Detaylı

2015 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU

2015 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU 2015 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 OCAK / TÜRKİYE

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI ve Ülkeye göre dış ticaret İhracat Dolar İhracat Euro İthalat Dolar İthalat Euro 691010 ABD 0 2.595 0 0 100.977 91.002 ABD 5.202.084 16.444 10.298.622 9.300.856 138.768 126.892 TOPLAM 5.202.084 19.039

Detaylı

Orta Asya da Çin ve Rusya Enerji Rekabeti

Orta Asya da Çin ve Rusya Enerji Rekabeti Orta Asya da Çin ve Rusya Enerji Rekabeti 05.02.2013 Toplam 26.2 trilyon metreküp ispat edilen doğalgaz rezervleriyle dünyadaki ispat edilen doğalgaz kaynaklarının yüzde 11,7 sini elinde bulunduran Türkmenistan,

Detaylı

AT - Üçüncü Ülkelerle Yapılan Balıkçılık İşbirliği Anlaşmaları tarih ve COM(2002) 637 sayılı Komisyon Tebliği

AT - Üçüncü Ülkelerle Yapılan Balıkçılık İşbirliği Anlaşmaları tarih ve COM(2002) 637 sayılı Komisyon Tebliği AT - Üçüncü Ülkelerle Yapılan Balıkçılık İşbirliği Anlaşmaları 23.12.2002 tarih ve COM(2002) 637 sayılı Komisyon Tebliği Topluluğun Ortak Balıkçılık Politikası çerçevesinde, üçüncü taraflarla yapılacak

Detaylı

2015 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU

2015 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU 2015 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 ŞUBAT / TÜRKİYE

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2017 HALI SEKTÖRÜ Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılı Ocak-Nisan döneminde Türkiye nin toplam

Detaylı

2018 TEMMUZ DIŞ TİCARET RAPORU

2018 TEMMUZ DIŞ TİCARET RAPORU 2018 TEMMUZ DIŞ TİCARET RAPORU ATSO AR-GE VE DIŞ İLİŞKİLER BİRİMİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2018

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... vii KISIM 1 GASTRONOMİ: KAVRAMSAL YAKLAŞIM VE TRENDLER

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... vii KISIM 1 GASTRONOMİ: KAVRAMSAL YAKLAŞIM VE TRENDLER İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii KISIM 1 GASTRONOMİ: KAVRAMSAL YAKLAŞIM VE TRENDLER Bölüm 1: Gastronomi Kavramı: Tanımı ve Gelişimi... 3 1.1. Gastronomi Kavramı... 5 1.2. Gastronominin Tarihsel Gelişimi... 8 1.3.

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI FAS KRALLIĞI ÜLKE RAPORU

İZMİR TİCARET ODASI FAS KRALLIĞI ÜLKE RAPORU İZMİR TİCARET ODASI FAS KRALLIĞI ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ AĞUSTOS 2014 Hazırlayan: Zeynep Küheylan Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı TEMEL BİLGİLER Ülke Adı: Fas Krallığı

Detaylı

2015 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU

2015 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU 2015 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 NİSAN / TÜRKİYE

Detaylı

Uludağ Hazır Giyim Ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği İhracat Raporu (Ağustos / Ocak-Ağustos 2017)

Uludağ Hazır Giyim Ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği İhracat Raporu (Ağustos / Ocak-Ağustos 2017) Uludağ Hazır Giyim Ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği İhracat Raporu (Ağustos / Ocak-Ağustos 2017) UİB Ar-Ge Şubesi 1 Eylül 2017 Sayfa 1 / 15 İÇİNDEKİLER AYLIK İHRACAT DEĞERLENDİRMESİ... AĞUSTOS 2017

Detaylı

TİCARİ İLİŞKİLER DURUM İKÖ ÜLKELERİ ARASINDA AVRUPA BİRLİĞİ >>

TİCARİ İLİŞKİLER DURUM İKÖ ÜLKELERİ ARASINDA AVRUPA BİRLİĞİ >> AVRUPA BİRLİĞİ >> Hazırlayan: Mustafa BAYBURTLU (TOBB AB Daire Başkanı) İKÖ ÜLKELERİ ARASINDA TİCARİ İLİŞKİLER VE EKONOMİK DURUM İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) üyesi ülkelerin ekonomik yapıları, ekonomik

Detaylı

İSLAM ÜLKELERİNDE NÜFUS ÖNGÖRÜLERİ 2050 ARALIK 2011

İSLAM ÜLKELERİNDE NÜFUS ÖNGÖRÜLERİ 2050 ARALIK 2011 GELECEK İSLAM ÜLKELERİNDE NÜFUS ÖNGÖRÜLERİ 2050 ARALIK 2011 SARIKONAKLAR İŞ TÜRKĠYE MERKEZİ C. BLOK ĠÇĠN D.16 BÜYÜME AKATLAR İSTANBUL-TÜRKİYE ÖNGÖRÜLERĠ 02123528795-02123528796 2025 www.turksae.com Nüfus,

Detaylı

ZEYTİNYAĞI SEKTÖR RAPORU-2013

ZEYTİNYAĞI SEKTÖR RAPORU-2013 Türkiye de Üretim Zeytin ağacında periyodisiteden dolayı zeytin üretimi yıllara göre inişli çıkışlı bir grafik izlemekte ve üretime bağlı olarak bir yıl düşük (yok yılı) bir yıl yüksek (var yılı) ürün

Detaylı

C.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE İNSANİ YOKSULLUK

C.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE İNSANİ YOKSULLUK C.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını,. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE İNSANİ YOKSULLUK İnsani yoksulluk (human poverty), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı

Detaylı

Atoller (mercan adaları) ve Resifler

Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atol, hayatlarını sıcak denizlerde devam ettiren ve mercan ismi verilen deniz hayvanları iskeletlerinin artıklarının yığılması sonucu meydana gelen birikim şekilleridir.

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI ZAMBIYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU

İZMİR TİCARET ODASI ZAMBIYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU İZMİR TİCARET ODASI ZAMBIYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ EYLÜL 2014 Hazırlayan: Zeynep Küheylan Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Uzman Yardımcısı TEMEL BİLGİLER Ülke Adı: Zambiya

Detaylı

TÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ?

TÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ? TÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ? Dr. Fatih Macit, Süleyman Şah Üniversitesi Öğretim Üyesi, HASEN Bilim ve Uzmanlar Kurulu Üyesi Giriş Türk Konseyi nin temelleri 3 Ekim 2009 da imzalanan Nahçivan

Detaylı