HAYVAN SAGLIGI ve ZABITASI KANUNU YÖNETMELIGI

Transkript

1 HAYVAN SAGLIGI ve ZABITASI KANUNU YÖNETMELIGI Bakanlar Kurulu Kararinin Tarihi, No , 89/13838 Yetki Kanunu , 3285 Yayimlandigi R.Gazete , Yayimlandigi Düstur Tertip: 5, Cild: 28, Sayfa: 1673 BIRINCI KISIM Genel Hükümler BIRINCI BÖLÜM Amaç, Kapsam, Tanimlar Amaç Madde 1- Bu Yönetmelik, hayvanlardan ve hayvan maddelerinden insan ve hayvanlara geçebilen hastaliklardan korunulmasini ve bulasici hayvan hastaliklari ile mücadele esas ve usullerini tespit etmek amaciyla hazirlanmistir. Kapsam Madde 2- Bu Yönetmelik; a) hayvan sagligini korumaya, b) Bulasici hastaliklarla mücadeleye ve bu hususta her türlü tedbirleri almaya, c) Ülke içindeki hayvan hareketlerine, hayvan maddelerinin sevkine, d) Hayvan ve hayvan maddelerinin ithal ve ihracini hayvan sagligi açisindan düzenlemeye ve muayeneye, dair yapilacak islemleri kapsar. Tanimlar Madde 3- Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlik; Tarim Orman ve Köyisleri Bakanligini, b) Hükümet veteriner hekimi; Tarim Orman ve Köyisleri Bakanliginca 3285 sayili Hayvan Sagligi ve Zabitasi Kanununun uygulanmasinda ve bu Yönetmeligin tatbikinde görevlendirilen kamuda veya serbest çalisan veteriner hekimleri, c) Serbest veteriner hekim; 9/3/1954 tarihli ve 6343 sayili Kanunda belirtilen sartlari haiz ve 657 sayili Devlet Memurlari Kanununa tabi olmaksizin çalisan veteriner hekimleri, d) Hastaliktan süpheli; açik ve tam olmayan hastalik belirtisi gösteren hayvanlari, e) Bulasmadan süpheli; hastaligin hiç bir belirtisini, göstermemekle beraber, hastaligi almis oldugu kabul edilen hayvanlari, f) Hayvan maddeleri; et, süt, yumurta, havyar, bal, deri, yün, yapagi, tiftik, bagirsak, sakatat, yenilebilen iç organlar, tirnak, kil, tüy, boynuz, kan, kemik, gübre ve bunlar gibi hayvan maddelerini, g)tespit edilen gümrük kapisi; hayvan ve hayvan maddelerinin ithal ve ihracinda yetkilendirilen gümrük kapilarini, h)hayvan sahibi vekili; noterlikçe düzenlenmis belge ile kendisine yetki verilmis olan kisiyi, ifade eder. Ihbari Mecburi Hastaliklarin Belirlenmesi Madde 4- Hayvan Sagligi ve Zabitasi Kanununa tabi ve ihbari mecburi hayvan hastaliklari, Bakan onayi ile teskil olunan Hayvan Sagligi Danisma Kurulunca belirlenir ve hastaliklara ait liste Bakanlik tebligi olarak Resmi Gazete'de yayimlanir. Resmi Gazete'de yayimlanan ihbari mecburi hastaliklardan biri veya bir kaçinin listeden çikarilmasi veya yeni hastaliklarin ilavesi gerektiginde, konu Hayvan Sagligi Danisma Kurulunda müzakere edilir. Hayvan Sagligi Danisma Kurulu görüsünün Bakanlikça uygun bulunmasi halinde hazirlanan liste Bakanlik tebligi olarak Resmi Gazete'de yayimlanir. IKINCI BÖLÜM Sinirlarda Saglik Zabitasi Hayvan ve Hayvan Maddelerinin Ithal ve Ihraç Yeri Madde 5- Yabanci ülkelerle yapilacak her nevi hayvan ve hayvan maddelerinin ithal ve ihraci Bakanlik ile Maliye ve Gümrük Bakanligi tarafindan tespit edilen gümrük kapilarindan yapilir. Gümrük kapisi açilabilmesi için bu yerlerde Gümrük Idaresi bulunmasi sarttir. Maliye ve Gümrük Bakanliginin olumlu görüsü alinarak belirlenen gümrük kapilari Bakanlik tebligi ile Resmi Gazete'de yayimlanir. Mense Sahadetnamesi ve Veteriner Saglik Raporu Aranmasi Mecburiyeti Madde 6- Yurda kara, su ve hava yollariyla ithal olunacak hayvan ve maddelerinin sahipleri, vekilleri veya nakledicileri bunlarin çikis yerinde salgin ve bulasici hayvan hastaligi olmadigina ve saglikli bulunduklarina dair mense ve resmi veteriner hekim tarafindan verilmis saglik raporunu göstermeye mecburdurlar.

2 Mense ve veteriner saglik raporlari ayri ayri veya tek bir belge halinde düzenlenmis olabilir. Bunlarin mutlaka hayvan ve hayvan maddelerinin çiktiklari ülkenin yetkili devlet veterineri tarafindan imzalanip bagli bulundugu servisin resmi mühürü ile de tasdik edilmis olmasi gereklidir. Saglik raporlari özel veteriner hekim tarafindan tanzim edilmis ise, bunlarin yetkili devlet veteriner hekimi tarafindan tasdik edilmis olmasi mecburidir. Mense ve Saglik Raporlarinda Aranan Hususlar Madde 7- Mense ve saglik raporlarinda; hayvanlarin nevi, cinsi, adedi, sahibinin adi, adresi, çikis, kontrol ve varis yerleri; hayvan maddelerinin nevi, miktari, ambalajlarinin sekli, balya adedi, markasi, agirligi, seri numarasi, sahibinin isim ve adresi, çikis, kontrol ve varis yerleri yazilir. Damizlik büyükbas hayvanlardan tek tirnaklilar için ayrica tasdikli eskal cetveli, çift tirnakli hayvanlar için de kulak numaralarini gösterir tasdikli liste eklenir. Diger hayvanlar için mense ve saglik raporlari düzenlenmesi yeterlidir. Ithal edilecek damizlik hayvanlarla ilgili saglik ve teknik sartlar Bakanlikça belirlenir ve bu hususta belgeler de aranir. Kasaplik hayvanlarin ithali ile ilgili hususlar Bakanlikça belirlenir. Mense ve Veteriner Saglik Raporlarinin Lisani, Geçerlilik Süresi "Madde 8- Mense ve saglik raporlari, hayvan ve hayvan maddelerinin ithal edildigi ülke lisanina ilaveten Türkçe, Ingilizce, Fransizca lisanlarindan biri ile ve en son sevk edildikleri yerlerden, sevklerinden en fazla iki gün önce tanzim edilir. Mense ve saglik raporlarinin geçerlilik geçerlilik süresi Bakanlikça belirlenir." (Degisiklik: 8 Kasim 2000, sayili RG, Karar sayisi; 2000/1418) Ilk Kontrol ve Rapor Tanzimi Madde 9- Kara, su ve hava yollariyla hudut kapilarina, deniz veya hava limanlarina gelecek hayvanlarin ilk muayeneleri kapi ve limanlardaki kara, su ve hava tasit araçlari içinde yapilir. Bu muayenede; hayvanlarin saglik durumlari ile mense ve saglik raporunda belirtilen hususlara uygun bulunup bulunmadiklari hükümet veteriner hekimi tarafindan incelenir. Ilk muayene sonunda mense ve veteriner saglik raporunda belirtilen özellikte bulunan saglikli hayvanlar son muayenelerinin yapilacagi muayene istasyonlarina, tahaffuzhanelere veya istasyon, rihtim ve hava limanlarindaki hayvan parklarina gönderilir. Hayvan maddelerinin ilk muayenesi kara, su, hava nakil vasitalarinda yapilip, gerektiginde laboratuvara gönderilmek üzere materyal alinir ve ilk muayene sonucuna ait islem, bunlarin tahaffuzhaneye veya gümrük ambarlarina tasinmasindan sonra yapilir. Son muayeneleri buralarda yapilarak, hastalik bulunmadigi anlasildiktan sonra ithali için gümrük idaresine verilmek üzere bir rapor düzenlenir veya mevcut evrakin uygunlugu tasdik edilir. Muayeneler hayvan ve hayvan maddelerinin sahibi veya sahipleri veya vekilleri huzurunda yapilir. Hayvan ve hayvan maddelerinin sahibi veya sahipleri veya vekilleri muayenelerde her türlü yardim ve kolayligi göstermeye mecburdurlar. Ithal Izni Verilmeyecek Hayvan ve Hayvan Maddeleri Madde 10- Veteriner saglik raporu bulunmayan veya özellikleri belgelerindekine uymayan hayvan ve hayvan maddelerinin ithaline izin verilmez, mahalline reddolunur. Hasta ve hastaliktan süpheli hayvanlar ile, hastalik amilini tasiyan ve bulasmadan süpheli hayvan maddelerinin ithaline izin verilmez, mahalline reddolunur. Mense ve veteriner saglik raporu bulunan, ambalaji yapilmis olmakla beraber bozulmus, kokmus hayvan maddelerinin ithaline izin verilmez, mahalline reddolunur. Belge Aranmayacak Hayvan Maddeleri Madde 11- Yolcu beraberinde getirilecek fenni usullere göre kapatilmis kutulardaki her nevi su ürünleri, hayvan maddeleri konserveleri, pastirma ve sucuk gibi 5 kiloyu geçmeyen hayvan maddeleri ile kontrol, arastirma ve bilimsel çalisma amaciyla gönderilen numuneler için mense ve veteriner saglik raporu aranmaz. Son Muayenelerde Nakil ve Bakim Masraflari Madde 12- Hayvan ve hayvan maddelerinin son muayenelerinin yapilmasi için muayene yerlerine nakline kadar gerekli masraflar ve hayvanlarin bakim ve beslenmeleri sahiplerine aittir. Ithalde Dezenfeksiyon Belgesi Gösterme Mecburiyeti

3 Madde 13- Türkiye'ye hayvan ve hayvan maddeleri nakleden kara, su, hava ve diger nakliye vasitalarinin sahipleri hayvan ve hayvan maddelerinin yüklenmesinden önce temizlendigini, dezenfekte edildigini ve tarihini ihtiva eden belgeyi ilk muayeneyi yapan veteriner hekime göstermek mecburiyetindedir. Temizlik ve dezenfeksiyon belgesi bulunmayan nakliye vasitalari ve içindeki hayvan ve hayvan maddeleri son muayenelerin yapilacagi yerlere ve iç gümrüklere sevkedilmez. Ancak bu hususta yapilacak bütün masraflar vasitanin ait oldugu sirket veya sahiplerine ait olmak suretiyle, hükümet veterineri gözetiminde talimatina uygun sekilde temizlik ve dezenfeksiyon yaptirildiktan sonra son muayeneye alinmalarina ve yurt içine sevklerine izin verilir. Transit Geçislerde Belge Ibrazi Madde 14- Ülkemizden transit geçirilecek hayvan ve hayvan maddeleri için giris kapilarinda hükümet veteriner hekimlerince vize edilen mense ve veteriner saglik raporlarini hayvan veya hayvan maddelerinin sahip veya vekilleri ülkeden çikarken, çikis kapisindaki hükümet veteriner hekimine göstermek zorundadirlar. Hastalik Çikislarinda Hudut Kapilarinin Kapatilmasi Madde 15- Hayvan Sagligi ve Zabitasi Kanununun 4 üncü maddesine göre tespit edilmis bulunan hastaliklardan birinin hem hudut komsu olan veya ticari münasebette bulundugumuz ülkelerde çikmasi halinde, hastaligin durumuna göre hayvan maddelerinin girisine ithal kapilari kismen veya tamamen kapatilir. Salgin veya bulasici hastalik ülkemize hudut olan memleketlerde veya ülkemizle ticari iliskisi olan memleketlerde yaygin olarak hüküm sürdügü takdirde, o memlekete karsi bütün ithal kapilari kapatilir. Hudut Kapilarinin Yeniden Açilmasi Madde 16- Salgin ve bulasici hayvan hastaliklari sebebiyle kapatilan hudut kapilarinin yeniden açilmasina hastaliklarin nev'ine göre son hastanin öldürülmesi, ölmesi veya iyilesmesinin resmen bildirilmesi halinde sigir vebasinda 60 gün, sapta 15 gün, çiçekte 60 gün, mavidil de 40 gün, at vebasinda 60 gün geçtikten sonra müsaade olunur. Diger hastaliklar için hudut kapisinin bagli bulundugu il hayvan saglik zabitasi komisyonunca bu Yönetmeligin Ikinci Kisminin "Yurtiçinde Saglik Zabitasi ve Karantina Tedbirleri" basligini tasiyan Ikinci Bölümünde açiklanan ve hastaliklarin özelliklerine göre belirlenen karantina süreleri dikkate alinir. Hudut Bölgelerindeki Kordonlarin Korunmasi Madde 17- Kapatilmis hudut bölgelerinde hastaligin etrafa yayilma tehlikesi bulundugu zaman mahalli zabita kuvvetiyle muhafazasi mümkün olmayan hallerde kordonlar genel asayis görevi disindaki askeri birliklerle de takviye edilir. Raporsuz Getirilen Hayvan ve Maddelerine Uygulanacak Islemler Madde 18-8/5/1986 tarihli ve 3285 sayili Kanunun 5 inci maddesine göre tespit edilen gümrük kapilarina; a) Veteriner saglik raporu olmadan getirilen hayvan ve hayvan maddeleri ile herhangi bir bulasici hastaliga yakalanmis oldugu tespit edilen hayvanlar reddolunur, yurda girisleri yasaklanir. b) Veteriner saglik raporu olmadan getirilen ve reddi mümkün olmayan hayvanlardan hastalikli veya hastaliklardan süpheli görülenler tazminatsiz olarak öldürülür ve imha olunur. c) Veteriner saglik raporu olmadan getirilen ve reddi mümkün olmayan, hastalik belirtisi göstermeyen hayvanlar son muayene yerlerine gönderilir. Buralarda, bütün bakim ve karantina masraflari sahiplerine ait olmak üzere 21 gün karantinaya alinir. Bu müddet içinde bulasici hastalik tasimayanlarin ithaline izin verilir. Hastalikli hayvanlar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. d) Veteriner saglik raporu olmadan getirilen ve reddi mümkün olmayan hayvan maddeleri bakim ve karantina masraflari sahiplerine ait olmak üzere karantinaya alinir. Bunlarin hastalik tasimadigi ilgili laboratuvarlarin muayenesi sonunda anlasildiginda, ithaline izin verilir. Hastalik tasidigi tespit olunan hayvan maddeleri tazminatsiz olarak imha olunur. Gümrük Kapilari Disindan Sokulan Hayvan ve Hayvan Maddelerine Uygulanacak Islemler Madde 19- Tespit edilen gümrük kapilari disinda hududun herhangi bir yerinden veteriner saglik raporu ile veya raporsuz yurda sokulan hayvanlar bulunduklari yerde mahalli mahkeme karari ile müsadere edilerek her türlü bakim ve karantina masraflari sahibine ait olmak üzere karantinaya alinir. 21 günlük karantina sonunda hasta ve hastaliktan süpheli hayvanlar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha olunur. Saglam bulunan hayvanlar Maliye ve Gümrük Bakanliginin ilgili mahalli teskilatina, satilmak üzere teslim edilir.

4 Tespit edilen gümrük kapilari disinda hududun herhangi bir yerinden veteriner saglik raporu ile veya raporsuz yurda sokulan hayvan maddeleri de mahalli mahkeme karari ile müsadere edilerek karantinaya alinir. Ilgili laboratuvarlarda yaptirilan muayene sonunda hastalik amili tasidigi tespit edilen veya bulasmadan süpheli hayvan maddeleri imha edilir. Muayene sonucu hastalik tasimadigi anlasilan hayvan maddeleri ise usulüne uygun olarak satilmak üzere Maliye ve Gümrük Bakanliginin mahalli teskilatina teslim edilir. Kapatilmis Hudut Kapilarindan Girislerde Yapilacak Islemler Madde 20- Bulasici hayvan hastaligi dolayisiyle kapatilmis olan hudut kapilarindan, konulan yasaga ragmen memlekete hayvan sokuldugunda; a) Hükümet veteriner hekimi tarafindan bir tutanakla durum tespit edilir. Mahalli mahkemece bu tutanaga istinaden hayvanlar derhal müsadere olunur. b) Müsadere olunan hayvanlar hükümet veteriner hekimince muayene edilir. Hayvanlarda hastalik bulundugu tespit olunursa, tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. c) Müsadere edilen hayvanlarda hastalik belirtisi görülmemisse bütün masraflari sahiplerine ait olmak üzere 21 gün karantinaya alinir. Karantina süresi sonunda hastalik arazi göstermeyen hayvanlar Maliye ve Gümrük Bakanliginin mahalli teskilatina, satilmak üzere teslim edilir. Hastalik arazi gösterenler öldürülür ve imha edilir. Bulasik hayvan hastaligi dolayisiyle kapatilmis hudut kapilarindan, konulan yasaga ragmen memlekete hayvan maddeleri sokuldugunda; a) Hükümet veteriner hekimi durumu bir tutanakla tespit eder ve müsadere karari alinmak üzere durum mahalli mahkemeye bildirilir. b) Mahkeme tarafindan müsaderesine karar verilen hayvan maddeleri hududun kapatilmasina sebep olan hastaliga hassas hayvanlara ait ise, hükümet veteriner hekiminin nezaretinde mahallinde dezenfeksiyona tabi tutulur. Dezenfekte edilen hayvan maddeleri Maliye ve Gümrük Bakanliginin mahalli teskilatina, satilmak üzere teslim olunur. c) Müsadere olunan hayvan maddelerinin hastalik amilini tasidiginin veya bulasik oldugunun ilgili laboratuvar tarafindan bildirilmesi halinde bu maddeler yakilarak, derin çukurlara gömülerek veya kimyevi maddelerle hükümet veteriner hekimi nezaretinde imha edilir. Öldürülme ve imha sartlarinin yerine getirilmesi esnasinda çevre sagliginin korunmasi amaciyla ilgili mahalli kuruluslarin görüsleri alinir. Bulasik hayvan hastaligi dolayisiyle kapatilmis hudut kapilarindan yasaga ragmen memlekete mecburi olarak hayvan ve hayvan maddesi sokulmasi halinde bunlara da yukaridaki fikralar hükümleri uygulanir. Girislerdeki Itlaf ve Imhalarda Belediyelerin ve Köy Muhtarliklarinin Sorumlulugu Madde 21- Tespit edilen gümrük kapilarina getirilen veya gümrük kapilari disinda hududun herhangi bir yerinden yurda sokulan hayvanlar ile hayvan maddelerinden imha edilmesine karar verilenler için mahalli belediye ve köy muhtarliklari yer göstermek mecburiyetindedir. Öldürme ve imha islemleri hükümet veteriner hekiminin nezaretinde belediye veya köy muhtarliklari ekiplerince yapilir. Ihracatta Müracaat, Muayene ve Belge Tanzimi Madde 22- Ülkemizden yabanci memleketlere ihraç edilecek hayvanlarin ve hayvan maddelerinin sahipleri bu hayvanlarin ve hayvan maddelerinin menselerinde salgin ve bulasici hayvan hastaligi olmadigina dair belediyeden, belediye olmayan yerde köy muhtarliklarindan mense sahadetnamesi alir ve veteriner saglik raporu almak üzere hükümet veteriner hekimine müracaat eder. Hayvan ve hayvan maddesi ihraç edeceklerin hükümet veteriner hekimine müracaatlari üzerine hükümet veteriner hekimi hayvan ve hayvan maddelerini muayene yerlerinde muayene eder. Belediye veya köy muhtarligindan alinmis olan mense sahadetnamesine göre gerekli kontrolü yaptiktan sonra, ihraç edilecek hayvanlar saglam ise yurtiçi veteriner saglik raporunu düzenleyerek imza karsiligi hayvan sahibine verir. Yurtiçi veteriner saglik raporu ile hudut kapisina, ihraç istasyonu veya iskelesine getirilen hayvanlar veya hayvan maddeleri hükümet veteriner hekimi tarafindan muayene ve kontrol edilir. Yurtiçi veteriner saglik raporunda belirtilen hususlara uygun bulunmasi halinde ihracata ait veteriner saglik raporu tanzim edilerek ihracina izin verilir. Veteriner saglik raporunda belirtilen hususlara, genelge veya talimatlarda belirtilen esaslara uyulmamasi veya bir hastalik tespiti halinde, hayvanlarin ihracina izin verilmeyerek ayni vasita ile menseine iade edilir. Menseine iade edilen hayvanlar hakkinda gerekli islemlerin yapilmasini saglamak için Bakanligin ilgili il/ilçe müdürlügüne bilgi verilir. Ihracatta Kullanilacak Raporlar

5 Madde 23- Ihracatta kullanilacak veteriner saglik raporlari Bakanlikça hazirlanir; ilgili kurum ve kuruluslara dagitilir. Bu raporlar yurtiçi hayvan hareketlerinde kullanilmaz. Yabanci Ülkelerde Hastalik Çikisinda Ihracat Madde 24- Ülkemize hemhudud komsu ülkelerde veya hayvan ve maddeleri yönünden ticari iliskilerimiz bulunan diger ülkelerde bulasik hayvan hastaligi çiktiginda; gerek hemhudud ülkelere yapilacak, gerekse bu ülkeler üzerinden transit olarak diger ülkelere yapilacak hayvan ve maddeleri ihraci Bakanlik talimati ile düzenlenir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hastaliklarin Çikisinda Haberlesme, Hastalik Ihbari Köylerde Hastalik Ihbari Madde 25- Bir yerde hayvan hastaligi yahut sebebi belli olmayan hayvan ölümleri görülürse bu durumun köylerde hayvan sahipleri, çobanlar, celepler, hayvan bakicilari tarafindan köy muhtarlarina bildirilmesi mecburidir. Köy muhtari bulunmadigi takdirde jandarma karakoluna haber verilir. Hayvan hastaligi yahut sebebi belli olmayan hayvan ölümleri ihbarini alan köy muhtari veya karakol komutani mülki amire yahut Bakanlik il veya ilçe müdürlügüne haber vermekle yükümlüdür. Gezici Sürülerde Hastalik Ihbari Madde 26- Hayvan hastaligi yahut sebebi belli olmayan hayvan ölümleri gezici sürülerde görülürse bunlarin sahipleri, koruyuculari, çobanlari, en yakin köy muhtarlarina, bulunmadigi hallerde jandarma karakoluna hastaligi bildirmek zorundadir. Diger Hastalik Ihbari Madde 27- Hayvan hastaligi yahut sebebi belli olmayan hayvan ölümleri isletmelerde veya çiftliklerde görülürse bu durumun çobanlar yahut hayvan bakicilari tarafindan isletme veya çiftlik sahibine, çiftlik kahyalarina bildirilmesi mecburidir. Hayvan hastaligi yahut sebebi belli olmayan hayvan ölümleri haberini alan çiftlik-isletme sahibi veya çiftlik kahyasi en yakin muhtara, jandarma karakoluna, belediye baskanina, mahallin mülki amirine veya Bakanlik il veya ilçe müdürlügüne yazili veya sözlü olarak bildirmekle yükümlüdür. Sehir ve Kasabalarda Hastalik Ihbari Madde 28- Hayvan hastaligi yahut sebebi belli olmayan hayvan ölümleri sehir ve kasabalarda görülürse, hayvan sahipleri, koruyuculari, bakicilari veya çobanlari bu durumu mahallin mülki amirine, belediye baskanina, jandarma karakoluna, polise veya Bakanlik il ve ilçe müdürlügüne yazili veya sözlü olarak bildirmekle yükümlüdür. Gemilerde Hastalik Ihbari Madde 29- Hayvan hastaligi veya sebebi belli olmayan hayvan ölümleri gemilerde görülürse hayvan sahipleri, koruyuculari, çobanlari, hayvan bakicilari durumu kaptana bildirmek zorundadirlar. Ihbari alan kaptan gümrük idaresine bildirmek mecburiyetindedir. Gümrük idaresi de bu durumu mahallin en büyük mülki amirine bildirmekle yükümlüdür. Trenlerde Hastalik Ihbari Madde 30- Hayvan hastaligi veya sebebi belli olmayan hayvan ölümleri trenlerde görülürse hayvan sahipleri, koruyuculari, çobanlari, hayvan bakicilari durumu istasyon idaresine bildirmek ve ihbari alan istasyon idaresi mahallin en büyük mülki amirine haber vermekle yükümlüdür. Gümrüklerde Hastalik Ihbari Madde 31- Hayvan hastaligi veya sebebi belli olmayan hayvan ölümleri sinirlarda yahut gümrüklerde görülürse gümrük idaresi mahallin en büyük mülki amirine derhal haber vermekle yükümlüdür. Serbest Veteriner Hekim ve Veteriner Saglik Teknisyenlerinin Ihbar Yükümlülügü Madde 32- Serbest veteriner hekim veya serbest veteriner saglik teknisyenleri bir yerde hayvan hastaligi yahut sebebi belli olmayan hayvan ölümleri gördügünde en yakin köy muhtarina, jandarma karakoluna, polis veya belediye zabitasina, mahallin mülki amirine veya Bakanlik il veya ilçe müdürlügüne bildirmekle yükümlüdür. Hastalik Çikan Bölgelere Yakin Çevrede Ihbar Sekli Madde 33- Hayvan hastaliginin yaygin olarak hüküm sürdügü bölgelere yakin yerlerde bir hayvanin hastalanmasi veya ölmesi halinde dahi hayvan sahibi, hayvan bekçisi, koruyucusu, çobani veya celepler en yakin muhtara yahut jandarma karakoluna haber vermekle yükümlüdürler. Ihbari alanlar derhal mahallin en büyük mülki amirine haber vermek zorundadir. Hastaligi Haber Alanlarin Sorumlulugu

6 Madde 34- Bir yerde hastalik yahut sebebi belli olmayan hayvan ölümleri oldugu ihbarini alan 3285 sayili Kanunun 9 uncu maddesinde yazili görevliler en seri vasita ile mahallin mülki amirine veya Bakanlik il/ilçe müdürlügüne yazili veya sözlü olarak haber vermekle yükümlüdürler. Silahli Kuvvetlere Ait Hayvanlardaki Hastalik Çikisinda Yapilacak Islemler Madde 35- Silahli Kuvvetlere ait hayvanlarda çikan hastaligin adi, çikis zamani, hasta ve ölen hayvan sayisi, nereden bulastigi, sirayete maruz hayvan sayilari, hastaligin söndürülmesi için alinan tedbirler mülki makamlara bildirilir. Silahli Kuvvetlere ait hayvanlarda çikan hastaliklarin mücadelesi ve hastaligin söndürülmesi 3285 sayili Kanun ve bu Yönetmelikte gösterilen esaslara göre Silahli Kuvvetlerce yapilir. Silahli Kuvvetlere ait hayvanlarda çikan hastaligin söndürülmesi için ilgili komutanlikça mülki makamlardan yardim istendigi taktirde mevcut imkanlara göre asi, serum, biyolojik madde yardimi yapilir; veteriner hekim ve diger ilgili personel görevlendirilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Hastalik Çikisinda Alinacak Genel Tedbirler Veteriner Hekim Gelinceye Kadar Yapilacak Islemler Madde 36- Bir yerde salgin hayvan hastaliginin çiktigi ihbar edildiginde,bu haberi alan makamlar illerde Bakanlik il müdürlügüne, ilçelerde ilçe müdürlügüne derhal bildirir. Hükümet veteriner hekimi hastalik çikan yere gelinceye kadar o yerdeki idari makamlar, belediye yahut köy ihtiyar heyeti ölen hayvanlari veteriner hekimin muayenesi için muhafaza altina alir. Hasta hayvanlari ayri bir yerde, saglam hayvanlari baska bir yerde bulundurur. Hasta hayvanlarin bulundugu yere giris ve çikislari önler. Hastalarin temas ettigi ve hastalara ait her çesit esya, hayvan yemi ve hayvan maddelerinin disariya çikarilmasini yasaklar. Hasta hayvanlarin bakimi için bir kisi görevlendirilir. Görevli kisinin disinda tecrit mahalline hiç kimsenin girmesine izin verilmez. Tecrit Edilen Hayvanlarin Bakimi Madde 37- Mahalli idari makamlar, belediye ve köy ihtiyar heyetleri tarafindan tecrit edilen hayvanlarin sulari ve yiyecekleri o mahalde bulunan ve hariçle temas ettirilmeyen kaplarla verilir. Hastalikli yerden hayvan çikarilmaz; buraya baska yerden hayvan sokulmaz. Ölen Hayvanlara Yapilacak Islem Madde 38- Hastalik çikan yere hükümet veteriner hekimi gelinceye kadar ölen hayvanlar muayene için muhafaza altina alinir. Ölen hayvanin kokusmasi halinde, bu hayvanlarin derileri yüzülmeden ve uygun bir sekilde nakledilerek hayvanlarin ugragi olmayan, akarsulardan uzak, yeralti sularini kirletmeyecek sekilde en az iki metre derinligindeki çukurlara kireçlenerek gömülmeleri veya yakilmalari mahalli idari makamlar tarafindan temin olunur. Hükümet Veteriner Hekiminin Hastalik Yerine Gitmesi Madde 39- Bir yerde salgin hayvan hastaligi çiktigini haber alan hükümet veteriner hekimi en seri vasita ile en geç 24 saat içinde hastalik yerine gider. Il yahut ilçe müdürü gerekli vasitayi temin etmekle yükümlüdür. Hastalik yerine gidilmesi için il veya ilçe müdürlügünün imkanlarinin yeterli olmadigi durumlarda mülki ve mahalli idare ve zabita makamlari gereken her türlü kolayligi ve yardimi göstermeye mecburdur. Gerektiginde mülki idare amiri Silahli Kuvvetlerin yardimini ister. Kordon ve Karantinada Mülki Amirin Sorumlulugu Madde 40- Hayvan Sagligi Zabitasi Komisyonu kararina göre hastalik bölgesine konulan kordonun ve karantinanin yürütülmesi ve korunmasi köylerde bekçi ve korucular ile mahalli jandarma karakolu tarafindan yapilir. Il ve ilçelerde polis ve belediye zabitasi marifetiyle yerine getirilir. Mülki amir gerekli bütün tedbirleri almakla yükümlüdür. Kordon ve karantinanin mahalli zabita kuvvetleri ile korunmasi mümkün olmayan hallerde en büyük mülki idare amiri Silahli Kuvvetlerden takviye talep eder. Hastalik Yerinin Ilani Madde 41- Hastalikli hayvanlar ile bulasmadan süpheli hayvanlarin, bunlarin maddelerinin ve bulasmaya vasita olacak esyanin kordon altindan veya tecrit edildikleri yerden çikarilmalarini önlemek için hastalik sahasi tespit edilerek mahalli vasitalarla ilan olunur. Ilan olunan hastalik sahasinin hudutlarini belirlemek için giris-çikis yerlerine hayvan hastaliginin isareti olarak hastaligin adi yazili levhalar dikilir. Kordon ve Tecrit Mahallerindeki Giris-Çikis Yasagi Madde 42- Kordon ve tecrit mahallerinde giris-çikis yasagi olan haller sunlardir :

7 a) Kordon altindan veya tecrit yerlerinden hastalikli, hastaliktan veya bulasmadan süpheli hayvanlar ile bunlarin maddelerinin ve bulasmaya vasita olabilecek esya ve yemlerin çikarilmasina müsaade olunmaz. b) Kordon altindaki yer ile tecrit mahallerine, çikan hastaliga hassas hayvanlarin girisine izin verilmez. c) Kordon altinda bulunan yerdeki mezbaha ve kombinaya kesilmek üzere getirilen hayvanlarin girisine izin verilir. Kesilmeyen hayvanlarin kordon disina çikisina müsaade edilmez. d) Kordon altindaki sahadan veya tecrit yerinden izinsiz hayvan çikarildiginda hayvanlara el konularak karantina ve bakimi sahiplerine ait olmak üzere 21 gün süre ile karantinaya alinir. Karantina sonunda saglam olduklari anlasilanlar masrafi sahibine ait olmak üzere temizlik ve dezenfeksiyona tabi tutulduktan sonra sahibine teslim edilir. Hasta hayvanlar hakkinda bu Yönetmeligin Ikinci Kisminin Ikinci Bölümünde yer alan hükümlere göre islem yapilir. Bulasmadan süpheli etinden istifade edilmesinde mahzur bulunmayan hayvanlar, kesilmek ve tüm masraflari sahibine ait olmak üzere, en yakin mezbahaya sevkedilir. Izinsiz hayvan çikaranlarla sahipleri hakkinda 3285 sayili Kanunun 46 nci maddesine göre islem yapilmak üzere mahalli mahkemeye sevk edilir. Kordon altindan veya tecrit edildikleri yerden kesilmek üzere hayvanlarin çikarilmasi gerektigi hallerde hastaligi takiple görevli hükümet veteriner hekimine müracaat edilir. Hükümet veteriner hekimi durumu bir raporla tespit eder. Rapor ilgili hayvan saglik zabitasi komisyonu tarafindan incelenir. Uygun görülürse nakil karari verilir. Nakline karar verilen hayvanlar kordon altindan veya tecrit edildikleri yerden kapali ve disari ile temasi olmayan vasitalara yüklenir. Hayvanlar kesim yerine varincaya kadar bulunduklari vasitadan indirilmez. Yem artiklari, esyalari ve gübreleri bir yerde toplanarak imha edilir. Kullanilabilir durumdaki esyalar dezenfekte edilerek sahiplerine verilir. Hayvanlarin kesildikten sonra derileri dezenfeksiyona tabi tutulur. Imhasi gerekli organlar imha edilir. Kesim yapilan yer dezenfekte edilip yikandiktan sonra baska hayvanlarin kesimine müsaade edilir. Hayvanlarin naklinde kullanilan vasitalar hükümet veteriner hekimi nezaretinde dezenfekte edilir. Dezenfeksiyonu yapilmayan vasitalarin hareketine izin verilmez. Kordon altindan veya tecrit yerinden kesilmek üzere mezbahaya veyahut diger kesim yerlerine nakledilecek hayvanlar sap hastaligina yakalanmis ise nakil vasitalarinin kapali ve hastalarin akintilarini sizdirmayacak yapilista olmasi zorunludur. Kesilen hastalikli hayvanlarin baslari, memeleri ve ayaklari derhal imha edilir. Derileri dezenfeksiyona tabi tutulur. (Dg: 5/6/ /6966 K.) Diger islemler, bu Yönetmeligin ikinci kisminin ikinci bölümünde yer alan hükümlere göre yapilir. Biyolojik Madde Uygulamalari Madde 43- Hayvan hastaliklarinin teshisi maksadi ile biyolojik madde kullanilmasi gereken durumlarda uygulamalar kamu kuruluslarinda görevli veteriner hekimler ile bu Yönetmelik çerçevesinde görevlendirilen serbest veteriner hekimler tarafindan yapilir. Uygulama sonuçlari tatbikati yapan veteriner hekim tarafindan bir raporla Bakanlik il veya ilçe müdürlügüne bildirilir. Ihbari ve takibi mecburi bir hastalik teshis olundugunda bu Yönetmelige göre islem yapilir. Asi ve Ilaç Uygulamalari Madde 44-8/5/1986 tarihli ve 3285 sayili Kanunun 4 üncü maddesine göre tespit ve ilan edilen hastaliklardan birinin çikisinda hastalikla mücadele, tedavi ve koruma amaci ile asi, serum ve ilaç uygulamasi hükümet veteriner hekimi veya sorumlulugundaki veteriner saglik teknisyeni tarafindan yapilir. Hastalik tehlikesi görülen yerlerde veya evvelki yillarda hastalik çikmis mahallerde koruyucu asilama ve ilaçlamalar Bakanligin verecegi program ve emirlere göre hükümet veteriner hekimleri, serbest veteriner hekimler veya bunlarin sorumlulugunda veteriner saglik teknisyenleri tarafindan yapilir. Bakanlikça verilen programi uygulamayan serbest veteriner hekim ve veteriner saglik teknisyenleri hakkinda 3285 sayili Kanunun 49 uncu maddesi hükümleri uygulanir. Serbest Veteriner Hekimlerce Yapilacak Koruyucu Asilama ve Ilaçlamalar

8 Madde 45- Serbest veteriner hekimler koruyucu asilama ve ilaçlama yapacaklari yerleri her yil Aralik ayi basinda bir programa baglayarak Bakanlik il ve ilçe müdürlügüne bildirirler. Bakanlik programi disindaki yerler için gerekli asilarin bedeli ilgili laboratuvarlarin hesabina yatirilmak üzere asilar ya dogrudan üretim merkezinden verilir veya serbest veteriner hekimin adresi belirtilerek ilin bagli bulundugu asi stok merkezine gönderilir. Asi üretim veya stok merkezi serbest veteriner hekime verilen/gönderilen asinin nev'ini ve miktarini bir yazi ile il/ilçe müdürlügüne bildirir. Lüzumu halinde belirlenen program disinda da ek asi talep edilebilir. Serbest veteriner hekimler yaptiklari asilamalarin cinsini, yerini, tarihini, hayvan nev'i ve sayilarini her ayin ilk haftasinda il/ilçe müdürlüklerine bildirmekle yükümlüdür. Serbest Veteriner Hekimlerin Asi Kullaniminda Uyacaklari Kurallar ve Denetim Madde 46- Serbest veteriner hekimler almis olduklari asilari usulüne uygun olarak nakletmek, muhafaza için isyerlerinde sogutucu bulundurmak ve prospektüsünde yazili sekilde saklamak ve uygulamak zorundadir. Bu hususlar Bakanlik il müdürlügünce denetlenir ve sonucuna göre gerekli islem yapilir. Asilama ve Ilaçlamalarda Havyan Sahiplerinin Yükümlülügü Madde 47- Hayvan hastaliklari ile mücadele, tedavi veya koruyucu amaçla hükümet veteriner hekiminin yahut onun görevlendirecegi veteriner saglik teknisyeninin yapacagi asi, serum ve ilaç uygulamalarini hayvan sahipleri yaptirmaya mecburdur. Hayvan sahipleri bu maksatla lüzumlu araç ve gereçleri temin eder ve hükümet veteriner hekiminin alinmasini istedigi tedbirleri yerine getirir. Asi, serum ve ilaç uygulamalari hükümet veteriner hekiminin tespit edecegi yerde veya ayri ayri yerlerde yapilir. Asilama ve Ilaçlama Ücreti Madde 48- Hayvan Sagligi ve Zabitasi Kanununun 4 üncü maddesine göre tespit edilen hastaliklarla diger hayvan hastaliklarina karsi yillik programlara göre hastaliklarla mücadele, tedavi veya koruyucu olarak hükümet veteriner hekimi veya sorumlulugundaki veteriner saglik teknisyeni tarafindan hayvanlara uygulanan asi, serum ve ilaç tatbikati için hayvan basina sahiplerince Bakanlikça tespit edilmis olan ücret ödenir. Tespit edilen tatbikat ücretinin disinda hayvan sahiplerinden ayrica asi, serum ve ilacin bedeli alinmaz. Asi, serum ve ilaç tatbikati sonucu hayvan sahiplerinden alinan ücret için, Bakanlikça düzenlenmis ve sadece asi, serum veya ilaç uygulandigini belirtir belge niteligini tasiyan bir makbuz, tatbikati yapan tarafindan hayvan sahibine verilir. Bakanlik emri veya programina göre hastaliklarla mücadele, tedavi ve koruyucu maksatla veya hayvan sahibinin istegi üzerine yapilan asi, serum ve ilaç uygulama ücreti uygulamayi yapana aittir. Program Disi Koruyucu Asilamalar Madde 49- Bakanlik emri veya programi disinda koruyucu maksatla asi yaptirmak için Bakanlik il veya ilçe müdürlüklerine müracaat edilebilir. Gerek hayvan sahibi tarafindan bizzat, gerekse hükümet veteriner hekimi tarafindan bedeli karsiliginda asi üretim yahut stok merkezlerinden gerekli asi temin edilerek nakil vasitasi hayvan sahibine ait olmak üzere asi uygulanir. Asilama ücreti makbuz karsiligi alinir. Hayvanlarin Imhasi Madde 50- Hastalik çikan yerdeki hasta ve hastalarla temasta bulunan hayvanlarin öldürülme ve imha isi il ve ilçelerde belediye temizlik ekipleri, köylerde muhtarin nezaretinde köy bekçi ve koruculari veya bu isin için muhtarlikça görevlendirilen kisiler tarafindan yapilir. Bu husus hayvan saglik zabitasi komisyonu kararinda belirtilir. Öldürülen hayvanlar gömülür, yakilir veya kimyevi maddelerle imha edilir. Öldürme ve imha islemlerine dair tanzim edilen tutanak Bakanlik il veya ilçe müdürlügüne verilir. Gömülme Yeri Madde 51- Hastalik çikan yerlerde hastaliktan ölen, öldürülen ve imha edilecek hayvanlar için belediye ve köy ihtiyar heyeti su, yol ve meskenlerden uzak gömülme yerleri tespit etmekle yükümlüdürler. Temizlik ve Dezenfeksiyon Madde 52- Hastalik çikan yerlerde bulasmaya vasita olabilecek esya ve maddelerden temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi mümkün olanlar temizlenir ve dezenfekte edilir. Mümkün olmayanlar yakilarak imha edilir. Esya ve maddelerin temizlik isi sahipleri tarafindan hükümet veteriner hekiminin gözetiminde yapilir. Temizlenen esya ve maddeler Bakanlik il veya ilçe müdürlüklerince temin olunan ilaçlarla dezenfekte edilir. Dezenfeksiyona hükümet veteriner hekimi nezaret eder. Tecrit Yeri

9 Madde 53- Hastalik çikan yerlerde hasta ve hastaliktan süpheli hayvanlari tecrit etmek için köy ihtiyar heyeti veya belediyeler hasta ve hastaliktan süpheli hayvanlarin diger hayvanlarla temas etmiyecekleri ahir, agil gibi kapali veya etrafi çesitli sekilde ihata edilmis açik tecrit yeri göstermekle yükümlüdür. Buraya konulan hayvanlar hakkinda hükümet veteriner hekimi tarafindan karar verilinceye kadar, iase masraflari hayvan sahipleri tarafindan temin edilir. Tecrit Yerine Giris- Çikislar Madde 54- Hasta ve hastaliktan süpheli hayvanlarin bulundugu yere hükümet veteriner hekimi ve bakici disinda kimse giremez. Hükümet veteriner hekimi giris ve çikis için fenni tedbirleri almakla yükümlüdür. Dezenfeksiyon Uygulama Talimati Madde 55-8/5/1986 tarihli ve 3285 sayili Kanuna göre tespit edilen hastaliklarin veya ihbari mecburi olmayan hastaliklarin çikisinda, hastaligin sönmesini temin için yapilacak temizleme ve dezenfeksiyonda hayvanlarin, derilerin, hayvan barinaklarinin, hastalarin temas ettigi maddelerin nasil temizlenip dezenfekte edilecegi; hastalik çikan mahaldeki çayir ve meralar, su ve yalaklarda yapilacak islemler; hangi dezenfektanin nerede ve nasil kullanilacagi ve dezenfeksiyonlarda dikkat edilecek hususlar ile gerek yurt içi hayvan nakillerinde, gerekse hudut kapilarindan ihraç edilen hayvan ve maddeleri ihracatinda kullanilan nakil vasitalarinin temizlik ve dezenfeksiyonu ve bunlara verilecek belgelerle ilgili hususlar bu Yönetmelige göre çikarilacak Bakanlik talimati ile belirlenir. Kordon Altinda Hareket Madde 56- Kordon altina alinmis bulunan yerlerden, hastaliga tutulabilecek, hastalik amili tasiyabilecek veya bulastirabilecek hayvanlarla bunlarin her türlü maddelerinin toplatilmasi, park, pazar ve sergilere gönderilmesi yasaktir. Kordon bölgesinden hastaliga tutulabilecek hayvanlara ait maddelerin disinda kalan ve hükümet veteriner hekiminin gerekli gördügü tedbirler alindiktan sonra çikarilmasina izin verdigi maddeler çikarilabilir. Izinsiz çikarilan hayvan maddelerine bir tutanaga istinaden el konularak, gerekli laboratuvar muayene sonuçlarina göre isleme tabi tutulur. Hastalikli ve bulasmadan süpheliler imha olunur; salimler serbest birakilarak, çikaranlarla sahipleri, haklarinda 3285 sayili Kanunun 46 nci maddesine göre islem yapilmak üzere mahalli mahkemeye sevk edilir. Kordon Sahasindaki Sürülerin Hareket ve Bakimi Madde 57- Kordon altinda bulunan yerlerde, hastaliga hassas olan sürülerin bir biriyle temas etmesine izin verilmez. Bu sürülerin kordon mintikasi disina çikarilmasi yasaktir. Hükümet veteriner hekimi hastalik tamamen söndükten sonra kordonun kaldirilmasini takiben sürülerin hareketine müsaade eder. Kordon altindaki yerlerdeki sürülerin bakim ve iase masraflari sahipleri tarafindan karsilanir. Kordon Sahasindaki Toplu Barinaklarda Hareket Madde 58- Kordon sahasi içinde bulunan park, pazar, panayir, sergi ve han gibi hayvanlarin toplu bulundugu yerler ve yollar, çikan hayvan hastaligina hassas olan hayvanlara kapatilir. Buralarda bulunan istasyon ve iskelelerden hastaliga hassas bulunan hayvanlarin çikmasina izin verilmez. Kesilmek üzere hükümet veteriner hekiminin izin vermesi halinde istasyon ve iskeleden hayvan girisine izin verilir. Bulasmaya sebep olabilecek ot, saman ve benzeri hayvan yemlerinin kordon sahasindan disari çikarilmasi yasaktir. Çikarilanlara el konularak imha edilir. Bölgesel Salgin Hastaliklarda Giris ve Çikis Yasagi Madde 59- Bir bölgede hastalik salgin bir hal aldigi zaman hayvan saglik zabitasi komisyonu karari ile bölgedeki iskele, istasyon ve hava alanlari, genel geçis yollari, hayvan park, pazar ve panayirlari hastaligin söndürülmesine kadar kismen veya tamamen ayni hastaliga hassas hayvanlara kapatilir. Kesilmek üzere mezbaha ve diger kesim yerlerine nakledilecek hayvanlarin bölgeye girmesine izin verilir. Kordonun Kaldirilmasi

10 Madde 60- Kordon altina alinan yerlerdeki hayvanlarin saglik durumlari hükümet veteriner hekimleri tarafindan kontrol edilir. Hastaligin söndügü ve bulasma tehlikesinin yok oldugu anlasildiginda hükümet veteriner hekimi kordonun kaldirilmasini hayvan saglik zabitasi komisyonuna bir raporla teklif eder. Hayvan sagligi zabitasi komisyonu bu rapora göre Yönetmelikte gösterilen her hastalik nev'ine ait kordon müddeti sonunda kordonun kaldirilmasina karar verir. Hükümet veteriner hekimi hastalikli yerde gerekli temizlik ve dezenfeksiyonu yaptirir. Kordonun kaldirildigi Bakanliga ve diger illere bildirilir. Hastaligi takiple görevli hükümet veteriner hekiminin düzenledigi hastalik sönüs raporu Bakanliga gönderilir. Hastalik sönüs raporunun düzenleme sekli talimatinda belirlenir. BESINCI BÖLÜM Koruma ve Tedavi Tedbirleri, Yurtiçinde Hayvan ve Hayvan Maddelerinin Nakil ve Ticareti Koruyucu ve Tedavi Edici Maddelerin Imali ve Kontrolü Madde 61- Hayvan hastaliklarina karsi kullanilan ilaç, asi, serum ve biyolojik maddeleri imal edecek gerçek ve tüzel kisiler Bakanliga dilekçe ile müracaat eder. Bakanlik uzmanlar heyetinin verecegi rapora göre gerçek ve tüzel kisilere enstitü, laboratuvar veya tesislerinde imalat izni verir. Imalat yapan gerçek ve tüzel kisiler bunlari satisa vermeden önce Bakanligin gösterecegi yerde, gerekli kontrolleri yaptirarak uygunluk raporu alirlar. Uygunluk raporu almis olan gerçek ve tüzel kisilere Bakanlikça ruhsatnamesi verilir. Ilaç, Asi, Serum ve Biyolojik Maddelerin Illerde Kontrolü Madde 62- Hayvan hastaliklarina karsi kullanilan, imal veya ithal olunan ilaç, asi, serum, biyolojik ve kimyasal maddelerin ve veteriner müstahzarlarin uygunluk raporlarindaki sartlari tasiyip tasimadiklari Bakanlik il müdürlükleri tarafindan kontrol edilir. Alinan numuneler Bakanlik enstitü ve laboratuvarlarinda tetkik olunur. Yararli olmadiklari, istenilen sartlarda hazirlanmadiklari ve satis ruhsatnamesindeki esaslara uymadan satildiklari tespit edilenlere o yerin mülki amirince el konur. Ayni seri numaralarin kullanilmasi ve satislari yasak edilir. Imal veya ithal edenler Cumhuriyet Savciligina bildirilir. Suçlu bulunan imalatçinin ruhsati iptal edilir. Bunlara ayni isim altinda tekrar ruhsat verilmez. Zati Ihtiyaç Kabul Edilen Hayvan Maddeleri Madde 63- Zati ihtiyaca mahsus veya mahalli pazarlara götürülen hayvan maddeleri için mense sahadetnamesi veya veteriner saglik raporu aranmaz. Alim satima konu olmamak kaydiyla hayvan maddelerinden 50 kg. et, üç adet küçükbas, bir adet büyükbas hayvan derisi, 50 kg. yapagi, 10 kg. tiftik ile 10 kilograma kadar diger hayvan maddeleri zati ihtiyaç olarak kabul edilir. Hayvanlar Için Mense Sahadetnamesi ve Saglik Raporu Aranmasi Madde 64- Mahalli pazarlara sahipleri veya saticilari tarafindan getirilen hayvanlar için çiktiklari yerin muhtarligi veya belediyesinden mense sahadetnamesi alinir. Mahalli pazarlarda satisi yapilan ve baska il veya ilçelere nakledilecek hayvanlar için,varsa o yerdeki hükümet veteriner hekimi, yoksa en yakin il veya ilçe hükümet veteriner hekimi mense sahadetnamesinde yazili hayvanlari muayene ederek veteriner saglik raporu düzenler. Mahalli pazarlara köyden getirilen kanatli hayvanlar için mense sahadetnamesi aranmaz. Bazi Hayvan Maddeleri Naklinde Belge Aranmamasi Madde 65- Hastalik sebebi ile hayvan saglik zabitasi komisyonlarinca alinan kararlar disinda, köylerden pazarlara getirilen süt, yumurta, bal ve gübre için mense sahadetnamesi aranmaz, bu maddeler için veteriner saglik raporu düzenlenmez. Yurt Içinde Etlerin Nakli Madde 66- Yurtiçinde küçükbas hayvan ve kanatli etleri bütün gövde halinde veya ortadan ikiye ayrilmis olarak nakledilir. Kesimin yapildigi belediye veteriner hekimince düzenlenen mense sahadetnamesi hükümet veteriner hekimince veteriner saglik raporuna çevrilir. Küçükbas hayvan etleri Bakanlikça verilen numarayi tasiyan damga ile mühürlenir. Hükümet veteriner hekiminin raporu bulunan ve damgalanmis olan etlerin gittikleri ve satildiklari yerlerdeki kontrolü belediyelere aittir. Büyükbas hayvan gövdeleri en çok dört parçaya ayrilip nakledilir. Her parça ayri ayri mühürlenir. Resmi ve özel kombina ve mezbahalardan tam tesekküllü, parçalama tesisleri bulunan ve devamli veteriner hekim nezaretinde parçalama yaparak özel ambalajlanan etler hariç küçük ve büyükbas hayvanlarin etlerinin küçük parçalar veya kiyma halinde nakline izin verilmez.

11 Hükümet veteriner hekimi nakledilecek etleri vasitalara yüklemeden önce muayene ve mühürlerini kontrol eder. Mühürlenmemis etlerin nakline izin verilmez. Parça et naklinde, etlerin veteriner hekim nezaretinde parçalandigina dair ilgili veteriner hekim tarafindan tanzim edilip imzalanmis bir veteriner raporu aranir. Mezbaha, kombina veya kesim yeri idarecileri hükümet veteriner hekimine görevini yaparken her türlü yardimi ve kolayligi göstermek zorundadir. Özel mezbaha, kombina ve kesim yerlerinden il veya ilçelere nakledilecek etler sorumlu veteriner hekim tarafindan Bakanlikça verilmis numarayi tasiyan damga ile mühürlenir. Müessesenin sorumlu veteriner hekimi tarafindan tanzim edilen ve etlerin saglikli hayvanlardan istihsal edildigini belgeleyen rapor, o yerdeki il veya ilçe hükümet veteriner hekimi tarafindan gerekli kontroller yapildiktan sonra veteriner saglik raporuna çevrilir. Etlerin nakledildikleri ve satildiklari yerlerdeki kontrolü belediyece yapilir. Bakanlikça verilmis numarayi tasiyan damga ile mühürlenmis etler nakledildikleri yerin mezbahasinda ikinci defa mühürlenmez. Buralarda islenmis et ve ürünlerinin naklinde mense sahadetnamesi ve veteriner saglik raporu istenmez. Salgin ve bulasici hayvan hastaligi çiktiginda hayvan saglik zabitasi komisyonunca alinacak kararlar uygulanir. Hayvan Maddelerinin Nakli Madde 67- Bagirsak, sakatat, kan ve kemik nakli belediyeden alinan mense sahadetnamesinin Bakanlik il veya ilçe müdürlügünde görevli hükümet veteriner hekimince veteriner saglik raporuna çevrilmesiyle yapilir. Tirnak nakli belediye veya muhtarlikça verilen mense sahadetnamesi ile yapilir. Deri, yün, yapagi ve tiftik nakli muhtarlik veya belediyeden alinan mense sahadetnamesinin Bakanlik il veya ilçe müdürlügünde görevli hükümet veteriner hekimince veteriner saglik raporuna çevrilmesiyle yapilir. Yurt Içinde Hayvanlarin Nakli Madde 68- Il veya ilçelerden baska il veya ilçelere hayvan naklinde sahiplerince belediyeden veya köy muhtarligindan mense sahadetnamesi alinir. Tespit edilmis muayene yerinde hayvanlar hükümet veteriner hekimince muayene ve kontrol edilir. Muayene yeri disindaki hayvanlarin muayenesi sahiplerince temin olunacak vasita ile mahalline gidilerek yapilir. Saglikli bulunanlar Bakanlikça verilen talimata göre isaretlenir. Belediyece verilen mense sahadetnamesi hükümet veteriner hekimi tarafindan veteriner saglik raporuna çevrilir. Nakillerde Saglik Raporu Mecburiyeti Madde 69- Hayvan ve hayvan maddelerinin nakli için hükümet veteriner hekimince düzenlenmis veteriner saglik raporunun nakliyat sirasinda bulundurulmasi zorunludur. Mense sahadetnamesini mahallindeki Bakanlik il veya ilçe müdürlüklerinde veteriner saglik raporuna çevirmeyenlerin hareketine izin verilmez. Belgesiz Nakillerde Yapilacak Islemler Madde 70- Ticari maksatla hayvan ve hayvan maddelerinin mense sahadetnamesiz ve veteriner saglik raporsuz nakledildiginin tespiti halinde, hayvanlar ve hayvan maddeleri zabitaca alikonulur. Mahallinde bulunan hükümet veteriner hekimi hayvanlari müsahedeye alir. Hayvanlarin menselerinin tespiti halinde Bakanlik il veya ilçe müdürlügü ile irtibat kurularak hastalik durumu arastirilir. Menseinde hastalik bulunmadigi anlasilirsa hayvan sahipleri hakkinda Kanunda yazili cezai islem yapilmakla beraber veteriner saglik raporu verilerek hayvanlar serbest birakilir. Hayvan maddelerinin menseinde hastalik bulunmadigi tespit edilirse veteriner saglik raporu düzenlenerek serbest birakilir. Sahipleri veya nakliyecileri savciliga bildirilir. Hayvanlarin menseinin tespit edilmedigi hallerde bütün masraflari sahiplerine ait olmak üzere 21 gün müsahedeye tabi tutulur. Müsahede sonunda hastaliksiz oldugu anlasilan hayvanlar veteriner saglik raporu verilerek serbest birakilir. Sahipleri ve nakliyecileri hakkinda Kanunda yazili cezai islem uygulanir. Hayvan maddeleri masraflari sahiplerine ait olarak hükümet veteriner hekimi nezaretinde dezenfekte edilir. Kanunda yazili cezai islemler yapilir ve veteriner saglik raporu verilerek serbest birakilir. Dezenfeksiyon yapilmasi mümkün olmayan hayvan maddeleri usulüne göre gömülür, yakilir veya kimyasal maddelerle imha edilir.

12 Mense sahadetnamesiz ve veteriner saglik raporsuz sevk edildikleri görevlilerce tespit edilen hayvanlarin hükümet veteriner hekimince muayenesi sonunda salgin ve bulasici hastaliga tutulduklari anlasilirsa derhal bulunduklari mahalde karantinaya alinir. Hastaligin nev'ine göre bu Yönetmelikte belirtilen islemler yapilir. Bakanligin, hayvanlarin menseindeki il veya ilçe müdürlügüne durum bildirilir. Hayvanlarin bulunduklari yer hastalikli bölge ilan edilir ve kordon konulur. Kordon müddeti sonunda saglikli olanlara veteriner saglik raporu verilerek serbest birakilir. Sahipleri ve nakliyecileri hakkinda Kanundaki cezai islem uygulanir. Hastalikli hayvan maddeleri tazminatsiz olarak imha edilir. Resmi Kombinalardan Nakil Madde 71- Veteriner hekim çalistiran ve Bakanligin numarali damgasina sahip olan resmi kombinalardaki kesilen hayvanlarin mühürlü et ve sakatati kuruma ait vasitalarla il veya ilçedeki satis yerlerine nakledilirken veteriner saglik raporu istenmez. Belgelerin Geçerlilik Süresi Madde 72- Veteriner saglik raporlari ve mense sahadetnamelerinin geçerlilik süresi tanzim tarihinden itibaren 21 gündür. Mense Sahadetnamesinin Düzenlenmesi Madde 73- Muhtarlik veya belediyelerce verilecek mense sahadetnamesinde hayvan ve hayvan maddesini sevk edenin adi, soyadi, açik adresi, hayvan veya hayvan maddesinin nev'i, cinsi, miktari, götürülecek yerin adi ve varsa adresi, köy veya belediye hudutlari içerisinde bir aydan beri hayvan hastaligi bulunmadigi ve tanzim edenin adi soyadi, unvani ve tarihi yazilir; resmi mühürle mühürlenip imza edilir. Veteriner Saglik Raporunun Düzenlenmesi Madde 74- Hayvan ve hayvan maddeleri sevkiyatinda veteriner saglik raporu hükümet veteriner hekimi tarafindan düzenlenir. Veteriner saglik raporlari Bakanlikça cilt ve seri numarali olarak bastirilip soguk damga yaptirilarak dagitilir. Bakanlik il müdürlükleri gönderilen rapor ciltlerini muhafaza altinda bulundurur; ilçelere ve sube müdürlügüne verdikleri raporlarin cilt ve seri numaralarini özel bir deftere yazar. Bakanlik il/ilçe müdürlügü hayvan ve hayvan maddelerinin sevkiyatinda muayene isi ile görevlendirdikleri hükümet veteriner hekimlerine cilt ve seri numarasi kayitli bir cilt raporu kullandirir. Islemde bulunan cilt bitmeden yeni bir ciltten rapor verilmez. Bitmis veteriner saglik raporlarinin dip koçanlari Bakanlik il ve ilçe müdürlüklerince geri alinir ve saklanir. Veteriner saglik raporlari biri dairesinde birakilan dip koçan, digeri sahibine/ihracatçiya verilen rapor olarak düzenlenir. Her ikisinde de hayvan ve hayvan maddesinin sahibi veya nakliyecinin adi soyadi, adresi, nakledilen hayvan veya maddenin nev'i, cinsi, miktari (kilo adet), çiktigi yer, varis yeri, mense sahadetnamesinin alindigi yer ve tarihi, asi ve biyolojik madde tatbik edildiyse seri numarasi ve tarihi yazilir. Düzenleyen veteriner hekimi adini, soyadini, Bakanlik sicil numarasini, tarihini yazar ve imzalar; resmi mühürle mühürler. Gerekli durumlarda nakledenin hüviyeti tespit edilerek dip koçana yazilir. Rapor imza karsiligi nakledene verilir. (Son fikra Mülga: 5/6/ /6966 K.) Nakillerde Mense Sahadetnamesi ve Veteriner Saglik Raporu Aranmasi Madde 75- Yurt içinde, hayvan ve zati ihtiyaç haricindeki hayvan maddelerinin nakliyatinda mense sahadetnamesi ve veteriner saglik raporu alinmasi zorunludur. Görevli bulunduklari bölgelerde polis, trafik polisi, jandarma, belediye zabita memurlari, iskele ve liman memurlari, köy muhtarlari, koruma bekçileri, köy ve mahalle bekçileri, kara, hava ve deniz yoluyla yapilan nakliyat sirasinda mense sahadetnamesi ve veteriner saglik raporu bulunup bulunmadigini kontrol eder. Mense sahadetnamesiz veya raporsuz olanlari alikoyarak mülki idare amirine bildirir. Mülki amir Bakanlik il veya ilçe müdürlügüne haber vererek gerekli fenni ve idari tedbirlerin alinmasini temin eder. Hayvan Alim ve Satimlari Madde 76- Sehir ve kasaba belediyeleri ve köylerde muhtarliklar belli günlerde açilan hayvan alim ve satimlarinin yapildigi hayvan park ve pazar veya panayir yerini tespit eder; bu yerler disinda alim ve satimlari yasaklar. Hayvan park, pazar ve panayirlari,tercihen mezbahalarin civarinda kurulur. Buralara getirilen hayvanlar belediye zabitasi ve hükümet veteriner hekimi tarafindan kontrol edilir. Hayvanlara ait mense sahadetnamesi veya veteriner saglik raporu bulundurulmasi zorunludur. Park, pazar ve panayirlar dagildiktan sonra belediye ve muhtarliklarca temizligi ve dezenfeksiyonu yapilir, yaptirilir. Kurban Bayramindaki Alim ve Satimlar Madde 77- Kurban bayramlarinda, küçük ve büyükbas kurbanlik hayvan alim ve satimlari park, pazar ve panayir yerleri haricinde de yapilabilir.

13 Teshir ve Yarismalarda Kontrol Madde 78- Teshir için fuara, sergi ve panayirlara getirilen hayvanlarin mense sahadetnamesi veya veteriner saglik raporu bulunmasi zorunludur. Hükümet veteriner hekimi bu yerlerde hayvanlarin saglik kontrolünü yapar. Mense sahadetnamesi veya veteriner saglik raporu olmayan hayvanlarin teshirine ve yarismalara katilmasina izin verilmez. Hayvan Panayirlarinin Açilma Izni Madde 79- Kasaba, sehir belediyeleri ve köy muhtarliklari hayvan panayirlari açmak için mahallin en büyük mülki amirine açilis tarihinden en az 2 ay önce yazili olarak müracaat eder. Il veya ilçe müdürlükleri ve hayvan saglik zabitasi komisyonu hayvan panayirinin kurulacagi yerin çevredeki iskan alanlarina gürültü ve fena koku nedeniyle rahatsiz etmeyecek uygun bir mesafede bulunup bulunmadigini inceler. Komsu sehir ve kasabalarda salgin hayvan hastaligi olup olmadigini arastirir. Panayir esnasinda çikmasi muhtemel hastaliklara karsi tedbirlerini alir ve panayir hakkindaki görüsünü açilisindan en az 20 gün önce Bakanliga bildirerek açilma izni istenir. Panayirlarda Hastalik Çikisi Madde 80- Hayvan panayirinin açilisindan itibaren hükümet veteriner hekimi gelen hayvanlarin mense sahadetnamelerini veya saglik raporlarini kontrol eder. Panayira gelen hayvanlarda hastalik tespiti durumunda, panayir o yerin mülki amirince derhal kapatilir. Hasta, hastaliktan süpheli ve sirayete maruz olanlarla hastaligin nev'ine göre bu Yönetmelikte belirtilen islemler uygulanir. Hasta hayvanlarin menseine durum bir yazi ile bildirilir. Sirk Hayvanlarinda Asi Belgesi Aranmasi Madde 81- Panayirlardaki, açilan sirklerdeki yabani hayvanlardan da kuduz hastaligina hassas olanlarina teshir tarihinden en az bir ay önce asi yapildigina dair veteriner saglik raporunun gösterilmesi zorunludur. Kuduz asisi yapildigina dair rapor veya belgenin geçerlilik süresi asi tatbik tarihinden itibaren bir senedir. Hayvan Toplama Izni Madde 82- Yurt içinde veya yurt disinda bulasici ve salgin hayvan hastaligi nedeniyle hassas bölgeler Bakanlikça tespit ve ilan olunur. Buralardan hayvan toplamak ve nakletmek isteyenler en büyük mülki amire dilekçeyle basvurur. Müracaat Bakanlik il müdürlügünce incelenir. Uygun oldugu anlasilirsa valilikçe mülki sinirlar dahilinde hayvan toplama izni verilir. Verilen izinle toplanan hayvanlar hükümet veteriner hekimince muayene edilir. Hastaliksiz hayvanlar asilanir. Asi tatbikinden 15 gün sonra veteriner saglik raporu düzenlenir ve nakline müsaade edilir. Hassas bölge ilan edilen yerlerden izin alinmadan toplanan hayvanlar hükümet veteriner hekimince 21 gün müsahadeye alinir. Müsahade sonunda saglam bulunanlar hassas bölge ilanina neden olan bulasik hayvan hastaligina karsi asilanir. Veteriner saglik raporu verilerek hayvanlarin nakline izin verilir. Toplayanlar hakkinda kanuni islem yapilir. Hayvan Sürülerinin Hareketi Madde 83- Iller mera ve yaylalara hareket edecek sürülerin takip edecekleri güzergah ve yollari il hayvan saglik zabitasi komisyonu marifetiyle tespit ederek her yilin en geç Ocak ayi basinda ilan ederler. Sürülerin bu güzergah ve yollari takip etmeleri zorunludur. Hayvan sahipleri her çesit damizlik, besi ve çift hayvanlari için mera ve kislaklarina hareketten 20 gün evvel bulunduklari yerin muhtarligina müracaat ederek mense sahadetnamesi alir. Mense sahadetnamesi ile en yakin Bakanlik il veya ilçe müdürlügüne basvurulur. Hayvanlarda salgin ve bulasici hastalik bulunmadigi muayene sonucu anlasilanlara veteriner saglik raporu verilerek hareketlerine müsaade edilir. Bulasik ve salgin hastalik bulunan veya hastaliktan süphe edilen hayvanlarin hareketleri hastaligin sönmesine veya süphenin giderilmesine kadar geciktirilir. Harekete geçen sürülerin geçecegi saha dahilinde Bakanlik il müdürlüklerince muayene yerleri kurulur. Hayvanlarin bu muayene yerlerinden geçirilmesi mecburidir. Muayene yerlerinde hareket halindeki sürülerin mense ve veteriner saglik raporlari hükümet veteriner hekimince kontrol ve vize edilir. Il Hayvan saglik zabitasi komisyonunca tespit edilen güzergah ve yolu takip etmeyen ve muayene mevkilerinde mense sahadetnamesi veya veteriner saglik raporunu vize ettirmeyenler hakkinda genel hükümlere göre islem yapilir. Belgesiz Sürüler Hakkindaki Islemler

14 Madde 84- Mense sahadetnamesi ve veteriner saglik raporu almadan hareket eden hayvanlar tespit edildikleri yerde 21 gün karantinaya alinir. Karantina sonunda saglam olanlara hükümet veteriner hekimince veteriner saglik raporu düzenlenir ve hareketlerine izin verilir. Mense sahadetnamesiz ve raporsuz hareket eden hayvan sahipleri hakkinda cezai hükümler uygulanir. Mera ve Yaylaya Çikislarda Asi Uygulamalari Madde 85- Mera ve yaylalara hareket edecek sürülerin geçecegi yerlerde hastalik süphesi varsa hareketlerinden 20 gün önce sürülerdeki hayvanlarin hastaliga karsi asilanmasi mecburidir. Sahiplerine asi tatbik edildigine dair belge verilir. Sürü sahipleri mera ve yaylalara hareket etmeden 20 gün önce koruyucu olarak hayvanlarina asi yapilmasini isteyebilir. Asi bedeli ve nakil vasitasi ücreti sürü sahibi tarafindan karsilanmak suretiyle bu istekleri il veya ilçe müdürlügü tarafindan yerine getirilir. Hayvanla Nakliyecilik Yapanlar Madde 86- Hayvanla nakliyecilik yapanlar mahalli belediyeye dilekçe ile müracaat ederek ruhsat almak zorundadir. Belediye bu müracaati Bakanlik il veya ilçe müdürlügüne bildirir. Hükümet veteriner hekimi nakliyecilikte çalistirilacak hayvani muayene eder. Tek tirnakli hayvanlara mallein uygulayarak ruam hastaligini arastirir. Saglam bulunan hayvanlar için rapor düzenleyerek belediyeye verir. Belediye, olumlu rapor almis olan hayvanlarin nakliyecilikte çalistirilacagina dair ruhsat tanzim eder. Nakliyecilikte çalistirilan tek tirnakli hayvanlarin alti ayda bir ruam hastaligi bakimindan hükümet veteriner hekimine kontrol ettirilmeleri ve belge almalari mecburidir. Kontrol belgesi istendiginde nakliyeciler göstermek zorundadir. Hayvanlarin Hastalikli Yerlerden Geçirilmesi Madde 87- Mahalli hayvan saglik zabitasi komisyonlarinca hastalikli oldugu ilan edilen yerlerden, mense sahadetnamesi ve veteriner saglik raporu olsa bile, o hastaliga hassas hayvanlarin geçirilmeleri yasaktir. Ancak hastalikli yerlerden geçirilmelerinde zaruret olan hayvanlar için sahipleri veya nakliyecileri en yakin Bakanlik il veya ilçe müdürlügünden izin alir. Hastalikli yerlerden geçirilmesine izin verilen hayvanlarin geçisi tamamlanincaya kadar hükümet veteriner hekimi denetler. Hastalikli yerlerden geçirilmesine izin verilen hayvanlarin bu yerde vasitalardan indirilmesine müsaade edilmez. Indirilen hayvanlar bulunduklari yerde 21 gün karantinaya alinir. Karantina sonunda hükümet veteriner hekimince saglam olduklari tespit edilenlerin kapali vasitalar içinde hastalikli yerden çikarilmasina müsaade edilir. Hastalikli yerlerden geçirilen hayvanlara hastalikli bölgedeki su ve yemler verilmez. Nakil Araçlarinin Dezenfeksiyonu Madde 88- Hayvanlari veya hayvan maddelerini nakleden kara, deniz ve hava vasitalarinin nakil sonunda sahipleri tarafindan temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi mecburidir. Bu gibi vasitalarin nakliyattan sonra temizlenip temizlenmedigi hükümet veteriner hekimince kontrol edilir ve bir rapora baglanir. Ilaçlanmis her türlü vasitaya dezenfekte edildigine dair bir etiket yapistirilir ve sahibine veteriner hekimce bir belge verilir. Belgesi bulunmayan vasitalarla hayvan ve hayvan maddelerinin nakline müsaade edilmez. ALTINCI BÖLÜM Hastaliklarla Mücadele ve Denetim Mahalli Idarelerin Yükümlülügü Madde 89- Il özel idareleri ve belediyeler hayvan hastaliklari ile mücadele için mali imkanlarini ve hayvan varligini göz önüne alarak her yil bütçelerine yeterli miktarda ödenek koymak ve mücadeleye katilmak zorundadir. Bakanlik il veya ilçe müdürlügü yil içinde uygulayacagi mücadele programlari veya çikan salgin ve bulasici hayvan hastaliginin söndürülmesinde gerekli asi, ilaç, alet, malzeme ve tasima masraflari ile geçici olarak çalistirilmasinda zaruret olan personel giderlerinin ve akaryakit bedelinin bütçe imkanlarina göre özel idare ve belediye bütçelerinden temin edilmesi için mülki idare amirine ihtiyaç bildirir. Mülki idare amirleri, özel idare ve belediyelerin mali imkanlari ölçüsünde hayvan hastaliklari ile mücadeleye katilmalarini saglamakla yükümlüdür. Hayvan hastaliklari ile yapilacak mücadeleye özel idare ve belediyelerin katilma sekilleri hayvan saglik zabitasi komisyonunca tespit edilir. Il özel idareleri ve belediyeler kuduz vakalarinda mali imkan, vasita ve personeli ile hastaligin söndürülmesi çalismalarina istirak etmek mecburiyetindedir. Hayvan Sagligi Danisma Kurulu

15 Madde 90- Tarim Orman ve Köyisleri Bakaninin veya Müstesarinin baskanliginda Bakanlikça seçilecek üyelerden meydana gelen Hayvan Sagligi Danisma Kurulu kurulabilir. Kurulda incelenecek konulara göre üniversite, kamu ve özel sektör mensuplari da görevlendirilebilir. Koruma ve Kontrol Genel Müdürü kurulun sekreteryasini yürütür. Hayvan Sagligi Danisma Kurulunun teskili ile çalisma usul ve esaslari Bakanlik talimati ile düzenlenir. Hayvan Saglik Zabitasi Komisyonlari 22/2/1989 tarihli ve 89/13838 sayili Bakanlar Kurulu karari ile yürürlüge konulan Hayvan Sagligi ve Zabitasi Yönetmeliginin 91 inci maddesinin birinci fikrasinin birinci paragrafi asagidaki sekilde degistirilmistir. ;"( Resmi Gazete 3 Agustos 1998 Sayi: 23422) Madde 91- "Hayvan sagligini korumak, bulasici hayvan hastaliklari ile mücadele etmek, ülke içindeki hayvan hareketleri ile hayvan ve maddelerinin sevkine dair tedbirleri tespit etmek ve uygulamaya konulmasini saglamak üzere il, ilçe ve köylerde hayvan saglik zabitasi komisyonu kurulur. Il hayvan saglik zabitasi komisyonu; Vali veya görevlendirecegi vali yardimcisi baskanliginda belediye baskani, ticaret ve ziraat odalari baskanlari, il saglik müdürü, il jandarma komutani, bakanlik il müdürü, hayvan sagligi sube müdürü, bir il daimi encümen üyesi ve ticaret borsasi bulunan illerde ticaret borsasi baskanindan" Ilçe hayvan saglik zabitasi komisyonu; kaymakam baskanliginda belediye baskani, ilçe jandarma komutani, merkez saglik ocagi tabibi, Bakanlik ilçe müdürü, hükümet veteriner hekimi ve ziraat odasi baskanindan; Köy hayvan saglik zabitasi komisyonu; hükümet veteriner hekimi baskanliginda köy muhtari, ihtiyar heyeti ve köyün bekçi veya koruyucusundan, tesekkül eder. Bu komisyonlarin toplanma ve karar alma usulleri ile görevleri sunlardir: a) Hayvan saglik zabitasi komisyonlari 3285 sayili Kanunun 4 üncü maddesine göre tespit olunan hastaliklardan birinin çikisinda hükümet veteriner hekiminin düzenledigi hastalik çikis raporu üzerine veya Bakanlik il/ilçe Müdürünün teklifini görüsmek için baskan tarafindan derhal toplantiya çagrilir. b) Hayvan saglik zabitasi komisyonunda kararlar oyçoklugu ile alinir. Çekimser oy verilmez. Oy esitliginde komisyon baskaninin oyu dogrultusunda karar alinir. Komisyonun aldigi kararlarin uygulanmasi ile ilgili hususlar hükümet veteriner hekimince denetlenir. c) Hayvan saglik zabitasi komisyonu, Hayvan Sagligi ve Zabitasi Kanunu ile bu Yönetmelik hükümlerini tatbik eder. d) 3285 sayili Kanunun 41 inci maddesinde yazili hastaliklar sebebi ile itlaf edilecek hayvanlarin kiymet takdiri için kurulan komisyona, hayvan saglik zabitasi komisyonu üyelerinden biri, baskan tarafindan görevlendirilir. e) Hayvan saglik zabitasi komisyonu mahallince yapilmasi mümkün olmayan husus ve ihtiyaçlarini bir üst hayvan saglik zabitasi komisyonuna bildirir. YEDINCI BÖLÜM Kesilecek Hayvanlar ile Etlerin ve Hayvan Maddelerinin Muayeneleri Hayvan Kesimi Madde 92- Ticari amaçla kasaplik hayvan kesimlerinin mezbaha, et kombinasi veya kapali hayvan kesim yerlerinde yapilmasi mecburidir, Bu mahaller disinda kesim yapilmasi yasaktir. Köylerde zati ihtiyaç ve köy tüketimi için yapilacak kesimler ile kurbanlik hayvanlar için bu madde hükümleri uygulanmaz. Belirtilen kesim yerlerine gelecek olan bütün hayvanlarin, baska il veya ilçelere ait ise veteriner saglik raporu, civar köylerden gelenlerin mense sahadetnamesi bulunmasi mecburidir. Veteriner saglik raporu veya mense sahadetnamesi bulunmayan hayvanlar kesim salonuna gönderilmez. Veteriner saglik raporu veya mense sahadetnamesi ile kesim yerlerine getirilen hayvanlarin kesimden önce ve kesimden sonra muayeneleri, mevsimin ve mahallin sartlari dikkate alinarak kesim yeri idaresince tespit edilen saatte veteriner hekimi tarafindan yapilir. Belediyelere ait kesim yerlerinde muayeneler belediye veteriner hekimince yapilir. Veteriner hekimi bulunmayan belediyeler, serbest veteriner hekimler eliyle bu hizmeti yerine getirir. Mümkün olmadigi takdirde kamuya ait veteriner hekimlere ikinci görev verilmek sureti ile kesimden önce ve sonra hayvanlarin muayenesi saglanir. Ayakta Muayene Madde 93- Canli hayvanlar kesilmeden önce asagidaki siraya göre muayene ve kontrol edilir. a) Hayvanin nev'i ve cinsi tespit edilir.

16 b) Besi durumu kontrol edilir. c) Hayvanin durumu, davranislari, çevresine karsi ilgisi ve hareketi arastirilir. d) Vücut muayenesinde, deri, sindirim, solunum ve tenasül organlari muayene edilir. Gerektiginde termometre tatbik olunur. Muayene sonunda saglam bulunanlarin en az 24 saat dinlendirildikten sonra kesilmesine izin verilir. Hastalik tespit edilen hayvanlar hakkinda hastaligin nev'ine göre bu Yönetmelik hükümleri uygulanir. e) Ayakta yapilan muayene ve kontrollerde; Sigirda; sigir vebasi, sarbon, yanikara, tüberküloz, sap hastaligi, kuduz ve atesli hastaliklar, danalarda ayrica dizanteri, Koyun ve keçilerde; uyuz, sarbon, kuduz, Kanatlilarda; newcastle, kolera, tifo, difteri ve tüberküloz hastaliklarinin mevcudiyeti aranir. f) Çok zayif hayvanlar ile etleri olgunlasmamis durumdaki genç hayvanlar, gebelik müddetinin üçte ikisini doldurmus gebeler, bir hafta önce dogum yapmis inekler ve atesi çok yüksek hayvanlarin kesilmesine müsaade edilmez. Iller, bölgelerinin özelligini dikkate alarak koç katma tarihi itibariyle disi koyun ve keçi kesimini önleyici tedbiri alir. g) Ayakta hayvanlarin muayenesini yapan veteriner hekim salgin ve bulasici hastaliga yakalanmis hayvanla temas ettiginde gerekli dezenfeksiyon tedbirlerini almadikça hayvanlari muayene edemez ve baska bir yere gidemez. Etlerin Muayenesi Madde 94- Etlerin muayenesinde uyulmasi ve alinmasi gerekli tedbirler sunlardir: a) Kesilmis hayvanin gövdesi ve bütün organlari veteriner hekim tarafindan sistematik muayeneye tabi tutulmadikça hiçbir islem yapilmaz ve kesim yerinin disina çikarilmaz. b) Mezbaha, et kombinasi veya kapali kesim yeri idaresi etlerin ve sakatatin muayenesinde kullanilmak üzere gerekli aletleri temin etmek zorundadir. c) Kesilen hayvanlarin iç organlarinin ve basinin hangi hayvana ait oldugunun tefriki bakimindan mezbaha idaresince gerekli önlemler alinir. Karkasin muayenesinde herhangi bir hastaliktan süphe edilen hallerde iç organlar gövdeden veya gövdenin bulundugu yerden ayrilmaz. d) Kesilen hayvanlarin iç organlari ve etleri ayri ayri kontrol edilir. Gerektigi hallerde laboratuvar muayenesine basvurulur. e) Sigirlarda sistiserkus bovis bakimindan dil, kalp, gögüs ve çene kaslari ile arka bacaklarda butlar kesilerek muayene edilir. Muayenelerde kesitlerin asgari düzeyde yapilmasina dikkat edilir. Sistiserkus selluloza'nin bulunabilecegi gögüs ve karin boslugu organlari, kalp, yutak, yemek borusu muayene ve kontrol edilir. Karacigerdeki distom muayenesi sigir, koyun ve keçilerde büyük safra kanallarina kesimler yapilarak gerçeklestirilir. f) Etlerin muayene ve kontrolünde 8/5/1986 tarihli ve 3285 sayili Kanunda belirtilen salgin hastaliklardan biri tespit edilirse Kanuna ve bu Yönetmelige göre islem yapilir. g) Mezbaha, et kombinasi ve kapali kesim yerlerinde etlerin muayenesinde takip edilecek usul sira ve diger islemler Bakanlikça çikarilacak Etlerin Teftis Talimati ile belirlenir. Hayvanlarin Mecburi Kesimleri Madde 95- Atesli silahlarla vurulma, travma ve yaralanma, yildirim, bogulma ve iskembe ve barsaklarin yemle tikanmasi, gazla sismesi neticesinde meydana gelen solunum güçlügü veya genis kanamalarda, hayvanin ölmeden kesilmesi saglanir. Mecburi kesimlerde muayeneyi yapan veteriner hekim, kesimin hayvan hayatta iken yapildigini özellikle tespit etmek zorundadir. Öldükten sonra veya agoni halinde kesildigi tespit edilen hayvanlarin et ve organlarina el konulur ve imha edilir. a) Kesim yerleri disinda mecburi kesime tabi tutulan hayvana ait etin muayenesinde bütün organlarinin veteriner hekimce muayene ve kontrol edilmesi zorunludur. b) Mecburi kesim yapilan hayvanin muayeneye sevki sirasinda bozulmasini önlemek için karin ve gögüs boslugundaki organlari çikarilabilir. Ancak veteriner hekimin muayenesinde bunlarin muayene ve kontrol ettirilmesi mecburidir. c) Iç organlari bulunmayan mecburi kesilmis hayvan etlerinin satisina müsaade edilmez. El Konulacak Etler Madde 96- Kesilmis hayvan etlerine hastaligin nev'ine, yaygin veya mevzi olusuna veya bozulma, kokusma, kirlenme, zehirli madde ihtiva etme durumuna göre tamamen, kismen veya sartli olarak el konulur. Tam El Koyma

17 Madde 97- Kan, gövde ve bütün organlara el konulmasi gereken hastaliklarla diger hususlar sunlardir: 1- Sarbon, 2- Yanikara, 3- Sigir Vebasi, 4- Kuduz, 5- Ruam, 6- Tetanoz, hastaliklari ile 7- Kaseksi ile birlikte seyreden generalize olmus Tüberküloz hastaligi, 8- Genis sahalardaki yaralar, kangrenler, organlarin iltihaplanmasi neticesi meydana gelen yaygin kanli ödemler 9- Hastalik neticesi meydana gelen asiri zayiflik, 10- Bütün dokularda yesil-sari yahut yesil-sarimtrak renk, 11- Ileri derecede kokusma, bozulma, kirlenme ve yaygin iltihap, 12- Zehirlenmis hayvan etleri, 13- Bozulmus, kokmus kanatli ve balik etleri, 14- Yapilan bir kesit sahasinda bir adetten fazla sistiserkus bovis görülüp- 30¼C de dondurulmus olanlar hariç çok sistiserkus bovisli et olarak degerlendirilen etler, el konularak imha edilir. Yaglar disinda hayvan vücudunun el konulacagi hastaliklarla diger hususlar sunlardir: 1- Çok dar sahada tüberküloz lezyonlari tespit edilmesine ragmen asiri derecede kasektik bulunan etler, 2- Kaslarda veya lenf yumrularinda tüberküloz lezyonlari bulunan etler, 3- Iç organlarda ve özellikle dalakta tüberküloz lezyonlari bulunan etler, 4- Gögüs ve karin boslugundaki organlarda yaygin tüberküloz lezyonlari tespit edilen etler, el konularak imha edilir. Sartli El Koyma Madde 98- Sigirlarda sistiserkus bovis, koyun, keçi ve domuzlarda sistiserkus sellüloza ihtiva eden etlerde yapilan bir el ayasi kadar kesitlerde canli veya ölmüs parazit sayisi bir adet ise sartli olarak el konulur. Parazitli et kismi temizlenir. Geri kalan vücudun tamami pisirilir veya 21 gün salamurada veyahut ayni müddet- 6¼C derecede muhafaza edildikten sonra serbest birakilir. El ayasi kadar yapilan kesitlerde parazit sayisi birden fazla ise hayvanin bütün vücudu deri hariç organlarina da el konularak imha edilir. Domuzlarda dil ve kaslarda yapilan kesitlerde trisin sayisi dokuz adetten az ise eti sartli olarak serbest birakilir. Trisin sayisi dokuz adetten fazla etlerde vücuda tam olarak el konulup imha edilir. Parazitli etlerin gida olarak yenilebilir hale getirilmesi için gerekli vasitalar mezbaha, kombina veya kesim yeri idaresince temin olunur. Sartli olarak el konulan etlerin degerlendirilmesi veteriner hekimin muayene ve kontrolünde yapilir. El Konulan Etlerin Degerlendirilmesi Madde 99- El konulmasina karar verilen etlerden sanayide kullanilmasi mümkün olanlara yapilacak islem Etlerin Teftis Talimatinda gösterilir. Degerlendirilmeyen et ve organlar yakilir veya imha kuyusunda yok edilir. El Koymalarda Itiraz Madde 100- Kesilmis hayvanin etini ve organlarini muayene eden veteriner hekim tam, kismi veya sartli el koymaya karar verince hayvan sahibinin ismi, adresi, hayvanin nevi, cinsi, miktari ve el koyma sebebini açiklayan bir rapor tanzim eder ve kesim yeri idaresine verir. Hayvan sahibinin itirazi halinde masraflari kendisine ait olmak üzere Bakanlik il veya ilçe müdürlügünce belirlenen baska bir veteriner hekime muayene ettirilir veya bu etlerin bozulmasina meydan verilmeyecek en kisa zamanda gerekirse laboratuvarda kontrolü ve muayenesi yaptirilir. Bu müddet içinde etin bulundugu yerden çikarilmasina ve satilmasina izin verilmez; ikinci muayene ve kontrol sonucunu kabul etmeyen mal sahibinin ilgili idare mahkemesine müracaat hakki vardir. Hastalikli kisimlardan alinan numuneler mühürlü kaplarda yargilama sonuna kadar saklanir. Mal sahibi istedigi takdirde bu numunelerden kendisine de verilir. Etlerin Damgalanmasi

18 Madde 101- Mezbaha, et kombinasi ve kesim yerlerinde kesilen ve veteriner hekimce muayene ve kontrol edilen etlerden hastaliksiz olanlar sagliga zararsiz sabit mürekkepli damga ile mühürlenir. Koyun ve sigirlarda mormavi, keçi, manda, deve ve domuzlarda kirmizi mürekkep kullanilir. Damgalarda hayvanin nev'i, kesim yerinin ismi, kod numarasi, Bakanlikça verilen sira numarasi bulunur. Sartsiz olarak yenilmesine karar verilen etler 3,5 cm. çapinda daire seklindeki; gida kiymeti düsük etler bir kare içerisindeki 3,5 cm. çapindaki daire seklindeki; imhasi mecburi etler kenarlari 5 cm. olan eskenar üçgen seklindeki; fenni islem yapildiktan sonra yenilecek etler kenarlari 4 cm. olan kare seklindeki damgalarla mühürlenir. Damgalar vücudun iki tarafina omuz, gögüs, karin, but veya sagri bölgeleri üzerine vurulur. Damgalama islemi etlerin muayenesini yapan Veteriner hekimin gözetimi altinda yapilir. Gida Degeri Düsük Etler Madde 102- Asagida sayilan etler, gida degeri düsük etlerdir: a) Fenni islem yapildiktan sonra yenilmesine müsaade edilen etler, b) Tüberküloz hastaligi bulunan organ ve kisimlarin imhasindan sonra geri kalan hastaliksiz ve kasektik olmayan, yeni bir bulasmaya ait araz göstermeyen etler, c) Balik veya balikyagi tad ve kokusunda olan veya rengi degismis etler ile çok hafif ilaç kokusu bulunan etler, d) Az miktarda sistiserkuslu etler, e) Kasektik olan ve yetersiz beslenmis hayvanlardan elde edilen etler, f) Gelismesini yeterli sekilde tamamlamayan dana etleri. Gida degeri düsük etlerin ayri yerlerde veya reyonlarda etiketlerinde belirtilerek satislarina müsaade edilir. Kaçak Kesimler Madde 103- Köylerde zati ihtiyaç için yapilacak kesimler ile kurbanlik hayvanlar hariç mezbaha ve et kombinasi haricinde kesilen hayvanlarin eti kaçak ettir. Kaçak ete belediye zabitasi el koyar. Kaçak kesimde hayvana ait iç organlar beraberinde ise, etler zabitaca el konulmakla birlikte veteriner hekim muayenesi neticesine göre isleme tabi tutularak degerlendirilir. Iç organlari yoksa imha edilir. Kesim Yerlerinin Kontrolu Madde 104- Mezbaha, et kombinasi ve kesim yerleri, illerde Bakanlik il müdürlügünde görevli veteriner hekimlerce, ilçelerde hükümet veteriner hekimince hijyenik sartlar bakimindan kontrol edilir. (Saglik ve Sosyal Yardim Bakanliginin yetki ve sorumluluklari saklidir.) Noksanliklar bir tutanakla tespit edilir ve giderilmesi için il veya ilçe müdürlüklerince ilgili kurulusa bildirilir. Ayni halin tekerrüründe faaliyetleri mahallin mülki amirince durdurulur. IKINCI KISIM Özel Hükümler BIRINCI BÖLÜM Sinirlarda Saglik Zabitasi ve Karantina Tedbirleri Önemli Hastaliklarda Alinacak Tedbirler Madde 105- Yabanci ülkelerden yurdumuza gelen ve geri çevrilmesi mümkün olmayan hayvanlarda; a) Sigir vebasi hastaligi tespit olundugunda, hastaliga yakalanmis sigir ve mandalar ile hastaliktan süpheliler ve hastalik belirtisi göstermemekle beraber hasta hayvanlarla ayni nakil vasitasinda bulunan sigir ve mandalar tazminatsiz olarak öldürülür ve yakilarak veya derin kireçli kuyulara gömülerek imha edilir. Hastalarla temas eden koyun, keçi, kümes hayvanlari ve domuzlar kapali kara, hava veya deniz vasitalari ile en yakin mezbahaya nakledilerek kestirilir. Sigir vebasi hastaligina yakalanmis hayvanla temas eden deve ve tektirnakli hayvanlar yikanir ve dezenfekte edildikten sonra girislerine izin verilir. Deri, boynuz ve diger hayvan maddeleri geldikleri yere gönderilir. Gönderilmesi mümkün olmayanlar imha edilir. Hastalik tespit edilen nakliye vasitasindaki her nevi hayvan yemi imha olunur. Hastalik çikan nakil vasitalarinin hükümet veteriner hekiminin nezaretinde temizlik ve dezenfeksiyonu yapildiktan sonra bos olarak hududu geçmesine müsaade edilir.

19 b) At vebasi hastaligi tespit edildiginde, hastalar, hastaliktan süpheliler ve hastalarla temas eden tektirnakli hayvanlar tazminatsiz olarak öldürülür ve yakilarak veya kireçli kuyulara gömülerek imha edilir. Hastaliga yakalanmis hayvanlarla temas eden diger hayvanlar en yakin mezbahada kestirilir ve etlerinin tüketimine müsaade edilir. Derileri dezenfekte edilir ve serbest birakilir. Hastalik çikan nakliye vasitasinda bulunan hayvan yemi ve maddeleri imha edilir. Hayvanlarla temas eden sahipleri ve bakicilari ile nakil vasitalarinin temizlenip dezenfekte edildikten sonra yurda girmelerine izin verilir. c) Mavidile yakalanmis koyunlar ile hastaliktan süpheliler ve hastalarla temas eden koyunlar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Bulasmadan süpheli koyunlar yirmi gün karantinaya alinir. Karantina sonunda hastaliksiz saglam koyunlar kesilir ve etlerinin tüketimine izin verilir. Derileri dezenfekte edildikten sonra serbest birakilir. Nakliye vasitasi içinde bulunan hayvan yemi ve hayvan maddeleri yakilarak imha edilir. d) Domuz vebasi hastaligi tespit edildiginde hastalar, hastaliktan süphe edilenler, hasta domuzla temas eden domuzlar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Domuz naklinde kullanilan vasitada bulunan yem ve hayvan maddeleri yakilarak imha olunur. e) Tavuk vebasi, salmonellosis ve newcastle tespit olundugunda hastalar, hastaliktan süphe edilenler ve hastalarla bir arada bulunan kanatlilar öldürülür ve imha edilir. Sirayetten süphe edilenler bulunduklari yerde onbes gün karantinaya alinir. Hastaliksiz olduklari anlasilan kanatlilar en yakin mezbahada kesilir. Iç organlari ve tüyleri yakilarak imha edilir, etlerin tüketimine ve satisina müsaade edilir. Hastalikli tavuk kafesleri agaçtan ve plastikten ise yakilir. Madeni kafesler önce alevden geçirilir ve daha sonra dezenfekte edilir. Nakil vasitasinda bulunan tavuk yem ve kanatli artik ve maddeler yakilmak sureti ile imha edilir. Kanatlilara ait tahta, plastik yemlik ve suluklar yakilir. Madeni olanlar alevden geçirilip dezenfeksiyona tabi tutulur. f) Sap hastaligina yakalanmis çift tirnakli hayvanlar tazminatsiz öldürülür ve imha edilir. Hastaliktan süphe edilenler masraflari sahibine ait olarak onbes gün karantinaya alinir. Karantina sonunda hastalar öldürülür ve imha edilir. Saglamlar kapali vasitalarla nakledilerek en yakin mezbahada kesilir. Deri ve sakatati imha edilir. Etlerin satisina izin verilir. Bulasmadan süpheli hayvanlar kapali vasitalarla nakledilip en yakin mezbahada kestirilir, deri ve sakatati imha edilir, etler serbest birakilir. Nakliyede kullanilan vasitalar temizlenir ve dezenfekte edilir. Nakliye vasitasindaki hayvan yemleri, artiklari ile hayvan maddeleri yakilir. Türkiye'de bulunmayan yabanci bir virus tipi sap hastaligi tespiti halinde, bütün hayvanlar, hayvan maddeleri ve artiklari tazminatsiz olarak imha edilir. Nakliyede kullanilan vasitalar temizlenir ve dezenfekte edilir. g) Çiçek hastaligina yakalanmis hayvanlar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Hastaliktan ve bulasmadan süpheli hayvanlar masraflari sahibine ait olmak üzere altmis gün karantinaya alinir. Karantina sonunda hastalik tespit edilen hayvanlar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Hastaliksiz hayvanlar masraflari sahibine ait olmak üzere kestirilir, etleri serbest birakilir. Derileri dezenfekte edildikten sonra verilir. Nakil vasitalari temizlenip dezenfekte edilir. Vasitadaki hayvan yemleri, artiklari ve hayvan maddeleri yakilarak imha edilir. h) Kuduz hastaligina yakalanmis hayvanlar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Hastaliktan süpheliler on gün müsahadeye alinir. Müsahade sonunda hastalar tazminatsiz öldürülür ve imha edilir. Kuduz hastaligina yakalanmis hayvan tarafindan isirilan hayvanlar da tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Bulasmadan süpheli et yiyen hayvanlarla, tek tirnaklilar ve sigirlar alti ay; koyun, keçi, domuz ve kanatli hayvanlar üç ay masraflari sahiplerine ait olmak üzere karantinaya alinir. Karantina sonucu hastalar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Hastalik tespit edilmeyen hayvanlar serbest birakilir. Hastalikli hayvanlarin tasindigi nakil vasitalari temizlenir ve dezenfekte edilir. Hayvan yemleri, yem artiklari ve hayvan maddeleri yakilarak imha edilir. Kuduz vak'asinin çiktigi yer ve mahaller ve hasta hayvanlarla temas edenler hakkinda gerekli islemin yapilmasi için en yakin saglik merkezine veya saglik müdürlügüne derhal haber verilir.

20 i) Sarbon hastaligina yakalanmis hayvanlar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Kesimlerine müsaade edilmez. Hastaliktan süphe edilenler bes gün müsahadeye alinir. Müsahade sonunda hasta olduklari tespit edilenler tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Bulasmadan süpheli hayvanlar masraflari sahiplerine ait olmak üzere onbes gün karantinaya alinir. Hasta hayvanlar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Hastaliksiz hayvanlar müsahade ve karantina sonunda serbest birakilir. Hasta ve hastaliktan süpheli hayvanlar öldürüldükten sonra yakilarak imha edilir; yakilmasinin mümkün olmadigi durumlarda iki metre derinligindeki çukurlara -yüzülmeden-üzerine sönmemis kireç dökülerek gömülür. Hasta hayvanlarin bulundugu nakil vasitalari temizlenir ve dezenfekte edilir. Hasta hayvanlarin temas ettigi hayvan yemi veya artiklari ve hayvan maddeleri yakilarak imha edilir. Hastaliktan ve bulasmadan süpheli hayvanlarin müsahade ve karantina süresi sona ermeden kesilmesine ve etlerin tüketilmesine kesinlikle izin verilmez. j) Yanikara hastaligina yakalanmis hayvanlar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Hastaliktan süphe edilenler bes gün müsahadeye alinir. Hastalik tespit edilenler tazminatsiz öldürülür, saglamlar serbest birakilir. k) Durin hastaligina yakalanmis veya hastaliktan süpheli aygir ve kisraklar tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Bulasmadan süpheli erkekler kastre edilir, disiler sahibi hesabina bir yil müddetle karantinaya alinir. Sahibi karantinaya riza göstermez ise tazminatsiz olarak öldürülür ve imha edilir. Ihbari Mecburi Olmayan Hastaliklar Madde 106- Yabanci ülkelerden yurdumuza gelen ve geri çevrilmesi mümkün olmayan hayvanlarda, haber verilmesi ve mücadelesi mecburi hastaliklar disinda mahiyeti itibari ile salgin niteliginde bir hastalik görüldügünde Hayvan Sagligi Danisma Kurulu'nun görüslerine göre Bakanlikça hazirlanacak talimat esaslari uygulanir. IKINCI BÖLÜM Yurt Içinde Saglik Zabitasi ve Karantina Tedbirleri Sigir Vebasi Hastaligi Madde 107- Sigir vebasi hastaligi tespit edildiginde hastaligi söndürmek için genel tedbirlere ilave olarak hastaligin durumuna göre asagidaki özel tedbirler de o yerin hayvan saglik zabitasi komisyonunca kararlastirilir: a) Sigir vebasi çikan yer karantinaya alinir, geçit yerlerine hastalik levhalari konur. Hastalikli yerin pazarinda sigir ve manda ile bunlarin maddelerinin satisi yasaklanir. Hastalik ilin birkaç ilçesinde çikmis ise, ilin bütün hayvan park, pazar ve panayirlari kapatilir. Hayvan ve hayvan maddelerinin nakli durdurulur. b) Sigir vebasi hastaliginin süratli bir sekilde yayilma gösterdigi durumlarda karantina bölgesindeki iskele, istasyon ve anayollarda sigir ve manda sevkiyati yasaklanir. c) Sigir vebasi çikan ilde hastalik tamamen sönünceye kadar il hayvan saglik zabitasi komisyonu çalismalarini sürdürür. Bakanlik il müdürü ve hayvan sagligi subesi müdürü hastalikli mintikalari devamli kontrol eder ve gelismelerden Bakanliga bilgi verir. Mülki makamlar hastalikla mücadelede her türlü kolayligi ve destegi saglamak zorundadir. d) Sigir vebasi hastaliginin bütün semptomlarini açikça gösteren sigir ve mandalar tazminatli olarak öldürülür ve iki metre derinligindeki çukurlara üzerlerine sönmemis kireç dökülerek gömülür. Mümkün olmadigi hallerde tamamen yakilarak imha edilir. e) Sigir vebasi hastaligindan süphe edilen hayvanlara derece tatbik edilir. Vücut isisi 39,8 C ve üzerinde bulunan karantina bölgesindeki hayvanlar da tazminatli olarak öldürülür ve imha edilir. f) Sigir vebasi hastaliginin bulasmasindan süphe edilen sigir ve mandalar 21 gün müsahadeye alinir ve günasiri derece tatbik edilir. Vücut harareti 39, 8¼C üzerinde bulunanlarin her gün isilari kontrol edilir. Vücut isisi 39, 8¼C altina düsmeyenler hasta kabul edilip öldürülür ve imha edilir. Müsahede sonuna kadar vücut isilarinda degisiklik göstermeyen hayvanlar hastaliksizdir. Asi yapilarak serbest birakilir. g) Sigir vebasi hastaligi çiktiginda uygulanacak asilama programi ve esaslari Bakanlikça tespit edilir ve valiliklere derhal bildirilir. h) Yurt içinde sigir vebasi hastaliginin çikmasi sonucu karantinaya alinan yerlerden sigir, manda, koyun, keçi ve kanatli hayvanlar ile saman, ot ve hayvan maddelerinin çikarilmasi yasaktir. Koyun ve keçi derileri ile yikanmis, dezenfekte edilmis yün, tiftik ve keçi kilinin çikartilmasina izin verilir. i) Karantina sahasi içindeki tektirnakli hayvanlar ile develerin dezenfeksiyon yapildiktan sonra disari çikarilmasina müsaade edilir. Karantinaya alinan yerde kanatli hayvanlarin kümes veya kafeslerde bulundurulmalari, köpeklerin bagli tutulmalari zorunludur.