10. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: ELEKTRİK VE MANYETİZMA 2. Konu ELEKTRİK AKIMI, POTANSİYEL FARK VE DİRENÇ ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ

Transkript

1 10. SINIF ONU NTII. ÜNİTE: EETİ E NYETİZ. onu EETİ II, POTNSİYE F E DİENÇ ETİNİ ve TEST ÇÖZÜEİ

2 Ünte Elektrk ve anyetzma 1.. Ünte. onu (Elektrk kımı) nın Çözümler ampul 3. Şekl yenden aşağıdak gb çzeblrz. kablo pl akımın yönü Pl, am pul ve bağ lan tı kab lo sun dan olu şan br dü ze nek şe kl de k g b ka r ka tü r ze edl mş tr. İletken te ln çn de p ln ne ga tf kut bun dan po z tf kutbu na doğ ru br b r n te rek ler le yen hay van cık lar, elek tron la rı tem sl et mek te dr. kı mın yö nü se elek tron la rın ha re ke t nn ter s ne dr. Değerler olan her üç drenç paralel bağlı olduğundan, bu kısmın eş değer 3 6 = eder. Şekl. a. drençler ser bağl d r. = 1 =1 Ω 3 = eş = Nhat lgn Yayıncılık yenden çzlrse eş değer drenç; ser bağlı eş = 3++3= bulunur. 30 1,, 3 drençler brbrne ser bağlı oldukları çn eş değer drenç, = olur. b. = c. eş 30 = = =1 Ω = olay çözüm çn harflendrme yöntemn kullanalım. na uçlara ve, araya da noktası dyerek aşağıdak şekl çzelm. Harflendrme yaparken, arada drenç olmadığı sürece, bütün noktalara aynı harften verlr (). 3 = = 5 1 = 15 volt 30 1 = 5 3 = 15 volt ç. = 5 1 = 5 volt - noktaları arasında kalan drençler alınıp y çzeblrz.

3 EETİ II, POTNSİYE F E DİENÇ 3 ye dkkat edlrse tüm drençler - noktaları arasındadır. unların eş değer drenc; = 8 = bulunur Ω N - arasında kalan luk k drenç paralel bağlı olduğundan; 6 = = 3 X bulunur. - arasında bulunan luk drencn potansyel farkı 15 volt se, ser bağlamada potansyel drençle doğru orantılı olduğundan, 5 Ω luk drence de 5 voltluk br potansyel düşer. öylece yukarıdak şeklde görüldüğü gb -N arasındak potansyel farkı 15+5= 0 volt bulunur. -N arasındak eş değer drenç, bulunur. -N arasındak potansyel farkı 0 volt olduğundan, - arasının potansyel farkı 10 eder. uradan; Nhat lgn Yayıncılık 1 N 10 0 N = = 160 volt bulunur. nn Cevapları Ω. 7 Ω 10 Ω 1 10 Ω Ω 0 Ω = 5. 5 Ω de keskl çzg çne alınan 5 Ω ve luk drençler ser bağlı olduğundan tüm devrenn eş değer drenc olur. mpermetre ana kol üzernde olduğuna göre; 0 = = 5 gösterr. 8 C nn Cevapları 1. D. D 3. D

4 Ünte Elektrk ve anyetzma Test 1 n Çözümler 3. Paralel= 1 Ω = 1. 1Ω 1 3 = 1Ω = Ω 0 Ω = 0 1Ω 6Ω 60 Üst koldak 1 drencnden geçen akım, alt koldak drencnden geçen akımın katı olursa, ve drençlernden şekldek gb eşt akımlar geçer. kımların şekldek gb dağılması çn, üst koldak eş değer drenç alt koldaknn yarısı kadar olmalıdır. 1 uradan, 1 = Ω bulunur. Cevap dır fekl III I tek 1 Ω le ser olduğundan, 60 luk gerlm sırasıyla 0 ve 0 bçmnde bölüşürler. u nedenle dek potansyel farkı da 0 olur. de üst kısımda bulunan luk drençlern ksnn de potansyel farkı 0 olacağından; 0 = = 10 bulunur.. 1, = Cevap dır Nhat lgn Yayıncılık. 1 1Ω 1 Paralel = Paralel = 3Ω Paralel = 3, = ve drençler ser bağlı olduğundan eş değerler olur. Dğer k drencn eş değer de 1 olur. Paralel kolların potansyel farkı eşt olduğundan; 1 = 18 1 = 1 = 3 bulunur. Cevap C dr 3Ω 1 1 le 1 paralel olduğundan eş değerler eder. uradan çıkan le da ser olduğundan, tüm devrenn eş değer 9 Ω olur. Cevap E dr

5 EETİ II, POTNSİYE F E DİENÇ ,5 7. 5,, 3 = 1 P 0,5 r= , Devrenn eş değer drenc olduğundan ana kol akımı = 1 olur. P arasının potansyel farkı P = 3.1 = 3 olur. P arasının potansyel farkı se P =.0,5 = olur. potansyel farkı se; 3+= 5 bulunur. Cevap C dr 10 Ω 1, 5, 1 I + 0 Nhat lgn Yayıncılık Her k kolun da potansyel farkı eşt olup 0 volttur. mpermetre üsttek kolda olduğundan; 0 1 = 10 = bulunur. Cevap C dr 6. 3Ω 1 8. top 3 1 = 9 9 Ω += Ω Her k anahtar açıkken devre dek gb olur. de üç drenç de ser bağlı olduğundan; 1 = = 11 Ω bulunur. nahtarların kapalı olması durumunda, düzenek dek gb olur. u şeklde her üç drenç de brbrne paralel bağlıdır = = 1Ω 1 = 11 olur. Cevap dır = 1 akımının geçtğ kolun potansyel farkı, 9 1 = 9 = olur. Dğer kolların potansyel farkı da 9 volt olur. u düşünce le dğer kolların akımları şeklde verldğ gb olur. uradan; top = = bulunur. Cevap E dr

6 6 Ünte Elektrk ve anyetzma 9. Önce dek gb harflendrme yapalım. dek harflerden yararlanarak y çzeblrz Ω 3 top = Ω luk drençten amperlk akım geçyorsa bu kolun potansyel farkı,.3= 6 demektr. u düşünce le hareket edldğnde dğer kolların ve ana kolun akımları şekl üzernde verldğ gb olur. 1 1 Cevap dır luk drençten 1 amper akım geçerse gerlm 1 volt olur. Paralel kolların gerlmlernn eşt olması düşünces le hareket edldğnde, luk drençten amperlk akım geçer. Cevap C dr 10. nahtar kapalı ken, 3 ve paralel olup eş değer olur. 1 drenc de buradan çıkan luk drence ser bağlı olup, tüm devrenn eş değer drenc 6 ohm olur. O hâlde üretecn potansyel farkı, = 1. eş1 = 60 volt olur. nahtar açıldığında devrede yalnızca 1 ve drençler kalır. u k drenç ser durumda olup, eş değer 1 + = 10 Ω dur. İknc durumda ampermetrenn gösterdğ değer; 60 = 6 = 10 = bulunur. eş Cevap dr Nhat lgn Yayıncılık 6 1 Ω 9 3 = 8Ω = 9 = 9.10= 90 volt Drençlern değeryle ters orantılı olacak şeklde akımlar dek gb dağıtılırsa, toplam akımın 9 amper olduğu görülür. Devrenn eş değer drenc 10 Ω olduğuna göre toplam gerlm de 90 volt olur. Cevap C dr 13. Elektrk devrelernde ampermetreler akımı ölçmek çn, voltmetreler potansyel farkını ölçmek çn kullanılır. İç drençler çok küçük olan ampermetreler akım ölçülecek yere ser olarak bağlanır. İç drençler sonsuz büyük olan voltmetreler potansyel farkı ölçülecek k nokta arasına paralel olarak bağlanır. erlen devrelern,, C ve E seçeneklernde bu aletler uygun olarak bağlanmıştır. D seçeneğnde yanlış bağlanmıştır. Cevap D dr.

7 EETİ II, POTNSİYE F E DİENÇ paralel bağl Ω Ω Cevap E dr. Nhat lgn Yayıncılık Drenc olmayan br yolda stenldğ gb hareket edleblr. u mantıkla bütün luk drençlern brbrne paralel olduğu görülür. = olur. Cevap dır. 15. Soruda verlen şekl harflendrme yöntem le aşağıdak gb çzeblrz. İk drenç kısa devreden dolayı devre dışı kalır. Gerye kalan k drenç de - noktaları arasında paralel bağlı gbdr. öylece devrenn eşdeğer drenc olur. u alandak k drenç noktalar aras nda kald ğ çn k sa devre olur. Cevap dır.