İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM EĞİTİM

Transkript

1 İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM EĞİTİM GİRİŞ Geleneksel Eğitim Mesleki Eğitim Formal Eğitim ve İnformal Eğitim Yaşam Boyu Eğitim Çevrimiçi (Ofline) Eğitim ve Çevrimdışı Eğitim Hizmet İçi Eğitim E-Eğitim (Elektronik Eğitim) M-Eğitim (Mobil Eğitim) K- Eğitim (Küresel Eğitim) U- Eğitim (Uzaktan Eğitim) Harmanlanmış Eğitim ÖZET BÖLÜM SONU SORULARI BÖLÜM UZAKTAN EĞİTİM GİRİŞ Uzaktan Eğitim Evreleri Mektupla Eğitim Radyo vetelevizyonla Eğitim Açıköğretim ve Konferans ile Eğitim İnternet ve Uydu Teknolojileri ile Eğitim Sanal Gerçeklik ve Simülasyonlar Uzaktan Eğitimin Tarihsel Gelişimi Uzaktan Eğitimde Zaman Kavramı Senkron Uzaktan Eğitim (Eş Zamanlı Uzaktan Eğitim) Asenkron Uzaktan Eğitim ( Eş Zamansız Eğitim) Karma (Blended) Uzaktan Eğitim Uzaktan Eğitimin Avantajları ve Dezavantajları Uzaktan Eğitimde Değerlendirme Uzaktan Eğitimde Ölçme Araçları Uzaktan Eğitim Kuramları Bağımsız Çalışma Kuramı...42

2 2.5.2 Öğretimin Endüstriyelleşmesi Kuramı Etkileşim ve İletişim Kuramı Yetişkin Eğitimi Kuramı Eşitlik Kuramı Bilişsel Kuram Duyuşsal Kuram Nörofizyolojik Kuram Yapısalcı Kuram Çoklu Zeka Kuramı Değişim Kuramı Simülatif Gerçeklik Kuramı Uzaktan Eğitimde Akreditasyon Uzaktan Eğitimin Beş Ana Koşulu ÖZET BÖLÜM SONU SORULARI BÖLÜM UZAKTAN EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ VE İNOVASYON GİRİŞ Uzaktan Eğitim Teknolojileri Uzaktan Eğitimde Inovasyon (Yenilikçilik) İnternet İnternetin Hayatımızdaki Yeri İnternet ile Gelen Problemler ve Çözümleri Web Tabanlı Uzaktan Eğitim ÖZET BÖLÜM SONU SORULARI BÖLÜM WEB ARAÇLARI VE UZAKTAN EĞİTİM GİRİŞ Web Araçlarının Eğitimdeki Yeri Web 1.0 Araçları Web 2.0 Araçları Web 3.0 Araçları Web 4.0 Araçları ÖZET BÖLÜM SONU SORULARI viii Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

3 5. BÖLÜM WEB TABANLI UZAKTAN EĞİTİM TASARIMI GİRİŞ Uzaktan Eğitim Tasarım Modelleri Uzaktan Eğitim Materyalleri Hazırlama İlkeleri Web Programcılığı HTML Macromedia Dreamveawer Macromedia Flash Adobe Photoshop PHP MYSQL DSMAX ÖZET BÖLÜM SONU SORULARI BÖLÜM YÖNETİM SİSTEMLERİ VE YARDIMCI ARAÇLAR GİRİŞ Ders Yönetim Sistemleri İçerik Yönetim Sistemleri YS Sıralaması Moodle (Modular Object Oriented Dynamic Learning Environment) Blackboard Drupal Edu E-Sınav Programları Elektronik Anket Programları Resim Çekme ve Video Kayıt Programları Web Konferans Programları FTP Serverler ÖZET BÖLÜM SONU SORULARI İçindekiler ix

4 1. BÖLÜM EĞİTİM Kazanımlar: Bölümün sonunda okurlar; Geleneksel Eğitim kavramını kavrayabilecek, Mesleki Eğitimin özelliklerini açıklayabilecek, Örgün Eğitim, Formal Eğitim ve İnformal Eğitim kavramlarını karşılaştırabilecek, Halk Eğitimi, Yaygın Eğitim ve Yaşam Boyu Öğrenme kavramlarını ayırtedebilecek, Çevrimiçi Eğitim ve Çevrimdışı Eğitim kavramlarını karşılaştırabilecek, Hizmetiçi Eğitimi açıklayabilecek, E-eğitimi (Elekronik Eğitimi) açıklayabilecek, M-Eğitimi (Mobil Eğitimi) açıklayabilecek, K-Eğitimi (Küresel Eğitimi) açıklayabilecek, U-Eğitimi (Uzaktan Eğitimi) açıklayabilecektir. İçindekiler: Giriş Geleneksel Eğitim Mesleki Eğitim Formal Eğitim ve İnformal Eğitim Yaşam Boyu Eğitim Çevrimiçi Eğitim Hizmetiçi Eğitim E-eğitim (Elekronik Eğitim) M-Eğitim (Mobil Eğitim) K-Eğitim (Küresel Eğitim) U-Eğitim (Uzaktan Eğitim) Özet Bölüm Sonu Soruları

5 GİRİŞ Eğitim, öğrencide istenilen davranışları geliştirmek, yanlış öğrenilen davranışları düzeltmek ve değiştirmek, istenmeyen davranışları silmek, kasıtlı kültürleme yapmak gibi amaçlarla yapılan etkinlikler çerçevesinde kişileri yetiştirmedir (Turgut, 1990; Ertürk, 1994; Varış, 1995; Adem, 1997; Erden,1998, Erden & Akman, 1998; Akçay, 2006). Her felsefi sisteme ve psikolojik yaklaşıma göre değişik şekillerde tanımlanmıştır (Sönmez, 2005). Dolayısı ile literatürde farklı araştırmacıların birbirinden farklı tanımlarına rastlanmak mümkündür. Eğitim topluma ve sosyal çevreye göre farklı görünümleri olan bir olgudur (Yılman, 1999). Diğer bir deyişle, insanların, ruh ve beden sağlığını koruyarak geliştirilmesi için yapılan tüm çalışmalardır (Sezgin, 1991). Eğitimi, daha geniş çerçevede tanımlamak da mümkündür: Eğitim, öğrencinin kendisine güvenmesi, yeterliliğine inanması, bireysel, çevresel ve sosyal yönlerden başarıya ulaşmasında, yüksek akademik ve kariyer beklentileri taşımasında yardımcı olması gerekir (Aslan ve Eraslan, 2003; Özden, 2003). Literatürde, eğitim kavramının yanında, öğretim kavramının da pek çok farklı bakış açısı ile tanımı bulunmaktadır. Öğretim, teşkilatlı ve düzenli olarak genellikle bir öğretim kurumunda (okul vs.) öğretmenler tarafından, öğrencilere, araç gereç kullanılarak bilgi aktarılması ve öğretilmesi çalışmalarının tümüdür (Akyüz, 2005). Öğretme, öğrenme ve eğitimin birbirinden farklı olduğu ile ilgili eğitimciler geçmişte pek çok açıklama yapmışlardır. Tüm bu çalışmalardan çıkan ortak sonucu şu şekilde belirtilebilir: Eğitim öğretme ve öğrenme kavramlarını kendi bünyesinde toplar. Bu kadar farklı eğitim kavramlarının olmasının sebebi ise, pek çok farklı eğitim türünün olmasıdır. Aşağıdaki ağ bu şekle bir örnek teşkil eder. 2 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

6 Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY Her geçen yıl, eğitim hayatına yenilikler getireceği ve değişimler yaşanacağı bir gerçektir. Bu gelişimlerin ve değişimlerin olması ise gelişen teknolojiye ve teknoloji içerisinde yetişen dijital gençliğe ayak uydurabilmek için zorunludur. Tüm bunların üstünde eğitim ortamlarının gerçek yaşamla tutarlılık göstermesi, somutlaştırılması ve öğrenciler için anlamlı hale getirilmesi, öğrencilerin başarılarına katkıda bulunan etkenlerin başında gelmektedir. Bu bölümde farklı eğitim kavramları incelenecek, bunların birbirlerinden farklılıkları ve benzerlikleri tartışılacaktır. 1.1 Geleneksel Eğitim Geleneksel öğretim etkinlikleri, öğreticilerin genellikle tek bir bilgi kaynağına, kitaba, bağlı olduğu ve genellikle dört duvardan oluşan sınıf içerisinde gerçekleştirilen etkinliklerdir. Geleneksel eğitim belirlenmiş gün ve saatler içerisinde gerçekleştirilme zorunluluğu vardır. Öğrenciler, genelde geleneksel eğitim ortamlarında etkinliklere edilgen bir alıcı olarak katılmakta ve kendine sunulan içeriği ezberlemekten öteye gidememektedir. Öğretmen ise geleneksel eğitim etkinliklerinde tek bilgi kaynağı olmaktadır. Geleneksel eğitim ortamlarında öğrenci, kendisine gerekli olmayan pek çok bilgi ile donatılabilmekte, kendi öğrenme sürecinin sorumluluğunu üstlenememektedir. Diğer yandan, öğrenci-öğretmen-aile-okul-kaynak arasında yeterli ve sürekli bir iletişim kolay ve hızlı bir şekilde sağlanmakta zorlanılmaktadır. Sınırlı bir zamanda yetiştirilmek zorunda olan bir müfredat olduğundan dolayı, derslerde araştırma konuları üzerinde çok az durulabilmektedir. Geleneksel eğitim, fiziksel mekan gerektirmesi ve eşzamanlı olarak yürütülmesi açısından uzaktan eğitimden farklıdır. ( Eğitim 3

7 1.2 Mesleki Eğitim Mesleki Eğitim, hayatın her alanında ihtiyaç duyulan mesleklere kalifiye eleman yetiştirme hedefini güder. Teknolojinin her geçen gün önemli derecede geliştiği düşünülürse Mesleki Eğitim de verilen eğitim, ülkelerin çağın gereksinimleri ile bağıntılı ihtiyaç duydukları elemanları güncel bilgi ile donatmaları olarak yansımaktadır. Günümüzde mesleki eğitimin önemi artmakta ve yeni projeler gündemdir. Bu projelere örnek olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde (KKTC) mesleki eğitimin gelişimi için çalışmalar yapan MEYAP projesini örnek olarak verilebilir. Ülkelerin, 5 parmağında 5 maarifet olan kişilere ihtiyacı vardır. Sadece beyin gücü değil, psikomotor beceriler ile de gelişmiş kişiler ülkenin iş dünyasındaki dengesini sağlayacaktır. Kaliteli, teknolojik yeniliklere açık bir mesleki eğitim, ülkeleri refaha ulaştıran adımlardan birisidir. Unutulmamalıdır ki, nitelikli işgücü açığının kapatılması için en etkin yol, mesleki eğitimin yaygınlaştırılmasıdır. Günümüzde karşılabilecek en yaygın mesleki eğitim branşlarına; Bilişim Teknolojileri, Grafik Fotoğraf ve Matbaa, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, Makine Teknololeri, Motorlu Araçlar Teknolojileri, Elektrik ve Elektronik Teknolojileri, İnşaat Teknolojisi, Ahşap Teknolojisi,... örnek olarak verilebilir Formal Eğitim ve İnformal Eğitim Formal eğitim; belirli kurallar çerçevesinde ve önceden belirlenmiş bir öğretim programına uygun olarak işlenilendir. İlköğretim, ortaöğretim, lise ve üniversitelerin büyük çoğunluğu formal eğitim veren kurumlardır. Eğitim dünyasında karşılaşılan diğer bir kavramda örgün eğitimdir. Örgün eğitim, okul sistemini ifade etmekte ve okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretimden oluşan bir formal eğitim sürecidir. İnformal eğitim belirgin bir plan ve uygulama olmadan, yaşam içinde kendiliğinden gerçekleşen eğitimdir. İnformal eğitim sürecinde iki önemli öğrenme yolu vardır. Bunlar, Gözlem ve Taklit dir. Örneğin; annesinin temiz ve tertipli giyindiğini gözlemleyen öğrencinin okula giderken temiz ve tertipli giyinmeyi öğrenmesi; veya hergün dişlerini fırçalayan babasını gören bir kızın da her gün dişlerini fırçalaması informal yolla öğrenilen iyi bir alışkanlıktır. Bu tür istendik davranışların oluşturulabilmesi için model olma 4 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

8 2. BÖLÜM UZAKTAN EĞİTİM Kazanımlar: Bölümün sonunda okurlar; Uzaktan Eğitimin Everelerini kavrayabilecek, Uzaktan Eğitimin tarihsel hiyerarşisi hakkında bilgi sahibi olacak, Mektupla Eğitimi kavrayabilecek, Radyo ve Televizyon ile Uzaktan Eğitimi kavrayabilecek, Açıköğretimi ve Konferans eğitimini kavrayabilecek, Açıköğretim okullarını örneklendirebilecek, İnternet ve Uydu Teknolojileri ile Uzaktan Eğitimi kavrayabilecek, Sanal Gerçeklik ve Simülasyonlarla gerçekleştirilen Uzaktan Eğitimi tanımlayabilecek, Uzaktan Eğitimde zamanın önemini anlayabilecek, Uzaktan Eğitimi zamana göre sınıflandırabilecek, Eşzamanlı Uzaktan Eğitimi açıklayabilecek, Eşzamansız Uzaktan Eğitimi açıklayabilecek, Karma Uzaktan Eğitimin önemini anlayabilecek, Uzaktan Eğitimin avantajlarını ve dezavantajlarını örneklendirebilecek, Uzaktan Eğitimde Kuramları kavrayabilecek, Uzaktan Eğitimde Kuramları örneklendirebilecek, Uzaktan Eğitimde değerlendirme yöntemlerini örneklendirebilecek, Uzaktan Eğitimde akreditasyonun önemini açıklayabilecek, Uzaktan Eğitimin beş koşulunu bilecektir.

9 İçindekiler: Giriş Uzaktan Eğitimin Evreleri Uzaktan Eğitimde Zaman Kavramı Uzaktan Eğitimde Değerlendirme Uzaktan Eğitimin Avantajları ve Dezavantajları Uzaktan Eğitim Kuramları Uzaktan Eğitimde Akreditasyon Uzaktan Eğitimin Koşulları Özet Bölüm Sonu Soruları 18 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

10 GİRİŞ Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY Hayatta karşılaşılan teknolojik tüm yenilikler ve değişimler gibi, Uzaktan Eğitim de birdenbire oluşmamışır. Farklı evrelerden geçmiş, tarih boyunca farklı kuramlara uydurulmaya çalışılmıştır. Avantajlı olduğunu söyleyen araştırmacılar olmuş, dezavantajlı olduğunu söyleyenler olmuştur. Bir kısım araştırmacı da geleneksel eğitime yardımcı eğitim olarak düzenlenmesinin en uygun olacağı görüşünü savunmuştur. Tüm görüşlere, var olan tüm itiraz ve yeniliğe karşı direnişlere rağmen, uzaktan eğitim hayatımıza girmiştir. Uzaktan eğitim bir E-eğitim olabilir; bir K-eğitim; bir M-eğitim olabilir ama tam olarak Geleneksel eğitimin zıttı olan bir eğitim türüdür. Bu bölümde, uzaktan eğitimin evreleri; uzaktan eğitimde zaman kavramı; uzaktan eğitimin avantaj ve dezavantajları; uzaktan eğitimde değerlendirme; uzaktan eğitim kuramları ve uzaktan eğitimin beş ana koşulu incelenecektir. 2.1 Uzaktan Eğitim Evreleri Uzaktan Eğitim, günümüze gelene kadar pek çok farklı isimle anılmış ve değişik uygulamalarla ortaya çıkmıştır. Alkan a (1996) göre Uzaktan Eğitimin sekiz aşaması vardır. Uzaktan eğitimdeki uygulamaların bu doğrultuda başlangıçtan günümüze kadar kaydettiği gelişmeler şunlardır: 1. Dışardan sınava alma uygulaması, 2. Yazılı iletişimi esas alma, 3. Radyo ve TV yi esas alma, 4. Kitle iletişimini esas alma, 5. Bilgisayar ve çoklu ortamları esas alma, 6. Bireysel ve kitlesel süreçleri bütünleştirme, 7. Örgün ve yaygın eğitim kurumlarını bütünleştirmeyi esas alan örgütlenme, ve 8. Uzaktan eğitim sistemini küreselleştirmesi gibi farklı nitelikte değişik aşamalardan oluşmaktadır (Alkan,1996). Bu kavram kullanılmaya başlanmadan önce Evde Öğrenim Kursları, Mektupla Eğitim Kursları, Radyo İstasyonu Dersleri, Televizyon ile Eğitim, Açıköğretim,..vs. kavramları kullanılmakta idi. Bunların bir kısmı kaynaklarda Uzaktan Eğitim olarak kayıtlı iken, bir kısmı ise kayıtlı değildir. İlk kez, Uzaktan Eğitim terimi, 1892 yılında Wisconsin Üniversitesi katologunda kullanılmıştır. Uzaktan Eğitim 19

11 Uzaktan Eğitimin beş evresi vardır: Birinci evresi, Mektupla Eğitim dir; ikinci evresi, Radyo ve Televizyon ile gerçekleştirilen eğitim; üçüncü evresi, Açıköğretim ve Konferans ile gerçekleştirilen eğitim, dördüncü evresi İnternet ve Uydu Bağlantısı ile gerçekleştirilen eğitim ve beşinci evresi, Sanal Gerçekcilik ve Simülasyonlar la gerçekleştirilen eğitimdir. Uzaktan Eğitim, birden bire internet üzerinde uygulanmaya başlanan bir eğitim modeli değildir. Günümüzde olan çalışmaları anlayabilecek ve daha iyi çalışmalar yapabilmek için uzaktan eğitimin geçirdiği evrelerden haberdar olmak gerekir Mektupla Eğitim Uzaktan eğitimin başlangıcı sayılabilecek mektupla öğretim, bir okul veya yetkili kurum tarafından posta vasıtasıyla yürütülen eğitim yöntemidir. Eşzamansız ve karma eğitim olarak gerçekleştirilebilir. Mektupla eğitim, kültürel gelişim amacıyla veya mesleki eğitim hedefi ile başlatılmıştır. Literatür incelendiğinde; fiziksel engellerinden dolayı eve bağlı olanlar, görme engelliler, işitme engelli çocukların anne-babaları için özel programlar, mesleki eğitim hizmetlerinin mektup aracılığı ile düzenlendiği görülmektedir. Uzaktan eğitimin avantajlarını farkeden iş çevreleri, dernekler ve silahlı kuvvetler, mektupla öğrenimden yoğun biçimde yararlanan kurumlar olmuştur yılında, İngiltere de, bir stenograf olan Pitman, mektupla steno öğretmeye başlamıştır yılında ABD de eğitim ile ilgili ilk radyo istasyonu kurulana kadar mektupla eğitim hızlı bir şekilde farklı ülkelerde kullanım alanı bulmuştur. Türkiye de ilk uzaktan eğitim uygulaması 1956 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsünde başlatılmıştır. Bankada çalışanların hizmet içinde yetiştirilmesini amaçlayan bu çalışmada banka çalışanları mektupla eğitim görmüşlerdir. Türk Eğitim Sisteminde 1958 yılında uzaktan eğitim uygulamasında, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Mektupla Öğretim Merkezi kurulmuş ve dışarıdan okul bitirmek isteyenlere mektupla kurslar verilmeye başlanmıştır yılında Mektupla Öğretim Merkezi, Mektupla Öğretim Okuluna dönüştürülmüştür. 20 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

12 3. BÖLÜM UZAKTAN EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ VE İNOVASYON Kazanımlar: Bu bölümün sonunda okurlar; Uzaktan eğitim teknolojilerini sınıflandırabilmek, Uzaktan eğitim teknolojilerinin avantaj ve dezavantajlarını açıklayabilecek, Teknoloji destekli işbirlikli öğrenme aktivitelerinin uygulanmasındaki sıkıntıları açıklayabilecek, Uzaktan eğitimde teknolojik araç gereçler satın alırken nelere dikkat edilebileceği ile ilgili bilgi sahibi olacak, Uzaktan eğitimde yenilikçilik kavramını açıklayabilecek, İnternetin hayatımızdaki yerini örneklendirebilecek, İnternet ile gelebilecek problemleri örneklendirecek ve çözüm önerileri verebilecek, İnternet bağımlılığı kavramını kavarayabilecek ve çözüm önerileri üretebilecek, Web Tabanlı Uzaktan Eğitimi açıklayabilecektir. İçindekiler: Giriş Uzaktan Eğitim Teknolojileri Uzaktan Eğitimde İnovasyon İnternet Özet Bölüm Sonu Soruları

13 GİRİŞ Bu bölümde Uzaktan Eğitim Teknolojilerilerinden bahsedilecektir. Bu teknolojilerin Uzaktan Eğitime getirdiği Yenilikler ve İnovasyon kavramı tartışılacaktır. Uzaktan Eğitimin gelişmesinde önemli bir rolü olan İnternet den bahsedilecek ve internet ile gelen problemlerden onları aza indirmek için neler yapılabileceğinden bahsedilecektir. Uzaktan Eğitim çalışmalarında bir engel olarak duran çağın problemi İnternet Bağımlılığı tartışılacaktır. 3.1 Uzaktan Eğitim Teknolojileri Uzaktan eğitim teknolojileri genel olarak mektup yoluyla öğretimden, basılı materyal, radyo, televizyon, audio ve video kasetler, çoklu ortam teknolojileri, bilgisayar destekli eğitim, elektronik posta, internet, veritabanları, uydu teknolojileri ve videokonferanstan sanal gerçeklik olarak geniş bir yelpazede ortaya çıkmaktadır. Bunlardan birkısmı etkileşimli iken, bir kısmı da etkileşimsiz olarak gerçekleşmektedir. Tüm bu teknolojiler metin, ses, görüntü ve elektronik ortam gibi değişik ortamlarda farklı uzaktan eğitim amaçlı kullanım özelliklerine sahiptir. 56 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

14 Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY Uzaktan eğitimde teknolojik araçlar sınıflandırılacak olunursa; Yazı Ses Elektronik Ortam Görüntü, olarak dört sınıfta incelenebilir. Uzaktan Eğitim Teknolojilerinin sınıflandırılması ve karşılaştırılması aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Tablo.5 Uzaktan Eğitim Teknolojilerinin Sınıflandırılması ( Uzaktan öğretimin en uygun teknoloji seçimi yaparken, öğrencinin ihtiyaçları ve öğretilecek materyallerin gerektirdikleri dikkate alınarak yapılmalıdır. En uygun teknoloji ihtiyaçları karşılayan teknolojidir. Eğitim açısından teknoloji, öğretimin amacı değil, onun yardımcısıdır. Yapılan bazı araştırmalar göstermektedir ki; uzaktan eğitimde en uygun teknoloji olarak canlı video konferans yöntemi önerilmiştir. Böylelikle farklı bölgelerdeki insanlarla görüntülü, sesli ve yazılı olarak iletişim sağlama gerçekleştirilebilir. Uzaktan Eğitim Teknolojileri ve İnovasyon 57

15 Uzaktan Eğitim Teknolojilerini Kullanmaktaki Sıkıntılar: Teknolojik Problemler, Elektirik kesintisi (elektronik cihazların kullanımında), Cep telefonu, labtop veya bilgisayarımıza virüs girmesi Kullanılacak programların çalışmaz durumda olması, Teknolojik aracın bozulması, gibi problemler uzaktan eğitim uygulamalarında sıkıntılar yaşanmasına sebep olabilir. Uzaktan Eğitimde Teknolojik Araç Gereç Seçimi: Çevrede pek çok teknolojik araç vardır. Bunlardan hangisi alınmalıdır? Ucuz olan? Marka olan? En çok konuşulan, yoksa aradaşların aldığını mı? Burada herhangi bir teknolojik araç alırken sorulabilecek birkaç soru, kişiyi doğu seçime yönlendirecektir: Alınacak teknolojik araç, kişinin şu an ihtiyaç duyduğu özellikleri taşıyor mudur? Gelecek 3 yıl içinde de, gelişen teknolojiyi takiben ihtiyaçları karşılayacak mıdır? Alınacak teknolojik aracın ve bileşenlerinin garantisi var mıdır? Aracın markasına, rengarenk ve süslü olmasına mı, yoksa özelliklerine mi bakılmalıdır? (Tabi ki özelliklerine bakılmalıdır. Aracın güzel görünmesi, kapasitesinin yüksek olması anlamına gelmez.) Taşınabilir olmasına mı, yoksa daha özellikli bir teknolojik araca mı ihtiyacınız vardır? (unutmamalıdır ki, bilgisayarın küçük ve daha güzel olması, daha iyi olması demek değildir). Alınacak bir teknolojik aracın tüm bileşenlerinin uyumlu özelliğe sahip olması gerekir. İyi bir işlemcinin kullanıldığı bir bilgisayara düşük kapasiteli bir hafıza takmak, o bilgisayarın işlemcisinden beklenen performansın alınmasını engeller. Diğer yandan, bir ilkokul öğrencisine en iyi tasarımcıların dahi hayalini kurduğu ürünler, sırf en iyisi olsun diye almak pek de mantıklı bir teknolojik araç seçimi olmaz. Unutulmamalıdır ki, en son teknoloji her zaman en pahalıdır, bu durumda birkaç ay önce çıkan modeller tercih edilerek performanstan çok fazla ödün vermeksizin hesaplı alımlar yapılabilir. 58 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

16 4. BÖLÜM WEB ARAÇLARI VE UZAKTAN EĞİTİM Kazanımlar: Bölümün sonunda okurlar; Web araçlarının eğitimdeki yerini kavrayabilecek, Web tabanlı uzaktan eğitimi kavrayabilecek, Web 1.0 araçlarını örneklendirebilecek, Web 2.0 araçlarını örneklendirebilecek, Web 3.0 araçlarını örneklendirebilecek, Web 4.0 araçlarını örneklendirebilecek, Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0 ve Web 4.0 araçları arasındaki farkı açıklayabilecektir. İçindekiler: Giriş Web Araçlarının Eğitimdeki Yeri Web 1.0 Araçları Web 2.0 Araçları Web 3.0 Araçları Web 4.0 Araçları Özet Bölüm Sonu Soruları

17 GİRİŞ Bu bölümümde günümüzde en çok kullanılan Web araçları tanıtılacak ve anlatılacaktır. Bunların eğitimde, özellikle uzaktan eğitimde nasıl kullanıldığından bahsedilecektir. Ayrıca pek çok eğitim kaynağında karşılan Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0 ve Web 4.0 araçlarının özellikleri açıklanacaktır. 4.1 Web Araçlarının Eğitimdeki Yeri Öğretim araç gereçlerinde seçim çok önemlidir. İyi bir seçim yapmadan önce mutlaka var olan araçlar incelenmeli, ve iyi bir literatür taraması yapılarak bu araçların sunduğu özellikler kişilerin ihtiyaçlarını karşılayıp, karşılamadığı araştırılmalıdır. Ticari kazanç yeri haline gelen İnternette, pek çok araç bulunmaktadır. İnternette ulaşılabilecek ve üye olup hizmetlerinden faydalanabilinecek web ortamlarına Web Araçları ismi verilmiştir. Bunlar gelişim özelliklerine göre Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0 ve Web 4.0 gibi isimler almışlardır. Aşağıdaki şekilde bu araçlardan örnekler görülmektedir. 78 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

18 Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY 4.2. Web 1.0 Araçları Web 1.0 bilgiye erişim ve bulma amaçlı olarak kullanılmıştır. Kapp ve Driscoll (2010) unda Web 1.0 ın gelişimini özetlerken; 1993 te tarayıcının ortaya çıkmasıyla, toplumun daha çok bilgiye ulaşım fırsatı bulduğunu ifade etmiştir. Ayrıca internete olan ilgi arttıkça mali hizmetlerdeki şirketler, bankalar ve seyahat endüstrisi daha fazla ilgi çeken ve yenilik getiren müşterilerin web erişimi ile bilgiye ulaşmalarını sağlama fırsatını yakaladıklarını vurgulamıştır. Web 1.0 teknolojileri içerisinde, baslangıçta Lycos ve WebCravler gibi arama motorları popüler olmuş, daha sonraları Yahoo bu ihtiyacı karşılar hale gelmiştir. Son olarak Google, bu alanda yerini güvence altına almıştır (Kapp ve Driscoll, 2010). Diğer web araçlarına örnek olarak Kurumsal web siteleri, web tabanlı e-posta programları (örneğin mail.com, gmail.com, yahoo.com, ), kişisel web siteleri, gazete veya tanıtım amaçlı hazırlanan araçlar, ftp payalaşımları ve IRC verilebilir. Bu araçların ortak özellikleri: bilgiyi sunarlar, içerdikleri bilgileri aramanıza izin verirler, üye olup size ait bölümü kimsenin görmemesini sağlayabilirler. 4.3 Web 2.0 Araçları Web 2.0 araçları kullanıcılarına üye olma, içeriği takip etme yanında, kendine ait bir alan ve kendi alanını aracının izin verdiği ölçüde düzenleme hakkı verir. Web 2.0 araçları eğitime pek çok kolaylıklar sağlamıştır. Pek çok kurum tarafından eğitime yardımcı bir araç olarak kullanılmıştır. Kendi sesini duyurmak isteyen, reklamlarını yayınlamak isteyen firmalar, yoğunlukla kullanılan Web 2.0 araçlarını kullanmak durumunda kalmıştır. Bunlara örnek olarak; facebook, blogcu, flickr, hi5, linkedin, ning, skype, twitter, wikispaces ve youtube verilebilir. Facebook 20.yüz yılda çok kullanılan bir sosyal iletişim ağıdır. Bu ortamda kişiler e-posta gönderebilir, video, resim, sunum gibi herhangi bir döküman paylaşabilirler, kendi gruplarını oluşturabilirler, paralı/parasız oyun oynayabilirler. Facebook, ayrıca pek çok kurumun ders ve etkinlik duyurlarını gerçekleştirdiği bir ortam olarak da dikkat çekmektedir. Blogcu Bloglar son yıllarda yaygın olarak eğitim ve tanıtım amaçlı olarak kullanılan sayfalardır. Blogcu, eblog, blogger,... gibi programlar ile kişiler hiçbir programcılık bilgisine sahip olmadan sadece üye olarak internet üzerinden yayın yapmaya başlayabilirler. Web Araçları ve Uzaktan Eğitim 79

19 5. BÖLÜM WEB TABANLI UZAKTAN EĞİTİM TASARIMI Kazanımlar: Bölümün sonunda okurlar; Uzaktan Eğitim tasarım modellerini tanımlayabilecek, HTML program kodları hakkında bilgi sahibi olabilecek, Macromedia Dreamweaver hakkında bilgi sahibi olabilecek, Macromedia Flash hakkında bilgi sahibi olabilecek, Adobe Photoshop hakkında bilgi sahibi olabilecek, Uzaktan Eğitim tasarım modelleri hakkında bilgi sahibi olabilecek, Uzaktan Eğitimde materyal hazırlama ilkeleri hakkında bilgi sahibi olabilecektir. İçindekiler: Giriş Uzaktan Eğitim Tasarım Modelleri Uzaktan Eğitimde Materyal Hazırlama İlkeleri Web Programcılığı Özet Bölüm Sonu Soruları

20 GİRİŞ Web tabanlı Uzaktan Eğitim tasarımı yapmadan önce daha önce denenmiş tasarım ilkelerinden faydalanmak gerekir. Bu modeller doğrultusunda yeni tasarımlar geliştirilebilir veya kurumlar kendi modellerini yaratabilirler. Modeli seçtikten sonra adımları takip ederek platform tasarımına başlanabilir. Bu platform tasarımında eğitimcilerin karşısına pek çok program isimleri çıkmaktadır. Bu bölümde bunlardan örnekler verilecek ve bu örnek programlar tanıtılacaktır. 5.1 Uzaktan Eğitim Tasarım Modelleri Uzaktan eğitimde pek çok tasarım modeli vardır. Literatür araştırmaları sonucunda bulunan on üç tanesi şunlardır: Gerleach ve Ely Modeli (1971) Bu model içerisindeki döngüler hedefler ve davaranışlar kazandırılıncaya kadar devam eder. Öğretim ortamlarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi aşamaları da bu model içerisindeki unsurlardandır. Özel Ulusal Medya Modeli (1971) ABD de, Ulusal Medya Enstitüsü nün geliştirdiği bu model; döngü içermemekle birlikte dokuz tane basamaklardan oluşmaktadır: Problemi tanıma, faaliyet analizi yapma, faaliyet organize etme, hedefleri belirleme, yöntemleri belirleme, prototip model ve ön tasarımı hazırlama, ön tasarımı ve denemeyi yapma, sonuçları analiz etme ve uygulamayı yapma. Bu model pek çok üniversite tarafından kullanılmaktadır ve gelecek yüz yıl da kullanılmaya devam edilecektir(gustafson & Branch,1997). Ramiszowski Modeli (1981) Bu modelde esas olan öğretim sonrası değerlendirme dir; bu değerlendirme sonucunda istenen çıktılar elde edilinceye kadar; hedef ve davranışlar da ve öğretim de değişiklikler yapılır. Jerrold Kemp Modeli (1985) Bu modelde daha çok konuların analizi, öğrencilerin özellikleri, davranışlar, öğretmen faaliyetleri, kaynaklar, destekleme hizmetleri ve değerlendirme üzerinde durulmaktadır (Kemp, Morrison ve Ross,1994). Knirk ve Gustafson Modeli(1986) Bu model problem tanımı, tasarım ve geliştirme olmak üzere, temelde üç farklı aşamadan oluşur. Bu modelin zayıf yönlerinde biri, değerlendirme ve gözden geçirmenin en son safhalarda ortaya çıkmasıdır. Bu eksikliği Hannafin ve Peck Modelinde giderildiği görülmektedir (Hannafin ve Peck, 1988) 86 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

21 Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY Hannafin ve Peck Modeli(1987) Bu modelde yapılan her aşamada (ihtiyaç belirleme, tasarım, geliştirme ve uygulama aşamalarında ) gözden geçirme ve değerlendirme hedef alınmaktadır. Basit fakat etkileyici bir model olan Hannafin ve Peck modeli, uzaktan eğitim uzmanları için geliştirilmiştir (Hannafin & Peck, 1988). Bu model uzaktan eğitime yeni başlayan kurumlar için uygun değildir. Diamond Modeli (1989) Diamond tarafından geliştirilen model; ihtiyaçların belirlenmesi, hedeflerin belirlenmesi, öğrencilerin belirlenmesi, tasarımın belirlenmesi, uygulamanın belirlenmesi, değerlendirme ve gözden geçirme döngüsünden oluşmaktadır. Bu döngü bütün değerlendirme ve gözden geçirme sonucunda ortaya çıkan bütün hatalar ve eksiklikler düzeltilinceye kadar devam eder. Hızlı Protatipf Model (1990) Hızlı Protatip model, Tripp ve Bichelmeyer tarafından,1990 yılında tasarlanmıştır. Bu model, ihtiyaçların belirlenmesi, tasarım yapılması, kaynak taraması yapılması ve sistemin yerleştirilmesi unsurlarını içerir. Bu modelde tekrarlanan döngüler olmadığından dolayı, kısa zamanda geliştirilmek istenen öğretimler için kullanılabilir (Tripp and Bichelmeyer 1990) Dick ve Carey Modeli (1996) Dick ve Carey tarafından 1996 da geliştirilen bir modeldir. Bu model sistem yaklaşımını kullanarak Formative Değerlendirme üzerinde durmaktadır. Gagne,Briggs ve Wager Modeli (1992) Gagne, Briggs ve Wager in 1992 de geliştirdiği model; ihtiyaçların belirlenmesi, hedeflerin belirlenmesi, davranışların belirlenmesi, hedef kitle tanımı, gerekli olan yeteneğin belirlenmesi, konu devamlılığı ve akışkanlık sağlanması, uygulama faaliyetleri, değerlendirme faaliyetleri, belirlenen hatalar ve eksiklerin giderilmesi için dönüt sistemi nin oluşturulması bölümleriden oluşur. Syracuse Modeli(1992) Genelde yüksek öğretim düzeyinde eğitim düzenlerken kullanılan model, ABD de 1992 de ilk taslağı oluşturulan ve denenen model, 1998 yılında tüm üniversitede kullanılmaya başlanmıştır. Syracuse Üniversitesi tarafından geliştirilmiştir. Bu model; hedef belirleme, tasarım formatı belirleme, değerlendirme ve materyal seçimi, tasarım ve test yapma, koordinasyon, uygulama değerlendirme ve gözden geçirme faaliyetlerinin belli aşamalarında tasarım ve değerlendirme faaliyetlerine dönmesi ve tekrardan gerkli olan kısımların organize edilmesi ile gerçekleşir. Web Tabanlı Uzaktan Eğitim Tasarımı 87

22 6. BÖLÜM YÖNETİM SİSTEMLERİ VE YARDIMCI ARAÇLAR Kazanımlar: Bölümün sonunda okurlar; Ders Yönetim Sistemlerini örneklendirebilecek, İçerik Yönetim Sistemlerini örneklendirebilecek, Moodle hakkında bilgi sahibi olabilecek, Blackboard hakkında bilgi sahibi olabilecek, Drupal hakkında bilgi sahibi olabilecek, Edu 2.0 hakkında bilgi sahibi olabilecek, E-sınav programları hakkında bilgi sahibi olabilecek, Elektronik Anket Programları hakkında bilgi sahibi olabilecek, Resim Çekme ve Video Programları hakkında bilgi sahibi olabilecektir. İçindekiler: Giriş Ders Yönetim Sistemleri İçerik Yönetim Sistemleri Moodle Blackboard Drupal Edu 2.0 E-Sınav Programları Elektronik Anket Programları Resim Çekme ve Video Programları FTP Serverler Özet Bölüm Sonu Soruları

23 GİRİŞ Yönetim sistemleri temel anlamda iki kategoride incelenebilir: Ders Yönetim Sistemleri (DYS) ve İçerik Yönetim Sistemleri (CMS). Özellikle Web tabanlı Uzaktan Eğitimde, akla gelen ilk soru Ders Yönetim Sistemi mi, İçerik Yönetim Sistemi (DYS/ İYS) mi kullanmalıyım? sorusudur. Bu bölümde bunlar detaylı olarak incelenecek ve örneklendirilecektir. 6.1 Ders Yönetim Sistemleri Ders Yönetim Sistemleri (DYSDYS) öğrenci, eğitim elemanı ve ders materyalleri arasında etkileşimi ve iletişimi kolaylaştıran, bunları yöneten, izleyen ve raporlayan web tabanlı yazılımlara verilen genel isimdir. DYS, eğitim materyali sunma, sunulan eğitim materyalini, eğitim aktivitelerinin ve eğitim etkileşimlerinin ağ üzerinden yapılmasını sağlayan bir platformdur. En çok kullanılan DYS sistemleri, Blackboard ve Moodle dır. DYS, ingilizce olarak Learning Management System (LMS) olarak ifade edilmektedir. DYS kavramı Türkçe literatür taramalarında farklı isimlerle de görülebilmektedir. Bu isimlerden bazıları: ÖYS: Öğrenme Yönetim Sistemi, KYS: Kurs Yönetim Sistemi, EYS: Eğitim Yönetim Sistemidir. İngilizce literatürde de DYS kavramı yerine şu kavramlarla karşılaşılır: LMS: Learning Management System, CMS: Course Management System, LCMS: Learning Content Management System, MLE: Managed Learning Environment, LSS: Learning Support System veya LP: Learning Platform VLE: Virtual Learning Platform MLE: Mobile Learning Platform Açık kaynak kodlu öğrenme yönetim sistemlerini incelemek için opensourcecms adresini ziyaret ediniz. Bunun dışında adresinde yer alan yazılımlara da bakabilirsiniz. 108 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

24 6.2 İçerik Yönetim Sistemleri Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY İçerik Yönetim Sistemleri (İYS). Genelde, ASP, PHP gibi web programlama dilleriyle oluşturulan, üyelik sistemi, makale ekleme, haber yazma, anket, forum gibi, özellikleri kullanıcılarına sunan bir sistemdir. İYS, ingilizce olarak Content Management System (CMS) olarak ifade edilmektedir. Bazı İYS sistemleri: Php Nuke, Post Nuke, Xoops, envolution, E-xoops, EzContents, MyPhpNuke, MamboServer, Dcp Portal,... vs. örnek olarak verilebilir. Günümüzde bazı sistemler kendilerini geliştirerek, hem DYS, hem de İYS özelliklerini taşımaktadırlar. Bundan dolayı ilerleyen bölümlerde, DYS ve İYS, kısaca YS (Yönetim Sistemi) olarak ifade edilecektir. DYS ve İYS lerin Avantaları: Hızlı ve kolay veri girdisi, Birçok bileşenin bir arada olması, Tasarım ve içerik değiştirebilme özelliği, Kolay kurulum, Özel üye bölümleri, Forum, Anket, Özel Mesaj gibi kullanıcı için önemli bileşenlerin bir arada olabilmesi, Kaynak kodlarının açık olması (bir kısmı hariç), Güncelleme yenilenmesidir. ( Ticari Amaçlı YS: Blackboard ecollege WebCT (Blackboard WebCT yi satın almıştır) Desire2Learn ClassFronter FirstClass Lotus Learning Space LUVIT TopClass Angel_Learning, Tutor2000,... Yönetim Sistemleri ve Yardımcı Araçlar 109

25 Açık Kaynak Kodlu Yönetim Sistemleri MOODLE Interact Claroline ATutor Fle3 Learning Environment exe dotlrn Jones e-education TinyLMS Dokeos Olat vs. 6.3 YS Sıralaması Yönetim sistemleri ile ilgili detaylı bilgi bulunabilecek sitelerden bir tanesi de Alexa.com' dur. Bu site' de, her bir platformun kaç tane bayan kullanıcısı, kaç tane erkek kullanıcısı olduğu, bunların eğitim düzeyleri, internet bağlantı türleri gibi bilgiler bulunabillir. Ayrıca, bu site içerisinde platformlar Alexa Sıralaması ile tercih yoğunluğuna göre, puan almaktadırlar. Tablo' ya bakılarak, en çok tercih edilen Olat, Edu 2.0, Docebo ve Atutor olduğu görülmektedir. Tablo.7 YS lerin Alexa Sıralaması Sistem URL Kullanım Alexa Sıralaması ATutor Ücretsiz Blackboard ÜCRETLİ 2565 Desire2Learn ÜCRETLİ Docebo Ücretsiz Dokeos Ücretsiz Drupal Ücretsiz 391 Edu ÜCRETLİ Moodle htttp:// Ücretsiz 4945 Olat Ücretsiz WordPress Ücretsiz Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

26 Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY 6.4 Moodle (Modular Object Oriented Dynamic Learning Environment) Moodle Esnek (Modüler) Nesne Yönelimli Dinamik Öğrenme Ortamı dır. Moodle, ücretsiz kullanılabilecek, açık kaynak kodlu bir YS dir. MySQL ve PostgreSQL veri tabanı sistemleri altında ve PHP dilini destekleyen herhangi bir ortamda (Linux, Windows vs) çalışmaktadır. Martin Dougimas tarafından Avustralyadaki Perth Üniversitesinde geliştirilmiştir. Moodle açık kaynak kodlu ve ücretsiz bir yazılımdır. Dünya da MOODLE Moodle Uygulamasını Kullanan Üniversiteler den örnekler: Athabasca Üniversitesi, Alaska Pacific Üniversitesi, California State Üniversitesi, Dublin City Universitesi, Glasgow Üniversitesi, Lewis Üniversitesi, Caribbean Üniversitesi, Louisiana State Üniversitesi, Concordia Üniversitesi, DePauw Üniversitesi, Christian Üniversitesi, Humboldt Üniversitesi, Newman Üniversitesi, Texas Üniversitesi,...vs. Türkiye de MOODLE Türkiye de kayıtlı 208 site bulunmaktadır ( Bunlardan bazıları: Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi, Bilkent Üniversitesi ( ) İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ( ) Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü ( ie.boun.edu.tr/moodle ) İstanbul Teknik Üniversitesi ( ) Yönetim Sistemleri ve Yardımcı Araçlar 111

27 7. BÖLÜM UZAKTAN EĞİTİM ÖRNEKLERİ Kazanımlar: Bölümün sonunda okurlar; Dünyadaki ilk beş Mega Üniversite hakkında bilgi sahibi olacak, KKTC de uzaktan eğitim veren okullardan örnekler verebilecek, Türkiye de uzaktan eğitim veren okullardan örnekler verebilecek, Dünya da uzaktan eğitim veren okullardan örnekler verebilecektir. İçindekiler: Giriş İlk Beş Mega Üniversite KKTC de Uzaktan Eğitim Uygulamalarından Örnekler Türkiye de Uzaktan Eğitim Uygulamalarından Örnekler Diğer Uzaktan Eğitim Uygulamalarından Örnekler Özet Bölüm Sonu Soruları

28 GİRİŞ Bu bölümde ilk beş mega üniversitelerden bahsedilecektir. KKTC de, Türkiye de ve Dünyada Uzaktan Eğitim Uygulamalarına örnekler verilecektir. 7.1 İlk Beş Mega Ünivesite Günümüzde üniversiteler, öğrenci sayısına ve eğitim uygulamaları zenginiğine göre: Küresel Üniversite, Mega Üniversite ve Süper Lig Üniversitesi adlarını alabilirler. Bu üniversiteler in üzerinde öğrenciye sahip, dünya üzerinde uzaktan eğitim, bilgi ve iletişim teknolojileri tabanlı bir öğrenme ve yaşam boyu öğrenme ortamı sunan üniversitelerdir (Jung, 2004). Üniversitelerin web sayfalarından ve kaynaklardan edinilen bilgiye göre ilk beş Mega Üniversite sırası ile Indira Gandhi National Open University, Alama IQ- BAL Open University, Islamic Azad University, Anadolu Üniversitesi ve National University dir. Web siteleri ve öğrenci sayıları aşağıda verilmiştir Ülke Web Sitesi Kuruluş Tarihi Öğrenci Sayısı 1 Indira Gandhi National Open University Yeni Delphi, Hindistan igno 1985 Kamu 2,500,000 2 Alama IQBAL Open University İslamabad, Pakistan Kamu 1,806,214 3 Islamic Azad University Tahran, İran Özel 1,600,000 ( iau.ac.ir/) 4 Anadolu Üniversitesi Eskişehir, Türkiye Kamu National Üniversity Gazipur, Bangladeş Kamu 1,000, Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

29 Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY Indira Gandhi National Open University 1985 de kurulan Indira Gandhi National Open Universitesi ( ac.in/ignou), Dünyanın en büyük, en çok eğitim kurumunu ve en çok öğrenciyi bünyesinde barındıran Mega Üniversitesidir. Web sitesinden edinilen bilgiye göre 2,500,000 den fazla öğrencisi bulunmaktadır. Üniversitenin, 338 tane programı ve 3,500 tane dersi vardır.web sitesi İngilizce ve Hintçe olarak hizmet vermektedir. Üniversite 1991 de Açık Uzaktan Öğrenme Sistemlerinin denetimi için DEC i kurdu. Bu kurum aracılığı ile akreditasyon verme yetkisini yasal olarak elinde tutmaktadır. Asya ve Afrika da pek çok ülke ile işbirliği yapmaktadır. Birden fazla dilde Australia, United Kingdom, France, United Arab Emirates, Qatar, Kuwait, Oman, Bahrain, Abu Dhabi, Seychelles, Mauritius, Maldives, Ethiopia, Madagascar, Papua New Guinea and Liberia ile ittifak içerisindedir. Yüzyüze eğitim olarak vermekte olduğu eğitimi uzaktan eğitim öğrencilerine de; Fizik ve Doğa Bilimleri, Hemşirelik, Sağlık, Mühendislik ve Teknoloji, Bilgisayar, Kütüphane ve Bilgi bilimleri ve bu gibi programlarda uzaktan eğitim vermektedir. Üniversitenin web sayfası istenen yazı fontu büyüklüğüne göre düzenlenebiliyor. Dial-up ve Broadband bağlantıları ile web sayfasını görüntülemek mümkündür. Uzaktan Eğitim Örnekleri 147

30 World Education Summit (WES) 2011 ve PCF6 Conference düzenleyenler arasındadır. Indira Gandhi Ulusal Açık Üniversite sinin, Uzaktan, Çevrimiçi ve Geleneksel Eğitim olmak üzere üç farklı eğitim verilmektedir. Üniversitenin kırk iki tane Uzaktan Eğitim yöntemi ile, bir tane çevrimiçi eğitim yöntemi ile, on bir tane geleneksel eğitim yöntemi ile doktora programı vardır. Üniversitenin kırk iki tane Uzaktan Eğitim yöntemi ile, sekiz tane çevrimiçi eğitim yöntemi ile, kırk tane geleneksel eğitim yöntemi ile master programı vardır. Üniversitenin otuz dokuz tane Uzaktan Eğitim yöntemi ile on üç tane geleneksel eğitim yöntemi ile lisans programı vardır. Üniversitenin yirmi sekiz tane Uzaktan Eğitim yöntemi ile, yedi tane geleneksel eğitim yöntemi ile diploma programı vardır. Üniversitenin seksen üç tane Uzaktan Eğitim yöntemi ile, dokuz tane çevrimiçi eğitim yöntemi ile ve dokuz tane geleneksel eğitim yöntemi ile ileri diploma programları vardır. Üniversitenin yirmi dört tane Uzaktan Eğitim yöntemi ile, sekiz tane çevrimiçi eğitim yöntemi ile ve bir tane geleneksel eğitim yöntemi ile ileri sertifika programları vardır. Üniversitenin doksan altı tane Uzaktan Eğitim yöntemi ile, üç tane çevrimiçi eğitim yöntemi ile ve on tane geleneksel eğitim yöntemi ile sertifika programları vardır. Üniversitenin bir tane Uzaktan Eğitim yöntemi ile ve bir tane geleneksel eğitim yöntemi ile kredisiz programları vardır. Üniversitenin üç tane Uzaktan Eğitim yöntemi ile ve bir çevrimiçi eğitim yöntemi ile takdir programları vardır. Tüm iç içe sunduğu eğitim programlarında bir ortamdan diğerine giderken kayıt zorunluluğu vardır. Bazı sayfalarda kayıt ücretsiz iken bazı sayfalarda ücretlidir. 148 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

31 Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY Kendi içerisinde oniki bölümden yönetimi sağlamaktadır. Bu bölümlerin bazılarının ayrı portalları vardır. Bunlara; İnşaat ve Bakım Bölümü, Kütüphane ve Dökümantasyon Bölümü, Bölgesel Hizmetler Bölümü, Yönetim Bölümü, Finans ve Hesaplamalar Bölümü, Öğrenci Değerlendirme Bölümü, Bilgisayar Bölümü örnek olarak verilebilir. Üniversitenin kendi dergisi de bulunmaktadır. Bu dergi IGNOU Online Journal dergisidir ve URL i dir. Uzaktan Eğitim Örnekleri 149

32 8. BÖLÜM UZAKTAN EĞİTİM DERGİLERİ VE ÇEVRİMİÇİ KAYNAKLAR Kazanımlar: Bölmün sonunda okurlar; Uzaktan eğitim dergilerini örneklendirebilecek, AJDE dergisi içeriği hakkında bilgi sahibi olabilecek, EURODL dergisi içeriği hakkında bilgi sahibi olabilecek, TOJDE dergisi içeriği hakkında bilgi sahibi olabilecek, IRRODL dergisi içeriği hakkında bilgi sahibi olabilecek, Farklı çevrimiçi uzaktan eğitim kaynakları hakkında bilgi sahibi olabilecektir. İçindekiler: Giriş AJDE EURODL TOJDE IRRODL Özet Bölüm Sonu Soruları

33 GİRİŞ Bu bölümde uzaktan eğitim dergilerinden AJDE, EURODL, TOJDE ve IRRODL dergileri incelenecektir. Ayrıca Türkçe ve İngilizce uzaktan eğitim ile ilgili araştırmalar yapabilecek bazı kaynaklar önerilecektir. 8.1 AJDE (American Journal of Distance Education) American Journal of Distance Education dergisi Amerika da Taylors & Francis tarafından 1987 yılından itibaren yayınlanan hakemli bir uzaktan eğitim dergisidir yılına kadar yılda 3 kez yayınlanan AJDE, bu tarihten itibaren yılda 4 kez yayınlanmaya başlamış. 8.2 EURODL (European Journal of Open, Distance and E-Learning) 1995 yılından itibaren yayın yapan EURODL ( Açık, Uzak ve E-Öğrenme Dergisidir. Bu dergi özellikle Uzaktan Öğrenme ve E-Öğrenmenin iki farklı kavram olduğunu ve karıştırılmaması gerektiğini savunması dolayısı ile çok özel bir dergidir. EDEN (European Distance and E-Learning Network) tarafından desteklenen ve okul çalışmalarını sunan dergi, eğitimdeki yeni yönler ve açık kaynaklı eğitimi desteklemektedir. Özetinin farklı dillerde (bu Avrupa daki herhangi bir dil olabilir) olma esnekliğine karşın, yayın dili İngilizcedir. Yazarın talebi ile, iki hakem eşliğinden geçirerek yayınladığı İngilizce makaleyi, daha sonra hakem kontrolünden geçirmeden Avrupa nın herhangi bir dilinde de yayınlar. 176 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

34 Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY EURODL nin yukarda görülen web sitesi şu an tasarım aşamasındadır ( ) 8.3 TOJDE (Turkish Online Journal of Distance Education) TOJDE hakemli ve internet üzerinden İngilizce olarak yayın yapan bir dergidir. Uzaktan eğitimle ilgili makaleler ve araştırmalar yayın kurulu tarafından değerlendirilip yayınlanmaktadır. Dergi, eğitimciler, eğitim teknologları ve uzaktan eğitim uzmanları arasında iletişim kurarak onların yeni stratejiler ve uzaktan eğitim konusunda yeni fikirleri paylaşmalarına olanak sağlamaktadır. TOJDE, uluslararası sanal bir dergi olup yılda dört defa yayınlanmaktadır. TOJDE uluslararası yayın kuruluşlardan SSCI (Social Science Citation Index), ERIC, EBSCO ONLINE ve EBSCO CD ROM Database, DOAJ ve AERA SEG tarafından taranmaktadır. Uzaktan Eğitim Dergileri ve Çevrimiçi Kaynaklar 177

35 8.4 IRRODL (International Review of Research on Open and Distance Learning) The International Review of Research in Open and Distance Learning (www. irrodl.org) açık kaynak kodlu bir elektronik dergidir. Orjinal araştırma teoriyi ve en iyi praktisi açık ve uzaktan eğitim dünyasında ayırabilen bir yapıya sahiptir. IRRODL ücretsiz olarak, internetten herkesin ulaşabileceği bir uzaktan eğitim dergisidir. Bu sitede tanıtım videosu, canlı müşteri desteği, örnek ders videoları ve kullanıcı görüşleri bölümü de bulunmaktadır. 8.5 Çevrimiçi Uzaktan Eğitim Kaynakları Uzaktanegitim.com.tr 1999 da hizmete giren uzaktan.egitim.com, E-Ticaret ve Uzaktan Eğitim Sistemleri gibi web tabanlı yazılımlar üretmektedir. Yazılım Geliştirme bölümünde bilgisayar mühendisleri, yazılımcılar, grafik tasarımcılar olmak üzere 17 personel çalışmaktadır. Web tabanlı ve Canlı eğitime olanak sağlamaktadır. Türkiye bulunan birçok özel üniversiteye ve eğitim kurumuna sistemlerini kiralamaktadırlar. 178 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

36 Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY Uzaktaneğitimmerkezi.org Bu web sitesi uzaktan eğitimde araştırma yapmak isteyenler için bir kaynak oluşturmaktadır. Bu sitede bulunabilecek diğer bilgiler: Uzaktan eğitim haberleri, Yüksek lisans ve doktora programları hakkında bilgi, Türkiye de bazı vakıf üniversitelerinin ve devlet üniversitelerinin bağlantıları, Forumlara kayıt, Teknolojik haberlerdir. Uzaktan Eğitim Dergileri ve Çevrimiçi Kaynaklar 179

37 9. BÖLÜM SANAL DÜNYADA EĞİTİM Kazanımlar: Bölmün sonunda okurlar; Sanal Öğrenci kavaramını tanımlayabilecek, Sanal Öğretmen kavaramını tanımlayabilecek, Sanal Eğitim kavaramını tanımlayabilecek, Avatarlar hakkında bilgi sahibi olabilecek, Sanal toplantı oldaları hakkında bilgi sahibi olabilecek, Active Worlds hakkında bilgi sahibi olabilecek, Second Life hakkında bilgi sahibi olabilecek, Second Life programının avantaj ve dezavantalarını sayabileceklerdir. İçindekiler: Giriş Sanal Öğrenci Sanal Öğretmen Sanal Eğitim Sanal Toplantı Odaları Avatarlar Active Worlds SecondLife Özet Bölüm Sonu Soruları

38 GİRİŞ Bu bölümde sanal alemde olan eğitim örneklerinden, öğrencilerden, öğretmenlerden ve eğitim metodalarından bahsedilecektir. Üç boyutlu ortamlarda eğitim yapılabilecek programlardan Second Life ve Active Worlds a nasıl üye olunabileceği anlatılacaktır. Ayrıca sanal alemde nasıl sınav yapılabileceği, nasıl ders işlenebileceği tartışılacak ve sanal değerlendirme için öneriler sunulacaktır. Sanal Dünyada eğitimcilerin işini kolaylaştırabilecek programlar olan Avatar Programları, E-Sınav Programları ve E-Anket programlarından örnekler sunulacaktır. 9.1 Sanal Öğrenci Sanal ortamlarda; televizyon, radyo, bilgisayar, cep telefonu gibi ortamlarda, fiziksel mevcudiyet göstermeden eğitimlere katılan öğrencilere Sanal Öğrenci denir. Bu tür öğrencilerin Geleneksel Öğrencilerden; diğer bir değişle fiziksel olarak eğitim aldıkları alanda bulunan öğrencilereden; daha fazla sorumlulukları vardır. Bunları şöyle sayabiliriz: Teknoloji-Okur-Yazarı Olma Zorunluluğu Teknoloji okur yazarı olmayan öğrenciler; sanal araç gereçleri kullanamazlar. İyi bir sanal öğrencinin iyi bir cep telefonu kullanıcısı, iyi bir bilgisayar kullanıcısı olması beklenir. İnternette arama yapabilme, elektronik posta alıp gönderebilme becerisine sahip olması gerekir. Kendi Kendine Çalışabilme Becerisi Zorunluluğu Sanal öğrenci, daha bağımsız hareket eden öğrencidir. Bu tür öğrenci ortamdan bağımsızdır. Eşzamansız aktivitelerde zamandan bağımsızdır. Bu tür öğrenci sorumluluk sahibi bir kişi olmalıdır. Örneğin; Geleneksel Öğrenciler bir ödevlerini yapmayı unuttukları durumlarda, sınıfa gittikleri zaman öğretmenlerinden ve arkadaşlarından utanabilirler; fakat sanal öğrenci elektronik posta ile gönderecekleri ödevi bilgisayarı açmaz, internet bağlantısıı gerçekleştirmezse; ne sanal öğretmenlerinin yüzünü, ne sanal arkadaşlarının yüzünü görür, ne de ödevi olduğunu hatırlar. İletişim-Etkileşim Bilgisi Zorunluluğu Günümüzde bu gözardı edilen bir madde olmasına rağmen, geleneksel eğitimden çıkan öğrencilere Sanal Dünya Kültürü kazandırmak için eğitimler düzenlenmesi gereklidir. Yüzyüze görüşülen ve tanınan bir kişi ile iletişim kurmak, sanal ortamda iletişim kurmaktan farklı iletişim becerileri ister. Kimse bu becerileri doğuştan getirmez, sonradan kazanılan beceriler olan sanal iletişim-etkileşim becerileri formal veya informal eğitim ile kişilere kazandırılabilinir. 184 Uzaktan Eğitimde Sanal Değişimler

39 Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLU - Dr. Nazime TUNCAY 9.2 Sanal Eğitimci Sanal ortamlarda; televizyon, radyo, bilgisayar, cep telefonu gibi ortamlarda, fiziksel mevcudiyet göstermeden eğitim veren kişilere Sanal Eğitimci denir. Günümüzde sanal bir eğitimciden beklenen özellikler: Esnek çalışma saatlerine hazır olması, Etkinliklerini sanal ortamda düzenleyebilmesi, Sanal Kültüre sahip olması, İyi iletişim ve etkileşim becerilerine sahip olması ve Planlı ve programlı olması beklenir. Geleneksel eğitimden daha fazla plan isteyen bir görevdir sanal eğitimcinin görevi. Sanal eğitimcnin, İnternet üzerinde karşısına çıkabilecek olan aksiliklere karşı hemen B-planı olaması gerekir. Aksi takdirde durumdan şikayet eden öğrencilerle karşı karşıya kalabilir ve öğretimini gerçekleştiremez. 9.3 Sanal Eğitim Sanal Eğitim kelimesi günümüzde genelde İnternet üzerinden olan eğitimi ifade etmek için kullanılır. Bu tür eğitimler Geleneksel Eğitimlerden daha çok hazırlık gerektiren eğitimlerdir. Sanal Eğitimlerde olması gereken kişileri şöyle sıralanabilir: Rehber Öğretmen, Web Tasarımcı, Teknik Eleman, Yönetici, Eğitimci, Öğrenci, Sekreter, ve Sanal Eğitim kurumunun büyüklüğüne ve ihtiyaçlarına göre bu kadro genişletilebilir. Sanal Dünyada Eğitim 185