ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM"

Transkript

1 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM A-TEMEL TANI YÖNTEMLERİ KANSER TANIMI: Normal yapısı değişmiş hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çevre dokulardan daha hızlı çoğalmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. -doku/organda yapısal ve fonksiyonel bozukluk Selim (benign ) tümörler > Ur (Şişlik) Habis (malign) tümörler > Kanser Malign: a) Çevre dokulara invazyon b) Uzak organlara metastaz

2 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM Kanserin tedavisinde ERKEN TANI önemlidir. Hastanın öyküsü Fizik muayene İlk değerlendirme İleri tetkik >>>Laboratuar : -Görüntüleme yöntemleri -Endoskopiler -Sitoloji -Biyopsi -Histopatoloji

3 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM KANSERDE ERKEN TANI 1- Uzun süre kapanmayan yaralar 2- Uzun (20 gün/1 ay) süren öksürük veya ses kısıklığı 3- Siğil veya benlerin hızlı büyümesi, değişiklik göstermesi 4-Devamlı hazımsızlık veya yutma zorluğu 5- Meme veya diğer organlarda hissedilen şişlikler 6- Beklenmeyen kanamalar 7- Dışkılama alışkanlığında değişme ( 8- Nedeni açıklanamayan ateş ve zayıflama )

4 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM ERKEN TANI YÖNTEMLERİ Erken tanı için kitle taraması yapılır Erken tanı yöntemleri için saha çalışmaları yapılır Etken ajanı belirlemek için Kohort çalışması yapılır Erken tanıya ulaşmak için risk grupları taranır Kitleler basın-yayın yoluyla bilgilendirilir Kendi kendini muayene medya aracılığı ile öğretilir Okul konferansları ile yeni nesil eğitilir Sigorta kuruluşları riskli kişileri peryodik muayeneye tabi tutarlar Zararlı çevresel faktörler elimine edilir Kimyasal ajanlara maruziyet önlenir

5 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM GÖRÜNTÜLEM YÖNTEMLERİ Direkt grafiler Tomografiler Kontrastlı grafiler Bilgisayarlı tomografiler (BT) Magnetik rezonans görüntüleme(mr) Sintigrafiler Ultrasonografiler Dopler sonografi Ekokardiyografi Bronkografi Kateterli kontrastlı grafiler Termografiler PET(Pozitron emisyon Tomografisi)

6 KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM ENDOSKOPİLER Üst GİS endoskopisi Rektoskopi Kolonoskopi Rektosigmoidoskopi ERCP Bronkoskopi Artroskopi Sistoskopi Laparoskopi Torakoskopi

7 KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM EVRELEME 0 In situ kanser İnvazyon yok, metastaz yok 1 Sınırlı lokal kanser Erken lokal invazyon var, met yok 2 İleri lokal kanser Sınırlı lokal invazyon var, LN+, met yok 3 İlerlemiş kanser Geniş lokal invazyon var, LN+, met yok 4 Sistemik kanser Geniş lokal invazyon var, LN +, met var

8 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM TÜMÖR SINIFLANDIRMASI 1) Epitelyal tümörler (KANSER) 2) Mezenkimal tümörler (SARKOM) 3) Hemopoietik malignensiler (LÖSEMİ, LENFOMA) 4) Germinal tümörler (TERATOM ve DİĞERLERİ) 5) Sınıflandırılamayan >200 malign tümör tanımlandı

9 KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM TNM SİSTEMİ T: Primer tümör TX, T0, T1-4 N: Bölgesel lenf nodu Nx, N0, N1-3 M: Uzak metastaz Mx, M0, M1 ptnm > ctnm rtnm

10 KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM GRADE LEME G1: İyi farklılaşmış tümör G2: Orta farklılaşmış tümör G3: Az farklılaşmış tümör (Kötü diferansiye) G4: Farklılaşmamış tümör (Anaplastik)

11 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM BİYOLOJİK BELİRLEYİCİLER (TÜMÖR MARKIRLARI) Tedavi sonuçlarını değerlendirmede Nüksleri saptamada Prognozu belirlemede Hastalığın yaygınlığını belirlemede kullanılır. >>>Kesinlikle tanı amacıyla kullanılmaz! >>>Kesinlikle tarama testi olarak kullanılmaz! >Hastalığın takibinde önemlidir<

12 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM BAZI TÜMÖR BELİRLEYİCİLERİ CEA: Kolorektal ca, mide ca, NSCLC Alfa-Fetoprotein: HCC, testis non-seminomatöz tm Beta-HCG: Koriyokarsinom, testis embriyojenik tm NSE: Küçük hücreli akciğer ca, nöroendokrin tm CA 125: Over ca. CA 15-3: Meme ca. CA 19-9: GİS- tümörleri. CA 50: Pankreas tümörleri CA 72-4: GİS- tümörleri. Alkalen fosfataz: Kemik metastazları, karaciğer h. PSA: Prostat karsinomu. Calsitonin: Tiroid medüller ca

13 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM B-TEDAVİ PRENSİPLERİ Kanser tanı ve tedavisi multidisipliner (ekip) çalışma gerektirir. Cerrahi branşlar tanı için biyopsi yapar. Cerrahi branşlar tedavi amacıyla operasyon yaparlar. Cerrahi branşlar palyasyon amacıyla operatif yaklaşırlar. Tanı amacıyla gastroenterologlar, göğüs hastalıkları uzmanı, kardiyologlar devreye girerler. Tedavi amacıyla medikal onkologlar ve radyasyon onkologları hastalarla sıkı işbirliği içinde olurlar. Hasta takipleri çoğunlukla medikal onkolojide yapılır

14 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM HASTANIN PERFORMANS STATÜSÜ ECOG-Kriterleri: (Kornofsky skalası100 0). 0 Normal aktivite. 1 Semptomlu fakat ayakta, hafif iş yapar. 2 Vaktinin %50 yatakta / oturarak geçer, yardım gerekir. 3 Vaktinin %50 yatakta / oturarak geçer, tıbbi destek gerekir. 4 Yatağa bağımlı, tıbbi tedavi ile yaşar, pre ex

15 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM TEDAVİ CEVABININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tam cevap (CR): Bulgular yok olmuş, met. yok, laboratuvar: N Kısmi cevap (PR): Bulgular %50 gerilemiş, yeni bulgu yok. Sabit hastalık (SD):PR dışında kalan küçülme veya minimal büyüme ( %25) İlerleyici hastalık (PD): bilinen lezyonlar %25 büyür veya yeni lezyonlar ortaya çıkar

16 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM TEDAVİ TİPLERİ 1) CerrahiTedavi 4) Radyoizotoplar Küratif Palyatif Tanısal Primer 2) Radyoterapi 5) Hormonal tedavi Neoadjuvant Adjuvant 6) Brakiterapi palyatif 3) Kemoterapi 7) Biyolojik ajanlar Primer Adjuvant Neoadjuvant - DESTEK TEDAVİSİ palyatif

17 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM BAZI TEDAVİ ŞEKİLLERİ Önleyici cerrahi Araştırıcı (eksploratif) cerrahi Redüktif cerrahi Reoperasyon Second look Kozmetik cerrahi Alternatif radyoterapi Tüm vucut ışınlaması Tutulmuş alan ışınlaması Mantl tipi ışınlama Ters Y tipi ışınlama

18 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM KANSER TEDAVİSİ Tedavi öncesi plan yapılmalıdır Tedavi multidisipliner yaklaşımla planlanmalı ve sürdürülmelidir Kesin histopatolojik tanı olmasına özen gösterilmelidir Tedavinin küratif mi, yoksa palyatif mi olması gerektiğine karar verilmelidir Genel durumu düşük hastalara sadece destek tedavisi verilmelidir Önceki tedavi protokollerinden yaralanmalıdır Önceden kazanılmış tecrübelerden istifade edilmelidir Hasta takipleri iyi yapılmalıdır Tedavilerin yararı ve yan etkileri mutlaka değerlendirilmelidir

19 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM KANSER HASTASININ TAKİBİ Hastalar belli aralıklarla kontrole çağrılmalıdır. Hastayı deneyimli bir ekibin takip etmesi şarttır. Hastaların sosyal sorunlarına eğilmek gerekir. Hastanın psikolojik sorunları çözülmelidir. Tedavinim yan etkileri anlatılmalıdır. Tedavi sonuçları ve yan etkileri kaydedilmelidir. Tedavisi başarısız olanlarda yeni rejimlere geçilmelidir. Tedavi sonuçları değerlendirilmeli ve istatistiksel analizler yapılmalıdır. Hasta tecrübeleri yeni hastalara uyarlanmalıdır. Dünya onkoloji literatürü ve yenilikler izlenmelidir. Hizmet içi eğitime önem verilmelidir

20 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM KLİNİK ÇALIŞMA FAZ I: İlacın maksimal tolere edilen dozunun saptanması (farmakokinetiği) FAZ II: İlacın antitümör etkinliği ve yan etkileri FAZ III: Yeni ilacın klasik (standart) tedavilerle karşılaştırılması FAZ IV: İlacın primer tedavilere entegrasyonu ve uzun dönem yan etkiler

21 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM BAZI KLİNİK ÇALIŞMALAR Retrospektif çalışma: Geriye dönük olarak vakaların bilimsel değerlendirilmesi Prospektif randomize çalışma: İleriye yönelik olarak hastaların rast gele seçilerek incelenmesi Vaka takdimi: İlginç ve nadir görülen vakaların sunulması, tıbbi kamuoyunun bilgilendirilmesi

22 ONKOLOJİDE KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM KANSERDEN KORUNMA Biricil korunma: Kansere neden olan maddenin bertarafı >Örnek : Akciğer ca. Sigara İkincil korunma: Kanserin erken teşhisi >Örnek: Meme ca nın evre I ve II de teşhisi ile küratif tedavi edilir, evre IV de prognoz kötüdür, palyatif tedavi edilebilir Üçüncül korunma: Tümörün en etkili yöntemle tedavisi >Örnek:- Over ca. Debulking cerrahisi - M. Melanom 3-5 cm emniyet sınırını gözeten cerrahi rezeksiyon - Meme ca.-aksilla LN diseksiyonu

23 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR A) AKUT NEFES DARLIĞI (Adult Respiratory Distress Syndrom=ARDS) -Nonspesifik pulmoner reaksiyon -Çok faktörlü bir proçes -Larinks ca. SEPSİS Pnömosistis carinii Plevral sıvı Bronş spazmı Kemik metastazları Kalp tamponadı Yaygın asit Diafragma elavasyonu Akciğer elevasyonu

24 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR B) TÜMÖR LİZİS SENDROMU (TLS) Kemoterapiye hassas büyük tümörlerde (Bulky disease) görülür. -Burkitt lenfoma -ALL -KML-Blastik kriz -KLL -Lenfomalar -SCLC -Diğer tümörler KT, IFN, Tamoksifen, Steroid, intratekal Metotreksat

25 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR TLS - KLİNİK HiPERÜRİSEMİ HİPERKALEMİ HİPERFOSFATEMİ HİPOKALSEMİ -Ürat nefropatisi -Ölümcül aritmiler -Tetani, aritmi Genel durumu bozuk Şuur bulanık Dehidrate

26 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR TLS - TEDAVİ Hidratasyon, min cc mayi/24 saat Allopurinol, mg/gün oral, proflaksi mg /gün oral, tedavide %5 Dextroz, insülin infüzyonu Kalsiyum glukonat i.v., acil-aritmi Böbrek fonksiyonlarının takibi, normal tutulması (LDH> 1500U/L)

27 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR C)NÖTROPENİK ATEŞ En sık görülen KT yan etkisi -Kemik iliğinin baskılanması Nötropeni>İnfeksiyonlar İnfeksiyon odağı araştırılır Kültürler alınır -Emprik antibiyotikler kullanılır Sefalosporin+Aminoglikozid >5 gün ateş sürerse -kinolon grubu ajan eklenir >7 gün ateş sürerse -Antifungal ajan eklenir Üreyen etkene, antibiyograma uygun antibiyotik verilir

28 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR NÖTROPENİK ATEŞ KLİNİK ATEŞ: >38.5 C ise kan kültürü Atipik seyredebilir (Ateş dahi olmayabilir) İnflamasyon bulguları görülmeyebilir Ateş dahi olmayabilir İnfeksiyonlar dökümante edilir GENEL TEDBİRLER: -Hasta izolasyonu -Pişmiş gıda alımı -Soyulabilen meyve -Hijyenik şartlar gözetilir -Oda dezenfekte edilir -Ziyaretçi yasaklanır

29 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR D) HİPERKALSEMİ En sık görülen endokrin acil sorundur %80 kemik metastazı %20 paraneoplastik sendrom -Multipl myelom -Meme c a -Akciğer ca -Renal cell ca -Sarkomlar -Diğerleri

30 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR HİPERKALSEMİ KLİNİK -Poliüri -Polidipsi -Bulantı -Kabızlık -Kilo kaybı -Yorgunluk -Adale zayıflığı -Hiporefleksi -Psişik bozukluklar -Koma -Böbrek yetmezliği

31 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR HİPERKALSEMİ KLİNİK EKG -Bradikardi -T genişlemesi -VES, SVES -PR uzaması -QT kısalması LABORATUVAR: *Serum Ca>12 mg/dl

32 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR E) VENA KAVA SÜPERİOR SENDROMU (VCSS) %75 Akciğer ca %15 Lenfoma %10 Extragonadal testis tümörleri nadiren diğer nedenler selim oluşumlar da neden olabilir -Akciğer grafisi p.a. -Toraks BT -Histolojik tanı

33 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR VCSS-KLİNİK -Yüz ödemi -Siyanoz -Boyun ödemi -Kol ödemi -Boyun venlerinde staz -Nefes darlığı, öksürük -Baş ağrısı,baş dönmesi -Şuur bulanıklığı -Koma

34 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR VCSS-KLİNİK Acil önlem ANTİÖDEM TEDAVİSİ -Deksametazon 8 mg i.v. Puşe, başlangıç 3x4 mg i.v./i.m., idame -H Blokörleri, antiasit -Loop diüretikleri Acil radyoterapi (RT) Primer hastalığın tedavisi -Tromboz tedavisi

35 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR F) HİPERVİSKOZİTE *Paraprotein (gamopati) ile kan yoğunluğunun değişmesi, *Hücresel elemanların artışı ile kan akışkanlığının değişmesi, -M. Myelom -Waldenström hastalığı -Polisitemia Vera -diğer nedenler IgG, IgA, IgM İnkomplet ağır zincirler Hafif zincirler

36 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR HİPERVİSKOZİTE KLİNİK Kan viskositesi normalin 3 katına çıkarsa semptomlar başlar. Görme bozukluğu Kanamalar Kramplar Nefes darlığı Başağrısı Şuur bulanıklığı, koma Kalp yetmezliği Böbrek yetmezliği TEDAVİ: Plazmaferez Esas hastalığın tedavisi

37 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR G) BEYIN METASTAZI KİBAS BULGULARI: A. Tanı: -Primer beyin tm -SCLC -NSCLC -Meme ca. -M.Melanom -Renal cell ca. -NHL -Sarkomlar -Diğer ANTİÖDEM TEDAVİSİ: Acil palyatif ışınlama Primer hastalığın tedavisi Tek lezyonun çıkarılması

38 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR H) SPİNAL KORD BASISI - KOMPRESYON KIRIĞI -Vertebra metastazları Akciğer ca. Meme ca. Prostat ca. M. Myelom Renal cell ca. Sarkomlar Lenfoma ve lösemiler Diğerleri

39 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR KLİNİK -Felçler -Ağrı -İdrar inkontinansı -Dışkı inkontinansı Antiödem tedavisi Radyoterapi Laminektomi + RT Stabilizasyon Esas hastalığın tedavisi TEDAVİ

40 ONKOLOJİDE ACİL SORUNLAR I) DİĞER ACİL SORUNLAR -Patolojik kırıklar -Kemik ağrısı -GİS-Obstrüksiyonu -GİS-Kanaması -Kanama diyatezi - Tromboembolik proçes -Fil bacak -Uygunsuz ADH sendromu - GİS-Mukozit -Asit, plevral mayi -Hiperglisemi -Hipoglisemi -Tıkanma sarılığı -Kalp tamponadı -Paraneoplastik sendromlar

41 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ Tümör tedavisinin 3 temel unsurundan birisi Bazı tümörler için primer tedavi Çoğu erişkin tümörleri için: -Adjuvan tedavi -Neoadjuvan tedavi -Palyatif tedavi -Konkomitan tedavi -Simültane (eş zamanlı) tedavi Çoğunlukla sekuensiyel (ardışık) tedavi olarak uygulanır

42 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ A - KÜRATİF ETKİ İyileşme> %80: Koriyokarsinom Burkitt lenfoma, afrika tipi Çocukların testis tümörleri Çocukların hodgkin hastalığı Çocukların kemik sarkomları İyileşme>%50: Çocukluk çağı ALL Çocukluk çağı yumuşak doku sarkomları Hodgkin hastalığı Non-hodgkin lenfoma, high grade Testis tümörleri

43 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ B) PALYATİF ETKİ İyileşme<%30: Erişkin tip ALL Over ca. Küçük hücreli akciğer ca. Osteosarkom Yumuşak doku sarkomu iyileşme beklenmez, geçici cevap alınır, semptom kontrolü: Çoğu erişkin tümörleri bu özelliktedir

44 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ KT YE DİRENÇ GÖSTEREN TÜMÖRLER -Pankreas ca. -Safra kesesi ca. -Hepatoselüler ca. -Renal hücreli ca. -Malign mezotelyoma

45 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ SPONTAN REGRESYON GÖSTEREN TÜMÖRLER -Malign melanom -Renal hücreli karsinom -Histiositozis X -Koriyokarsinom -Bazı lenfomalar

46 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ PREMEDİKASYON Hidratasyon Antiemetik uygulama -Deksametazon 8 mg ve i.v. -Metoklopramid veya -Seratonin reseptör antagonistleri (ondonsetron, granisetron gibi) -H 2 reseptör blokörleri -Antihistaminikler

47 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ KT UYGULAMA ŞEKİLLERİ oral i.v: puşe, kısa infuzyon, uzun inf. i.m. s.c. i.tekal i.plevral i.peritoneal i.vezikal rejiyonel arterden intratümöral topikal

48 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ KEMOTERAPİ UYGULANIŞI Medikal onkoloji uzmanı order eder Deneyimli hemşireler uygular KT, kapalı kabinlerde hazırlanır Yan etkiler izlenir ve önlem alınır Ortaya çıkan yan etkiler işlenir Uzun yan etkiler takip edilir Hastanın beslenmesi sağlanır Semptomlar kontrol altında tutulur

49 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ SİTOSTATİK AJANLARIN ETKİ MEKANİZMALARI-I a-siklus SPESİFİK ÜRÜNLER: Nitrozüre grubu ajanlar (CCNU,BCNU) Mekloretamin -G0-fazı etkilenmez -G1,S, G2 ve M fazı etkilenir b- SİKLUS NONSPESİFİK ÜRÜNLER: Alkilleyici ajanlar Antrasiklin grubu ajanlar Aktinomisin D -aktif bölünen hücreler etkilenir -G0-fazında istirahat eden hücreler etkilenir

50 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ SİTOSTATİK AJANLARIN ETKİ MEKANİZMALARI-II c- FAZ SPESİFİK ÜRÜNLER Her bir faz ayrı ayrı etkilenir 1) S fazına spesifik ajanlar: Antimetabolitler 2) G2 fazına spesifik ajanlar: Antibiyotikler 3) M fazına spesifik ajanlar: Vinka alkaloidleri Taksoidler Podofilin deriveleri Topoizomeraz inhibitörleri

51 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ SİTOSTATİ AJANLARIN SINIFLAMASI A-ALKİLLEYİCİLER Busulfan Carmustin Klorombusil Siklofosfamid İfosfamid Lomustin Melfelan Thiotepa Dakarbazin Streptozosin Prokarbazin Sisplatin Karboplatin

52 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ B-ANTİBİYOTİKLER Bleomisin Daktinomisin Mitramisin Mitomisin C Adriamisin Epirubisin Daunorubisin Mitoksantron (Antrasiklinler)

53 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ C-ANTİMETABOLİTLER Sitozin Arabinozid (Ara- C) 5 Fluorourasil 6 Merkaptopürin Metotreksat 6 Thioguanin Hidroksiürea Gemsitabin

54 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ D-BİTKİ ALKALOİDLERİ 1) Vinka alkaloidleri: 3)Taksoidler: Vinkristin Dosetaksel (Taksotere) Vinblastin Paklitaksel (Taxol) 2) Podofilin deriveleri 4) Diğerleri: Etoposid (Vepesid, VP 16) Vindesin Tenoposid (VM 26) Vinorelbin İrinotekan Topotekan (Topoizomeraz inhibitörleri)

55 L-Asparaginaz KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ E-ENZİMLER Sisplatin Karboplatin Prokarbazin F-DİĞERLERİ

56 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ KEMOTERAPİ ÖNCESİ HAZIRLIK -Hastanın ruhsal hazırlığı -Tedavi öncesi premedikasyon -Tedavi ortamının hazırlanması -Ekibin hazır olması

57 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ TEDAVİ ÖNCESİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR-I Beyaz küre > 4000/mm³ Trombosit > /mm³ Karaciğer fonksiyon testi: N Böbrek fonksiyon testi: N Ateş: N İnfeksiyon: Bulunmamalı Cerrahi sorunlar olmamalı Radyoterapi sorunu olmamalı

58 KEMOTERAPİ PRENSİPLERİ TEDAVİ ÖNCESİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR-II Bir evvelki tedavinin üzerinden >10 (15) gün geçmeli -Tek ajan nadiren kullanılır (5 FU) -Kombine KT protokolleri tercih edilir -KT, hormonal tedavi ile kombine edilebilir -KT, radyoterapi ile kombine edilebilir -Genellikle bu tedaviler ardışık olarak uygulanır -KT protokolleri bazı durumlarda alterne olarak verilir

59 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ Hiçbir tedavi risksiz ve yan etkisiz değildir! KT nin yan etkisi yüksektir!!! -Uzman doktor indikasdyonu kor. -Uzman doktor order eder. -Uzmanı tarafından tarifesi verilir. -Yan etkiler hasta ve yakınına izah edilir -Yan etkiler gözlenir ve dökümante edilir. -Komplikasyonlara karşı tedbir alınır. -Ortaya çıkan sorunlar giderilir

60 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ a) Genel yan etkiler b) Organlara olan yan etkiler c) İkincil malignensi riski (mutasyon) d) Teratotoksisite e) İnfertilite f) Ekstravazasyon g) Ağrı h) Kanama i) Tromboz k) Anjina pektorisin agreve olması k) Diğer yan etkiler

61 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ KONTRENDİKASYONLAR Gebelik Emzirme Nötropenik ateş Ağır enfeksiyon Sepsis Ağır trombositopeni Ağır anemi Ağır organ yetmezlikleri ( Gebeliğin 2., 3. Trimestirinde kullanılabilir)

62 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ GENEL YAN ETKİLER Bulantı ve kusma Sisplatin Deticene (DTIC) ve Aktinomisin D Nitrozürea grubu Siklofosfamid ve İfosfamid Adriamisin Taksoidler Metotreksad Ara-C Prokarbazin Etoposid Bleomisin 5 FU

63 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ BULANTI VE KUSMA KT öncesi premedikasyon gerekir -Hidratasyon -Dexametazon 8 mg i.v. -Antiemetik Metoklopramid Ondansetron ve benzerleri -Antihistaminik -H2 blokörleri Yan etki nedeniyle tedavi sonlanması olabilir. Beslenme sorunu ortaya çıkabilir

64 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ İŞTAH KAYBI Tümör kaşeksisi (TNF) KT yan etkisi RT yan etkisi Tümöral obstrüksiyon Cerrahi sorunlar Karaciğer metastazı Beyin metastazı İkter, üremi Hiperkalsemi Şiddetli ağrılar

65 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ HASTANIN BESLENMESİ Antiemetik verilmesi Ağrının kesilmesi İştah açıcı gıdalar Sulu gıda alımı Vitamin preparatları Nazogastrik sonda Gastroenterestomi Parenteral beslenme İz elementler Progestin verilmesi Primer hastalığın tedavisi

66 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ MUKOZİT -5 FU -Metotreksat -Sisplatin -Bleomisin -Ara-C

67 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ HEMORAJİK SİSTİT -Siklofosfamid -İfosfamid Mesna verilmesi Bol mayi Mesane tahliyesi

68 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ AKCİĞER FİBROZİSİ Bleomisin Busulfan Nitrozürea Klorambusil Deticene Melfelan

69 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ OTOTOKSİSİTE Sisplatin Karboplatin

70 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ HİPERPİGMENTASYON Bleomisin Busulfan Sisplatin 5FU

71 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ AŞIRI DUYARLILIK Taksoidler -Paklitaksel (Taxol) -Dosetaksel (Taxotere)

72 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ ANAFLAKSİ L- Asparaginaz % 5-40 Bleomisin % 2-10 Etoposid % 1-3 Sisplatin % 5-20 Karboplatin % 5-10 Adriamisin % 1-2 Daunorubisin (hızlı inf.) Metotreksat < %

73 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ PERİFERİK NÖROPATİ VİNKA ALKALOİDLERİ -Vinkristin -Vinblastin TAKSOİDLER -Paklitaksel -Dosetaksel SİSPLATİN KARBOPLATİN

74 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ KARDİYOMYOPATİ ANTRASİKLİN GRUBU 5 FU -Adriamisin (Doksorubisin) -Epirubisin -Mitoksantron -Daunorubisin -İdarubisin -Anginal ağrıyı provoke eder -Koroner arter spazmı yapar

75 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ VEZİKAN ETKİLİ SİTOSTATİKLER Adriamisin Daunorubisin İdarubisin Aktinomisin D Nitrojen mustard Mitomisin C Vinkristin Vinblastin Vindesin Vinorelbin

76 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ BÖBREK TOKSİSİTESİ Sisplatin Metotreksat (Yüksek doz) İfosfamid Mitramisin Streptozotosin Amfoterisin B (Antifungal)

77 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ SANTRAL SİNİR SİSTEMİ İfosfamid

78 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ KEMİK İLİĞİ BASKILAMASI YAPMAYAN AJANLAR L-Asparaginaz Bleomisin Vinkristin

79 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ KARACİĞER FONKSİYON BOZUKLUĞU YAPAN AJANLAR 5 FU (Bil.>5 mg/dl verilmez) Metotreksat (Bil.>3 mg/dl - %75) Mitoksantron (Bil.>3 mg/dl - %75) Adriamisin vb (Bil.>1.5mg - %50) Adriamisin (Bil.>3mg/dl - verilmez!) Vinka-Alkaloidleri (Bil.>1.5mg/dl - %50) Vinka-Alkaloidleri (Bil.>3mg/dl Verilmez)

80 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ KT Yİ SINIRLAYAN HALLER Beyaz küre: >= 4000/mm³- % /mm³- % /mm³-%50 <3000/mm³-%0 Trombosit: >100000/mm³-% /mm³-% /mm³-%50 <50000/mm³-%0 Ağır infeksiyon Ağır organ fonksiyon bozukluğu

81 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ BÖBREK YETMEZLİĞİ Kreatinin klirensi (ml/dk) Doz % > < <60 KONRTENDİKASYONLARI -Sisplatin -Streptozosin -Yüksek doz metotreksat Aminoglikozit grubu antibiyotikler Parasetamol dışı NS-analjezikler

82 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ KT TOKSİSİTESİ (I) WHO ya göre 0,1,2,3 ve 4. Derece -Hematolojik -GİS -Renal -Pulmoner -Kardiyak -Deri ve -Saç dökülmesi -Oto toksisite -Ateş ve -İnfeksiyon -Ağrı -Laboratuvar parametreleri

83 KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ KT TOKSİSİTESİ (II) Hemoglobin Beyaz küre 0: >11 g/dl >4000/mm³ I: 9,5-10, II: 8,0-9, III: 6,5-7, IV: <6,5 g/dl <1000 Trombosit Mukozit 0: > Normal I: bin Kızarmış-ağrı II: bin Hiperemi/katı gıda yer-ağrı III: bin Ülser/sulu gıda yer-ağrı IV: <25 bin Oral alamaz-ağrı

84 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR Hormonların tümör ve metastazları tarafından ektopik olarak sentezlenmesi ve endokrin yolla bunların neden olduğu klinik tablo KRİTERLERİ: 1. Kanda hormon seviyesinin yükselmesi, sirkadiyen ritmin bozulması 2. Tümör dokusunda yüksek konsantrasyonda hormon tespiti 3. Tümör giriş ve çıkışından alınan örneklerde hormon seviyeleri arasında anlamlı fark bulunması 4. Tümörün cerrahi yolla çıkarılması veya diğer yöntemlerle tedavisinden sonra endokrinolojik semptomların ortadan kalkması 5. Tümör ekstresinin hayvan deneylerinde hormonal aktivite göstermesi

85 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR PARANEOPLASTİK SENDROM ETKEN HORMONLAR Cushing sendromu ACTH, CRH, POMC Uygunsuz ADH sendromu ADH Osteoartropati Vazoaktif maddeler Jinekomasti, galaktore, puberte prekoks Prolaktin, LH, h-cg Hipertroidi TSH Hiperkalsemi Parathormon, kolekalsiferol, TGF-alfa, TGF-beta, PG E2, IL-1 Hipoglisemi İnsülin, insülin benzeri büyüme faktörleri (IF-1, IF-2) Bir tümör birden fazla hormon üretebilir ve klinik tablo karışabilir. Ektopik üretilen hormonların yapıları farklı olabileceğinden klinik tablo tamamlanmamış olabilir, belirti ve bulgular silik olabilir. Tümör tanısı konmadan, tümörün kendisi belirti vermeden paraneoplastik sendrom ortaya çıkabilir

86 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR PARANEOPLASTİK CUSHİNG SENDROMU I Ektopik üretilen -ACTH (Adrenokortikotropik hormon) -POMC (Proopiomelanocortin) -CRF (Kortikotropik releasing faktör) -MSH (Melanosit stimüle edici hormon) -Big-ACTH (Bir prohormon) bu hormonlar klinik tablonun nedenini oluşturur. -Aydede yüzü -Gövde yağlanması ve -Ense kalınlığı -Diabetes mellitus ve -Hipertansiyon -Osteoporoz -Stria rubra ve -Hirsutizm Vakaların %50 de semptom bulunmaz

87 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR PARANEOPLASTİK CUSHİNG SENDROMU II-TANI Cushingoid yapı Glukoz toleransı bozuk Kan şekeri yüksek Ödem var Hipertansiyon Hiperpigmentasyon Adale zayıflığı AYIRICI TANI -Deksametazon supresyon testi negatif -Günlük sirkadiyen ritmin olmaması

88 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR PARANEOPLASTİK CUSHİNG SENDROMU III Ektopik hormon üreten tümörler -Akciğer ca.(özellikle küçük hücreli akciğer kanseri (%22) -Timoma -Pankreas ca. -Troid ca. -Sürrenal kökenli tümörler >>>ölçülen ACTH düzeyi ile semptomlar paralellik göstermeyebilir

89 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR HİPERTROFİK OSTEOARTROPATİ -Kronik iltihabi akciğer ve karaciğer hastalıkları -Akciğer tümörleri -Plevral mezotelyoma >>>Vazoaktif doku hormanları<<< erken dönemde dahi çıkabilir. >tümör rezeke edilirse reversibldır. Çomak parmak Ağrılı eklem ödemleri Yumuşak doku ödemleri Kemik ağrıları Tedaviye dirençli periferik ödem

90 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR UYGUNSUZ ADH SENDROMU I Aşırı ADH üretilmesine bağlı su tutulması (SU İNTOKSİKASYONU) Hipervolemi -Akciğer kanseri -Pankreas kanseri -M. Melanom -Beyin tümörleri Baş ağrısı- baş dönmesi Bulantı-kusma Oryantasyon bozukluğu Epileptik nöbetler, koma

91 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR UYGUNSUZ ADH SENDROMU II Serum: -Hiponatremi -Hipokloremi -Hipoosmolarite (<270 mosmol/l) -Aldosteron sekresyonu azalır -ADH seviyesi yüksek Hipervolemi İdrar: -Hipernatriüri -Hiperosmolarite (>700 mosmol/l) Sodyum filtrasyonu artar Böbrek ve adrenal fonksiyonlar: N >Tümörün metastatik döneminde çıkar Prognoz kötü

92 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR UYGUNSUZ ADH SENDROMU III Ayırıcı Tanı: -Tbc -Santral sinir sistemi basısı -Akut intermittan porfiria TEDAVİ: -Tümör rezeksiyonu -Kemoterapi/Radyoterapi -Su kısıtlaması (ağır susuzluk hissi) -Lithium tuzu verilmesi -Demeclocyclin verilmesi NOT: Vinkristin, Siklofosfamid, Morfin ile Clofibrat, Sülfonilüre grubu ilaçlar ve Barbiturat bu sendroma yol açabilir

93 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR PARANEOPLASTİK HİPERKALSEMİ I TÜMÖRLER * Multipl myelom * Akciğer ca. * Böbrek tm. * Over ca. * Pankreas ca. * Diğer kemik metastazı yapan tümörler

94 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR PARANEOPLASTİK HİPERKALSEMİ II KLİNİK: -Poliüri -Polidipsi -Dehidratasyon -Kusma -İleus EKG: QT kısalması -Adinami, hiporefleksi -Hafıza kaybı, koma

95 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR PARANEOPLASTİK HİPERKALSEMİ III AYIRICI TANI -Primer/tersiyer hiperparatroidizm -Hipertroidi -Sarkoidoz -Vitamin D intoksikasyonu -Süt-alkali sendromu -Addison hastalığı -Tümörün kemik metastazları -Multipl myelom

96 PARANEOPLASTİK SENDROMLAR PARANEOPLASTİK HİPERKALSEMİ IV NEDEN VE TEDAVİ Ektopik üretilen: * Parathormon * Parathormon benzeri maddeler * TGF-alfa, TGF-beta * PGE2 * Kolekalsiferol * IL-1 (Osteoklastik aktiviteyi artırır) TEDAVİ: Tümör rezeksiyonu Medikal tedavi

97 AKCİĞER KANSERİNDE GÖRÜLEN PARANEOPLASTİK SENDROMLAR Sistemik: -Anoreksi, kaşeksi -Dermatomyozit, polimyozit -Çomak parmak -Hipertrofik pulmoner osteoartropati Dermatolojik: -Akantozis nigrikans -Diffüz hiperpigmentasyon -Eritema multiforme -Prirutus, ürtiker

98 AKCİĞER KANSERİNDE GÖRÜLEN PARANEOPLASTİK SENDROMLAR Renal: -Glomerulonefrit -Nefrotik sendrom Hematolojik: -Anemi ve -Polisitemi -Eozinofili -Lökoeritroblastik kan tablosu -Trombositopenik purpura -Koagülopati ve -Tromboemboli

99 Nörolojik: AKCİĞER KANSERİNDE GÖRÜLEN PARANEOPLASTİK SENDROMLAR -Lambert-Eaton sendromu -Periferik nöropati -Visseral nöropati -Serebral ensefalopati -Görme kaybı -Nekrozitan myelopati -Polinöropati

100 AKCİĞER KANSERİNDE GÖRÜLEN PARANEOPLASTİK SENDROMLAR Endokrinolojik: -Cushing sendromu -Jinekomasti -Galaktore -Hipertansiyon -Akromegali -Hipertroidi -Karsinoid sendrom

101 AKCİĞER KANSERİNDE GÖRÜLEN PARANEOPLASTİK SENDROMLAR (devam) -Hiperkalsemi -Hiponatremi -Hiperglisemi -Hipoglisemi -Hipofosfatemi -Hipoürisemi -Uygunsuz ADH sendromu

102 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ A- ONKOLOJİK AĞRI B- GENEL DESTEK TEDAVİSİ

103 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Ağrı önemli bir semptomdur. Ağrı, hastanın yaşam kalitesini bozar. Ağrı, başka sorunlara yol açan bir faktördür: -iştah kaybı, -beslenme sorunu ve kilo kaybı, -uyku bozukluğu, -kendi şahsi işini yapamama ve başkasına bağımlı olma,

104 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI -bulantının artması, -hastanın kendini iyi hissetmemesi, -hastanın düzelemeyeceğini düşünmesi, -intihar düşünce ve girişimleri gibi. * Ağrı, metastatik olmayan dönemde %15, metastatik evrede %33, terminal dönemde %60-90 oranında görülür. * Kanser hastalarının %50-80 inde hastalığın her hangi bir döneminde kronik ağrı vardır

105 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Ağrı hastayı etkileyen ve yaşam kalitesini kısıtlayan bir komplikasyondur. Ağrı nedeniyle analjezik kullanımı had safhaya çıkar. Hastaların %25 i ağrısı hafifletilemeden kaybedilir. Tümörlü hasta ağrı ile yaşamamalıdır. Ağrı mümkün olan en kısa sürede ortadan kaldırılmalıdır. Bunun için öncelikle ağrının nedeni araştırılmalıdır

106 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI AĞRININ ÖZELLİKLERİ : -Ağrının yeri ve muhtemel nedeni (karın, barsak obstrüksiyonu gibi), -Ağrının süresi (kısa süreli, bir-iki saat süren, devamlı, gün boyu, gece, günlerce süren gibi), -Ağrı ile birlikte bulunan diğer semptomlar (bulantı, kusma, daire, ateş, çarpıntı, terleme, iştahsızlık, uykusuzluk gibi), -Ağrıyı artıran faktörler (hareket, duruş, ısı, yemek yeme gibi),

107 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI AĞRININ ÖZELLİKLERİ 2: -Ağrının zamanlaması (gece, gündüz, yemekten sonra, aç karna, sırt üstü yatınca), -Ağrının karakteri (yanıcı, kesici, vurucu, künt, delici, kuşak tarzı, uyutmayan, kola veya sırta yayılan ağrı gibi), -Ağrının non-steroid analjeziklere cevap verip vermemesi gibi özellikleri belirlenmelidir

108 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI AĞRI OLUŞUMU : Ağrının nasıl ortaya çıktığı sorusunu sormak, başarılı bir tedavi yapabilmek için şarttır. Ağrı, belirli rezeptörlerin (örnek: Nozizeptör) irritasyonu sonucu ortaya çıkar. Ağrının %75 i nozizeptör etkileşimi ile olur. Nozizeptörler, çoğunlukla kemik ve yumuşak dokuda bulunur. Sinir tutulumu, basısı veya irritasyonu ağrıya neden olur. Sinir kökü, plexus veya periferik sinirler etkilenmiş olabilir

109 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Bununla ilgili fiziksel bulgular vardır. Aferent sinir tutulumu ağrı nedeni olabilir. Aferent sinirlerin ağrısı tipik olarak vücut periferine projekte edilerek algılanır (Dermatomlar). Deaferensiyasyon ağrısında, aferent sinirlerin merkezi sinir sitemine ilettiği ağrı baskılayıcı faktörlerin ortadan kalkması (belirli sinir iletimleri zaafa uğrar) ile ortaya çıkar. Herpes zoster ağrısı, deaferensiyasyon ağrısına tipik bir örnektir. Herpes zoster, hipostezi bölgesinde acı veren bir ağrıya yol açar. Parankimatöz organ ve içi boş organ tutulumları da ağrıya yol açar

110 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI TÜMÖR AĞRI NEDENLERİ : >%80 tümöre bağlı, %15-20 tedaviye bağlı, %10 tümör ve tedavisinden bağımsız

111 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI AĞRI TİPLERİ : a)akut ağrı: Akut ağrıda çoğunlukla objektif fiziksel değişikler vardır ve otonom sinir sistemi aktive olur. Bu durumda hastanın şikayet ettiği subjektif semptomlara karşı tedavi eden hekim hastada objektif bulular saptayabilir. Hekimin objektive edebildiği bulgular: -karın ağrısında rebaund ve karın duvarı hassasiyeti pozitifliği, -kemik ağrısında perküzyon pozitifliği,

112 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI -nabız sayısının artması, -kan basıncının artması, -ter boşanması, -kot metastazında derin nefes almada ağrı, -ağrı olan bölgede saptanan şişlik gibi. Akut ağrıda, sebep olan mekanizma bilinir ve bu patolojik durum ortadan kaldırılınca (operasyon, radyoterapi gibi) ağrı iyileşir. Nedene yönelik tedavi seçilecek yöntemdir ve başarı getirir

113 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI b)kronik ağrı: Kanser hastalarının %10 kadarında görülür. Kronik ağrı haftalar ve aylardır var olan bir patolojik durumdur. Acı çekilmesi, ağrının dinmemesi karakteristiktir. Otonom sinir sistemi bu duruma adapte olmuştur ve bulgu vermez. Subjektif semptomları objektive eden fiziksel bulgular yoktur. Kronik ağrı psikoljik ve sosyal değişikliklere yol açmıştır. Hayat tarzı değişmiştir. Kronik ağrıda nedene yönelik tedavi yetersiz kalır. Değişik tedavi denemelerinin başarısızlığı anamnezde tipiktir. Kronik ağrıyı başarı ile tedavi edebilmek için onun yol açtığı psikolojik ve sosyal etkileri de ortadan kaldırmak gerekir

114 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI AĞRININ SINIFLAMASI : 1-Nozizeptiv ağrı: (Kemik ağrısı, yumuşak doku ağrısı), 2-Nöropatik ağrı: (Sinir basısı, sinir zedelenmesine bağlı ağrı), 3-Visseral ağrı: (İçi boş organların gerilimi, tıkanması, mukoza ve duvar tutulumuna bağlı ağrı), 4-Deaferensiyasyon ağrısı: (Tümörün sinir infiltrasyonu ile ortaya çıkar)

115 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI AĞRININ TÜRÜ : Ağrının türü mümkünse belirlenmeye çalışılmalıdır. NOZİZEPTİF AĞRI Kemik, yumuşak doku ağrıları nozizeptif ağrı türündendir. Lokalizasyonu iyi, fakat künt ve delici tarzda bir ağrıdır. VİSSERAL AĞRI İç organların ağrısı bu türden bir ağrıdır. Derinde hissedilen, basınçla birlikte olan bir ağrıdır. Dermatomla seyri mümkündür

116 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI KOLİKLER İçi boş organların ağrısıdır. Kolik tarzında ağrı, kramplarla seyreder. NÖROPATİK AĞRI Tümörün sinir invazyonunda veya basısında görülür. Kalıcı özellikte ve vurucu karakterinde bir ağrıdır. Beraberinde parastezi, disastezi olabilir. Yanıcı özellikte ve sıcak basması ile birlikte olabilir

117 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI PSİKOSOMATİK AĞRI Tüm vücut ağrısı şeklinde ifade edilir. Ağrı yer değiştirir ve lokalize edilemez. Ağlatıcı ve yok edici olarak vasıflandırılan bir ağrıdır. SEMPATİK AĞRI Isıyı yanlış algılayan bir ağrıdır. Yanıcı tarzda, sıcak basması ile birlikte olabilen bir ağrıdır. Ağrı vücut hareketlerinden bağımsızdır. Son dönemlerde ciltte trofik bozukluklar ortaya çıkabilir

118 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI TANI : Ağrı durumunda aşağıdaki parametreler dikkate alınır: İntensite: Vizüel analog skala ile değerlendirilir. Lokalizasyon: Ağrı yeri, segmenti ve yayılım şeması. Kalite özelliği: Yanıcı, batıcı, delici, künt, kolik tarzı gibi. Gelişim: Süresi, ritmi, frekuensi kaydedilir. İlgili sistemler: Kemik, yumuşak doku, deri, karın, baş, gövde, sırt gibi. Etiyoloji: Harekete bağımlı ortaya çıkışı, ısı ile artışı, istirahatte azalması, yürüme ile geçmesi, öne eğilince hafiflemesi gibi

119 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI ÖZEL AĞRI TİPLERİ (2): 1-Kemik ağrısı: Ağrı patofizyolojisi: Nozizeptöre tümörün veya metastazın basısı Nozizeptiv ağrı İnflamasyon, prostaglandin E, bradikinin, madde P, potasyum, ph değerleri ile ortaya konabilir. Ağrı karakteristiği: İyi lokalize edilir. Kalitesi, batıcı ve delici özelliktedir. Palpasyon ve perküzyon ile ağrı artar ve lokalize edilir. Ağrı hareketle ve zorlayınca artar, istirahatte azalır

120 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI ÖZEL TANI Laboratuar: İnflamasyon bulguları, alkalen fosfataz artışı, kalsiyum artışı gibi. Görüntüleme yöntemleri: Direkt grafi, kemik sintigrafisi, BT. Özel tedavi: lokal tedavi ameliyat, radyoterapidir. WHO ya göre medikal tedavi: non-steroidal antiflogistikler etkilidir : -diklofenak: Voltaren mg oral 8 saat ara ile (maksimal 200 mg), -ibuprofen: Profen fort mg 4-12 saat ara ileoral (maksimal 1600 mg), -metamizol: Novalgin mg 4-6 saat ara ile oral (maksimal 5 gr), -parasetamol: Parol mg 4-6 saat ara ile oral (maksimal 5 gr), -asetilsalisilik asit (ASS): Aspirin mg 4-6 saat ara ile oral (mak. 5 gr), Adjuvan steroidal tedavi: -dekzametazon: Dekort (tümör ödemi çözülür). Bifosfonatlar: -pamidronat: Aredia, ve diğerleri

121 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI 2-Yumuşak doku ağrısı: Ağrı patofizyolojisi: Nozizeptöre tümörün veya metastazın basısı Nozizeptiv ağrı İnflamasyon, prostaglandin E, bradikinin, madde P, potasyum, ph değerleri ile ortaya konabilir. Ağrı karakteristiği: Kalitesi, batıcı ve delici özelliktedir. Çoğunlukla lokal inflamasyon bulguları vardır. Bası ile ağrı ortaya çıkar ve iyi lokalize olur. Kızarma, şişlik vardır. Özel tanı: Laboratuar: İnflamasyon bulguları vardır. Görüntüleme yöntemleri: BT ve özellikle MR tümörü gösterir ve lokalize eder. MR ile komşu doku ve organ ilişkileri iyi saptanır. Özel tedavi: Lokal cerrahi ve radyoterapidir. WHO ya göre medikal tedavi yapılır. Fiziksel tedavi denenebilir. Kas gevşeticiler yararlı olur

122 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI 3-Nöropatik ağrı: Ağrı patofizyolojisi: Aferenslerde ağrı özel kodlanır. Ağrı eşiği spinal iletide düşer. Ağrı karakteristiği: Kalitesi, yanıcı, vurucu, batıcı ve spontan bir ağrıdır. Hiperalgezi ve allodiin ile birliktedir. Harekete bağlı değildir. Nörolojik defisitlerle birlikte olabilir. Özel tanı: Özel bir laboratuar bulgusu yoktur. BT ve MR da sinir ve plexus basısı/invazyonu gösterilir. Özel tedavi: Lokal radyoterapidir. Erken invazyonda ganglioner opiat anestezisi yararlıdır. Sistemik tedavi: Başarılı değildir. Adjuvan: Karbamazepin: Tegrotol, Amitriptilin: Laroxyl, Saroten, Dekzametazon: Dekort

123 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI 4-Visseral ağrı: Ağrı patofizyolojisi: Mekanik veya kimyasal nozizeptörlerin etkilenmesi ile ağrı ortaya çıkar. Aferent sinirler ve sempatik sinirler birlikte etkilenir. Spinal konvergenz olup dermatomlardaki somatik aferenzlerin etkilenmesi. Ağrı karakteristiği: Künt bir ağrıdır. Kötü lokalize edilir. Hareketle ağrı azalır. İçi boş organa bağlı ağrıda kramp-kolik tarzında ağrı olur. Vücut periferine Head Dermatom zonları çerçevesinde projeksiyon vardır

124 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Özel tanı: Basının klinik bulguları, Bozulmuş peristaltizm, organ obstrüksiyonu, subileus, ileus, Laboratuar: İnflamasyon bulguları olabilir. Görüntüleme yöntemleri: USG, BT ve MR da tümör invazyonu bulguları görülür. Özel tedavi: İleusta cerrahi palyatif girişim yapılır. Ganglium blokaji (Pankreas kanserinde ganglion zöliakum bloke edilir). Sistemik tedavi WHO ya göre yapılır. Adjuvan: Amitriptilin: Saroten, Kolik ağrılarda metamizol: Novalgin, Butyl-scopolamin: Buscopan 10 mg her 6-8 saate bir oral verilir

125 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI TEDAVİ : Ağrı tedavi prensipleri aşağıya çıkarılmıştır: *Ağrı çıkmasını beklemeden belirlenmiş saatlerde ilacın alınması önemlidir. *Kişiye özel doz belirlenmesi şarttır. *Hasta hiç ağrı hissetmeyecek şekilde yeterli doz verilmelidir. *Mümkünse oral ilaç uygulaması tercih edilir. *Yan etkiye karşı profilaksi kaçınılmazdır (bulantı ve kabızlık profilaksisi gibi)

126 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI *Belli dönemlerde ağrı şiddeti ve karakteri tekrar belirlenir. *Tedavi etkinliği belli aralıklarla gözden geçirilir. *Lüzumu halinde parenteral uygulama (yutma zorluğu, bulantı ve kusma hali, ishal gibi) *Ayrıca transdermal, subkütan, epidural, intratekal, intraventriküler, çöliak ganglion blokajı, tutulan sinirin uyuşturulması, intralezyoner uygulamalar yapılabilir

127 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI WHO ya göre basamak tedavisi : Basamak I: Non-steroidal antiinflamatuarlar (anti-flogistikler) + Adjuvanlar Basamak II: Hafif opiodlar + Adjuvanlar Basamak III: Kuvvetli opiodlar + Adjuvanlar Basamak IV: İnvaziv yöntemler

128 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Basamak I: Non-steroidal anti-inflamatuarlar: Etki: Prostaglandin sentez inhibisyonu, Spinal ve periferik analjezi, Kısmen antiflogistik, kısmen spasmolitik (metamizol ve butyl-scopolamin gibi) etkilidir. Hepatik ve renal elimine olur. Yan etki: Ülserojen, trombosit agregasyon inhibitörü (ASS gibi), ateş düşürücü (infeksiyonu maskeleyebilir), hepatotoksik (parasetamol), nefrotoksik (diklofenak, ibuprofen) sitopenik olabilirler. Mide korunur (H2-blokürleri ile)-özellikle adjuvan steroid verilirse ülser riski çok yüksektir

129 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI TABLO 1: WHO NUN BASAMAK TEDAVİSİ Analjezikler Doz (mg) Doz aralığı (saat) Azami doz (mg) Birinci basamak Parasetamol Diklofenak Diklofenak retard Ibuprofen Metamizol Asetilsalisilik asit

130 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI İkinci basamak Parasetamol + Kodein 1-2 tablet tablet Diklofenak + Kodein fosfat 1-2 tablet tablet Dihidrokodein retard Tramadol Tramadol retard Dekstropropoksifen Tilidin + Nalokson

131 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Üçüncü basamak Buprenorfin 1-3 tablet tablet Morfin sulfat retard yok MST 30 (başlangıç) Dördüncü basamak Basamak 3 ün sürekli verilmesi (Örnek: infüzyon pompası ile, transdermal uygulama ile) Not: Bu analjeziklere her basamakta periferik veya santral etkili adjuvan (nöroleptik gibi) tedaviler eklenebilir

132 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Basamak II: Hafif opioidler: Etki: Morfin rezeptörü üzerinden etkilidirler. µ-agonistleri olarak etkili olur. Etki derecesi: Morfin=1, dihidrokodin=0.3, dekstropropoksifen=0.07 dir. Hepatik metabolize olur. Yan etki: Doza bağlı:kabızlık, bulantı-kusma, ürtiker, miozis, kan basıncında düşme, bradikardi, idrar retensiyonu, sedasyon, tremor, halüsinasyon, solunum depresyonu

133 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI TABLO 2: HAFİF OPİOİD TEDAVİSİ ETKEN MADDE- İLAÇ DOZ- ETKİ SÜRESİ UYGULAMA- MAKSİMAL DOZ Kodein mg 4 saat oral 240 mg Dihidrokodin mg 8 saat oral 360 mg Dekstropropoksifen mg 8-12 saat 600 mg PentazocinFortral25-50 mg4-6 saat oral Tilidin +Naloxon mg4-6 saat 400 mg Tramadol mg 8 saat oral 600 mg

134 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Basamak III: Kuvvetli opioidler: Etki: Morfin rezeptörü üzerinden etkilidirler. µ-agonistleri olarak etkili olur. Etki derecesi: Morfin=1, buprenorfin=20, fentanil=100 dür. Hepatik metabolize olur. Yan etki: Doza bağlı:kabızlık, bulantı-kusma, ürtiker, miozis, kan basıncında düşme, bradikardi, idrar retensiyonu, sedasyon, tremor, halüsinasyon, solunum depresyonu. Antidot: Doz aşımı ve solunum depresyonunda kullanılır. Naloxon 0.4 mg iv, 3-5 dakika ara ile tekrarlanır (solunum uzun süre stabil hale gelene kadar)

135 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI TABLO3: KUVVETLİ OPİOİDLER ETKEN MADDEİLAÇ DOZ ETKİ SÜRESİUYGULAMAMAKSİMAL DOZ /Gün Morfin sulfat retardmst,vendal >10 mg8-12 saat oral - Sınır yok Buprenorfin Temgesic >0.2 mg4-8 saat oral 3.5 mg Morfin hidroklorür MSI, Morfin hidroklorid 2 mg/saat 4 saat iv,im -Ağrı kesilene kadar Petidin Dolantin, Aldolan mg 8-12 saat i.m. -Ağrı kesilene kadar Fentanil Durogesic mg 72 saat transdermal 600 mg Levometadon L-Polamidon mg 6-8 saat

136 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI TABLO 4: ADJUVAN ANALJEZİK TEDAVİ ETKEN MADDE- İLAÇ -DOZ -İNDİKASYON Amitriptilin Saroten25-75 mg/gün Nöropatik ağrı Karbamazepin Tegretol mg/gün Nöropatik ağrı Dekzametazon Dekort3-6 x 4-8 mg/gün KİBAS, sinir basısı, kemik metastazı Pamidronat Aredia mg iv/3-4 hafta kemik metastazı Adjuvan tedavi olarak psikofarmaka kullanılabilir ve bir çok hastada gereklidir

137 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Sedatif etkili nöroleptikler: Oxazepam: Adrumbran, Prometazin: Atosil, Levomepromazin: Neurocil, Antidepressiv etkili psikofarmaka: Amitritilin: Laroxyl, Saroten, Klomipramin: Anafranil, Imipramin: Tofranil

138 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Basamak IV: İnvaziv yöntemler: 1-Operasyon, 2-Anestetik yöntemler. Cerrahi yöntemler: Ameliyat ile sinir basısı ortadan kaldırılabilir. Genel cerrahlar obstrüksiyonu bertaraf ederek ağrı nedenini ortadan kaldırır. Ortopedik yöntemlerle kemik kırıkları stabilize edilir. Beyin cerrahları vertebra çökmesini ortadan kaldırıp hastayı mobilize edebilir. Kordotomi, uygun indikasyonda %90 başarılı bir yöntemdir

139 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI Anestetik yöntemler: Sempatik blokaj, Çöliak blokajı, Epidural kateter yolu ile analjezik ve morfin uygulaması, Kateter ile plexus blokajı, Ventriküle kateter yerleştirerek santral ağrı kontrolü

140 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI ADJUVAN TEDAVİ: Reaktif depresyonun birlikte olduğu ağrı: -Antidepressif tedavi: Tofranil 1 x 25 mg tbl, gerektiğinde 3 x 25 mg veya 1 x 75 mg, Ludiomil 3 x 25 mg tbl Halloperidol (Haldol) 3 x 0.5 mg veya 3 x 1 mg, veya 1 x 25 mg, Laroxil 1 x 10 mg tbl, gerektiğinde 3 x 10 mg doğrultusunda). Diğer antidepresanlar (Psikiatrinin önerisi -Sinir basısının neden olduğu ağrı: Medikal antiödem tedavisi (Dekzametazon 4 x 0.75 mg tbl, veya 4 x 4 mg ampül i.v. )

141 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI -Beyin ödemine bağlı baş ağrısı: Medikal antiödem tedavisi ve kraniyal radyoterapi. -Kemik ağrısı: Non-steroid analjezikler, bifosfanatlar, radyoterapi ve ortopedik girişimler. -Aralıklı sokucu tarzda ağrı: Antiepileptikler (Örnek: Tegretol 2 x 200 mg, gereğinde 4 x 200 mg). -Spastik, kramp tarzı ağrı: Adale gevşetici tbl veya ampul verilmesi (Örnek: Baklofen 3 x 5 mg veya 3 x 25 mg tbl). -Visseral ağrı: Spazm çözücü ajanlar (Doladamon P tbl/ampul veya Buscopan tbl gibi). -Tek taraflı ekstremite ağrısı: Kordotomi

142 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI DİĞER TEDAVİ YÖNTEMLERİ : a)beyin cerrahisi: Radikotomi, rizotomi, açık kordotomi (anterolateral ve spinotalamik), perkütan kordotomi, komissorotomi ve beyin ventriküllerine analjezik uygulaması için kateter yerleştirilmesi gibi, b)sempatik blokaj (Girişimsel Radyoloji), c)pleksus çöliakusun blokajı, d)sinir blokajları, e)evde analjezik uygulamasının organize edilmesi, f)psikolojik tedavi (hasta ve yakınlarının)

143 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - ONKOLOJİK AĞRI TEDAVİ BAŞARISIZLIĞI : -Yetersiz doz, -İkinci basamakta opoidlerin gereğinden yüksek dozda verilmesi, -İki kuvvetli opoidin kombinasyonu (Örnek: Morfin ile parsiyel morfin antagonisti bir ajanın kombine edilmesi, -Ağrı analizinin yetersiz yapılması sonucu uygunsuz ağrı tedavisi girişimi

144 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ GENEL DESTEK TEDAVİSİ BESLENME: * Parenteral, * Nazogastrik sonda, * Gastrostomi, * Enterostomi, * Total parenteral besleme (TPN)

145 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - GENEL DESTEK TEDAVİSİ KAN TRANSFÜZYONU * Tam kan, * Eritrosit süspansiyonu, * Trombosit süspansiyonu, * Demir replasmanı, * Eritropoetin tedavisi

146 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - GENEL DESTEK TEDAVİSİ PSİKOLOJİK SORUNLAR: * Uyku bozukluğu, * Anksiyete, * Depresyon, * Deliriyum, * İntihar düşüncesi

147 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - GENEL DESTEK TEDAVİSİ MUKOZİT: * Profilaksi, * Tedavi. Ağız ve Diş bakımı Gargara Lokal anastetikler RT ve KT

148 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - GENEL DESTEK TEDAVİSİ DİARE: Kemoterapi Radyoterapi Diet Parenteral besleme Loperamid Antibiyotik

149 KANSER HASTASINDA DESTEK TEDAVİSİ - GENEL DESTEK TEDAVİSİ OBSTRÜKSİYON: * Cerrahi tedavi * Dekompresyon (NG-sondası) * Rektal lavman

150 SCOTTISH INTERCOLLEGIATE GUIDELINES NETWORK (SIGN) tarafından yapılan bilimsel kanıtların kalite sınıflaması (quality of evidence) DÜZEY BİLİMSEL KANIT TİPİ I a I b Randomize kontrollü çalışmaların meta-analizi En az bir randomize kontrollü çalışma II a En az bir iyi dizayn edilmiş randomize olmayan kontrollü çalışma II b En az bir eksperimental çalışma III İyi dizayn edilmiş deneysel olmayan deskriptif çalışma ( mukayese çalışmaları, korelasyon çalışmaları, kohort, vaka takdimleri) IV ( I-III düzeyinde bilimsel kanıt yoksa) uzman komite raporları, saygın otörlerin deneyimlerine dayalı görüşleri

ONKOLOJİDE İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ ORGAN YETMEZLİKLERİNDE ETKİLEŞİM

ONKOLOJİDE İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ ORGAN YETMEZLİKLERİNDE ETKİLEŞİM ONKOLOJİDE İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ ORGAN YETMEZLİKLERİNDE ETKİLEŞİM İlaç etkileşiminde rolü olan organlar Böbrek Karaciğer Akciğer GİS Kalp Organ fonksiyonlarının değerlendirilmesi Böbrek (üre, kreatinin, GFR)

Detaylı

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı Göğüs Cerrahisi Akciğer Kanserinde Anamnez ve Fizik Muayene Bulguları Giriş Akciğer kanseri ülkemizde 11.5/100.000 görülme sıklığına

Detaylı

LİSTEYE EKLENENLER DEĞİŞİKLİK YAPILANLAR

LİSTEYE EKLENENLER DEĞİŞİKLİK YAPILANLAR 01.05.2013-14.11.2013 TARİHLERİ ARASINDA SAĞLIK BAKANLIĞI EK ONAYI ALINMADAN KULLANILABİLECEK ENDİKASYON DIŞI HEMATOLOJİ-ONKOLOJİ İLAÇLARI LİSTESİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER LİSTEYE EKLENENLER SIRA NO İLAÇLAR

Detaylı

HODGKIN DIŞI LENFOMA

HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA HODGKIN DIŞI LENFOMA NEDİR? Hodgkin dışı lenfoma (HDL) veya Non-Hodgkin lenfoma (NHL), vücudun savunma sistemini sağlayan lenf bezlerinden kaynaklanan kötü huylu bir hastalıktır. Lenf

Detaylı

İKİNCİL KANSERLER. Dr Aziz Yazar Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD. Tıbbi Onkoloji BD. 23 Mart 2014, Antalya

İKİNCİL KANSERLER. Dr Aziz Yazar Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD. Tıbbi Onkoloji BD. 23 Mart 2014, Antalya İKİNCİL KANSERLER Dr Aziz Yazar Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD. Tıbbi Onkoloji BD. 23 Mart 2014, Antalya Tanım Kanser tedavisi almış veya kanser öyküsü olan bir hastada histopatolojik

Detaylı

LENFATİK VE İMMÜN SİSTEM HANGİ ORGANLARDAN OLUŞUR?

LENFATİK VE İMMÜN SİSTEM HANGİ ORGANLARDAN OLUŞUR? LENFOMA NEDİR? Lenfoma, diğer grup onkolojik hastalıklar içinde yaşamın uzatılması ve daha kaliteli yaşam sağlanması ve hastaların kurtarılmaları açısından daha fazla başarı elde edilmiş bir hastalıktır.

Detaylı

5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi Bilimsel Program - 20 Mart 2014, Perşembe UĞUR DERMAN SALONU SEÇİLMİŞ VAKA SUNUMLARI - Peritoneal Kanserlerde HIPEC in Yeri HIPEC Nasıl Yapılır? Kolon Kanseri Mezotelyoma KONFERANS - Onkolojide Nereden

Detaylı

Klinikte Analjeziklerin Kullanımı. Dr.Emine Nur TOZAN

Klinikte Analjeziklerin Kullanımı. Dr.Emine Nur TOZAN Klinikte Analjeziklerin Kullanımı Dr.Emine Nur TOZAN Analjezikler Hastaya uygulanacak ilk ağrı kontrol yöntemi analjeziklerin verilmesidir. İdeal bir analjezik Oral yoldan kullanıldığında etkili olabilmeli

Detaylı

TÜMÖR MARKIRLARI. Dr. Ömer DİZDAR. Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü, Prevantif Onkoloji Anabilim Dalı

TÜMÖR MARKIRLARI. Dr. Ömer DİZDAR. Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü, Prevantif Onkoloji Anabilim Dalı TÜMÖR MARKIRLARI Dr. Ömer DİZDAR Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü, Prevantif Onkoloji Anabilim Dalı TÜMÖR MARKIRLARI Tümör markırları kanserli hastaların dokularında, serumda, idrarda ya da diğer

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

KEMOTERAPİYE BAĞLI BULANTI VE KUSMA. Prof Dr Deniz Yamaç Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji BD

KEMOTERAPİYE BAĞLI BULANTI VE KUSMA. Prof Dr Deniz Yamaç Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji BD KEMOTERAPİYE BAĞLI BULANTI VE KUSMA Prof Dr Deniz Yamaç Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Kemoterapiye bağlı bulantı/kusma hastanın yaşam kalitesini etkilediği gibi, devam edecek

Detaylı

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır.

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır. HODGKIN LENFOMA HODGKIN LENFOMA NEDİR? Hodgkin lenfoma, lenf sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır. Lenf sisteminde genç lenf hücreleri (Hodgkin ve Reed- Sternberg hücreleri) çoğalır ve vücuttaki lenf

Detaylı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Çalışan açısından, yüksekte güvenle çalışabilirliği belirleyen etkenler:

Detaylı

2. MUĞLA MULTİDİSİPLİNER ONKOLOJİK ARAŞTIRMALAR SEMPOZYUMU. ""Her Yönü ile Kanserde Tartışmalı Konular"" (MORE 2018) 05 Ekim 2018 CUMA

2. MUĞLA MULTİDİSİPLİNER ONKOLOJİK ARAŞTIRMALAR SEMPOZYUMU. Her Yönü ile Kanserde Tartışmalı Konular (MORE 2018) 05 Ekim 2018 CUMA 08.30-09.00 AÇILIŞ 2. MUĞLA MULTİDİSİPLİNER ONKOLOJİK ARAŞTIRMALAR SEMPOZYUMU ""Her Yönü ile Kanserde Tartışmalı Konular"" (MORE 2018) 05 Ekim 2018 CUMA GASTROİNTESTİNAL KANSERLERDE TARTIŞMALI KONULARA

Detaylı

ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği

ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği SUNU PLANI Tanım ve Epidemiyoloji Adrenal bez anatomi Etiyoloji Tanı Klinik Tedavi TANIM-EPİDEMİYOLOJİ Adrenal

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER

AKCİĞER KANSERİ AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER AKCİĞER KANSERİ Akciğer kanseri; akciğerlerde anormal hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalması sonucu ortaya çıkar. Kanser hücreleri akciğerlere, komşu dokulara veya vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.

Detaylı

HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM

HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM Nadirdir!!! Üst aerodijestif sistem malinitelerinin % 5-10 u, tüm malinitelerin ise %0.5 i hipofarinks kanserleridir. Kötü seyirlidir!!! İleri evrede başvurmaları ve

Detaylı

YAŞLI KANSER HASTASINDA İLAÇ ETKİLEŞİMİ

YAŞLI KANSER HASTASINDA İLAÇ ETKİLEŞİMİ YAŞLI KANSER HASTASINDA İLAÇ ETKİLEŞİMİ MEDİKAL ONKOLOJİ PERSPEKTİFİ PROF.DR.ŞUAYİB YALÇIN HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ MEDİKAL ONKOLOJİ BÖLÜMÜ YAŞLILIK VE KANSER Tüm kanser vakalarının %50

Detaylı

BÖBREK YETMEZLİĞİ TANI VE TEDAVİ SEÇENEKLERİ DR MÜMTAZ YILMAZ EÜTF İÇ HASTALIKLARI NEFROLOJİ BİLİM DALI

BÖBREK YETMEZLİĞİ TANI VE TEDAVİ SEÇENEKLERİ DR MÜMTAZ YILMAZ EÜTF İÇ HASTALIKLARI NEFROLOJİ BİLİM DALI BÖBREK YETMEZLİĞİ TANI VE TEDAVİ SEÇENEKLERİ DR MÜMTAZ YILMAZ EÜTF İÇ HASTALIKLARI NEFROLOJİ BİLİM DALI Kronik böbrek hastalığı-tanım Glomerül filtrasyon hızında (GFH=GFR) azalma olsun veya olmasın, böbrekte

Detaylı

Dr. Mehmet İnan Genel Cerrahi Uzmanı

Dr. Mehmet İnan Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Mehmet İnan Genel Cerrahi Uzmanı 1 Ameliyat Yapılmadan İlgilendiği Konular: Sıvı ve Elektrolit tedavisi Şok Yanık tedavisi 2 Travma Hastaları Kesici karın travmaları: Karın bölgesini içine alan kurşunlanma,

Detaylı

Dr. Mehmet TÜRKELİ A.Ü.T.F İç Hastalıkları A.D Medikal Onkoloji B.D 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi Mart 2014-Antalya

Dr. Mehmet TÜRKELİ A.Ü.T.F İç Hastalıkları A.D Medikal Onkoloji B.D 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi Mart 2014-Antalya Dr. Mehmet TÜRKELİ A.Ü.T.F İç Hastalıkları A.D Medikal Onkoloji B.D 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi 19 23 Mart 2014-Antalya VAKA-1 S.B. 43 Yaş, Bayan, Erzurum Şikayeti: Çarpıntı, terleme, Hikayesi: Haziran

Detaylı

KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE TANI VE EPİDEMİYOLOJİ. İNT. DR. BURCU TURAN Nisan 2014

KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE TANI VE EPİDEMİYOLOJİ. İNT. DR. BURCU TURAN Nisan 2014 KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE TANI VE EPİDEMİYOLOJİ İNT. DR. BURCU TURAN Nisan 2014 EPİDEMİYOLOJİ Akciğer kanseri, günümüzde, kadınlarda ve erkeklerde en sık görülen ve en fazla ölüme yol açan

Detaylı

Engraftman Dönemi Komplikasyonlarda Hemşirelik İzlemi. Nevin ÇETİN Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİTÜ

Engraftman Dönemi Komplikasyonlarda Hemşirelik İzlemi. Nevin ÇETİN Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİTÜ Engraftman Dönemi Komplikasyonlarda Hemşirelik İzlemi Nevin ÇETİN Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİTÜ Engraftman Sendromu Veno- Oklüzif Hastalık Engraftman Sendromu Hemşirelik İzlemi Vakamızda: KİT (+14)-

Detaylı

GEBELİK VE MEME KANSERİ

GEBELİK VE MEME KANSERİ GEBELİK VE MEME KANSERİ Doç. Dr. Ramazan YILDIZ Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı, 27 Kasım 2014, Ankara Gebelikte Kanser Gebelikte kanser insidansı % 0.07-0.1 arasında Gebelik

Detaylı

HİPERKALSEMİ. Meral BAKAR Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Gündüz Tedavi Ünitesi

HİPERKALSEMİ. Meral BAKAR Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Gündüz Tedavi Ünitesi HİPERKALSEMİ Meral BAKAR Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Gündüz Tedavi Ünitesi Tanım: Hiperkalsemi serum kalsiyum düzeyinin normalden (9-11 mg/dl) yüksek olduğunda meydana gelen

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Ali DUMAN Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A. D.

Yrd. Doç. Dr. Ali DUMAN Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A. D. Yrd. Doç. Dr. Ali DUMAN Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A. D. Sunu Planı Tanım ve Epidemiyoloji Adrenal bez anatomi ve fizyolojisi Etiyoloji Klinik Tanı Tedavi Tanım ve Epidemiyoloji

Detaylı

Omurga-Omurilik Cerrahisi

Omurga-Omurilik Cerrahisi Omurga-Omurilik Cerrahisi BR.HLİ.017 Omurga cerrahisi, omurilik ve sinir kökleri ile bu hassas sinir dokusunu saran/koruyan omurga üzerinde yapılan ameliyatları ve çeşitli girişimleri içerir. Omurga ve

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Onkoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 6 Aralık 2016 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Onkoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 6 Aralık 2016 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Onkoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 6 Aralık 2016 Salı Ar. Gör. Dr. Abdullah Heybeci Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Saime Tuncer Prof.

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR Akciğer kanseri olmak her şeyin sonu değildir. Bu hastalığı yenmek için mutlaka azimli, inançlı ve sabırlı olmanız

Detaylı

SİNDİRİM SİSTEMİ KANSERLERİNDE ONKOLOJİK TEDAVİ. Prof. Dr. Evin Büyükünal Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları. ABD Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı

SİNDİRİM SİSTEMİ KANSERLERİNDE ONKOLOJİK TEDAVİ. Prof. Dr. Evin Büyükünal Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları. ABD Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı SİNDİRİM SİSTEMİ KANSERLERİNDE ONKOLOJİK TEDAVİ Prof. Dr. Evin Büyükünal Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları. ABD Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı SİNDİRİM SİSTEMİ KANSERLERİ MEME VE AKCİĞER KANSERİNDEN

Detaylı

OVER KAYNAKLI MALİGN MİKST MÜLLERİAN TÜMÖRLERDE TEDAVİ YAKLAŞIMI. Mustafa ÖZGÜROĞLU Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı

OVER KAYNAKLI MALİGN MİKST MÜLLERİAN TÜMÖRLERDE TEDAVİ YAKLAŞIMI. Mustafa ÖZGÜROĞLU Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı OVER KAYNAKLI MALİGN MİKST MÜLLERİAN TÜMÖRLERDE TEDAVİ YAKLAŞIMI Mustafa ÖZGÜROĞLU Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Malign mikst müllerian tümör Diğer isimleri Malign mikst mezodermal

Detaylı

ONKOLOJİK ACİLLER. Dr. Umut Kefeli Kocaeli Üniversitesi İç Hastalıkları ABD. VII. İstanbul Dahiliye Klinikleri Buluşması

ONKOLOJİK ACİLLER. Dr. Umut Kefeli Kocaeli Üniversitesi İç Hastalıkları ABD. VII. İstanbul Dahiliye Klinikleri Buluşması ONKOLOJİK ACİLLER Dr. Umut Kefeli Kocaeli Üniversitesi İç Hastalıkları ABD VII. İstanbul Dahiliye Klinikleri Buluşması Tanım Kanser veya tedavi komplikasyonları Hayatı tehdit eder Geç kalınırsa geri dönüşümsüz

Detaylı

PALYATİF BAKIMA KABUL VE TABURCU KRİTERLERİ GAMZE SEZER

PALYATİF BAKIMA KABUL VE TABURCU KRİTERLERİ GAMZE SEZER PALYATİF BAKIMA KABUL VE TABURCU KRİTERLERİ GAMZE SEZER PALYATIF BAKIM HIZMETLERI YÖNERGESI «Palyatif Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönergesi» 09.10.2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir*.

Detaylı

Multiple Myelom Radyoterapi Uygulamaları. Prof.Dr. Serra KAMER

Multiple Myelom Radyoterapi Uygulamaları. Prof.Dr. Serra KAMER Multiple Myelom Radyoterapi Uygulamaları Prof.Dr. Serra KAMER Cevap Aranan Sorular Kemik Lezyonlarında Palyatif Radyoterapi Plazmositom tedavisinde küratif radyoterapi Kim ne zaman- tedavi sıralaması?

Detaylı

XVII. ULUSAL KANSER KONGRESİ

XVII. ULUSAL KANSER KONGRESİ XVII. ULUSAL KANSER KONGRESİ İnteraktif Olgu Sunumu KEMİK TÜMÖRLERİ . 17 yaşında bayan hasta. 2.5 yıldır sol bacakda yürürken ağrı Enfeksiyon ve dolaşım bozukluğu tedavisi uygulanmış. Son 6 aydır ağrı

Detaylı

Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri...

Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser Nedir? Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından birisi. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk

Detaylı

Kan Kanserleri (Lösemiler)

Kan Kanserleri (Lösemiler) Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci

Detaylı

Osteosarkom Tedavisinde Neoadjuvan Tedavi. Dr. Bülent Yalçın 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, Mart 2014 Susesi Otel, Antalya

Osteosarkom Tedavisinde Neoadjuvan Tedavi. Dr. Bülent Yalçın 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, Mart 2014 Susesi Otel, Antalya Osteosarkom Tedavisinde Neoadjuvan Tedavi Dr. Bülent Yalçın 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, 19-23 Mart 2014 Susesi Otel, Antalya Osteosarkoma-1 Nadir tümörler (2-3/100.000), Çalışma yapmak zor (çok merkezli,

Detaylı

AKUT BATIN da ANALJEZİ. Dr Mustafa ÇALIK GOP Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi

AKUT BATIN da ANALJEZİ. Dr Mustafa ÇALIK GOP Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi AKUT BATIN da ANALJEZİ Dr Mustafa ÇALIK GOP Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi KARIN AĞRISI Karın bölgesinde bölgesel olarak hissedilen ağrıların tamamına karın ağrısı diyoruz. Bu ağrılar; bazen karın

Detaylı

İNVAZİF MESANE KANSERİNDE ORGAN KORUYUCU TEDAVİLER METASTATİK MESANE KANSERİNİN TEDAVİSİ

İNVAZİF MESANE KANSERİNDE ORGAN KORUYUCU TEDAVİLER METASTATİK MESANE KANSERİNİN TEDAVİSİ İNVAZİF MESANE KANSERİNDE ORGAN KORUYUCU TEDAVİLER METASTATİK MESANE KANSERİNİN TEDAVİSİ Dr.Cavit Can Eskişehir Osmangazi Ün. Tıp Fak. Üroloji AD Organ Koruyucu Tedaviler Transüretral rezeksiyon Parsiyel

Detaylı

29 yaşında erkek aktif şikayeti yok. sağ sürrenal lojda yaklaşık 3 cm lik solid kitlesel lezyon saptanması. üzerine hasta polikliniğimize başvurdu

29 yaşında erkek aktif şikayeti yok. sağ sürrenal lojda yaklaşık 3 cm lik solid kitlesel lezyon saptanması. üzerine hasta polikliniğimize başvurdu 29 yaşında erkek aktif şikayeti yok Dış merkezde yapılan üriner sistem ultrasonografisinde insidental olarak sağ sürrenal lojda yaklaşık 3 cm lik solid kitlesel lezyon saptanması üzerine hasta polikliniğimize

Detaylı

KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN

KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN 2005 DEN 2030 A DÜNYADA KANSER 7 milyon ölüm 17 milyon 11 milyon yeni vaka 27 milyon 25 milyon kanserli kişi

Detaylı

SPONDİLODİSKİTLER. Dr. Nazlım AKTUĞ DEMİR

SPONDİLODİSKİTLER. Dr. Nazlım AKTUĞ DEMİR SPONDİLODİSKİTLER Dr. Nazlım AKTUĞ DEMİR Vertebra Bir dizi omurdan oluşur Vücudun eksenini oluşturur Spinal kordu korur Kaslar, bağlar ve iç organların yapışacağı sabit bir yapı sağlar. SPONDİLODİSKİT

Detaylı

MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D.

MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. Multipl Myeloma Nedir? Vücuda bakteri veya virusler girdiğinde bazı B-lenfositler plazma hücrelerine

Detaylı

KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI

KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI AMAÇ Kanser ön ya da kesin tanılı hastalarda radyolojik algoritmayı belirlemek ÖĞRENİM HEDEFLERİ Kanser riski olan hastalara doğru radyolojik tetkik

Detaylı

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Dr. Nazan ÇALBAYRAM ÇÖLYAK HASTALIĞI Çölyak hastalığı bir malabsorbsiyon sendromudur. Hastalık; gluten içeren unlu gıdalara karşı genetik bazda immünojik bir intolerans

Detaylı

Lokal İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri Tedavisi

Lokal İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri Tedavisi Lokal İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri Tedavisi Lokal ileri evre akciğer kanserli olgularda cerrahi tedavi, akciğer rezeksiyonu ile birlikte invaze olduğu organ ve dokuların rezeksiyonunu

Detaylı

GERM HÜCRELİ TÜMÖRLER İnteraktif Olgu Sunumu Dr BENGÜ DEMİRAĞ

GERM HÜCRELİ TÜMÖRLER İnteraktif Olgu Sunumu Dr BENGÜ DEMİRAĞ GERM HÜCRELİ TÜMÖRLER İnteraktif Olgu Sunumu Dr BENGÜ DEMİRAĞ Haziran 1999 erkek Başvuru Ekim 2014 2 aydır sağ testiste şişlik. Bitlis. Karın ağrısı ve şişlik ile Ankara ya sevk. Ankara da Üroloji AD da

Detaylı

ERKEN LOKAL NÜKS GELİŞEN VULVA KANSERİ: OLGU SUNUMU

ERKEN LOKAL NÜKS GELİŞEN VULVA KANSERİ: OLGU SUNUMU ERKEN LOKAL NÜKS GELİŞEN VULVA KANSERİ: OLGU SUNUMU Op.Dr.Hakan YETİMALAR Doç.Dr.İncim BEZİRCİOĞLU Dr. Gonca Gül GÜLBAŞ TANRISEVER İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştıma Hastanesi GİRİŞ

Detaylı

Paratiroid Kanserinde Yönetim İzmir den Üç Merkezli Deneyim

Paratiroid Kanserinde Yönetim İzmir den Üç Merkezli Deneyim Paratiroid Kanserinde Yönetim İzmir den Üç Merkezli Deneyim Murat Özdemir, Özer Makay, Tevfik Demir*, Berk Göktepe, Kamil Erözkan, Barış Bingül**, Yeşim Ertan**, Hüsnü Buğdaycı***, Gökhan İçöz, Mahir Akyıldız

Detaylı

Tanı: Metastatik hastalık için patognomonik bir radyolojik. Tek veya muitipl nodüller iyi sınırlı veya difüz. Göğüs Cerrahisi Hasan Çaylak

Tanı: Metastatik hastalık için patognomonik bir radyolojik. Tek veya muitipl nodüller iyi sınırlı veya difüz. Göğüs Cerrahisi Hasan Çaylak Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Hasan Çaylak Göğüs Cerrahisi Metastatik Akciğer Tümörleri Giriş İzole akciğer metastazlarına tedavi edilemez gözüyle bakılmamalıdır Tümör tipine

Detaylı

İlave ücret alınması İlave ücret alınması

İlave ücret alınması İlave ücret alınması YÜRÜRLÜKTE BULUNAN SUT 1.8.4 - Yardımcı üreme yöntemi katılım payları (1) Yardımcı üreme yöntemi tedavilerinde birinci denemede %30, ikinci denemede %25 üçüncü denemede %20 oranında olmak üzere bu tedaviler

Detaylı

OLGU SUNUMU. Dr. Ömer Fatih ÖLMEZ Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilimdalı

OLGU SUNUMU. Dr. Ömer Fatih ÖLMEZ Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilimdalı OLGU SUNUMU Dr. Ömer Fatih ÖLMEZ Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilimdalı Vaka Takdimi HY 56 yaş, erkek, maden mühendisi Şikayet: Kemik ağrısı ve kilo kaybı Hikaye: 1 aydır ağrı kesicilere

Detaylı

Quantec Özefagus kanseri Mide kanseri Hepatobilier ve pankreas kanseri Kolorektal kanser

Quantec Özefagus kanseri Mide kanseri Hepatobilier ve pankreas kanseri Kolorektal kanser Quantec Özefagus kanseri Mide kanseri Hepatobilier ve pankreas kanseri Kolorektal kanser Radyasyon tolerans dozu aşılmışsa Organ fonksiyonu bozulmuşsa EK TEDAVİ SAKINCALI İlk RT dozu İlk RT volümü Tedaviler

Detaylı

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR?

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR? KEMOTERAPİ NEDİR? Kanser hücrelerini tahrip eden kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedaviye kemoterapi denir. Bu tedavilerde kullanılan ilaçlara antikanser ilaçlar da denir. Kanserin türüne göre kemoterapinin

Detaylı

Cerrahi Dışı Tedaviler

Cerrahi Dışı Tedaviler KÖTÜ HUYLU YUMUŞAK DOKU TÜMÖRLERİ Cerrahi Dışı Tedaviler Dr.Selami ÇAKMAK GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi 50 den fazla yumuşak doku sarkomu tipi Kaynaklandığı doku, Klinik gidişat, Görülme yaşı, Agresifliği,

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ. e-yandal. Histolojik Sınıflandırma. Akciğer Kanseri Oluşum Süreci. Semptomlar

AKCİĞER KANSERİ. e-yandal. Histolojik Sınıflandırma. Akciğer Kanseri Oluşum Süreci. Semptomlar AKCİĞER KANSERİ Ülkemizde erkekte 74/100.000, kadında 9/100.000 görülme sıklığı bildirilmiştir. Erkeklerde 1. sırada (%38.6) Kadınlarda 7. sıradadır (%5.2) Sigara KOAH Çevresel, mesleki maruziyet:radon,

Detaylı

Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi

Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Dr. Ali Ayberk Beşen Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Sitotoksik tedaviler herhangi

Detaylı

Göğüs Ağrısı Olan Hasta. Dr. Ö.Faruk AYDIN / 06.04.2016

Göğüs Ağrısı Olan Hasta. Dr. Ö.Faruk AYDIN / 06.04.2016 Göğüs Ağrısı Olan Hasta Dr. Ö.Faruk AYDIN / 06.04.2016 Göğüs Ağrısı??? Yan ağrısı? Sırt ağrısı? Mide ağrısı? Karın ağrısı? Boğaz ağrısı? Omuz ağrısı? Meme ağrısı? Akut Göğüs Ağrısı Aniden başlar-tipik

Detaylı

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI D.P.Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR PROF. DR. AHMET HAKAN VURAL OP. DR. GÜLEN SEZER ALPTEKİN ERKUL OP. DR. SİNAN ERKUL

Detaylı

Savaş Baba, Sabri Özden, Barış Saylam, Umut Fırat Turan Ankara Numune EAH. Meme Endokrin Cerrahi Kliniği

Savaş Baba, Sabri Özden, Barış Saylam, Umut Fırat Turan Ankara Numune EAH. Meme Endokrin Cerrahi Kliniği Savaş Baba, Sabri Özden, Barış Saylam, Umut Fırat Turan Ankara Numune EAH. Meme Endokrin Cerrahi Kliniği Tiroid kanserleri bütün kanserler içinde yaklaşık % 1 oranında görülmekte olup, özellikle kadınlarda

Detaylı

Meme ve Over Kanserlerinde Laboratuvar: Klinisyenin Laboratuvardan Beklentisi

Meme ve Over Kanserlerinde Laboratuvar: Klinisyenin Laboratuvardan Beklentisi Meme ve Over Kanserlerinde Laboratuvar: Klinisyenin Laboratuvardan Beklentisi Dr. Handan Onur XXI. Düzen Klinik Laboratuvar Günleri, Ankara, 23 Ekim 2011 MEME KANSERİ Meme Kanseri Sıklıkla meme başına

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Onkoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 23 Ocak 2018 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Onkoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 23 Ocak 2018 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Onkoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 23 Ocak 2018 Salı Dr. Ekber Akbarov Yar. Doç. Dr. Uğur Demirsoy Prof. Dr Funda Çorapcıoğlu

Detaylı

Tıkanma Sarılığı. Yrd. Doç. Dr. Zülfü Arıkanoğlu

Tıkanma Sarılığı. Yrd. Doç. Dr. Zülfü Arıkanoğlu Tıkanma Sarılığı Yrd. Doç. Dr. Zülfü Arıkanoğlu Normal serum bilirubin düzeyi 0.5-1.3 mg/dl olup, 2.5 mg/dl'yi geçerse bilirubinin dokuları boyamasıyla klinik olarak sarılık ortaya çıkar. Sarılığa yol

Detaylı

DÖNEM IV 3. GRUP DERS PROGRAMI

DÖNEM IV 3. GRUP DERS PROGRAMI T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GENEL CERRAHİ A.D. BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GENEL CERRAHİ KLİNİĞİ 2013-2014 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM IV 3. GRUP DERS PROGRAMI

Detaylı

Akut Karın Ağrısı. Emin Ünüvar. İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. eminu@istanbul.edu.tr

Akut Karın Ağrısı. Emin Ünüvar. İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. eminu@istanbul.edu.tr Akut Karın Ağrısı Emin Ünüvar İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı eminu@istanbul.edu.tr 28.07. Acil ve Yoğun Bakım Kongresi 1 AKUT Karın ağrısı Çocuklarda karın ağrısı

Detaylı

Adrenal Yetmezlik. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Adrenal Yetmezlik. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Adrenal Yetmezlik Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Adrenal bez Etiyoloji Adrenal yetmezlik Primer adrenal yetmezlik Sekonder adrenal yetmezlik Fizyo-patoloji

Detaylı

VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU. Dr.Serdar Onat

VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU. Dr.Serdar Onat VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU Dr.Serdar Onat VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU Vena Cava Superiorda kan akımının tıkanıklığa uğraması sonucu gelişen klinik tablodur. Acil olarak tanısal değerlendirme ve tedaviyi

Detaylı

Dünya genelinde her 3 4 kişiden biri kronik hastalıklıdır. (Ülkemizde Kronik Hastalıklar Raporu na göre,

Dünya genelinde her 3 4 kişiden biri kronik hastalıklıdır. (Ülkemizde Kronik Hastalıklar Raporu na göre, KRONİK HASTALIKLAR *Genellikle tam iyileştirilmeleri söz konusu olmayan, *Sürekli, *Yavaş ilerleyen, *Çoğu kez kalıcı sakatlıklar bırakan, *Oluşmasında kişisel ve genetik etkenlerin rol oynadığı, *Genellikle

Detaylı

Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, İzmir

Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, İzmir Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, İzmir SİSTEMATİK DEĞERLENDİRME Yorumlama dıştan içe veya içten dışa doğru yapılmalı TORAKS DUVARI Kostalar Sternum Klavikula Torasik vertebralar

Detaylı

BİRİNCİL KEMİK KANSERİ

BİRİNCİL KEMİK KANSERİ BİRİNCİL KEMİK KANSERİ KONDROSARKOM (KS) PROF. DR. LEVENT ERALP Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı İÇİNDEKİLER Kondrosarkom Nedir? KS dan kimler etkilenir? Bulgular nelerdir? KS tipleri nelerdir? Risk faktörleri

Detaylı

Beyin tümörü, beyni oluşturan üç bölgeden birinden -beyin, beyincik ve beyin sapıkaynaklanabilir.

Beyin tümörü, beyni oluşturan üç bölgeden birinden -beyin, beyincik ve beyin sapıkaynaklanabilir. BEYİN TÜMÖRÜ BEYİN TÜMÖRÜ NEDİR? Beyin tümörü beyinde anormal hücrelerin çoğalması sonucu gelişen bir kitledir. Bazı beyin tümörleri iyi huylu (örneğin meningiom), bazıları ise kötü huylu kitlelerdir.

Detaylı

Doç Dr Ülkü Yılmaz Turay Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Merkezi Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Doç Dr Ülkü Yılmaz Turay Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Merkezi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tümör Lizis Sendrom Doç Dr Ülkü Yılmaz Turay Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Merkezi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Akut Tümör Lizis Sendrom Genellikle büyük, hızlı prolifere olan, tedaviye

Detaylı

Evre I Seminom Dışı Testis Tümörlerinde (NSGHT) Tedavi

Evre I Seminom Dışı Testis Tümörlerinde (NSGHT) Tedavi Evre I Seminom Dışı Testis Tümörlerinde (NSGHT) Tedavi Prof. Dr. Abdurrahman IŞIKDOĞAN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı III. Tıbbi Onkoloji Kongresi / 25 Mart 2010 / ANTALYA Testisin

Detaylı

Akciğer Kanserinde Evreleme SONUÇ ALGORİTMİ

Akciğer Kanserinde Evreleme SONUÇ ALGORİTMİ Akciğer Kanserinde Evreleme SONUÇ ALGORİTMİ Doç. Dr. Tuncay Göksel Ege Ü.T.F. Göğüs Hast. A.D. SONUÇ Konuşması Yöntemi Toraks Derneği Akciğer ve Plevra Maligniteleri Rehberi 2006 + Kurs Konuşmaları Prognozu

Detaylı

YUMUŞAK DOKU SARKOMLARINDA KONVANSİYONEL KEMOTERAPİ VE YENİ TEDAVİLER. Dr. Elif Güler

YUMUŞAK DOKU SARKOMLARINDA KONVANSİYONEL KEMOTERAPİ VE YENİ TEDAVİLER. Dr. Elif Güler YUMUŞAK DOKU SARKOMLARINDA KONVANSİYONEL KEMOTERAPİ VE YENİ TEDAVİLER Dr. Elif Güler Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji Onkoloji Bölümü Mezenkimal hücrelerden kaynaklanır Her yerde olabilir

Detaylı

SEMİNOM-DIŞI TESTİS TÜMÖRLERİNİN TEDAVİSİNDE RADYOTERAPİ. Doç. Dr. Mert Saynak

SEMİNOM-DIŞI TESTİS TÜMÖRLERİNİN TEDAVİSİNDE RADYOTERAPİ. Doç. Dr. Mert Saynak SEMİNOM-DIŞI TESTİS TÜMÖRLERİNİN TEDAVİSİNDE RADYOTERAPİ Doç. Dr. Mert Saynak Clinical Radiation Oncology, Third Edition OLGU 30 yaşında bir hentbol oyuncusu, Migren tanısı var Son maçı esnasında

Detaylı

AKCİĞER KANSERİNDE TEDAVİ

AKCİĞER KANSERİNDE TEDAVİ AKCİĞER KANSERİNDE TEDAVİ Dr. Ufuk YILMAZ İzmir, Dr. Suat Seren GHC SUAM SBU-ASYOD Göğüs Hastalıkları Asistan Buluşmaları, 1.7.2018/İstanbul Akciğer Kanseri KHDAK (%85) KHAK (%15) SKUAMÖZ HÜCRELİ NONSKUAMÖZ

Detaylı

Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu

Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı Dr. ALĠ MURAT SEDEF Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı Dr. ALĠ MURAT SEDEF Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu BAġKENT ÜNĠVERSĠTESĠ MEDĠKAL ONKOLOJĠ

Detaylı

HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ HASTA BAKIM PLANI FORM VE SKALA REHBERİ

HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ HASTA BAKIM PLANI FORM VE SKALA REHBERİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ HASTA BAKIM PLANI FORM VE SKALA REHBERİ AĞRI TANILAMA VE TEDAVİ FORMU Gördüğünüz Tabloda Kodlayın ve Resim Üzerinde Ağrı Yerini İşaretleyiniz Ağrı Değerlendirmesi: Ağrı / Rahatsızlık:

Detaylı

Beyin Omurilik ve Sinir Tümörlerinin Cerrahisi. (Nöro-Onkolojik Cerrahi)

Beyin Omurilik ve Sinir Tümörlerinin Cerrahisi. (Nöro-Onkolojik Cerrahi) Beyin Omurilik ve Sinir Tümörlerinin Cerrahisi (Nöro-Onkolojik Cerrahi) BR.HLİ.018 Sinir sisteminin (Beyin, omurilik ve sinirlerin) tümörleri, sinir dokusunda bulunan çeşitli hücrelerden kaynaklanan ya

Detaylı

Dr Ercan KARAARSLAN Acıbadem Üniversitesi Maslak Hastanesi

Dr Ercan KARAARSLAN Acıbadem Üniversitesi Maslak Hastanesi Dr Ercan KARAARSLAN Acıbadem Üniversitesi Maslak Hastanesi 1 Öğrenme hedefleri Metastazların genel özellikleri Görüntüleme Teknikleri Tedavi sonrası metastaz takibi Ayırıcı tanı 2 Metastatik Hastalık Total

Detaylı

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır. POTASYUM K+; Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır. Potasyum

Detaylı

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden

Detaylı

1. HAFTA PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA. Kuramsal Ders Non-viral kronik karaciğer hastalıkları S. Cihan Yurdaydın

1. HAFTA PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA. Kuramsal Ders Non-viral kronik karaciğer hastalıkları S. Cihan Yurdaydın 1. HAFTA Stajın Tanıtımı A. İrfan Soykan Kronik diyare Necati Örmeci Non-viral kronik karaciğer hastalıkları Kanama diyatezi Kronik miyeloproliferatif hastalıklar Günhan Gürman Özefagus hastalıkları A.

Detaylı

İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ UZMANLIK ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK İÇ HASTALIKLARI KLİNİK ROTASYON HEDEFLERİ 1. İç Hastalıkları Kliniği

İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ UZMANLIK ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK İÇ HASTALIKLARI KLİNİK ROTASYON HEDEFLERİ 1. İç Hastalıkları Kliniği İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ UZMANLIK ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK İÇ HASTALIKLARI KLİNİK ROTASYON HEDEFLERİ 1. İç Hastalıkları Kliniği rotasyonu süresince İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik

Detaylı

SPİNALDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Elif Başaran Gündoğdu. Uludağ Üniversitesi Beyin ve Sinir Cerrahisi.

SPİNALDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Elif Başaran Gündoğdu. Uludağ Üniversitesi Beyin ve Sinir Cerrahisi. SPİNALDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Elif Başaran Gündoğdu. Uludağ Üniversitesi Beyin ve Sinir Cerrahisi. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ilacı, fizyolojik sistemleri veya patolojik durumları, kullanıcının yararı

Detaylı

4.SINIF İÇ HASTALIKLARI STAJ PROGRAMI Öğretim Üyeleri: Prof. Dr. Mehmet BAŞTEMİR, Doç. Dr. Selman ÜNVERDİ, Yrd. Doç. Dr.

4.SINIF İÇ HASTALIKLARI STAJ PROGRAMI Öğretim Üyeleri: Prof. Dr. Mehmet BAŞTEMİR, Doç. Dr. Selman ÜNVERDİ, Yrd. Doç. Dr. 4.SINIF İÇ HASTALIKLARI STAJ PROGRAMI Öğretim Üyeleri: Prof. Dr. Mehmet BAŞTEMİR,, GRUP 1 Stajyer Öğrenciler için Haftalık Çalışma Programı* 1. Hafta (16-20 Ekim 2017) Saat 16 Ekim 2017 Pazartesi 17 Ekim

Detaylı

Olgular. Kan Gazı Değerlendirilmesi Sunum planı. AKG Endikasyonları

Olgular. Kan Gazı Değerlendirilmesi Sunum planı. AKG Endikasyonları Sunum planı Olgularla Kan Gazı Değerlendirilmesi Dr. Ayhan ÖZHASENEKLER Acil Tıp Uzmanı Diyarbakır Devlet Hastanesi Neden Arteryel Kan Gazı ( AKG)? Değerlendirilen Parametreler Neler? Asit-Baz Dengesi

Detaylı

Akciğer Kanseri. Prof. Dr. Pınar Çelik

Akciğer Kanseri. Prof. Dr. Pınar Çelik Akciğer Kanseri Prof. Dr. Pınar Çelik Epidemiyoloji Tüm kanserlerin %12.7 sini, kanser ölümlerinin %18.2 sini akciğer kanseri oluşturmaktadır. Erkeklerde en sık, kadınlarda 4. sıklıkta görülen kanserdir.

Detaylı

Rekürren/Metastatik Baş Boyun Kanserleri Tedavisinde Son Gelişmeler

Rekürren/Metastatik Baş Boyun Kanserleri Tedavisinde Son Gelişmeler Rekürren/Metastatik Baş Boyun Kanserleri Tedavisinde Son Gelişmeler Dr. Mustafa Özdoğan Medstar Antalya Hastanesi Tıbbi Onkoloji 60 yaşında, erkek, inşaat işçisi, VAKA 60 paket/yıl sigara öyküsü, İlk başvuru:

Detaylı

Hipersensitivite, Alevlenme Reaksiyonları ve Anaflaksi. Hem. Okan Duran Medikana internatinational. Ankara Hastanesi 19 Nisan 2014

Hipersensitivite, Alevlenme Reaksiyonları ve Anaflaksi. Hem. Okan Duran Medikana internatinational. Ankara Hastanesi 19 Nisan 2014 Hipersensitivite, Alevlenme Reaksiyonları ve Anaflaksi Hem. Okan Duran Medikana internatinational. Ankara Hastanesi 19 Nisan 2014 Hipersensitivite Fizyopatolojisi İmmün sistem kemoterapötik ya da biyoterapötik

Detaylı

DOÇ. DR. GÜNAY ERTEM S. B. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği

DOÇ. DR. GÜNAY ERTEM S. B. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği DOÇ. DR. GÜNAY ERTEM S. B. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği *FG, *38 yaşında, bayan *İlk başvuru tarihi: Kasım 2010 *7 ay önce saptanan HBsAg pozitifliği

Detaylı

SODYUM (Na + ) SODYUM METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI HİPONATREMİ HİPONATREMİ. Plazma Na + : meq/l,

SODYUM (Na + ) SODYUM METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI HİPONATREMİ HİPONATREMİ. Plazma Na + : meq/l, SODYUM (Na + ) SODYUM METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI Dr.M.Murat Özgenç Plazma Na + : 138 145 meq/l, Total vücut Na + : 58 meq/kg (Ort. total Na + : 4000 meq) Total değişebilir Na + : 41 meq/kg (Ort. 3000 meq,

Detaylı

Karsinoid Tümörler Giriş Sınıflandırma: Göğüs Cer rahisi rahisi Göğüs Cer Klinik:

Karsinoid Tümörler Giriş Sınıflandırma: Göğüs Cer rahisi rahisi Göğüs Cer Klinik: Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Karsinoid Tümörler Giriş Ender görülen akciğer tümörleridirler Rezeksiyon uygulanan akciğer tümörlerinin %0,4- %3 ünü oluştururlar Benign-malign

Detaylı

Genitoüriner Sistem Tümörlerinde Radyoloji Dr.Oğuz Dicle

Genitoüriner Sistem Tümörlerinde Radyoloji Dr.Oğuz Dicle Genitoüriner Sistem Tümörlerinde Radyoloji Dr.Oğuz Dicle III.Tıbbi Onkoloji Kongresi Onkolojik Görüntüleme Kursu 24 Mart 2010,Antalya Böbrek Mesane Prostat Böbrek Mesane Testis Radyolojiye Sorular Tümör

Detaylı

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI.

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI. SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI 08-09 EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI. Hft Tarih Saat Konu Süre Öğretim Üyesi 03 Eylül 08 09.00 İç Hastalıkları ve Anamnez () Toraks muayenesi

Detaylı

Dr. Ufuk Yılmaz. İzmir, Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi EAH

Dr. Ufuk Yılmaz. İzmir, Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi EAH Dr. Ufuk Yılmaz İzmir, Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi EAH İlaçlar, istenmediği halde damar dışına kaçabilir Etrafındaki subkutan dokuya yayılabilir Şiddetli, irreversibıl değişikliklere kadar

Detaylı

NEFRİT. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Genel Bilgiler. Nefrit

NEFRİT. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Genel Bilgiler. Nefrit NEFRİT Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Genel Bilgiler Böbreğin temel fonksiyonlarından birisi idrar üretmektir. Her 2 böbrekte idrar üretimine yol açan yaklaşık 2 milyon küçük ünite (nefron) vardır. Bir nefron

Detaylı