ÇOCUK VE ERGENLERDE OBSES F KOMPULS F BOZUKLUK: SOSYODEMOGRAF K VE KL N K ÖZELL KLER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇOCUK VE ERGENLERDE OBSES F KOMPULS F BOZUKLUK: SOSYODEMOGRAF K VE KL N K ÖZELL KLER"

Transkript

1 ÇOCUK VE ERGENLERDE OBSES F KOMPULS F BOZUKLUK: SOSYODEMOGRAF K VE KL N K ÖZELL KLER Devrim Demirok*, Fatih Ünal**, Berna Pehlivantürk*** ÖZET Amaç: Bu çal flmada, Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) tan s konan çocuk ve ergenlerdeki sosyodemografik ve klinik özelliklerin de erlendirilmesi amaçlanm flt r. Yöntem: y llar aras nda Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk Ruh Sa l bölümüne obsesif-kompulsif belirtilerle baflvuran çocuk ve ergenlerin dosyalar incelenmifl ve DSM-IV de tan mlanan OKB tan ölçütlerini karfl layan 125 çocuk ve ergen, demografik ve klinik özellikler aç s ndan de erlendirmeye al nm flt r. Bulgular: Baflvuru tarihinde yafl ortalamas 11.7 ± 3.2 y l (3-18 y l ) olan 125 hastan n 71 inin (%56.8) erkek, 54 ünün (%43.2) k z oldu u anlafl lm flt r. Hastalar n %71.2 sinde OKB a efllik eden anksiyete ve duygulan m bozuklu u gibi psikiyatrik sorunlar n oldu u gözlenmifltir. Hastalar n %48 inde obsesyonlar, %91.2 sinde kompulsiyonlar oldu u, hastalar n yaklafl k yar s nda sadece kompulsiyonlar (%52) ve çok az bir bölümünde sadece obsesyonlar (%8.8) oldu- u; geri kalan hastalarda ise (%39.2) obsesyon ve kompulsiyonlar n birlikte görüldü ü saptanm flt r. En s k görülen obsesyonlar n kendisine ya da sevdiklerine kötü bir fley olaca obsesyonu oldu u, bunu temizlik ile ilgili obsesyonlar n izledi i; en s k görülen kompulsiyonlar n ise y kama ve temizleme ile ilgili kompülsiyonlar oldu u bulunmufltur. Tart flma: Bu çal flmada 125 hastadan oluflan oldukça genifl bir grupta OKB tan s alan çocuk ve ergenlere ait sosyodemografik ve klinik veriler retrospektif olarak de erlendirilmifltir. Çal flman n geriye dönük bir desende olmas nedeniyle baz de iflkenlerin yeterince ayr nt l ele al namamas gibi k s tl l klara karfl n, nozolojik araflt rmalara fl k tutabilecek veriler elde edilmifltir. Anahtar Sözcükler: Obsesif kompulsif bozukluk, çocuk, ergen SUMMARY:OBSESSIVE COMPULSIVE DISORDER IN CHILDREN AND ADOLES- CENTS: SOCIODEMOGRAPHICAL AND CLINICAL FEATURES Objective: The aim of this study was to describe the sociodemographical and clinical characteristics of clinically referred children and adolescents with obsessive compulsive disorder (OCD). Method: For this purpose the clinical records of children and adolescents who were admitted to the Hacettepe University Faculty of Medicine Department of Child and Adolescent Psychiatry in the period were reviewed. Among them 125 children and adolescents who fulfilled the DSM- IV criteria for OCD were examined. Results: The 125 subjects, 71 boys (56.8%) and 54 girls (43.2%) had a mean age of years at admission. Seventy one percent of subjects received comorbid diagnosis of other psychiatric disorders particularly anxiety and affective disorders. It is found that 48% of the patients had obsessions and 91.2% had compulsions. While 52% of subjects showed only compulsions and 8.8% showed only obsessions, 39.2% had both of them. The most frequent obsessive content was the thought of something terrible happening (death/illness of self or loved one) followed by concern about dirt and the most common form of compulsion was washing-cleaning. Discussion: In this study sociodemographical and clinical features of 125 patients with OCD were examined retrospectively. Although some features could not be evaluated in detail because of the retrospective design, the results of this study can contribute to further developments in the nosological area. Key Words: Obsessive compulsive disorder, child, adolescent G R fi * Arfl.Gör.Dr.,Hacettepe Üniv. T p Fak. Çocuk ve Ergen Ruh Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal,Ankara ** Doç.Dr.,Hacettepe Üniv. T p Fak. Çocuk ve Ergen Ruh Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal,Ankara *** Yrd.Doç.Dr.,Hacettepe Üniv.T p Fak. Çocuk ve Ergen Ruh Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal, Ankara Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) DSM-IV tan ölçütlerine göre; istenmeyen, ifllevleri ciddi ölçüde engelleyen, belirgin s k nt ya neden olan tekrarlay c, girici düflünceler ya da kat kurallara göre yap lan yineleyici, törensel davran fllar, zihinsel eylemler olarak tan mlanm flt r. Hastalar n ço unda de iflik say da obsesyon ve kompulsiyon bir arada görülebilmektedir (APA 1994). Çocuk ve Gençlik Ruh Sa l Dergisi : 8(1)

2 DEM ROK VE ARK. OKB s k görülen nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Yap lan epidemiyolojik araflt rmalarda eriflkinlerde ve ergenlerde, OKB prevelans oranlar benzerlik göstermekte ve %1-3.6 olarak bildirilmektedir (Flament ve ark. 1988, Kaplan ve ark. 1997, Riddle 1998). Eriflkin hastalar n %80 inde OKB un 18 yafl ndan önce bafllad ve kompulsif davran fllar n 2 yafl gibi çok erken bir dönemde de görülebildi i belirtilmektedir (Rapoport ve ark. 1994, Kaplan ve ark. 1997, Honjo ve ark. 1989). Çocuk ve ergenler ile yap lan birçok çal flmada erkeklerde görülme oran k zlara göre daha yüksek bulunmufltur. Araflt rmalarda ortalama bafllang ç yafl yaklafl k 10 yafl olarak saptanmaktad r. Hastal n erken tan s n n tedavideki rolü göz önünde bulunduruldu unda çocukluk ve ergenlik dönemi için OKB tan s n n önemi artmaktad r. OKB çocukluk ve eriflkinlik dönemi aras nda bir süreklilik göstermektedir. Çocuk ve ergenlerde OKB nun tan m ve s n fland r lmas eriflkinlerden farkl l k göstermemekte ve ayn tan ölçütleri kullan lmaktad r. Ancak klinik görünüm farkl l k gösterebilmektedir. Çocuk ve ergenlerde kompulsiyonlar obsesyonlar olmadan da görülebilmekte, özellikle küçük çocuklarda obsesyonlar daha az bildirilmektedir (Riddle 1998). Swedo ve arkadafllar (1989) çal flmalar nda kompulsif davran fllar olan çocuklar n %40 nda efllik eden bir obsesif düflünce olmad n, bu çocuklar n izlemleri s ras nda da obsesif düflüncelerin ortaya ç kmad n belirtmifllerdir (Rapoport ve ark. 1994). Kompulsiyonlar olan çocuklar n hepsinde obsesyonlar n efllik etti ini gösteren çal flmalar da vard r (Hanna 1995). Obsesyon ve kompulsiyonlar n klinik görünümleri hem eriflkinlerde hem de çocuk ve ergenlerde çok çeflitlilik göstermektedir. Eriflkinlerde görülen obsesyonlar ve bu obsesyonlara efllik eden kompulsiyonlar içinde en s k görülenler; bulaflma obsesyonuna efllik eden y kama-temizleme kompulsiyonu, kuflku obsesyonlar na efllik eden kontrol etme-denetleme kompulsiyonlar, genellikle kompulsiyonlar n efllik etmedi i agresif ya da cinsel obsesyonlar ve simetri obsesyonlar na efllik eden yavafllama kompulsiyonlar d r (Kaplan ve ark. 1997). Çocuk ve ergenlerde de kirlenme, kendine ya da sevdi i birisine kötü bir fleyler olaca endifleleri ile simetri ve s ralaman n en s k görülen obsesyonlar; temizleme, tekrarlama ve kontrol etmenin de en s k görülen kompulsiyonlar oldu u bildirilmektedir (Rapoport ve ark. 1994, Oy 1994). Çocuk ve ergenlerde OKB a efllik eden di er psikiyatrik bozukluklar n fazla oldu u görülmektedir. S kl kla duygulan m, anksiyete, dikkat eksikli i ve ö renme güçlü ü ve/veya tik bozukluklar ile birliktelik göstermektedir (March ve Leonard 1996, King ve ark. 1998). Çeflitli çal flmalarda %60-80 aras nda de iflen komorbidite oranlar verilmifltir (Toro ve ark. 1992, Douglass ve ark. 1995, Hanna 1995). OKB tedavisinde ise hem klomipraminin hem de seçici serotonin gerial m inhibitörlerinin OKB belirtilerini azaltmada çocuk ve ergenlerde de eriflkinler kadar etkili oldu u birçok çal flmada gösterilmifltir (Flament ve ark. 1985, Leonard ve ark. 1989, Riddle ve ark. 1990b, Como ve Kurlan 1991, Riddle ve ark. 1992, Kurlan ve ark. 1993, Geller ve ark. 1995, Baysal ve Ünal 1996). Ailenin OKB'u olan çocu un belirtilerine tepkisi, hastan n tan ve tedavisi bak m ndan önemli görülmektedir. Aile üyelerinin s kl kla belirtilerin ortadan kalkaca yönünde yanl fl bir umut ile hastan n törensel davran fllar na kat ld klar ve bu nedenle tan ve tedaviyi geciktirdikleri gözlenmektedir (Shafran ve ark. 1995). Bu çal flmada OKB tan s konan çocuk ve ergenlerde sosyodemografik ve klinik özelliklerin tan mlanmas ; sosyodemografik özelliklerin hastalardaki obsesyon-kompulsiyonlar n içerikleri ile iliflkileri ve obsesyon-kompulsiyonlar n birlikte görülme oranlar n n de erlendirilmesi amaçlanm flt r. YÖNTEM Bu çal flmada y llar nda Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk Ruh Sa l bölümüne ilk kez baflvuran ve OKB tan s konan 125 çocuk ve ergen geriye dönük olarak incelenmifltir. De erlendirme yap l rken sosyodemografik verilerin yan nda, çocuklar n geliflim öykü- 12

3 Çocuk ve Ergenlerde OKB sü, OKB a iliflkin klinik veriler ve efllik eden di- er ruhsal belirtiler araflt rma kapsam na al nm flt r. Veri Toplama Araçlar Araflt rmada veri toplama arac olarak Çocuk Ruh Sa l özel dosyalar ve hastane dosyalar kullan lm flt r. Bu dosyalardan çocuk ve ergenlerin sosyodemografik bilgileri, ailenin ve hastan n yak nmalar, sorunun bafllama yafl, hastaneye baflvuru süresi, sorunun bafllamas ndan hemen önce geliflen medikal ve psikososyal de ifliklikler, hastal a efllik eden belirtilerin varl, hastalar n medikal özgeçmiflleri, ailede kronik fiziksel hastal k öyküsü, ailede ruhsal hastal k öyküsü gibi klinik de iflkenler kaydedilmifltir. Hastalar n t bbi özgeçmiflleri ile ilgili veriler hastane dosyas ndaki bilgiler ile karfl laflt r larak de- erlendirilmifltir. ölçütlerini karfl layan toplam 125 çocuk ve ergen araflt rma kapsam na al nm flt r. Verilerin de erlendirilmesi Verilerin istatistiksel analizi bilgisayarda SPSS (Statistical Package for Social Sciences, For Windows Release 5.0.1, SPSS Inc., 1992) paket program kullan larak yap lm flt r. fllemlerde, say mla belirtilen verilerin de erlendirilmesinde kikare testi ya da Fisher'in kesin ki-kare testi yap lm flt r Ölçümle belirtilen verilerin de erlendirmesinde parametrik test varsay mlar karfl land - nda t-testi (iki ortalama aras ndaki fark n önemlilik testi); parametrik test varsay mlar karfl lanamad nda Mann-Whitney U testi uygulanm flt r. Bütün istatistiksel testlerde en düflük anlaml l k düzeyi 0.05 olarak al nm flt r. K - yaslanmas uygun olmayan baz veriler ise yüzdeleri ile sunulmufltur. fllem Hastalar tarihleri aras nda Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk Ruh Sa l bölümünde obsesif-kompulsif belirtilerle de erlendirilen 170 çocuk ve gencin aras ndan afla daki ölçütlere göre seçilmifltir. Araflt rmac lardan ikisi tüm dosyalar DSM-IV ölçütlerine göre önce ayr ayr, farkl oldu u düflünülen hastalar için daha sonra birlikte de erlendirmifllerdir. Obsesif-kompulsif yak nmalar ile bölümümüze baflvuran hastalar de erlendirilirken, yaln zca yak nmalar DSM-IV'te tan mlanan OKB ile tam olarak uyumlu hastalar araflt rma kapsam içine al nm fllar, OKB d fl ndaki somatoform, duygulan m, anksiyete bozukluklar n n tan ölçütlerini daha iyi karfl lad düflünülen hastalar çal flmadan ç kar lm fllard r (n=15). Klinik de erlendirme s ras nda psikotik bozuklu u oldu u düflünülen çocuk ve ergenler de araflt rma kapsam d fl nda tutulmufllard r (n=3). DSM-IV tan ölçütlerini karfl lamayacak düzeyde obsesif-kompulsif belirtiler gösteren hastalar da çal flma d fl b - rak lm fllard r (n=27). Çal flmaya her iki araflt rmac n n da OKB tan s koydu u hastalar al nm flt r. Sonuçta DSM-IV'de tan mlanan OKB tan BULGULAR Sosyodemografik Özellikler On y l içinde Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk Ruh Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal nda OKB tan s alan 125 hastan n 71 inin (%56.8) erkek, 54 ünün (%43.2) k z oldu u anlafl lm flt r. Bu çocuk ve ergenlerin baflvuru tarihindeki yafl ortalamas 11.7 ± 3.2 y l (3-18 y l) olarak hesaplanm flt r. Hastalar n ço unlu unu 12 yafl ndan büyükler (n=75, % 60) oluflturmaktad r. Ergenler ile çocuklar aras ndaki cinsiyet da l m fark istatistiksel olarak anlaml de ildir. Cinsiyet ile ilgili di er sosyodemografik ve klinik de iflkenler de anlaml bulunmam flt r. OKB tan s alan çocuk ve ergenlerin ço unlu unun (n=107, %85.6) çekirdek ailede yaflad, parçalanm fl aile oran n n düflük oldu u (n=2, %1.6), ailedeki e itim sürelerinin anneler için ortalama 7.9±4.4 y l, babalar için 10.3±4.0 y l oldu- u, annelerin ço unlu unun çal flmad, (n=82, %65.6), babalar n yaklafl k yar s n n memur olarak çal flt (n=62, %49.6), daha çok iki çocuklu ailelerden geldikleri (n=86, %68.8), evdeki en büyük çocuk olma (n=54, %43.2) oranlar n n yük- 13

4 DEM ROK VE ARK. sek oldu u, yaln zca 9 çocu un (%7.2) evdeki tek çocuk oldu u anlafl lm flt r. Ankara d fl ndaki illerden gelen hastalar n az nl kta (n=36, %28.8) kald gözlenmifltir. Klinik Özellikler Obsesif-kompulsif belirtilerin ortaya ç kmas nda etkili olan çevresel tetikleyici faktörler hastalar n %32.8 inde (n=41) bildirilmifltir. Hastalar n büyük bir ço unlu unda obsesif-kompulsif belirtilere efllik eden duygulan m bozuklu u, anksiyete bozuklu u, somatoform bozukluk ve enurezis nokturna gibi di er belirtilerin oldu u (n=89, %71.2) gözlenmifltir. Hasta ailelerinde fiziksel hastal klar n %21.6 (n=27) ve ruhsal hastal klar n %25.6 (n=32) oran nda, hastalar n özgeçmiflinde ise fiziksel hastal klar n %23.2 (n=29) oran nda görüldü ü izlenmifltir. Tablo 1: Çocuk ve ergenlerde görülen obsesyon ve kompulsiyonlar Obsesyonlar Say yok tek obsesyon iki ya da daha fazla obsesyon çerik kötü birfley olaca obsesyonu temizlik ile ilgili obsesyonlar cinsel düflünce ile ilgili obsesyonlar dinsel içerikli obsesyonlar simetri,düzen,s ralama obsesyonlar Kompulsiyonlar Say yok tek kompulsiyon iki ya da daha fazla kompulsiyon çerik y kama ile ilgili kompülsiyonlar temizleme ile ilgili kompülsiyonlar onaylatma ile ilgili kompülsiyonlar tekrarlayan ritüeller kontrol etme kompülsiyonlar s ralama,düzen,simetri kompülsiyon sayma ile ilgili kompülsiyonlar dokunma ile ilgili kompülsiyonlar biriktirme,saklama ile ilgili kompülsiyonlar garip ritüeller Hastalar n 60 nda (%48.0) obsesyonlar, 114 ünde (%91.2) kompulsiyonlar oldu u, hastalar n n n % % yaklafl k yar s nda sadece kompulsiyonlar (n=65, %52), çok az bir bölümünde sadece obsesyonlar (n=11, %8.8) ve geri kalan hastalarda (n=49, %39.2) hem obsesyon hem kompulsiyonlar n birlikte görüldü ü saptanm flt r. Hastalarda görülen obsesyonlar aras nda kötü bir fley olaca obsesyonunun, kompulsiyonlar aras nda da y - kama kompulsiyonunun daha s k görüldü ü anlafl lm flt r (Tablo 1). Hastalar obsesyonlar n ve kompulsiyonlar n birlikte görülmesi aç s ndan de erlendirildi inde kötü bir fley olaca obsesyonu olan hastalarda istatistiksel olarak anlaml derecede (x 2 =7.41, p<0.05) daha s k sayma ile ilgili kompülsiyonlar oldu u; benzer flekilde temizlik ile ilgili obsesyonlar n, temizlik ile ilgili kompülsiyonlarla anlaml düzeyde (x 2 =5.92, p<0.05) s k birlikte görüldü ü anlafl lm flt r. Di er kombinasyonlar n birlikteli i istatistiksel aç dan anlaml düzeye ulaflmam flt r. Obsesyon ve kompulsiyonlar n di er sosyodemografik ve klinik de iflkenlerle iliflkisi de erlendirildi inde de baz önemli ba lant lar oldu- u farkedilmifltir. Bunlardan biri 7 yafl ndan büyüklerde kötü bir fley olaca obsesyonunun (x 2 =4.38, p<0.05), 9 yafl ndan büyüklerde tekrarlayan ritüellerin (x 2 =5.43, p<0.05), 12 yafl ndan büyüklerde ise y kama ile ilgili kompulsiyonlar n (x 2 =3.93, p<0.05) istatistiksel olarak anlaml düzeyde daha s k görülmesidir. Ayr ca ailesinde fiziksel bir hastal k olan hastalarda dokunma ile ilgili kompülsiyonlara daha s k rastland (x 2 =5.17, p<0.05) saptanm flt r. ncelenen hastalar n büyük bir bölümünde (n=96, %76.8) tedavi seçene i olarak ço unlukla klomipramin ve seçici serotonin geri al m inhibitörleri olmak üzere psikoaktif ilaç önerildi i saptanm flt r. 29 hastan n (%23.2) yaln zca psikoterapi ile tedavi edilmeye çal fl ld anlafl lm flt r. Baz yak nmalar n istatistiksel olarak anlaml derecede daha s k ilaçla tedavi edildi i görülmüfltür. Örne in y kama ile ilgili kompülsiyonlar olan hastalar n büyük bir bölümü (n=46, %85.7) ilaçla tedavi edilmeye çal fl lm flt r (x 2 =4.52, p<0.05) Baflvuru yafl ile baz klinik de iflkenlerin anlam- 14

5 Çocuk ve Ergenlerde OKB l iliflkisi oldu u saptanm flt r. OKB a efllik eden baflka psikiyatrik belirtileri olan hastalar n baflvuru yafllar n n, efllik eden psikiyatrik belirti göstermeyenlere göre daha küçük oldu u dikkati çekmifltir (t=3.10, p<0.05). Benzer flekilde, tedavi yöntemi olarak ilaç kullan m tercih edilen hastalar n baflvuru yafllar n n (12.2±2.9), ilaç önerilmeyenlere (10.4±3.9) göre istatistiksel olarak anlaml düzeyde daha büyük oldu u saptanm flt r (t=2.27, p<0.05). TARTIfiMA Bu çal flmada OKB tan s konan çocuk ve ergenlerde sosyodemografik veriler, OKB a iliflkin klinik veriler ve efllik eden di er ruhsal belirtiler geriye dönük olarak de erlendirilmifltir. Sosyodemografik özelliklerin hastalardaki obsesyonkompulsiyonlar n içerikleri ile iliflkileri ve obsesyon-kompulsiyonlar n birlikte görülmesine iliflkin veriler de erlendirilmeye çal fl lm flt r. Çocuk ve ergenler ile yap lan araflt rmalarda OKB için bildirilen ortalama bafllang ç yafl 9.0 ile 11.6 aras nda de iflmektedir (Honjo ve ark.1989, Swedo ve ark. 1989, Riddle ve ark. 1990a, Toro ve ark.1992, Hanna 1995, King ve ark. 1998). Bu çal flmada da belirtilerin bafllama yafl ortalama 10.7, hastalar n klini imize baflvuru tarihlerindeki yafl ortalamas ise 11.7 y l olarak hesaplanm flt r. Belirtiler bafllad ktan sonra klini e baflvuru süresi ortalama 1 y l olarak bulunmufltur. OKB tan s alan en küçük hastan n 3 yafl nda bir k z oldu u ve belirgin y kama ve temizlik kompulsiyonlar ile klini e getirildi i, obsesyonlar n kompulsiyonlar na efllik etmedi i dosyas ndan anlafl lm flt r. Yay nlarda kompulsif davran fllar n 2 yafl gibi çok erken bir dönemde de görülebildi i belirtilmektedir (Rapoport ve ark.1994, Kaplan ve ark. 1997, Honjo ve ark. 1989). OKB tan s alm fl 125 hastan n 71 inin (%56.8) erkek, 54 ünün (%43.2) k z oldu u anlafl lm flt r. Bu çal flmadaki erkek : k z oran yaklafl k 4:3 (1.31) olarak hesaplanm flt r. Çocuk ve ergenler ile yap lan çal flmalarda genellikle erkeklerde görülme oran k zlara göre daha yüksek bulunmaktad r (Swedo ve ark. 1989, Thomsen 1991, Toro ve ark.1992, Hanna 1995). K zlar n ço unlukta oldu u çal flmalar azd r ve ergenleri içermektedir (Douglass ve ark.1995). Çocuk ve ergenlik döneminde erkeklerde k zlara göre görülme oran daha yüksek olmas na karfl n eriflkin dönemde cinsiyetlere göre bir farkl l k saptanamamaktad r (Kaplan ve ark. 1997). Hanna (1995), erkeklerde hastal n k zlara göre daha erken bafllang ç gösterdi ini ve daha a r seyretti ini, bu nedenle klinik baflvurunun erkek çocuklarda daha çok oldu unu söylemifltir. Çal flmam zda cinsiyet ile di er de iflkenler aras nda anlaml bir iliflki bulunamam flt r ve bu bulgular yaz ndaki bulgularla uyumludur (Thomsen ve Mikkelsen 1991, Hanna 1995). Bu çal flmada de erlendirilen hastalar n ço unlu unun çekirdek ailede yaflad, parçalanm fl aile oran n n düflük oldu u görülmüfltür. Ayr ca hem anne hem de babalar n ortalama e itim sürelerinin uzun oldu u görülmüfltür. Thomsen (1994) da bu bulgularla uyumlu olarak, 61 OKB hastas n n sosyodemografik bilgilerini de erlendirdi i çal flmas nda OKB tan s konan hastalar n kontrol grubuna göre daha yüksek bir sosyokültürel s n ftan geldi ini ve daha az oranda parçalanm fl aile yap s na sahip olduklar n bildirmifltir. Çocuk ve ergenlerde kompulsiyonlar n obsesyonlar olmadan da görülebildi i bildirilmektedir (Riddle 1998). Bu çal flmada da hastalar n %48 inde obsesyonlar, %91.2 sinde kompulsiyonlar oldu u, %39.2 sinde obsesyon ve kompulsiyonlar n birlikte görüldü ü saptanm flt r. Çocuklar n biliflsel geliflimi ya da düflüncelerini tan mlama ve ifade etme konusundaki geliflimsel güçlükleri göz önünde bulunduruldu unda bu çok flafl rt c de ildir. Ayr ca çocuklar n obsesyonlar ndan korkmalar ya da kafalar n n kar flmas nedeni ile bu düflüncelerini anne babalar ndan ve hekimlerden saklama olas l klar yüksektir. Eriflkinler aras nda bile obsesyonlar saklama e iliminin yüksek oldu u bilinmektedir. Epidemiyolojik verilere göre eriflkin hastalar n %40 nda yaln zca obsesyon, %30 unda yaln zca kompulsiyon, kalan %30 unda hem obsesyon 15

6 DEM ROK VE ARK. hem de kompulsiyon bulunmaktad r. Klinik serilerde ise obsesyon kompulsiyon birlikteli i oran (%70) daha yüksek bulunmaktad r (aktaran fiahin 1997). Swedo ve arkadafllar (1989) çal flmalar nda kompulsif davran fllar olan çocuklar n %40 nda efllik eden bir obsesif düflünce olmad n, bu çocuklar n izlemleri s ras nda da obsesif düflüncelerin ortaya ç kmad n belirtmifllerdir. Bu bulgu kompulsiyonlar n obsesyonlar nötralize etti i düflüncesinin her yafl için uygun olmayabilece ini düflündürmüfltür (Rapoport ve ark. 1994). Obsesyon ve kompulsiyonlar n klinik görünümleri hem eriflkinlerde hem de çocuk ve ergenlerde çok çeflitlilik göstermektedir. Geller ve arkadafllar (1998a) OKB tan s konan çocuklar ve eriflkinleri karfl laflt rd klar nda birbirleri ile birçok alanda benzerlikleri oldu u, ancak erkeklerde daha s k görülmesi, di er geliflimsel bozukluklar ile birlikteli i, aile yüklülü ü öyküsü gibi farkl l klar n da oldu unu ve bu nedenle hastal - n geliflimsel özelli i olabilece ini ileri sürmüfllerdir. Sald rgan ya da cinsel içerikli obsesyonlar n eriflkinlerde çocuklara göre daha s k görülmesi; obsesyonlar n geliflimsel aç dan farkl l k gösterebilece ini düflündürmektedir (Towbin ve Riddle 1996). Swedo ve arkadafllar (1989) 70 çocuk ve ergenle yapt klar çal flmalar nda obsesyonlar içinde en s k temizlik, kötü bir fley olacak, simetri ve dinsel obsesyonlar n görüldü ünü, kompulsiyonlar içinde de en s k y kama-temizleme, tekrarlama ve kontrol kompulsiyonlar n n oldu unu bulmufllard r. Thomsen (1991), 61 OKB tan s konan hastan n obsesyon ve kompulsiyon içeriklerini incelemifl; en s k görülen obsesif içeri in temizlik ile ilgili obsesyonlar, en s k görülen kompulsif içeri in ise y kama ile ilgili kompülsiyonlar oldu unu ve bu içeriklerin cinsiyetler aras da l mda anlaml farkl l k göstermedi ini belirtmifltir. Temizlik ile ilgili obsesyonlar ölüm, hastal k ve zarar görme obsesyonlar izlemektedir. Thomsen ölüm, hastal k ve zarar görme obsesyonlar n ayr de erlendirmifltir. Bu obsesyonlar kötü bir fley olaca obsesyonu olarak birlefltirildi inde temizlik obsesyonlar - n n önüne geçmektedir. Bizim çal flmam zda en s k görülen obsesyonlar n kendilerine ya da sevdiklerine (ço unlukla anne ve babalar na) zarar gelece i, kötü bir fley olaca obsesyonu oldu u, bunu temizlik ile ilgili obsesyonlar n izledi i görülmüfltür. En s k görülen kompulsiyonlar n ise y kama ve temizleme ile ilgili kompülsiyonlar oldu u izlenmifltir. Obsesif-kompulsif içerikler de erlendirildi inde di er klinik ve epidemiyolojik çal flmalar ile benzerlik gösterdi i görülmektedir (Swedo ve ark. 1989, Honjo ve ark. 1989, Riddle ve ark. 1990a, Thomsen 1991, Toro ve ark. 1992, Hanna 1995). Çal flmam zda temizlik ile ilgili obsesyonlar n, temizlik ile ilgili kompülsiyonlarla anlaml düzeyde s k birlikte görüldü ü, kötü bir fley olaca- obsesyonu olan hastalarda da anlaml derecede daha s k sayma ile ilgili kompülsiyonlar oldu- u anlafl lm flt r. lk ba lant uzun y llard r bilinen bir iliflkiyi betimlemektedir. Ancak hakk nda çok az fley bilinen sayma kompulsiyonlar ile ilgili verinin dinamik aç dan yorumlanmas denendi inde; sayma eyleminin, kayna oldukça belirsiz olan kötü bir fley olma olas l n somutlaflt rarak nötralize etti i ve böylece kontrol ve belirlilik duygusunu güçlendirdi i ileri sürülebilir. Ayr ca ailesinde fiziksel bir hastal k olan hastalarda dokunma ile ilgili kompülsiyonlar n daha s k bulundu u, ergenlerde y kama ile ilgili kompulsiyonlar n çocuklara oranla daha s k oldu u gözlenmifltir. Bir kompulsiyon olarak dokunmaktan kaç nman n kendini evdeki fiziksel hastal ktan koruma gibi bir ifllevi olabilir. Y kama kompulsiyonunun ergenlerde daha s k görülmesi de, bu belirtinin di er kompulsiyonlara göre daha geç klinik tablodaki yerini almas anlam na gelebilir. Çocuk ve ergenlerde OKB s kl kla duygulan m, anksiyete, dikkat eksikli i ve ö renme güçlü ü ve/veya tik bozukluklar ile birliktelik göstermektedir (March ve Leonard 1996, King ve ark. 1998). Hanna (1995) çal flmas nda eflzamanl hastal k oran n %80 olarak saptam flt r. Bu çal flmada da hastalar n büyük bir ço unlu unda (%71.2) obsesif-kompulsif belirtilere efllik eden duygulan m bozuklu u, anksiyete bozuklu u, somatoform bozukluk ve enurezis nokturna gibi di er psikiyatrik belirtilerin oldu u gözlenmifl- 16

7 Çocuk ve Ergenlerde OKB tir. Benzer flekilde Toro ve arkadafllar (1992) da, OKB tan s alm fl 72 hastan n %77 sinde, özellikle anksiyete ve duygulan m bozukluklar baflta olmak üzere, efllik eden belirtilerin oldu unu bildirmifllerdir. Douglass ve arkadafllar (1995), 930 OKB hastas n n büyük ço unlu unda depresyon (%62), sosyal fobi (%38) ve madde ba ml l baflta olmak üzere komorbid bozukluklar n oldu unu bulmufllard r. Bu yüksek komorbidite oran çocuklarda ve ergenlerde OKB un önemini ortaya koymaktad r. Çal flmam zda efllik eden belirtileri olan hastalar n baflvuru yafllar - n n daha küçük oldu u; çocuklarda OKB a efllik eden di er belirtilerin ergenlere oranla daha s k görüldü ü gözlenmektedir. Bu iki bulgu birbirini destekler nitelikte olup Geller ve arkadafllar - n n (1998b) erken bafllang çl hastal kta komorbid psikopatolojinin daha s k oldu u bulgusu ile uyumludur. Hastalar n ailelerinde fiziksel hastal klar n %21.6 ve ruhsal hastal klar n %25.6 oran nda görüldü ü, hastalar n özgeçmifllerinde ise fiziksel hastal klar n %23.2 oran nda görüldü ü izlenmifltir. Bu çal flmada hastalar n ailelerindeki fiziksel ve ruhsal hastal klar n ve özgeçmifllerindeki fiziksel hastal klar n baflka bir kontrol grubu ile karfl laflt r lmas yap lmad ndan, bu de- iflkenlerin OKB üzerine etkilerini de erlendirmek do ru olmayacakt r. Yine de bu de iflkenlerin hastal kolaylaflt r c etkisinden söz edilebilir. Benzer bir de iflken de obsesif-kompulsif belirtilerin ortaya ç kmas nda etkili olabilecek çevresel tetikleyici faktörlerdir. Bu flekildeki zorlay - c yaflam olaylar hastalar m z n yaklafl k üçte birinde bildirilmifltir. Toro ve arkadafllar (1992), OKB tan s alm fl 72 hastan n %53 ünde belirtilerin bafllang c nda stres etkenlerinin bulundu unu belirtmifllerdir. Bu veriler OKB da biyolojik de iflkenlerin yan nda zorlay c yaflam olaylar - n n da önemli bir etkiye sahip olabilece ini düflündürmüfltür. ncelenen hastalar n büyük bir bölümünde, özellikle de y kama ile ilgili kompülsiyonlar olan ve yafllar büyük olan hastalarda, tedavi seçene i olarak ço unlukla klomipramin ve seçici serotonin geri al m inhibitörleri olmak üzere psikoaktif ilaç önerildi i saptanm flt r. Hem klomipraminin hem de seçici serotonin gerial m inhibitörlerinin OKB belirtilerini azaltmada çocuk ve ergenlerde de eriflkinler kadar etkili oldu u birçok çal flmada gösterilmifltir (Flament ve ark. 1985, Leonard ve ark. 1989, Riddle ve ark. 1990b, Como ve Kurlan 1991, Riddle ve ark. 1992, Kurlan ve ark. 1993, Geller ve ark. 1995, Baysal ve Ünal 1996). Bu çal flmada 125 hastadan oluflan oldukça genifl bir grupta OKB tan s alan çocuk ve ergenlere ait sosyodemografik ve klinik veriler geriye dönük olarak de erlendirilmifltir. Çal flman n geriye dönük bir desende olmas nedeniyle baz de iflkenlerin yeterince ayr nt l ele al namamas gibi k s tl l klara karfl n, özellikle belirtiler aç s ndan daha sonra bu konuda yap lacak araflt rmalara fl k tutabilecek veriler elde edilmifltir. Bu çal flmada elde edilen nitelik ve niceliksel veriler ileriye dönük araflt rma desenleri ile ele al narak kontrol edilmelidir. KAYNAKLAR Baysal ZB, Ünal F (1996) Fluoxetine treatment of children and adolescents with obsessive - compulsive disorders: an open-label trial. Eur Neuropsychopharmacology 6 (Suppl. 4): Como PG, Kurlan R (1991) An open-label trial of fluoxetine for obsessive-compulsive disorder in gilles de la tourette's syndrome. Neurology 41: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders- IV (1994) Washington, DC: American Psychiatric Press. Douglass HM, Moffitt TE, Dar R ve ark. (1995) Obsessive-compulsive disorder in a birth cohort of 18-year-olds: features of prevalence and predictors. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 34(11): Flament MF, Rapoport JL, Berg CJ (1985) Clomipramine treatment of childhood obsessive compulsive disorder: a double-blind controlled study. Arch Gen Psychiatry 42: Flament MF, Whitaker A, Rapoport JL ve ark. (1988) Obsessive compulsive disorder in adolescence: an epidemiological study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 27: Geller DA, Biederman J, Jones J ve ark. (1998a) Is juvenile obsessive-compulsive disorder a developmental subtype of the disorder? a review of the pediatric literature. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 37(4): Geller DA, Biederman J, Jones J ve ark. (1998b) Obsessive-compulsive disorder in children and adolescents: a 17

8 DEM ROK VE ARK. review. Harv Rev Psychiatry 5(5): Geller DA, Biederman J, Reed E ve ark. (1995) Similarities in response to fluoxetine in treatment of children and adolescents with obsessive compulsive disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 34: Hanna GL (1995) Demographic and clinical features of obsessive-compulsive disorder in children and adolescents. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 34(1): Honjo S, Hirano C, Murase S ve ark. (1989) Obsessivecompulsive symptoms in childhood and adolescence. Acta Psychiatr Scand 80: Kaplan HI, Sadock BJ, Grebb JA (1997) Synopsis of Psychiatry. Eighth Edition. Williams and Wilkins. Baltimore-Maryland. King RA, Leonard H, March J ve ark. (1998) Practice parameters for the assessment and treatment of children and adolescents with obsessive-compulsive disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 37(10 Supplement):27S-45S. Kurlan R, Como PG, Deeley C ve ark. (1993) A pilot controlled study of fluoxetine for obsessive-compulsive symptoms in children with tourette s syndrome. Clin Neuropharmacology 16: Leonard H, Swedo S, Rapoport JL ve ark. (1989) Treatment of childhood obsessive compulsive disorder with clomipramine and desmethylimipramine: a double-blind crossover comparison. Arch Gen Psychiatry 46: March JS, Leonard HL (1996) Obsessive-compulsive disorder in children and adolescents:a review of the past 10 years. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 35(10): Öy B (1994) Çocuk ve ergenlerde obsesif kompulsif bozukluk: epidemiyoloji, klinik, aile özellikleri ve sonlan m. Çocuk ve Gençlik Ruh Sa l Dergisi 1(2): Rapoport JL, Swedo S, Leonard H (1994) Obsessivecompulsive disorder. Child and Adolescent Psychiatry: Modern Approaches. Third Edition içinde. M Rutter (ed.). Blackwell Science, Londra. Riddle MA, Hardin MT, King R ve ark. (1990b) Fluoxetine treatment children and adolescents with tourette's and obsessive compulsive disorder: preliminary clinical experience. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 29: Riddle MA, Scahill L, King R ve ark. (1992) Double-blind, crossoer trial of fluoxetine and placebo in children and adolescents with obsessive compulsive disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 31: Riddle MA (1998) Obsessive-compulsive disorder in children and adolescents. Br J Psychiatry Suppl (35): Shafran R, Ralph J, Tallis F (1995) Obsessive-compulsive symptoms and the family. Bull Menninger Clin 59(4): Swedo SE, Rapoport JL, Leonard H ve ark. (1989) Obsessive-compulsive disorder in children and adolescents. Arch Gen Psychiatry 46: fiahin AR (1997) Obsesif Kompulsif Bozukluk. Psikiyatri Temel Kitab içinde. C Güleç, E Köro lu (eds). Hekimler Yay n Birli i, Ankara. Thomsen PH (1991) Obsessive-compulsive symptoms in children and adolescents:a phenomenological analysis of 61 Danish patients. Psychopathology 24(1):12-8. Thomsen PH, Mikkelsen HU (1991) Children and adolescents with obsessive-compulsive disorder: the demographic and diagnostic characteristics of 61 Danish patients. Acta Psychiatr Scand 83(4): Thomsen PH (1994) Children and adolescents with obsessive-compulsive disorder:an analysis of sociodemographic background. A case-control study. Psychopathology 27(6): Toro J, Cervera M, Osejo E, Salamero M (1992) Obsessive-compulsive disorder in childhood and adolescence: a clinical study. J Child Psychol Psychiatry 33(6): Towbin KE ve Riddle MA (1996) Obsessive-compulsive disorder. Child and Adolescent Psychiatry Second Edition içinde. M Lewis (ed.). Williams ve Wilkinsckwell Science, Baltimore. Riddle MA, Scahill L, King R ve ark. (1990a) Obsessivecompulsive disorder in children and adolescents: phenomenology and family history. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 29(5):

ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB)

ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) Obsesif kompulsif bozukluk, ruh sağlığı çalışanlarının sık karşılaştığı bir hastalıktır ve kaygı bozuklukları içerisinde sınıflandırılır. OKB çocukluk

Detaylı

Kayseri il merkezinde 7-12 yafl grubunda tik bozuklu u prevalans Prevalance of tic disorders in children aged 7-12 years in urban area of Kayseri

Kayseri il merkezinde 7-12 yafl grubunda tik bozuklu u prevalans Prevalance of tic disorders in children aged 7-12 years in urban area of Kayseri Kayseri il merkezinde 7-12 yafl grubunda tik bozuklu u prevalans Prevalance of tic disorders in children aged 7-12 years in urban area of Kayseri Demet Ünalan (*), Mustafa Bafltürk(**), Fevziye Çetinkaya(***)

Detaylı

Görsel Tasarım İlkelerinin BÖTE Bölümü Öğrencileri Tarafından Değerlendirilmesi

Görsel Tasarım İlkelerinin BÖTE Bölümü Öğrencileri Tarafından Değerlendirilmesi Görsel Tasarım İlkelerinin BÖTE Bölümü Öğrencileri Tarafından Değerlendirilmesi Cahit CENGİZHAN Duygu ATEŞ Öğretim Görevlisi Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri

Detaylı

hükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım

hükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım 1961 yılında Malatya da doğdum. İlk-orta ve lise öğrenimimi Malatya da tamamladım.1978 yılında girdiğim Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni 1984 yılında bitirdim. 1984-1987 yılları arasında Çanakkale ve

Detaylı

Obsesif Kompulsif Bozuklu ğu Olan Çocuklar ın Ailelerinde Obsesif Kompulsif Belirti Puanlar ı : Karşılaştırmal ı bir klinik çal ışma* ÖZET.

Obsesif Kompulsif Bozuklu ğu Olan Çocuklar ın Ailelerinde Obsesif Kompulsif Belirti Puanlar ı : Karşılaştırmal ı bir klinik çal ışma* ÖZET. Obsesif Kompulsif Bozuklu ğu Olan Çocuklar ın Ailelerinde Obsesif : Karşılaştırmal ı bir klinik çal ışma* Ayşe AVCI**, Halime ASLAN*** ÖZET Çalışmada Temmuz 1994-Aral ık 1994 tarihleri arasında Çukurova

Detaylı

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,

Detaylı

uzman yaklaşımı Branş Analizi öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı Dr. Levent VEZNEDAROĞLU

uzman yaklaşımı Branş Analizi öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı Dr. Levent VEZNEDAROĞLU Branş Analizi öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı de yer alan öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı sorularının çoğunluğu kolay, bir kısmı da orta düzeydedir. Sınavda siz öğretmen adaylarını

Detaylı

SANAYİNİN KÂRLILIK ORANLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALDI

SANAYİNİN KÂRLILIK ORANLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALDI SANAYİNİN KÂRLILIK ORANLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALDI 23 Kasım 2013 Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), hazırladığı araştırmaya dayalı olarak aşağıdaki görüşleri bildirdi: 2001 Krizi sonrasında

Detaylı

-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onuncu kez gerçekleştirilmiştir.

-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onuncu kez gerçekleştirilmiştir. Bursa nın 25 Büyük Firması araştırması; -Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onuncu kez gerçekleştirilmiştir. -Bu çalışma Bursa il genelinde yapılmış,

Detaylı

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM 1. Açıklama 1.1.Proje Ortaklarının Adları: Uzman Klinik Psikolog Özge Yaren YAVUZ ERDAN, Uzman Klinik Psikolog Elvan DEMİRBAĞ, Uzman Klinik Psikolog Nilay KONDUZ 1.2.Nihai

Detaylı

Hepatit A. HASTALIK Hepatit A n n etkeni nedir? Hepatit A n n etkeni hepatit A virüsüdür (HAV).

Hepatit A. HASTALIK Hepatit A n n etkeni nedir? Hepatit A n n etkeni hepatit A virüsüdür (HAV). Hepatit A HASTALIK Hepatit A n n etkeni nedir? Hepatit A n n etkeni hepatit A virüsüdür (HAV). Hepatit A nas l yay l r? Hepatit A virüsü, hepatit A geçirmekte olan kiflilerin d flk s ile yay lmaktad r.

Detaylı

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama 21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas

Detaylı

Depresyon 1. Depresyon nedir? 2. Depresyon (çökkünlük) sanıldığı kadar sık mı? 3. Depresif belirtiler ile depresyon farklı mıdır?

Depresyon 1. Depresyon nedir? 2. Depresyon (çökkünlük) sanıldığı kadar sık mı? 3. Depresif belirtiler ile depresyon farklı mıdır? 1. Depresyon nedir? Depresyon ruh halinizi, hislerinizi, davranışlarınızı, ve ruh sağlığınızı etkileyen bir hastalıktır. Depresyonun bir halsizlik kendi kendinize çözebileceğiniz bir sorun olmayıp, biyolojik

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2

İÇİNDEKİLER. Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2 İÇİNDEKİLER Bölüm 1 Giriş 1 Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2 Normal Dışı Davramışları Belirlemede Öznellik 2 Gelişimsel Değişimlerin Bir Bireyin Davranışsal ve Duygusal Dengesi Üzerindeki

Detaylı

Topluma Hizmet Uygulamaları ve Altındağ Belediyesi İş Birliği Örneği

Topluma Hizmet Uygulamaları ve Altındağ Belediyesi İş Birliği Örneği Topluma Hizmet Uygulamaları ve Altındağ Belediyesi İş Birliği Örneği Yrd.Doç.Dr. İlknur M. GÖNENÇ Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü ANKARA ÜNİVERSİTESİ-ALTINDAĞ BELEDİYESi İŞ

Detaylı

Clark-Beck Obsesyon-Kompulsiyon Ölçeği nin Türk toplumunda psikometrik özellikleri

Clark-Beck Obsesyon-Kompulsiyon Ölçeği nin Türk toplumunda psikometrik özellikleri Beşiroğlu ve ark. 197 Clark-Beck Obsesyon-Kompulsiyon Ölçeği nin Türk toplumunda psikometrik özellikleri Lütfullah BEŞİROĞLU, 1 Mehmet Yücel AĞARGÜN, 2 Murat BOYSAN, 3 Mustafa GÜLEÇ, 4 Buket ERYONUCU 5

Detaylı

RUH SAĞLIĞI VE PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ EĞİTİM VE UYGULAMASI ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU 04.10.2012 ERZURUM

RUH SAĞLIĞI VE PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ EĞİTİM VE UYGULAMASI ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU 04.10.2012 ERZURUM RUH SAĞLIĞI VE PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ EĞİTİM VE UYGULAMASI ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU 04.10.2012 ERZURUM Çalıştay, 04 Ekim 2012 tarihinde Erzurum da yapılan II.Uluslararası VI.Ulusal Psikiyatri Hemşireliği

Detaylı

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet

Detaylı

Obsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5.

Obsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Obsesif Kompulsif Bozukluk Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Sınıf Dersi Sunum Akışı Tanım Epidemiyoloji Klinik özellikler Tanı ölçütleri Nörobiyoloji

Detaylı

K z Ergenlerin Ergenlik Fizyolojisine liflkin Bilgi Düzeyleri (Manisa Örne i)

K z Ergenlerin Ergenlik Fizyolojisine liflkin Bilgi Düzeyleri (Manisa Örne i) K z Ergenlerin Ergenlik Fizyolojisine liflkin Bilgi Düzeyleri (Manisa Örne i) Öğr.Gör. Saliha ALTIPARMAK* Yrd. Doç. Dr. Gülten KARADENİZ* Betül ADIGÜZEL** Gülden ÖZATEŞ** Esra GÖK** Özet Araştırmanın amacı;

Detaylı

Amaç Günümüzde birçok alanda kullanılmakta olan belirtisiz (Fuzzy) kümelerin ve belirtisiz istatistiğin matematik kaygısı ve tutumun belirlenmesinde k

Amaç Günümüzde birçok alanda kullanılmakta olan belirtisiz (Fuzzy) kümelerin ve belirtisiz istatistiğin matematik kaygısı ve tutumun belirlenmesinde k Matematik Kaygısının Belirlenmesinde Belirtisiz İstatistiğin Kullanılması Doç. Dr. Necla Turanlı Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi OFMA Bölümü Matematik Eğitimi Anabilim Dalı turanli@hacettepe.edu.tr

Detaylı

Edirne İli Merkezindeki Lise Öğrencilerinde Obsesif- Kompulsif Bozukluğun Epidemiyolojisi

Edirne İli Merkezindeki Lise Öğrencilerinde Obsesif- Kompulsif Bozukluğun Epidemiyolojisi Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2010;23:230-237 Edirne İli Merkezindeki Lise Öğrencilerinde Obsesif- Kompulsif Bozukluğun Epidemiyolojisi Araştırmalar / Researches Ercan Abay 1, Aykan

Detaylı

KATEGORİSEL VERİ ANALİZİ (χ 2 testi)

KATEGORİSEL VERİ ANALİZİ (χ 2 testi) KATEGORİSEL VERİ ANALİZİ (χ 2 testi) 1 Giriş.. Değişkenleri nitel ve nicel değişkenler olarak iki kısımda inceleyebiliriz. Şimdiye kadar hep nicel değişkenler için hesaplamalar ve testler yaptık. Fakat

Detaylı

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar

Detaylı

Faaliyet Alanları. 22 Aralık 2014. Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Faaliyet Alanları. 22 Aralık 2014. Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 22 Aralık 214 Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 214 eğitim yılında doldurulmuş olan Bölümü Değerlendirme Anket Formları Raporu. Öğrencilerin staj yaptıkları firmaların doldurduğu

Detaylı

Obsesif Kompulsif Belir leri Olan Şizofreni Hastalarının Şizofreni ve Obsesif Kompulsif Bozukluk Hastaları İle Karşılaş rılması

Obsesif Kompulsif Belir leri Olan Şizofreni Hastalarının Şizofreni ve Obsesif Kompulsif Bozukluk Hastaları İle Karşılaş rılması Türk Psikiyatri Dergisi 2008; 19(3): 247-256 Obsesif Kompulsif Belir leri Olan Şizofreni Hastalarının Şizofreni ve Obsesif Kompulsif Bozukluk Hastaları İle Karşılaş rılması Dr. Gülcan GÜLEÇ 1, Dr. Elif

Detaylı

ST HDAM. HANEHALKI figücü ANKET SONUÇLARI. Erkek

ST HDAM. HANEHALKI figücü ANKET SONUÇLARI. Erkek ST HDAM Nüfus ve flgücü Durumu HANEHALKI figücü ANKET SONUÇLARI Erkek Kurumsal olmayan sivil nüfus (') 1.774 1.786 3.56 1.786 1.794 3.58 15 ve daha yukar yafltaki nüfus (') 1.244 1.289 2.533 1.29 1.323

Detaylı

ÇOCUK PSİKYATRİSİ KONSÜLTASYON VE STAJ PROGRAMI

ÇOCUK PSİKYATRİSİ KONSÜLTASYON VE STAJ PROGRAMI ÇOCUK PSİKYATRİSİ KONSÜLTASYON VE STAJ PROGRAMI Programın Amacı: Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Konsültasyon ve Staj Programı nın amacı, asli olarak bilimsel bilgi ve mesleki etik kuralları gözeterek ruh

Detaylı

Dr. Mustafa Melih Çulha

Dr. Mustafa Melih Çulha Dr. Mustafa Melih Çulha ED li hastanın değerlendirilmesinde hem organik hem de psikojenik etkenlerin ayrıntılı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Hastanın etyolojisini hızlı ve etkin bir şekilde ortaya

Detaylı

PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ-INTERN HEM 407. Teorik: 4 s/hafta Uygulama: 16 s/hafta. e-posta:

PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ-INTERN HEM 407. Teorik: 4 s/hafta Uygulama: 16 s/hafta. e-posta: PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ-INTERN HEM 407 12 AKTS 4. yıl 1. yarıyıl Lisans 20s/hafta 20 kredi Teorik: 4 s/hafta Uygulama: 16 s/hafta Intern Seçmeli Türkçe İletişim: Prof Dr Selma Doğan e-posta: selmadogan@maltepe.edu.tr

Detaylı

Hastanede Yatan fiizofreni Hastalar nda Obsessif Kompulsif Belirtiler: Bir ön çal flma ABSTRACT:

Hastanede Yatan fiizofreni Hastalar nda Obsessif Kompulsif Belirtiler: Bir ön çal flma ABSTRACT: Araflt rmalar/researches Hastanede yatan flizofreni hastalar nda obsessif kompulsif belirtiler: bir ön çal flma Hastanede Yatan fiizofreni Hastalar nda Obsessif Kompulsif Belirtiler: Bir ön çal flma Ahmet

Detaylı

AYRILIK KAYGISI BOZUKLU U OLAN ÇOCUKLARDA SOSYODEMOGRAF K VE KL N K ÖZELL KLER

AYRILIK KAYGISI BOZUKLU U OLAN ÇOCUKLARDA SOSYODEMOGRAF K VE KL N K ÖZELL KLER AYRILIK KAYGISI BOZUKLU U OLAN ÇOCUKLARDA SOSYODEMOGRAF K VE KL N K ÖZELL KLER S. Ebru Çengel Kültür*, Ahmet Tiryaki**, Fatih Ünal*** ÖZET Amaç: Ayr l k Kayg s Bozuklu u nun temel özelli i bireyin evden

Detaylı

Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri

Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri TRAKYA ÜN V TIP FAK DERG 2005;22(2):88-92 KL N K ARAfiTIRMA Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri Demographic Characteristics

Detaylı

Kanıta Dayalı Tıp (KDT)

Kanıta Dayalı Tıp (KDT) KANITA DAYALI TIP Kanıta Dayalı Tıp (KDT) Kişinin bireysel klinik deneyimi ile sistemik taramalar sonucunda elde edilen en iyi bilimsel ve klinik kanıtları birleştirerek kullanması bir başka deyişle Hastaların

Detaylı

ÖZET. GİRİŞ Sa l k hizmetlerinin yayg nlaflmas

ÖZET. GİRİŞ Sa l k hizmetlerinin yayg nlaflmas T RAKYA ÜN VERS TES TIP FAKÜLTES PS K YATR SERV S NDE YATIRILARAK TEDAV ED LEN GER ATR K HASTALARIN SOSYODEMOGRAF K ÖZELL KLER, TANI ve TEDAV DA ILIMLARI GİRİŞ Sa l k hizmetlerinin yayg nlaflmas ve t ptaki

Detaylı

Araflt rmalar/researches E. Bayramkaya, F. Toros, C. Özge. Ergenlerde Sosyal Fobi ile Depresyon, Öz kavram, Sigara Al flkanl Aras ndaki liflki

Araflt rmalar/researches E. Bayramkaya, F. Toros, C. Özge. Ergenlerde Sosyal Fobi ile Depresyon, Öz kavram, Sigara Al flkanl Aras ndaki liflki Araflt rmalar/researches E. Bayramkaya, F. Toros, C. Özge Ergenlerde Sosyal Fobi ile Depresyon, Öz kavram, Sigara Al flkanl Aras ndaki liflki Ersin Bayramkaya 1, Fevziye Toros 2, Cengiz Özge 3 ÖZET: Ergenlerde

Detaylı

Türk Deri Hazır Giyim Sektöründeki Küçük Ölçekli İşletmelerin Markalaşma Düzeylerinin Araştırılması Grafik 1. İşletmelerin Sahip Oldukları Marka Sayılarının Dağılımı Grafik 2. İşletmelerin Markalara Sahip

Detaylı

DEHB olan kişilerin yaşamlarını, çevreyle uyumlarını ve akademik başarılarını olumsuz yönde etkilerler.

DEHB olan kişilerin yaşamlarını, çevreyle uyumlarını ve akademik başarılarını olumsuz yönde etkilerler. DEHB nda temel belirtiler içinde yer almayan ama bu tanıyı almış olan bireylerin çoğunda sıklıkla görülen bazı belirtiler vardır. Bu belirtiler buzdağının suyun altında kalan katmanlarındadır. DEHB olan

Detaylı

AC L PS K YATR K BAfiVURULARIN VE AC L PS K YATR K H ZMETLER N DE ERLEND R LMES

AC L PS K YATR K BAfiVURULARIN VE AC L PS K YATR K H ZMETLER N DE ERLEND R LMES Yeni Symposium 39 (4): 174-180, 2001 AC L PS K YATR K BAfiVURULARIN VE AC L PS K YATR K H ZMETLER N DE ERLEND R LMES Dr. Cebrail KISA*, Dr. O. Deniz AYDIN**, Dr. Sevsen CEBEC **, Dr. Çi dem AYDEM R***,

Detaylı

Bir Üniversite Hastanesinde De erlendirilen Cinsel stismar Ma duru Çocuk ve Ergenlerin Demografik ve Klinik Özellikleri

Bir Üniversite Hastanesinde De erlendirilen Cinsel stismar Ma duru Çocuk ve Ergenlerin Demografik ve Klinik Özellikleri ARAfiTIRMA MAKALES Bir Üniversite Hastanesinde De erlendirilen Cinsel stismar Ma duru Çocuk ve Ergenlerin Demografik ve Klinik Özellikleri Evrim AKTEPE*, Âdem IŞIK**, Orhan KOCAMAN**, Funda Özyay EROĞLU**

Detaylı

CSD-OS İşletim Sistemi Projesi - Fonksiyon Açıklama Standardı

CSD-OS İşletim Sistemi Projesi - Fonksiyon Açıklama Standardı CSD-OS İşletim Sistemi Projesi - Fonksiyon Açıklama Standardı C ve Sistem Programcıları Derneği Kasım 2002 İçindekiler: 1 -GIRIŞ 3 1.1.NEDEN STANDARTLARA IHTIYACIMIZ VAR? 3 2 -İMLA VE YAZIM 3 2.1.TÜRKÇE

Detaylı

Çocuk ve Ergenlerde Obsesif Kompulsif Bozukluk: Sosyodemografîk, Klinik Özellikler ve Eştanılar

Çocuk ve Ergenlerde Obsesif Kompulsif Bozukluk: Sosyodemografîk, Klinik Özellikler ve Eştanılar Türk Psikiyatri Dergisi 1999; 10(4):294-304 Çocuk ve Ergenlerde Obsesif Kompulsif Bozukluk: Sosyodemografîk, Klinik Özellikler ve Eştanılar Dr. Rasim Somer DİLER*, Dr. Ayşe AVCI**, Dr. Lut TAMAM***, Dr.

Detaylı

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal

Detaylı

T bbi Makale Yaz m Kurallar

T bbi Makale Yaz m Kurallar .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE

Detaylı

Gelece in Bilgi flçilerini Do ru Seçmek: Araflt rma Görevlisi Al m Süreci Örne i

Gelece in Bilgi flçilerini Do ru Seçmek: Araflt rma Görevlisi Al m Süreci Örne i Uluslararas Yüksekö retim Kongresi: Yeni Yönelifller ve Sorunlar (UYK-2011) 27-29 May s 2011, stanbul; 2. Cilt / Bölüm XI / Sayfa 1359-1364 Gelece in Bilgi flçilerini Do ru Seçmek: Araflt rma Görevlisi

Detaylı

3.1 3. ÜN TE. ÖLÇÜP TARTALIM, GERÇEKLERE ULAfiALIM. S v lar Ölçelim, Nesneleri Tartal m

3.1 3. ÜN TE. ÖLÇÜP TARTALIM, GERÇEKLERE ULAfiALIM. S v lar Ölçelim, Nesneleri Tartal m 3. ÜN TE ÖLÇÜP TARTALIM, GERÇEKLERE ULAfiALIM 3. S v lar Ölçelim, Nesneleri Tartal m S v lar Ölçelim. Litre ve mililitre ile ölçülebilen ürünlerin listesini yap n z. Litre Mililitre 2. 7 litreyi gösteren

Detaylı

Şenay Yanık Zuhur 1, Leman Kutlu 2, Tülay Tokgöz 1

Şenay Yanık Zuhur 1, Leman Kutlu 2, Tülay Tokgöz 1 1 Roy Uyum Modeline Göre Tip 1 Diyabet Tanılı Adolesanların Sorunlarının Saptanması ve Hasta Eğitiminin Etkinliği ile Uyumlarını Geliştirmedeki Etkisinin Değerlendirilmesi Şenay Yanık Zuhur 1, Leman Kutlu

Detaylı

ĐHRACAT AÇISINDAN ĐLK 250 Prof. Dr. Metin Taş

ĐHRACAT AÇISINDAN ĐLK 250 Prof. Dr. Metin Taş 1 ĐHRACAT AÇISINDAN ĐLK 250 Prof. Dr. Metin Taş Gazi Üniversitesi Arş. Gör. Özgür Şahan Gazi Üniversitesi 1- Giriş Bir ülke ekonomisine ilişkin değerlendirme yapılırken kullanılabilecek ölçütlerden birisi

Detaylı

PS K YATR DE KULLANILAN KL N K ÖLÇEKLER

PS K YATR DE KULLANILAN KL N K ÖLÇEKLER PS K YATR DE KULLANILAN KL N K ÖLÇEKLER Editörler Prof. Dr. Ömer Aydemir - Prof. Dr. Ertuğrul Köroğlu in De erli Türk Hekimlerine Arma an d r. HYB Bas m Yay n 226 PS KOLOJ VE PS K YATR D Z S 36 PS K YATR

Detaylı

lkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki Çocuklarda Sosyal Fobinin Araflt r lmas

lkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki Çocuklarda Sosyal Fobinin Araflt r lmas Çocuk Dergisi 8(2):102-107, 2008 lkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki Çocuklarda Sosyal Fobinin Araflt r lmas Fadime ÜSTÜNER TOP *, Bar fl KAYA *, H. Sibel GÜNDÜZ ** lkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki

Detaylı

F Z KSEL HASTALIKLA B RL KTE ZEKA GER L OLAN ÇOCUKLARDA PS KOPATOLOJ

F Z KSEL HASTALIKLA B RL KTE ZEKA GER L OLAN ÇOCUKLARDA PS KOPATOLOJ F Z KSEL HASTALIKLA B RL KTE ZEKA GER L OLAN ÇOCUKLARDA PS KOPATOLOJ Birim Günay Kılıç*, Ayla Aysev** ÖZET Amaç: Zeka gerili inde fiziksel ve ruhsal sorunlar n birlikte varolufl s kl yüksektir. Fakat bu

Detaylı

Çocuk ve Ergen Ruh Sa l Klini ine Baflvuran Ergen Hastalar n Özellikleri

Çocuk ve Ergen Ruh Sa l Klini ine Baflvuran Ergen Hastalar n Özellikleri Çocuk ve Ergen Ruh Sa l Klini ine Baflvuran Ergen Hastalar n Özellikleri Uz. Dr. Gonca ÇEL K*, Yrd. Doç. Dr. Ayflegül TAH RO LU*, Prof. Dr. Ayfle AVCI*, Doç. Dr. Gülflah SEYDAO LU** Bu araflt rma XVII.

Detaylı

Kalyoncu A., Pektaş Ö., Mırsal H., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M.

Kalyoncu A., Pektaş Ö., Mırsal H., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M. DEPRESYON-ANKSİYETE BOZUKLUKLARI İLE ALKOL BAĞIMLILIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI Kalyoncu A., Pektaş Ö., Mırsal H., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M. ÖZET Alkol bağımlılığı ve diğer psikiyatrik

Detaylı

OKUL ÇA I ÇOCUKLARI Ç N DUYGULANIM BOZUKLUKLARI VE fi ZOFREN GÖRÜfiME Ç ZELGES -fi MD VE YAfiAM BOYU fiekl - TÜRKÇE UYARLAMASININ GEÇERL K VE GÜVEN RL

OKUL ÇA I ÇOCUKLARI Ç N DUYGULANIM BOZUKLUKLARI VE fi ZOFREN GÖRÜfiME Ç ZELGES -fi MD VE YAfiAM BOYU fiekl - TÜRKÇE UYARLAMASININ GEÇERL K VE GÜVEN RL OKUL ÇA I ÇOCUKLARI Ç N DUYGULANIM BOZUKLUKLARI VE fi ZOFREN GÖRÜfiME Ç ZELGES -fi MD VE YAfiAM BOYU fiekl - TÜRKÇE UYARLAMASININ GEÇERL K VE GÜVEN RL Bahar Gökler *, Fatih Ünal *, Berna Pehlivantürk **,

Detaylı

Matematik. Uygulamal Etkinlik. Afla daki boflluklar uygun ifadelerle tamamlay n z. 1. Afla daki ç karma ifllemlerinin sonuçlar n

Matematik. Uygulamal Etkinlik. Afla daki boflluklar uygun ifadelerle tamamlay n z. 1. Afla daki ç karma ifllemlerinin sonuçlar n Ad : Soyad : S n f :. SINIF Nu. : Do al Say larla Ç karma fllemi TEST 6 1. Afla daki ç karma ifllemlerinin sonuçlar n bulunuz. Uygulamal Etkinlik 9 1 8 2 1 8 1 6 0 6 2 0 8 89 0 8 1 0 8 16 1 2. 2 01 10

Detaylı

Depremin Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Polikliniği ne başvuru profili üzerine etkisi

Depremin Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Polikliniği ne başvuru profili üzerine etkisi Berkem ve Bildik 29 Depremin Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Polikliniği ne başvuru profili üzerine etkisi Meral Berkem, 1 Tezan Bildik 2 ÖZET Amaç: 1998 ve 1999 deprem sonrası aylarda

Detaylı

Hasta Rehberi Say 4. ERKEN ERGENL K Kolay okunabilir rehber

Hasta Rehberi Say 4. ERKEN ERGENL K Kolay okunabilir rehber Hasta Rehberi Say 4 ERKEN ERGENL K Kolay okunabilir rehber Erken Ergenlik - Say 4 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü, Reading, ngiltere de (A

Detaylı

kitap Bireysel fl Hukuku fl Hukuku (Genel Esaslar-Bireysel fl Hukuku)

kitap Bireysel fl Hukuku fl Hukuku (Genel Esaslar-Bireysel fl Hukuku) kitap Bireysel fl Hukuku Prof. Dr. Öner Eyrenci, Porf. Dr. Savafl Taflkent ve Prof. Dr. Devrim Ulucan n birlikte haz rlad klar Bireysel fl Hukuku isimli kitab n ikinci bas s fiubat ay nda Legal Yay nevi

Detaylı

Trafik Kazas Nedeniyle Baflvuran Hastalar n

Trafik Kazas Nedeniyle Baflvuran Hastalar n ARAfiTIRMA MAKALES Trafik Kazas Nedeniyle Baflvuran Hastalar n Demografik, Klinik Özellikleri ve Kan Etil Alkol Düzeyi le liflkisi Demographic and clinical properties of patients presenting with traffic

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ 1. ADI SOYADI: NESLİM GÜVENDEĞER DOKSAT 2. DOĞUM TARİHİ: 15.01.1969 3. UNVANI: ÇOCUK PSİKİYATRİSİ UZMANI 4.

ÖZGEÇMİŞ 1. ADI SOYADI: NESLİM GÜVENDEĞER DOKSAT 2. DOĞUM TARİHİ: 15.01.1969 3. UNVANI: ÇOCUK PSİKİYATRİSİ UZMANI 4. ÖZGEÇMİŞ 1. ADI SOYADI: NESLİM GÜVENDEĞER DOKSAT 2. DOĞUM TARİHİ: 15.01.1969 3. UNVANI: ÇOCUK PSİKİYATRİSİ UZMANI 4. ÖĞRENİM DURUMU: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi 9 Eylül Üniversitesi

Detaylı

Yatarak tedavi gören obsesif kompulsif bozukluk hastalarının klinik özellikleri

Yatarak tedavi gören obsesif kompulsif bozukluk hastalarının klinik özellikleri Cukurova Medical Journal Cukurova Med J 2017;42(1):140-146 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ DOI: 10.17826/cutf.280163 ARAŞTIRMA/RESEARCH Yatarak tedavi gören obsesif kompulsif bozukluk hastalarının

Detaylı

KONVERS YON BOZUKLU U TANISI KONAN ÇOCUK VE ERGENLER N SOSYODEMOGRAF K, KL N K ÖZELL KLER VE Efi TANILARI

KONVERS YON BOZUKLU U TANISI KONAN ÇOCUK VE ERGENLER N SOSYODEMOGRAF K, KL N K ÖZELL KLER VE Efi TANILARI KONVERS YON BOZUKLU U TANISI KONAN ÇOCUK VE ERGENLER N SOSYODEMOGRAF K, KL N K ÖZELL KLER VE Efi TANILARI Selma Tural Hesapcioglu*, Evrim Aktepe**, Zeynep Göker*, Sema Tanr över Kandil*** * Dr. Araflt

Detaylı

Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirtiler, Tanýlar ve Tanýya Yönelik Ýncelemeler

Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirtiler, Tanýlar ve Tanýya Yönelik Ýncelemeler ARAÞTIRMA Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirtiler, Tanýlar ve Tanýya Yönelik Ýncelemeler Þahbal Aras 1, Gülþen Ünlü 2, Fatma Varol Taþ 3 1 Yrd.Doç.Dr., 3 Uz.Dr., Dokuz

Detaylı

Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi)

Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi) Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi) Bağımlılıkta rehabilitasyon süreci dediğimizde bağımlı bireylerin psikolojik ve sosyal destek ile hayata yeniden kazandırılması kast edilmektedir.

Detaylı

Güç Artık İnternette! Power is now on the Internet!

Güç Artık İnternette! Power is now on the Internet! ISSN 2148-7286 eissn 2149-1305 DOI 10.15805/addicta.2015.2.2.R036 Copyright 2015 Türkiye Yeşilay Cemiyeti addicta.com.tr Addicta: The Turkish Journal on Addictions Güz 2015 2(2) 149-153 Review Başvuru

Detaylı

Hasta Rehberi Say 11. ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber

Hasta Rehberi Say 11. ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Hasta Rehberi Say 11 ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Ço ul Hipofiz Hormonu Eksikli i - Say 11 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri

Detaylı

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU Hazırlayan Sosyolog Kenan TURAN Veteriner Hekimi Volkan İSKENDER Ağustos-Eylül 2015 İÇİNDEKİLER Araştırma Konusu

Detaylı

Almanca da Sıfatlar (Adjektive) ve Sıfat Tamlamaları - Genç Gelişim Kişisel Gelişim

Almanca da Sıfatlar (Adjektive) ve Sıfat Tamlamaları - Genç Gelişim Kişisel Gelişim - I. SIFATLAR Varlıkların durumlarını, renklerini, biçimlerini, sayılarını, sıralarını, yerlerini vs. özelliklerini belirten sözcüklere sıfat denir. Sıfatlar, isimlerden önce gelir ve isimlerle birlikte

Detaylı

Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi

Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi ÜN VERS TEYE G R SINAV S STEM NDEK SON DE KL E L K N Ö RENC LER N ALGILARI Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi

Detaylı

Tablo 5 Hukuk Temel Alanı

Tablo 5 Hukuk Temel Alanı Kod Bilim Alanı Koşul No 502 Anayasa Hukuku 51 503 Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku 51 504 Genel Kamu Hukuku 51 505 Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi 51 506 Hukuk Tarihi 51 507 İdare Hukuku 51 50 İş ve Sosyal

Detaylı

Sa l k Yüksekokulu Ö rencilerinin fiizofreni ile lgili Tutumlar

Sa l k Yüksekokulu Ö rencilerinin fiizofreni ile lgili Tutumlar Nöropsikiyatri Arflivi, 2003; 40(1-2): 5-12 Sa l k Yüksekokulu Ö rencilerinin fiizofreni ile lgili Tutumlar E. Oryal Taflk n *, Dilek Özmen **, Erol Özmen *, M. Murat Demet * Amaç: Bu çal flmada sa l k

Detaylı

Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Obsesif Kompulsif Spektrum Bozukluklar nda Tedavi: Fluvoksamin in Yeri

Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Obsesif Kompulsif Spektrum Bozukluklar nda Tedavi: Fluvoksamin in Yeri Derlemeler/Reviews Obsesif kompulsif bozukluk ve obsesif kompulsif spektrum bozukluklar nda tedavi: Fluvoksamin in yeri Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Obsesif Kompulsif Spektrum Bozukluklar nda Tedavi:

Detaylı

İhtiyacınız, tüm sisteminizin kurumsallaşmasını sağlayacak bir kalite modeli ise

İhtiyacınız, tüm sisteminizin kurumsallaşmasını sağlayacak bir kalite modeli ise EFQM MÜKEMMELLİK MODELİ Ve ÖZDEĞERLENDİRME İhtiyacınız, tüm sisteminizin kurumsallaşmasını sağlayacak bir kalite modeli ise 1 EFQM Mükemmellik Modeli toplamı 100 puan eden 9 ana kriter üzerine kurulmuştur.

Detaylı

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili KlİNİK VE SAĞLIK PSİKOLOJİSİ Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans() Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan

Detaylı

ÜNİTE II: PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE UYGULAMA STANDARTLARI

ÜNİTE II: PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE UYGULAMA STANDARTLARI Koruyucu Ruh Sağlığı Hizmetleri Tedavi Edici Ruh Sağlığı Hizmetleri Rehabilite Edici Ruh Sağlığı Hizmetleri ÜNİTE II: PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE UYGULAMA STANDARTLARI Psikiyatri Hemşireliğinin

Detaylı

Türk Musikisinde Makamların 53 Ton Eşit Tamperamana Göre Tanımlanması Yönünde Bir Adım

Türk Musikisinde Makamların 53 Ton Eşit Tamperamana Göre Tanımlanması Yönünde Bir Adım Türk Musikisinde Makamların 53 Ton Eşit Tamperamana Göre Tanımlanması Yönünde Bir Adım Türk musikisinde makam tanımları günümüzde çoğunlukla Çargâh makamı temelinde 24 perdeli Arel Ezgi Uzdilek () sistemine

Detaylı

Bir Çocuk Psikiyatrisi Poliklini inde Ayaktan zlenen Olgulardan DEHB ve/veya ÖÖB Tan s Konan Çocuklar n WISC-R Testi Sonuçlar n n Karfl laflt r lmas

Bir Çocuk Psikiyatrisi Poliklini inde Ayaktan zlenen Olgulardan DEHB ve/veya ÖÖB Tan s Konan Çocuklar n WISC-R Testi Sonuçlar n n Karfl laflt r lmas Bir Çocuk Psikiyatrisi Poliklini inde Ayaktan zlenen Olgulardan DEHB ve/veya ÖÖB Tan s Konan Çocuklar n WISC-R Testi Sonuçlar n n Karfl laflt r lmas Nilgün ÖNG DER*, Burak BAYKARA**, Aynur Pekcanlar Akay***

Detaylı

ki Uçlu Duygudurum Bozuklu u Olan Kad nlarda Premenstrüel Sendromun De erlendirilmesi

ki Uçlu Duygudurum Bozuklu u Olan Kad nlarda Premenstrüel Sendromun De erlendirilmesi Nöropsikiyatri Arflivi, 2004; 41(1-2-3-4): 5-20 ki Uçlu Duygudurum Bozuklu u Olan Kad nlarda Premenstrüel Sendromun De erlendirilmesi Asl han Polat *, Baflak Yücel ** Amaç: Bu çal flmada, iki uçlu duygudurum

Detaylı

KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ

KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Orta kolayl kta okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri

Detaylı

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6) over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda

Detaylı

Hasta Rehberi Say 15a. H PERT RO D ZM Kolay okunabilir rehber

Hasta Rehberi Say 15a. H PERT RO D ZM Kolay okunabilir rehber Hasta Rehberi Say 15a H PERT RO D ZM Kolay okunabilir rehber Hipertiroidizm - Say 15a (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü, Reading, ngiltere de

Detaylı

Her derecede yönetici aslında karar (lar) veren ve bunları uygulayan/uygulatan kişidir. Karar vermek birden çok seçenekten birini uygulamak demektir.

Her derecede yönetici aslında karar (lar) veren ve bunları uygulayan/uygulatan kişidir. Karar vermek birden çok seçenekten birini uygulamak demektir. SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETİMİ DERS 3: YÖNETİM SÜREÇLERİ P. ŞENEL TEKİN-AÜ SHMYO 1 Her derecede yönetici aslında karar (lar) veren ve bunları uygulayan/uygulatan kişidir. Karar vermek birden çok seçenekten

Detaylı

Bir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine Başvuran Hastaların Sosyodemografik Özellikleri ile Tanı Grupları Arasındaki İlişki

Bir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine Başvuran Hastaların Sosyodemografik Özellikleri ile Tanı Grupları Arasındaki İlişki ORİJİNAL MAKALE / ORIGINAL ARTICLE Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2014;4(3): 14-18 ISSN: 2146-443X Düzce Üniversitesi sbedergi@duzce.edu.tr Bir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine

Detaylı

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun

Detaylı

Bir Çocuk Psikiyatrisi Poliklini inde Dikkat Eksikli i ve Afl r Hareketlilik Yak nmas le De erlendirilen Hastalar n Psikososyal Geliflim Özellikleri

Bir Çocuk Psikiyatrisi Poliklini inde Dikkat Eksikli i ve Afl r Hareketlilik Yak nmas le De erlendirilen Hastalar n Psikososyal Geliflim Özellikleri Bir Çocuk Psikiyatrisi Poliklini inde Dikkat Eksikli i ve Afl r Hareketlilik Yak nmas le De erlendirilen Hastalar n Psikososyal Geliflim Özellikleri Fatma Varol Tafl*, F. Neslihan nal Emiro lu**, Aynur

Detaylı

OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİ GÖZLEM FORMU. Adı Soyadı :... Yaşı :... Gözlem Dönemi :... Okul Adı :... Öğretmen :... Sınıfı :...

OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİ GÖZLEM FORMU. Adı Soyadı :... Yaşı :... Gözlem Dönemi :... Okul Adı :... Öğretmen :... Sınıfı :... EK-1/A OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİ GÖZLEM FORMU Adı Soyadı :... Yaşı :... Gözlem Dönemi :... Okul Adı :... Öğretmen :... Sınıfı :... AÇIKLAMA : Lütfen öğrencileri aşağıda sıralanan davranışlara göre derecelendiriniz.

Detaylı

GILLES DE LA TOURETTE SENDROMU OLAN ÇOCUK VE ERGENLERDE D KKAT EKS KL H PERAKT V TE BOZUKLU U B RL KTEL

GILLES DE LA TOURETTE SENDROMU OLAN ÇOCUK VE ERGENLERDE D KKAT EKS KL H PERAKT V TE BOZUKLU U B RL KTEL GILLES DE LA TOURETTE SENDROMU OLAN ÇOCUK VE ERGENLERDE D KKAT EKS KL H PERAKT V TE BOZUKLU U B RL KTEL Z. Bengi Semerci* ÖZET Amaç: Bu çal flmada DSM-IV tan ölçütlerine göre Gilles de la Tourette Sendromu

Detaylı

ÖZET Amaç: Atipik antipsikotik ilâçlar n flizofrenideki obsesif kompulsif belirtilere etkisi araflt rmak hedeflenmifltir.

ÖZET Amaç: Atipik antipsikotik ilâçlar n flizofrenideki obsesif kompulsif belirtilere etkisi araflt rmak hedeflenmifltir. Atipik Antipsikotik lâçlar n fiizofrenlerde Obsesif Kompulsif Belirtiler Üzerindeki Etkisi: Tipik Antipsikotiklerle Karfl laflt rmal Bir Do al zlem Çal flmas Bülent Kayahan*, Baybars Veznedaro lu**, Özgür

Detaylı

KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI

KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI UZMANLIK

Detaylı

S sk ya, Ba -Kur a ve T.C. Emekli Sand na belirli flartlar tafl yan ve zorunlu

S sk ya, Ba -Kur a ve T.C. Emekli Sand na belirli flartlar tafl yan ve zorunlu 212 SOSYAL GÜVENL K REFORMU STE E BA LI S GORTALILI I NASIL DE fit R YOR? Ali TEZEL Sigorta Müfettifli SSK Baflkanl Sigorta Teftifl Kurulu stanbul 1 Nolu Grup Baflkan 1.G R fi S sk ya, Ba -Kur a ve T.C.

Detaylı

Parçalanm fl Aile ve Gençlerde Sapm fl Davran fllar: Lise Son S n f Gençli i Örne i

Parçalanm fl Aile ve Gençlerde Sapm fl Davran fllar: Lise Son S n f Gençli i Örne i Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 2005 / Cilt : 22 / Say : 2 / ss. 61-66 Parçalanm fl Aile ve Gençlerde Sapm fl Davran fllar: Lise Son S n f Gençli i Örne i Demet ULUSOY*, Nilüfer ÖZCAN

Detaylı

İYON DEĞİŞİMİ AMAÇ : TEORİK BİLGİLER :

İYON DEĞİŞİMİ AMAÇ : TEORİK BİLGİLER : Gazi Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü KM 482 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı III DENEY NO : 3b İYON DEĞİŞİMİ AMAÇ : İyon değişim kolonunun yükleme ve/veya geri kazanma işlemi sırasındaki davranışını

Detaylı

BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U

BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U Cengiz SAZAK* 1.G R fi Bilindi i üzere Katma De er Vergisi harcamalar üzerinden al n r ve nihai yüklenicisi, (di er bir

Detaylı

Obsesif kompulsif bozukluk, DSM-IV sınıflandırmasında. Obsesif kompulsif bozukluk hastalar nda sosyodemografik özellikler ve komorbidite

Obsesif kompulsif bozukluk, DSM-IV sınıflandırmasında. Obsesif kompulsif bozukluk hastalar nda sosyodemografik özellikler ve komorbidite Obsesif kompulsif bozukluk hastalar nda sosyodemografik özellikler ve komorbidite Araflt rmalar / Researches O uz Karamustafal o lu 1, Yasemin Cengiz Ceylan 2, Bahad r Bak m 2, Sinem Gönenli Toker 2, Sibel

Detaylı

PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*

PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ* İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 25 TÜRKİYE DE SIK KARŞILAŞILAN PSİKİYATRİK HASTALIKLAR Sempozyum Dizisi No:62 Mart 2008 S:25-30 PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*

Detaylı

TMS 23 BORÇLANMA MAL YETLER. Doç. Dr. Bar fl S PAH Marmara Üniversitesi BF flletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dal Ö retim Üyesi

TMS 23 BORÇLANMA MAL YETLER. Doç. Dr. Bar fl S PAH Marmara Üniversitesi BF flletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dal Ö retim Üyesi 5. B Ö L Ü M TMS 23 BORÇLANMA MAL YETLER Doç. Dr. Bar fl S PAH Marmara Üniversitesi BF flletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dal Ö retim Üyesi 81 5. Bölüm, TMS-23 Borçlanma Maliyetleri 5.1 STANDARDIN

Detaylı

YÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri

YÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri BÖLÜM 1 YÖNTEM Bu çal flma 11, 13 ve 15 yafllar ndaki gençlerin sa l k durumlar ve sa l k davran fllar n saptamay hedefleyen, kesitsel tan mlay c ve çok uluslu Health Behavior in School Aged Children,

Detaylı

Hepatit C virüs enfeksiyonunun laboratuar testleri:

Hepatit C virüs enfeksiyonunun laboratuar testleri: HEPATİT C TESTLERİ Hepatit C virüs enfeksiyonunun laboratuar testleri: * Anti HCV ve * HCV RNA PCR dır. Bu testler hepatit C hastası olup olmadığınızı, hepatit C taşıyıp taşımadığınızı, kronik hepatit

Detaylı

T bbi At k Kontrolü P80-P82. 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673

T bbi At k Kontrolü P80-P82. 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673 T bbi At k Kontrolü P80-P82 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673 P80 Son Dört Y ll k Kontamine Kesici Delici Alet Yaralanmalar Sürveyans Melek Meltem Göksel, Özgül Taflp nar, Fatma

Detaylı

BİR EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİNE BAŞVURAN OBSESİF-KOMPULSİF BOZUKLUK TANILI ÇOCUK VE ERGENLERİN KLİNİK VE DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ

BİR EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİNE BAŞVURAN OBSESİF-KOMPULSİF BOZUKLUK TANILI ÇOCUK VE ERGENLERİN KLİNİK VE DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ BİR EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİNE BAŞVURAN OBSESİF-KOMPULSİF BOZUKLUK TANILI ÇOCUK VE ERGENLERİN KLİNİK VE DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ Sabide Duygu TUNAS*, Zeynep GÖKER**, Gülser DİNÇ** Özlem HEKİM BOZKURT**,

Detaylı