Cilt/Vol 5 Sayı/Number 20 Aralık/December 2014

Transkript

1 Cilt/Vol 5 Sayı/Number 20 Aralık/December 2014 ISSN: MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TIP DERGİSİ MEDICAL JOURNAL OF THE MUSTAFA KEMAL UNIVERSITY Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayını Medical Journal of the Mustafa Kemal University Yılda 4 kez yayınlanır. Makale gönderim adresi: mkutipdergi@gmail.com

2 MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TIP DERGİSİ Medical Journal of the Mustafa Kemal University Mustafa Kemal Üniversitesi adına sahibi Rektörü Prof. Dr. Hasan Kaya Baş Editör: Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Önlen Editörler: Doç. Dr. Faruk Hilmi TURGUT Doç. Dr. Bilge Bülbül ŞEN Yrd. Doç. Dr. Erhan YENGİL Yrd. Doç. Dr. Recep DOKUYUCU Mustafa Kemal Üniversitesi Tayfur Ata Sökmen Tıp Fakültesi Dekanlığı tarafından yayınlanmaktadır. Dil Editörleri: Prof. Dr. Mehmet Rami HELVACI Yrd. Doç. Dr. Raziye Keskin KURT Hazırlık ve Baskı: Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Danışman: Prof. Dr. Cahit ÖZER Prof. Dr. Tacettin İNANDI Doç. Dr. Nazan SAVAŞ Sorumlu Yazı İşleri Müdürü: Enver Sedat Borazan Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Sekreteri ISSN: Dergi Sekreterliği: Yrd. Doç. Dr. Ümit Sertan ÇÖPOĞLU Dr. İbrahim ORTANCA Dr. Gökhan DEMİRKIRAN Arş. Gör. Şahin ÖZTÜRK Yılda 4 kez yayınlanır. Makale gönderim adresi: mkutipdergi@gmail.com Yazışma Adresi: Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı Antakya/HATAY Tel : (326) Faks: (326)

3 DANIŞMA KURULU Dr.Ali Ulvi HAKVERDİ (Hatay) Dr.Taşkın DUMAN (Hatay) Dr.Ahmet Namık KİPER (Hatay) Dr.Hasan KAYA (Hatay) Dr.Mehmet YALDIZ (Hatay) Dr.Fatih YALÇIN (Hatay) Dr.Selim TURHANOĞLU (Hatay) Dr.Yaşar Can BAYDİNÇ (Hatay) Dr.Ayşe Dicle TURHANOĞLU (Hatay) Dr.Ali BALOĞLU (İzmir) Dr. Ali ÖZCAN (Hatay) Dr. İsmet Murat MELEK (Hatay) Dr. Orhan AYYILDIZ (Diyarbakır) Dr. Mehmet GÜNDOĞDU (Erzurum) Dr. Celaletdin CAMCI (Gaziantep) Dr. Alper SEVİNÇ (Gaziantep) Dr. Ali KESKİN (Kayseri) Dr. İmdat DİLEK (Erzurum) Dr.Ertap AKOĞLU (Hatay) Dr.Tacettin İNANDI (Hatay) Dr.Nizami DURAN (Hatay) Dr.Sebahat GENÇ (Hatay) Dr.Yusuf ÖNLEN (Hatay) Dr.Sabahattin OCAK (Hatay) Dr. Esin ATİK DOĞAN (Hatay) Dr.Hüseyin ÖKSÜZ (Hatay) Dr.Sinem KARAZİNCİR (Hatay) Dr.Muhyittin TEMİZ (Hatay) Dr. Mehmet Rami HELVACI (Hatay) Dr.Cumali GÖKÇE (Hatay) Dr.Hasan HALLAÇELİ (Hatay) Dr.Cahit ÖZER (Hatay) Dr.Burçin ÖZER (Hatay) Dr.Aydıner KALACI (Hatay) Dr.Senem ERDOĞMUŞ (Hatay) Dr.Cemil TÜMER (Hatay) Dr. Sadık GÖRÜR (Hatay) Dr.Gülnaz ÇULHA (Hatay) Dr.Çağla ÖZBAKIŞ AKKURT (Hatay) Dr.AsenaÇiğdem DOĞRAMACI (Hatay) Dr.Şemsettin OKUYUCU (Hatay) Dr.Hayal GÜLER (Hatay) Dr.Esra OKUYUCU (Hatay) Dr.Ayşe YILDIRIM (Hatay) Dr.İyad FANSA (Hatay) Dr. Nihat ŞEN (Hatay) Dr. A. Burak AKÇAY (Hatay) Dr.Yunus DOĞRAMACI (Hatay) Dr.Nazan SAVAŞ (Hatay) Dr.Mehmet DEMİR (Hatay) Dr.Süleyman OKTAR (Konya) Dr.Zafer YÖNDEN (Hatay) Dr.Oktay Hasan ÖZTÜRK (Antalya) Dr. Bülent AKÇORA (Hatay) Dr. Cem ZEREN (Hatay) Dr. Fatmagül BAŞARSLAN (Hatay) Dr. Mustafa KURT (Hatay) Dr. Erkan YULA (İzmir) Dr. Melek İNCİ (Hatay) Dr.Vicdan MOTOR (Hatay) Dr.Harun ALP (Hatay) Dr.Mürsel DAVARCI (Hatay) Dr.Mehmet İNCİ (Hatay) Dr. Ramazan AKÇA (Bursa) Dr. Tuncer DEMİR (Gaziantep) Dr. Şeniz DEMİRYÜREK (Gaziantep) Dr. Cengiz ÇEVİK (Hatay) Dr. Bülen GÖĞEBAKAN (Hatay) Dr. Ramazan BAL (Gaziantep) Dr. Cahit BAĞCI (Gaziantep)

4 Editörden, Değerli Okuyucularımız, Saygıdeğer Bilim İnsanları, Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi (MKUTD) nin Aralık 2014 sayısını sizlerle paylaşmaktan büyük mutluluk duymaktayız. Yeni sayımızda yayınlanan özgün araştırma ve olgu sunumlarını okumaktan keyif alacağınızı ümid ediyoruz. Bilimin önemli yapıtaşlarından birisi olan çalışmaların değerlendirilip bilim dünyasına katılımında aracılık yapan dergicilik sisteminde Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi olarak 5. yıla ulaşmış bulunmaktayız. İlk sayısı 2010 yılında yayınlanan dergimizde emeği geçen tüm editör ve yazarlarımıza en içten dileklerimizle teşekkürler ediyoruz. Dergimiz "çift-hakem" yöntemiyle çalışmakta olup, İngilizce ve Türkçe yazılmış Özgün araştırma, derleme ve olgu sunumları değerlendirilerek hakem görüşleri doğrultusunda uygun görülenleri yayınlamaktadır. Dergimize yazı göndererek, karşılıksız olarak hakemlik yaparak ve yazılarımıza atıfta bulunarak katkıda bulunan tüm Dergi dostlarımıza teşekkür ediyor, ilgi ve desteklerinin devamını diliyoruz. Dergimizin makale kabul ve değerlendirme sisteminde planlamakta olduğumuz yeni değişikliklerle Tübitak Dergi Park sitemindeki sayfamızdan da ( online sistem aracılığıyla ilerleyen sayılarda bilime katkı amaçlı yazılarınızı bekler saygılar sunarız. Yrd. Doç. Dr. Recep DOKUYUCU Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi Editörü

5 İÇİNDEKİLER ÖZGÜN MAKALE/ORIGINAL ARTICLE Akut Gastroenteritli Hastaların Dışkı Örneklerinde Rotavirüs ve Adenovirüs Sıklığı Burçin Özer, Kemal Jenedi, Cemil Pehlivanoğlu, Mert Göçmen, The Effect of Maternal Rotavirus and Adenovirus Prevelance in Stool Samples of Patients with Acute Gastroenteritis Ventral Ve Dorsal Kök Aksonları Üzerine 4-Aminopiridinin Farklı Etkileri İbrahim Kahraman, Mustafa Güven, Fatih Sefil, Recep Dokuyucu, İsmail Günay The Different Effects of 4-Aminophyridine on Ventral and Dorsal Root Axons Üriner İnkontinans Tarifleyen Kadınlarda Aile ve Enürezis Nokturna Öyküsü Ayşe Neslin Akkoca, Zeynep Tuba Özdemir, Raziye Keskin Kurt, Serkan Özler, Seçil Günher Arıca, Cahit Özer The Questioning of Family History and Enuresis Nocturna Story in Women with Urınary Incontinence Testiste Spermatogenik Hücrelerde 1 İntegrin ve Fibronektin Dağılımı Emel Nacar, Çiğdem Elmas, Deniz Erdoğan Localization of 1 integrin and fibronectin on spermatogenic cells in rat testis DERLEME/REVİEW Travma ve Kalp Ali Karakuş, Güven Kuvandık, İyad Fansa Trauma and Heart OLGU SUNUMU/CASE REPORT Karın Germe Ameliyatı Kontrendikasyonlarının Gözden Geçirilmesi ve Komplike Olmuş Olgu Sunumu Metin Temel, Ethem Zobacı, Ahmet Kahraman, Mustafa Özkan, Ali. Ö Karakaş A Review of Contraindications of the Abdominoplasty Procedure and Presentation of a Complicated Case Ateşli Silah Yaralanmasına Bağlı Geç Dönem Gelişen Subklavian Arter-Ven Fistülü Deniz Demir, Cumhur Murat Tülay, Ali Tosun Late Onset Subclavian Artery - Vein Fistula due to Gunshoot Wound Pnömonektomili Bir Hemodiyaliz Hastasında Arteriyovenöz Fistül Açılması Sonrasında Gelişen Akut Akciğer Ödemi Osman Esen, Erkan Şengül, Aysun Şengül, Sema Öncül, Süleyman Temiz, Mehmet Yılmaz Acute Pulmonary Edema after Creating Arteriovenous Fistula in a Hemodialysis Patient with Pneumonectomy

6 Özgün makale / Original article Özer ve ark. 1 Akut Gastroenteritli Hastaların Dışkı Örneklerinde Rotavirüs ve Adenovirüs Sıklığı Rotavirus and Adenovirus Prevelance in Stool Samples of Patients with Acute Gastroenteritis Burçin Özer *, Kemal Jenedi **, Cemil Pehlivanoğlu ***, Mert Göçmen *** * Mustafa Kemal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Hatay ** Mustafa Kemal Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hatay *** Mustafa Kemal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem IV, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi 3.Mezuniyet Öncesi Bilim Etkinliğinde (Hatay), 2014 te sunulmuştur. ÖZET Amaç: Rotavirüs ve adenovirüse bağlı akut gastroenterit sıklığının ve mevsimsel değişimlerin incelenmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Mustafa Kemal Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Hastanesi Mikrobiyoloji laboratuvarına 1 Ocak 2010 ile 31 Aralık 2013 yılları arasında akut gastroenterit öntanısı ile gönderilen rotavirüs ve adenovirüs antijen testi ile incelenen dışkı örneklerinin sonuçları retrospektif olarak incelendi. Rotavirüs ve adenovirüs antijen testi olarak kalitatif immunokromotografik yöntem ile çalışan VIKIA Rota-Adeno (BioMerieux, Fransa) kiti kullanıldı. Rotavirüs ve Adenovirüs sıklığının yıllara, aylara, hastaların yaşlarına göre dağılımı SPSS 13.0 programı kullanılarak incelendi. Nominal ve interval değişkenler arası ilişkiler ki-kare testiyle analiz edildi. Anlamlılık sınırı olarak 0.05 kabul edildi. Bulgular: Rotavirüs/Adenovirüs antijen araştırılması istenilen 64 dışkı örneğinin 20 (%31.2) tanesinde Rotavirüs, ikisinde (%3.1) Adenovirüs antijeni pozitif olarak bulundu. Rotavirüs antijen pozitif saptanan dışkıların 12 si (%60) kış mevsiminde, 7 si (%35) sonbaharda ve 15 i (%75) 0-2 yaş bebeklik dönemindeki hastalardan gönderildiği saptandı. Adenovirüs antijen pozitifliği 2 (%3,1) hastada tespit edildiği için mevsim ve yaş ile ilişkisi belirlenemedi. Sonuç: Bütün dünyada olduğu gibi bizim hastanemizde de rotavirüs ishalleri bebeklik döneminde sık görüldüğünden özellikle kış mevsiminde akut gastroenteritli çocuklarda Rotavirüs araştırılmalıdır. Böylece gereksiz antibiyotik kullanımı da önlenmiş olacaktır. Anahtar Kelimeler: Rotavirüs, Adenovirüs, Akut Gastroenterit. ABSTRACT Aim: The aim of the study was to observe the prevalence of acute gastroenteritis due to rotavirus and adenovirus and analyze annual and seasonal changes. Materials and Methods: The results of the stool samples of the patients with an initial diagnosis of acute gastroenteritis sent to the Microbiology Laboratory from January 2010 to December 2013 were retrospectively analyzed. VIKIA Rota-Adeno (BioMerieux, France) qualitative Immunochromotographic kit was used to identify of Rotavirus and Adenovirus. SPSS 13.0 for Windows was used for statistical analyses. Chi-square test was used to find relationships between nominal and interval variables. Significance level was accepted as Results: Twenty (31.2%) of 64 samples which were Rotavirus antigen positive while 2 of them (3.1%) were adenovirus antigen positive. Sixty percent of rotavirus positive samples were sent in winter and 35% were sent in autumn Also 75% of them were children under 2 years. Conclusion: Diarrhea due to rotavirus is common in our hospital as in the rest of the World, so rotavirus should be investigated in infants with acute gastroenteritis especially in winter. Thus, unnecessary use of antibiotics will also be prevented. Key Words: Rotavirus, Adenovirus, Acute Gastroenteritis İletişim Adresi: Doç. Dr. Burçin Özer Mustafa Kemal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Hatay. E-posta: burcinozer@yahoo.com Geliş tarihi / Received: Kabul tarihi / Accepted:

7 Özer ve ark. 2 GİRİŞ Gastrointestinal infeksiyonlar özellikle çocuklarda olmak üzere bütün dünyada yaygın olarak görülür. Gastroenteritler ile ilişkili mortalitenin her yıl 5-10 milyon vaka olduğu tahmin edilmektedir. Viral gastroenteritler üst solunum yolu infeksiyonundan sonra ikinci en yaygın viral hastalıktır (1). Tüm dünyada özellikle Rotavirüs aşısının yaygın olarak uygulanmadığı yerlerde yeni doğan ve küçük çocuklarda görülen gastroenteritlerin en yaygın ve tek önemli sebebidir (1). Rotavirüs aşısı uygulanmasına bağlı olarak etkenlerin sıklığında değişiklikler olabilmektedir (2). Rotavirüs Reoviridae ailesinin bir üyesidir. Rotavirüs kapsid proteinin antijenik özelliğine göre grup ve serotiplere ayrılır. İnsanlardaki infeksiyonların çoğuna A grubu rotavirüslar sebep olur. Grup A rotavirüs bütün dünyada endemiktir. Rotavirüs 5 yaşın altındaki çocuklarda ciddi gastroenteritin başlıca sebebidir. Dünyada her yıl rotavirüsun sebep olduğu 140 milyon diyare vakası görülür ve 1 milyonu ölümle sonuçlanır. Rotavirüs, viral gastroenterit vakalarının %50-80 ine sebep olur. Rotavirüs, hastaneye yatırılması gereken gastroenterit vakalarının %20-60 ından sorumludur. Nozokomial infeksiyonların çok önemli bir sebebidir. Rotavirüs infeksiyonu ılıman bölgelerde tipik olarak kış mevsiminde diyare salgınına sebep olurken tropikal bölgelerde tüm yıl endemiktir (1,3). Enterik adenovirüslar viral gastroenterit nedenleri arasında ikinci sırayı alırlar. Adenovirüslar lineer çift sarmallı DNA virüsu olup Adenoviridae ailesinde bulunur. Adenovirüslar toplumda akut diyare episodlarının %4 ünde (%2-6), hastaneye kaldırılan çocukların %2-22 sinde tanınır. Adenovirüs infeksiyonları bütün mevsimlerde görülür ve özellikle okul çağlarındaki çocuklarda olmak üzere bütün yaş gruplarında endemiktir. Adenovirüslar infeksiyonu en sık 2 yaş altındaki çocuklardan görülür (1,4). Bu çalışmada son dört yılda Mikrobiyoloji laboratuvarına akut gastroenterit öntanısı ile gönderilen dışkı örneklerinde rotavirüs ve adenovirüs sıklığının araştırılması ve bu virüs enfeksiyonlarının yaş ve mevsimsel dağılımlarının incelenmesi amaçlandı. GEREÇ ve YÖNTEM Mustafa Kemal Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Hastanesi Mikrobiyoloji laboratuvarına 1 Ocak 2010 ile 31 Aralık 2013 yılları arasında akut gastroenterit ön tanısı ile gönderilen rotavirüs ve adenovirüs antijen testi ile incelenen dışkı örneklerinin sonuçları retrospektif olarak incelendi. Rotavirüs ve Adenovirüs antijen testi olarak kalitatif immunokromotografik yöntem ile çalışan VIKIA Rota-Adeno (BioMerieux, Fransa) kiti kullanıldı. Rotavirüs ve Adenovirüs sıklığının yıllara, aylara, hastaların yaşlarına göre

8 Özer ve ark. 3 dağılımı SPSS 13.0 programı kullanılarak ki-kare analizi ile istatistiksel olarak değerlendirildi ve istatistiksel anlamlılık p<0.05 olarak kabul edildi. BULGULAR Laboratuvara dışkı kültürü ve Rotavirüs ve Adenovirüs antijen testi yapılması için 2010 yılında 270, 2011 de 275, 2012 de 284 ve 2013 de 453 olmak üzere toplam 1282 dışkı örneği gönderildiği saptandı. Bu dışkı örneklerinin 64 ünde (%4.9) Rotavirüs ve Adenovirüs antijen testi istenmişti. Rotavirüs ve Adenovirüs antijen varlığı araştırılması istenen dışkı örnek sayılarının yıllara ve mevsimlere göre dağımı tablo 1 de gösterildi. Tablo 1. Rotavirüs/Adenovirüs Antijen Araştırılması İstenilen Dışkı Sayılarının Yıllara ve Mevsimlere Göre Dağımı Yıl n % Mevsim n % Sonbahar Kış İlkbahar Yaz Toplam Toplam Bu örneklerin 50 tanesinin (%78.1) Çocuk Sağlığı ve Hastalığı Kliniğinden ve bunların 29 unun (%45.3) 0-2 yaş grubu hastalardan gönderildiği saptandı (Tablo 2). Tablo 2. Rotavirüs/Adenovirüs Antijen Araştırılması İstenilen Hastaların Yaş Grupları. Yaş Grupları n % Bebeklik (0-2 yaş) 29 45,3 Okul Öncesi (3-5 yaş) 14 21,9 Okul Çağı (6-18 yaş) 11 17,2 Erişkin (19 ve üstü) 10 15,6 Toplam Bu dört yıllık dönemde Rotavirüs/Adenovirüs antijen araştırılması istenilen 64 dışkı örneğinin ikisinde (%3.1) Adenovirüs, 20 (%31.2) tanesinde Rotavirüs antijeni pozitif olarak bulundu (Tablo 3) ve 2011 yıllarında gönderilen dışkı örneklerinde Rotavirüs antijen pozitifliği sırasıyla 6 (%30) ve 8 (%40) olmak üzere diğer yıllara göre daha fazla idi (p=0.003). Adenovirüs

9 n Özer ve ark. 4 pozitifliği biri 2010 ve diğeri 2011 yıllarında gönderilen sadece iki dışkı örneğinde bulunduğu için istatistiksel olarak yıllar arasında bir fark bulunmadı (p=0.258). Kış ve sonbahar mevsimlerinde gönderilen dışkı örneklerinde Rotavirüs antijen pozitifliği ise sırasıyla 12 (%60) ve 7 (%35) olmak üzere diğer mevsimlerden daha fazla olduğu saptandı (p=0.018). Rotavirüs antijen pozitifliğinin aylara göre dağılımı Şekil 1 de gösterildi. Adenovirüs pozitiflik oranı çok az olduğu için mevsimlere göre farklılık saptanamadı (p=0.667) ancak pozitif olan bir dışkı örneği sonbaharda, diğeri ise kış mevsiminde gönderildiği saptandı. Tablo 3. Dışkı örneklerindeki Adenovirüs ve Rotavirüs varlığı Adenovirüs Rotavirüs n % n % Pozitif Negatif 62 96, Toplam pozitif negatif 0 Aylar Şekil 1. Rotavirüs pozitifliğinin aylara göre dağılımı. Rotavirüs antijeni pozitif bulunan 20 hastanın 15 inin (%75) bebeklik, 3 ünün (%15) okul öncesi, 2 sinin (%10) ise okul çağında olduğu saptandı (p=0.004) (Şekil 2). Adenovirüs antijeni pozitif bulunan 2 hasta ise okul öncesi yaş grubunda idi.

10 Özer ve ark n Rotavirus Adenovirus Bebek Okul Öncesi Yaş grubu Okul Çağı Erişkin Şekil 2. Rotavirüs ve Adenovirüs pozitifliğinin yaş gruplarına göre dağılımı. TARTIŞMA Viral gastroenteritlerin en önemli etkeni Rotavirüsler olmakla birlikte Rotavirüsler ve Adenovirüsler özellikle 2 yaş altındaki çocuklarda ciddi gastroenterite sebep olur (1). Ülkemizde son zamanlarda yapılan çalışmalarda genellikle kalitatif immunokromatografik yöntem kullanılmış olup Rotavirüs antijen pozitifliği %%9,8 ile %31,9 arasında, Adenovirüs antijen pozitifliği %1 ile %14,9 arasında bildirilmiştir. Yapılan çalışmalarda Adenovirüs ve Rotavirüs antijen pozitifliği birlikteliği %0,3 ile %1,5 arasında değişmektedir (5-19). Bizim çalışmamızda Rotavirüs antijen pozitifliği %31,2 Adenovirüs antijen pozitifliği %3,1 olarak bulunmuş olup her iki antijenin pozitif olduğu örnek bulunamamıştır (5-19). Ülkemizde yapılan çalışmalarda Rotavirüs antijen pozitifliği bizim çalışmamızda olduğu gibi 0-24 ay yaş grubunda fazla bulunmuş olup en fazla görüldüğü mevsim kış olarak bildirilmiştir (5-19). Bu çalışmalar tablo 4 de gösterilmiştir. Bu çalışmalardan farklı olarak ülkemizde Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi, Viroloji Referans ve Araştırma Laboratuvarı nda 11 ayrı ilden gönderilen dışkı örneklerinde viral gastroenterit etkenlerinden norovirüs (özellikle genotip II) en sık olarak tespit edilmiştir (20). Rotavirüs enfeksiyonları norovirüs enfeksiyonlarından sonra ise ikinci sıklıkta saptanmıştır (20). Bu çalışmada incelenen dışkı örnekleri farklı illerden toplanmıştır ancak sayının az olması sebebiyle toplumu yansıtmamaktadır. Rotavirüs enfeksiyonlarının ikinci sıklıkta görülmesi Rotavirüs aşı uygulamasının yaygınlaştığını akla getirmektedir.

11 Özer ve ark. 6 Tablo 4. Ülkemizde Rotavirüs ve Adenovirüs antijeni araştırılan çalışmalar. Çalışma Yılı (kaynak no) Çalışmayı Yapan Araştırmacılar Rotavirüs pozitiflik oranı Adenovirüs pozitiflik oranı Rotavirüs ve Adenovirüs pozitiflik oranı *Yaş grubu 2010 (4) Tekin %16.7 %1 % ay 2010 (5) 2010 (6) YousefiRad ve Gözalan Bayraktar ve ark. *Mevsim veya ay Sonbahar ve kış %16,3 %2,6 %1,5 0-5 yaş Kış %23,7 %1,5 %0, ay Kış 2011 (7) Berk ve ark. %27,8 ** ** 0-24 ay 2012 (8) 2012 (9) Kizirgil ve Karakoç Otağ ve ark. Kış ve İlkbahar %31,9 %4, ay ** %28,6 %3.3 % ay Kış 2012 (10) İlktaç ve ark. %15,5 ** ** ay Kış 2012 (11) Balkan ve ark. %25,9 %8,2 %0, ay Kış 2013 (12) Iraz ve ark. %12,2 ** ** ay Kış ve İlkbahar 2013 (13) Borsa ve ark. %19,9 %1,16 %0, ay Kış 2013 (14) Atalay ve ark. %25,2 ** ** 0-24 ay Kış 2013 (15) İnci ve Urhan %10,6 ** ** 0-24 ay Kış 2013 (16) Yazıcı ve ark. %22,8 %2, ay Kış 2014 (17) Bicer ve ark. %12,7 %4,9-2-5 yaş 2014 (18) Türk Dağı ve Fındık %9,8 %1,3 % ay Kış ve İlkbahar Yaz sonu ve sonbahar Bizim çalışmamız %31,2 %3, ay Kış *Rotavirüs pozitifliğinin en çok görüldüğü **Araştırılmamış Diğer ülkelerde de gastrointestinal viral infeksiyonları inceleyen birçok çalışma yapılmıştır. Hastaneye yatan hastalardaki gastrointestinal viral infeksiyonların moleküler olarak araştırıldığı bir çalışmada Adenovirüs ve Norovirüs en sık tespit edilen virüsler olarak bildirilmiştir (21). Bu çalışmada viral gastroenteritlerin sayısı kış mevsiminde diğer mevsimlere göre daha fazla bulunmuştur. Adenovirüs bütün yıl boyunca tespit edilirken Rotavirüs sıklıkla kış mevsiminde tespit edilmiştir. Akut gastroenterit şikayeti olan 36 aylıktan küçük çocuklarda immunokromatografik yöntem ile yapılan bir çalışmada 2006,

12 Özer ve ark , 2008, 2009 ve 2010 yılları arasında sırasıyla %49, %39, %25, %26 ve %39 Rotavirüs pozitifliği tespit edilmiştir (22). Çin de akut gastroenterit şikayeti ile hastaneye yatan çocuklarda yapılan araştırmada ELISA ve RT-PCR yöntemleriyle sıklıkla Rotavirüs, Rotavirüs ve Norovirüs ten sonra üçüncü sıklıkta Adenovirüs saptanmıştır (23). Avustralya da semptomatik çocuklarda gastrointestinal patojenlerin araştırıldığı bir çalışmada Rotavirüs en fazla (%21.6) tespit edilmiş olup Adenovirüs ve norovirüs sırasıyla %20.8, %20.3 olarak bulunmuş olup Rotavirüsu takip etmiştir (24). Daha küçük çocuklarda Adenovirüs ve Norovirüs Rotavirüs ile kıyaslandığında daha fazla tespit edilmiştir. Bir çok virüs kış mevsiminde diğer mevsimlere göre daha fazla saptanmıştır. Rotavirüs daha çok daha serin mevsimlerde gözlenirken Adenovirüs mevsimlere göre değişiklik göstermemiştir. İmmunokromatografik yöntemin kullanıldığı başka bir çalışmada gastroenteritli hastaların dışkıları incelenmiş ve %13,9 unda viral patojen tespit edilmiştir (25). Bunların %83.8 inde Rotavirüs, %16.2 sinde Adenovirüs saptandığı belirtilmiştir. İran da yapılan bir çalışmada EIA yöntemiyle Rotavirüs pozitifliği %42, Adenovirüs %9, Adenovirüs ve Rotavirüs birlikteliği %4 olarak saptanmıştır (26). Amerika da 5 yaşın altındaki çocuklarda yapılan bir çalışmada Adenovirüs, astrovirüs, sapovirüs, parechovirüs, bocavirüs, ve aichivirüs sırasıyla akut gastroenteritli hastalarda %11.8, %4.9, %5.4, %4.8, %1.4, ve %0.2 sağlıklı kontrollerde ise sırasıyla %1.8, %3.0, %4.2, %4.4, %2.4 olarak bildirilmiştir (27). Kore de akut viral gastroenteritlerin incelendiği çalışmada RT-PCR ile Rotavirüs %26.9 oranında pozitif bulunurken Adenovirüs tespit edilmemiştir (28). Yurdumuzda ve yurt dışında yapılan çalışmalarda Rotavirüs pozitiflik oranı yönteme bağlı olarak değişmektedir. Bu viral patojenleri saptamada kullanılan tanısal testleri karşılaştıran çalışmalar da yapılmıştır. Gastrointestinal viral infeksiyonların tanısında immunolojik ve moleküler yöntemleri karşılaştıran bir çalışmada gasroenterit ile hastaneye başvuran hastaların dışkılarının ELISA ve Real Time PCR sonuçları karşılaştırılmış. İmmunolojik yöntemin rotavirüs için duyarlılığı %88,8 seçiciliği ve pozitif prediktif değeri %100 negatif prediktif değeri ise %100 olarak bulunmuştur. Adenovirüs için ise bu yöntemn duyarlılığı çok düşük bulunmuş olup %28,6 seçiciliği ve pozitif prediktif değeri %100 negatif prediktif değeri ise %95,9 olarak bildirilmiştir (29). Rotavirüs antijen saptamada lateks aglütinasyon, immunokromatografik ve Enzim immunoassay yöntemlerinin karşılaştırıldığı bir çalışmada lateks aglütinasyonun hızlı, uygulaması kolay ama diğer beş testin içinde en düşük duyarlılık gösteren yöntem olduğu belirtilmiştir. İmmunokromatografik yöntem ise EIA ve RT-PCR ile daha uyumlu sonuç verdiği tespit edilmiştir. EIA yönteminin duyarlılık ve seçiciliği en iyi

13 Özer ve ark. 8 bulunmuştur. Sonuç olarak düşük maliyetli olan immunokromatografik yöntem Rotavirüs saptamada lateks aglütinasyon yerini alabilecek bir yöntem olarak bildirilmiştir (30). Sonuç olarak çalışmamızda dört yıllık dönemde akut gastroenteritli hastalarda Rotavirüs daha fazla saptanmış olup kış mevsiminde ve 0-2 yaş çocuklarda daha fazla bulunmuştur. Bütün dünyada olduğu gibi bizim hastanemizde de yeni doğan ve küçük çocuklarda görülen gastroenteritlerin en yaygın sebebi olmasından dolayı özellikle kış mevsiminde akut gastroenterit öntanısı ile izlenen bu yaş grubundaki çocuklarda çok kolay ve çabuk uygulanabilen, Rotavirüs ve Adenovirüs antijenini aynı anda saptayabilen immunokromatografik yöntemle Rotavirüs antijen araştırılması istenilmelidir. Bizim hastenemizde Rotavirüs/Adenovirüs Antijen testinin istenilme oranı çok düşük bulunmuş olup laboratuvar ve klinisyen işbirliğinin arttırılarak bu oranın arttırılması ile Rotavirüs gastroenteritli hastaların belirlenerek sağlamlara bulaşması ve bu hastalarda bakteriyel gastroenterit etkenlerinin ekarte edilerek hastanın gereksiz antibiyotik kullanımı önlenmelidir. KAYNAKLAR 1. Yarkın F. Gastroenterit Virüsları. In Moleküler, Klinik ve Tanısal Viroloji (Editörler) Ustaçelebi Ş, Abacıoğlu H, Badur S. Güneş Kitabevi, Ankara.2004 P: Payne DC, VinjéJ, Szilagyi PG, Edwards KM, Staat MA, Weinberg GA, Hall CB, Chappell J, Bernstein DI, Curns AT, Wikswo M, Shirley SH, Hall AJ, Lopman B, Parashar UD. Norovirus and medically attended gastroenteritis in U.S. children. N Engl J Med 2013; 368(12): Beyazova U, Şahin F. Viral gastroenteritler. İnfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. Topçu AW, Söyletir G, Doğanay M (Editörler) Nobel Tıp Kitabevleri Tuncer S. Adenovirüslar. Temel ve Klinik Mikrobiyoloji Ed. Ustaçelebi Ş Güneş Kitabevi p: Tekin A. Mardin deki akut gastroenteritli çocuklarda Rotavirüs ve Enterik Adenovirüs sıklığı. Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi 2010; 1: YousefiRad A, Gözalan A. Detection of Rotavirüs and Enteric Adenovirüs Antigens in Outpatients with Gastroenteritis. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010; 30(1): Bayraktar B, Toksoy B, Bulut E. Akut Gastroenteritli Cocuklarda Rotavirüs ve Adenovirüs Saptanması. Klimik Dergisi 2010; 23(1): Berk E, Kayman T. Akut Gastroenteritli Çocuk Hastalarda Rotavirüs Sıklığı. ANKEM Derg 2011;25(2):

14 Özer ve ark Kizirgil A, Karakoç S. Çocukluk Yaş Grubu Akut Gastroenteritlerinde Etyolojik Ajanların Belirlenmesi. Nobel Med 2012; 8(3): Otağ F, Direkel Ş, Özgür D, Delialioğlu N, Aslan G, Emekdaş G. Akut Gastroenteritli Çocuklarda Rotavirüs ve Enterik Adenovirüs Antijenlerinin Hızlı İmmunokromatografik Yöntemle Araştırılması. Mersin Üniv Sağlık Bilim Derg. 2012;5(3): İlktaç M, Şahin A, Nazik H, Öngen B. Akut Gastroenteritli Çocuklarda Rotavirüs Sıklığının Araştırılması ve Rotavirüs Sezonunun Takibi Beş Yıllık Sonuçların Değerlendirilmesi. ANKEM Derg 2012;26(1): Balkan ÇE, Çelebi D, Çelebi Ö, Altoparlak Ü. Erzurum da 0-5 Yaş Arası Çocuklarda Rotavirüs ve Adenovirüs Sıklığının AraştırılmasıTürk Mikrobiyol Cem Derg 42(2):51-54, Iraz M, Ceylan A. Akut Gastroenteritli 0-5 Yaş Arası Çocuklarda Rotavirüs Sıklığı. ANKEM Derg 2013;27(1): Borsa BA, Tokman HB, Çağatay P. Mardin Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi nde 0-5 Yaş Arası Akut Gastroenteritli Çocuklarda Rotavirüs ve Adenovirüs Sıklığının Belirlenmesi. ANKEM Derg 2013;27(2): Atalay MA, Kandemir İ, Gökahmetoğlu S. Üçüncü basamak bir hastanedeki gastroenteritli çocuklarda Rotavirüs enfeksiyonu sıklığı. Dicle Tıp Derg. 2013; 40(2): İnci A, Urhan B. Akut Gastroenteritli Çocuklarda Rotavirüs Sıklığı. Journal of Clinical and Analytical Medicine 2013; Yazıcı V, Manzur Y, Akbulut A. Akut Gastroenteritli Olgularda Rotavirüs ve Enterik Adenovirüs İnfeksiyonlarının Sıklığının Araştırılması. Klimik Dergisi 2013; 26(1): Bicer S, Col D, Erdag GC, Giray T, Gural Y, Yilmaz G, Vitrinel A, Ozelgun B. A Retrospective Analysis of Acute Gastroenteritis Agents in Children Admitted to a University Hospital Pediatric Emergency Unit. Jundishapur J Microbiol. 2014; 7(4): e Türk Dağı H, Fındık D. Akut gastroenteritli hastalarda rotavirüs ve adenovirüs antijenlerinin araştırılması. J Clin Exp Invest. 2014; 5 (2): Albayrak N, Çağlayık DY, Altaş AB, Korukluoğlu G, Ertek M. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Viroloji Referans ve Araştırma Laboratuvarı, 2009 yılı akut viral gastroenterit verilerinin değerlendirilmesi. Turk Hij Den Biyol Derg 2011; 68: 9-15.

15 Özer ve ark Rovida F, Campanini G, Piralla A, Adzasehoun KMG, Sarasini A, Baldanti F. Molecular detection of gastrointestinal viral infections in hospitalized patients. Diagnostic Microbiology and Infectious Disease 2013; 77: Rodrigues F, Iturriza-Gómara M, Marlow R, Gray J, Nawaz S, Januário L, Finn A. The evolving epidemiology of rotavirüs gastroenteritis in central Portugal with modest vaccine coverage. Journal of Clinical Virology 2013; 56: ) 23. Jin Y, Chenga W, Yang X, Jin M, Zhang Q, Xu Z, Yu J, Zhu L, Yang S, Liu N, Cui S, Fang Z, Duan Z. Viral agents associated with acute gastroenteritis in children hospitalized with diarrhea in Lanzhou, China. Journal of Clinical Virology 2009; 44: Fletcher S, Van Hal S, Andresen D, McLaws M, Stark D, Harkness J, Ellis J. Gastrointestinal pathogen distribution in symptomatic children in Sydney, Australia. Journal of Epidemiology and Global Health. 2013; 3: Elhag WI, Saeed HA, Omer FE and Ali AS. Prevalence of rotavirüs and adenovirüs associated with diarrhea among displaced communities in Khartoum, Sudan. BMC Infectious Diseases 2013, 13: Motamedifar M, Amini E, Shirazi PT. Frequency of Rotavirüs and Adenovirüs Gastroenteritis Among Children in Shiraz, Iran. Iranian Red Crescent Medical Journal. 2013;15(8): Chhabra P, Payne DC, Szilagyi PG, Edwards KM, Staat MA, Shirley H, Wikswo M, Nix WA, Lu X, Parashar UD, Vinjé J. Etiology of Viral Gastroenteritis in Children <5 Years of Age in the United States, J. Infect. Dis ;208: So CW, Kim DS, Yu ST, Cho JH, Kim JD. Acute viral gastroenteritis in children hospitalized in Iksan, Korea during December 2010 June Korean J Pediatr 2013;56(9): Rovida F, Campanini G, Sarasini A, Adzasehoun KMG, Piralla A, Baldanti F. Comparison of immunologic and molecular assays for the diagnosis of gastrointestinal viral infections. Diagnostic Microbiology and Infectious Disease 75 (2013) Lee SY, Hong JH, Lee SW, Lee M. Comparisons of Latex Agglutination, Immunochromatography and Enzyme Immunoassay Methods for the Detection of Rotavirüs Antigen Korean J Lab Med 2007;27:

16 Özgün makale / Original article Kahraman ve ark. 11 Ventral ve Dorsal Kök Aksonları Üzerine 4-Aminopiridinin Farklı Etkileri The Different Effects of 4-Aminophyridine on Ventral and Dorsal Root Axons İbrahim Kahraman*, Mustafa Güven**, Fatih Sefil**, Recep Dokuyucu***, İsmail Günay** * Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyofizik AD, Hatay ** Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyofizik AD, Adana *** Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji AD, Hatay ÖZET Amaç: Motor ve Duysal sinir lifleri bir potasyum kanal blokörü olan 4-Aminopiridine karşı (4-AP) farklı yanıt verebilirler. Bu çalışmadaki amacımız sıçan ventral ve dorsal arka kök aksonlarının elektrofizyolojik özelliklerini 4-AP ve Birleşik Sinir Aksiyon Potansiyelleri (BSAP) aracılığı ile araştırmaktır. Materyal-Metod: Wistar türü erkek sıçanlar ether anestezisi altında karotoid arter kesisi ile hızlı bir şekilde sakrifiye edildi. Lumbar (L-4) ventral ve dorsal kök aksonları laminektomi yöntemi ile hızlıca çıkarılıp 95% % CO 2 ile gazlandırılan soğuk Krebs içine alındı. 4-AP etkisini değerlendirmek için BSAP kayıtları modifiye sukroz-gap aparatı ile in vitro olarak ölçüldü. Tüm deneyler o C yürütüldü. Bulgular: Ventral köklerden kayıtlanan BSAP toplam süresi 4-AP uygulaması ile uzadı ve dinlenim değerine dönmesi gecikti. Dorsal köklerde ise toplam BSAP süresi ventral köklere göre en az iki kat daha fazla uzadı. Ayrıca dorsal köklerde 4-AP sonrası dinlenim değerine dönerken belirgin bir hump (hörgüç) gözlendi. Bu fenomen ventral köklerde görülmedi. Ventral ve dorsal köklerden kayıtlanan BSAP latansları sırasıyla 256 ± 24 ve 508 ± 69 µs, iletim hızı ise 20,4 ± 2,4 ve 10,8 ± 1,4 m/s olarak ölçüldü. Sonuç: Bu çalışmada sıçan motor ve duysal aksonları üzerine 4-AP nin çok farklı etkilere sahip olduğunu gösterdik. Motor ve duysal sinir lifleri üzerine 4-AP nin farklı etkileri, bu sinirlerde bulunan miyelinli-myelinsiz akson oranlarının ve akson çaplarının farklı olmalarından kaynaklanabilir. İlave olarak ventral ve dorsal kök aksonlarında nod veya paranodda bulunan potasyum-sodyum kanal farklılığından kaynaklanabilir. ABSTRACT Aim: Rat motor and sensory nerve fibers may responses differently to the potassium channelblocking agent, 4-aminopyridine (4-AP). In this study we examined the electrophysiological properties of rat ventral and dorsal root axons with 4-AP and compound action potentials (CAP s). Materials-Methods: Male Wistar rats were sacrificed by rapid carotid exsanguinations under ether anesthesia. Lumbar (L-4) ventral and dorsal roots were excised with laminectomy and immediately placed in a modified chilly Krebs solution saturated with 95% 0 2, and 5% CO 2. To evaluate effect of 4-AP on the roots, CAP s were recorded in a modified sucrose gap chamber in vitro. All experiments were performed at o C. Results: The total duration of CAP obtained from the ventral root was prolonged by 4-AP and the return to baseline was delayed. The duration of CAP of the dorsal root more broadened than ventral roots at least two fold. The CAP of the dorsal roots developed a distinct hump when return to baseline. This phenomenon was not observed in ventral roots. The latency of ventral and dorsal root were 256 ± 24 and 508 ± 69 µs, conduction velocity 20.4 ± 2.4 and 10.8 ± 1.4 m/s, respectively. Conclusion: In this study we showed that 4-AP has entirely different effects on rat motor and sensory axons. The differential effect of 4-AP on motor and sensory fibers may be due to differences in ratio of myelinated-unmyelinated axons and its diameters. In addition there may be differences node or paranode s potassiumsodium channels diversity in ventral and dorsal roots. Anahtar kelimeler: Ventral-Dorsal Kök, Aksiyon Potansiyeli, 4-Aminopiridin, Sukrozgap Geliş tarihi / Received: Kabul tarihi / Accepted: Key words: Ventral-Dorsal Root, Action Potential, 4-Aminophyridine, Sucrose-gap İletişim adresi: İbrahim Kahraman, Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyofizik AD, Hatay E-posta: ik.kahraman@gmail.com

17 Kahraman ve ark. 12 GİRİŞ Periferik sinirler miyelinizasyon, lif çaplarına göre çeşitlilik göstermekte, motor yada duyusal işlevleri olabilmekte ve işlevleri gereği farklı elektrofizyolojik özellikler taşımaktadır. Ayrıca aksonlarda aksiyon potansiyeli oluşumuna katılan voltaj kapılı K + ve Na + kanallarının yüzey dağılımları ve kinetikleri farklı alt tipleri de aksonun elektrofizyolojik özelliklerini belirlemektedir (1-5). Bilindiği üzere sıçan siyatik siniri Lumbar 4-6 spinal segmentlerinden dal alıp toplamda ~27 bin bireysel aksondan meydana gelmiştir. Bu aksonların % 6'sı myelinli motor aksonlardan (ventral kökten), sırasıyla % 23 ve % 48'i miyelinli-miyelinsiz duysal aksonlardan (dorsal kökten) ve % 23'ü de myelinsiz sempatik aksonlardan (sempatik ganlionlardan) oluşmuştur (6). Daha önceki çalışmalarımızda 4-Aminopiridinin (4-AP) siyatik sinir ve siyatik sinirin distal dalları olan tibial (% 49 motor) ve sural (% 97 duysal) sinirler üzerindeki etkileri araştırılmış fakat lumbar seviyede dal aldığı ventral (motor) ve dorsal (duysal) aksonlar açısından incelenmemişti (7,8). Dorsal kök ve kutanöz duyusal sinir liflerinde yapılan çalışmalarda farmakolojik ve kinetik olarak birbirinden farklı olan en az 3 tip Na + kanal akımları (hızlı ve yavaş) gösterilmiştir (9-11). 4-AP hızlı kinetikli voltaj-kapılı K + kanallarını spesifik bloklamak için kullanılmaktadır ve 4-AP etkisinde bırakılan bazı sinirlerde aksiyon potansiyelini takiben bazı depolarizasyonlar ortaya çıkmaktadır (Şekil 1B). Daha sonraki çalışmalarda gecikmiş depolarizasyonların nedeninin yavaş kinetikli Na + kanallarından kaynaklandığı anlaşılmıştır. Buna gecikmiş depolarizasyon (delayed depolarisation, del-dep) adı verilmiştir (11-15). Bu durum ilk defa sural sinirde miyelinli kutanöz afferent nöronların gövde ve aksonlarında belirlenmiştir, ancak ventral köklerde, motor aksonlarda ve kas afferent liflerde gecikmiş depolarizasyonlar görülmemektedir. Literatürde 4-AP in periferik sinirlerdeki BSAP üzerine etkisi; sinir demetinin motor veya duysal (sensör) akson içeriğine göre çok farklı olabilmektedir (14-19). Önceki çalışmalarımızı tamamlayıcı nitelikteki bu deneysel araştırmada, 4-AP kullanarak ventral ve dorsal kök aksonlarındaki BSAP özellikleri araştırıldı GEREÇ VE YÖNTEM Deneylerimizde kullandığımız hayvanlar için Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik kurul onayı ( No:27) alındı ve hayvanlarla ilgili tüm işlemlerde "Guide for the Care and Use

18 Kahraman ve ark. 13 of Animals" kurallarına uyuldu. Sıçanlar standart kafeslerde serbestçe beslendi, gece-gündüz ritmi, ortam 12 saat aydınlık ve 12 saat karanlık olacak şekilde aydınlatılarak sağlandı ve ortam sıcaklığı C, rölatif nemi % olacak şekilde tutuldu. Sinir Preparatı Çalışmalarımızda Çukurova Üniversitesi Tıbbi Bilimler Deneysel Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından (TIBDAM) üretilen ve ağırlıkları gram arasında olan 15 adet Wistar-Albino türü erkek sıçanlar iki gruba ayrılarak dorsal (Grup-I) ve ventral (Grup-II) kök akson demetleri kullanıldı (n=15). Sıçanlar eter anestezisi altında karotoid arter kesisi ile hızlı bir şekilde sakrifiye edildi. Lumbar (L-4) ventral ve dorsal kök aksonları lumbar laminektomi yöntemi ile hızlıca çıkarılıp 95% % CO 2 ile gazlandırılan soğuk Krebs içinde dış kılıfları de-sheated (kılıfsızlaştırma) edildi. (Resim 1 A-D). Resim 1. Ventral ve Dorsal sinir preperatının lumbar laminoktemi yöntemi ile çıkarılması. A) Siyatik sinirin proksimal ve distal dalları. B) L-4 ün dorsal ve ventral kökleri. C) Lumbar laminektomi ile kök çiftinin çıkarılması. D) Siyatik sinirin distal dalları.

19 Kahraman ve ark. 14 İlaçlar ve Çözeltiler Deneylerde kullanılan çözeltiler (mm olarak): Krebs; 124,0 NaCl, 3,0 KCl, 1,3 NaH 2 PO 4, 2,0 MgCl 2, 2,0 CaCl 2, 26,0 NaHCO 3 ve 10,0 dekstroz. KCl çözeltisi; 120,0 KCl, 7,0 NaCl, 1,3 NaH 2 PO 4, 2,0 MgCl 2, 26,0 NaHCO 3 ve 10,0 dekstroz. İzotonik sukroz; 320 mm sukroz. Çözeltilerin hazırlanmasında deiyonize-bidistile su kullanıldı ve gerektiğinde çözeltiler ph 7,4 olacak şekilde ayarlandı. 4-AP in 2 mm lık konsantrasyonu, modifiye krebs içerisinde çözüldü ve deneylerde sinire 30 dakikalık sürede uygulandı. Elekrofizyolojik kayıtlar ve deney protokolü Sukroz-gap tekniğinin kullanıldığı deneylerde, BSAP ölçüldü. Sinir lifleri, 0.05 ms süreli supramaksimal elektriksel pulslar ile uyarıldı. Tonik uyarılar dakikada 1 uyarı (1 uyarı/dak.) olacak şekilde ayarlandı. 30 dakikalık ilaç uygulaması öncesinde kontrol kayıtları sonrasında ise 4-AP yanıtları tonik olarak kayıtlandı. BSAP lerinin bilgisayara aktarılmasında MP150 data acqusition sistemi, kayıtların ölçülmesinde ise Acqnowledge yazılımı kullanıldı. Sukroz-Gap Sistemi Deneylerde, BSAP ölçümünde bir in-vitro elektrofizyolojik teknik olan sukroz-gap tekniği ve sistemi kullanıldı (20). Bu sistem preperatın konulduğu sukroz-gap kutusu, perfüzyon sistemi, agar köprülü Ag/AgCl elektrotlar, yüksek giriş empedanslı amplifikatör (DAM 80 WPI), stimülatör (Grass S-48), stimulus izolasyon ünitesi (SIU5), stimülatör programlayıcısı, osiloskop (Kikusui 5529U) ve analog-dijital dönüştürücü kart takılı bilgisayardan oluşturuldu (Şekil 1 A). Sukroz-gap kutusunda, perfüzyon yapılabilen dört havuzcuk bulunmaktadır. Uyarı havuzcuğunda normal Krebs içinde bir çift platin uyarı elektrodu, test havuzcuğunda krebs veya test çözeltisi, sukroz havuzcuğunda izotonik sukroz ve KCl havuzcuğunda ise izotonik KCl bulunmaktadır. Çözeltiler dakikada 1-2 ml hızla perfüze edildiler. Sinir demeti, sukroz-gap aparatının tüm havuzcuklarından geçecek şekilde yerleştirildikten sonra havuzcuklar vazelinsilikon karışımı ile birbirinden izole edilmektedir. Test ve KCl havuzcukları arasındaki potansiyel farkı bu havuzcuklara daldırılmış agar-jel köprülü Ag/AgCl elektrotlarla ölçülmektedir. İstatistiksel Analiz İstatistiksel hesaplamalar SPSS (vers.10) paket programı kullanılarak yapıldı. Bütün veriler ortalama ± standart hata (SEM) olarak ifade edildi. İstatistiksel anlamlılıklar, One-way Anova testi ile belirlendi. Önemlilik düzeyi p<0.05 olarak kabul edildi (21).

20 Kahraman ve ark. 15 Şekil 1. A) Sukroz-gap sisteminin şematik görünümü. B) 4-Aminopiridin etkisinde kalan sinirinde oluşan gecikmiş depolarizasyonun (Del-dep, Hump, Hörgüç) C) Tipik bir sukrozgap sistemi ile ölçülen Aksiyon Potansiyeli ve ölçülen parametreleri. BULGULAR Ventral köklerden kayıtlanan BSAP toplam süresi 4-AP uygulaması ile uzadı ve dinlenim değerine dönmesi gecikti. Dorsal köklerde ise toplam BSAP süresi ventral köklere göre en az iki kat daha fazla uzadı. Ayrıca dorsal köklerde 4-AP sonrası dinlenim değerine dönerken belirgin bir gecikmiş depolarizasyon gözlendi (Şekil 2). Gecikmiş depolarizasyonun genliği (6.0 ± 0.7 mv) BSAP genlik ortalamasının (12,3 ± 2,4) yaklaşık %50 sine kadar oluştuğu görüldü. Bu fenomen ventral köklerde görülmedi. Ventral ve dorsal köklerden kayıtlanan BSAP latansları sırasıyla 256 ± 24 ve 508 ± 69 µs (Şekil 3, 4) olarak ölçüldü. Tablo 1'den de anlaşılacağı üzere diğer BSAP parametreleri arasındaki farklar oldukça açıktır. Şekil 2. 2 mm'lık 4-AP in Dorsal ve Ventral kök aksonları üzerine farklı etkileri. (4-AP: 4- Aminopiridin). Dorsal köklerde 4-AP sonrası dinlenim değerine dönerken belirgin bir gecikmiş depolarizasyon gözlendi. Bu fenomen ventral köklerde görülmedi.