İSVEÇ İŞ MAKİNELERİ AKSAM VE PARÇALARI YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI

Transkript

1 İSVEÇ İŞ MAKİNELERİ AKSAM VE PARÇALARI YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI Hazırlayanlar Pınar ÖZPAK KARATAŞ Banu BEKTAŞ Temmuz 2012 T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü

2 İÇİNDEKİLER 1. İSVEÇ GENEL EKONOMİK DURUM İSVEÇ DIŞ TİCARETİ İSVEÇ İŞ MAKİNELERİ, AKSAM VE PARÇALARI DIŞ TİCARETİ İHRACAT İTHALAT TÜRKİYE İSVEÇ İŞ MAKİNELERİ, AKSAM VE PARÇALARI DIŞ TİCARETİ ÜRETİM VE TÜKETİM PAZAR DEĞERLENDİRME PAZARA GİRİŞ GÜMRÜK VERGİLERİ STANDARTLAR VE YASAL DÜZENLEMELER DAĞITIM KANALLARI PAZARDA EĞİLİMLER VE PAZAR BÖLÜMLEMESİ PAZAR BÖLÜMLEMESİ ÇEVRE KOŞULLARI ORJİNAL EKİPMAN PAZARININ SUNDUĞU FIRSAT VE TEHDİTLER YAN SANAYİ EKİPMAN PAZARININ SUNDUĞU FIRSAT VE TEHDİTLER FİYATLANDIRMA TANITIM NAKLİYE/LOJİSTİK: ALICI TERCİHLERİ: İSVEÇ TE İŞ KURMA MEVZUATI İŞ KURMA MALİYETLERİ OFİS KİRALARI PAZARDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN UNSURLAR İSVEÇ İŞ KÜLTÜRÜ SONUÇ VE DEĞERLENDİRME...37 EK 1. YARARLI ADRESLER...41 EK 2. FİRMA ADRESLERİ...43 EK 3. KAYNAKLAR /54

3 Tablolar TABLO 1: Ekonomik Göstergeler... 5 TABLO 2: İsveç in İhracatındaki Başlıca Ürünler... 6 TABLO 3: İsveç in İhracatında Başlıca Ülkeler... 6 TABLO 4: İsveç in İthalatında Başlıca Ürünler... 7 TABLO 5: İsveç in İthalatında Başlıca Ülkeler... 7 TABLO 6: İsveç İş Makineleri İhracatı... 8 TABLO 7: İsveç İş Makineleri İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı... 9 TABLO 8: İsveç İş Makineleri Aksam Ve Parçaları İhracatı... 9 TABLO 9: İsveç İş Makineleri Aksam Ve Parçaları İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı TABLO 10: İsveç in İş Makineleri İthalatı TABLO 11: İsveç in İş Makineleri İthalatının Ülkelere Göre DağılımI TABLO 12: İş Makineleri Aksam Ve Parçaları İthalatı TABLO 13: İş Makineleri Aksam Ve Parçaları İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı. 13 TABLO 14: Türkiye nin İsveç ten Ve Dünyadan İş Makineleri İthalatı TABLO 15: Türkiye nin İsveç e Ve Dünyaya İş Makineleri İhracat TABLO 16: Türkiye nin İsveç ten Ve Dünyadan İş Makineleri Aksam Ve Parçaları İthalatı TABLO 17: Türkiye nin İsveç e ve Dünyaya İş Makineleri İhracatı /54

4 1. İSVEÇ GENEL EKONOMİK DURUM km² lik yüzölçümü ile alan bakımından Avrupa nın en büyük ülkelerinden biri olan İsveç, 9 milyon civarındaki toplam nüfusu ile bu anlamda göreli olarak küçük kalmaktadır. IMF 2011 yılı verilerine göre, dünyanın 20., AB nin 9. büyük ekonomisi konumundadır. Yüksek oranda dışa açıklık, oldukça gelişmiş bir iş dünyası ile özellikle hizmet alanında güçlü kamu payının varlığı, günümüzde İsveç ekonomisinin öne çıkan niteliklerini oluşturmaktadır yılından itibaren tüm dünyada yaşanan ekonomik kriz nedeniyle ekonomisi küçülen İsveç in 2011 yılı itibariyle nominal GSYİH İ 538 milyar dolar ve kişi başına düşen GSYİH İ ise bin dolardır yılında İsveç ekonomisi % 4 oranında, 2012 in ilk çeyreğinde de % 1,5 oranında büyümüştür. Büyüme oranı beklentileri 2012 için % 0,6, 2013 için ise % 1,3 dür. Topraklarının dörtte biri ormanlarla kaplı olan İsveç, Kanada ve Finlandiya nın ardından ormancılık ürünleri ihracatında 3. sırada yer almaktadır. Doğal kaynaklar bakımından oldukça zengin olan ülkenin kuzey bölümünde, demir, kükürt cevheri ve diğer değerli madenlerden altın, gümüş, bakır ve kurşun çıkarılmakta olup, demir ve kükürt cevherlerinin çeşitli formlarının üretimi ve ihracatında da dünyada önemli bir konumdadır. Elektrik üretiminin yaklaşık %40 ını sağlayan hidroelektrik enerjisi, ülke ekonomisinde önemli rolü olan bir doğal kaynaktır. Petrol, nükleer enerji, hidroelektrik enerji ve biyo yakıtlar ülkenin enerji ihtiyacının karşılanmasında başlıca kaynaklardır. İsveç te ticari olarak kullanılabilir petrol, gaz ya da kömür kaynakları olmamasından dolayı İsveç enerji hammadde ihtiyacının % 70 ini ithal etmektedir. Son dönemde gaz emisyonunu ve petrole olan bağımlığını azaltmayı hedefleyen İsveç te yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygın olarak kullanımı neticesinde karayolu dışında petrol kullanımında azalma meydana gelmiştir. Topraklarının yalnızca %10 u tarım arazisi olarak kullanılabilen İsveç te, tarımda verimliliğin yüksek olması sonucu iç talebin % 80 i ülkede yetiştirilen tarım ürünleri ile karşılanmaktadır. İklimi ve ekilebilir alanlarının kısıtlı olması nedeniyle daha çok tahıl ürünleri üretimi yapılan İsveç te organik ürünlerin üretimi artmaktadır. Hayvansal üretimde en çok domuz, süt ineği ile diğer büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmaktadır. Toplam iş gücünün %2,3 ü tarım sektöründedir. Değer açısından süt ve süt ürünleri en önemli tarımsal aktivitedir. GSYİH nın % 14,3 ünü oluşturan imalat sektörü toplam iş gücünün %12,9 unu kapsamaktadır. Hizmet sektörü ise GSYİH dan aldığı % 45,2 ile İsveç ekonomisinin en büyük sektörüdür. İsveç, günümüzde bilgi ve iletişim teknolojisine (ICT) en fazla yatırım yapan ülkelerden biridir. İsveç imalat sanayinde metal ve metal mamulleri, makine ve teçhizat, elektrikli ve optik cihazlar, ulaşım ekipmanları, kimyasallar, orman ve kağıt ürünleri ile gıda sanayi ürünleri üretimi ön plana çıkmaktadır. Dünyada ar ge harcamalarının GSYİH daki oranı en fazla ikinci ülkesi olan İsveç, aynı zamanda teknolojik gelişmeleri üretimde en fazla kullanan ve en yenilikçi ülkedir. Uyguladığı ileri teknoloji ve yenilikler sayesinde dünyanın sanayi üretkenliği en yüksek ülkelerinden biridir. 4/54

5 İsveç te 2011 döneminde tüketici fiyat endeksi % 3 oranında yükselmiştir yılı için beklenen enflasyon oranı % 1,8 dir yılında işsizlik oranı % 7,5 e gerilemiştir yılında işsizlik oranının % 7,8 olması beklenmektedir. Tablo 1: Ekonomik Göstergeler a 2011 b 2012 b 2013 b GSYİH (milyar dolar, cari fiyatlarla) Reel Büyüme Oranı (%) 3,4 0,8 5 5,9 4 0,6 1,3 Kişi Başına GSYİH (dolar, PPP ) İşsizlik Oranı (%, ort.) 6,1 6,2 8,3 8,4 7,5 7,8 8 Enflasyon Oranı (%,TÜFE) 2,2 3,4 0,35 1,2 3 1,2 1,4 Enflasyon Oranı (%,ÜFE) 3,7 4,3 1,2 1,1 0,4 1,2 1,6 Döviz kuru (SEK:$, ort) 6,76 6,60 7,65 7,20 6,49 6,90 6,93 Döviz kuru ( SEK:, ort.) 9,26 9,70 10,66 9,55 9,03 8,85 8,75 İhracat (fob, milyar dolar) İthalat (fob, milyar dolar) GSYİH Bileşenleri (% değişim) Tarım 4,6 1,1 0,4 0,7 0,5 0,2 0,4 Sanayi 4,3 5,2 13,4 13,2 6,5 1,2 2 Hizmet 3,1 1,2 2,7 3 3,1 0,3 1 Kaynak: EIU 2. İSVEÇ DIŞ TİCARETİ İsveç, 2011 yılında 187,2 milyar dolarlık ihracatı tutarı ve % 1,07 pay ile dünyanın 26 ncı, Avrupa nın ise 8.inci en fazla ihracat yapan ülkesi konumundadır. İsveç in 2011 yılı ihracatının en fazla olduğu ülkeler Almanya, Norveç, İngiltere, Danimarka ve Finlandiya dır. İthalatında en önemli rakiplerimiz arasında başta %18,2 lik pazar payı ile Almanya, %8,1 lik pazar payı ile Danimarka, %8 lik pazar payı ile Norveç, %6 lık pazar payı ile Hollanda ve %5,8 lik pazar payı ile İngiltere yer almaktadır. Petrol yağları, elektrikli makineler, elektronik cihazlar, kara taşıtları, oto yedek parça, demir cevheri, kağıt ve karton, bunlardan mamul eşya, ilaçlar, dizel ve yarı dizel motorlar ile petrol, kömür, doğal gaz ve ürünleri İsveç in ihraç etmekte olduğu başlıca ürünlerdir. 5/54

6 Tablo 2: İsveç in İhracatındaki Başlıca Ürünler (milyon dolar) GTİP ÜRÜN ADI Elektriksiz Makineler Elektrikli Makineler Otomotiv Ana ve Yan Sanayi Mineral Yakıtlar Kağıt ve Kağıt Ürünleri Demir Çelik Eczacılık Ürünleri Plastik ve Plastik Ürünler Optik, Medikal Cihazlar Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü Demir Çelik Eşyalar Maden cevherleri Mobilya, aydınlatma eşyaları, prefabrik yapılar 47 Odun ve diğer selüloz hamurları, geri kazanılmış kağıt veya karton 03 Balık ve diğer deniz ürünleri Diğer TOPLAM Kaynak: Trade Map Tablo 3: İsveç in İhracatında Başlıca Ülkeler (milyon dolar) Ülke Almanya Norveç İngiltere Danimarka Finlandiya ABD Hollanda Fransa Belçika Çin Polonya İtalya Rusya Fed İspanya Türkiye Diğer Toplam Kaynak: Trade Map 6/54

7 2011 yılında 176 milyar dolar ithalat gerçekleştiren İsveç, dünyanın 29 uncu, Avrupa nın ise 10.uncu en fazla ithalat yapan ülkesidir. Dünya ithalatındaki payı yaklaşık % 1 dir. İthalatındaki başlıca ülkeler Almanya, Danimarka, Norveç, Hollanda ve İngiltere dir. Önemli ithal kalemleri ise mineral yakıtlar, elektrikli ve elektriksiz makineler, otomotiv ana ve yan sanayi, plastik ve plastik ürünlerdir. Tablo 4: İsveç in İthalatında Başlıca Ürünler (milyon dolar) GTİP ÜRÜN ADI Mineral Yakıtlar Elektriksiz Makineler Elektrikli Makineler Otomotiv Ana ve Yan Sanayi Demir Çelik Plastik ve Plastik Ürünler Optik, Medikal Cihazlar Eczacılık Ürünleri Demir Çelik Ürünleri Balık ve diğer deniz ürünleri Organik Kimyasallar Mobilya, aydınlatma eşyaları, prefabrik yapılar Kauçuk ve kauçuktan ürünler Dokuma giyim Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü Diğer TOPLAM Kaynak: Trade Map Tablo 5: İsveç in İthalatında Başlıca Ülkeler (milyon dolar) ÜLKE Almanya Danimarka Norveç Hollanda İngiltere Rusya Fed Finlandiya Çin Fransa Belçika ABD İtalya Polonya /54

8 İrlanda Estonya Diğer TOPLAM Kaynak: Trade Map 3. İSVEÇ İŞ MAKİNELERİ, AKSAM VE PARÇALARI DIŞ TİCARETİ 3.1 İHRACAT İsveç in iş makineleri ihracatı 2011 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık % 30 oranında artarak 3,1 milyar dolara ulaşmıştır. İhracattaki en önemli ürün grubu 960 milyon dolar ile forkliftler, kaldırma ve elleçleme tertibatı olan diğer yük arabalarıdır. Bu ürün grubunu 955 milyon dolar toprak, maden, cevher kazıma, taşıma, ayırma, seçme makineleri, kazık varyoşları, kar küreyici ve püskürtücü, vb makine takip etmektedir. İsveç in dünya iş makineleri ihracatındaki payı % 2,5 dur. İhracatını gerçekleştirdiği başlıca makineler kendinden hareketli kömür/kaya kesicileri ve tünel açma makineleri, elektrik motorlu, kendinden hareketli forklift ve diğer yük arabaları, diğer kaldırma yükleme benzeri işler için makine cihazlardır. İsveç kendinden hareketli kömür/kaya kesicileri ve tünel açma makinelerin dünya ihracatında sahip olduğu % 35,89 luk pay ile ilk sırada yer almaktadır. Elektrik motorlu, kendinden hareketli forklift ve diğer yük arabaları dünya ihracatında ise % 10,98 ile 3. sırada yer almaktadır. Tablo 6: İsveç İş Makineleri İhracatı (bin dolar) GTİP ÜRÜN ADI Palangalar ve ağır yük kaldırıcıları (skipli yük kaldırıcıları hariç); bucurgatlar ve ırgatlar; krikolar 8426 Gemi vinçleri, diğer vinçler, hareketli kaldırma çerçeveleri, lastik tekerlekli taşıyıcılar ve vinçli yük arabaları 8427 Forkliftler; kaldırma ve elleçleme tertibatı olan diğer yük arabaları 8428 Kaldırma, elleçleme, yükleme, boşaltma makinaları (asansörler, yürüyen merdivenler, konveyörler, teleferikler gibi) 8429 Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinaları, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb 8430 Toprak, maden, cevher kazıma, taşıma, ayırma, seçme makinaları, kazık varyoşları, kar küreyici ve püskürtücü, vb makine TOPLAM Kaynak: Trade Map 8/54

9 İsveç in iş makineleri ihracatında başlıca ülkeler Almanya (% 7,7), Belçika (% 6), Avustralya (% 5,9), Norveç (% 5,5) ve İngiltere (% 5,3) dir. İsveç in ihracatının % 43 ü AB ülkelerine yönelikken, gelişmekte olan ekonomilere yönelik ihracatı ise % 35,4 dür. Türkiye, İsveç in ihracatında % 1,9 pay ile 21. sırada yer almaktadır. Tablo 7: İsveç İş Makineleri İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı (bin dolar) Ülke Almanya Belçika Avustralya Norveç İngiltere ABD Fransa Çin Rusya Fed Finlandiya Güney Afrika İtalya Kanada Hollanda Danimarka Diğer Toplam Kaynak: Trade Map İsveç in iş makineleri aksam ve parçaları ihracatı 2011 yılında 1,9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Ülkenin ihracatı bir önceki yıla göre % 23 oranında artmıştır. İhracatı gerçekleştirilen başlıca ürünler ise delme/sondaj makinelerinin aksam, parçaları (489 milyon dolar), elevatör, konveyör, teleferik, hadde makineleri vb. aksam parçaları (324 milyon dolar) ve diğer yük arabalarının aksam, parçalarıdır (301 milyon dolar). İsveç dünya iş makineleri aksam ve parçaları ihracatında sahip olduğu % 2,77 pay ile 12. sıradadır. Tablo 8: İsveç İş Makineleri Aksam ve Parçaları İhracatı (bin dolar) GTİP ÜRÜN ADI Palanga, bucurgat, ırgat, kriko, vinç vb. aksam, parçaları Diğer yük arabalarının aksam, parçaları Asansör, skipli asansör/yürüyen merdiven aksam, parçaları /54

10 Elevatör, konveyör, teleferik, hadde makineleri vb. aksam parçaları Kovalı, kepçeli, kürekli, kıskaçlı vb. makinelerin aksam parçaları Buldozer ve angledozer bıçakları Delme/sondaj makinelerinin aksam, parçaları Ağır iş makinelerinin aksam parçaları TOPLAM İsveç in iş makineleri aksam ve parçaları ihracatındaki en önemli pazarlar 146 milyon dolar ile ABD, 143 milyon dolar ile Norveç, 136 milyon dolar ile Avustralya, 128 milyon dolar ile Çin ve 122 milyon dolar ile Almanya dır. Türkiye % 1,7 pay ile 19. sırada yer almaktadır. AB nin İsveç in payı %34,4 iken gelişmekte olan ülkelerin payı % 36,7 dir. Tablo 9: İsveç İş Makineleri Aksam ve Parçaları İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı (bin dolar) ÜLKE ABD Norveç Avustralya Çin Almanya Kanada Güney Afrika Fransa Finlandiya İngiltere İspanya Meksika Hollanda Rusya Fed Belçika Diğer TOPLAM Kaynak: Trade Map 3.2 İTHALAT İsveç in iş makineleri ithalatı yılları arasında % 73 oranında artmıştır yılında ülke 1,2 milyar dolar düzeyinde ithalat gerçekleştirmiştir. İthalatın önemli kısmını % 40 pay ve 494 milyon dolar ile buldozerler, greyderler, toprak tesviye makineleri, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb. oluşturmaktadır. Söz konusu ürün grubunu % 19 pay ve 244 milyon dolar ile 10/54

11 kaldırma, elleçleme, yükleme, boşaltma makineleri (asansörler, yürüyen merdivenler, konveyörler, teleferikler gibi) takip etmektedir. Dünya iş makineleri ithalatında İsveç in payı % 1 dir. Tablo 10: İsveç in İş Makineleri İthalatı (bin dolar) GTİP ÜRÜN ADI Palangalar ve ağır yük kaldırıcıları (skipli yük kaldırıcıları hariç); bucurgatlar ve ırgatlar; krikolar 8426 Gemi vinçleri, diğer vinçler, hareketli kaldırma çerçeveleri, lastik tekerlekli taşıyıcılar ve vinçli yük arabaları 8427 Forkliftler; kaldırma ve elleşleme tertibatı olan diğer yük arabaları Kaldırma, elleçleme, yükleme, boşaltma makinaları (asansörler, yürüyen merdivenler, konveyörler, teleferikler gibi) 8429 Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinaları, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb 8430 Toprak, maden, cevher kazıma, taşıma, ayırma, seçme makinaları, kazık varyoşları, kar küreyici ve püskürtücü, vb makine TOPLAM Kaynak: Trade Map İsveç in iş makineleri ithalatındaki önemli ülkeler Almanya, Finlandiya, İngiltere, ABD ve Fransa dır. Bu ülkelerin ithalattaki payları sırasıyla % 28,1, % 9,8, % 8,4, % 6,8 ve % 6,2 dir. İthalatın % 81 i AB ülkelerinden gerçekleştirilmektedir. Tablo 11: İsveç in İş Makineleri İthalatının Ülkelere göre Dağılımı (bin dolar) ÜLKE Almanya Finlandiya İngiltere ABD Fransa Belçika Danimarka Hollanda Çin İtalya Avusturya /54

12 Norveç Polonya Japonya İrlanda Diğer TOPLAM Kaynak: Trade Map İş makineleri aksam ve parçaları ithalatı ise 2010 yılında 806 milyon dolar iken 2011 yılında % 31,6 oranında artarak 1 milyar dolara ulaşmıştır. İthalatta ilk sırada 491 milyon dolar ve % 46 pay ile ağır iş makinelerinin aksam parçaları yer almaktadır. Söz konusu ürün grubunu 205 milyon dolar ve % 19 pay ile diğer yük arabalarının aksam, parçaları takip ederken, üçüncü sırada ise % 12 pay ve 136 milyon dolar ile elevatör, konveyör, teleferik, hadde makineleri vb. aksam parçaları bulunmaktadır. Dünya iş makineleri aksam ve parçaları ithalatında % 1,6 pay ile 17. sırada yer almaktadır. Tablo 12: İş Makineleri Aksam ve Parçaları İthalatı (bin dolar) GTİP ÜRÜN ADI Palanga, bucurgat, ırgat, kriko, vinç vb aksam, parçaları Diğer yük arabalarının aksam, parçaları Asansör, skipli asansör/yürüyen merdiven aksam, parçaları Elevatör, konveyör, teleferik, hadde makineleri vb. aksam parçaları Kovalı, kepçeli, kürekli, kıskaçlı vb makinelerin aksam parçaları Buldozer ve angledozer bıçakları Delme/sondaj makinelerinin aksam, parçaları Ağır iş makinelerinin aksam parçaları TOPLAM Kaynak: Trade Map İsveç in iş makineleri aksam ve parçaları ithalatını gerçekleştirdiği başlıca tedarikçiler % 20,7 pay ile Almanya, % 9,4 pay ile İtalya, % 9,1 pay ile Danimarka, % 8,1 pay ile Finlandiya ve % 7,5 pay ile Polonya dır. Türkiye ise % 0,5 ile 22. sırada yer almaktadır. İthalatın % 81,2 si AB ülkelerinden gerçekleştirilmektedir. Son yıllarda Çin, G.Kore, ABD, Slovakya pazardaki paylarını artırmıştır. 12/54

13 Tablo 13: İş Makineleri Aksam ve Parçaları İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı (bin dolar) ÜLKE Almanya İtalya Danimarka Finlandiya Polonya Slovakya Çin ABD Fransa Belçika İngiltere Kanada Hollanda Estonya Çek Cmh Diğer TOPLAM Kaynak: Trade Map 4. TÜRKİYE İSVEÇ İŞ MAKİNELERİ, AKSAM VE PARÇALARI DIŞ TİCARETİ Türkiye nin 2011 yılı için İsveç ten iş makineleri ithalatı 132 milyon dolar tutarındadır. İthalatın % 51,5 ini buldozerler, greyderler, toprak tesviye makineleri, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb. oluşturmaktadır. Tablo 14: Türkiye nin İsveç ten ve Dünyadan İş Makineleri İthalatı (bin dolar) GTİP ÜRÜN ADI 8425 Palangalar ve ağır yük kaldırıcıları (skipli yük kaldırıcıları hariç); bucurgatlar ve ırgatlar; krikolar 8426 Gemi vinçleri, diğer vinçler, hareketli kaldırma İsveç ten İthalat Dünyadan İthalat /54

14 çerçeveleri, lastik tekerlekli taşıyıcılar ve vinçli yük arabaları 8427 Forkliftler; kaldırma ve elleşleme tertibatı olan diğer yük arabaları 8428 Kaldırma, elleçleme, yükleme, boşaltma makinaları (asansörler, yürüyen merdivenler, konveyörler, teleferikler gibi) 8429 Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinaları, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb 8430 Toprak, maden, cevher kazıma, taşıma, ayırma, seçme makinaları, kazık varyoşları, kar küreyici ve püskürtücü, vb makine TOPLAM Kaynak: Trade Map 14/54

15 İş makineleri ihracatımız ise 2011 yılında 298 bin dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Tablo 15: Türkiye nin İsveç e ve Dünyaya İş Makineleri İhracatı (bin dolar) GTİP ÜRÜN ADI 8425 Palangalar ve ağır yük kaldırıcıları (skipli yük kaldırıcıları hariç); bucurgatlar ve ırgatlar; krikolar 8426 Gemi vinçleri, diğer vinçler, hareketli kaldırma çerçeveleri, lastik tekerlekli taşıyıcılar ve vinçli yük arabaları 8427 Forkliftler; kaldırma ve elleşleme tertibatı olan diğer yük arabaları 8428 Kaldırma, elleçleme, yükleme, boşaltma makinaları (asansörler, yürüyen merdivenler, konveyörler, teleferikler gibi) 8429 Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinaları, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb 8430 Toprak, maden, cevher kazıma, taşıma, ayırma, seçme makinaları, kazık varyoşları, kar küreyici ve püskürtücü, vb makine İsveç e ihracat Dünya ya ihracat TOPLAM Kaynak: Trade Map İsveç ten gerçekleştirilen iş makineleri aksam ve parçaları ithalatı 2011 yılı itibariyle 20,5 milyon dolar düzeyindedir. İthalatta ilk sırada delme/sondaj makinelerinin aksam, parçaları bulunmaktadır. 15/54

16 Tablo 16: Türkiye nin İsveç ten ve Dünyadan İş Makineleri Aksam ve Parçaları İthalatı (bin dolar) GTİP Ürün Adı Palanga, bucurgat, ırgat, kriko, vinç vb. aksam, parçaları Diğer yük arabalarının aksam, parçaları Asansör, skipli asansör/yürüyen merdiven aksam, parçaları Elevatör, konveyör, teleferik, hadde makineleri vb. aksam parçaları Kovalı, kepçeli, kürekli, kıskaçlı vb. makinelerin aksam parçaları Buldozer ve angledozer bıçakları Delme/sondaj makinelerinin aksam, parçaları Ağır iş makinelerinin aksam parçaları İsveç'ten İthalat Dünya'dan İthalat TOPLAM İsveç e yönelik iş makineleri aksam ve parçaları ihracatımız bir önceki yıla göre % 117 oranında artarak 23,5 milyon dolara ulaşmıştır. İhracatımızın % 96 sını ağır iş makinelerinin aksam parçaları oluşturmaktadır. 16/54

17 Tablo 17: Türkiye nin İsveç e ve Dünyaya İş Makineleri İhracatı (bin dolar) GTİP ÜRÜN ADI Palanga, bucurgat, ırgat, kriko, vinç vb. aksam, parçaları Diğer yük arabalarının aksam, parçaları Asansör, skipli asansör/yürüyen merdiven aksam, parçaları Elevatör, konveyör, teleferik, hadde makineleri vb. aksam parçaları Kovalı, kepçeli, kürekli, kıskaçlı vb. makinelerin aksam parçaları Buldozer ve angledozer bıçakları Delme/sondaj makinelerinin aksam, parçaları Ağır iş makinelerinin aksam parçaları İsveç' İhracat Dünya'ya İhracat TOPLAM Kaynak: Trade Map 2012 yılının ilk çeyreğinde İsveç in iş makineleri aksam ve parçaları ithalatı bir önceki aynı dönemine göre % 2,2 oranında artmıştır. Bahse konu dönem için İsveç in iş makineleri ithalatı 266,1 milyon dolar, aksam ve parçaları ithalatı ise 258,1 milyon dolardır. İş makineleri aksam ve parçalarında aynı dönemde ülkemizden gerçekleştirilen ithalat ise % 80 oranında artış göstermiştir. İsveç in iş makineleri ithalatı ise 2012 yılının ilk üç ayında i % 0,2 oranında daralmış, ülkemizden gerçekleştirilen ithalat ise % 43 oranında artmış olmasına rağmen oldukça düşük bir düzeyde bulunmaktadır. 17/54

18 5. ÜRETİM VE TÜKETİM Prodcom data dan alınan veriye göre 2010 yılı itibariye inşaat makineleri ve parçaları pazarı 452 milyon büyüklüğündedir yılları arasında pazar büyüklüğü yıllık % 11 oranında daralmıştır. Bu daralmanın önemli kısmı yaşanan krizden kaynaklanmış, 2010 yılı itibariyle ise % 28 lik bir artış yaşanmıştır. İsveç AB ndeki en büyük 3. pazar konumundadır. Ülke AB nde Almanya ve İtalya nın gerisinde yer alırken, İngiltere ve Avusturya nın ise önünde bulunmaktadır. İsveç in toplam AB tüketimi içindeki payı % 11 dir. İsveç ağırlıklı olarak orijinal ekipman pazarıdır. Volvo, Atlas Copco, Sandvik vb. üretici firmalar ülkede faaliyet göstermektedir. Ülkede büyük üreticilerin bulunması pazarın orijinal ekipman ağırlıklı olmasına ve önemli bir parça ve aksam sanayinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Orijinal ekipman sektörü nitelikli firmalara sözleşmeli imalat ve dış kaynak kullanımı aracılığıyla önemli fırsatlar sunmaktadır. İsveç, AB nin üretiminde sahip olduğu % 10 pay ile bu ülkeler arasında 4.sırada yer almaktadır. İsveç in önünde Almanya, İtalya ve İngiltere yer almaktadır. İnşaat makineleri parçaları üretimi 2010 yılı itibariyle 765 milyon düzeyindedir yılında üretim bir önceki yıla göre % 33 oranında büyüme göstermiştir yılı itibariyle İsveç teki inşaat firmalarının sayısı 81 bin dir. Daha güncel istatistikler henüz açıklanmamış olduğundan sektörün krizden firma sayısı açısından ne kadar etkilendiği henüz tam olarak bilinememektedir. Yeni inşaat izinleri açısından bakıldığında inşaat sektörünün krizden minimal düzeyde etkilendiği söylenebilir yılı itibariyle tekrar gelişmeye başlayan sektörün 2012 yılında da küçük de olsa büyümesi beklenmektedir. Sektördeki büyüme beklentisinin kısıtlı olması ise AB ndeki ekonomik durumun belirsizliği nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Önümüzdeki dönemde en azından uluslararası ekonomik durumun istikrara kavuşmasına kadar hem üretimin hem de tüketimin mevcut düzeylerinin koruması ya da az bir oranda olsa da büyümesi beklenmektedir. 6. PAZAR DEĞERLENDİRME Bir ülkedeki inşaat makineleri aksam ve parçaları talebi ülkede üretilen inşaat makineleri orijinal ekipmanı ve yan sanayine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Orijinal ekipman talebini yerel üreticiler ve yeni makineler belirlerken, yan sanayi talebini ise ülkede kullanılmakta olan makineler etkiler. Diğer taraftan her iki pazar da ülkedeki inşaat ve madencilik sektöründen etkilenmektedir. Söz konusu sektörler de ülkelerin genel ekonomik durumları ile bağlantılı olarak gelişmektedir. AB nde hem makine hem de orijinal ekipman pazarı ülke ekonomilerinin gelişmesine bağlı olarak yaşanan krize kadar önemli ölçüde gelişmiştir. Krizden sonra ise her iki pazarda da daralma yaşanmıştır yılı itibariyle tekrar gelişmeye başlayan pazarda İsveç, son dönemde AB ülkeleri arasında inşaat pazarını en fazla geliştiren ülkeler arasında yer almaktadır yılı için ise AB genelinde ekonomik durumda sıkıntı yaşanması nedeniyle alınacak önlemlerin hem inşaat hem de makine ve OEM pazarını olumsuz etkilemesi beklenebilir. Diğer taraftan İsveç 2011 yılında AB27 ülkeleri ortalamasının üzerinde bir büyüme gerçekleştirmiştir yılının ilk 18/54

19 çeyreğinde İsveç ekonomisi bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,5 oranında büyürken yatımlar da % 8,9 oranında artmıştır. İsveç pazarına girmek isteyen firmalarımız karar vermeden önce ülkedeki üretim ve montaj altyapısını (hangi firmalar faaliyette bulunmaktadır ve ne üretmektedir? Hangi ürünlerin satışı artmaktadır? Tedarik yapısı ve süreci ne şekildedir? Ürünler için yerel düzenleme bulunmakta mıdır?) değerlendirmelidir. Önümüzdeki dönemde mevcut ekonomik durum göz önüne alındığında İsveçli firmaların seçim yaparken maliyet ve sağlanan faydaya daha çok odaklanmaları ve daha düşük maliyetle kaliteli üretim yapabilen üreticiler ile çalışma yoluna gitmeleri, bu tip firmalardan alım gerçekleştirmeleri beklenebilir. Bu durumun da ülkemiz firmaları açısından avantaj sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca inşaat işlerinin daha önceki yıllara göre daha durgun seyretme olasılığı da yeni inşaat makinelerine olan talebi negatif yönde etkileyebilir. Bu durumda sektörün arz fazlasına sahip olmasına ve fiyatların düşmesine yol açabilir. Diğer taraftan Çin, Brezilya, Hindistan gibi ülkelerin de sektörde büyüyor olması rekabeti zorlaştıracaktır fakat İsveç pazarında özellikle düşük maliyetli üretim yapan bu tip ülkelerin kalite konusunda sıkıntı yaşadığı imajının bulunması Türk firmaları açısından avantaj yaratmaktadır. İsveç te devam etmekte olan bazı önemli inşaat projeleri şu şekildedir: Merkezi Stockholm için yeni bir metro hattının (Citybanan) 2017 de tamamlanması beklenmektedir. (1,6 milyar proje değeri) Stockholm un kuzey çıkışındaki tüneller ve yolları genişletme çalışması (Norra länken) 2015 te tamamlanması beklenen projenin maliyeti 1,2 milyar. Stockholm un batısında 21 km uzunluğunda bir otoyol yapılması planlanmaktadır yılında başlaması planlanan projenin toplam maliyetinin 2,9 milyon olması beklenmektedir. Solna da yeni bir üniversite hastanesinin inşaatı devam etmektedir. İnşaat 2010 yılında başlamıştır, 2015 te tamamlanması beklenmektedir. Projenin değeri 2,2 milyar dur. Yenilenebilir enerji sektöründe İsveç in sahil şeridinde bir çok rüzgar enerji parkı inşa edilmesi planlanmaktadır. Yan sanayi pazarı da yine ülkedeki inşaat işlerine bağlı olarak gelişim gösterecektir. Sektörün beklenen gelişmeyi gösterememesi inşaat makineleri yan sanayinde de durgunluğa neden olacaktır. Pazarı geliştirebilecek olan etkenlerden biri ise uzun süredir kullanılan makinelerin değiştirilmesi olacaktır. Yan sanayi pazarında orijinal parçalar orijinal olmayan parçalar ile rekabet halindedir. Orijinal olmayan parçalar genellikle büyük ölçekte üretilen ve sıklıkla değiştirilen lastik, egzoz gibi parçalardır. Diğer yandan daha komplike olan parçaların ise genellikle orijinali kullanılmaktadır. Yan sanayi pazarına girişte firmalarımızın ülkedeki inşaat sektörüne yönelik beklentileri, makine sayısını, araçların ortalama yaşını, makinelerin tipini ve bağımsız dağıtım kanalının yapısını incelemeleri faydalı olacaktır. Bu tip bilgilerin elde edilmesi 19/54

20 kendilerine makine ve parça talebinin belirlenmesi aşamasında katkı sağlayacaktır. İsveç yan sanayi pazarında AB dışındaki ülkelerin payı artmaktadır, Çin, ABD, Kanada, Japonya, Brezilya ve G. Kore AB dışındaki ülkeler arasında sektördeki önemli rakipler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu ülkelere göre İsveç pazarına daha yakın olmamız, üretim altyapımızın özellikle Çin ve G.Kore gibi ülkelere göre kaliteli ve esnek üretime daha yatkın olması, hızlı tedarik edebilmemiz dolayısıyla İsveç pazarında ülkemiz firmalarının çeşitli avantajlara sahip olduğu düşünülmektedir. İsveç, yaşanmış olan ekonomik krizden etkilenmiş olmakla birlikte AB ülkeleri arasında en az etkilenen ülkeler arasında yer almaktadır. Ülkenin gerek iş makineleri gerekse aksam ve parçaları ithalatı 2011 yılında 1 milyar doların üzerine çıkmıştır. Buna ek olarak; 2011 yılında İsveç inşaat hizmetleri ithalatını bir önceki yıla göre % 62 oranında artırarak 1,8 milyar dolara çıkarmıştır. İsveç inşaat pazarının ise yılları arasında % 0,1 ile % 2 arasında bir büyüme gerçekleştirmesi beklenmektedir. Özellikle AB ülkeleri arasında gerek orijinal ekipman gerekse yan sanayi açısından İsveç, Almanya, İtalya ve İngiltere ile birlikte gelecek vaat eden pazarlar arasında yer almaktadır. 7. PAZARA GİRİŞ 7.1 GÜMRÜK VERGİLERİ İsveç dış ticarette Avrupa Birliği nin Ortak Ticaret Politikasını (OTP) uygulamaktadır. Ülkenin gümrük vergi oranları Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) çerçevesinde tespit edilmektedir. OGT sinde yer alan 8 li bazdaki toplam 9699 tarife satırının % 89,9 u advalorem, % 10,1 i advalorem dışı gümrük vergilerine tabi olup, advalorem eşdeğeri olarak tarife hadleri % 0 ile % 604,3 aralığındadır. Advalorem harici gümrük vergisi uygulanan ürünlerin tamamı tarım ürünüdür. Katma Değer Vergisi (KDV) ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Topluluk Mevzuatında tam olarak uyumlaştırılmadığından üye ülkeler tarafından belirlenmekte ve ithal ve yerli üretim için aynı oranlar uygulanmaktadır. İsveç teki standart KDV oranı % 25 tir. Buna karşılık, gıda, toplu taşıma ve konaklama için % 12; gazete, dergi, kültürel ve sportif faaliyetler için % 6 oranında indirilmiş vergi uygulanmaktadır. Türkiye den İsveç e gönderilecek iş makinesi aksam ve parçaları için gümrük vergisi sıfırdır. 7.2 STANDARTLAR VE YASAL DÜZENLEMELER İsveç ürün standartlarına ilişkin mevzuat, AB teknik mevzuatı ile uyumludur. Standartların Avrupa ve uluslararası normlara uygun olarak oluşturulması ve var olan standartların uyumlaştırılmasından sorumlu olan İsveç Standartları Enstitüsü, hem Avrupa Standardizasyon Kuruluşu (CEN), hem de uluslararası Standardizasyon Kuruluşu (ISO) üyesidir. Ayrıca İsveç Akreditasyon ve Onaylama Kuruluşu (SWEDAC) İsveç in teknoloji, hukuk ve finans gibi konularda akreditasyonunu sağlayan uyumlaştırma konusunda önemli bir ulusal kuruluştur. 20/54