Süleyman Demirel Üniversitesi. Güzel Sanatlar Enstitüsü TEZ YAZIM KILAVUZU

Transkript

1 Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü TEZ YAZIM KILAVUZU ISPARTA 2011

2 T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ GÜZEL SANATLAR ENSTITÜSÜ LİSANSÜSTÜ TEZ YAZIM KILAVUZU HAZIRLAYANLAR: Doç.Dr.Ali M. BAYRAKTAROĞLU Okutman Tuğba KODAL Arş.Görv. Murat KARA Isparta 2011 i

3 İÇİNDEKİLER 1 SUNUŞ TEZ SÜRECİNİN AŞAMALARI TEZİN İÇERİĞİ Tez Konusunun Belirlenmesi Tez Başlığı Sorun Amaç ve Önem Varsa Varsayım(lar) Kapsam ve Sınırlılıklar Yöntem Kavramsal ve İşlevsel Tanımları ya da Kuramsal Temeller Kaynak Özetleri ve Veri Toplama Tekniği Evren ve lem Giriş Bulgular Değerlendirme ve Sonuç Kaynakça Ekler Diğer Konular DETAYLI TEZ YAZIM PLANI Genel Yazım Kuralları Kullanılacak Kağıdın Özelliği ve Çoğaltma Kenar Boşlukları ve Sayfa Düzeni Kenar Boşlukları Yazı Tipi ve Boyutu Satır Aralıkları ve Satır Başı Bölüm ve Alt Bölümler ve Başlıkları Sayfa Numaralandırma TEZDE BULUNAN ÖZEL SAYFALARIN YAZIM KURALLARI Dış Kapak İç Kapak Sayfası Kabul ve Onay Sayfası Bildirim Sayfası Sunuş /Önsöz Türkçe / İngilizce Özetler Adama Sayfası ii

4 5.8 İçindekiler Kısaltmalar, Çizelge, Şekil vb. Dizinleri Giriş Ekler Şekiller: Tezin Sırt Kısmı KAYNAK GÖSTERME VE GÖNDERME-ALINTI YAPMA Metin İçi Kaynak Gösterme Yazar - Tarih Sisteminde Uyulması Gereken Yazım Kuralları Ara Notlar Alıntı Dipnotların Açıklama Amaçlı ı KAYNAKÇA YAZIM KURALLARI TEZ TESLİMİ iii

5 1 SUNUŞ Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, 2006 yılında kurulmuştur. Güzel Sanatlar Enstitüsü bünyesinde Arkeoseramik, Geleneksel Türk El Sanatları, Grafik, Resim ve Sahne Sanatları Anasanat dallarında yüksek lisans; Sanat ve Tasarım Anasanat dalı programında ise sanatta yeterlik eğitimi verilmektedir. Güzel Sanatlar Enstitüsü nde bulunan lisansüstü programlar, ülke çapında Güzel Sanatlara eğitimine ilişkin akademik yapılanmada ve disiplinlerarası bir eğitim modeli ile alanında öncü olmayı amaçlamaktadır. Teknolojinin sürekli gelişim/değişim gösterdiği günümüz toplumlarında bir disiplin olarak sanat ın konumunun yeniden belirlenebilirliği gereksinimi ile akademik platformda geleceğe yönelik sürekli güncellenen, bilgi birikimine sahip nitelikli insanların yetiştirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, üniversiteler sanayi ile işbirliği yapıp ona taşeronluk yapan kurumlar olmaktan çok, modern dünyanın getirileri doğrultusunda bilgi üreten, buluş yapan, patent alan, farklı bilim, sanat ve kültür politikaları ortaya koyan kurumlar olmalıdır. Adını gururla taşıdığımız 9. Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel in Benim olduğum yerde sadece birincilik vardır sözünü ilke edinen ve çizgisini en yüksekte tutma eğiliminde olan Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü ne bağlı altı program ile lisansüstü eğitimi verilmektedir. Enstitü, almış oldukları lisans eğitimiyle yetinmeyen, sahip oldukları bilgi birikimini daha da ileriye götürme anlayışındaki öğrencilere, seçimlik bir çözüm sunmaktadır. Güzel Sanatlar Enstitüsü ndeki programlar, nitelikli bir akademik yapılanma ve araştırma ile disiplinlerarası bir bakış ile ülkemizin sanat politikasına katkı sağlayabilmeyi amaçlamaktadır. Dahası önemlisi yüksek lisans programlarıyla başlayan ve sanatta yeterlik programı ile bir üst boyuta çekilen eğitim-öğretim çizgisi, nitelikli öğrencilerin akademik yapıya katılmalarına olanak sağlayabileceği gibi sanatın da sosyal bilimlerin bir alt birimi olmaktan çıkarılıp kendi başına bir disiplin olarak tanınmasına hizmet etmeyi de hedeflemektedir. Bu bağlamda enstitu mu z teknolojinin su rekli gelişim /değişim gösterdiği gu nu mu z toplumlarında multi disipliner bir yapı ekseninde sanatın konumunun yeniden sorgulanması ve bilgi tekrarından çok disiplinlerarası bir eğitim modeli ile yeni bir şeyler ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu yazım kılavuzu Su leyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü nün anasanat dallarında hazırlanacak olan lisansu stu tezlerin ve projelerin (raporların) yazımında uyulacak olan kuralların tanıtılması ve bilimsel sunuş standartlarına uygunluğun sağlanması amacıyla hazırlanmıştır. Enstitümüzde hazırlanacak olan yüksek lisans ve sanatta yeterlik tezlerinin yazımında, bu kılavuzda verilen biçim ve içerik ile ilgili kurallara uyulması enstitü yönetim kurul kararı ile zorunludur. Doç. Dr. Ali M. Bayraktaroğlu Güzel Sanatlar Enstitüsü Müdürü

6 2 TEZ SÜRECİNİN AŞAMALARI Tez sürecinde danışman ile öğrenci, Danışmanın belirleyeceği periyotlarla görüşmeler yapmakla yükümlüdür. Bu görüşmelerin amacı, teorik ve uygulamaya yönelik bilgi paylaşımıdır (kuramın/kavramın detaylandırılması, eksikliklerin giderilmesi, vb). Tez hazırlanması sürecinde izlenmesi gereken aşamalar şunlardır: a) Danışmanın belirlenmesi ve öğrencinin önerileri doğrultusunda olası araştırma/uygulama konularının gözden geçirilerek belirlenmesi b) Tez konusunun ve sorununun saptanması, araştırma soru ve/veya sorularının ortaya konulması c) Bilimsel yazın (literatür) taraması, d) Tezin kavramsal ve/veya kuramsal temellerinin oluşturulması, varsa uygulamanın saptanması/planlanması, uygulamada tercih edilecek olan sanatsal plastik araca yönelik değerlendirmelerin danışman denetiminde belirlenmesi ve sürece yönelik planlama yapılması e) Varsa varsayım(lar)ın kurulması, f) Araştırma yöntem ve tekniklerinin saptanması, g) Verilerin toplanması h) Verilerin değerlendirilmesi ve analizi i) Araştırma bulgularının sunulması ve değerlendirilmesi, j) Araştırmanın sonuçlandırılması, k) Potansiyel diğer araştırmalar için önerilerin sunulması l) Son aşamada tezin, yazım kurallarına uygun biçimde yazılıp/yazılmadığının denetlenmesi. 2

7 3 TEZİN İÇERİĞİ Tez metni yazımında temel amaç, araştırma problemi ile bunun çözümü üzerine yapılmış çalışmaları, bulguları, yorumları ve genellemeleri okuyucuya ulaştırmaktır. Tez metni açık ve anlaşılır olmalıdır. Ayrıca, araştırmanın bütün basamakları ve bulguları tam bir açıklıkla sunulmalı ve düzenlenmelidir (Üstdal ve Gülbahar, 1997:108). Tezin içeriği açık ve net bir düzen içerisinde gerçekleştirilmelidir. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü ne teslim edilecek tezler için iki farklı içerik oluşturulmuştur. Öğrenci oluşturulan bu içeriklerden yalnızca birisini tercih edebilecektir (Bu iki biçimden hangisinin uygulanacağı Danışman tarafından belirlenir). Lütfen aşağıdaki biçimlerden yalnızca bir tanesini seçiniz ve seçtiğiniz biçimin tablosunda yer alan sıraya ve ilgili tabloda parantez içerisinde verilen bilgilere göre düzenleme yapınız. DIŞ KAPAK BİRİNCİ BİÇİM İÇ KAPAK SAYFASI (Dış kapağın aynısının dosya kağıdına basılı biçimi) KABUL VE ONAY SAYFASI (Sınav tutanağı) BİLDİRİM SAYFASI SUNUŞ (veya ÖNSÖZ) ÖZET (Türkçe) ABSTRACT (İngilizce Özet) ADAMA SAYFASI (İsteğe bağlı) İÇİNDEKİLER ( EK VI. Birinci Öneri ye göre düzenleyiniz) ŞEKİLLER DİZİNİ (Gerekliyse) ÇİZELGELER DİZİNİ (Gerekliyse) KISALTMALAR DİZİNİ (Gerekliyse) GİRİŞ (Giriş te alt başlıklara ayırmadan metin içerisinde Tez Araştırmasının Konusu; Sorunu; Amacı; Önemi; Kapsam ve Sınırlılıkları; varsa Varsayım(lar)ı; Kavramsal ve İşlevsel Tanımları ya da Kuramsal Temelleri ve Yöntemi verilir. Ayrıntılı açıklama için 3.11 Giriş başlıklı bölümde birinci öneri ye bakınız.) TEZİN KONUSUNA İLİŞKİN BÖLÜMLERİN YER ALDIĞI METİN (Bkz. I. Öneri için oluşturulan İçindekiler düzeni) DEĞERLENDİRME VE SONUÇ (Ayrıntılı açıklama için 3.13 Değerlendirme ve Sonuç başlıklı bölüme bakınız.) KAYNAKÇA EKLER (Gerekliyse) DIŞ KAPAK İKİNCİ BİÇİM İÇ KAPAK SAYFASI (Dış kapağın aynısının dosya kağıdına basılı biçimi) KABUL VE ONAY SAYFASI (Sınav tutanağı) BİLDİRİM SAYFASI SUNUŞ (veya ÖNSÖZ) ÖZET (Türkçe) ABSTRACT (İngilizce Özet) ADAMA SAYFASI (İsteğe bağlı) İÇİNDEKİLER ( EK VI. İkinci Öneri ye göre düzenleyiniz) ŞEKİLLER DİZİNİ (Gerekliyse) ÇİZELGELER DİZİNİ (Gerekliyse) KISALTMALAR DİZİNİ (Gerekliyse) GİRİŞ (Giriş te alt başlıklar oluşturularak Tez Araştırmasının Konusu; Sorunu; Amacı; Önemi; Kapsam ve Sınırlılıkları; varsa Varsayım(lar)ı verilir. Ayrıntılı açıklama için 3.11 Giriş başlıklı bölümde İkinci öneri ye bakınız.) I. Bölüm KAVRAMSAL ve İŞLEVSEL TANIMLARI ya da KURAMSAL TEMELLER (Ayrıntılı açıklama için 3.8 Kavramsal ve İşlevsel Tanımları ya da Kuramsal Temeller başlıklı bölüme bakınız.) YÖNTEM (Ayrıntılı açıklama için 3.7 Yöntem başlıklı bölüme bakınız. Ayrıca Materyal(ler) bu bölümde yeralır) KAYNAK ÖZETLERİ (Ayrıntılı açıklama için 3.9 Kaynak Özetleri ve Veri Toplama Tekniği başlıklı 3

8 bölüme bakınız.) II. Bölüm BULGULAR (Ayrıntılı açıklama için 3.12 Bulgular başlıklı bölüme bakınız.) III. Bölüm DEĞERLENDİRME VE SONUÇ (Ayrıntılı açıklama için 3.13 Değerlendirme ve Sonuç başlıklı bölüme bakınız.) KAYNAKÇA EKLER (Gerekliyse) Açıklama: Tez araştırmasının içeriği oluşturulurken aşağıdaki temel bilgilerden yararlanınız. 3.1 Tez Konusunun Belirlenmesi Araştırma sürecinin temel basamağı olan konu seçimi, araştırmanın ilerleyen aşamalarının ön koşulu olduğu için en önemli ve kritik aşamadır. Bu nedenle konu seçiminde gösterilecek titizlik ve duyarlılık, araştırma sürecinin diğer aşamalarında karşılaşılabilecek olası sorunların ortaya çıkmasını önleyebilecektir (Ural ve Kılıç, 2005:8). Tez konusu belirgin, kolay anlaşılabilir ve hakkında bilgi toplanabilir olmalıdır. Konunun çok geniş olması, araştırmayı ve bilgi toplanmasını zorlaştırır, bu nedenle konunun sınırlandırılması gerekir. Araştırmanın konusu genellikle bir araştırma sorusu ve/veya sorun/eksiklik etrafında biçimlenmeli ve araştırmacının ilgisini çeken bir konu olmalıdır. Araştırmacının bilgi düzeyi seçtiği konuyu araştırabilecek nitelikte olmalı, konuyla ilgili kaynaklara kolay ulaşılabilmelidir (Dinler, 2000:17-19). 3.2 Tez Başlığı Tez başlığı, seçilen konuyu en iyi biçimde yansıtır nitelikte, kısa ve öz olmalıdır. Başlık ne çok uzun (anlaşılması güç) ne de çok genel olmalıdır. Başlıkta, üzerinde çalışmalar, üzerine araştırma, "üzerine gözlemler" gibi ifadelerin kullanılmaması uygundur. Araştırmanın ilerleyen aşamalarında tez başlığı değiştirilmek istenilir ise SDÜ Güzel Sanatlar Enstitüsü tarafından belirlenen prosedürlerin uygulanması gereklidir. 3.3 Sorun Sorun belirleme araştırmanın ilk ve en önemli aşamalarındandır. Sorun belirleme gerekçelerle bir konuyu işlemek ve araştırılacak somut bir konuyu belirleyerek varsayımlara dayanan sorun ve sorunları formüle etmektir (Erdoğan, 2003:67). Sorun açık ve net bir biçimde belirtilmeli; orijinal olmalı; veri toplanabilir veya deneysel ise test edilebilir olmalı; kuramsal anlamlılığı olmalı; toplumsal, sosyal alanlarda yarar niteliği taşımalı (Erdoğan, 2003:83-87), sanatsal ve tasarımsal anlamda farklı bakış açıları oluşturabilmelidir. 3.4 Amaç ve Önem Tez araştırmasının amacı sorunlar ve sorular ile ilişkili olarak belirlenir. Amaç kesinlikle ne yapılacağı veya nasıl yapılacağı değildir. Amaç tez araştırmasında yapılmak istenenin neden yapıldığının gerekçeli olarak 4

9 açıklanmasıdır. Amacın belirtilmesiyle önem de ortaya çıkar. Ayrıca, tezin kuramsal ve uygulamaya yönelik yararlarına yer verilmelidir: Konunun ele alınışı, orijinalliği ve bilime hangi ölçüde katkı sağlayacağı açık olarak ortaya konulmalı, bilimsel ve sanatsal açıdan önemi belirtilmelidir (Erdoğan, 2003:87). Amaç belirtirken uzun ve karmaşık cümlelerden kaçınılmalıdır. Amaç ve öneme ilişkin öncelikli olarak şu soruları sormak gerekmektedir; Araştırmacının amacı ne? Faydalı sonuçları ne? Ne işe yarayacak? Bu konunun ve sorunun incelenmesine neden ihtiyaç var? (Erdoğan, 2003:87). 3.5 Varsa Varsayım(lar) Varsayım bir olayı ya da bir takım olayları açıklayabilmek için önceden kabul edilmiş doğrulardır. Varsa varsayım(lar)ın mantıklı, açık ve net olarak belirtilmesi gerekir. Denence ve varsayım birbiri ile karıştırılmamalıdır: Denence sınanır, test edilir. Oysa varsayımlar baştan doğru kabul edilir ve sınanmazlar. Varsayımlar çok iyi düşünülerek oluşturulmalıdır. Varsayımlar araştırmanın yöntemine ya da problemine ilişkin olabilirler. Varsayımlar, düz cümle ve geniş zaman kipi ile ifade edilirler (Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2007:6). : Matematik başarısının cinsiyete bağlı olarak değişip değişmediğinin araştırıldığı bir çalışmada, öğrencilerin matematik dersindeki başarı notları, matematik dersindeki başarıyı yansıtmaktadır şeklinde bir varsayım ileri sürülebilir. Bu durumda araştırmacı, çalışmasının başında öğretmenlerin matematik dersinde verdikleri notların, öğrencilerin dersteki başarısını geçerli ve güvenilir olarak yansıttığını kabul eder ve bu yargısını kanıtlamaya çalışmaz. Bununla birlikte, bir araştırmanın varsayımının, başka bir araştırmanın denencesi olabileceği de unutulmamalıdır (Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2007:6). 3.6 Kapsam ve Sınırlılıklar Tezin kapsamında, araştırılacak konunun neleri kapsayacağı (konu, yer ve zaman vb.) belirtilmelidir. Araştırma uygulamalı ise tercih edilen aracın özelliğine ve konuya nasıl bir açılım getireceğine yönelik bilgi(ler) verilmelidir. Tez konusu ile ilgili olmakla birlikte tezin içinde ele alınan ve alınmayan konuların nasıl sınırlandırılacağı gerekçeli olarak (veri, kaynak, güçlük, zaman, varsa maliyet sınırlamaları vb.) açıklanmalıdır. 3.7 Yöntem Yöntem en yalın ifadeyle belli bir amaca ve/veya sonuca ulaşmak ya da problemi çözmek için izlenmesi gereken düzenli yol olarak ifade edilebilir. Böylece araştırmacı tezi hangi yöntem ve tekniğe (alan araştırması/taraması, betimsel, gözlem, anket, deney vb.) dayalı olarak gerçekleştirdiğini belirtir. Herhangi bir araştırmanın bilimselliği aynı zamanda onun uyguladığı yöntemden de ileri gelir (Seyidoğlu, 2000:99). Araştırmacı, yapacağı tezde kullanacağı araştırma yöntemini baştan belirlemelidir. Araştırmacıdan beklenen, belirsizliklerden arındırılmış, genellemelerden yoksun araştırma amaçları belirleyebilmesidir. Böylelikle, önerilen metodun uygulanmasıyla, araştırma hedeflenen süre içerisinde sonuçlandırılacak ve araştırmadan beklenen katkıya ulaşılmış olunacaktır (Ural ve Kılıç, 2005:17). 5

10 3.8 Kavramsal ve İşlevsel Tanımları ya da Kuramsal Temeller verilir. Zorunlu durumlarda seçilen konunun kuramsal alt yapısı, konuyla ilgili kuramlar vb. ayrıntılı olarak 3.9 Kaynak Özetleri ve Veri Toplama Tekniği Kaynak Özetleri, seçilen konunun daha önce çalışılmadığını ya da çalışılmış olsa da konuya farklı ve yeni bir bakış açısı getirdiğini belirten, konuyu destekleyici nitelikte olan ya da özgün olduğunu gösteren alanla ilgili yazılı kaynakların başlıkları ve özetlerinden oluşur. Kaynaklar ya alfabetik sıraya göre tek tek özetlenir veya konuya göre sınıflandırılarak her konu ve kaynakları için en az 3 en fazla 10 satırlık bir özet yazılır. Tezin sorunu ve/veya sorularına uygun yanıtlar bulmak ya da varsa varsayım(lar)ı sınamak için gerekli verilerin toplanmasına yönelik tekniklere ilişkin bilgiler gerekçeli olarak sunulur. Bir başka deyişle hangi veri toplama tekniklerinden yararlanılacağı hakkında bilgi verilir; yapılan literatür taraması anlatılır. Uygulamalı tezlerde alan araştırması, gözlem, görüşme, anket, örnek olay incelemesi vb. tekniklerden hangisinin neden seçildiği gerekçeli olarak yazılır. Araştırma verisinin elde edilmesinde kullanılan ölçeğin (anket, gözlem, görüşme, laboratuar, deneysel çalışma v.b.) ve elde edilen verilerin yorumlanmasında kullanılan istatiksel veya benzeri işlemlerin nasıl yapıldığı açıklanır Evren ve lem Araştırma gözlem, anket, uygulama veya deneysel bir çalışmaya dayanıyorsa, bu uygulamanın içerdiği evren ve örneklem ile denek grupları ve sayıları belirtilir Giriş Giriş, bir yazılı yapıtın en önemli kısımlarından birini oluşturur bu nedenle, özenle düzenlenmelidir. Giriş bölümünde yapılan en önemli yanlışlık, bu bölümün çalışmanın bir özetiymiş gibi algılanmasıdır. Giriş, hiçbir zaman çalışmanın bir özeti değildir. Giriş bölümünde, kısaca, tez konusu olarak ele alınan problemin ne olduğu; hangi amaç ile araştırma yapıldığı; amaca ulaşınca elde edilmesi istenilen kuramsal ve pratik yarara, yani önemine, var olan sınırlılıklar; araştırmaya başlarken yapılan varsayımlar ve tezde geçen önemli terimlerin hangi anlamlarda kullanıldığına ilişkin bilgiler yer alır. Giriş, çalışmanın bir bölümünden daha uzun olamaz. Önemli olan girişin uzunluğu ya da kısalığı değil, sistematiğidir. Giriş bir bölüm değildir ve bölümleme numarası verilmez. 6

11 SDÜ Güzel Sanatlar Enstitüsü nün Tez Yazım Kılavuzuna göre Giriş aşağıda belirtilen iki biçimden biri olabilir. Bu iki biçimden hangisinin uygulanacağı öğrenci ve danışman tarafından belirlenir. GİRİŞ BİRİNCİ ÖNERİ Girişin içerisinde aşağıda belirtilen maddeler alt başlıklara ayrılmaksızın, paragraflar biçiminde giriş metni içerisinde yazılır: Tez Araştırmasının Konusu; Sorunu; Amacı ve Önemi; Kapsam ve Sınırlılıkları; Varsa Varsayım(lar)ı; Kavramsal ve İşlevsel Tanımları ya da Kuramsal Temelleri ve Yöntemi belirtilir. GİRİŞ İKİNCİ ÖNERİ Girişin içerisinde aşağıda belirtilen maddeler sadece baş harfleri büyük; bold (koyu) alt başlıklar biçiminde ayrı ayrı belirtilerek yazılır. Tez Araştırmasının Konusu; Tez Araştırmasının Sorunu; Tez Araştırmasının Amacı; Tez Araştırmasının Önemi; Tez Araştırmasının Kapsam ve Sınırlılıkları Tez Araştırmasının Varsa Varsayım(lar)ı Bulgular Tez Araştırmasının bulguları bu bölümde yer alır, gerekliyse alt başlıklar ve bölümlere yer verilir. Eğer bulgular bu bölümde tartışılıyorsa, bölüm başlığı ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA biçiminde olmalıdır. TARTIŞMA da daha önce yakın alanlarda yapılmış çalışmalarla, daha önceden yapılmış benzer bulgulara sahip çalışmalarla, elde edilen bulgular aynılık ya da farklılık yönleri gözetilerek irdelenir Değerlendirme ve Sonuç Bu kısımda çalışmaya konu olan sorunun nasıl ve hangi yöntemle çözüme ulaştırıldığı anlatılır. Sonuç bölümü tezin yalnızca özeti olarak algılanmamalıdır. Burada tez konusu üzerinden kullanılan yöntemler özetlenmelidir. Elde edilen sonuçların açık ve basit cümlelerle ifade edilmesine dikkat edilmelidir. Tez çalışmasında başlangıçta belirlenen hedefe ne kadar ulaşıldığı ve ileriye yönelik çalışmalar için varsa öneriler belirtilmelidir Kaynakça Kaynakçada, tez metninde kullanılan tüm kaynaklar ayrıntılı künyeleri ile verilmelidir. Tez metninde kullanılmayan kaynaklara kesinlikle yer verilmemelidir. Kaynakça yazımı için 6.6 Kaynakça Yazım Kuralları başlıklı bölümde belirtilen kurallara uyunuz Ekler Çizelge, fotoğraf, harita, kroki, anket, kavram açıklamaları gibi gerekli görülen bilgi, belgeler ve ayrıntılı açıklamalar Ek ler olarak sunulabilir. Yazım kuralları için Ekler başlıklı bölümde belirtilen kurallara uyunuz. 7

12 3.16 Diğer Konular Yukarıda belirtilen tez sürecinin aşamaları ilerleyen bölümlerde yazım kurallarıyla birlikte detaylı biçimde açıklanmıştır. Tez hazırlanmasına yönelik olarak bu kılavuzda yer almayan konularda ise Enstitü Yönetim Kurulu (EYK) karar(la)ına uyulur. ARAŞTIRMA SÜRECİNDE YAPILAN BAŞLICA HATALAR ARAŞTIRMANIN BÖLÜMLERİ Konu Belirleme Kapak Sayfası Özet ve Abstract Giriş Literatür Bildirimi/Kaynak Taraması Yöntem Bulgular ve Sonuç Öneriler Kaynakça Tez Metninde Kullanılan Anlatım Dili ve Üslubu SIK RASTLANAN HATALAR Amaca ve eldeki olanaklara uygun ya da uygulanabilir bir konu seçmemek Düzenlemenin eksik bilgiler içermesi ve biçimsel hataların olması Çok uzun veya çok kısa yazılması. Amaç, yöntem ve bulguların dışına çıkılması. Abstract çevirisinin tam ve doğru olmaması Önsöz izlenimi verilmesi, çok uzun yazılması, konunun dışına çıkılması, gerektiği halde kaynak gösterilmemesi. Yeterli sayıda önemli kaynaklara yer vermemek, en yeni ve en güncel kaynakları gözden kaçırmış olmak. İncelenen kaynakları hatalı veya eksik değerlendirmek. Araştırma konusuna ve amaca uygun yöntem seçmemek. seçimi, veri toplama, veri analizi ve sonuçların takdiminde en uygun yolu izlememek. Denek sayısının yetersizliği ve kümeyi temsil etmemesi, vb. Bulguların hatalı olması ve sonuçların yanlış yorumlanması. İstatiksel analizlerin ve testlerin hatalı olması. Elde edilen bulgu ve sonuçların araştırmanın amacına ve kullanılan verilere uygun olmaması Önerilerin anlamlı ve uygulanabilir olmaması. Önerilerin çok uzun ya da kısa olması. Kaynakçada tez metninde kullanılmayan kaynaklara da yer vermek. Kaynakça düzenlemesinde tez kılavuzundaki kurallara uymamak. Anlatım dilinin ve üslubun, tezin konusuna ve okuyucu ya da yararlanıcı kitlenin seviyesine ve nihayet tezi kaleme alanın amacına ve düzeyine uygun seçilmemiş olması. 8

13 4 DETAYLI TEZ YAZIM PLANI Bu bölümde yer alan yazım kuralları genel yazım kuralları ve tez metninin yazımda uygulanacak kurallardır. Lütfen tezin tüm bölümlerini bu kılavuzda ayrıntılı olarak yer alan yazım kuralları ve planlama doğrultusunda uygulayınız. 4.1 Genel Yazım Kuralları Tez metninin genel olarak kolay anlaşılır, akıcı ve yazım kurallarına uygun bilimsel bir dille yazılmasına dikkat edilmelidir. Anlatım üçüncü şahıs ağzından yapılmalı, kısa ve öz cümleler kullanılmalıdır. Tezlerde yazım ve noktalama kuralları için Türk Dil Kurumu nun Yazım Kılavuzu na ve Sözlükleri ne başvurulur. Söz konusu sözlükte bulunmayan kelime ve deyimlerin kullanılması gerekirse, anlamı ve kullanılma gerekçesi bir dipnotla açıklanır. Tezlerde öncelikle yöntem birliği sağlanmalıdır. Örneğin, başka kaynaklardan aynen yapılan aktarmalar hariç, tez metninde 'kanun'/'yasa', 'tabiat'/'doğa', 'teori'/'kuram' gibi aynı anlama gelen terimlerin hangisi tercih edilecekse, sadece o terim kullanılmalıdır. Tez, bilgisayar ortamında MS Word gibi gelişmiş bir kelime-işlem programıyla yazılmalıdır ve lazer yazıcı ile çıktı alınmalıdır. Tezde kullanılacak çizelgeler, şekiller, resimler, grafikler, diyagramlar, vb. tasarımlar da bilgisayar ortamında oluşturulur. Çizelge, şekil, grafik ve diğer tasarımların kesinlikle fotokopi olmamalıdır. Yazımda virgül ve noktadan sonra bir karakter boşluk bırakılmalıdır. Virgül ve noktadan önce kesinlikle boşluk bırakılmamalıdır. Gerekli olduğu durumlarda italik ya da koyu (bold) düzen kullanılabilir. Ancak tez metnindeki bütün başlıklar koyu (bold) olmalıdır. Tezin hiçbir bölümünde silme, karalama ya da elle düzeltme yapılamaz. 4.2 Kullanılacak Kağıdın Özelliği ve Çoğaltma Tez yazımında kullanılacak kağıtlar A4 standardında (21 cm x 29,7 cm boyutlarında) ve 80 gram birinci kalite hamur beyaz kağıt olmalıdır. Tez metni, kağıdın yalnız bir yüzüne yazılmalıdır. Tezin kapağı birinci kalite bir yüzü parlak ve net beyaz olmalıdır. Tez bitiminde teslim iki aşamadan oluşur: 1. Aşama: Tez izleme komitesine ve/veya tez jürisine verilmek üzere spiral ciltli tezlerin hazırlanması ve tez savunma sınav tarihinden en az 3 hafta önce enstitüye teslimi (Jüriye tez teslimi Enstitü tarafından yapılır). 2. Aşama: Tez jürisinin (eğer tez başarılı bulunur ve kabul edilirse) önerileri doğrultusunda gerekli düzenlemelerin yapılması ve enstitü standartlarına uygun biçimde ve sayıda basılmış ve ciltli olarak teslimi 4.3 Kenar Boşlukları ve Sayfa Düzeni Tez çalışmasında kenar boşlukları ve sayfa düzeni için aşağıda alt başlıklarda belirtilen kurallara uyulması gerekmektedir. 9

14 4.3.1 Kenar Boşlukları Tezin tamamında yer alan her sayfanın sol kenarında 4 cm, alt ve üst kenarlarında 3 cm; sağ kenarında ise 2,5 cm boşluk bulunmalıdır. Kenar boşlukları ayarları Şekil.1. de gösterilen sayfa düzeni penceresinde yer alan sayfa yapısı sekmesinden yapılacaktır. (Bkz.Ek: IX) Şekil 1. Sayfa Yapısı Ayarı Yazım düzenini korumak amacı ile tüm satırlar yukarıda belirtilen ölçülere uygun olarak aynı hizada bloklanmalıdır yani metin iki yana yaslanmış olmalıdır. Ancak bölüm başlıkları, birinci derece başlıklar, tablo, resim vb. ve altında yer şekil, tablo, resim yazıları gerektiği zaman ortalanabilir. Satır sonlarında kelimeler tire ile bölünmemeli, her sayfanın sonunda veya sayfa başlarında paragrafın en az iki satırı bulunmalıdır. Sayfa sonuna gelen başlık veya alt başlıklardan sonra da en az iki satır yazı bulunmalıdır aksi takdirde sayfa sonunda yer alan başlıktan sonra iki satırdan az yazı sığıyorsa yeni bir sayfadan başlanmalıdır Yazı Tipi ve Boyutu Metin, Times New Roman yazı tipinde 12 punto; dik ve normal harflerle yazılmalıdır. İtalik yazı karakteri, sadece gerekli durumlarda; Latince isim, kısaltmalar, teori/tanım ve 3 satırı aşmayan alıntılarda kullanılabilir. Ancak sayfa altında verilecek dipnotlar, fotoğraf, resim ve/veya şekil altı açıklamalarında harf büyüklüğü 10 pt olmalıdır. Başlıklar, alt başlıklar ve kapak yazılarının puntoları farklıdır, ayrıntılı bilgiler için ilgili bölümlere bakınız. 10

15 4.3.3 Satır Aralıkları ve Satır Başı Tez metninin her sayfası 1,5 satır aralığı ile yazılmalıdır. Paragraf ayarı olarak Girinti Sağ-Sol (0 cm), Önce (6 nk), Sonra (6 nk), Satır Aralığı (1,5 satır), Özel (İlk Satır) ve Değer (1,25) verilmelidir. Paragraf Ayarlarından Şekil 2. deki örneğin aynısını uygulayınız. Şekil 2. Paragraf Ayarı Şekillerin ve çizelgelerin altlarında verilen açıklamalar ile 3 satırı aşan alıntılar, dipnotlar ve kaynakça şekiller; resimler vb. dizinlerinin yazımında ise tek satır aralığı kullanılmalıdır. Yeni bir paragrafa başlarken önceki satır ile yeni satır arasında enter tuşu ile boşluk bırakmayınız Dikkat: Bu değerler tezin ana metnine ait bir ölçülendirmedir, tezde yer alan bazı bölümlerde farklı ayar değerleri kullanmak gerekmektedir, lütfen tez yazım kılavuzunun tüm bölümlerini ayrıntılı olarak inceleyiniz ve belirtilen kurallara uyunuz Bölüm ve Alt Bölümler ve Başlıkları Tezde içeriği oluşturan bilgi türleri çeşitli bölüm ve alt bölümler halinde kümelendirilir. Tez metninde her yeni bölüm, yeni bir sayfadan başlamalıdır. Her yeni bölümün başına roma rakamlarıyla kaçıncı bölüm olduğu büyük harflerle ve ortalanarak yazılır; I. BÖLÜM, II. BÖLÜM gibi. Ardından Birinci derece bölüm başlıkları tamamı büyük harflerle yazılır ve ortadan hizalanır. Birinci derede bölüm başlıklarında paragraf ayarlarında yer alan özel sekmesi (yok) olarak ayarlanmalıdır yani başlıklar ortalanırken içeriye ilk satır 11

16 sekmesi ve 1,25 lik değer girintisi verilmeyecektir. (bkz. Şekil 3) İkinci, üçüncü ve dördüncü derece alt bölüm başlıklarında her kelimenin ilk harfi büyük diğerleri küçük harflerle yazılmalıdır ve paragraf ayarları tez metninin paragraf ayarları ile aynı olmalıdır.(bkz. Şekil 2) Tüm bölüm başlıklarında yazı karakteri koyu (bold) ve 12 punto olmalıdır. Başlıklarda eğer "ve/veya/ile" vb. bağlaçlar varsa, bunlar küçük harflerle yazılır. Dikkat: Başlıkların öncesi ve sonrasında enter ile boşluk bırakmayınız. Satır Aralıkları ve Satır Başı adlı bölümde belirtilen tüm metine uyguladığınız ayarlar yeterli olacaktır Şekil 3. Birinci Derece Başlık Paragraf Ayarı Bölüm ve alt bölümlerin başlıklarının metin içerisinde yazımı ve numaralandırılmasına örnek: I.BÖLÜM 1. BİRİNCİ DERECE BÖLÜM BAŞLIĞI (BÜYÜK HARF, 12 Punto ve koyu) 1.1. İkinci Derece Bölüm Başlığı (Küçük harf, 12 Punto ve koyu) Üçüncü Derece Bölüm Başlığı (Küçük harf, 12 Punto ve koyu) Dördüncü Derece Bölüm Başlığı (Küçük harf, 12 Punto ve koyu ) Genellikle 4. derece alt bölümden daha ileri alt bölüm başlıkları kullanılmaması tercih edilir. 12

17 4.3.5 Sayfa Numaralandırma Sayfa numarası Sunuş/Önsöz den başlayarak verilir. Girişe kadar olan İçindekiler, Özet, Teşekkür, Sonuç, Kısaltmalar ve Şekiller vb Dizini"sayfaları küçük Romen rakamlarıyla (i, ii, iii, iv, v, vi ); giriş bölümü ile başlayan diğer sayfalar ise Arap rakamlarıyla (1, 2, 3, 4, 5 ) numaralandırılır. Sayfa numaraları, kağıdın sağ alt köşesine yazılmalıdır. Sayfanın sağ alt kısmında yer alan numaraların sağ ve sol yanında başka herhangi bir işaret bulunmamalıdır. Dış ve iç kapak dışında tezin tüm sayfaları numaralanır. Sayfa numaraları metin için kullanılan yazı karakteri ile aynı yazılmalı: Times New Roman yazı karakteri ve 12 punto ölçüsü ile yazılır. 5 TEZDE BULUNAN ÖZEL SAYFALARIN YAZIM KURALLARI Tezde yer alan metin bölümlerinin yazım kuralları aşağıda yer alan bölümlerde belirtilen kurallara uygun olarak düzenlenmelidir. 5.1 Dış Kapak Dış ve iç kapak için sayfa ayarı, üst (2 cm), alt (2,5 cm), sol (2,5 cm) sağ (2,5 cm) olarak belirlenir. Kapak düzenlemesi aşağıda belirtilen sıra ve ölçüler ile uygulanır. Paragraf ayarları Şekil 4. de ki gibi yapılır. Şekil 4. Dış Kapak Paragraf Ayarları Logo: Kapakta en üstte renkli Süleyman Demirel Üniversitesi nin renkli logosu bulunur. Logo 2,5 x 2,5 cm boyutlarında olmalıdır ve kapak sayfasının en üstünden 2,5 cm aşağıya yerleştirilmelidir. Yukarıdaki sayfa ayarları doğru kullanıldığında logo otomatik olarak 2,5 cm aşağıya yerleşecektir. Üniversite ve Enstitünün Adı: Logodan 1 cm aşağıya Üniversite ve Enstitünün adı koyu (bold) büyük harflerle, Times New Roman yazı karakteri, tek satır aralığı ve 14 punto büyüklük ile yazılmalıdır. 13

18 Tez Adı: Koyu (bold) büyük harflerle, Times New Roman yazı karakteri, tek satır aralığı ve 14 punto büyüklük ile yazılmalıdır. Yazar İsmi: Koyu (bold), Times New Roman yazı karakteri ile 14 punto büyüklük ile yazılmalıdır. Tez Türü: Koyu (bold) harflerle, Times New Roman yazı karakteri ile 14 punto büyüklük ile yazılmalıdır. Danışman Adı: Koyu (bold), Times New Roman yazı karakteri ile 14 punto büyüklük ile yazılmalıdır. Yer Tarih: Kapak sayfasının altından 2,5 cm yukarıya yerleştirilir. Koyu (bold), Times New Roman yazı karakteri, tek satır aralığı ve 12 punto büyüklük ile yazılmalıdır. Yıl olarak tezin ilgili Enstitüye sunulduğu tarih yazılır. Yukarıdaki sayfa ayarları doğru kullanıldığında yer, tarih otomatik olarak 2,5 cm yukarıya yerleşecektir. Not: Üniversite ve Enstitünün adı ile yer tarih arasında kalan tüm boşluklar olabildiğince eşit olarak ayarlanır. Anabilim dalları ve programlar, Enstitü kuruluş şemasındaki tam isimleri ile yazılır. Kapaktaki yazıların hepsi açıklanan kenar boşlukları içinde kalan alanda, düşey orta eksene göre simetrik (ortalanarak) yazılır. Uygulama örneğini görmek için Ek XI e bakınız. 5.2 İç Kapak Sayfası basılır. İç kapak biçim olarak tezin dış kapağının aynısıdır ancak bristol kağıda değil normal 80 gramajlı kağıda 5.3 Kabul ve Onay Sayfası Sınav tutanağı içeriğindedir. Tez jürisi üyelerinin imzalarını içeren bu sayfa biçim olarak Ek I deki gibi düzenlenmelidir. Tek satır aralığı ile yazılmalı, diğer ölçüler tez metninde kullanılan değerler ile aynı olmalıdır. 5.4 Bildirim Sayfası Yapılan tezin orijinalliğini ifade eden ve sunum yapılış biçiminin açıklandığı Bildirim Sayfası Ek II de gösterildiği gibi hazırlanır. Tek satır aralığı ile yazılmalıdır, diğer ölçüler tez metninde kullanılan değerler ile aynı olmalıdır. 5.5 Sunuş /Önsöz Bölümlerin ilk sayfası niteliğinde yazılır ve bir sayfayı geçmez. Bu bölümde tezi destekleyen kurumlara ve yardımcı olan kişilere teşekkür edilebilir. Başlık olarak Sunuş veya Önsöz den biri seçilir ve metnin sonunda sağa dayalı olarak Ad-Soyadı, ve ay, yıl biçiminde tarih yazılır. Bu iki unsur aynı hizada olur. Sunuş/Önsöz, yapıtın ortaya konmasına ilişkin bilgileri içeren bir ya da birkaç sayfalık bir kısımdır, girişle karıştırmamak gerekir. Sunuşta, özellikle çok kısa olarak, konu belirtilir, inceleme konusunun gerekçelerine değinilir. Amacı belirtilen çalışmanın varsa yürütülmesinde ve tamamlanmasında karşılaşılan güçlükler açıklanır. Böylece okuyucunun yapıtı hangi bağlamda değerlendirmesi gerektiği ortaya konmuş olur. Ayrıca önsözde, yapıtın ortaya konmasına katkıda bulunmuş olan kurum ve kişilerin katkıları belirtilir. Maddi ve manevi açıdan destek olmuş kurum ve kişilere katkıları nedeniyle teşekkür edilir. için Ek III e bakınız 14

19 5.6 Türkçe / İngilizce Özetler Özetlerde tezde ele alınan problem kısaca tanıtılarak, kullanılan yöntemler ve ulaşılan sonuçlar belirtilir. Özetler, en az 150 en fazla 250 kelimeden oluşmalıdır ve kaynak verilmez. İngilizce Özet Türkçe Özetin karşılığıdır. İngilizce özette tezin türünü belirten bölüme (Ek V de yer alan. Thesis bölümü) Yüksek Lisans tezleri için MA Thesis, Sanatta Yeterlik tezleri için MFA/Ph.D. Thesis yazılır. Özetlerin başına, büyük harflerle sayfa ortalanarak (Türkçe özet için) ÖZET ve (İngilizce özet için) ABSTRACT yazılır ve birinci dereceden başlık formatında yazılacaktır. Özetin metni bir satır aralığı ile yazılmalıdır, diğer ölçüler tez metninde kullanılan değerler ile aynı olmalıdır. Uygulama örnekleri için Ek IV ve Ek V e bakınız. 5.7 Adama Sayfası bırakılmıştır. Aday isterse tezini istediği bir kişiye ya da kişilere adayabilir. Adama yazısının biçimi yazara 5.8 İçindekiler İçindekiler listesinde yer alan birinci dereceden başlıkların tamamı büyük harf, koyu; ikinci, üçüncü, dördüncü (vd.) dereceden başlıklarda her bir kelimenin sadece ilk harfi büyük, koyu yazılır. 1 satır aralıklı ve iki yana yaslı olmalıdır. İçindekilerin tam ortalanabilmesi için paragraf ayarlarından Girinti bölümünde yer alan Özel Sekmesinin değeri (yok) olarak seçilmelidir. Diğer ayarlar alt başlıklara göre değişmektedir. (Bkz. Şekil 5) Şekil 5. İçindekiler Paragraf Ayarı İçindekiler Tablosu seçilen giriş ve tez içeriği biçimine göre oluşturulur. Birinci ve ikinci biçim örneğine göre hazırlanmış tablolar için Ek VI e bakınız. 15

20 5.9 Kısaltmalar, Çizelge, Şekil vb. Dizinleri Metin içinde Kısaltmalar, Çizelge, Şekil ve Semboller var ise, ilgili listeler oluşturulmalıdır. Bu listeler 1 satır aralıklı olarak hazırlanmalıdır. Satır aralığı dışındaki diğer değerler tez metininde uygulanan değerler ile aynı olmalıdır. Uygulama leri için Ek VII ve Ek VIII e bakınız 5.10 Giriş Girişin sayfa düzeni tez metni ile aynı olmalıdır ve başlık olarak GİRİŞ yazılır ve birinci derece başlık kurallarına uygun düzenlenir Ekler Bazı bilgilerin tez metninde yer alması okuyucu tarafından gereksiz ayrıntı olarak algılanabilir, bu tür ayrıntılardan metni arındırmak veya bazı belgelerin metin içinde verilmesinde fiziki güçlükler var ise Bunların ekler bölümünde verilmesi daha kolaydır (Karasar, 1995:40). Ekler, tezin kaynakça sayfasından sonra yani tezin en sonunda yer alır. Ekler başlığı birinci derece başlık yazım kuralları ile yazılır. Her ek ayrı ayrı sayfalarda oluşturulmalıdır. Her eke büyük Romen rakamlarıyla bir numara ve isim verilir ve Times New Roman; 12 punto; koyu (bold) yazılır. Örneğin, EK I Bilgi Merkezleri gibi Şekiller: Grafik, harita, her türlü çizim, fotoğraf, şekil olarak isimlendirilir. Şekillerle metin içerisinde mutlaka atıf yapılmalıdır. Şekiller sayfa düzeni esaslarına uymak şartı ile metinde ilk söz edildikleri yerden hemen sonrasına olabildiğince yakın yerleştirilmelidir. İki yana hizalanarak ya da gerekliyse ortalanarak verilebilir. Birden fazla şekil aynı sayfaya yerleştirilebilir. Ancak iki sayfadan daha fazla sürekli şekil verilmez. Çok sayıdaki şekil, gerektiğinde ekler bölümünde arka arkaya verilebilir. Tezde verilen şekiller numaralandırılmalı ve açıklamaları yapılmalıdır. Şekil 1. : vb. biçiminde sıra ile numara verilir ve Times New Roman yazı karakteri, koyu, 10 punto yazılır. Ardından gelen açıklama da Times New Roman yazı karakteri, koyu, 10 punto, büyük harfle başlayarak küçük harfle devam eder. : Fotoğraf 1. : Albert Einstein Her şeklin numarası ve açıklaması şeklin altına yazılır. Şekil vb. alt yazısı ve şeklin tamamı aynı sayfa içinde yer almalıdır. Ancak çok zorunlu durumlarda bir sayfayı aşan büyüklükteki resim ikinci sayfadaki 16

21 devamının sonuna aynı şekil numarası yazılarak, alt yazısından önce Türkçe tezler için parantez içinde (devam), İngilizce tezler için ise parantez içinde (continued) yazılmalıdır. : Şekil 1. (devam).. Eğer şekil ortalanacak ise bunların paragraf ayarı Şekil 6. daki biçimde yapılır ancak bu ayarlar kesinlikle tez metnine uygulanmaz sadece fotoğraf, tablo vb. ve açıklama yazıları için geçerlidir. Şekil 6. Paragraf Ortalama Ayarları Eğer tezin herhangi bir sayfasında, daha önceki sayfalarda değinilmiş ve yer almış olan şekil veya tablolara atıfta bulunmak gerekiyorsa, bu durumda parantez içinde "bakınız" anlamına gelen "Bkz." kısaltması ile yapılmalıdır Tezin Sırt Kısmı Tezin sırtına yukarıdan aşağıya doğru okunacak biçimde, yazar soyadı, tezin adı, tezin kabul edildiği yıl ve tezin türü; (YL) veya (SY) yazılır (Bkz. Ek X). Tezin/raporun sırt kısmında yer alan bilgiler, Times New Roman yazı karakteri kullanılarak, yukarıdan ve aşağıdan 2 cm boşluk bırakacak şekilde, tek satır aralığında, 12 punto büyüklüğünde, koyu (bold) yazı biçimiyle ve büyük harflerle yazılır. Tezin adını, cilt sırtına sığmaması durumunda uygun biçimde kısaltılabilir. Tarih ile alt kenar arasında da 2 cm boşluk bırakılmalıdır. Ortada yer alan diğer boşluklar eşit olarak düzenlenir. 6 KAYNAK GÖSTERME VE GÖNDERME-ALINTI YAPMA Enstitümüzde Yazar-Tarih Yöntemi ne göre Metin İçi Kaynak Gösterme Sistemi kullanılır. Tezde, başka kaynaklarda yer alan görüş, bilgi ya da bulguların özü değiştirilmeden, araştırmacının kendi cümleleriyle özetlenerek verilmesine "dolaylı aktarma" ya da "gönderme" denir. Ancak, başka kaynaklarda yer alan görüş, 17

22 bilgi ya da bulgular hiç değiştirilmeden, aynen aktarılıyor ise, buna "doğrudan aktarma" ya da "alıntı" denir. Bir kaynaktan gönderme ya da alıntı yapılması durumunda (metin, şekil, çizelge vb. dahil) kaynağa mutlaka atıfta bulunulmalıdır. Tez metni içinde gönderme ya da alıntı yapılarak yararlanılan her kaynak, bitirme tezin "Kaynakça" bölümünde yer almalıdır. 6.1 Metin İçi Kaynak Gösterme Metin içi kaynak gösterme sisteminde sınırlı ifade edilen kaynaklar kaynakçada açılımlı olarak tanıtılır. Bu sisteme dipnotsuz kaynak gösterme, parantezli kaynak gösterme ya da bağlaç yöntemi de denilmektedir. SDÜ Güzel Sanatlar Enstitüsünce Metin içi kaynak göstermede parantezli kaynak gösterme sistemi (yazar-tarih) benimsenmiştir. Yazar-tarih sistemi, Amerikan Psikoloji Derneği'nin benimsediği bir sistem olup bu derneğin baş harflerinden oluşan APA (American Psychological Association) ile anılmaktadır. Bu sistem sosyal bilimlerin çeşitli disiplinlerinde kullanılmaktadır. Yazar-tarih yöntemine göre metin içinde kaynak gösterme, metinle ilgili kelimeden, kavramdan vb. sonra ya da ilgili kelimenin, kavramın, bilginin, bulgunun ya da düşüncenin verildiği cümleden sonra açılan bir parantezin içine, yazarın Parantez, Soyadı (Baş Harfi Büyük), virgül ve bir boşluk yayın tarihi, tarihten sonra iki nokta üst üste (":") konulduktan sonra boşluk bırakmaksızın sayfası belirtilir ve..(yener, 1997:33) örneğinde olduğu gibi parantez kapatılır. Birden fazla sayfadan yararlanılmış ise sayfa numaraları arasında bir virgül ve bir karakter aralık konulmalıdır. Eğer sayfa aralığı veriliyorsa, (Yener, 1997: ) örneğinde olduğu gibi, iki sayfa arasında ara bırakılmadan tire ("-") kullanılmalıdır. Eğer cümlenin sonuna gelindiyse nokta (.) gönderme ya da alıntı yapılan yazar-eser bilgisinin yer aldığı parantezin kapatılmasından sonra dışarıya konulur. : Parantez aç Yazarın soyadı Virgül (Yener, 1998:16). Nokta Parantez kapat Sayfa numarası Boşluk Basım yılı İki Nokta ler: İletişim bir faaliyettir. Sadece konuşmanın değil, konuşma ve işitme eylemlerinin bir arada bulunduğu yerde iletişimden söz edilebilir. Benzer bir biçimde; bir fotoğrafın iletişim süreci içinde ele alınabilmesi için, fotoğraf çekme ile fotoğraf izleme eylemlerinin birlikte var olması gerekir (Becer, 1997:11). Becer (1997:11)'e göre, iletişim bir faaliyettir. Sadece konuşmanın değil, konuşma ve işitme eylemlerinin bir arada bulunduğu yerde iletişimden söz edilebilir. Benzer bir biçimde; bir fotoğrafın iletişim süreci içinde ele alınabilmesi için, fotoğraf çekme ile fotoğraf izleme eylemlerinin birlikte var olması gerekir. 18

23 DOĞRU YANLIŞ (Becer, 1997:11). (Becer, 1997:11.) 6.2 Yazar - Tarih Sisteminde Uyulması Gereken Yazım Kuralları Tek yazarlı eser; Metin sonunda yazarın baş harfi büyük olacak şekilde Soyadı, yayın tarihi: sayfa numarası ayıraç içinde verilir. " Birçok alt kültür ve karşı kültür alanlarıyla günümüz toplumları çoğulcu toplum yapısını oluşturmaktadır" (Eroğlu, 1996:26). İkincil bir kaynak; İkincil kaynaktan alınan gönderme ya da alıntı yapılan bulgu, düşünce, bilgi vb ise;... Giddens, üçüncü yol düşüncenin Büyük Britanya'da başarılı olmasının nedenlerinden biri olarak, bu ülkedeki siyasal sistemin evrim geçirme yeteneğini gösterir (Giddens, 2000:47'den akt. Karaman, 2003:11). İki yazarlı eser; Yayın yazarı iki kişi ise; yazar Soyadları arasında "ve" kelimesi kullanılır.... (Seyidoğlu ve Balcı, 2001:45). İkiden fazla yazarlı eser; İkiden fazla yazarlı eserler birden fazla kaynak gösterildiğinde, ikinci göndermeden sonra ilk yazarın Soyadından sonra "ve diğerleri" anlamına gelen "v.d." kısaltması kullanılabilir. (Kurun, Ebrulan, Yiğit ve Bengisu, 1989:56) yerine; (Kurun vd., 1989:56) kullanılabilir. Bir konu hakkında çok yazara başvurulmuş ise; aynı paragrafta birkaç kaynak birden verilecekse; yazarların soyadı ve tarih, sayfa numarası yazılmalı, sonra noktalı virgül (;) ile ayrılmalıdır. Sıralama yeni yayından eski yayına doğru olmalıdır. (Mardin 1998; Ortaylı 1995; İnalcık 1985). Aynı yazarın değişik yıllarındaki yayınları aynı anda kaynak olarak gösteriliyorsa; yayın tarihleri eski yayından yeni yayına doğru sıralanmalı ve yazarın soyadı bir kez yazıldıktan ve virgülle ayrıldıktan sonra, yayın tarihleri yeniden eskiye doğru aralarına noktalı virgül (;) konularak ayrılmalıdır.... (Becer, 1997a; 1997b; 1997c). Aynı yazarın aynı yıl içerisinde yaptığı birden fazla eserden alıntı yapılmışsa; Aynı yazara ait iki ya da daha fazla yapıta gönderme yapılıyorsa yayın yılına alfabetik sırayı izleyen harfler eklenir. Kaynakçada eserin açılımı yapılırken de ilgili eser ilgili harfin yanında açıklanır. (Fuat, 2000a; 2000b). Tarihsiz çalışma; yaralanılan kaynağın tarihi yoksa (yazar soyadı, t.y.:sayfa numarası/numaraları). Biçiminde düzenlenir. 'Kısaltmalar Dizini'nde bu kısaltmaya (t.y.) yer verilir.. (Yener, t.y.:114). Sözlü ve yazılı görüşmeler; söyleşi, konuşma, mülakat/görüşme; metin içinde dipnot şeklinde verilir ve kaynaklar listesinde de yer alır. Söyleşi, mülakat veya görüşme, metin içinde aşağıda açıklandığı biçimde belirtilir ve bunlar ile ilgili yazılı bir metin var ise isteğe bağlı EKLER bölümünde verilebilir. Sözlü veya yazılı görüşme yapılan kişinin adının baş harfi yazılıp nokta (.) konulmasının ardından soyadı yazılarak virgülle (,) görüşme tarihinden ayrılır.... (İ. Erdoğan, sözlü görüşme, 20 Eylül, 2004). 19

24 Yazarsız çalışma; rapor ya da benzeri çalışmalarda yazar ismi olmadığı için kaynağın adı ve tarihi verilir.... (Türkiye'de Turizm Harcamaları, 2001). Yayınlanmamış Tez, Rapor ve Bildiriler: Diğer yayınlarda olduğu gibi gösterilir. Fark, yayın yılı yerine; tez, rapor ya da bildirinin sunuluş tarihinin verilmesidir.... (Köse, 1999:7). Aynı soyadını taşıyan yazarlar Eğer aynı soyadına sahip birden fazla yazara gönderme yapılıyorsa yapıtların yayın yılları farklı olsa bile, cümle içinde yazarların adları da belirtilmelidir. Jale Parla (1989); Taha Parla (1993). İki ya da daha fazla yapıt İki ya da daha fazla yapıta gönderme yapılıyorsa alıntı yapılan yapıtların yazarlarının soyadları, alfabeye göre sıralanır. (Feigenbaum ve McCurduck, 1983; Roszak, 1989, 1991). Yasa Tasarıları, Bakanlar Kurulu ve Anayasa Mahkemesi Kararları: TBMM'ne sunulmak üzere hazırlanan/sunulan yasa tasarıları, henüz tasarı halinde olduklarından, onları hazırlayan kişi ya da kurum adıyla; Bakanlar Kurulu ve Anayasa Mahkemesi Kararları da bu kurumların adıyla birlikte verilir. Buradaki kişi ve kurum adları yazar adı gibi işlem görür. Parantezli referans sisteminde bu tür yayınlarda, ayrıca tasarı ya da kararı tanıtıcı başlık da, aynı yazım kuralları ile parantez içerisinde yer alır. Uzun başlıklarda anlamı bozmayacak şekilde ilk 3 kelimeden sonra üç nokta konularak kısaltma yapılabilir.... (Başbakanlık, Milli Eğitim Temel Kanun Tasarısı, 1972:3) (Anayasa Mahkemesi, *1739 Sayılı Milli Eğitim Temel.+, 1974:2)... (TBMM Tutanak Dergisi, 1998:12) Arşiv Belgeleri: Bu tür eserlerde sırasıyla varsa belgenin adı, yoksa belgeye uygun bir başlık köşeli parantez içinde verilir. Bunu takiben belgenin orijinal tarihi ve varsa ayfa/yaprak numarası belirtilir.... (Nüfus Yoklama Defteri, 1266) (*Bükreş Antlaşması+, 17 Cemaziyelevvel 1227 / 16 Mayıs 1812) Yazma Eserler: Yazma eserlerde yazar ve eser adından sonra yazmanın yaprak numarası verilir.... (Şakir, Divan-ı Şakir, y.75a) Elektronik ve Dijital Kaynaklar: Yazar varsa: İnternet sayfalarından yapılan alıntılarda varsa yazar soyadı yazılır ve araya virgül konulduktan sonra diğer bilgiler (basım/erişim tarihi, sayfa numarası) verilir. 20

25 ... (Aksu, 2001:47) İnternetteki kaynak hem basılı olarak yayınlanmış hem de internette yer alıyorsa, alıntı internet sayfalarından yapılsa dahi, öncelikli olarak basım tarihi gösterilir ve aynen basıldığı şekilde internette yer aldığı için de sayfa numarası verilir. Söz konusu kaynağın basılı şekli yoksa erişim tarihi gün, ay, yıl olarak verilir. Erişim tarihi kişinin araştırma tarihine bağlı olarak değişeceğinden, ekleme niteliğinde köşeli parantez içinde gösterilir.... (Keser, [ ]) Yazar yoksa: Eğer yazar bilgisi yoksa makale adı, o da yoksa internet sitesinin açık adresinin ardından virgül konularak erişim tarihi gün, ay, yıl olarak yazılır.... ( [ ]) Gazeteler: Gazetelerden yapılan alıntılarda makalenin ve/veya köşe yazarının soyadı, gazetenin tarihi ve sayfa numarası verilir. Yazar adı yoksa makalenin adı, gazetenin tarihi ve sayfa numarası ile giriş yapılır. (Kışlalı, 1998, 2) (Factoring Nedir, 1999, 12) 6.3 Ara Notlar Metin içinde açıklayıcı ya da detay verici nitelikteki ara notlar, biçim olarak aşağıdaki şekillerde verilebilir: ler: İki virgül arasında ara not/,...,: "Bilimsel ve kesinleşmiş bir varsayım olarak kullanılan bu ilişki, Weber ve Planck kuramına göre, son derece tartışmalıdır." Ayıraç içinde ara not (... ): "Avrupa'da fizik öğrenimi yapmış olan Boas, Einstein'in (özellikle görelilik kuramının) etkisi altında kalmıştır." Uzun tire arasında ara not -...-: "Mutasyon ilkesi -ki Darwin onu henüz bilmiyordubiyoloji sözlüğüne sonradan girmiştir." Kesme içinde ara not '... ': Kesme ('...') yerine çift tırnak ("...") kullanılmamasına dikkat edilmelidir. : "İşte bu kavram, 'survial of the fîttest' şekliyle, biyoloji ve sosyoloji gibi disiplinlerde farklı amaçlarla ve farklı anlamlarda kullanılmıştır". 6.4 Alıntı Tez metni içerisinde bir başka kaynaktan alınan bir bölüm aynen aktarılmak isteniyorsa, dört satıra kadar olan alıntılar metinde tırnak içerisinde verilir. : Weber'e göre, "Elde etme dürtüsü, kazanç sağlama, para peşinde koşturma, mümkün olan en fazla miktarda para kazanma dürtüsünün, kendi başına kapitalizmle hiçbir ilgisi yoktur." (Weber,1930). Weber, burada sınırsız kazanma açlığının, kapitalizmin ruhuyla ilgili olmadığını belirtir. 21

26 Alıntılarda dört satırdan fazla olan aktarmalarda blok aktarma kullanılır. Blok aktarma ayrı bir paragrafta yer alır. Ana metnin son satırından itibaren normal metinde kullanılan satır aralığı ile bir aralık boşluk bırakılır. Blok alıntıların ayarları normal metinden farklıdır. Bu ayarlar Şekil 6.daki gibi uygulanır. Şekil 7. Blok Dipnotların Paragraf Ayarı Alıntıdan sonra, tekrar ana metne geçerken, yine normal metinde kullanılan satır aralığı ile bir satır aralığı boşluk bırakılarak, alıntı ile metnin ayırt edilmesi sağlanır. : Gutmann ve Thompson (1996) bu konudaki yaklaşımını şöyle açıklamıştır: Batı ülkelerinde özgürlük en önemli sorun olmaktan çıkmıştır. Artık, bu ülkelerdeki en temel sorun fırsat eşitliğinin sağlanması ve temel fırsatların herkes için garantilenmesidir. Temel fırsatların garantilenmesi için de devletin, sağlık ve eğitim gibi konularda bazı sorumluluklar üstlenmesi zorunluluğu devam etmektedir (Gutmann ve Thompson, 1996: ). Gutmann ve Thompson (1996)'ın açıklamalarındaki temel yaklaşıma paralel olarak bir diğer yaklaşım da Alvin Toffler (1997) tarafından ortaya atılmıştır (şeklinde tez metni devam eder). Alıntıda Bilgileri Atlayarak Verme: Tezde, kaynaktan aynen aktarılan bilgilerin tamamı verilebileceği gibi, belirli cümle, satır, paragraf, sayfa atlanarak da verilebilir. Bu durumda, atlanarak verilen kısmı belirtmek için, atlanan her yer için üç nokta (...) kullanılır. :... Gösterge derken, Peirce bir oluşumu kastetmektedir. Gösterge terimi Pierce için yalnızca somut biçim anlamına geliyor diye kestirip atamayız, terim ister istemez, gösterileni de içermektedir, ama ağırlık, somut ve biçimsel olan taraftadır. Bu durumda Saussure'ün gösteren terimi ile Pierce'deki gösterme teriminin yanlış olarak eş tutulmasına yol açmıştır (Erkman, 2005: ). 22

27 6.5 Dipnotların Açıklama Amaçlı ı Dipnotlar, ister metin içi kaynak gösterme, isterse dipnotlu kaynak gösterme yöntemi kullanılsın, atıf yapılan kaynağı vermenin yanında, açıklama ya da bir konuya, yaklaşıma vb. dikkati çekmek için de kullanılabilir. Açıklayıcı bilgiler iki şekilde kullanılabilir: a. Bir konu, kavram, terim vb. hakkında bilgi vermek için;... Vogel, orthocromatic 1 tabakaları ilk üreten kişidir... Sayfa sonu dipnot; 1 Yeşil, mavi, ve mor ışığa duyarlı tabaka. b. Anlatılan ve/veya özetlenen konu, kavram ve terim hakkında detaylı bilgi vermek için kullanılır....paul Strand tarafından 1916 yılında gerçekleştirilen "Yakın Plan Sokak Portreleri" 2 istisna olarak... Sayfa sonu dipnot; 2 Detaylı bilgi için bakınız. Not: Alıntılar ve kaynak gösterme ile ilgili etik konular hakkında SDÜ Etik Kurulu nca Enstitü Öğrencileri için hazırlanan Etik İhlalleri ile ilgili adresinden bilgi alınabilir. 6.6 KAYNAKÇA YAZIM KURALLARI Kaynakça bölümü araştırmanın son bölümüdür. Araştırmada kullanılan tüm kaynaklara (ikincil bir kaynaktan yapılan alıntının ait olduğu birincil kaynaklarda dahil), tezin Kaynakça Bölümünde mutlaka yer verilmelidir. Kaynakça yazımında, sadece tek bir kaynakça yazım yöntemi kullanılmalıdır. Bu yöntemin kurallarına ve biçime göre kaynakça düzenlenmelidir: Uygulama için aşağıdaki kurallara lütfen uyunuz. Kaynakça yeni bir sayfada başlar. Kaynakça başlığı 1. derece başlık formatında (normal; 12 punto; Times New Roman; koyu; büyük harflerle) yazılır ve ortalanır. Kaynaklar, yazarların soyadına göre alfabetik olarak sıralanmalıdır. Yazarların soyadı (BÜYÜK HARF), sayfanın sol kenar boşluğu hizasından başlanarak yazılmalıdır. SOYADI yazıldıktan sonra virgül ve bir boşluk konulmalı, yazar isminin baş harfi büyük harf ile yazılarak nokta konulmalıdır. Kaynakçada önce kitaplara, sonra makalelere ve daha sonra da diğer kaynaklara yer verilmelidir. Kitaplar, makaleler, internet kaynakları gibi alt başlıklar sadece baş harfi büyük, normal; 12 punto; Times New Roman; koyu harflerle yazılır ve sola dayanır. Bu alt başlıklar öncesinde 1 enter ile aralık verilerek yukarıdaki bölümden ayrılır. Kaynakçanın sayfa yapısı tez metni ile aynı ayarda düzenlenir. (Bkz. Şekil I) 23

28 Kaynakçanın paragraf ayarları Şekil 8. de verilen değerleri kullanılır. Şekil 8. Kaynakçanın Paragraf Ayarları Noktalar ve virgüllerden sonra bir boşluk bırakılır. Alfabetik sıra uygulanır. Kaynak yazılırken varsa yazarın unvanı kullanılmaz. Tarihler parantez içinde verilir ve parantez kapatıldıktan sonra mutlaka nokta koyulur. 24