BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİDE İMAJ OLUŞUMU / GÖSTERİMİ, ÜÇ BOYUTLU (3D) İMAJ İŞLEME VE GÖSTERİM TEKNİKLERİ : MULTISLICE BT DE SANAL LARİNGOSKOPİK

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİDE İMAJ OLUŞUMU / GÖSTERİMİ, ÜÇ BOYUTLU (3D) İMAJ İŞLEME VE GÖSTERİM TEKNİKLERİ : MULTISLICE BT DE SANAL LARİNGOSKOPİK"

Transkript

1 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TAKSİM EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ RADYODİAGNOSTİK KLİNİĞİ ŞEF: Rad.Dr.Bülent ÖNER BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİDE İMAJ OLUŞUMU / GÖSTERİMİ, ÜÇ BOYUTLU (3D) İMAJ İŞLEME VE GÖSTERİM TEKNİKLERİ : MULTISLICE BT DE SANAL LARİNGOSKOPİK UYGULAMALAR Dr. Varol TOPCU (Uzmanlık tezi) 1

2 İstanbul 2005 Uzmanlık eğitimim süresince bilgi ve deneyimleri ile yetişmemde emekleri bulunan, değerli hocam sayın Rad.Dr.Bülent Öner e, Tez çalışmamda ve uzmanlık eğitimim sırasında bilimsel katkı, destek ve ilgisini esirgemeyen,uzman doktorlarımız sayın Rad.Dr. Emin Zeybek ve Rad.Dr.Mahmut Beşer e, Bilgilerini sabırla paylaşan, MR rotasyonum süresince eğitimimde büyük katkıları olan İstanbul Tıp Fakültesi Radyodiagnostik Anabilimdalı ndan sayın Doç.Dr. Serra Sencer ve Uzm. Dr. Kubilay Aydın a, Uzmanlık eğitimim süresince birlikte çalıştığım kliniğimiz tüm uzman ve asistan doktorları ile İstanbul Tıp Fakültesi araştırma görevlisi arkadaşlarıma, Çalışma ortamımızda bana her zaman yardımcı olan tüm teknisyen arkadaşlarıma, hemşire, sekreter ve kliniğimizde görevli tüm personele, Bugüne kadar özveri ile maddi ve manevi desteğini hiçbir zaman benden esirgemeyen, sayın Rad.Dr.Hale Önür ve çalışma ekibine Sonsuz Teşekkürler 2

3 Dr. Varol Topcu İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ VE AMAÇ GENEL BİLGİLER...5.BT de imaj rekonstrüksiyon ve gösterimi...5 3

4 .BT de üç boyutlu (3D) imaj işleme ve gösterim teknikleri...11.multislice Bilgisayarlı Tomografi (MSBT)...26.Larinks anatomisi ve patolojileri GEREÇ VE YÖNTEM BULGULAR ve OLGULAR...50 Olgulardan örnek görüntüler TARTIŞMA SONUÇ ÖZET KAYNAKLAR GİRİŞ VE AMAÇ Bilgisayarlı Tomografinin (BT) klinik kullanıma girmesi ve ilk imaj rekonstrüksiyonları ile kesitsel gösterimlerinden bu yana ; imaj bilgileri eldesi, elde edilen bilgilerin düzenlenip farklı şekillerde işlenmesi ve farklı gösterimlerin mümkün kılınması konusunda bilimsel ve teknolojik gelişmelere paralel olarak hızlı bir ilerleme kaydedilmiştir. 4

5 Spiral BT ve klinik uygulamalarda artan bir şekilde kullanıma giren multislice BT larinks patolojilerini göstermede çok yararlıdır. Larinks lümenine nodüler protrüzyon, duvar düzensizliği, lümen daralması görülebilir. Ayrıca ince kesit kalınlıkları sayesinde aksiyal düzlem dışında koronal ve sagittal reformat görüntülerin alınıp bunlardan hacim bilgisi oluşturarak üç boyutlu incelemeler (sanal laringoskopi) yapılması mümkündür. Çalışmamızda, BT de imaj rekonstrüksiyonu ve gösterimi ile elde edilen imaj bilgilerinin farklı işlenme yöntemleri konusunda bilgi verdikten sonra, bu yöntemlerden biri olarak multislice BT de sanal laringoskopik uygulamalara değinmek amaçlanmıştır. Larinks patolojilerini saptama ve endolüminal yayılımı olan larinks patolojilerinin tanısında, konvansiyonel laringoskopi ile kıyaslamalı olarak sanal laringoskopinin etkinliği ele alınmıştır.ayrıca sanal laringoskopinin, konvansiyonel laringoskopiye hangi açılardan yardımları dokunabileceğine değinilmiştir. 2. GENEL BİLGİLER A) BT DE İMAJ REKONSTRÜKSİYON VE GÖSTERİMİ : 5

6 A. B. C. D. Şekil. 1: İmaj rekonstrüksiyon prensibi Bilgisayarlı tomografinin temel konsepti, bir objenin içyapısının objenin multipl projeksiyonlarından rekonstrükte edilebileceğidir. Şekil 1.A daki obje- bir içyapıyı temsil edecek şekilde merkezdeki 4 tanesi kaldırılmış olarak- eşit bloklardan oluşturulmuştur. Her blok sırası ve sütunundan bir x-ışın demeti geçirildiğini ve transmite olan radyasyonun ölçüldüğünü farzedelim. Her blok aynı özellikte olduğundan ölçülen attenuasyon her sırasütundaki blok sayısı ile doğru orantılıdır (Şekil 1.A). Sonra bu attenuasyon ölçümlerini, objenin numerik bir reprezentasyonunu oluşturmak için toplayalım (Şekil 1.B). Bir sonraki aşamada tablodaki numaralara bir gri skala atarsak ve büyük sayıları grinin daha açık tonları ile, küçük sayıları daha koyu tonları ile ifade edersek şekil 1.C yi elde ederiz. Bu şekli, belli alanları daha çok vurgulayacak şekilde düzenleyebiliriz. Örneğin gri skalayı sadece siyah ve 6

7 beyaz renkler içerecek şekilde daraltıp, 4 ve daha küçük atenuasyon sayılı blokları siyah ve 4 ün üzerini beyaz olarak ifade edersek şekil 1.D oluşur.bt de sayı dizisini elde etme yöntemi (= rekonstrüksiyon) daha karmaşık olup elde edilen projeksiyonların sayısı çok daha fazladır ancak prensip aynıdır (103). a) Rekonstrüksiyon - terimler : Şekil 1.A daki her bir blok, materyalin küçük bir attenuasyon volumunu ifade eder ve voksel (volum element) olarak adlandırılır. Voksel uzunluğu data kazanımı sırasında belirlenen kesit kalınlığınca ve kesit yüzey alanı kenar boyutu ise kullanılan matriksçe belirlenir. Gösterimde her vokselin ifade ettiği hacmin ortalama attenuasyon değeri dikkate alınır. Dolayısıyla vokselden daha küçük hacimli bir oluşum, aynı vokseli oluşturan diğer oluşumlardan ayrı bir dansite olarak ifade edilemez (parsiyel volum etkisi). Şekil 1.A nın yanındaki ve altındaki sayılar tekli attenuasyon ölçümlerini ifade eder ve ışın projeksiyonları ya da ışın toplamları olarak adlandırılır. Şekil 1.B deki sayı dizisi bir matriks tir ve dizideki özgün sayılar o matriksin elemanlarıdır. Şekil 1.C ve 1.D deki imajların oluşturulması için kullanılan her bir gri blok, bir resim elemanıdır (piksel). Bir piksel, bir vokselin attenuasyon katsayısı nı ( ) ifade eder (103). Attenuasyon : Bir ortamda ilerleyen dalgaların saçılma ve absorbsiyon sonucu uğradıkları güç kaybını ifade eder. İntensite : Dalga gücünün dalga yayılım alanına bölünmesiyle elde edilen değerdir. Pitch : (Spiral / multislice BT de) 360 derecelik bir ışındemeti rotasyonu süresince masa veya hastanın gantri içerisinde katettiği mesafedir. Masa hızının (mm/sn) kaynaktaki x-ışındemeti kolimasyonuna (mm) bölünmesiyle pitch faktör elde edilir ki genellikle pitch ile eşanlamlı olarak kullanılır. Kesit Sensitivite Profili : Efektif aksiyal kesit kalınlığı olup pitch arttıkça genişler. Attenuasyon Katsayısı ( ) Hesaplanması : 7

8 X-ışını demetinin yolu boyunca attenuasyon katsayıları toplamı aşağıdaki denklemle hesaplanabilir : = ( n ) = 1 / L ln I 0 / I 1 = attenuasyon katsayıları toplamı (ışın toplamı) 1, 2,..., n = 1.,2.,...,n. voksellerin ayrı ayrı attenuasyon katsayıları L : Voksellerin, herbirinin aynı olan kesit kalınlığı I 0 : X-ışın demetinin başlangıçtaki intensitesi I : Transmite edilen intensite Algebraic teoriye göre n sayıdaki vopksellerin herbirinin ayrı ayrı attenuasyon katsayılarının hesaplanabilmesi için n sayıda bağımsız denklemin kurulması gerekir. BT de birçok yönde ışın projeksiyonları (ışın toplamları) ölçülüp her bir attenuasyon katsayısının hesaplanmasına olanak sağlayacak kadar bağımsız denklem kurulabilir (103). Matriks elemanlarını elde etme metodlarından biri filtreli geri projeksiyon yöntemi olup göreceli doğru çözümlerle kısa komputasyon zamanı sözkonusu olduğundan birçok üretici firma tarafından tercih edilir (104, 105, 106, 107, 108). Bu yöntemde ışının yolu üzerindeki voksellere tek bir attenuasyon değeri atanır ve bu değerler matriks elemanlarını oluşturmak için bilgisayarda depolanır. Bu işlem taramanın her ışın toplamı için farklı projeksiyonlarda tekrarlanır. Böylece her matriks elemanı kendisinden geçen her ışından katkı alır. Demetin oblik geçtiği vokseller için katılıma bir düzeltme yapılır. Sonuçta oluşan imaj, ışının yolu üzerindeki tüm attenuasyon değerleri aynı alındığından oldukça bulanıktır. Bulanıklığı gidermek için ikinci bir matematiksel manevra yapılır ki bu işlemin adı filtreleme ya da konvolusyon operasyonudur (106, 109). Filtrelemede amaç geri projeksiyonların hem pozitif hem negatif değerler içerecek şekilde ışın toplamı datasının modifiye edilmesi ve böylece diğer ışın toplamlarının birkısım geri projekte dansitelerinin uzaklaştırılıp bulanıklığın giderilmesini sağlamaktır. Filtre fonksiyonu veya konvolusyon kerneli, x-ışın tüpü geometrisi veya dedektörler gibi birçok parametreye bağımlı olup ışın 8

9 toplamı üzerinde uygulanan bir matematiksel işlemdir. Yüksek frekanslı filtreler keskin imaj görünümü ve kenar detayı kazanımı sağlarken (yani uzaysal rezolusyonun artması) düşük frekanslı (yumuşatıcı ) filtreler kontrast rezolusyonunu arttırır (110, 111). Spiral BT de rutin tarama sırasında masa hareketine bağlı doğacak hareket artefaktlarını minimize etmek ve toplanan data volumu boyunca herhangi bir yerde düzlemsel bir imaj rekonstrükte edebilmek için bir kısım datanın sentezlenmesi veya içdeğerlendirmeye tabi tutulması gerekir. Bu amaçla interpolasyon işlemi uygulanır (interpolasyon = bir fonksiyonun değerinin, fonksiyonun her iki tarafındaki değerlerin kullanılarak tahmini hesabını yapmada kullanılan bir matematik tekniğidir.) Lineer interpolasyonda rekonstrüksiyon öncesi projeksiyon datası, seçilen lokalizasyonlarda özgün data segmentleri oluşturmak için yüklenir. Spiral interpolatörler, spiral data segmentlerine yükleme faktörleri uygularlar ve böylece özgün bir lokalizasyonda aksiyal bir kesit alınmış olsaydı ölçülecek olan data önceden tahmini olarak hesaplanmış olur. İki sık kullanılan lineer interpolasyon 360 derece ve 180 derece tipleridir. İlkinde, 360 derece mesafeli iki spiral projeksiyon kümesi datalarının hasta hareketi olmaksızın tamamen aynı olacağı öngörülür. 180-derece interpolasyonu ise aynı patikada fakat farklı yönlerdeki iki ölçümün, hasta hareketi veya diğer hatalar olmaksızın aynı olacağını öngörür. Multislice BT, konvansiyonel ve spiral BT de kullanılan fan (yelpaze) ışındemeti rekonstrüksiyon tekniklerini, uzun eksen (z-ekseni) boyunca yelpaze ışındemetine koni koni şekli oluşacak şekilde diverjans katarak komplike etmiştir (koni demet). Multislice interpolasyonunda ister komşu dedektör dizilerinden isterse 180-derece veya daha fazla mesafedeki ışınlardanprojeksiyon ışınları interpolasyona katılabilir. b) Gösterim- terimler : Rekonstrüksiyon sistemince sağlanan dijital datanın BT gösterim monitörü (katod ışın tüpü) veya yassı panelce (sıvı kristal gösterim) kullanılan elektrik sinyallerine dönüştürülmesi için gerekli tüm sistem bileşenlerini kapsar ki sonuçta anatomik özgün 9

10 kesitlerin attenuasyon değerlerini temsil eden özgün BT sayılarının bir grafiksel gösterimi sağlanmış olur. Ek olarak gösterim sistemi hasta bilgileri, tarama protokolü ve rekonstrüksiyon parametrelerini içerir ve kullanıcıya klinik imajların çevriminde yardımcı olan birçok grafiksel destek sağlar. BT numara skalası : Bir BT tarayıcısı bir imajı rekonstrükte ettikten sonra, göreceli piksel değerleri göreceli lineer attenuasyon katsayılarını temsil eder çünkü attenuasyon işlemi attenuasyon katsayılarının mutlak değerlerini hesaplamaya yardımcı değildir. Bununla birlikte piksel değerlerini nicelendirmek, inceleyiciye bir dokunun kompozisyonunu diğeriyle kıyaslama imkanı sağlayacağından değerlidir. Bir BT sayısını x- ışınlarının lineer attenuasyon katsayılarıyla ilişiklendiren bir BT numaralama sistemi geliştirilmiştir ve BT sayısı = K ( - w ) / w şeklinde ifade edilmiştir. w = suyun attenuasyon katsayısı = ilgili pikselin attenuasyon katsayısı K = günümüzde tüm BT tarayıcılarında kullanılan değeri 1000 dir. Godfrey Hounsfield in anısına ( BT taramanın kaşifi) 1 BT ünitesi = 1 Hounsfield ünitesi (HU) olarak adlandırılır (112). HU leri kullanıldığında hava 1000, su 0 ve yoğun kemik değerleri alır. K = 1000 olduğunda tarayıcının yoğunluk rezolusyonu ± 0.1 olur. BT tarayıcıları 1 in altındaki farklılıkları kolaylıkla demonstre ederken genel bir kural olarak insan gözü 10 un altındaki kontrast farklılıklarını ayırdedemez. Bu nedenle, BT tarayıcıları tarafından ölçülen küçük dansite rezolusyon farklılıklarının göz tarafından algılanabilmesi için büyütülmesi gerekir. Bu, kullanıcı tarafından, tüm BT numara skalasından küçük bir gri seviye aralığı seçilerek ve siyah-beyaz limitleri yeniden ayarlanarak sağlanabilir. Örneğin 10

11 1000 lik bir Hounsfield skalasında karaciğer dokularının BT sayıları yaklaşık olarak 40 ila 90 HU arasında yer alır. Eğer 40 HU BT sayılı skala kısmı siyah, 90 HU kısmı beyaz olarak ayarlanırsa görüntüleme skalası 50 HU olur ve karaciğer dokularının tüm aralığı 100 kontrast aralığına denk gelir. Şimdi orijinal skalada 10 HU lik bir dansite değişimi ( 1 lik kontrast değişimi), ayarlanan aralıkta 20 ye (10/50) amplifiye edilmiş durumdadır. Görsel kontrastta büyük bir artış sağlanmış olur.gri skala amplifikasyonu için seçilen BT sayıları aralığı pencere genişliği (WW) olarak adlandırılır ve genellikle tarayıcılarda 1 den tüm skalaya kadar değer verilebilir (1 verilirse tüm pikseller ya siyah veya beyazdır). Skalanın merkezini tanımlayan pozisyon pencere seviyesi (WL) olarak adlandırılır. Yukarıdaki örnekte WW = 50 ve WL = 65 tir. Ayrıca kullanıcının bir ilgi alanı (ROI) seçme yeteneği vardır. ROI daki imajın daha iyi görüntüleme için magnifikasyonu zoom rekonstrüksiyonu olarak adlandırılır. ROI ayrıca özgün piksellerin BT numara değerlerini saptamada, bir kısım piksellerin ortalama değerini belirlemede ve özellikle sınırlandırılmış bir alanda piksellerin sayısını ortaya koymada kullanılır. B) BT DE ÜÇ BOYUTLU (3D) İMAJ İŞLEME VE GÖSTERİM TEKNİKLERİ : BT primer olarak bir kesitsel görüntüleme tekniğidir. Konvansiyonel tarama ile bile BT ile üç boyutlu vücut bölgesi haritalaması yapılır fakat hasta ekseni boyunca (z-ekseni) bilgi sadece ayrı basamaklarda görülebilir. Spiral ve multislice taramanın geliştirilmesiyle BT transaksiyelden gerçek bir volumetrik görüntüleme cihazına ilerlemiştir (1). Tüm iki boyutlu (2D) ve üç boyutlu (3D) imaj işleme teknikleri, BT taramada elde edilen bir dizi aksiyal kesitler üzerine kuruludur. Bu kesitler daha sonra ileri işleme ve 11

12 manuplasyona tabi tutulabilen bir data volumu oluşturmak üzere bilgisayarda üstüste bindirilir. Spiral ve multislice BT data kazanımında (acquisition) devrim yapmıştır. Tarama parametrelerinin uygun seçimiyle istenilen kalitede 2D ve 3D imajlar oluşturulabilir. Multislice BT data kümeleriyle izotropiğe yakın rezolusyon standart olur fakat imajlarda gürültü sorunu ortaya çıkar. Bu nedenle gelişmiş uzaysal rezolusyonun tam anlamıyla avantajlarını elde edebilmek için yeni gürültü baskılama teknikleri geliştirilmelidir (1). a) Terimler : -Data volumu: - Grid (ızgara) tabanlı / voksel tabanlı modeller : Konvansiyonel BT de data volumu, volum elemanlarına (vokseller) bölünmüştür (vokselin aksiyal x-y düzlemindeki kesitsel yüzeyi pikselin kesitsel yüzeyine eşit olup voksel yüksekliği- z ekseni boyunca- kesit kolimasyonunca belirlenir. Spiral BT de ve bazı konvansiyonel BT protokollarında da kesitlerin üstüste binmesi mümkündür. Bir voksel komşu voksellerden de bilgi içerebilir. Bu durum 3D imaj data kümelerinin voksel tabanlı modelinde sorun yaratır. Kesit sensitivite profiline (effektif kesit kalınlığı) bağlı olarak voksellerin üst ve alt sınırları keskinliğini kaybeder ve vokseller büyük oranda z- ekseni boyunca birbiri üzerine biner. Böylece bir grid tabanlı modelin daha yardımcı olacağı söylenebilir; burada her bir önceki vokselin merkezi 3D bir grid (ızgara) tanımlamada kullanılır.voksellerin merkez noktaları (nodları) arasında z- ekseni boyunca aralık rekonstrüksiyon artımına denk gelirken, x-y düzlemi boyuncaki, piksel büyüklüğünü temsil eder. Her bir grid kesişimi, bir aksiyal BT imajındaki ilgili pikselin BT sayısı olarak atanır (1). 12

13 -3D örnekleme fonksiyonu : BT sayısı, z-ekseni yönünde kesit profilince ve x-y düzleminde nokta yayılım fonksiyonunca tanımlanan bir örnekleme fonksiyonuna göre çevre volumdan bilgi örnekler (1). -Sekonder Raw Data kümesi: Data kümesi ne kadar izotropikse 2D ve 3D rekonstrüksiyonların sonuç imaj kalitesi o kadar iyi olur. Multislice BT için,birbiri üzerine binen ince aksiyal kesitlerden oluşan sekonder raw data kümesi hemen hemen- izotropik görüntülemenin temelini oluşturur. Çok ince kesitlerde imaj gürültüsü sorun çıkarabilir. Tatminkar radyasyon dozu ve yumuşatıcı filtre kullanılarak veya gürültü azaltıcı prefiltering teknikler uygulanarak gürültü düşük tutulmalıdır. Örneğin aksiyal imaj datasının üstüste bindirilmesinden sonra istenilen planda imajlar reforme etme tekniklerinden (MPR) biri olan- kalın MPR (multi planar reformasyon) da reforme edilmiş düzleme dik bir seri komşu data noktalarının averajı alınarak daha büyük kesit kalınlıklı reformasyonlar elde edilirken imaj gürültüsü azaltılmış ve kalitesi arttırılmış olur. Bu teknik özellikle ince kesit multislice BT data kümeleriyle uygulandığında düzlemde uzaysal rezolusyon kaybı olmadan imaj gürültüsünü düşük tutmada etkilidir.daha kalın kesitler kullanarak gürültüyü azaltma etkisi yön-bağımlıdır. Örneğin z-ekseni boyunca tarama düzlemine paralel kalın aksiyal kesitler reforme edilmesinde, eğer BT datası ince kesitlerle sağlanmamışsa imaj gürültüsü optimal azaltılamaz. Aynı sorun koronal yada sagittal reformasyonlarda yaşanmaz yani etkin bir şekilde imaj kalitesi arttırılır. Yani temelde aksiyal kalın reformasyonlar multislice BT de kullanılır (1). -Segmentasyon : Hem 3D volum çevirim (örneğin MIP = Maksimum İntensite Projeksiyonu, VRT = Volum Dönüştürme Teknikleri) hem de 3D yüzey çevirim (SSD = Gölgeli Yüzey Gösterim), VOI (ilgilenilen volum) yi tanımlayan ve onu 3D imajda temsil edilmemesi 13

14 gereken yapılardan ayırdeden bir işleme (segmentasyon) ihtiyaç duyar.çevirimde hangi yapıların katılacağı veya dışlanacağını kontrol amacıyla data kümesinin manipulasyon işlemine tabi tutulmasına kurgulama (editing) denir.pozitif editing 3D imajda kalmasını istediğimiz, negatif ise uzaklaştırmak istediğimiz yapıları işaretleme işlemidir.2d editing kesit kesit uygulanırken 3D kurgulama bir bütün olarak data kümesine uygulanır (1).. Kesme fonksiyonları : İster 3D çevirim yapılmadan orijinal data volumu üzerinde isterse 3D çevrilmiş obje üzerinde uygulanır. En etkili teknik eşit-olmayan aralıkta bir dizi referans kesitler üzerine çizilen kesme çizgileri temeline dayanır. Sonra program bu kesme çizgileri arasında üç boyutlu interpolasyon uygulayıp segmentasyonu gerçekleştirir (1).. Threshold teknikleri : Segmentasyona uğratılacak volumu tanımlamak için bir eşik değer yada BT sayıları aralığı kullanılır. BT sayıları birbirine yakın/aynı olup ayrılması gereken yapılar (ör damarlar- vertebral kolon yada asetabulum- femur başı) açısından ek segmentasyon teknikleri kullanılır.genellikle SSD de kullanılır (1).. Konnektivite : Bu algoritmalar ortak belli bir özelliği olan devamlılık gösteren imaj bölgeleri tanımlaması için kullanılır.böyle bir region-growing (bölge geliştirme) algoritması bir eki (seed) noktasında başlar ve özgün durumu tatmin eden tüm vokselleri belirleyip ekim noktasına bağlar. Genellikle vokseller tavsiye edilen BT numaraları aralığında yeralır.aslında ayrı olan imaj bölgeleri arasında köprü artefaktları oluşumu, üstesinden gelinmesi gereken bir sorundur. Watershed algoritmaları bir köprüyle bağlanmış iki yapıyı ayırmada, o köprü içerisindeki en düşük BT sayılı düzlemi belirleyip o seviyeden keserek etkili olurlar.erozyon operatörleri köprüleri kaldırmada kullanılabilir (1).. Morfolojik operatörler : Bir yapının attenuasyon değerlerinden ziyade morfolojisine bağımlı operatörlerdir. En basit ama kullanışlı operatörler bir objenin yüzeyinden voksel sıralarını kaldıran (erozyon) veya bir objenin yüzeyine voksel sıraları ekleyen (dilasyon) türlerdir. Yüzey detayları kaybına rağmen objenin yaklaşık orijinal boyutunu şekillendirmede dilasyon kullanılabilir. Erozyon sonrası dilasyon şeklindeki 14

15 sekansa opening (açma) adı verilir çünkü yapılar arasında bağlantılar açar. Dilasyon ve sonrasında erozyon şeklindeki sekansa closing (kapama) denir zira bölge içindeki çukurları uzaklaştırır. Morfolojik operatörlerle ayrıca uçan pikseller uzaklaştırılabilir (1).. Otomatik teknikler : Kompleks kurgulama taslakları için hiç input gerekmeyen veya minimal input (farklı ekim noktalarının pozisyonlandırılması gibi) gereken tamamen ya da yarı otomatik tekniklerdir (1). b) 3D (üç boyutlu) gösterim : -Işın toplamı (ray sum) projeksiyonu : Bu projeksiyon için görüntüleme yönünde karşılaşılan BT sayıları beraberce eklenir veya ortalaması alınır. Böylece basit bir ışın toplamı projeksiyonu (çok) kalın bir MPR a benzerdir. Sonuç seçilen görüntüleme volumunun bir konvansiyonel radyografisini andırır. Eğer önce bir eşik değeri atanırsa sadece BT sayıları o aralıkta olan voksellerin ortalaması alınır. Kemik yapıların uzaklaştırıldığı bir görüntüleme volumunun ışın toplamı projeksiyonları DSA benzeri imajlarla sonuçlanır (1). -Maksimum intensite projeksiyonu (MIP) ve minimum intensite projeksiyonu (MinIP) : MIP ve MinIP ilgili volumu (VOI) tanımlamak için uygun kurgulama (editing) metodlarının kullanıldığı volum çevirim teknikleri (VRT) dir. VOI yi bir görüntüleme düzlemine projekte edip görüntüleme açısı denilen projeksiyon yönü boyunca karşılaşılan maksimum (MIP) ve minimum (MinIP) BT sayılarını göstermek suretiyle sonuç imajlar oluşturulur. Orijinal data kümesinde imaj gürültüsü artışı MIP te arka plan attenuasyonunun artması, MinIP te ise azalmasına yolaçarak kontrastı bozar ve imaj kalitesini azaltır. Ayrıca optimum imaj kalitesi için VOI olabildiğince ince seçilmelidir. Görüntüleme volumu dilimler olarak adlandırılan, birkaç mm. den birkaç cm. ye değişen özgül kalınlıklarda multipl daha ince alt volumlere bölünerek VOI inceltilebilir ve imaj kalitesi artar. Bu teknik 15

16 thin-slab MIP (ince dilim MIP) olarak adlandırılır ve ince dilim MIP lerin üstüste bindirilip interaktif olarak imajların incelenmesine sliding thin-slab MIP denir (1). - 3D yüzey dönüşümü (SSD) : SSD elde edilen volum data seti içinde ilgili yapının yüzeyinin üç boyutlu realistik görünümüne bakış sağlar. Bir SSD oluştururken öncelikle ilgili 3D objeyi tanımlamak gerekir. Bu objeyi arka plandan ayırma işlemi (segmentasyon) obje kontrastına bağlı olarak oldukça basit ya da aşırı güç olabilir. En basit segmentasyon işlemi, uygun bir BT sayısı aralığı seçerek üç boyutlu objeyi tanımlamaktır. Bir veya daha fazla sanal ışık kaynağıyla objeyi aydınlatarak gözlem planına geri yansıyan ışığın intensitesinin bilgisayarda işlenmesi suretiyle obje yüzeyinin üç boyutlu görüntüsü oluşturulur. Bu plandaki her nokta, görüntüleme yönünde ilk karşılaşılan obje data noktaları 3D yüzey imajı oluşturmak için kullanılır. Yüzeyin ışık kaynağından uzaklığı ve BT dansitelerinin yüzey gradyenti, gölgelenme efektleri oluşturmak ve 3D görüntü gerçekliğini arttırmak için kullanılır.birçok program sadece bir sanal ışık kaynağının kullanılmasına izin verir. Işık kaynağının pozisyonunu değiştirerek obje yüzeyi detayları farklı şekilde aydınlatılabilir. Bazı programlarla aynı anda birçok obje gösterilebilir ve farklı renklerle kodlanabilir. Objenin görüntüleme planına projeksiyonu paralel ışınlar saçarak (ortografik dönüşüm) veya obje üzerine sanal bir gözden ışınlar saçarak (perspektif dönüşüm) yapılabilir. Ortografik dönüşüm yapıların uzaysal ilişiklerini değerlendirmede mükemmelken farklı görüntüleme açılarıyla perspektif dönüşüm data volum içerisinden manevra imkanı sağlar ve sanal endoskopi gibi teknikler açısından ilk tercihtir. SSD kalitesi sken parametrelerine bağlıdır ancak Eşiklendirme (thresholding) işleminde kayda değer bilgi kaybına bağlı olarak etki daha az belirgindir. SSD imaj kalitesini belirleyen daha önemli bir parametre obje segmentasyonu, özellikle segmentasyon eşiğinin seçimidir (1).. Eşik değer seçimi ve boyut sunumu : Segmentasyon için optimum eşik değeri, bir yapıyı gerçek-tam büyüklüğünde belirleyen değerdir. Teorik olarak bu değer objenin BT 16

17 sayısı ile çevresindeki yapıların BT sayısının orta noktasıdır. Pratik tecrübelerden bilinen, teorik değerin farklı görüntüleme parametrelerine bağlı olarak yaklaşık % 10 azaltılmasının tavsiye edildiğidir. Bununla birlikte sadece kesit kalınlığından büyük yapılar gerçek büyüklüklerinde tanımlanabilir. Kesit kalınlığı arttıkça daha fazla obje elemanı hatalı olarak gösterime girer. Parsiyel volum etkisine bağlı olarak sken planına paralel oryantasyonlu göreceli küçük veya ince detaylar kaybolur ki daha küçük objeler daha hızlı bozulur ve sonunda kaybolur. Eşik değer seçimi o halde herzaman bir uzlaşmadır (1). TABLO 1: 3 boyutlu yüzey dönüşümde (SSD) segmentasyon için threshold değerleri (1) Doku Threshold Uygulama Yorumlar Kemik >150 İskelet çalışmaları Osteoporozda daha düşük değerler kullanılır Damarlar >150 BT anjiografi Yumuşatma sonrası daha düşük değer kullanılabilir 17

18 Yumuşak dokular Sadece istisnai durumlarda uygundur. Sıvı Sadece istisnai durumlarda uygundur. Yağ Uygun değildir Akciğer >-600 Bronkojenik karsinom Tümörün plevra ve Damalarla ilişkisi <-200 Akciğer yüzeyi Subplevral anomaliler, akciğer volümü Hava >-500 Deri deri yüzeyi <-500 Kolon larinks luminal kalıp <-500 Santral bronşlar luminal kalıp <-900 Periferal bronşlar luminal kalıp 18

19 SSD iskelet incelemelerinde kullanıldığında bu bozulma etkisi yalancı kemik defektlerine ya da orbital taban gibi ince kemik tabakaların gösterilememesine yol açabilir. BT anjioda horizontal seyirli küçük damarlarda daralmış görünüm, yalancı stenozokklüzyon görüntüleri alınabilir veya hiç görüntülenemeyebilir (1).. Thresholdu azaltmak : Threshold azaltıldığında daha çok voksel gösterilen objeye iştirak edeceğinden obje çap-volumu artar. Bu durum parsiyel volum etkisini kompanse edip daha küçük objelerin daha gerçekçi tanımlanmasını sağlayabilir ancak yüksek kontrastlı daha büyük objelerde longitudinal distorsiyona yolaçar. Eşik değer daha da azaltılırsa tek piksellerin BT sayısı imaj gürültüsüne bağlı olarak eşik değeri aşar ve bu durum 3D görüntüde uçan piksellerin oluşmasına neden olup yararlı imaj detayları maskelenir. Gürültü ayrıca düşük yoğunluklu yapıların üst-alt yüzeylerinde sarkıt artefaktlarının oluşmasına neden olabilir. Eşik değerin üzerinde BT sayısına sahip yumuşak dokular ilgilenilen yapıları maskeleyebilir. Çözüm ya eşik değeri yükseltmek ya da ilgili yapıyı eşik değerin üzerindeki diğer yapılardan ayırabilecek daha sofistike segmentasyon teknikleri kullanmaktır (1).. Thresholdu arttırmak : Threshold arttırıldığında daha az sayıda voksel obje gösterimine gireceğinden objenin görülen çap-hacmi azalır. Bu, uçan pikseller ve düşük attenuasyonlu yapıların süperimpozisyonunu elimine edebilir ama yalancı darlık görünümü gibi artefaktları arttırır. Sıklıkla iskelet uygulamalarında eşik oldukça düşüktür (özellikle osteoporozlu hastalarda) ama kemikte daha fazla çukurlar görülecek olmasına rağmen süperimpoze yapıları elimine etmek için daha yüksek eşikler seçilmelidir. SSD ler daha ziyade iskelet çalışmaları ve BT anjiografide kullanılmalarına rağmen nadiren bronşiyal araştırmalarda kullanılır. Sanal endoskopide bir rolü olup VRT tekniklerine nazaran dönüşüm işlemi çok daha hızlıdır (1). -Volum rendering teknikleri (VRT) : Maksimum ve minimum intensite projeksiyonları VRT nin basit örnekleridir. İmaj, ilgili voluma ışınlar saçarak (ışın 19

20 traseleme) birtakım kurallara göre (ör MIP te maksimum BT sayısı) her ışın boyunca karşılaşılan datadan elde edilen bir numerik değeri projekte ederek oluşturulur. Bununla birlikte, genellikle VRT terimi çok yönlü ve yüzey dönüştürme ile MIP karekterlerini kombine edebilen kompleks bir prosedürü ifade eder. VRT, BT sayılarına bir opasite değerleri aralığı atar ve böylece obje konturlarının veya yapıların semi-transparan gösteriminin daha iyi tanımlanmasını sağlar. VRT hızla spiral veya multislice BT data kümelerinin çevrimi için kurulan standart teknik olmaktadır. İmaj kalitesi yüksek olup dilendiğince kullanılabilen tüm bir çevirim efektleri aralığı vardır. VRT en iyi şekilde SSD ile kıyaslanarak anlaşılabilir. SSD seçilen eşik aralığında objeye ait tüm BT sayılarının maksimum opasiteye sahip olup aralığın dışında kalan BT sayılarının 0 opasite ile ifade edildiği ve imaja katıladığı bir süreçtir. BT aralığı içindeki tüm vokseller maksimum opasiteye sahip olduğundan SSD de sadece obje yüzeyi resmedilir. VRT de ise opasite değerleri sürekli olup % 0 - % 100 arasında değişebilir. VRT karekteri opasite eğrisince belirlenir. Bu eğri manuel çizilebilir ancak bu sıkıcı ve çok üretilebilen bir prosedür değildir. Eğriyi oluşturmanın çok daha konforlu bir yolu kurulu eğri formlarını kullanmak ve pencere ve seviye işlemleriyle BT numara skalası üzerinde kesin lokalizasyonunu kontrol etmektir (1). TABLO.2: Volüm dünüşümü için opasite ayarları (1) Uygulama Opasite Ayarları Yorumlar W/L Aralık Eğri İskelet çalışmaları 300/ Eğimli Osteoporozda daha düşük değerler kullanılır BT anjiografi 400/ Eğimli Değerler damar opasifikasyonuna göre değişir Tanısal görüntüleme Yumuşak doku 400/ Eğimli MPR benzeri dönüşüm 20

21 Akciğerler 1500/ Eğimli Kolon 1200/ Eğimli Doku transizyon projeksiyonu 500/ deltoid Hava/ yumuşak doku ara yüzeyleri Luminal kalıplar 500/ ters eğimli Hava/ yumuşak doku ara yüzeyleri Sanal endoskopi Bronkoskopi 1200/ Eğimli Laringoskopi 1200/ Eğimli Kolonoskopi 1200/ Eğimli Anjioskopi 200/ Ters eğimli Kaslifikasyonlar için çift deltoid Opasite ayarları kontrast tutulumuna ve volüm dünüşüm tekniklerine göre değişebilir.bu tabloda birçok uygulama için tek bir basamak kullanılmıştır. Ters eğimli: Yüksek BT numaraları için 0 opasite ve düşük BT numaları için ful opasiteyi ifade eder. Deltoid: Aralığın merkezi için maksimum opasite verir. Renk kodlama: Sabit renk şemaları ile en iyi elde edilir. Fakat bazı merkezlerde multipl trapezoidlerin kullanılması gerekebilir. Alternatif olarak opasite eğrileri BT skalasında formu, yüksekliği ve pozisyonu değiştirilebilen birkaç trapezoid ile üretilebilir. Bu trapezoidler farklı dokuların attenuasyon aralığını temsil edecek şekilde seçilebilir (ör yağ dokusu, kemik dokusu). Sonra dokuları son imajda birbirinden ayıracak şekilde her bir trapezoide farklı bir renk atanabilir. Reflektiviteyi taklit için kullanılan dereceli gölgelendirme miktarına bağlı olarak VRT ya bir transmisyon gösterimi ya da bir yüzey gösterimi oluşturabilir. Bu reflektivite sabiti ya hazırdaki ayarları kullanarak veya numerik değerini ayarlayarak tayin edilebilir.alternatif olarak BT sayı skalasına bir renk skalası atanabilir. Bu renk skalası attenuasyon veya doku tipine bağımlı olarak mutlak bir referans renk sağlayacak şekilde BT sayılarına göre sabit olabilir. Bu teknik kontrast tutmayan yapıları göstermede idealdir. Hastalar arasında kontrast tutulum paterni büyük oranda değişebileceğinden opasite eğrisinin gerçek tayinine bağlı olarak renkler ve BT sayılarının gevşek eşleştirilmeleri önerilir. Bu renk skalasını opasite eğrisinin eğimiyle eşleştirerek yapılabilir (1). 21

İçerik. BT de Temel Prensipler. BT: Tarihçe. İçerik. BT: Tarihçe. BT: Tarihçe. Dr.Gürsel Savcı

İçerik. BT de Temel Prensipler. BT: Tarihçe. İçerik. BT: Tarihçe. BT: Tarihçe. Dr.Gürsel Savcı BT de Temel Prensipler Dr.Gürsel Savcı BT: Tarihçe 1967: çok yönlü projeksiyon ile görüntü oluşturulması konsepti 1971: İlk BT prototipi Atkinson-Morley s Hospital, Londra 1972: İnsanda ilk BT görüntüsü

Detaylı

MANYETİK REZONANS TEMEL PRENSİPLERİ

MANYETİK REZONANS TEMEL PRENSİPLERİ MANYETİK REZONANS TEMEL PRENSİPLERİ Dr. Ragıp Özkan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD REZONANS Sinyal intensitesini belirleyen faktörler Proton yoğunluğu TR T1 TE T2

Detaylı

Diagnostik Görüntüleme ve Teknikleri

Diagnostik Görüntüleme ve Teknikleri Diagnostik Görüntüleme ve Teknikleri Diagnostik görüntüleme ve teknikleri, implant ekibi ve hasta için çok amaçlı tedavi planının uygulanması ve geliştirilmesine yardımcı olur. 1. Aşama Görüntüleme Aşamaları

Detaylı

SPECT/BT 16-19 MAYIS 2015 XV ULUSAL MEDİKAL FİZİK KONGRESİ TRABZON

SPECT/BT 16-19 MAYIS 2015 XV ULUSAL MEDİKAL FİZİK KONGRESİ TRABZON SPECT/BT 16-19 MAYIS 2015 XV ULUSAL MEDİKAL FİZİK KONGRESİ TRABZON * Nükleer tıp SPECT görüntülerinde artan tutulum bölgesini tanımlamada, Bölgenin kesin anatomik lokalizasyonunu belirlemekte zorlanılmaktadır.

Detaylı

Toraks BT Angiografi Pulmoner emboli tanısı

Toraks BT Angiografi Pulmoner emboli tanısı Toraks BT Angiografi Pulmoner emboli tanısı 64 yaşında erkek hasta 10 yıldır KOAH tanılı ve diyabet hastası 25 gün önce göğüs ve sırt ağrısı, nefes darlığı PaO2: 68.2; PaCO2:36 ; O2 satürasyonu: 94,4 FM;

Detaylı

Düzen Sağlık Grubu Polikliniği Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografi

Düzen Sağlık Grubu Polikliniği Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografi Düzen Sağlık Grubu Polikliniği Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografi Polikliniğimiz DÜZEN SAĞLIK GRUBU kuruluşudur. Bilgisayarlı Tomografi (BT), iç organların, kemiklerin, yumuşak doku ve damarların ayrıntılı

Detaylı

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 10 Eylemsizlik Momentleri Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C.Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 10. Eylemsizlik Momentleri

Detaylı

DİJİTAL MEME TOMOSENTEZİ. Gerçek sezgiyi yakalamak için zorluğu göğüsle

DİJİTAL MEME TOMOSENTEZİ. Gerçek sezgiyi yakalamak için zorluğu göğüsle DİJİTAL MEME TOMOSENTEZİ Gerçek sezgiyi yakalamak için zorluğu göğüsle Meme kanseri saptamada yeni sınır Dijital Mamografi günümüzde meme kanserinin saptanmasında en gelişmiş teknolojidir. Bunun yanı sıra,

Detaylı

Dijital Panoramik Görüntülemede HD Teknolojisi. Süper Hızlı Dijital Panoramik X-ray Cihazı. Thinking ahead. Focused on life.

Dijital Panoramik Görüntülemede HD Teknolojisi. Süper Hızlı Dijital Panoramik X-ray Cihazı. Thinking ahead. Focused on life. Dijital Panoramik Görüntülemede HD Teknolojisi Süper Hızlı Dijital Panoramik X-ray Cihazı Konsept!! W E N Süper Yüksek Hız 5.5 sn & Süper Yüksek Çözünürlük 16 bit Yeni teknoloji HD tüp ve sensör Yeni nesil

Detaylı

Dijital Görüntüleme Sistemlerinde Radyasyon Dozunun Optimizasyonu

Dijital Görüntüleme Sistemlerinde Radyasyon Dozunun Optimizasyonu Dijital Görüntüleme Sistemlerinde Radyasyon Dozunun Optimizasyonu Prof. Dr. Doğan Bor Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü 28 ULUSAL RADYOLOJİ KONGRESİ 27 31 Ekim 2007 Antalya Dijital Görüntülemenin

Detaylı

Radyolojik Teknikler - I BT - MDBT

Radyolojik Teknikler - I BT - MDBT F.Ü. SHMYO Tıbbi Görüntüleme Teknikleri 2014 Radyljik Teknikler - I BT - MDBT Selami SERHATLIOĞLU Knvansiynel Spiral Birinci Jenerasyn Cihazlar: Pencil-Beam(kalem-ışıması) x-ışını ve karşısında tek

Detaylı

BT ve MRG: Temel Fizik İlkeler. Prof. Dr. Utku Şenol Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı

BT ve MRG: Temel Fizik İlkeler. Prof. Dr. Utku Şenol Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı BT ve MRG: Temel Fizik İlkeler Prof. Dr. Utku Şenol Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı Elektromanyetik Spektrum E= hf 1nm 400-700nm 1m Kozmik ışınlar Gama ışınları X ışınları Ultraviole

Detaylı

YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM

YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM Yavaş değişen akımların analizinde kullanılacak genel denklem bir kanal kesitindeki toplam enerji yüksekliği: H = V g + h + z x e göre türevi alınırsa: dh d V = dx dx

Detaylı

Ders İzlencesi Eğitim Yılı ve Dönemi Program adı : İLERİ GÖRÜNTÜLEME TEKNİKLERİ PROGRAMI. Dr. Ömer ERDEM

Ders İzlencesi Eğitim Yılı ve Dönemi Program adı : İLERİ GÖRÜNTÜLEME TEKNİKLERİ PROGRAMI. Dr. Ömer ERDEM Ders İzlencesi 2016 2017 Eğitim Yılı ve Dönemi Program adı : İLERİ GÖRÜNTÜLEME TEKNİKLERİ PROGRAMI Dersin adı: İleri Görüntüleme Teknikleri Dersin veriliş şekli: Anlatım, Gösteri, Uygulama Dersin genel

Detaylı

X-era Smart - Hizmetinizde!

X-era Smart - Hizmetinizde! Yeni Jenerasyon Premium Yüksek Çözünürlüklü Diagnostik Röntgen Sistemi X-era Smart - Hizmetinizde! 3 Yenilik Doğru teşhis için süper yüksek çözünürlükte klinik görüntü kalitesi Direkt CMOS sensör ve benzersiz

Detaylı

DERYA ÇÖNE. Radyoterapi Teknikeri Kozyatağı Acıbadem Hastanesi Radyoterapi Bölümü

DERYA ÇÖNE. Radyoterapi Teknikeri Kozyatağı Acıbadem Hastanesi Radyoterapi Bölümü DERYA ÇÖNE Radyoterapi Teknikeri Kozyatağı Acıbadem Hastanesi Radyoterapi Bölümü Görüntü rehberliğinde RT uygulayacak teknikerler Anatomik bölge, tedavi planı ve tedavi uygulama tekniğine göre farklı görüntüleme

Detaylı

MOD419 Görüntü İşleme

MOD419 Görüntü İşleme MOD419 Görüntü İşleme Ders Kitabı: Digital Image Processing by Gonzalez and Woods Puanlama: %30 Lab. %20 Vize %10 Quizes %40 Final %60 devam mecburiyeti Görüntü İşleme ye Giriş Görüntü İşleme Nedir? Özellikle

Detaylı

Multipl Myeloma da PET/BT. Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD

Multipl Myeloma da PET/BT. Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD Multipl Myeloma da PET/BT Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD İskelet sisteminin en sık görülen primer neoplazmı Radyolojik olarak iskelette çok sayıda destrüktif lezyon ve yaygın

Detaylı

DOZ ve BT DE DOZ KAVRAMI BT NİN BÖLÜMLERİ YENİLİKLER DOZ HESAPLAMA DOZ DÜŞÜRME

DOZ ve BT DE DOZ KAVRAMI BT NİN BÖLÜMLERİ YENİLİKLER DOZ HESAPLAMA DOZ DÜŞÜRME DR. GÖKÇE KAAN ATAÇ DOZ ve BT DE DOZ KAVRAMI BT NİN BÖLÜMLERİ YENİLİKLER DOZ HESAPLAMA DOZ DÜŞÜRME Her radyoloji çalışanının sorumluluğu, Faydaları ve riskleri anlamak, Faydayı en yükseğe çıkarmak Zararı

Detaylı

AKCĠĞER GRAFĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ UZM.DR.UMUT PAYZA KATİP ÇELEBİ ÜNV. ATATÜRK EAH ACİL TIP ANABİLİM DALI

AKCĠĞER GRAFĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ UZM.DR.UMUT PAYZA KATİP ÇELEBİ ÜNV. ATATÜRK EAH ACİL TIP ANABİLİM DALI AKCĠĞER GRAFĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ UZM.DR.UMUT PAYZA KATİP ÇELEBİ ÜNV. ATATÜRK EAH ACİL TIP ANABİLİM DALI ÖĞRENME HEDEFLERI PA AC grafisi çekim tekniği Teknik değerlendirme Radyolojik anatomi Radyolojik

Detaylı

RÖNTGEN FİZİĞİ 5 X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak

RÖNTGEN FİZİĞİ 5 X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak RÖNTGEN FİZİĞİ 5 X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi X-ışınları cam veya metal kılıfın penceresinden

Detaylı

MAK 210 SAYISAL ANALİZ

MAK 210 SAYISAL ANALİZ MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 5- SONLU FARKLAR VE İNTERPOLASYON TEKNİKLERİ Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ MAK 210 - Sayısal Analiz 1 İNTERPOLASYON Tablo halinde verilen hassas sayısal değerler veya ayrık noktalardan

Detaylı

MİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI

MİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI MİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI IV. Hafta KOÜ METALURJİ & MALZEME MÜHENDİSLİĞİ Sensitometri Sensitometri olarak adlandırılan bilim dalı, fotografik katmanlar üzerine ışığın fiziksel ve kimyasal etkilerinin

Detaylı

BÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ

BÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ BÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ 1.1. Giriş Kinematik, daha öncede vurgulandığı üzere, harekete sebep olan veya hareketin bir sonucu olarak ortaya çıkan kuvvetleri dikkate almadan cisimlerin hareketini

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) "A tipi Muayene Kuruluşu" Akreditasyon No: Adresi :Mimar Sinan Mah. 1358 Sok. No:9/B ALSANCAK 35221 İZMİR / TÜRKİYE Tel : 0 232 464 00 20 Faks : 0 232 464 14 93

Detaylı

İnnovative Technology For Humans

İnnovative Technology For Humans İnnovative Technology For Humans Lineer Tarama İle Gerçek Boyutta 1 Metreye Kadar Tek Parça Hızlı Dijital Çekim Tüm Vücut için Dijital radyografi sistemi Yüksek Görüntü Kalitesi ve Düşük radyasyon - Mükemmel

Detaylı

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı Görüntüleme Birimi Meme Kanserinde Tanı Yöntemleri 1. Fizik muayene 2. Serolojik Testler 3. Görüntüleme 4. Biyopsi Patolojik

Detaylı

KAROTİD VE SEREBRAL BT ANJİOGRAFİ

KAROTİD VE SEREBRAL BT ANJİOGRAFİ KAROTİD VE SEREBRAL BT ANJİOGRAFİ Dr. Osman KIZILKILIÇ İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Radyoloji AD-Nöroradyoloji BD ÇKBT ÇKBT Uzaysal rezolüsyon Temporal rezolüsyon Hedefler Nörovasküler

Detaylı

Görüntü İşleme. Dijital Görüntü Tanımları. Dijital görüntü ise sayısal değerlerden oluşur.

Görüntü İşleme. Dijital Görüntü Tanımları. Dijital görüntü ise sayısal değerlerden oluşur. Görüntü İşleme Görüntü işleme, dijital bir resim haline getirilmiş olan gerçek yaşamdaki görüntülerin bir girdi resim olarak işlenerek, o resmin özelliklerinin ve görüntüsünün değiştirilmesidir. Resimler

Detaylı

H a t ı r l a t m a : Şimdiye dek bilmeniz gerekenler: 1. Maxwell denklemleri, elektromanyetik dalgalar ve ışık

H a t ı r l a t m a : Şimdiye dek bilmeniz gerekenler: 1. Maxwell denklemleri, elektromanyetik dalgalar ve ışık H a t ı r l a t m a : Şimdiye dek bilmeniz gerekenler: 1. Maxwell denklemleri, elektromanyetik dalgalar ve ışık 2. Ahenk ve ahenk fonksiyonu, kontrast, görünebilirlik 3. Girişim 4. Kırınım 5. Lazer, çalışma

Detaylı

Kümeler arası. Küme içi. uzaklıklar. maksimize edilir. minimize edilir

Kümeler arası. Küme içi. uzaklıklar. maksimize edilir. minimize edilir Kümeleme Analizi: Temel Kavramlar ve Algoritmalar Kümeleme Analizi Nedir? Her biri bir dizi öznitelik ile, veri noktalarının bir kümesi ve noktalar arasındaki benzerliği ölçen bir benzerlik ölçümü verilmiş

Detaylı

ULTRASON GÖRÜNTÜLEME

ULTRASON GÖRÜNTÜLEME ULTRASON GÖRÜNTÜLEME Ultrason görüntüleme 50 yıldan uzun zamandır kullanılmaktadır. Tahribastsız, görceli olarak ucuz, mobil ve mükemmel bir çözünürlüğe sahip bir tekniktir. Sadece tıpta değil, tahribatsız

Detaylı

X IŞINLARININ NİTELİĞİ VE MİKTARI

X IŞINLARININ NİTELİĞİ VE MİKTARI X IŞINLARININ NİTELİĞİ VE MİKTARI X IŞINI MİKTARINI ETKİLEYENLER X-ışınlarının miktarı Röntgen (R) ya da miliröntgen (mr) birimleri ile ölçülmektedir. Bu birimlerle ifade edilen değerler ışın yoğunluğu

Detaylı

Morita Panoramik / Sefalometrik Röntgen

Morita Panoramik / Sefalometrik Röntgen Morita Panoramik / Sefalometrik Röntgen Veraviewepocs 2D Model CP Dijital Panoramik + Dijital Sefalometrik Röntgen Cihazı VERAVIEWEPOS 2D MODEL CP CİHAZIN KONSEPTİ Hız 7,4 Saniye Yüksek Çözünürlük 16 bit

Detaylı

Radyolojik Teknikler - I MRG

Radyolojik Teknikler - I MRG F.Ü. SHMYO Tıbbi Görüntüleme Teknikleri 2014 Radyolojik Teknikler - I MRG Selami SERHATLIOĞLU MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME Manyetik güç birimi; 1 Tesla = 10.000 Gauss, (MRG) Dünyanın da sabit bir manyetik

Detaylı

RADYOLOJİDE KALİTE KONTROL VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ ÖĞR. GÖR. GÜRDOĞAN AYDIN İLKE EĞİTİM VE SAĞLIK VAKFI KAPADOKYA MYO TIBBİ GÖRÜNTÜLEME PRG.

RADYOLOJİDE KALİTE KONTROL VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ ÖĞR. GÖR. GÜRDOĞAN AYDIN İLKE EĞİTİM VE SAĞLIK VAKFI KAPADOKYA MYO TIBBİ GÖRÜNTÜLEME PRG. RADYOLOJİDE KALİTE KONTROL VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ ÖĞR. GÖR. GÜRDOĞAN AYDIN İLKE EĞİTİM VE SAĞLIK VAKFI KAPADOKYA MYO TIBBİ GÖRÜNTÜLEME PRG. RÖNTGENCİ??? RÖNTGENCİ??? RÖNTGENCİ??? RÖNTGENCİ??? R Ö N T G

Detaylı

Sabit gridler X-ışını ekspojuru sırasında hareket etmediklerinden film üzerinde çok ince de olsa çizgilenmelere yol açarlar. Bu olumsuzluğun önüne

Sabit gridler X-ışını ekspojuru sırasında hareket etmediklerinden film üzerinde çok ince de olsa çizgilenmelere yol açarlar. Bu olumsuzluğun önüne HAREKETLİ GRİDLER Sabit gridler X-ışını ekspojuru sırasında hareket etmediklerinden film üzerinde çok ince de olsa çizgilenmelere yol açarlar. Bu olumsuzluğun önüne geçilmesi için hareketli gridler geliştirilmiştir.

Detaylı

Adrenal lezyonların görüntüleme bulguları. Dr. Ercan KOCAKOÇ Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul

Adrenal lezyonların görüntüleme bulguları. Dr. Ercan KOCAKOÇ Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul Adrenal lezyonların görüntüleme bulguları Dr. Ercan KOCAKOÇ Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul Öğrenme hedefleri Adrenal bez kitlelerinin BT ile değerlendirilmesinde temel prensip ve bulguları öğrenmek

Detaylı

Primal Pictures:Yeni Özellikler. Primal Pictures PowerPoint Sunumu

Primal Pictures:Yeni Özellikler. Primal Pictures PowerPoint Sunumu Primal Pictures:Yeni Özellikler Primal Pictures PowerPoint Sunumu Primal Pictures: Yeni Özelliklere Bakış Yeni ürün arayüzünün gösterimi Yeni ürünlerin gösterimi Sistematik Anatomi Dişçilik Anatomisi Bölgesel

Detaylı

DİYARBAKIR MEMORİAL HASTANESİ ONUR HAS RADYOTERAPİ TEKNİKERİ

DİYARBAKIR MEMORİAL HASTANESİ ONUR HAS RADYOTERAPİ TEKNİKERİ DİYARBAKIR MEMORİAL HASTANESİ ONUR HAS RADYOTERAPİ TEKNİKERİ GİRİŞ Radyoterapinin temel prensibi : Normal dokuların ışın dozunu azaltarak tümöre istenilen dozu verebilmektir. Son yıllarda radyoterapi alanında

Detaylı

Meme Kanseri Planlama Tecrübesi ( 3D konformal planlama + field-in-field ) Bülent Yapıcı Acıbadem Maslak Hastanesi

Meme Kanseri Planlama Tecrübesi ( 3D konformal planlama + field-in-field ) Bülent Yapıcı Acıbadem Maslak Hastanesi Meme Kanseri Planlama Tecrübesi ( 3D konformal planlama + field-in-field ) Bülent Yapıcı Acıbadem Maslak Hastanesi CT çekimi Baş karşı tarafta Açı, gövde yere paralel olacak şekilde ( genelde CT ye sığacak

Detaylı

İZDÜŞÜM PRENSİPLERİ 8X M A 0.14 M A C M 0.06 A X 45. M42 X 1.5-6g 0.1 M B M

İZDÜŞÜM PRENSİPLERİ 8X M A 0.14 M A C M 0.06 A X 45. M42 X 1.5-6g 0.1 M B M 0.08 M A 8X 7.9-8.1 0.1 M B M M42 X 1.5-6g 0.06 A 6.6 6.1 9.6 9.4 C 8X 45 0.14 M A C M 86 20.00-20.13 İZDÜŞÜM C A 0.14 B PRENSİPLERİ 44.60 44.45 B 31.8 31.6 0.1 9.6 9.4 25.5 25.4 36 Prof. Dr. 34 Selim

Detaylı

MİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI

MİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI MİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI III-Hafta KOÜ METALURJİ & MALZEME MÜHENDİSLİĞİ Fotografik Emulsiyon & Renk Duyarlılığı Şekil 1.9. Göz eğrisi ile değişik film malzemelerinin karşılaştırılması. Fotografik

Detaylı

MMT 106 Teknik Fotoğrafçılık 3 Digital Görüntüleme

MMT 106 Teknik Fotoğrafçılık 3 Digital Görüntüleme MMT 106 Teknik Fotoğrafçılık 3 Digital Görüntüleme 2010-2011 Bahar Yarıyılı Ar. Gör. Dr. Ersoy Erişir 1 Konvansiyonel Görüntüleme (Fotografi) 2 Görüntü Tasarımı 3 Digital Görüntüleme 3.1 Renkler 3.2.1

Detaylı

Dijital (Sayısal) Fotogrametri

Dijital (Sayısal) Fotogrametri Dijital (Sayısal) Fotogrametri Dijital fotogrametri, cisimlere ait iki boyutlu görüntü ortamından üç boyutlu bilgi sağlayan, sayısal resim veya görüntü ile çalışan fotogrametri bilimidir. Girdi olarak

Detaylı

Bölüm 5. Tıbbi Görüntüleme Yöntemlerinin Temel İlkeleri. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU

Bölüm 5. Tıbbi Görüntüleme Yöntemlerinin Temel İlkeleri. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Bölüm 5 Tıbbi Görüntüleme Yöntemlerinin Temel İlkeleri Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER X-ışınları Görüntüleme Teknikleri Bilgisayarlı Tomografi (BT) Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) Nükleer

Detaylı

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işınları Absorbsiyon ve saçılma. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işınları Absorbsiyon ve saçılma. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işınları Absorbsiyon ve saçılma Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak ABSORBSİYON VE SAÇILMA X-ışınları maddeyi (hastayı) geçerken enerjileri absorbsiyon (soğurulma) ve saçılma

Detaylı

Leica DISTO D3a / BT Çok fonksiyonel, hassas ölçüm imkanı

Leica DISTO D3a / BT Çok fonksiyonel, hassas ölçüm imkanı Leica DISTO Da / BT Çok fonksiyonel, hassas ölçüm imkanı Leica DISTO Bu kadar hassas ölçüm yapabilir mi? ±.0 mm ölçüm hassasiyetle; Leica DISTO Da tek tuşa basarak hassas ölçüm yapabilmenize olanak sağlar.

Detaylı

FAN SELECTOR FAN SELECTOR FAN SEÇİM YAZILIMI.

FAN SELECTOR FAN SELECTOR FAN SEÇİM YAZILIMI. FAN SELECTOR FAN SEÇİM YAZILIMI YAZILIM TANIMI Fan Selector yazılımı havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinde kullanılan fanların performans hesaplamalarının yapılması ve çalışma şartlarına en uygun

Detaylı

BETATOM EMAR GÖRÜNTÜLEME VE TANI MERKEZİ DENTO MAKSİLLO FASİYAL RADYOLOJİ BİRİM

BETATOM EMAR GÖRÜNTÜLEME VE TANI MERKEZİ DENTO MAKSİLLO FASİYAL RADYOLOJİ BİRİM GÖRÜNTÜLEME VE TANI MERKEZİ DENTO MAKSİLLO FASİYAL RADYOLOJİ BİRİM Betatom da Morita Veraviewepocs 3D Model CP80 kullanılmaktadır Dijital panoramik röntgen Dijital sefalometrik röntgen 3 Boyutlu hacimsel

Detaylı

TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER

TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER TEMEL İNŞAATI ŞERİT TEMELLER Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 2 Duvar Altı (veya Perde Altı) Şerit Temeller (Duvar Temelleri) 3 Taş Duvar Altı Şerit Temeller Basit tek

Detaylı

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 2 Kuvvet Vektörleri Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö.Soyuçok. 2 Kuvvet Vektörleri Bu bölümde,

Detaylı

Görüntü İşleme. K.Sinan YILDIRIM Cenk İNCE Tahir Emre KALAYCI. Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2003

Görüntü İşleme. K.Sinan YILDIRIM Cenk İNCE Tahir Emre KALAYCI. Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2003 Görüntü İşleme K.Sinan YILDIRIM Cenk İNCE Tahir Emre KALAYCI Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2003 İçerik Görüntü İşleme Nedir? Görüntü Tanımlamaları Görüntü Operasyonları Görüntü İşleme

Detaylı

Lineer Hızlandırıcı Tabanlı SRS/SRBT Uygulamalarında QA. Dr. Bahar Dirican GATA Radyasyon Onkolojisi AD

Lineer Hızlandırıcı Tabanlı SRS/SRBT Uygulamalarında QA. Dr. Bahar Dirican GATA Radyasyon Onkolojisi AD Lineer Hızlandırıcı Tabanlı SRS/SRBT Uygulamalarında QA Dr. Bahar Dirican GATA Radyasyon Onkolojisi AD Stereotaktik Radyocerrahi ve Stereotaktik Beden Radyoterapisi Kursu 20 Haziran 2014 -İstanbul Görüntü

Detaylı

Kasetin arka yüzeyi filmin yerleştirildiği kapaktır. Bu kapakların farklı farklı kapanma mekanizmaları vardır. Bu taraf ön yüzeyin tersine atom

Kasetin arka yüzeyi filmin yerleştirildiği kapaktır. Bu kapakların farklı farklı kapanma mekanizmaları vardır. Bu taraf ön yüzeyin tersine atom KASET Röntgen filmi kasetleri; radyografi işlemi sırasında filmin ışık almasını önleyen ve ranforsatör-film temasını sağlayan metal kutulardır. Özel kilitli kapakları vardır. Kasetin röntgen tüpüne bakan

Detaylı

RADYOLOJİ DE DOZ AZALTIM YÖNTEMLERİ. Yrd.Doç.Dr. Ayşegül YURT DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MEDİKAL FİZİK AD.

RADYOLOJİ DE DOZ AZALTIM YÖNTEMLERİ. Yrd.Doç.Dr. Ayşegül YURT DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MEDİKAL FİZİK AD. RADYOLOJİ DE DOZ AZALTIM YÖNTEMLERİ Yrd.Doç.Dr. Ayşegül YURT DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MEDİKAL FİZİK AD. 1895 X ışınlarının keşfi 1896 ilk radyasyon yaralanmaları ile ilgili raporlar Diagnostik Görüntülemede

Detaylı

Dijital Görüntülemede Grid Kullanımı ile Radyasyon Dozunun ve Görüntü Kalitesinin Değişimi

Dijital Görüntülemede Grid Kullanımı ile Radyasyon Dozunun ve Görüntü Kalitesinin Değişimi Nükleer Bilimler Enstitüsü Medikal Fizik Ana Bilim Dalı Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü Dijital Görüntülemede Grid Kullanımı ile Radyasyon Dozunun ve Görüntü Kalitesinin Değişimi Ümran

Detaylı

Paslanmaz Çelik Gövde. Yalıtım Sargısı. Katalizör Yüzey Tabakası. Egzoz Emisyonları: Su Karbondioksit Azot

Paslanmaz Çelik Gövde. Yalıtım Sargısı. Katalizör Yüzey Tabakası. Egzoz Emisyonları: Su Karbondioksit Azot Paslanmaz Çelik Gövde Yalıtım Sargısı Egzoz Emisyonları: Su Karbondioksit Azot Katalizör Yüzey Tabakası Egzoz Gazları: Hidrokarbonlar Karbon Monoksit Azot Oksitleri Bu bölüme kadar, açıkça ifade edilmese

Detaylı

Mukavemet-I. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mukavemet-I. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mukavemet-I Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 5 Eğilmede Kirişlerin Analizi ve Tasarımı Kaynak: Cisimlerin Mukavemeti, F.P. Beer, E.R. Johnston, J.T. DeWolf, D.F. Mazurek, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok.

Detaylı

Aksillanın Görüntülenmesi ve Biyopsi Teknikleri. Prof. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı

Aksillanın Görüntülenmesi ve Biyopsi Teknikleri. Prof. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı Aksillanın Görüntülenmesi ve Biyopsi Teknikleri Prof. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı Meme kanserli hastalarda ana prognostik faktörler: Primer tümörün büyüklüğü

Detaylı

IMRT (YOĞUNLUK AYARLI RADYOTERAPİ)

IMRT (YOĞUNLUK AYARLI RADYOTERAPİ) IMRT (YOĞUNLUK AYARLI RADYOTERAPİ) Dr. Kadir Yaray Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi KAYSERİ CT Simülasyon 3D Tedavi Planlama Konformal Radyoterapi Uygulamaları CT nin keşfi; 1993

Detaylı

MONTAJ ÇİZİMİN ÖZELLİKLERİ VE GEREKLİ BİLGİLER.

MONTAJ ÇİZİMİN ÖZELLİKLERİ VE GEREKLİ BİLGİLER. MONTAJ ÇİZİMİN ÖZELLİKLERİ VE GEREKLİ BİLGİLER. Montaj Çizimleri, tasarımı yapılan makine ya da mekanizma parçalarının işlev görecekleri konumlarda birbirine takılı haldeki çizimleridir. Parçaları birbirine

Detaylı

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon Lazer Tarama Verilerinden Bina Detaylarının Çıkarılması ve CBS İle Entegrasyonu

Detaylı

KAFA TRAVMALI HASTALARDA GÖRÜNTÜLEMENİN TANI, TEDAVİ VE PROGNOZA KATKISI. Dr. Fatma Özlen İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi AD

KAFA TRAVMALI HASTALARDA GÖRÜNTÜLEMENİN TANI, TEDAVİ VE PROGNOZA KATKISI. Dr. Fatma Özlen İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi AD KAFA TRAVMALI HASTALARDA GÖRÜNTÜLEMENİN TANI, TEDAVİ VE PROGNOZA KATKISI Dr. Fatma Özlen İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi AD KAFA TRAVMASI VE RADYOLOJİ Hangi hastalara görüntüleme

Detaylı

RECIST. Response Evaluation Criteria In Solid Tumors

RECIST. Response Evaluation Criteria In Solid Tumors RECIST Response Evaluation Criteria In Solid Tumors Tümör Cevap Kriterleri Tanımlama? Hastaların tedaviye verdiği cevabı tanımlamak için kullanılan genel kabul görmüş kriterlerdir. Neden? Tümör yükündeki

Detaylı

Doç. Dr. Sabri KAYA Erciyes Üni. Müh. Fak. Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü. Ders içeriği

Doç. Dr. Sabri KAYA Erciyes Üni. Müh. Fak. Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü. Ders içeriği ANTENLER Doç. Dr. Sabri KAYA Erciyes Üni. Müh. Fak. Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü Ders içeriği BÖLÜM 1: Antenler BÖLÜM 2: Antenlerin Temel Parametreleri BÖLÜM 3: Lineer Tel Antenler BÖLÜM 4: Halka Antenler

Detaylı

MAK 210 SAYISAL ANALİZ

MAK 210 SAYISAL ANALİZ MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 8- SAYISAL İNTEGRASYON 1 GİRİŞ Mühendislikte sık karşılaşılan matematiksel işlemlerden biri integral işlemidir. Bilindiği gibi integral bir büyüklüğün toplam değerinin bulunması

Detaylı

Kontrol Sistemlerinin Analizi

Kontrol Sistemlerinin Analizi Sistemlerin analizi Kontrol Sistemlerinin Analizi Otomatik kontrol mühendisinin görevi sisteme uygun kontrolör tasarlamaktır. Bunun için öncelikle sistemin analiz edilmesi gerekir. Bunun için test sinyalleri

Detaylı

Dik İzdüşüm Teorisi. Prof. Dr. Muammer Nalbant. Muammer Nalbant

Dik İzdüşüm Teorisi. Prof. Dr. Muammer Nalbant. Muammer Nalbant Dik İzdüşüm Teorisi Prof. Dr. Muammer Nalbant Muammer Nalbant 2017 1 Dik İzdüşüm Terminolojisi Bakış Noktası- 3 boyutlu uzayda bakılan nesneden sonsuz uzaktaki herhangi bir yer. Bakış Hattı- gözlemcinin

Detaylı

Kiriş oluşturmak Kiriş geçerli ayarları ile çalışmak Kirişler ve diğer elemanlar arasında 3D kesişim önceliği

Kiriş oluşturmak Kiriş geçerli ayarları ile çalışmak Kirişler ve diğer elemanlar arasında 3D kesişim önceliği 11. Kiriş Aracı Bu Konuda Öğrenilecekler: Kiriş oluşturmak Kiriş geçerli ayarları ile çalışmak Kirişler ve diğer elemanlar arasında 3D kesişim önceliği Kirişler döşeme ve duvarlardan gelen yükleri düzgün

Detaylı

Talaş oluşumu. Akış çizgileri plastik deformasyonun görsel kanıtıdır. İş parçası. İş parçası. İş parçası. Takım. Takım.

Talaş oluşumu. Akış çizgileri plastik deformasyonun görsel kanıtıdır. İş parçası. İş parçası. İş parçası. Takım. Takım. Talaş oluşumu 6 5 4 3 2 1 Takım Akış çizgileri plastik deformasyonun görsel kanıtıdır. İş parçası 6 5 1 4 3 2 Takım İş parçası 1 2 3 4 6 5 Takım İş parçası Talaş oluşumu Dikey kesme İş parçası Takım Kesme

Detaylı

Sayı sistemleri-hesaplamalar. Sakarya Üniversitesi

Sayı sistemleri-hesaplamalar. Sakarya Üniversitesi Sayı sistemleri-hesaplamalar Sakarya Üniversitesi Sayı Sistemleri - Hesaplamalar Tüm sayı sistemlerinde sayılarda işaret kullanılabilir. Yani pozitif ve negatif sayılarla hesaplama yapılabilir. Bu gerçek

Detaylı

Radyoterapi Tedavi Planlarının Optimizasyon Problemleri

Radyoterapi Tedavi Planlarının Optimizasyon Problemleri Radyoterapi Tedavi Planlarının Optimizasyon Problemleri Doç.Dr. Bahar Dirican GATA Radyasyon Onkolojisi AD 21 Mart 2015 Ankara 13 Haziran 2015 İzmir Medikal Fizik Derneği Eğitim Toplantısı Tedavi Planlama

Detaylı

Tıbbi Görüntüleme Teknikleri Programı Ders İçeriği

Tıbbi Görüntüleme Teknikleri Programı Ders İçeriği Tıbbi Görüntüleme Teknikleri Programı Ders İçeriği DERSİN ADI DERSİN KATEGORİSİ SÜRE TIBBİ GÖRÜNTÜLEME I TIBBİ HİZMETLER TEKNİKLER 1. DÖNEM (1. SINIF GÜZ ) ZORUNLU DERS MESLEK DERSİ SEÇMELİ DERS Tıbbi

Detaylı

Aynı sayıda çalışan ile verimliliğimizi belirgin şekilde arttırdık. SMART Otomasyon, en yüksek üretkenlik

Aynı sayıda çalışan ile verimliliğimizi belirgin şekilde arttırdık. SMART Otomasyon, en yüksek üretkenlik Aynı sayıda çalışan ile verimliliğimizi belirgin şekilde arttırdık SMART Otomasyon, en yüksek üretkenlik SMART Otomasyon, en yüksek üretkenlik Giriş 100 yıldan fazla zamandır Sakura Finetek ürünleri dünya

Detaylı

Zaman Ortamı Yapay Uçlaşma (Time Domain Induced Polarization) Yöntemi

Zaman Ortamı Yapay Uçlaşma (Time Domain Induced Polarization) Yöntemi Zaman Ortamı Yapay Uçlaşma (Time Domain Induced Polarization) Yöntemi Yöntemin Esasları ve Kullanım Alanları Yapay uçlaşma yöntemi, yer altına gönderilen akımın aniden kesilmesinden sonra ölçülen gerilim

Detaylı

Harita Nedir? Haritaların Sınıflandırılması. Haritayı Oluşturan Unsurlar

Harita Nedir? Haritaların Sınıflandırılması. Haritayı Oluşturan Unsurlar Harita Nedir? Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının kuşbakışı görünüşünün belli bir ölçek dahilinde düzleme aktarılmasıyla oluşan çizimlere denir. Haritacılık bilimine kartografya denir. Bir çizimin harita

Detaylı

Hızlı, Kolay ve Ekonomik Dijital Panoramik X-ray Cihazı

Hızlı, Kolay ve Ekonomik Dijital Panoramik X-ray Cihazı Hızlı, Kolay ve Ekonomik Dijital Panoramik X-ray Cihazı XMIND NOVUS Kolay görüntüleme için iyi bir seçim XMIND NOVUS Hızlı ve kullanımı kolay dijital X-ray sistemidir. Uygun fiyata, birinci sınıf panoramik

Detaylı

Radyoloji Perspektifi

Radyoloji Perspektifi YENİ TEKNOLOJİLERİN GELİŞMESİ HASTA DOZLARINI ARTTIRIYOR MU? Radyoloji Perspektifi Şölen ÇUBUKÇU 22.11.2013 ANTALYA Giriş Radyasyon kaynakları [1] http://www.ncrponline.org 2 Giriş İnceleme yüzdeleri Etkin

Detaylı

KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI

KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI AMAÇ Kanser ön ya da kesin tanılı hastalarda radyolojik algoritmayı belirlemek ÖĞRENİM HEDEFLERİ Kanser riski olan hastalara doğru radyolojik tetkik

Detaylı

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ Medikal Metroloji Uygulama ve Araştırma Merkezi KALİBRASYON ve KALİTE KONTROL NEDİR? Kalibrasyon; ülke çapında ya da uluslararası standartlara göre izlenebilirliği mevcut

Detaylı

BÖLÜM 04. Çalışma Unsurları

BÖLÜM 04. Çalışma Unsurları BÖLÜM 04 Çalışma Unsurları Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Çalışma Unsurları Parça ya da montaj tasarımı sırasında, örneğin bir eskiz düzlemi tanımlarken, parçanın düzlemlerinden

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI TOLERANSLAR P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L I H O Ğ LU Tolerans Gereksinimi? Tasarım ve üretim

Detaylı

Radyolojik Görüntüleme Sistemlerinde Görüntü Kalitesinin Sayısal Olarak Değerlendirilmesi. Yard. Doç. Dr. Özlem Birgül 23 Kasım 2013, Antalya

Radyolojik Görüntüleme Sistemlerinde Görüntü Kalitesinin Sayısal Olarak Değerlendirilmesi. Yard. Doç. Dr. Özlem Birgül 23 Kasım 2013, Antalya Radyolojik Görüntüleme Sistemlerinde Görüntü Kalitesinin Sayısal Olarak Değerlendirilmesi Yard. Doç. Dr. Özlem Birgül 23 Kasım 2013, Antalya Amaç - Gelişen dedektör teknolojisi ile farklı dedektörlerin

Detaylı

Radyolojik Teknikler - I Radyografi DR - CR

Radyolojik Teknikler - I Radyografi DR - CR F.Ü. SHMYO Tıbbi Görüntüleme Teknikleri 2014 Radyolojik Teknikler - I Radyografi DR - CR Selami SERHATLIOĞLU X-IŞINI CİHAZININ TEMEL KISIMLARI 1. X-ışını tüpü 2. Kontrol konsolü 3. Yüksek voltaj jeneratörü

Detaylı

PLANETARYUM TEKNOLOJİLERİ. Dev bir kürede süper boyutlu derinliklerde birlikte evreni keşfedelim...

PLANETARYUM TEKNOLOJİLERİ. Dev bir kürede süper boyutlu derinliklerde birlikte evreni keşfedelim... PLANETARYUM TEKNOLOJİLERİ Dev bir kürede süper boyutlu derinliklerde birlikte evreni keşfedelim... Cacabey Planetaryum, Bursa Yıldırım Belediyesi Eğitim ve Bilim Merkezi içerisinde yer almaktadır. Öz kaynakları

Detaylı

Ultrasonografi Giriş Dr. Funda Karbek AKARCA

Ultrasonografi Giriş Dr. Funda Karbek AKARCA Ultrasonografi Giriş Dr. Funda Karbek AKARCA Ege Üniversitesi Acil Tıp AD ATOK 2011 - İZMİR Öğrenim Hedefleri Pratik ultrason fiziği Ultrasesin Yayılımı ve Dokularla Etkileşimi Ultrason Cihazlarının kullanımı

Detaylı

DİŞLER; Diş Profili, çalışma sırasında iki çark arasındaki oranı sabit tutacak şekilde biçimlendirilir. Dişli profillerinde en çok kullanılan ve bu

DİŞLER; Diş Profili, çalışma sırasında iki çark arasındaki oranı sabit tutacak şekilde biçimlendirilir. Dişli profillerinde en çok kullanılan ve bu KAVRAMLAR Dişli Çarklar, eksenleri birbirine yakın veya birbirini kesen miller arasında hareket ve güç ileten makine elemanlarıdır. Çevrelerine diş açılmış iki dişli çark bir dişli çiftini oluştururlar

Detaylı

PARÇA MEKANİĞİ UYGULAMA 1 ŞEKİL FAKTÖRÜ TAYİNİ

PARÇA MEKANİĞİ UYGULAMA 1 ŞEKİL FAKTÖRÜ TAYİNİ PARÇA MEKANİĞİ UYGULAMA 1 ŞEKİL FAKTÖRÜ TAYİNİ TANIM VE AMAÇ: Bireyselliklerini koruyan birbirlerinden farklı özelliklere sahip çok sayıda parçadan (tane) oluşan sistemlere parçalı malzeme denilmektedir.

Detaylı

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Medikal Metroloji Uygulama ve Araştırma Merkezi

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Medikal Metroloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Medikal Metroloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Kalibrasyon ve Kalite Kontrol Nedir? Kalibrasyon; Ülke çapında ya da uluslararası standartlara göre izlenebilirliği

Detaylı

Şekil 7.1 Bir tankta sıvı birikimi

Şekil 7.1 Bir tankta sıvı birikimi 6 7. DİFERENSİYEL DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜMLERİ Diferensiyel denklemlerin sayısal integrasyonunda kullanılabilecek bir çok yöntem vardır. Tecrübeler dördüncü mertebe (Runge-Kutta) yönteminin hemen hemen

Detaylı

TEMEL TIBBİ CİHAZ KILAVUZU RADYOGRAFİK GÖRÜNTÜLEME

TEMEL TIBBİ CİHAZ KILAVUZU RADYOGRAFİK GÖRÜNTÜLEME MALİ HİZMETLER KURUM BAŞKAN YARDIMCILIĞI STOK TAKİP VE ANALİZ DAİRE BAŞKANLIĞI TEMEL TIBBİ CİHAZ KILAVUZU RADYOGRAFİK GÖRÜNTÜLEME BMM. Bilal BECEREN Ağustos 2015 RADYOGRAFİK GÖRÜNTÜLEME Röntgen; X-ışınının

Detaylı

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Güç Ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri Redüktörler Ve Vites Kutuları : Sınıflandırma Ve Kavramlar Silindirik

Detaylı

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 9 Ağırlık Merkezi ve Geometrik Merkez Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C. Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 9. Ağırlık

Detaylı

TORAKS DEĞERLENDİRME KABUL ŞEKLİ 2 (Bildiri ID: 64)/OLGU BİLDİRİSİ: MEME KANSERİ İÇİN RADYOTERAPİ ALMIŞ OLGUDA RADYASYON PNÖMONİSİ

TORAKS DEĞERLENDİRME KABUL ŞEKLİ 2 (Bildiri ID: 64)/OLGU BİLDİRİSİ: MEME KANSERİ İÇİN RADYOTERAPİ ALMIŞ OLGUDA RADYASYON PNÖMONİSİ TORAKS DEĞERLENDİRME ŞEKLİ 2 ( ID: 64)/OLGU Sİ: MEME KANSERİ İÇİN RADYOTERAPİ ALMIŞ OLGUDA RADYASYON PNÖMONİSİ SONRASINDA GELİŞEN ORGANİZE PNÖMONİ (OP/ BOOP) Poster 3 ( ID: 66)/Akut Pulmoner Emboli: Spiral

Detaylı

İÜ ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ RADYOTERAPİ İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ

İÜ ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ RADYOTERAPİ İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ Sayfa No : 1 / 5 1. Amaç Bu prosedürün amacı; Radyoterapi endikasyonu konmuş ve simülasyon randevusu verilmiş olan hastalar tedaviye girene kadar yapılacak işlemlerinin doğru ve eksiksiz yapılması için

Detaylı

MEME KANSERİ TARAMASI

MEME KANSERİ TARAMASI MEME KANSERİ TARAMASI Meme Kanseri Taramanızı Yaptırdınız Mı? MEME KANSERİ TARAMASI NE DEMEKTİR? Kadınlarda görülen kanserlerin %33 ü ve kansere bağlı ölümlerin de %20 si meme kanserine bağlıdır. Meme

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 4 Laminatların Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 4 Laminatların

Detaylı

KOLON VE İNCE BAĞIRSAĞIN NONTÜMÖRAL REZEKSİYON MATERYALLERİNDE TANIYA YAKLAŞIM. Dr. Armağan GÜNAL GATA Tıbbi Patoloji AD - Ankara

KOLON VE İNCE BAĞIRSAĞIN NONTÜMÖRAL REZEKSİYON MATERYALLERİNDE TANIYA YAKLAŞIM. Dr. Armağan GÜNAL GATA Tıbbi Patoloji AD - Ankara KOLON VE İNCE BAĞIRSAĞIN NONTÜMÖRAL REZEKSİYON MATERYALLERİNDE TANIYA YAKLAŞIM Dr. Armağan GÜNAL GATA Tıbbi Patoloji AD - Ankara Konuşmanın başlığı üzerine GİS patolojisinde Kolon ve ince bağırsağın Nontümöral

Detaylı

TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER

TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER Tanımlayıcı İstatistikler ve Grafikle Gösterim Grafik ve bir ölçüde tablolar değişkenlerin görsel bir özetini verirler. İdeal olarak burada değişkenlerin merkezi (ortalama) değerlerinin

Detaylı