T.C. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Düzce Yatırım Destek Ofisi. YAPI MALZEMELERİ SEKTÖR RAPORU Sektörel Raporlar Serisi VI Uzm.

Transkript

1 T.C. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Düzce Yatırım Destek Ofisi YAPI MALZEMELERİ SEKTÖR RAPORU Sektörel Raporlar Serisi VI Uzm. Ercan EKTİ 13

2 İçindekiler TABLO, ŞEKİL VE GRAFİK LİSTESİ... 3 YÖNETİCİ ÖZETİ... 4 GİRİŞ... 5 SEKTÖR TANIMI... 6 İLİŞKİLİ SEKTÖRLER... 7 DÜNYADAKİ DURUM... 8 TÜRKİYE DEKİ DURUM Pazar Türkiye de Kullanılan Yapı Malzemeleri Ahşap Alçı Alüminyum Asansör Aydınlatma Bims (Pomza-Süngertaşı) Boru Boya Cam Çatı Kaplama Malzemeleri Çimento Demir-Çelik Doğal Taşlar Gazbeton Hazır Beton Isıtma, Soğutma, Havalandırma Kireç Mobilya Mutfak ve Banyo Plastik Prefabrikasyon Seramik Tuğla ve Kiremit Yalıtım

3 Yapı Kimyasalları DIŞ TİCARET DÜZCE DE YAPI MALZEMELERİ SEKTÖRÜ Düzce Yapı Malzemelerinde Bazı Önemli Firmalar İlgili Yasal Düzenlemeler CE Belgesi ve Yapı Malzemeleri Yönetmeliği Kyoto Protokolü Enerji Verimliliği Kanunu Deprem Yasası Kentsel Dönüşüm Riskli alan: Riskli yapı: Sürdürülebilirlik ve Sertifikasyon Uygulamaları ULUSLARARASI HEDEFLER Ulusal Strateji ve Hedefler SONUÇ VE DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA TABLO, ŞEKİL VE GRAFİK LİSTESİ 3

4 Tablo 1: Dünya İnşaat Malzemeleri İthalatı (Milyon ABD $) Tablo 2: Ülkeler İtibariyle Dünya İnşaat Malzemeleri İthalatı (Milyon ABD $) Tablo 3: Ülkeler İtibariyle Dünya İnşaat Malzemeleri İhracatı (Milyon ABD $) Tablo 4: İnşaat Malzemesi Sanayi İç Pazar Büyüklüğü Tablo 5: Türkiye Alçı Üretimi ve Tüketimi Tablo 6: Türkiye nin Ürettiği Yapı Malzemelerine Göre Yakın Coğrafyadaki Sıralaması Tablo 7: Türkiye nin İnşaat Malzemeleri İhracatı (1.000 ABD Doları) Tablo 8: Türkiye nin İnşaat Malzemeleri İthalatı (1.000 ABD Doları) Tablo 9: Düzce ilinin sektörel bazda ihracat verileri Tablo 10: Düzce ilinde kayıtlı yapı malzemeleri işletmeleri Tablo 11: Düzce ilinin çeşitli ürün gruplarında toplam kapasite rakamları Şekil 1: Türkiye Çelik Haritası Grafik 1: Dünya İnşaat Sektörü Büyüme Beklentisi Grafik 2: Küresel İnşaat Hacminin Sektörlere Göre Dağılımı 2010 Grafik 3: İnşaat Malzemesi İç Pazarı Grafik 4: Türkiye Çimento Üretimi, 2012 Grafik 5: Türkiye Çimento Tüketimi, 2012 Grafik 6: Avrupa ülkeleri ve Türkiye Beton üretim miktarları Grafik 7: Türkiye İnşaat Malzemeleri İthalat ve İhracat YÖNETİCİ ÖZETİ 4

5 Yapı Malzemeleri Sektör Raporu, yapı malzemeleri sektöründe yaşanan gelişmeleri yakından takip etmek ve plan, program ve strateji geliştirme çalışmalarına altlık oluşturmak amacıyla hazırlanmış olup Türkiye ve Düzce yapı malzemeleri sanayiini mercek altına almaktadır. Raporun oluşturulması sürecinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Sanayi Genel Müdürlüğü, Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği, TÜSİAD gibi kurum/kuruluşlarca hazırlanan raporlardan ve Ekonomi Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi, Türkiye İstatistik Kurumu, Düzce Ticaret ve Sanayi Odası gibi çeşitli kurumlardan sağlanan verilerden istifade edilmiştir yılının tamamında 19,7 milyar USD, 2012 yalının ilk dokuz ayında ise 15,5 Milyar USD tutarında inşaat malzemesi ihracatı gerçekleştirilmiştir. Türkiye inşaat malzemeleri sektörü, 2023 yılında Türkiye nin hedeflediği toplam 500 milyar USD ihracat hedefi kapsamında kendisine 100 milyar USD lik bir hedef belirlemiştir. Ayrıca kentsel dönüşüm projeleri ile de iç pazardaki satış hacminin artacağı öngörülmektedir. GİRİŞ 5

6 Gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülkede olduğu gibi, gerek inşaat sektörü ve gerekse yapı malzemeleri sektörü yarattığı katma değer ve istihdam açısından Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörlerinden birisi olmuştur ve olmayı sürdürecektir. Mevcut risklerini azaltabilmesi için yüksek oranlı ve istikrarlı büyüme hedefi her zamankinden fazla olan Türkiye ekonomisi için, inşaat sektörü ile yapı malzemeleri sektörünün önemi daha da artacaktır. Türkiye yapı malzemeleri sektörü pek çok inşaat alt sektöründe toplamda yüksek bir kurulu kapasiteye sahiptir. Son yıllardaki global krizin kapasite kullanım oranları üzerindeki olumsuz etkisi olmasına rağmen, Türkiye globalde üretim rakamları göz önünde bulundurulduğunda, pek çok inşaat malzemeleri alt sektöründe yakın coğrafyasında önemli bir konuma sahiptir. Türkiye de inşaat malzemeleri sektörü 2023 yılı için Türkiye nin hedeflediği toplam 500 milyar dolar ihracat hedefi kapsamında kendisine 100 milyar dolarlık ihracat hedefi belirlemiştir. Çin ve Rusya gibi büyümekte olan ülkelerde olduğu gibi, Türkiye de de konut talebi, yenilenebilir enerji alanında altyapıyı da kapsayan çalışmalar, kentsel dönüşüm ve Türkiye den geçen enerji nakil hatları gibi gelişim alanları nedeniyle Türkiye deki konut, konut dışı ve altyapı inşaatlarında büyüme beklenmektedir. Gayrimenkul yatırım ortaklıklarındaki artış, harcanabilir gelir seviyesinin yükselmesi, deprem ve enerji verimliliği konusunda alınacak önlemler ise rapor tarafından yenileme pazarının önünü açacak etkenler olarak sıralanmıştır. Ayrıca yeni Afete karşı Kentsel Dönüşüm projesi de yenileme pazarını önümüzdeki yılda geliştirecektir. Bu çalışmada, yapı malzemeleri sektörünün tanımı yapılarak, ülkemizde bu sektörün mevcut durumu, üretim kapasitesi, ithalat ve ihracat projeksiyonları ve genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. Ayrıca Düzce ili bazında da yapı malzemeleri sektörü hakkında bilgiler verilmiştir. SEKTÖR TANIMI 6

7 Yapı malzemelerini kısaca, bina yapımı ve diğer inşaat mühendisliği işleri dâhil olmak üzere, tüm yapı işlerinde, sürekli olarak kullanılmak üzere üretilen, demir-çelik, çimento, cam, seramik, boya, metal strüktür, ahşap vb. ürünler olarak tanımlamak mümkündür. Dolayısıyla, yapı malzemeleri sektörü de, söz konusu ürünlerin imalatı ve piyasaya sürülmesi ile ilgili faaliyet alanlarını kapsamaktadır. Sektöre yönelik düzenlemeler değerlendirilirken, inşaat sektörü kapsamına giren diğer faaliyet alanları ile yapı malzemeleri sanayi arasındaki ayrımın netleştirilmesi gerekmektedir. Nitekim inşaat sektörü; yalnızca yapı işlerinde kullanılan malzemelerin üretimini değil; yapıların tasarlanmasından inşa edilmesine, binaların bakım ve yıkım (geri kazanım dâhil) işlemlerinden yol yapım çalışmaları gibi inşaat mühendisliği işlerine kadar birçok faaliyet alanını kapsamaktadır. İLİŞKİLİ SEKTÖRLER Yapı malzemeleri sektörü; Çimento Demir-Çelik (inşaat demiri), Alçı, Boya (dekoratif boya), Düz cam, Doğaltaş-Mermer, İklimlendirme, klima, soğutma, Seramik kaplama malzemeleri Alüminyum-demir-çelik-seramik sağlık gereçleri, Elektrik malzemeleri, Aydınlatma cihazları, Ağaç ürünleri, Kilit, Donanım eşyaları, Asansör, Duvar kâğıdı, Mineral yün, Radyatör, 7

8 Plastik, yalıtımlı kablo, Boru ve boru bağlantı sektörleri ile ilişkilidir. DÜNYADAKİ DURUM 2008 global krizi sonrası daha kesin bir şekilde gözükmüştür ki, gelişmekte olan ülkeler gerek değerli yer altı kaynakları gerek son 10 yılda hızla artan ihracata dayalı büyüme modellerinin meyvelerini topladıkları gibi yakın gelecekte iç pazarlarında yatırımlara hız vererek büyümeyi ihracat kadar iç pazar dinamizmi ile de sürdüreceklerdir. İnşaat sektör büyüme beklentileri, yeni inşaat, yenileme pazarı ve bu sırada kullanılan inşaat malzemelerini ve hizmetleri kapsamakta, Türkiye arası dönemde %8,5 büyüme beklentisi ile en hızlı büyüyecek pazarlar arasında yer almaktadır. Grafik 1: Dünya İnşaat Sektörü Büyüme Beklentisi Kaynak: Global Construction 2020, Global Construction Perspectives and Oxford Economics, 2009, yılında küresel inşaat hacminin sektörlere göre dağılımına bakıldığında %40 ile ilk sırayı konut inşaatları alıyor. Bunu altyapı inşaatları ve konut dışı inşaatlar takip ediyor. Grafik 2: Küresel İnşaat Hacminin Sektörlere Göre Dağılımı

9 2010 yılında inşaat malzemelerinin dünyadaki toplam ithalatı, 2009 yılına göre %14 oranında artarak 648 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. İnşaat malzemeleri içerisinde dünyada en büyük pazara sahip ürün grubu demir-çelik grubudur. Aydınlatma cihazları, elektrik malzemeleri ve ısıtma soğutma cihazları ürün grupları ise pazar büyüklüğü açısından dikkat çeken diğer önemli ürün gruplarıdır. Sektörde ABD, Almanya, Çin, Fransa ve Kanada en fazla ithalat yapan ülkelerdir. Tablo 1: Dünya İnşaat Malzemeleri İthalatı (Milyon ABD $) GTİP Ürünler Yılında İthalat Yapan Ülkeler ve Payları (%) 2520 Alçı ABD (5.9) Hollanda (5.2) Japonya (4.7) Endonezya (4.5) Belçika (4.4) 2523 Çimento Irak (6.0) 7 ABD (5.2) Nijerya (4.1) Fransa (3.5) Boyalar Vernikler ve Bangladeş (2.6) Çin (5.9) Almanya (5.5) Rusya Fed. (5.2) Kanada (4.8) Fransa (4.7) 9

10 Plastik İnşaat Malzemeleri Ağaçtan İnşaat Malzemeleri ABD (10) Almanya (7.7) Fransa (6.7) Kanada (3.8) İngiltere (3.7) ABD (13.0) Japonya (9.7) Almanya (6.3) İngiltere (5.6) Fransa (4.6) 4814 Duvar Kağıtları Rusya Fed. (24.4) Fransa (11.2) Çin (8.7) İngiltere (4.7) Belçika (3.1) İşlenmiş Taşlar (Mermer, Granit) ABD (22.5) Güney Kore (8.3) Japonya (7.3) Almanya (5.1) Fransa (4.4) 6806 Mineral Yünler Almanya (8.6) Fransa (6.0) İtalya (6.0) ABD (5.8) Belçika (4.3) Asfalt, Alçı, Çimento ve Betondan Eşya Tuğlalar, Karolar, Kiremitler Seramik Kaplamalar ABD (13.1) Kanada (6.9) Fransa (6.6) Hollanda (5.1) Almanya (3.5) Polonya (8.7) Belçika (6.8) Fransa (4.5) Almanya (4.0) İngiltere (3.9) Fransa (8.8) ABD (8.6) Almanya (4.8) Nijerya (4.3) Suudi (3.2) 6910 Seramik Sağlık ABD (18,7) Gereçleri Almanya (5,9) Fransa (5,9) İngiltere (5.8) İspanya (4.9) 7003 Düz cam, Tayvan (14.5) Arabistan 10

11 yalıtım camı, cam tuğla 7019 Cam Yünü Demir-Çelik Çubuk, Profil ve Teller. Çivi. Somun. Sıhhi Gereçler. Tuvalet Eşyası Aksamı Demir-Çelik Boru ve Bağlantı Parçaları 7308 Demir-Çelikten Diğer İnşaat Aksamı Demir-Çelik Vida Cıvata vb Demir-Çelik Radyatörler 7324 Demir-Çelik Sağlık Gereçleri Alüminyumda n İnşaat Malzemeleri ve İnşaat Aksamı Güney Kore (13.9) Çin (7.1) ABD (4.2) Almanya (3.5) Almanya (10.4) Çin (9.1) ABD (9.1) Fransa (5.9) İtalya (3.8) Almanya (7.3) Fransa (4.2) ABD (4.2) Güney Kore (3.2) Cezayir (3.1) ABD (12.3) Almanya (5.1) Kanada (4.4) Cezayir (4.2) Çin (3.2) ABD (7.2) Almanya (6.5) Güney Kore (5.8) Fransa (5.8) Japonya (4.5) ABD (12.8) Almanya (9.0) Çin (8.1) Meksika (5.3) Fransa (4.4) Almanya (11.0) İngiltere (10.3) Kanada (8.8) ABD (7.5) Fransa (6.7) ABD (14.4) Almanya (6.6) İngiltere (5.9) Fransa (4.8) Rusya Fed. (4.4) Almanya (13.5) Fransa (8.2) ABD (7.7) İngiltere (4.7) Japonya (3.4) 7615 Alüminyum ABD (21.0) 11

12 Sağlık Gereçleri Rusya Fed. (8.5) Almanya (7.9) Japonya (7.1) Fransa (4.1) Kilitler ve Donanım Eşyası 8402 Isıtma ve 8403 Soğutma Cihazları Asansörler ve Lifler Musluklar ve Vanalar ABD (17.7) Almanya (9.6) Fransa (4.9) İngiltere (4.6) Kanada (4.4) ABD (10.7) Almanya (6.8) Japonya (4.9) Fransa (4.7) İngiltere (4.1) İngiltere (4.7) Rusya Fed. (4.5) Çin (4.2) Nijerya (4.1) Hollanda (3.7) ABD (14.7) Çin (7.2) Almanya (6.0) Kanada (4.2) Fransa (4.2) 8536 Elektrik Malzemeleri Çin (14.2) ABD (9.6) Hong Kong (7.7) Almanya (7.4) Meksika (5.1) Yalıtımlı Kablolar ABD (11.5) Almanya (8.9) Çin (8) Meksika (6.5) Hong Kong (4.4) 9405 Aydınlatma Cihazları 9406 Prefabrik Yapılar ABD (21.8) Almanya (7.9) Fransa (5.5) İngiltere (4.9) Kanada (4.2) Kanada (7.5) Almanya (6.5) 12

13 Toplam Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Kazakistan (5.9) Fransa (5.4) Norveç (4.4) Dünyada en çok inşaat malzemeleri ithal eden ülkeler A.B.D, Almanya, Çin, Fransa, Kanada, İngiltere, Japonya, Meksika, İtalya ve Rusya Federasyonu olurken Türkiye bu kategoride 30. sırada yer almaktadır. Tablo 2: Ülkeler İtibariyle Dünya İnşaat Malzemeleri İthalatı (Milyon ABD $) Ülke ABD Almanya Çin Fransa Kanada İngiltere Japonya Meksika İtalya Rusya Federasyonu Güney Kore Hollanda Belçika Hon Kong İspanya Polonya Avusturya İsviçre BAE Singapur Avustralya

14 Suudi Arabistan Çek Cumhuriyeti İsveç Cezayir Tayland Brezilya Tayvan Endonezya Türkiye Norveç Malezya Romanya Danimarka Hindistan Macaristan Slovakya Irak Nijerya Vietnam Kaynak: Trademap Dünya inşaat malzemeleri ihracatında ise Türkiye ön sıralarda yer almaktadır. Ülkemiz Çin, Almanya, İtalya, A.B.D, Japonya ve Fransa nın ardından 7. Sırada yer almaktadır. Tablo 3: Ülkeler İtibariyle Dünya İnşaat Malzemeleri İhracatı (Milyon ABD $) Ülke Çin Almanya İtalya ABD Japonya

15 Fransa Türkiye İspanya Belçika Polonya İngiltere Avusturya Meksika Hollanda Çek Cumhuriyeti Kanada Güney Kore Hon Kong Tayvan İsveç Tayland Malezya Danimarka İsviçre Singapur Ukrayna Hindistan Rusya Federasyonu Macaristan Finlandiya Brezilya Portekiz Slovakya Endonezya Romanya Lüksemburg

16 Norveç Yunanistan Slovenya Belarus BAE Kaynak: Trademap TÜRKİYE DEKİ DURUM Pazar İnşaat malzemesi sanayi pazarı yeni pazarı ve yenileme pazarından oluşmaktadır. Yeni pazarında yeni inşaatlarda kullanılan genel inşaat malzemeleri ile tesisat malzemeleri yer almaktadır. Yenileme pazarı ise mevcut yapılarda tamir, tadilat, yenileme, değiştirme, iyileştirme amacı ile kullanılan yine genel inşaat malzemeleri ile tesisat malzemelerinden oluşmaktadır. Yeni pazarının büyüklüğü hesaplanırken Türkiye İstatistik Kurumu nun inşaat sektöründeki girdi-çıktı verilerinde belirlenen yüzde 65 malzeme (genel inşaat + tesisat malzemeleri) oranı verisi kullanılmaktadır. Yenileme pazarı için ise toplam pazarın yüzde 12 si oranı kullanılmaktadır. Bu varsayımlar çerçevesinde hesaplanan inşaat malzemesi sanayi pazar büyüklüğü aşağıda yıllar itibariyle sunulmaktadır. İnşaat malzemesi sanayinde 2012 yılında 46.2 milyar doları yeni, 6.3 milyar doları da yenileme olmak üzere toplam 52.5 milyar dolarlık pazar büyüklüğüne ulaşıldığı öngörülmektedir. Tablo 4: İnşaat Malzemesi Sanayi İç Pazar Büyüklüğü Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Grafik 3: İnşaat Malzemesi İç Pazarı 16

17 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Türkiye de Kullanılan Yapı Malzemeleri Ahşap Dünyanın ağaç ve kağıt üretiminin %90 ını yapan 43 ülkenin üye olduğu Uluslararası Orman ve Kağıt Dernekleri Konseyi nden alınan bilgilere göre; dünya orman ürünleri sanayi 470 milyar dolardan daha fazla hacme sahip olup, bu sektörde 14 milyonun üzerinde kişi istihdam edilmektedir. Birçok ülkenin toplam yüzölçümünden daha fazla orman varlığına sahip olan Türkiye nin ormanlık alanı ise %26 dır. Bu derece büyük bir kaynak iyi değerlendirilir ve sanayiye tam anlamıyla kazandırılırsa, ülke ekonomisi için büyük bir avantaj olacaktır. Yaklaşık kişiye istihdam imkânı sağlayan Türkiye Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri Sektörü nün büyüklüğü 19 milyar USD değerindedir. Dünya ağaç ve orman ürünleri ihracatı, 2010 yılında 107 milyar USD olarak gerçekleşmiş olup, yaklaşık %10 u Çin Halk Cumhuriyeti tarafından yapılmaktadır. Türkiye 225 ülke arasından dünya sıralamasında 37. en büyük ihracatçı olarak yerini almıştır. Dünya ahşap inşaat malzemeleri ihracatı, ağaç ve orman ürünleri ihracatının % 30 unu oluşturmaktadır. 32,8 milyar USD olan dünya ahşap inşaat malzemeleri ihracatının 373 milyon doları Türkiye tarafından yapılmaktadır. Dünya ağaç ve orman ürünleri ithalatı, 2010 yılında 111 milyar dolardır. Amerika %11, Çin % 10 ile dünyanın en büyük ithalatçıları konumundadır. Türkiye 230 ülke arasından dünyanın en fazla ithalat yapan 24. ülkesidir. Türkiye ağaç ve orman ürünleri ihracatı, son 5 yıldır sürekli artış göstermiştir yılında Türkiye 573 milyon USD değerinde ağaç ve orman ürünleri ihracatı yapmıştır. Ahşap inşaat malzemeleri ihracatı ise 373 milyon dolardır yılında Türkiye nin ağaç ve orman ürünleri 17

18 ihracatından en büyük payı alan ülkeler sırasıyla İran, Irak ve Türkmenistan olurken, alt sektör grubu bazında bakıldığında en fazla ihracatın ağaç ve ahşap eşya sektöründen yapıldığı görülmektedir. Türkiye ağaç ve orman ürünleri ithalatı son 5 yıldır inişli çıkışlı bir seyir izlemiş ve 2010 yılında 1,1 milyar USD değerinde gerçekleşmiştir. Ahşap inşaat malzemeleri ithalatı ise 463 milyon USD olarak kaydedilmiştir yılında Türkiye nin en fazla ağaç ve orman ürünleri ithalatı yaptığı ülkeler sırasıyla Ukrayna, Rusya Federasyonu ve Almanya olurken, alt sektör grubu bazında bakıldığında ithalatın %95 inin ağaç ve ahşap eşya sektöründen yapıldığı dikkat çekmektedir. Alçı Ülkemizde yıllar itibarıyla artış gösteren yapı alçısı üretimi 2008 ve 2009 yıllarında %8-10 seviyesinde düşüş göstermiştir yılında 700 milyon tonu ihracat için olmak üzere tahmini milyon tonluk üretim yapılmıştır yılından itibaren artış trendine girmiştir yılında milyon tonluk üretim seviyesine ulaşılacağı tahmin edilmektedir. Tablo 5: Türkiye Alçı Üretimi ve Tüketimi Üretim (milyon ton) Tüketim (milyon ton) Kaynak: Türkiye Alçı Üreticileri Derneği Sektörde yaklaşık 2500 personel istihdam edilmektedir. Ayrıca alçıtaşı ocakları da önemli sayıda istihdam sağlamaktadır. Sektörün sağladığı en büyük istihdam ise uygulama alanındadır. Sektörün dekorasyon, sıva ve alçı levha uygulamalarında ülke genelinde kişiden fazla istihdam oluşturduğu bilinmektedir. Alüminyum 2010 yılında alüminyum ve alüminyumdan en çok eşya ithal eden ülkelerin başında 15,9 milyar ton ile Almanya gelmektedir. Almanya yı ABD ve Çin takip etmektedir yılında dünya çapında 145,3 milyar ton alüminyum ve alüminyumdan eşya ithalatı yapılmıştır. Türkiye nin ithalatı dünya ithalatının %1,5 ini oluşturmaktır. 18

19 Asansör Asansör sektöründe faaliyet gösteren yetkili firma sayısı yaklaşık 430 civarındadır. Herhangi bir yetki almadan çalışan merdiven altı firma sayısı ise yaklaşık 2 bin civarındadır. Bu sektörde istihdam edilen Makine Mühendisi sayısı yaklaşık 750, Elektrik-Elektronik Mühendisi sayısı yaklaşık 650 dir. Türkiye de yılda yaklaşık arası asansör, 400 yürüyen merdiven üretilmektedir. Türk asansör sektörünün gelişiminin, Türkiye nin kentleşme sürecine bağlı olarak gelişim gösteren inşaat sektörü ile birlikte düşünülmesi gerekmektedir. Önümüzdeki dönemde, Türkiye deki kentleşme sürecinin hızla devam edeceği dikkate alındığında, inşaat sektörüyle birlikte Türk asansör sektöründe de yüksek oranlarda bir büyüme beklenmektedir. Aydınlatma Türkiye deki aydınlatma pazarının büyüklüğü yaklaşık olarak 350 milyon dolardır. Bu pazarın 130 milyon doları lambalara ve 220 milyon doları ise aydınlatma aksesuarlarına aittir. Dünya aydınlatma pazarının büyüklüğü yaklaşık olarak 45 milyar dolardır. Bu pazarın yaklaşık 35 milyar doları lambalara ve 15 milyar doları ise aydınlatmada kullanılan aksesuarlara aittir. Üretimde yaklaşık 50 kadar büyük ölçekli şirket, 300 kadar orta büyüklükte şirket bulunmaktadır. Bu şirketlerin çoğu İstanbul da, bir bölümü de Ankara ve İzmir de faaliyet göstermektedir. Bims (Pomza-Süngertaşı) Ülkemiz pomza rezervleri açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Araştırılmış alanlarda yaklaşık 3 milyar metreküp pomza rezervi olduğu tahmin edilmektedir. Pomza rezervlerinin İç anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaşmış olmalarına karşılık, Akdeniz ve Ege bölgelerinde de pomza rezervlerine rastlanmakta ve üretim faaliyetleri görülmektedir. Dünyada pomza rezervleri bakımından önemli bir yeri olan Türkiye, yaklaşık 10 farklı renk ve doku kalitesine sahip pomza çeşitleri ile oldukça yüksek bir pazar şansına sahiptir. Ülkemizde en çok talep gören pomza, Nevşehir Bölgesinin beyaz renkli pomzasıdır. Boru Sektörün kapasitesi 2010 yılı itibariyle 9 milyon ton civarındadır yılında Türkiye 3,5 milyon tona yakın çelik boru üreterek Avrupa da ilk sıraya gelmiştir. Çelik boru sektöründe yaklaşık 8000 kişiye istihdam sağlanmaktadır. Çelik boru sektöründe üretim % 14,8 artmıştır. Türkiye Çelik boru sektörü küresel kriz nedeniyle 2009 yılını 2,9 milyon ton üretimle kapatmıştır ve 2009 yıllarında kaybettiği % 14 oranındaki ivmeyi 2010 yılında tekrar 19

20 kazanmış ve üretim miktarı 3,4 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Boya Sektörde yerli hammadde kullanım oranı ürün ve teknoloji bazında değişmektedir. Bu oranların ürün cinsine bağlı olarak %30 ile %70 arasında değişim gösterdiği tahmin edilmektedir. Ancak genel bir ortalama için ağırlık bazında ithal/yerli hammadde oranı 65/35 olarak hesaplanmaktadır. Hammadde satın almalarında sırası ile titan, solvent, monomer, reçine, katkı maddeleri ve pigment mal gruplarına ait alımlar ön plana çıkmaktadır. Sektörde ağırlıklı olarak Euro Bölgesi, Uzak Doğu, Hindistan, Çin kaynaklı hammadde ithalatı yapılmaktadır. Cam Cam sektörü, ürünleriyle inşaat, otomotiv, enerji, beyaz eşya, gıda, içki, meşrubat, ilaç, kozmetik, turizm (lokanta, ikram dahil), mobilya, boru, elektrik ve elektronik gibi birçok sektöre ve ev kesimine girdi veren temel sanayi alanlarından biri olup, ülke ekonomileri açısından büyük önem taşımaktadır. Türkiye cam sektörü 4,3 milyon ton/yıl üretim kapasitesi ile (Türkiye ve yurtdışı) dünyada önemli bir konuma sahiptir. Yaklaşık 2 milyar Dolar düzeyindeki üretim değeri ve 20 bin civarında çalışan sayısı ile üretim girdilerinin tamamına yakınını yurtiçinde sağlayan, sermaye ve enerji yoğun, aynı zamanda da yüksek kapasite ile çalışma zorunluluğu olan bir sektördür. Çatı Kaplama Malzemeleri Türkiye de yaklaşık 2 milyar dolar büyüklüğe sahip çatı kaplama malzemeleri sektörünün yıllık üretim kapasitesi yaklaşık 250 milyon metrekare dolaylarındadır. Düz ve eğimli çatılarda kullanılan Bitümlü Malzemeler metrekarelik pazar payı ile çatı kaplama sektöründe ilk sırayı alıyor. Çimento Türk Çimento Sektörü, 2010 yılında iç satışlarda yaklaşık %16 lık büyüme sağlamıştır. Bu dönemde üretilen çimentonun yaklaşık %25 i ihracata gitmiştir yılında kapasite kullanım oranın %90 olması iç piyasadaki yüksek büyüme kadar, başarılı bir ihracat politikasıyla gerçekleşmiştir. Batı Avrupa da küresel kriz nedeniyle %30-35 daralan çimento talebini dengelemek isteyen ihracatçılar, başta Libya olmak üzere Kuzey ve Batı Afrika ülkelerine ihracata hız vermişler ve 2010 yılında 16,2 milyon ton çimento ihraç etmişlerdir. Grafik 4: Türkiye Çimento Üretimi,

21 Kaynak: TÇMB Verileri Türkiye çimento üretimi 2010 yılındaki 62,7 milyon tona karşılık % 1,06 artarak 2011 yılında 63,4 milyon ton olarak gerçekleşmiştir yılı çimento üretimi 60,3 milyon ton; tüketimi ise 62,3 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Türk çimento sanayisi 60 milyon tonun üzerindeki üretimi ile Avrupa nın en büyük dünyanın ise Çin, Hindistan, Avrupa Birliği üyesi ülkeler, ABD ve Brezilya dan sonraki en büyük altıncı üreticisi konumundadır. İhracatta ise dünya pazarında %12 lik pay ile birçok önemli üretici ülkeyi geride bırakarak ilk sırayı almaktadır. Türk çimento sektörü üretim kalitesi, sektörün sağlıklı gelişiminin sürdürülmesi için kurulan Ar-Ge merkezleri, gerçekleştirilen eğitimler, çevreye, insana ve iş sağlığına olan duyarlılığı ve yapılan yatırımları ile dünya çimento sektöründe çok önemli bir konuma gelmiştir. Sektörün en önemli politikası, çimento tüketimini azaltmadan çevre ile ilgili sorunları gözeterek ve teknolojinin sunduğu tüm imkanları kullanarak sürdürülebilir kalkınma ilkelerinin hayata geçirilmesidir. Grafik 5: Türkiye Çimento Tüketimi,

22 Kaynak: TÇMB Verileri Demir-Çelik 2011 yılında Türkiye nin ham çelik üretim kapasitesi, 2010 yılına göre %11 oranında artışla, 42,7 milyon tondan, 47,2 milyon ton seviyesine ulaşmıştır. Kapasitenin %77 oranındaki 36,3 milyon tonu elektrik ocaklı (EO) tesislere, %23 oranındaki 10,9 milyon tonu ise entegre tesislere (BOF) yöneliktir yılında Türkiye nin ham çelik üretimi %15,2 oranında artışla, 29,1 milyon tona yükselmiştir. Söz konusu üretimi ile Türkiye, dünyanın en büyük 10 uncu, Avrupa nın ise, 2 inci büyük üreticisi konumunu korumuştur. Yassı ürünler başta olmak üzere, özellikle 2010 yılının ikinci yarısında devreye giren yeni kapasiteler, Türkiye nin toplam ham çelik üretimindeki artışa önemli bir katkı sağlamıştır yılında 34,1 milyon ton ham çelik üreten sektör 2012 yılında ise 35,8 milyon ton ham çelik üretimi gerçekleştirmiştir. Türkiye nin, 2015 yılına kadar, yassı-uzun ürün arz-talep dengesizliğinden kaynaklanan sorunları önemli ölçüde geride bırakması ve demir-çelik sektörünün ödemeler dengesi açığını kapatma yönünde önemli katkı sağlaması beklenmektedir yılı itibariyle, sektör yassı ürünlerdeki tüketimi karşılayacak kapasitededir ancak yüksek ithalat oranları dikkat çekmektedir. GTİP kodları incelendiğinde % 97 oranında üretimi yurtiçinde mümkün olan yassı ürünlerin, maliyetinden dolayı ithalat yoluyla karşılanmasının tercih edildiği 22

23 görülmektedir. Uzun vadede ise vasıflı, paslanmaz, alaşımlı ve yapısal çelik gibi katma değeri yüksek ürünlerin, üretim ve tüketim paylarını arttırması öngörülmektedir. Ayrıca, Türkiye nin deprem bölgesinde olması nedeniyle yapısal çeliğe yönelik tüketim alışkanlıklarının yerleşmesi sonucunda ciddi üretim kapasitelerine ulaşması beklenmektedir. Şekil 1: Türkiye Çelik Haritası Kaynak: DÇÜD Doğal Taşlar Dünyanın en zengin mermer yataklarının bulunduğu Alp kuşağında yer alan Türkiye, 5,1 milyar metreküp 13,9 milyar ton muhtemel mermer rezervine sahiptir. Bu değer 15 milyar metreküp olduğu tahmin edilen dünya rezerv toplamının %33 üne karşılık gelmektedir. Türkiye nin doğaltaş ihracatı, 2009 yılındaki ekonomik kriz nedeniyle yaşanan küçük düşüş dışında, son yıllarda sürekli artış göstermiştir. Türkiye, 2006 yılında 1 milyar USD değerinde doğal taş ihraç ederken, 2010 yılına gelindiğinde söz konusu sektörden ihracatını 1,6 milyar USD ye kadar yükseltmeyi başarmıştır. Türkiye doğaltaş sektörünün ithalatına bakıldığında 2009 dönemi hariç diğer yıllardaki artış yönündeki ivme devam etmiştir yılında 139 milyon USD iken, 2010 yılında 177 milyon USD değerinde gerçekleşmiştir. Gazbeton Türkiye de gazbeton ilk olarak 1950 li yıllarda Almanya dan ithal edilerek kullanılmıştır. İlk 23

24 gazbeton fabrikası ise, 1965 yılında İstanbul da üretime başlamıştır. Gazbeton sanayi, ekonomiye yılda yaklaşık 120 milyon dolarlık katma değer sağlamaktadır. Türkiye, günümüzde dünyanın en büyük gazbeton üreticileri arasındadır. Gazbeton üretiminde Avrupa da 2. sırada yer almaktadır. Bugün Türkiye de beş kuruluşa ait toplam 10 adet gazbeton üretim tesisi bulunmaktadır. Üretim tesislerinde yaklaşık 1250 kişi istihdam edilmektedir. Türkiye de gazbeton kuruluşlarının üretim kapasitesi 3,3 milyon m³ tür. Hazır Beton Avrupa Hazır Beton Birliği nin (ERMCO) verilerine göre, dünyada hazır beton üretimi yaklaşık 475 m 3 tür yılında Türkiye, dünya hazır beton üretiminde 3.sırada yer alırken; Avrupa hazır beton üretiminde ilk sırada yer almaktadır. Türkiye, kişi başına düşen hazır beton tüketiminde ise dünyada 4.sırada yer almaktadır. Grafik 6: Avrupa ülkeleri ve Türkiye Beton üretim miktarları Kaynak: THBB Hazır beton üretimin son yıllarda büyük oranda artmasının nedenleri: Son yıllarda inşaat sektöründe yaşanan büyüme, Konut talebinin artması (TOKİ nin yurt genelindeki konut inşaatları etkili olmuştur) ve hazır betonun fazla miktarda kullanıldığı büyük projelerin olması, Türkiye de en çok betonarme yapıların tercih edilmesi, 24

25 Hazır beton üretiminde kullanılan malzemelerin yerli olması, Hazır beton tesislerinin yaygınlaşması, Kentsel dönüşüm projesinden dolayı hazır betona olan ihtiyacın artmasıdır. Isıtma, Soğutma, Havalandırma Türkiye de 1950 lerde hayat bulan klima ve soğutma sektörü halen hızla gelişmektedir. Türkiye iklimlendirme sektörü Avrupa ve dünyada önemli bir konuma sahiptir. Türkiye dünya iklimlendirme sektöründe %2,5, Avrupa da %13 lük pazar payına sahiptir. Türkiye pazarındaki ısıtma-soğutma-havalandırma ürün grupları incelendiğinde; soğutucu gruplar, yatırımlardan ve inşaat sektöründen birebir etkilenen bu ürünlerde adet bazında 2009 daki %30 u aşan düşüşün ardından 2010 yılında yükselme eğilimine girmiş ve büyüme % 4 oranında kalmıştır. Kireç Türk kireç sektörü, yaklaşık 400 milyon TL büyüklüğünde bir ciroya sahiptir. Kendi ihtiyacı için üreten kuruluşları çıkardığımızda ise 250 milyon TL lik bir büyüklük söz konusudur. Sektörü, pazar için üretim yapanlar ve kendi için üretim yapanlar olarak ayırmak doğrudur. Soda sanayi, Demir- Çelik sanayi ve Şeker sanayi genellikle üretim süreçlerinde ara ürün olarak kullanmak üzere kendi ihtiyacına yakın miktarda kireci kendileri için üretmektedir. Bu toplam ülke üretiminin yaklaşık %40 ını oluşturur. Türkiye de toplam tesiste üretim yapılmaktadır. Üretimin %20-25 i ise mevzuata uygun olmayan teknolojilerle yapılmaktadır. Bu durum kireç sektöründe modern ve üretken yatırımları yapmaktan alıkoyan ciddi bir haksız rekabet sorunu yaratmaktadır. İthalatın neredeyse hiç olmaması, ihracatın da toplam üretimin %2,5 gibi çok düşük bir oranda olması nedeniyle rekabet gücü açısından kireç sektöründe çok anlamlı bir değerlendirme olanağı bulunmamaktadır. Olumsuzluklara rağmen sektör gelişmesini sürdürmüştür. Mevcut kapasiteye yeni yatırım ve tevsi edilen tesisler aracılığıyla yaklaşık % 20 civarında bir ilave yapılmıştır. Gelişmeler sektörün kendini geleceğe hazırladığını göstermektedir. Yeni yatırımların ileri teknoloji kullanılarak gerçekleştirilmesi gelecek için de oldukça umut vericidir. Mobilya Üretim miktarı ölçümlerinde net resmi bir rakam olmamakla birlikte Türkiye mobilya sektörü üretiminin 6 milyar doları aştığı düşünülmektedir. Mobilya sektöründe faaliyet 25

26 gösteren resmi kayıtlı işletme sayısı olup, istihdam edilen kişi sayısı ise dir. Türkiye nin mobilya ihracatı, 2009 yılındaki ekonomik kriz nedeniyle yaşanan küçük düşüş dışında, son yıllarda sürekli artış göstermiştir. Türkiye, 2006 yılında 799 milyon USD değerinde mobilya ihraç ederken, 2010 yılına gelindiğinde söz konusu sektörden ihracatını 1,4 milyar dolara kadar yükseltmeyi başarmıştır yılında Türkiye nin mobilya sektöründen en fazla ihracat yaptığı ülke Irak olmuştur. Sektörde Türkiye nin toplam ihracatının %14,8 i Irak a yapılmış olup, bu ülkeye 209 milyon USD değerinde ihracat gerçekleştirilmiştir. Sektör ihracatında ikinci sırayı Almanya almış ve 135 milyon USD ile söz konusu ülke Türkiye nin mobilya ihracatından %9,6 oranında pay almıştır. Bu ülkeleri sırasıyla İran (%6,5), Azerbaycan (%5,9) ve Libya (%5,3) takip etmiştir. Türkiye mobilya sektörü ihracatı ithalatından yüksek olan nadir sektörlerden biridir. Bu özelliği itibariyle bakıldığında; katma değeri yüksek olan mobilya sektörünün ithalatı 2006 yılında 540 milyon USD iken, 2010 yılında 738 milyon USD değerinde gerçekleşmiştir yılında Türkiye nin en fazla mobilya ithal ettiği ülke 276 milyon USD ile Çin olmuştur. Türkiye nin toplam ithalatının %37,4 ü Çin den yapılmış olup, onu %10,2 ile Almanya, %9,3 ile İtalya, %5,3 ile Polonya ve %4,9 ile Fransa takip etmiştir. Mutfak ve Banyo Dünya ahşap mutfak mobilyaları ihracatında Almanya %36 paya sahiptir. İtalya, Çin, Malezya, Danimarka, Kanada, Amerika ihracatta ilk sıralarda yer alan ülkeler arasındadır. Ahşap mutfak mobilyaları ithalatında ilk sırada %17 pay ile Amerika yer almaktadır. Fransa (%13,91); İsviçre (%7,06); İngiltere (%4,92); Hollanda (%4,66); Belçika (%4,49); Avusturya (%4,05); Kanada (%3,13); Norveç (%2,64); Almanya (%2,60) ithalat yapılan diğer ülkeler olarak yer almaktadır. Ahşap mutfak eşyaları ihracat ve ithalatımıza bakıldığında; 2010 yılında ihracatımız 22 milyon dolar, ithalatımız 21 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Yaşanan küresel ekonomik krize rağmen, 2009 yılında sofra mutfak eşyası ihracatı bir önceki yıla oranla %12 artarak 22,4 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Plastik 2010 yılında plastik hammadde arzı 5,5 milyon ton olarak gerçekleşmiş ve 2009 yılına kıyasla % 18 artmıştır. Plastik sektöründe hammaddede dışa bağımlılık önemini korumaktadır. Buna rağmen 2010 yılında toplam hammadde arzı içinde yerli üretimin payı % 26

27 15, ithalatın payı ise % 85 olarak gerçekleşmiştir yılında plastik hammaddelerde üretim 2009 yılına kıyasla aynı düzeyde kalmış, ithalat % 21, ihracat % 15 ve yurtiçi tüketim % 18 artmıştır. Plastik hammadde dış ticaret açığı 4,2 milyon tona çıkarak % 22 artış göstermiştir yılında yerli üretilen plastik hammaddelerin % 54 ü ihraç edilirken, yurtiçi satışların % 42 si ithalatla karşılanmıştır. Plastik hammaddelerde ihracatın ithalatı karşılama oranı % 9 düzeyindedir. Prefabrikasyon Sanayileşme, bir üretim faaliyetinin gelişmişlik düzeyini belirten en önemli göstergelerden birisidir. İnşaat sektöründe sanayileşmiş üretimin yapıldığı alan prefabrikasyondur. Prefabrikasyon binayı oluşturan taşıyıcı veya taşıyıcı olmayan elemanların fabrika ortamında üretilmesi ve bir koordinasyon planı dahilinde şantiyeye nakledilerek birleştirilmesidir. Prefabrik sektöründe üretim % 38,7 artmıştır. Türkiye prefabrik sektörü küresel kriz nedeniyle 2009 yılını m3 üretimle kapattı yılında kaybettiği %37 oranındaki ivmeyi 2010 yılında tekrar kazandı ve üretim miktarı m3 olarak gerçekleşti yılında %33 olan kapasite kullanım oranı 2010 da %40,9 olarak gerçekleşti. Seramik Günümüzde, seramik kaplamalar sektöründe 24 firma, sıhhi seramik malzeme sektöründe ise 40 üretici firma faaliyet göstermektedir. Seramik sektöründe yer alan firmalar modernizasyon yatırımları ile teknolojilerini sürekli olarak yenilemişler ve bu süreç içinde Türkiye seramik kaplama sektörü dünya standardını yakalayarak dünya ölçeğinde kaliteli ürün üretir duruma gelmiştir. Türk seramik ürünleri ihracatının büyük bir kısmını inşaatlarda yer ve duvar kaplaması olarak kullanılan seramik kaplamalar oluşturmaktadır. Seramik inşaat malzemeleri 2009 yılı ihracatı bir önceki yıla göre yaklaşık % 25 oranında azalarak 390 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir yılına gelindiğinde ise % 19,7 oranında artışla 467 milyon dolar ihracat rakamı kaydetmiştir. Türk seramik sağlık gereçleri sektöründe 40 üretici firma faaliyet göstermektedir. Sektörün 2010 yılı ihracatı 157 milyon dolar olmuştur. Tuğla ve Kiremit 2010 yılında dünya tuğla ihracatı geçen yıla göre %5 azalarak 775 milyon dolar; kiremit ihracatı ise %1 azalarak 703 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de ise tuğla ihracatı geçen yıla göre %7 artışla 2 milyon dolar; kiremit ihracatı %7 lik düşüşle 4,8 milyon dolar 27

28 seviyesinde gerçekleşmiştir ithalat değerlerine bakıldığında dünya tuğla ithalatında artış; kiremit ithalatında ise düşüş görülmüştür. Türkiye de 2010 yılında, hem tuğla hem de kiremit ithalatında bir önceki yıla göre düşüş görülmüştür yılı ilk üç çeyreğinde ise Türkiye de tuğla ve kiremit ihracatında düşüş, ithalatında ise artış gözlenmektedir. Türkiye de 2010 yılı toplam tuğla üretimi bir önceki yıla göre %5 artış göstererek milyon adet olarak gerçekleşmiştir yılında kiremit üretiminin ise bir önceki sene ile paralel olarak 110 milyon adet civarında gerçekleşmiştir. Yalıtım Dünya nın toplam enerji tüketiminin %40 ı binalarda tüketilmektedir ve bu tüketim sonucu dünya atmosferine salınan toplam CO2 nin %24 ü binalardaki enerji tüketiminden kaynaklanmaktadır. Yatırım maliyeti geri dönüşümü konusunda oldukça avantajlı olmasına rağmen mevcut konutlardaki enerji tasarrufu potansiyeli hala çok yüksektir. Bunun önemli nedenlerinden biri de binalardaki enerji verimliliği yatırımları için gerekli finansal kaynak yaratma zorluğudur. Bunlar arasında, vergi ve teşvik politikalarının yetersizliği ve mevcut finans sisteminin bu tür projelerin desteklenmesi için cazip olmaması sayılabilir. Yapı Kimyasalları Yapı kimyasalları arasında en çok öne çıkanlardan beton ve harç katkı maddeleri, betonun değişik koşullar altında taşınması, işlenmesi ve korunmasındaki güçlükleri aşabilmek ve yapıdaki mukavemet ve durabilite olanaklarını artırmak amaçlarıyla kullanılmaktadır. Yapı Kimyasalları pazarının alt sektörleri olarak sırasıyla Beton ve Çimento katkıları, Seramik Yapıştırıcıları ve derz dolguları, Su yalıtım ürünleri, Zemin kaplamaları ve mastik-yapıştırıcı ürün grupları ön plana çıkmaktadır. Yakın geçmişi analiz etmek gerekirse yılları arasında global ekonomik krizlerin genel ekonomi ve özellikle inşaat sektörü üzerindeki olumsuz etkisine rağmen yapı kimyasalları sektörü kendi içerisinde büyümesini sürdürmüş, inşaat sektörünün 2010 yılında yeniden büyümeye başlamasıyla da inşaat sektöründen daha da fazla büyüme oranlarını yakalamıştır. Tablo 6: Türkiye nin Ürettiği Yapı Malzemelerine Göre Yakın Coğrafyadaki Sıralaması 28

29 Kaynak: Türkiye İnşaat Malzemeleri Sektör Görünüm Raporu 2011 * Yakın coğrafya içerisinde, Doğu Avrupa Ülkeleri, Rusya, Kuzey Afrika ve Komşu ülkeler yer almaktadır. Türkiye inşaat malzemeleri sektörü pek çok inşaat alt sektöründe toplamda yüksek bir kurulu kapasiteye sahiptir. Son yıllardaki global krizin kapasite kullanım oranları üzerindeki olumsuz etkisi olmasına rağmen, Türkiye globalde üretim rakamları göz önünde bulundurulduğunda, pek çok inşaat malzemeleri alt sektöründe yakın coğrafyasında önemli bir konuma sahiptir. DIŞ TİCARET 2000 ve 2001 yıllarında Türkiye de yaşanan ekonomik krizler sonucu iç piyasada talebin azalması ile inşaat malzemesi sektörü ihracata çok daha fazla ağırlık vermeye başlamıştır. Kriz sonrası ekonominin toparlanmaya başlaması inşaat malzemesi sektörünü de olumlu yönde etkilemiş, 2002 yılından itibaren sektör ihracatı yükselme eğilimine girmiştir yılında 4,1 milyar dolar olan inşaat malzemeleri ihracatı, yılda ortalama % 34 oranında artarak 2008 yılında 23,5 milyar dolara ulaşmıştır yılında ise ekonomik krizin de etkisiyle inşaat malzemeleri ihracatımız bir önceki yıla oranla yaklaşık % 33 oranında azalarak 15,7 milyar $ a gerilemiştir yılında tekrar toparlanan inşaat malzemeleri sektörü 16,4 milyar $ ihracat gerçekleştirmiştir yılında inşaat malzemeleri ihracatı yaklaşık %20 artışla 19,7 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. 29

30 Sektör ihracatında demir-çelik ürünleri yaklaşık 10 milyar dolarlık değeriyle en büyük grubu oluşturmaktadır. Bu grup içinde en çok ihraç edilen ürünler demir-çelik çubuk, profil ve teller (6,2 milyar dolar) ile demir-çelik borulardır (1,8 milyar dolar). İkinci sırada ise 1,5 milyar dolar ile yalıtımlı kablolar gelmektedir. Plastik inşaat malzemeleri grubu ise 1,2 milyar dolarlık ihracatı ile üçüncü büyük gruptur. İnşaat malzemeleri 2011 yılında 200 ülkeye ihraç edilmiş olup başlıca pazarlar Irak, Almanya, BAE, İngiltere ve ABD dir. Tablo 7: Türkiye nin İnşaat Malzemeleri İhracatı (1.000 ABD Doları) GTİP Ürünler Alçı Çimento Boyalar Vernikler ve Plastik İnşaat Malzemeleri Ağaçtan İnşaat Malzemeleri Duvar Kağıtları yılında ihracat yapılan ülkeler ve payları (%) Rusya Fed. (25) Ukrayna (17) Nijerya (10) Türkmenistan (7) Gürcistan (7) Irak (25) Suriye (24) Rusya Fed. (6) İsrail (5) Brezilya (4) Irak (16) İran (12) Azerbaycan (9) Gürcistan (7) Romanya (5) Irak (18) Rusya Fed. (10) Azerbaycan (6) Türkmenistan (5) Gürcistan (5) İran (34) Irak (16) Azerbaycan (8) Türkmenistan (7) Gürcistan (5) İran (56) Irak (11) Azerbaycan (6) İspanya (2) 30

31 K.K.T.C. (2) İşlenmiş Taşlar (Mermer, Granit) Mineral Yünler Asfalt, Alçı, Çimento ve Betondan Eşya A.B.D. (27) Irak (9) S. Arabistan (7) Fransa (5) İngiltere (5) Azerbaycan (15) Türkmenistan (14) Irak (14) Mısır (7) İsrail (7) Irak (20) Azerbaycan (11) Türkmenistan (6) Cezayir (4) Suriye (3) Tuğlalar, Karolar, Kiremitler Seramik Kaplamalar 6910 Seramik Sağlık Gereçleri Düz Cam, Yalıtım Camı, Cam Tuğla İngiltere (27) Irak (18) Azerbaycan (14) K.K.T.C (11) İran (6) Almanya (13) İsrail (11) İngiltere (9) Irak (7) Azerbaycan (6) Almanya (14) İtalya (11) Fransa (11) İngiltere (10) Irak (6) Irak (11) Azerbaycan (7) İsrail (7) Türkmenistan (5) Rusya Fed. (6) 31

32 7019 Cam Yünü Demir-Çelik Çubuk, Profil ve Teller, Çivi, Somun, Sıhhi Gereçler, Tuvalet Eşyası Aksamı Demir-Çelik Boru ve Bağlantı Parçaları 7308 Demir-Çelikten Diğer İnşaat Aksamı Demir-Çelik Vida, Cıvata vb Demir-Çelik Radyatörler 7324 Demir-Çelik Sağlık Gereçleri Alüminyumdan İnşaat Malzemeleri ve İnşaat Aksamı Almanya (16) İtalya (12) Fransa (8) Rusya Fed. (4) Mısır (4) B.A.E. (13) Irak (12) Singapur (6) İsrail (5) Mısır (4) A.B.D. (12) Irak (12) İngiltere (8) Çek Cumhuriyeti (7) Romanya (6) Irak (19) Türkmenistan (13) Azerbaycan (9) Tunus (4) Kanada (3) Almanya (34) Fransa (4) İran (4) Slovakya (4) Türkmenistan (3) İngiltere (27) Romanya (9) Ukrayna (8) Almanya (7) Polonya (5) Rusya Fed. (11) Irak (10) İran (7) Mısır (6) Azerbaycan (6) Almanya (25) Irak (11) Azerbaycan (6) Türkmenistan (5) Bulgaristan (3) 32

33 7615 Alüminyum Sağlık Gereçleri Kilitler ve Donanım Eşyası Isıtma ve Soğutma Cihazları Asansörler ve Liftler Musluklar ve Vanalar 8536 Elektrik Malzemeleri İtalya (14) Irak (11) Mısır (10) Azerbaycan (7) Hollanda (5) Rusya Fed. (11) İran (11) Almanya (8) Romanya (7) Ukrayna (6) Almanya (17) Rusya Fed. (12) İngiltere (8) İtalya (6) İspanya (6) İran (15) Rusya Fed. (12) Irak (12) Kazakistan (8) Gürcistan (7) Almanya (16) Irak (9) İran (7) Rusya Fed. (7) Mısır (5) İtalya (14) Rusya Fed. (13) Almanya (8) Ukrayna (7) Irak (6) Yalıtımlı Kablolar İngiltere (22) Irak (14) İsrail (8) Türkmenistan (6) Almanya (5) 9405 Aydınlatma Cihazları Türkmenistan (11) Azerbaycan (10) 33

34 9406 Prefabrik Yapılar Toplam Kaynak: TÜİK Irak (10) Almanya (6) Rusya Fed. (5) Irak (25) Rusya Fed (11) Azerbaycan (10) Türkmenistan (11) Afganistan (6) Irak (12) Almanya (5) B.A.E (5) İngiltere (5) A.B.D. (4) 2009 yılında 5,4 milyar dolar olan inşaat malzemeleri ithalatı 2010 yılında yaklaşık % 26 oranında artarak 6,8 milyar dolara ulaşmıştır yılında ise % 29 artarak 8,8 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. Sektörün 2011 yılı ithalatında demir-çelik ürünler 2,2 milyar dolarlık değeriyle en büyük grubu oluşturmaktadır. Isıtma ve soğutma cihazları 1,1 milyar dolar ile ikinci, elektrik malzemeleri 1,1 milyar dolar ile üçüncü büyük gruptur yılında 176 ülkeden inşaat malzemeleri ithal edilmiş olup ithalat yapılan başlıca ülkeler Çin, Almanya, İtalya, Fransa ve İspanya dır. Tablo 8: Türkiye nin İnşaat Malzemeleri İthalatı (1.000 ABD Doları) GTİP Ürünler Alçı Çimento Yılı İthalat yapılan Ülkeler ve Payları (%) Yunanistan (62) K.K.T.C. (21) Almanya (9) İngiltere (2) Polonya (1) Fransa (40) İngiltere (18) Çin (12) Mısır(7) 34

35 Boyalar Vernikler ve Libya (6) Almanya (27) İtalya (18) Fransa (11) Belçika (8) İngiltere (6) Plastik İnşaat Malzemeleri Almanya (19) Fransa (13) Çin (15) İtalya (7) İspanya (6) Ağaç İnşaat Malzemeleri Almanya (22) Rusya Fed. (18) Romanya (16) Brezilya (7) İtalya (4) 4814 Duvar Kağıtları Güney Kore (33) Almanya (25) İtalya (10) Belçika (7) Çin (7) İşlenmiş Taşlar (Mermer, Granit) Çin (38) Hindistan (38) İspanya (14) İtalya (5) Vietnam (1) 6806 Mineral Yünler Almanya (24) Çin (13) İngiltere (8) Macaristan (7) Polonya (6) Asfalt, Alçı, Çimento ve Betondan Eşya Çin (29) İtalya (17) Yunanistan (8) İspanya (9) Fransa (5) Tuğlalar, Karolar, Kiremitler Almanya (76) Yunanistan (13) Çin (5) İtalya (3) Vietnam (2) Seramik Kaplamalar Çin (49) 35

36 İspanya (20) İtalya (16) Almanya (5) Vietnam (2) 6910 Seramik Sağlık Gereçleri Almanya (30) Çin (19) İtalya (15) Libya (4) Düz Cam, yalıtım camı, cam tuğla Belçika (23) Çin (13) A.B.D. (11) Romanya (10) Almanya (8) 7019 Cam Yünü Çin (50) Almanya (9) Fransa (8) Çek Cumh. (6) İngiltere (5) Demir-Çelik çubuk, Profil ve Teller, Çivi, Somun, Sıhhi, Gereçler Tuvalet Eşyası Aksamı Demir-Çelik Boru ve Bağlantı Parçaları Demir- Çelikten Diğer İnşaat Aksamı Demir-Çelik Vida Cıvata vb İspanya (40) İtalya (11) Romanya (11) Çin (6) Rusya Fed. (5) Çin (23) İtalya (15) Almanya (10) Rusya Fed. (5) Fransa (5) Almanya (17) Yunanistan (10) İtalya (10) Çin (7) Portekiz (5) Çin (37) Almanya (16) Fransa (11) İtalya (7) Japonya (5) 7322 Demir-Çelik Almanya (46) 36

37 Radyatörler İtalya (19) A.B.D (8) Belçika (6) İngiltere (5) Demir-Çelik Sağlık Gereçleri Alüminyumda n İnşaat Malzemeleri ve İnşaat Aksamı Alüminyum Sağlık Gereçleri Kilitler ve Donanım Eşyası Isıtma Soğutma Cihazları ve İtalya (27) Almanya (22) Çin (21) İspanya (8) İsviçre (5) Almanya (30) Çin (14) A.B.D (12) Yunanistan (7) İtalya (6) Çin (40) Fransa (25) İtalya (17) Mısır (6) Danimarka (2) Almanya (19) Çin (15) İtalya (12) Çek Cumh. (9) Fransa (8) Çin (23) İtalya (14) Almanya (13) Güney Kore (9) Tayland (9) Asansörler ve Liftler Çin (41) İspanya (16) Avusturya (11) Almanya (8) İtalya (8) Musluklar Vanalar ve Çin (23) İtalya (18) Almanya (15) Fransa (7) İspanya (4) 37

38 Elektrik Malzemeleri Yalıtımlı Kablolar Aydınlatma Cihazları Prefabrik Yapılar Toplam Kaynak: TÜİK Grafik 7: Türkiye İnşaat Malzemeleri İthalat ve İhracat Almanya (24) Çin (12) Fransa (12) İtalya (12) ABD (5) Çin (31) Almanya (11) İtalya (6) Fransa (5) Çin (68) Almanya (7) İtalya (7) İspanya (2) Fransa (2) Hollanda (36) İspanya (15) Almanya (9) Kanada (9) Fransa (6) Çin (19) Almanya (15) İtalya (11) Fransa (7) İspanya (4) Kaynak: International Trade Center 2011 yılının tamamında 19,7 milyar USD, 2012 yalının ilk dokuz ayında ise 15,5 Milyar USD tutarında inşaat malzemesi ihracatı gerçekleştirilmiştir. Türkiye inşaat malzemeleri sektörü, 38

39 2023 yılında Türkiye nin hedeflediği toplam 500 milyar USD ihracat hedefi kapsamında kendisine 100 milyar USD lik bir hedef belirlemiştir. Batı Avrupa ve Kuzey Amerika pazarlarına ihracatımızın toplam ihracatımız içindeki payı azalırken, komşu ülkeler, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ya yapılan ihracatın payı ise yükselmiştir. Bu değişimdeki bir etken, global kriz süresince özellikle Batı Avrupa ve Doğu Avrupa ülkelerinin ekonomilerinde yaşanan küçülme sebebiyle inşaat sektörünün yeni ve yenileme anlamında olumsuz etkilenmesiyken, diğer etken de Türkiye nin özellikle son dönemlerde yakın coğrafyasındaki ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesine yönelik izlediği dış ticaret politikalarıdır. Bir başka önemli neden de Türk müteahhitlerin gerçekleştirdikleri projelerin buralarda yoğunlaşmasıdır. DÜZCE DE YAPI MALZEMELERİ SEKTÖRÜ tarihleri arasında Düzce iline yapı malzemeleri-inşaat imalat yatırımı için toplam 457 milyon TL sabit yatırım karşılığında 24 adet teşvik belgesi (tamamı yerli sermaye) düzenlenmiştir. Bu yatırımlar karşılığında sağlanması öngörülen toplam istihdam 1753 kişidir (Ekonomi Bakanlığı, Tarihleri Arası Yatırım Teşvik Verisi). Tablo 9: Düzce ilinin sektörel bazda ihracat verileri 1 Ocak- 1 Ocak- (1000 ABD Doları) DÜZCE Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri Çelik Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri Değerli Maden ve Mücevherat 6 1 Demir ve Demir Dışı Metaller Deri ve Deri Mamulleri Diğer Sanayi Ürünleri 21 3 Elektrik - Elektronik

40 Fındık ve Mamulleri Gemi ve Yat 6 0 Halı Hazır Giyim ve Konfeksiyon Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 33 0 İklimlendirme Sanayii Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Maden ve Metaller Makine ve Aksamları Savunma ve Havacılık Sanayii Su ürünleri ve Hayvancılık Mamulleri 0 17 Süs Bitkileri ve Mamulleri Taşıt Araçları ve Yan Sanayi Tekstil ve Hammaddeleri Yaş Meyve ve Sebze 51 0 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi Düzce ili 2011 yılında dolarlık çelik ihraç ederken, 2012 yılında % 160 lık bir artışla dolarlık çelik ihracatı seviyesine ulaşmıştır. Çimento, cam, seramik ve toprak ürünler ihracatı 2011 yılında dolar iken, 2012 yılında % 18 artış göstererek dolar olmuştur. Demir ve demir dışı metaller ihracatında Düzce ili 2011 yılında dolar seviyesinde iken, 2012 yılında yaklaşık % 183 lük artış ile dolar yurtdışı satış gerçekleştirmiştir. İklimlendirme sektörü ihracatı 2011 yılında dolar iken 2012 yılında yaklaşık % 17 lik düşüş göstererek dolar olarak gerçekleşmiştir. Yine yapı malzemeleri sektörü ile ilgili olabilecek maden ve metaller sektöründe Düzce 2011 yılında dolar, 2012 yılında % 51,5 düşüşle dolar seviyesinde ihracat gerçekleştirmiştir. Genel olarak yapı malzemeleri sektörünün ihracat yapısı incelendiğinde, sektörün en önemli ihracat pazarını Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinin oluşturduğu görülmektedir. Bu 40

41 ülkeler Suudi Arabistan, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, İran, Lübnan, Yemen, İsrail, Mısır, Libya olarak sıralanabilir. Tablo 10: Düzce ilinde kayıtlı yapı malzemeleri işletmeleri Firma Unvanı Delta Toprak Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Öztaş Mermer Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Yiğitler Beton Kum Çakıl Hafriyat-Nakliye Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Koç İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Aykut Petrol Orman Ürünleri Turizm İnşaat Nakliyat Yakacak Maddeleri Madencilik,Beton Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Pekintaş Pekin İnşaat Endüstri ve Ticaret Anonim Şirketi Düzce Şubesi Aluform Pekintaş Alüminyum Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Düzce Şubesi Aykut Hazır Beton-İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Aykut Madencilik Nakliyat-Hafriyat-İnşaat-Hazır Beton-Kum-Çakıl Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Koç-Ay Mimarlık Proje İnşaat Taahhüt Sanayi Ticaret Limited Şirketi As Yapı İnşaat ve Ticaret Limited Şirketi Yığılca Şubesi Yiğitler Çelik Yapı Tarım Ürünleri Gıda Turizm Orman Ürünleri İnşaat Taahhüt Nakliyat İthalat İhracat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi Röder Yapı Sistemleri Sanayi Ticaret Limited Şirketi Gümüşova Şubesi DCS Cam Seramik İmalat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi 41

42 Sandiviç Plas Panel pvc Ürünleri ısı ve Ses İzalasyonu Çatı ve Cephe Üretimi A.Ş. Dekoral Alüminyum Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Düzce Şubesi Borcam Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Düzce Şubesi Mercanlar Çelik Yapı İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketi Eminoğlu S.B.V Mermer İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Düzce Yığılca Şubesi Aykut Petrol Orman Ürünleri Turizm İnşaat Nakliyat Yakacak Maddeleri Madencilik, Beton Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Düzce 2.Şubesi Marmara Strafor Yalıtım Dekorasyon Ambalaj Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Anadolum Mermer ve Maden İnşaat Nakliyat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Düzce Şubesi Nuh Beton Anonim Şirketi Düzce Şubesi Koç İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Düzce Fındıklı Aksu Şubesi Kartal Yol Yapı İnşaat Taahhüt Ticaret Limited Şirketi Yığılca Şubesi Fibrosim Yapı Elemanları Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Düzce Şubesi Topçu Kardeşler Demir Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. Superlit Boru Sanayi A.Ş. Düzce Şubesi Erciyas Çelik Boru Sanayi A.Ş. Düzce Şubesi 42

43 IR Emniyet ve Güvenlik Sistemleri Sanayi A.Ş. Düzce Şubesi Bosmak Makine İnşaat Sanayi Ticaret Ltd. Şti. Öz İlke Yapı Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Düzce Kaynaşlı Şubesi İntek Kalıp İskele Sanayi ve Ticaret A.Ş. Düzce Gümüşova Şubesi Fibrobeton Yapı Elemanları Sanayi İnşaat ve Ticaret A.Ş. Düzce Şubesi Hanifi Pala - Özpa PVC Alüminyum Tubest Baca Sistemleri Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. Sarı İnşaat Malzemeleri Sanayi ve Tic. Ltd. Şti Endmaksan Mühendislik Makine İnşaat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. Tekno Maccaferri Çevre Teknolojileri Mühendislik Sanayi ve Tic. A.Ş. Düzce Şubesi Düztaş Madencilik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Yığılca Şubesi Kartal Yol Yapı İnşaat Taahhüt Ticaret Limited Şirketi Düzce Şubesi Arnika Peyzaj Temizlik İnşaat Turizm ve Dış Ticaret Sanayi A.Ş. Düzce Şubesi Kaynak: Düzce TSO Yukarıdaki tabloda isimleri geçen 42 firmada toplam 2591 kişi istihdam edilmektedir. 43

44 Düzce Yapı Malzemelerinde Bazı Önemli Firmalar Delta Toprak: 1969 yılında Düzceli işadamlarınca kurulan Delta Toprak Sanayi ve Ticaret A.Ş yılında tuğla imalatına başlamıştır. 10 yıla yakın süre bölgesel fabrika olarak tuğla imalatını sürdürmüştür yılında Yurtbay Şirketler Grubuna geçmesi ile İzolasyon Tuğlası imalatına başlamış ve bu yıldan itibaren İstanbul ve Ankara Bölgelerine satışa başlamıştır. Günümüzde Kalite anlayışını en önde tutan firma olarak yerini korumuş olan Delta A.Ş. Yurtbay Şirketler Grubu içinde bulunan Yurtbay A.Ş. ile birlikte Tuğla Piyasasında seçkin bir yere sahiptir. Delta A.Ş. İzolasyon Tuğlası imalatında ihtisaslaşarak piyasanın seçkin firmalarına hizmet vermektedir. Şirket 230 kişi istihdam etmektedir ve ton yıllık üretim kapasitesine sahiptir. Pekintaş: Düzce de kurulu olan Aluform Pekintaş A.Ş m² açık, m² kapalı alanda, ileri teknoloji ile donatılmış makine parkı ve üretim prosesleri ile sektörde öncü konumdadır. Yeni üretime başlayan ve ülkemizin en modern, en yeni ve en hızlı hattı, sandwich panel konusunda yapılan en büyük yatırım olma özelliğini taşımaktadır. Flexible ürün gamı, değişik taleplere hızla adapte olabilme potansiyeli, üretim hızı ve kalitesi açısından öngörülenin üzerindeki performansı ile Aluform, 21. yüzyıla tam donanımla girmektedir. Şirketin 2015 yılı için Türkiye de, Avrupa ve Asya kıtasında izolasyonlu sandwich panel sektöründe lider ve öncü olma hedefi vardır. IR Emniyet ve Güvenlik Sistemleri: 1954 yılında kurulan İTO Kilit ahşap kapı kilitleri, silindirler & master sistemler, PVC kapı kilitleri, alüminyum kapı kilitleri, trajlı kilitler, çelik kapı kilitleri, pirinç asma kilitler, kapı hidrolikleri ve panik çıkış kilitleri üretmektedir. İTO Kilit şu an Ingersoll Rand firmasının Güvenlik Teknolojileri bölümünün bir parçasıdır. Ingersoll Rand firması 2006 yılında Düzce fabrikasını Mükemmelliğin Merkezi unvanıyla onurlandırmıştır. ITO Kilit ürünleri Ortadoğu da, Balkanlarda ve Avrupa da birçok ülkeye ihraç edilmekte ve Türkiye de de dağıtım kanalları aracılığı ile satılmaktadır. Fibrobeton: 1987 yılında Türkiye yi GRC (fiber takviyeli beton) ile tanıştıran Fibrobeton, yeni bir sektör yaratmakla kalmadı; bugün ürünün kendini de aşan jenerik bir marka haline gelmiştir. Fibrobeton 4 kıtada 20 den fazla ülkeye yayılan proje ağına sahip bir firmadır yılında Doğuş Yapı ile birlikte Libya da ilk yurtdışı projesine imza atan firma, Uluslararası Fiber 44

45 Takviyeli Beton Birliği nin (The International Glassfibre Reinforced Concrete Association GRCA) 2011 de İstanbul'da gerçekleştirilen ve 150 delegenin katıldığı 16. Dünya Kongresi nde verilen 3 ödülün 3 ünü de alma başarısını göstermiştir. Bugüne kadar farklı coğrafyalarda, AVM lerden turizm yapılarına, kamu binalarından özel konutlara kadar, farklı ölçekte 2 bin 500 civarında proje tamamlayan firma, 2011 yılında, Türkiye yi dünyanın GRC üssü haline getirme vizyonunun en önemli adımlarından biri olan Düzce de D-100 Karayolu üzerindeki fabrikasının açılışını yapmıştır. Dünyanın tek çatı altındaki en büyük entegre GRC tesisi olan Fibrobeton Düzce, tamamlandığında 50 bin metrekarelik bir kapalı alana sahip olacak ve üretim kapasitesi de yılda 600 bin metrekareye ulaşacak. Tesisin yönetim binası olarak da nitelendirilebilecek ilk bölümü, 1000'er metrekarelik üç kattan oluşuyor. Bir kanadı yönetim bölümü olarak planlanan üst kat, aynı zamanda teknik ofis tarafından da kullanılıyor. Ofisler, 70 kişinin rahatça çalışabileceği, her türlü modern donatıyı sunacak şekilde kurgulanmış. Testlerin yapıldığı modern laboratuvar da yine bu binada bulunmaktadır. Superlit Boru: m 2 arazi üzerine kurulu, m 2 kapalı alana sahip Superlit Düzce fabrikasında; içme suyu, sulama, enerji, kanalizasyon, arıtma, soğutma ve deniz deşarjı sistemleri için; ISO TS BS DIN ASTM AWWA gibi ulusal ve uluslararası standartlara uygun, 300 mm 4000 mm çap aralığında, (ve özel tasarımla üzeri) rijitlikte, 0-40 bar basınca mukavim, Sürekli Sarma teknolojisinin yanısıra Savurma Döküm teknolojisi ile boru üretimi yapan Cam Elyaf Takviyeli Polyester Boru (CTP) üretim hatları mevcuttur. Superlit her iki üretim teknolojisini kullanan Türkiye deki tek CTP boru üreticisidir. Malatya da da fabrikası bulunan Superlit 1961 den beri yurtiçi piyasada İller Bankası, Devlet Su İşleri, Belediyeler, Su İdareleri, Köy Hizmetleri, Yerel İdareler ve Özel Müteahhitlere, 1977 den beri başta Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Avrupa devletleri olmak üzere yurtdışı piyasaya hizmet vermektedir. Firma CTP boru ve ek parçaları üretimi ve temininde 45

46 Türkiye ve dünya pazarında sektörün en iyi tanınan firmaları arasında yer almaktadır. Erciyas Çelik Boru: Spiral Kaynaklı (SAW) Çelik Boru üretiminde uzmanlaşmış olan Erciyas'ın Düzce de bulunan fabrikası bugün 5 üretim hattı ve yıllık ton kapasitesi ile dünyanın önde gelen birçok projesi için üretim yapmıştır. Cezayir'de Tamanrasset - In Salah İçmesuyu Hattı, Greo Doğalgaz Hattı, GK-1 Doğalgaz Hattı, Portekiz'de REN Doğalgaz Hattı, Almanya'da Vattenfall Doğalgaz Projesi ve Türkiye'de Botaş'ın çeşitli projeleri ile Büyük İstanbul İçme Suyu Projesinin Melen ve Yeşilçay fazları bunlardan sadece bir kaçıdır. Her gün teknolojisini ve kapasitesini yenilediği fabrikasında Erciyas bu gün; Ø254 milimetreden Ø4064 milimetreye kadar çapta ve 4 milimetreden 35 milimetreye kadar et kalınlığında olmak üzere, St 37 kaliteden API 5L X100 kaliteye kadar petrol, doğal gaz, su ve kazık boruları üretmektedir ilk çeyreğinde devreye soktuğu 5. üretim hattı ile kapasitesini tona çıkarmış olan Erciyas Avrupa'nın tek çatı altında toplanmış en büyük Spiral Kaynaklı Çelik Boru üreticisi olduğu gibi, Düzce halkına ve tedarikçilerine de yeni iş imkânları yaratarak içinde bulunduğu çevreyi kendi gibi geliştirmeye devam etmektedir. Tablo 11: Düzce ilinin çeşitli ürün gruplarında toplam kapasite rakamları Hazır Beton 2.7 milyon ton Taş Tozu 1.9 milyon ton Agrega 3 milyon ton Mermer Blok 35 bin ton Alüminyum (kg) 50 bin ton Panel (kg) 70 bin ton Mıcır (kg) 230 bin ton Muhtelif Çelik (kg) 430 bin ton Demir (kg) 10 bin ton Kaynak: Düzce TSO verilerinden derlenmiş yaklaşık değerlerdir. Yapı Malzemelerinin Avrupa Birliği içinde serbest dolaşımının sağlanmasına yönelik temel mevzuat (89/106/EEC) Construction Products Directive (CPD) - Yapı Malzemeleri Direktifidir. İlgili Yasal Düzenlemeler CE Belgesi ve Yapı Malzemeleri Yönetmeliği Yapı Malzemelerinin Avrupa Birliği içinde serbest dolaşımının sağlanmasına yönelik temel 46

47 mevzuat (89/106/EEC) Construction Products Directive (CPD) - Yapı Malzemeleri Direktifidir. Direktife getirilen düzenlemeler yoluyla, yapı malzemelerinin iç pazarda dolaşımının önünde engel oluşturan farklı ulusal düzenlemelerin ortadan kaldırılması hedeflenmiştir. Bu düzenlemelere çok genel şekliyle bakıldığında, yapı malzemeleri ve yapı güvenliği alanında önemli ilerlemeler kaydedildiği söylenebilir. Avrupa Birliği nde Yapı Malzemeleri Direktifini ilgilendiren tüm kararlar Avrupa Yapı Daimi Komitesi-Standing Committee on Construction-SCC tarafından alınır sayılı Kanun ve ilgili Yönetmeliklerle hukuki çerçevesi belirlenen AB teknik mevzuatı uyum ve uygulama görevi çerçevesinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından hazırlanan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (YMY), tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Yapı Malzemeleri Yönetmeliğinin kapsamını Teknik şartnamelere tabi ürünler belirlemektedir. Bir ürünün teknik şartnameye tabi olması, o ürün ile ilgili bir uyumlaştırılmış standart (harmonize norm) ya da Avrupa Teknik Onayının bulunması anlamına gelmektedir. Başka bir ifadeyle, hakkında uyumlaştırılmış standart bulunan ya da Avrupa Teknik Onayı bulunan yapı malzemeleri Yönetmelik kapsamında olup, CE işareti taşıması gerekmektedir. Yapı Malzemeleri Yönetmeliği çerçevesinde sadece teknik şartnameye tabi ürünlerde CE işareti kullanılabilmektedir. Teknik şartnameye tabi olan ve CE işareti taşıması gereken ürünlerin listesi Bakanlık tarafından Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/EEC) Kapsamında Uygulanacak Teknik Şartnamelerin Yayımlanması Hakkında Tebliğ ekinde yayımlanmaktadır. Kyoto Protokolü Tüm bunlara ek olarak, sanayileşme ile başlayan aşırı fosil yakıt tüketimi sonucu ortaya çıkan sera gazı salımları yerküreyi ısıtarak ciddi iklimsel olaylara yol açmakta, çevre ve sürdürülebilirlik konusunu en önemli gündem maddelerinden biri haline getirmektedir. Yirminci yüzyılın büyük küresel tehdidi olan iklim değişikliğine karşı mücadele amacıyla uygulanan Kyoto Protokolü kapsamında enerji tüketimi sonucu ortaya çıkan sera gazı salım oranlarının, 1990 seviyesinin % 5,2 altına düşürülmesi hedeflenmektedir. Buna bağlı olarak, bazı ülkeler ilk yükümlülük dönemi olan yılları arası sera gazı salım değerlerinde azaltım hedefleri belirlemiştir. Türkiye %1,3 luk payı ile, Dünya sera gazı emisyon oranları sıralamasında 13. Sırada yer almaktadır. Şubat 2009 yılında Kyoto Protokolü nü imzalamış olmamıza rağmen 2013 yılına 47

48 kadar sera gazı salımlarında azaltmaya gidilmeyecek, ancak gerekli altyapı çalışmaları tamamlanacaktır. İnşaat malzemeleri sektörleri enerji yoğun sektörler olmaları sebebiyle, Kyoto Protokolü sonrası dönemde en fazla risk altına giren sektörlerin de başında gelmektedir. AB ye yapılacak ihracatlarda sınırda karbon eşitleme vergilerinin gelmesiyle, üreticiler için ek maliyetlerin ortaya çıkması söz konusu olabilecektir. Bununla birlikte, Kyoto Protokolü ne taraf olunmasından dolayı, bazı global üreticiler Türkiye yerine çevre ülkeleri üretim üssü olarak kullanabileceklerinin sinyallerini vermektedir. Enerji Verimliliği Kanunu Türkiye de de Aralık 2008 de 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında sayılı Resmi Gazete de Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği yayınlanmış ve bununla birlikte binalarda enerjinin ve kaynaklarının verimli kullanılması, enerji israfının önlenmesi ve çevrenin korunması hedeflenmiştir. Mevcut ve yeni binalara verilmek üzere düzenlenen Enerji Kimlik Belgesi ile binaların asgari olarak enerji ihtiyacının hesaplanması, bu hesaplama sonucunda binaların enerji tüketimine göre sınıflandırılması çalışmalarının yürütülmesi kararı alınmıştır. Enerji Kimlik Belgesi düzenlenmesi konusunda mevcut binalar ve inşaatı devam edip henüz yapı izni almamış binalar için kanun gereği Temmuz 2017 ye kadar sure tanınmıştır (27539 Sayılı Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik). Deprem Yasası Yenileme pazarının büyümesini depreme karşı riskli bulunan binalarda güçlendirme yapılması suretiyle destekleyecek bir diğer faktör, 2007 yılında yürürlüğe giren Deprem Bölgelerine Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik ve bu kapsamda 2008 yılında yayınlanan Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliği dir. Bu yönetmeliğe göre, ülke topraklarının % 66 sı 1. ve 2. derece deprem bölgesinde bulunmakta, ülke nüfusunun da % 71 i bu bölgede yaşamaktadır. Bir üst seviyede, 3. ve 4. derece deprem bölgelerinin kapsadığı coğrafya, ülke topraklarının %92 sini oluşturmaktadır. Deprem riski yüksek bir ülke olan Türkiye nin yakın tarihinde ciddi can ve mal kaybına yol açan afetlerin sayısı çoktur. Kentsel Dönüşüm Türkiye de kentsel dönüşüm 1999 yılı Marmara depremi sonrasında gündeme gelmiş ve yerel yönetimlerin yöresel uygulamaları ile sınırlı kalmıştır. Kentsel dönüşüm Türkiye de uzun 48

49 yıllar yaşanan çarpık yapılaşmanın ve kentleşmenin giderilerek ekonomik ve sosyal gelişmenin hızlandırılmasını ve hane halkları ve bireyler için yaşanabilir kentler yaratılmasını sağlayacak önemli bir araçtır. Bununla birlikte kentsel dönüşüm Türkiye de gayrimenkul ve inşaat sektörünün gelişimi için de yeni ve önemli bir unsur olacaktır. Bu açıdan uygulanabilir bir kentsel dönüşüm stratejisine sahip olunması büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda çıkarılan Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kentsel dönüşüm sürecinde önemli bir eşiği oluşturmaktadır. Bu Kanun un amacı; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemektir. Bu kanunda; Riskli alan: Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı nın görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu nca kararlaştırılan alanı, Riskli yapı: Riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıyı tarif etmektedir. Kentsel dönüşüm faaliyetleri fiilen 2012 yılı Ekim ayından itibaren başlamıştır. Bununla birlikte uygulamada başta finansman olanakları olmak üzere, riskli alan ve yapıların tespiti için kurumsal yapıların oluşturulması, dönüşüm için oy çokluğu sağlanması, kazanılmış hakların korunması ve hakların transferi ile tahliye ve yıkım süreçleri gibi konularda karşılaşılan sorunlar dönüşüm hızını sınırlamaktadır. İnşaat Malzemesi Sektörüne Etkileri; Kentsel dönüşüm yaratacağı inşaat potansiyeli itibari ile inşaat malzemesi sanayi için ilave bir malzeme talebi olanağı yaratacaktır. Kentsel dönüşüm kapsamında yıkılarak veya yerinde iyileştirilerek yaklaşık 7 milyon adet konutun dönüştürülmesi hedeflenmektedir. Olanakların elverdiği ölçüde gerçekleştirilecek bu kentsel dönüşüm konut miktarı inşaat malzemesi sanayine yönelik orta-uzun vadeli süreçte ilave talep yaratacaktır. Kentsel dönüşümün en önemli getirilerinden biri de tüm inşaat faaliyetlerinin kayıt içi gerçekleştirilecek olmasıdır. Kentsel dönüşüm bir bakıma geçmiş dönemdeki kaçak yapılaşmanın tasfiyesi anlamına gelmektedir. Kayıt içi kentsel dönüşüm faaliyetleri, inşaat 49

50 malzemesi sanayinde kayıt içi çalışanlar lehine önemli bir avantaj sağlayacak ve kayıt dışının yarattığı haksız rekabeti en aza indirecektir. Kentsel dönüşüm nitelikli ve asgari standartlara uygun inşaat malzemesi kullanımını da sağlayacak ve özendirecektir. Böylece katma değeri yüksek, nitelikli inşaat malzemelerinin üretimi ve kullanımı artacak, bu alandaki teknoloji ve inovasyon çalışmaları da teşvik edilmiş olacaktır. Sürdürülebilirlik ve Sertifikasyon Uygulamaları Küresel ölçekte önem kazanan sürdürülebilirlik ilkesi tüm sektörleri olduğu gibi inşaat ve inşaat malzemesi sanayini de etkilemektedir. Burada sürdürülebilirlik ilkesine bağlı olarak çıkarılan kamu düzenlemeleri yanı sıra giderek piyasaların yönlendirdiği gönüllü uygulamalar da etkili olmaktadır. İnşaat sektöründe yeşil binalar ve inşaat malzemeleri sanayinde de buna bağlı çevre dostu malzemeler (yeşil sanayi ürünü) önem kazanmaktadır. Yeşil binalar, planlama, inşaat ve kullanım döngüsü boyunca çevreye duyarlı bir şekilde kaynaklarını verimli kullanan yapılar tanımlamaktadır. Yeşil binalar, alışılagelmiş bina tasarımlarının sınırlarını verimlilik, fonksiyonellik, dayanıklılık ve kullanışlı olma alanlarında genişletmektedir. Yeşil binaların tasarlanmasındaki amaç, yapısal çevrenin insan sağlığı ve doğa üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak olup ana başlıkları ile enerji, su ve doğal kaynakları verimli bir şekilde kullanmak, kullanıcı sağlığını korumak ve üretkenliği geliştirmek, atık, israf, kirlilik ve çevresel tahribatı ayak izini azaltmaktır. Yeşil binalar hem üreticiler hem de tüketiciler tarafından giderek daha çok üretilir ve talep edilip kullanılır hale gelmektedir. Bu çerçevede yeşil binaları diğer binalardan ayırmak üzere uluslararası nitelikte gönüllü sertifika uygulamaları geliştirilmektedir. En yaygın olarak kullanılan LEED ve BREEAM sertifikaları binaların yeşil bina vasıflarını sertifikalandırmaktadır. Sertifikasyon değerlendirme sistemleri binalarda yaşayanlar için iç tasarım, mahalle gelişimi, sürdürülebilir araziler, su kullanımında etkinlik, enerji ve atmosfer, hava kalitesi, inovasyon ve tasarım gibi pek çok kriterin yanı sıra kullanılan inşaat malzemelerinin niteliğini ve üretim süreçlerinin kalitesini de göz önünde bulundurmaktadır. İnşaat malzemesi sektörüne etkileri; Yeşil binalarda kullanılan inşaat malzemelerinin sürdürülebilir özellikte olması veya çevre sertifikalarına sahip olması gerekmektedir. 50

51 Bu malzemelerin öncelikle çalışan sağlığı ve güvenliği, insan hakları vb. gibi sosyal sürdürebilirliğe uygun üretilmesi ve yeşil binalarda bu nitelikteki ürünlerin kullanılması koşulu aranmaktadır. İnşaat malzemeleri ürün yaşam döngüleri boyunca kullanıcı sağlığını tehlikeye atmayacak nitelikte olanlardan seçilmektedir. İnşaat malzemeleri enerji, su ve atık ayak izini en alt seviyede tutacak ürünlerde tercih edilmektedir. Yapılarda bu nitelikte inşaat malzemeleri kullanılmaktadır. Yeşil binalar ve gönüllü sertifika uygulamaları inşaat malzemesi sanayini sürdürülebilirlik niteliğini arttırmaya itmekte ve bu alandaki teknoloji ve inovasyon çalışmalarını özendirmektedir. ULUSLARARASI HEDEFLER AB inşaat sektörü için yapılan uzgörü çalışmasında, sektörün inovasyon yapabilme döngüsünün diğer sektörlerle karşılaştırıldığında daha uzun süreli olduğu, aynı zamanda inşaat sektörünün inovasyon performansının yeteri kadar gelişmediği vurgulanmaktadır. AB ülkeleri içinde sektöre dahil olan işletme sayısı 2,7 milyondur yılı sonu itibariyle sektörün yarattığı katma değer milyar Euro büyüklüğüne ulaşmış, 13 milyondan fazla kişiye istihdam yaratmıştır. AB 27 ülkeleri içinde katma değer açısından İngiltere ilk sıraya sahipken, İspanya ikinci sırada yer almaktadır. Sektörel bazda çevre ve sürdürülebilirlikle ilgili hedeflerin tanımlanması, sektörde faaliyet gösteren firmalara daha net bir ışık tutacak ve daha odaklı çalışmalar yapılmasını sağlayacaktır. Nitekim, Avrupa İnşaat Teknolojileri Platformu, Avrupalı inşaat ve inşaat malzemeleri üreticilerinin, artan uluslararası rekabette daha güçlü bir konuma gelmeleri için sosyal, teknolojik ve sürdürülebilir kalkınmayı öncelikli alan olarak belirlemiş ve 2030 vizyonu kapsamında hedeflerini tanımlamıştır: Tablo 9: Avrupa İnşaat Teknoloji Platformu 2030 Hedefleri 2030 Vizyon Hedefleri Temel Performans Göstergeleri İnşaat malzemelerinin İnşaat malzemeleri üretiminde doğal hammadde 51

52 üretimi ve bertarafında çevresel etkilerin azaltılması İnşaat malzemelerinin üretim süreçlerinde verimliliğinin artırılması İyileştirilmiş ve kullanıma özel geliştirilmiş malzemeler ile binalarda ve altyapıda kaynak kullanımının verimliliğinin artırılması İnşaat malzemelerinin yaşam döngüsü maliyetlerinin azaltılması Sağlık, hijyen, güvenlik ve estetik açıdan yaşam standartlarının / konforunun artırılması ihtiyacının %30 oranında düşürülmesi İnşaat ve yıkımdan kaynaklanan atıkların %100 oranında geri kullanımının sağlanması İnşaat malzemeleri üretiminde CO2 salımının %30 azaltılması İnovatif ve etkin üretim süreçlerinin tasarlanması ile üretim sürelerinin ve maliyetlerin %50 azaltılması En çok tercih edilen ürünlerde üretim kalitesinin %100 e çıkarılması ve pazarın ihtiyaçlarına özel ürünlerin yapılmasını sağlayacak yüksek esneklik seviyesi ve küçültülmüş üretim parti büyüklükleri İnşaat malzemeleri üreticilerinin inşaat süreçlerine entegre edilmesi Yeni fonksiyonlara sahip ürünlerin üretilmesinin sürdürülmesini sağlayacak yeni üretim süreçleri geliştirilmesi Bireysel tasarıma da izin veren endüstriyel üretim Mevcut inşaat malzemelerindeki yalıtım ve depolama (ısı, elektro-manyetik ve akustik) özelliklerinin %20 artırılması Sıfır enerjili yeni binalarda kullanılmak üzere etkin maliyetli ürünlerin tasarlanması Nakliye masraflarının %30 azaltılması Yeni binaların yaşam döngüsü içerisinde sera gazı salımlarının %50 düşürülmesi Binaların toplam yaşam döngüsü maliyetlerinin %30 azaltılması İnşaat malzemelerinin işlevselliklerine zarar gelmeden yerinde denetim ve bakımlarının yapılabilir olması Bina içerisinde değişen kullanım ihtiyaçlarına göre %100 uyum sağlayan ürünler geliştirilmesi Kullanımı kolay bir ortam sağlayarak insanların yaşam kalitesini geliştiren ürünler sunulması 52

53 İnşaat yapımında ve Fabrika çalışanları arasında hastalık kaynaklı raporlu gün inşaat malzemeleri sayısının %50 azaltılması üretiminde çalışma İnşaat sektöründe çalışanların uğradıkları iş kazalarının koşullarının iyileştirilmesi %50 azaltılması (çalışan güvenliği, İnşaat malzemeleri üretim süreçlerinin endüstriyel malzemelerin uygulama prefabrikasyona uygun hale getirilmesi ve bakım kolaylığı ile) Müşteri ihtiyaçlarına İleri teknoloji inşaat malzemelerinin geliştirilmiş, kabul cevap veren yeni, bilgiye edilmiş ve kullanılıyor olması dayalı, çok fonksiyonlu Yeni ve yenilikçi inşaat malzemelerinin, binalarda sensör, inşaat malzemeleri ve izleme gibi fonksiyonları sağlayan bilgi teknolojileri inşaat yöntemleri uygulamaları ile uyumlu olması geliştirilmesi Dayanıklılık, mukavemet, vb. tüm müşteri ihtiyaçlarına cevap veren özel tasarımlı ürünlerin geliştirilmesi Kaynak: Türkiye İnşaat Malzemeleri Sektör Görünüm Raporu 2011, TOBB AB de 2009 yılında kapsamı genişletilen 2009/125/EC sayılı Eko-tasarım Direktifi kapsamı içerisine pencereler, yalıtım malzemeleri gibi enerji tüketimini etkileyen ürünler de girmiştir. Söz konusu direktifle beraber inşaat malzemeleri üreticilerine ve AB deki ihtiyaçlarına belirli yükümlülükler getirilmiş ve ürün ile birlikte bir enerji etiketinin sunulması gerekli hale gelmiştir. Bu durum özellikle de AB ye bu sektörde ürün ihraç eden Türkiye için dikkate alınması gereken bir konu olup, enerji verimliliği yüksek ürünlere katkıda bulunan nanoteknolojinin de sektöre yapacağı katkı değerlendirilmelidir. Diğer yandan, ABD de 2009 da açıklanan Amerikan Düzenleme ve Yeniden Yatırım Yasası(ARRA) inşaat sektörünün toplanmasına yardımcı olmuştur. Bu yasa çerçevesinde ayrılan yaklaşık 787 milyar dolardan inşaat sektörünün faydalanacağı pay 135 ila 140 milyar dolar dolayındadır. İnşaat sektörüne ayrılan bütçedeki en büyük paydaşlar ise 49 milyar dolar ile ulaştırma, 35 milyar dolar ile binalar, 30 milyar dolar ile enerji ve 21 milyar dolar ile su ve çevre alanlarıdır. Son yıllarda bir gerileme olsa da ABD inşaat sektöründe büyüyen eğilim yeşil bina diğer bir deyişle doğaya dost, ekolojik binaların yapımıdır. Yeşil binalar çerçevesinde amaç, malzeme seçimi, geri dönüşüm ve yeniden kullanım, sürdürülebilir tasarım ve enerji verimliliği gibi yöntemlerle binaların çevre üzerindeki etkisini en alt düzeye 53

54 indirmektir. Japonya da enerji verimliliğin artırılması 1980 lerdeden beri büyük önem taşımaktadır; bu hedefe ulaşabilmek için çeşitli mekanizmalar kullanılmıştır. Söz konusu mekanizmaları harekete geçirmek için enerji yoğunluğunu her yıl %1 düşürecek şekilde orta ve uzun vadeli hedefler planlanmış ve kurumların enerji yoğunluğunu düşürmeleri amacıyla çeşitli teşvikler sağlanmıştır. Çin e bakıldığında kentleşme oranının 2020 de %55 e 2030 da %58 ulaşması beklenmektedir. Dolayısıyla Çin de konut inşaatında olduğu kadar altyapı ve ticari inşaatlarda da uzun süreli bir büyüme öngörülmektedir. Çin hükümeti 2008 yılında, 586 milyar dolarlık altyapı teşvik yatırımı planı açıklamıştır. Bunların yanı sıra, döneminde şehirlerin yüzölçümleri %70 artsa da kentleşme oranı %30 larda kaldığı için Çin hükümeti kentleşme ve şehirlerdeki gelişim projelerine de destek olmaya karar vermiştir. Kullanılabilir ahşap malzemenin azlığı ve ortalama oranı 30 sene gibi kısa bina yaşı ve benzeri faktörlerin de etkisiyle Çin, daha önce belirtildiği üzere dünyadaki en büyük çimento üreticisi ve tüketicisi ülkedir. Ülkedeki CO 2 salınımının %10 una sebep olan çimento sektöründe enerji verimliliğin artırılması ve bu sebeple yenilikçi inşaat malzemelerinin geliştirilmesi ülkenin öncelikleri arasındadır te Endüstri ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı eski ve daha az enerji verimliliği ile çalışan çimento fabrikalarının ilerdeki yıllarda kapatılmasına ve durdurulmasına karar vermiştir. Bununla birlikte 2015 e kadar kuru-hat teknolojileri kullanan fabrika oranının % 90 a çıkarılması hedeflenmektedir. Çin açısından önem taşıyan bir başka inşaat malzemesi de çakıllı kum/agregadır. 8,2 milyar tonla 2009 da dünyadaki çakıllı kum üretiminin %30 unu gerçekleştiren Çin de sektör halen dağınıktır. Güvenlik ve çevresel etkenler açısından olumsuz etkileri olan bu parçalı yapıyı azaltmak için yerel hükümetler sektördeki operatörlerin sayılarını azaltmaya ve yerel düzeyde daha sorumlu şirketleri bularak konsolidasyon sağlamaya çalışmaktadır. Çin in 12. Beş Yıllık Planı çerçevesinde yılları arasında enerji kullanım oranında %16 azaltım hedeflediği bilinmektedir. Enerji verimliliklerini sağlamak amacıyla 2007 ve 2008 de enerji verimliliği ile ilgili çeşitli yasalar Çin, GB/T adlı kendi yeşil bina standardını oluşturmuştur. Dünyanın en büyük altıncı ekonomisi olan Rusya da inşaat sektörü GSYH nin %7 sini, inşaat malzemeleri ise %2 sini oluşturmaktadır ve bu sektörler yılları arasında sırasıyla %11 ve %6 büyümüşlerdir. Genel olarak inşaat sektörünün büyümesini sağlayan 54

55 birkaç etken sıralanabilir:. Harcanabilir gelirin artmasıyla birlikte orta sınıftan gelen konut talebi. Perakende sektöründe ilerleme ve endüstrinin canlanmasıyla ortaya çıkan ticari ve endüstriyel gayrimenkul talebi. Ulaşım, demiryolları, otoyollar ve havaalanları gibi bugüne kadar kısıtlı derecede gelişebilen altyapı iyileştirme isteği. İnşaat malzemeleri üretim tesislerinin modernizasyonu. Kilit oyuncuların faaliyetlerinin genişlemesi ve konsolidasyonu Küresel ekonomik krizden etkilenen Rusya da 2009 da inşaat sektörü de uzun zamandan sonra ilk defa %18,4 oranında küçülmüş, ancak 2010 da devlet tarafından desteklenen ve direkt finanse edilen projelerle sektörde yeniden bir iyileşme başlamıştır. Sochi deki 2014 Kış Olimpiyatları, Vladivostok taki 2012 APEC Zirvesi ve Kazan daki 2013 Universiade gibi projelere önemli ve büyük fonlar ayrılmıştır. Büyük çoğunluğu özel şirketlerin elinde olan Rus inşaat malzemeleri sektöründeki malzemelerin azlığı, bu mallardaki artan fiyatların da sebebi olarak görülmektedir. İthalatın ihracatı aştığı sektörde inşaat malzemelerinin %6-10 u ithal olsa da bu oran yenilikçi malzemelerde %20 ye kadar çıkmaktadır da yayımlanan bir yönergeyle Rusya Federasyonu 2020 ye kadar inşaat malzemeleri sanayiine yönelik kalkınma yollarını ve önceliklerini açıklamıştır. Bu kalkınma planında inşaat sektöründe yaşanan problemleri aşmakta iki temel kriter belirlenmiştir: Piyasada uygun fiyatlı temel inşaat malzemesi kıtlığının olmaması Yerli fabrikaların teknik ve teknolojik düzeyi ile üretilen ürünlerin kalite düzeyinin yükseltilmesi Uygun fiyatlı temel inşaat malzemesi açığının olmaması hedefine ulaşmada Rusya Federasyonu 2020 için belirli tüketim hacimleri hedeflemiş ve üretim için de ek kapasitelerin devreye sokulması planlanmıştır. Fabrika ve ürünlerin teknik ve teknolojik düzeyinin yükseltilmesi için ise başta enerji verimliliği üzerinde yoğunlaşmanın yanı sıra yerel makine endüstrisini oluşturmak ve rekabeti artırmak amacıyla malzeme hacmini ve maliyeti aşağıya çekmek gibi stratejiler ortaya konmuştur. Ulusal Strateji ve Hedefler Türkiye de inşaat malzemeleri sektörü 2023 yılı için Türkiye nin hedeflediği toplam

56 milyar dolar ihracat hedefi kapsamında kendisine 100 milyar dolarlık ihracat hedefi belirlemiştir. Çin ve Rusya gibi büyümekte olan ülkelerde olduğu gibi, Türkiye de de konut talebi, yenilenebilir enerji alanında altyapıyı da kapsayan çalışmalar, kentsel dönüşüm ve Türkiye den geçen enerji nakil hatları gibi gelişim alanları nedeniyle Türkiye deki konut, konut dışı ve altyapı inşaatlarında büyüme beklenmektedir. Gayrimenkul yatırım ortaklıklarındaki artış, harcanabilir gelir seviyesinin yükselmesi, deprem ve enerji verimliliği konusunda alınacak önlemler ise rapor tarafından yenileme pazarının önünü açacak etkenler olarak sıralanmıştır. Ayrıca yeni Afete karşı Kentsel Dönüşüm projesi de yenileme pazarını önümüzdeki yılda geliştirecektir TOBB Sektör Görünüm Raporu nda üzerinde durulan önemli bir nokta ise Türkiye de inşaat sektörünün gelecek dönemde üretim odaklı olmaktan çıkıp teknoloji odaklı olmaya geçmesinin gerekliliğidir. İnşaat malzemeleri sektörünün üretim süreçlerinde genel olarak yoğun enerji tüketimi bulunmaktadır ve tüketim yoğunluğunun azaltılması hem sürdürülebilirlik hem de maliyet azaltımı açısından kritiktir. Bu durumda, enerji konusunda dışa bağımlı olan Türkiye de enerji tüketiminin azaltılması daha da büyük önem taşımaktadır. Diğer taraftan inşaat malzemelerinin kendileri de enerjinin %40 ının tüketildiği binalardaki enerji verimliliği adımlarında önemli rol üstlenecektir Sanayi Stratejisi Belgesi nde demir-çelik sektörünün incelendiği bölümde belirtilen sorunlar arasında çalışanların, sektörün geçirdiği yapısal dönüşüm ve teknolojik gelişim sürecinde uyumsuzluk yaşaması ve insan kaynaklarının geliştirilmesi konusunda sektördeki firmaların kolektif yatırım yapmaması vardır. Nitelikli işgücü inşaat malzemeleri sektörünün gelişmesinde kritik bir rol oynamaktadır. Bu aynı zamanda sektörün teknoloji odaklı bir sektöre dönüşümünde de oldukça önemlidir. Yetişmiş AR-GE personeli açısından inşaat malzemeleri sektörünün cazip hale getirilmesi, AR-GE personelinin yetiştirilmesi ve istihdamı, sektörün teknolojik kapasitesinin ve yeteneklerinin artırılmasına katkı sağlayacaktır. Tablo 10: Türkiye Sanayi Stratejisi Çerçevesi 56

57 Kaynak: Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi, Tablo 11: Sektörde firmaları bekleyen zorluklar ve olası çözüm yaklaşımları Sektörde Firmaları Bekleyen Olası Çözüm Yaklaşımları Zorluklar Sağlıklı sektör verisine erişim Derneklerde şirketlerden bağımsız yönetim ekipleri kurulması ve veri toplama mekanizmalarıyla veri paylaşımının sağlanması Sektör envanterlerinin oluşturulması ile sektör büyüklüklerinin, verimlilik seviyelerinin net bir şekilde ortaya çıkarılması ve gelişim fırsatlarının tespit edilmesi Çevre, iklim değişikliği, enerji Ortak Ar-Ge bütçeleri yaratılması 57