ÜNİTE. Faktör Donatımı Teorisi ve Yeni Dış Ticaret. Teorileri
|
|
- Mehmet Birsen
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 3 Faktör Donatımı Teorisi ve Yeni Dış Ticaret ÜNİTE Teorileri Bu Ünitede... Yirminci yüzyılın ilk çeyreğinden sonra günümüze kadar geçen sürede ortaya atılan bazı yeni dış ticaret teorileri ile faktör donatımı teorisi bu ünitenin konularını oluşturmaktadır. Çalışma Biçimine İlişkin Olarak... Herşeyden önce zamanında ve kurallara uygun olarak çalışmanız yararınızadır. Ünitede yer alan ara, ana ve ünite sonu sorularını tek tek yanıtlamaya çalışınız. Yanlışlarınızın nedenlerini araştırıp doğrusunu mutlaka öğreniniz
2 FAKTÖR DONATIMI TEORİSİ Klasik Karşılaştırmalı Üstünlük Teorisi analizlerinde eksik bırakılan bir konu vardır. O da ülkeler arasında üretim maliyetlerinin neden farklı olduğunun açıklanmamasıdır. Ricardo bunu emek verimliliğinin uluslararası farklılığına bağlamış, ama emek verimliliğindeki farklılığın nedenleriyle ilgilenmemişti. Klasik Karşılaştırmalı Üstünlük Teorisinin analizlerinde eksik kalan konu nedir Karşılaştırmalı Üstünlük Teorisinin bu eksikliğini gidermek üzere Ricardo'dan yaklaşık, bir asır sonra ortaya atılan bir teori, Faktör Donatımı Teorisi'dir. İsveçli İktisatçı Eli Heckscher'in ( ), 1919 yılında yayımlanan bir makalesine dayanan bu yeni yaklaşıma Faktör Oranları Teorisi de denir. Heckscher'in öğrencisi olan Bertil Ohlin ise 1930'larda söz konusu modeli geliştirici bazı çalışmalarda bulunmuştur. Ayrıca ünlü Amerikalı İktisatçı Paul Samuelson da İkinci Dünya Savaşı yıllarında teoriye bazı katkılar yapmıştır. Bu iktisatçıların isimlerinden dolayı teoriye Heckscher-Ohlin Teorisi de denmektedir. Faktör Donatımı Teorisi Karşılaştırmalı Üstünlüklere yeni bir yorum getirmekte ve onun ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilmektedir. Aşağıda teori ile ilgili açıklamalara yer verilmiştir. Faktör Donatımı Teorisi'nin ortaya çıkışı ve gelişmesi nasıl olmuştur Teorideki Temel Görüşler ve Varsımlar Temel Görüşler Faktör Donatımı Teorisi oldukça açık, basit ve rasyonel bir düşünceye dayanır. Teoride savunulan ana düşünceyi şu şekilde ifade edebiliriz: Bir ülke hangi üretim faktörüne zengin olarak sahipse, üretimi o faktörü yoğun olarak kullanmayı gerektiren malları daha ucuza üretir, dolayısıyla bu alanlarda uzmanlaşır ve bunları ihraç eder. Faktör donatımı teorisinin dayandığı basit ve rasyonel düşünce nedir Örnek olarak Türkiye ve Almanya gibi iki ülke ile motor ve tekstil gibi iki mal alalım. Türkiye emeğe, Almanya sermayeye zengin biçimde sahip ülkeleri ve motor sermaye-yoğun, tekstil emek-yoğun malları temsil etmiş olsun. Acaba bu duruma göre hangi ülke, hangi malda karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir Teorideki ana düşünce açısından Türkiye tekstilde, Almanya ise motorda karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olmalıdır. Varsayımlar Faktör Donatımı Teorisi'nin dayandığı varsayımlar şunlardır: Ülkeler faktör donatımları bakımından birbirinden farklıdırlar. Malların faktör yoğunluğu farklıdır. Bazı mallar üretimleri sırasında daha çok sermaye, ya da daha çok emek gerektirirler. Birinci tiptekilere sermaye-yoğun, ikincilere de emek-yoğun mal denir. Sermaye-yoğun ve emek-yoğun mal ne demektir
3 Bir malın üretim fonksiyonu bütün ülkelerde aynıdır. Bu özellik teknolojinin bütün ülkelerde aynı olması demektir. Üretimde ölçeğe göre sabit verim koşulları geçerlidir. Ülkelerin talep koşulları birbirinin aynı olmasa da benzeridir. Faktör Donatımı Teorisinin dayandığı varsayımlar nelerdir Heckscher-Ohlin modelinin temel varsayımlarından birisi ülkelerin faktör donatımı bakımından farklı olmalarıdır. Faktör donatımı ise iki ayrı şekilde tanımlanabilir: Fiziki ve ekonomik tanımlama. Birinci yaklaşımda faktör donatımı, üretim faktörlerinin fiziki miktarları ile açıklanır. Burada faktör donatımı ülkelerin emek/sermaye oranları karşılaştırılarak belirlenir: C A L A > C T L T C: Sermaye T : Türkiye L: Emek A : Almanya Burada Almanya sermaye ve Türkiye işgücü bakımından daha zengin ülkelerdir. Yukarıdaki eşitsizlikte, hangi ülke sermaye, hangi ülke işgücü açısından daha zengindir Ekonomik yaklaşımda, faktör donatımı faktör fiyatları ile tanımlanmaktadır. Genel bir kural olarak ülkenin bol olarak sahip olduğu faktörün fiyatı nisbeten PC ucuz olur. Dolayısıyla bunu aşağıdaki şekilde gösterebiliriz: A < PC T P: Fiyat PL A PL T C: Sermaye L: Emek Bu eşitsizlikte, Almanya'da sermayenin nisbi fiyatının Türkiye'den daha düşük olması, bu ülkenin sermayeye, Türkiye'nin ise emeğe daha çok sahip bulunması demektir. Faktör fiyatları bazen faktör donatımına ters olabilir. Bu durum hükümet müdahalelerinin veya talep koşullarının bir sonucu olabilir. Bunu önlemek için teoride faktör piyasasında yapay hükümet müdahalelerinin bulunmadığı ve talep koşullarının ülkeler arasında benzer olduğu varsayılmıştır. Faktör fiyatlarının belirlenmesinde hükümetlerin rollerinin ve talep şartlarının nasıl olduğu varsayılmıştır Ayrıca, Hecksher-Ohlin Teorisi'nde öngörülen sonucun ortaya çıkabilmesi için faktör fiyatlarındaki değişme dolayısıyla faktör yoğunluğunun tersine dönmediği kabul edilmiştir. Başka bir deyişle zamanla ucuzlayan faktörün pahalılaşan faktör yerine ikame edilmesi sonucunda emek-yoğun malın sermaye-yoğun, ya da sermaye-yoğun malın emek-yoğun mal durumuna gelmemesi gerekir. Faktör yoğunluğunun tersine dönmesi ne demektir Heckscher-Ohlin Modelinden Çıkartılan Teoremler Heckscher-Ohlin modelinden dört önemli teorem elde edilmektedir. Bunlar; faktör donatımı teoremi, faktör fiyatları eşitliği teoremi, Stolper- Samuelson gelir dağılımı teoremi ve Rybczynski teoremidir
4 Heckscher-Ohlin modelinden hangi teoremler türetilmektedir Faktör donatımı teoremi yukarıda incelendi. Buna göre, her ülke zengin olarak sahip bulunduğu faktörü yoğun biçimde kullanan malların üretiminde karşılaştırmalı üstünlük elde eder. Faktör fiyatları eşitliği teoremine göre serbest ticaret ülkeler arasında faktör fiyatlarını eşitler ve uluslararası serbest faktör hareketliliği ile aynı sonucu doğurur. Stolper-Samuelson teoremi ile serbest ticaretin ülkenin bol olarak sahip bulunduğu faktörün gelirini yükselteceği, kıt faktörün gelirini ise düşüreceği ortaya konmaktadır. Rybczynski teoremine göre de tam çalışma koşulları altında, yalnız bir faktörün arzı artınca bu faktörü yoğun olarak kullanan malın üretimi genişler, arzı sabit kalan faktörü yoğun olarak kullanan malın üretimi mutlak olarak daralır. Heckscher-Ohlin modelinden çıkarılan teoremler hakkında genel bilgi veriniz. Teorinin Test Edilmesi Leontief Paradoksu Faktör Donatımı Teorisi, uzunca bir süre, malları faktör bileşimlerine ayıracak bir teknik bilinmediği için test edilememiştir. Harvard Üniversitesi profesörlerinden W. Leontief, 1930'larda endüstriler arası bağlantıları kantitatif olarak ölçmeye yarayan ve "input -output" (girdi-çıktı) tekniği diye bilinen yöntemi geliştirmiştir. Ancak ondan sonra malları emek ve sermaye bileşimine ayırmak mümkün olmuştur. W. Leontief'in geliştirdiği input-out put tekniğinin önemi nedir Hecksher-Ohlin teorisinin ilk uygulamalı testi, Leontief tarafından Amerikan ekonomisi üzerinde yapılmıştır. Leontief'in bulgularına göre A- merika, emek-yoğun mallar ihraç edip sermaye-yoğun mallar ithal etmektedir. Oysa, (hele araştırmanın kapsadığı dönemlerde) Amerikanın tartışmasız dünyanın en zengin sermaye stokuna sahip bir ülkesi olarak, Heckscher-Ohlin modeline göre tam tersine, sermaye-yoğun mallar ihraç edip emek-yoğun mallar ithal etmesi gerekirdi. "Leontief Paradoksu" (Çelişkisi) diye bilinen bu sonuç, iktisatçılar arasında şaşkınlık yaratmış ve teori üzerinde giderek yoğunlaşan tartışmalara yol açmıştır. Leontief paradoksu niçin iktisatçılar arasında şaşkınlık yaratmıştır Leontief'in bu çelişkiyi açıklamak için öne sürdüğü görüşler, vardığı sonuç kadar ilginçtir. Yazar bu konuda özetle şöyle demektedir: Amerikan toplumunun üstün girişimcilik, yöneticilik, eğitim ve üretime yönelik çalışma atmosferi gibi özellikleri dolayısıyla, Amerikan işçileri dünyanın öbür ülkelerindeki işçilere göre daha üstün niteliktedirler. Bu açıdan bakılınca, bir Amerikan işçisi üç yabancı işçiye bedeldir. Dolayısıyla Amerika'nın gerçek işgücü stokunu bulabilmek için mevcut işgücü miktarı üçle çarpılmalıdır. Bu yapılınca, Amerika gerçekte sermaye değil, emek-zengin bir ülke durumuna gelecektir (ve teori de çürütülmekten kurtulmuş olacaktır)!
5 Leontief'in "Leontief Paradoksu" hakkındaki açıklamaları ne olumuştur Leontief'in araştırmasına karşı pek çok eleştiri yapılmıştır. Bu eleştirilerin bazılarında usül yönü üzerinde durulmakta ve örneğin kullanılan sermaye katsayılarının güvenilir olmadığı, tarımda bu katsayıların çok yüksek, ticaret sektöründe ise çok düşük olduğu belirtilmektedir. Ayrıca çalışmanın yapıldığı 1947 yılının savaşın hemen sonrasına rastlaması dolayısıyla tipik bir yıl olmadığı, çünkü Avrupa'ya normal sanayi ürünleri ihracatının yapılamadığı öne sürülmüştür. Başka bir eleştiriye göre Leontief araştırmasında yalnız sermaye ve emek faktörlerini dikkate almış, doğal faktörlerin etkisini ihmal etmiştir. Gerçek şudur ki, bugüne kadar gerek Leontief'in diğer çalışmaları, gerekse ondan sonra başkaları tarafından yapılan çalışmalar bu çelişkiyi tartışmasız bir biçimde çözümleyememiştir. Bu durum Heckscher-Ohlin Teorisi'nin geçerliğine duyulan kuşkuları arttırmıştır. Bu arada diğer ülkelerde de Leontief'inkine benzer çalışmalar yapılmıştır. Şimdi bunlardan bazılarını kısaca görelim. Leontief paradoksuna yönelik başlıca eleştiriler nelerdir Diğer Testler Leontief'ten sonra benzer bir yaklaşımla Heckscher-Ohlin Teoreminin en eski testlerinden birisi Tatemoto ve Ichimura tarafından 1951 yılı verileri ile Japonya üzerinde yapılmış ve Japonya'nın sermaye-yoğun mallar ihraç edip, emek-yoğun mallar ithal etiği sonucuna varılmıştır. Bharadwaj, yıllarına ait verileri kullanarak teoriyi Hindistan üzerinde test etmiştir. Varılan sonuçlara göre, toplam dış ticarette Hindistan'ın ihracatı emek-yoğun, ithalatı sermaye-yoğun çıkmıştır. Bu satırların yazarı tarafından teoriyi Türkiye üzerinde test etme girişiminde de bulunulmuştur. Ulaşılan sonuç bize 1967 yılında Türkiye'nin dış ticaretinin faktör yapısının o yıllar için Heckscher-Ohlin teoreminden beklenene uygun olduğunu, yani ihracatımızın emek-yoğun, ithalatımızın ise sermaye-yoğun mallardan oluştuğunu göstermektedir. Heckscher-Ohlin Teorisi daha çok gelişmiş ülkelerle az gelişmiş ülkeler arasındaki ticareti açıklayabilir. Çünkü bu iki grup ülke arasında faktör donatımı bakımından büyük farklar vardır. Oysa Almanya, ABD, İngiltere, Fransa vs. gibi sanayileşmiş ülkelerin faktör donatımları arasında önemli bir farklılık bulunmaz. O nedenle sanayileşmiş ülkeler arasındaki ticareti açıklamakta Faktör Donatımı Teorisi adeta temelsiz kalmaktadır. Heckscher-Ohlin Teorisi'nin Japonya, Hindistan ve Türkiye için yapılan testleri nasıl sonuçlar vermiştir Bu teori özellikle hangi grup ülkeler için geçerlidir YENİ DIŞ TİCARET TEORİLERİ Leontief çelişkisinin Hecksher-Ohlin teoremi üzerinde yarattığı tartışmaların sonucunda, 1960'lardan sonra uluslararası ticareti açıklamak üzere yeni yeni teoriler ortaya atılmıştır. Bunlardan bazıları aşağıda ele alınmıştır
6 Nitelikli İşgücü Teorisi Keessing ve Kenen gibi yazarlar, sanayi ülkeleri arasındaki dış ticaretin büyük bir bölümünün nitelikli işgücü farklılıkları ile açıklanabileceğine işaret etmişlerdir. Bu görüşe göre belirli türlerdeki mesleki veya nitelikli işgücü bakımından zengin ülkeler üretimi büyük ölçüde bu faktörlere bağlı olan mallarda uzmanlaşırlar. Öte yandan, niteliksiz emeğe bol olarak sahip bulunan ülkeler ise yoğun biçimde niteliksiz emeği içeren malların üretiminde üstünlüğe sahip bulunmaktadırlar. Bu teori Heckscher- Ohlin Teoremiyle büyük benzerliğe sahiptir. Ölçek Ekonomileri Teorisi Eğer üretim ölçeği büyürken ortalama birim maliyetler düşüyorsa, üretimde ölçeğe göre azalan maliyet (artan getiri) den söz edilebilir. Dış ticaret firmalar için tüketici nüfus sayısını artırır. Dolayısıyla üretim ölçeğini büyütüp birim maliyetlerini düşürebilen, firmalar bu durumdan yararlanarak kazanaçlarını arttırabilirler. Böylece tüketiciler, tüm dünya ülkelerindeki firmaların ürettikleri mal çeşitlerine ulaşma olanağını elde eder, firmalar da az sayıda ki birkaç ürün çeşidi üzerinde uzmanlaşarak ölçek ekonomilerinden yararlanırlar. Nitelikli işgücü ve ölçek ekonomileri teorilerini kısaca açıklayınız. Teknoloji Açığı Teorisi Teknoloji açığı hipotezi 1961'de Posner tarafından ortaya atıldı. Buna göre, sanayileşmiş ülkeler arasıdaki ticaretin büyük bir bölümü yeni mal ve üretim süreçlerine dayalıdır. Bunlar çoğunluğu ileri sanayileşmiş ülkelerde kurulu bulunan yenilikçi firmalar tarafından geliştirilirler. Yenilikler, patent ve fikri hak yasaları ile korunur. Başka bir deyişle, yeni bir mal ve üretim sürecini bulan gelişmiş ülke firması onun monopolcü üreticisi ve dünya pazarlarına ilk ihracatçısı olur. Bununla birlikte, üretim teknikleri zamanla başka ülkelere yayıldıkça, bu ülkelerden malı ilk icat edenden daha ucuza üretenler piyasaya hakim olmaya başlayabilirler. Teknoloji açığı teorisinin ABD ekonomisi için yapılan testi, ABD ihracatının teknolojik üstünlüğe dayalı ürünlerden oluştuğu sonucunu vermiştir. Ürün Dönemleri Teorisi Ürün dönemleri hipotezi Raymond Vernon tarafından ortaya atılmıştır. Teknoloji açığı hipotezine benzemektedir. Tipik olarak ürün dönemleri sürecini geçiren mallar arasında radyo, renkli TV, yarı geçişken mikroçipler sayılabilir. Bir mal ilk icat edildiğinde üretilen her birimin nitelikleri az çok farklı olur. Fakat zamanla üretimde olgunlaşma sağlanır ve kitlesel üretime geçilince malın nitelikleri de standartlaştırılır. Daha az gelişmiş ülkeler bu aşamada söz konusu malı üretmeye başlar. O halde, bu teoriye göre gelişmiş sanayi ülkeleri henüz standart olmayan mallar, daha az gelişmiş ülkeler ise standart mallar ihraç ederler. Teknoloji açığı ve ürün dönemleri teorilerini kısaca açıklayınız
7 Tercihlerde Benzerlik Teorisi Faktör donatımı dahil yukarıda incelenen teorilerin hepsinde ortak bir özellik vardır: Bir ülke hangi üretim gücüne zengin olarak sahip ise üretiminde bu faktörün yoğun biçimde kullanıldığı malları ihraç etmelidir. Aralarındaki tek fark hangi etkene daha fazla ağırlık verileceğiyle ilgilidir. Nitekim bazıları faktör donatımı üzerinde dururken, bazıları da nitelikli işgücü, işletme yönetimi, piyasa hacmi, ya da teknolojik üstünlük gibi faktörlere yönelmişlerdir. İsveçli İktisatçı Brunstam Linder'in "tercihlerde benzerlik teorisi" ise, dayandığı ana yaklaşım bakımından, yukarıdakilerden farklıdır. Sanayi ürünleri ticaretine uygulanabilen bu teoriye göre, homojen nitelikte olmayan sanayi mallarının ticareti üretim maliyetlerinden çok, ülkeler arasındaki zevk ve tercihlerin benzerliğe bağlıdır. Başka bir deyişle, sanayi malları üzerindeki ticareti belirleyen asıl faktör arz koşullarından çok talep koşullarıdır. Buna göre bir ülkenin iç piyasa talebini karşılamak için ürettiği malları ihraç edebileceği en uygun dış piyasalar da tercihleri kendisininkine benzeyen öteki ülkeler olacaktır. Linder'e göre talep edilen sanayi mallarının türleri ile kalitesi, büyük ölçüde ülkenin adam başına düşen milli gelir düzeyine (gelişmişlik düzeyine) bağlıdır. Dolayısıyla, bir sanayi ülkesinin malları büyük bir olasılıkla aynı tercihlere sahip öteki sanayileşmiş ülkelerce talep edilecektir. Dünya ticaretinin büyük bölümünün sanayileşmiş ülkeler arasında yapılması bu nedene dayanır. Tercihlerde benzerlik, uluslararası ticareti nasıl başlatabilir Monopolcü Rekabet Teorisi Monopolcü rekabet görüşü iktisatçılar arasında giderek yaygın bir kabul görmeye başlamıştır. Bu analiz aynı zamanda dış ticaretin yararları konusundaki açıklamalara da katkıda bulunmaktadır. Şöyle ki, bir malın aynısının üretilmemesi durumunda tüketiciler, ithal yoluyla özel zevklerine uygun türdeki malları tüketebilme olanağına kavuşmaktadırlar. Bu, dış ticaretin önemli bir yararıdır. Bu konuda verilen klasik örnek otomobildir. Otomobilde ticaretin temel nedeni mal farklılaştırması sonucu etkilenen tüketici tercihlerinin farklılığıdır. Örneğin fiyatları aynı bile olsa Türk tüketicisi açısından Renault marka bir otomobille Mazda, Hyundai,Mercedes gibi markaya sahip otomobiller birbirinin aynısı değildir. Tüketici mal farklılaştırmasının ve markanın etkisinde kalarak bunlar arasından tercihlerine en çok uyanı seçmekle ithalat talebi de yaratabilmektedir. Diğer yandan da artan verim koşulları altında üretim yapan firmalar ihracat piyasaları için üretim hacimlerini genişlettikçe birim maliyetler düşmekte, böylece kaynak etkinliği artmaktadır (ölçek ekonomileri). Örneğin ölçek ekonomileri nedeniyle, ABD'de büyük çapta üretim yapan Chevrolet marka otomobil üreten fabrika dururken, sınırlı Chevrolet marka otomobil iç talebini karşılayabilmek için Japonya'nın küçük ölçekli ve yüksek birim maliyetli bir Chevrolet fabrikasını ülke içinde kurmasına gerek kalmamaktadır. Çünkü bu talep ithalat yolu ile ABD'den karşılanabilmektedir. Monopolcü rekabet teorisinin dış ticarete ilişkin açıklamaları nelerdir
8 DIŞ TİCARET TEORİLERİ VE SONUÇ Buraya kadar yapılan açıklamalarla dış ticareti açıklamaya yönelik başlıca teorileri ve bunların etkisiyle yakın zamanlarda ortaya atılan belli başlı görüşleri gözden geçirmiş bulunuyoruz. Gerçek dünyada dış ticaret, sayıları iki yüze yakın ülke arasında ve onbinlerce mal üzerinde yapılmaktadır. Ayrıca bu malların sayısı, yapısı, kalitesi ve öteki özellikleri sürekli bir biçimde ve hızla değişmektedir. Dolayısıyla bu kadar karmaşık yapıdaki dünya ticaretini basit bir teori ile açıklama olanağı oldukça sınırlıdır. Nitekim yukarıda incelediğimiz teorilerin çoğu tek bir faktör üzerinde durmakta ve buna dayanarak dünya ticaretinin belirli bir yönünü açıklamaya çalışmaktadır. Ayrıca yeni teoremler henüz yeterince geliştirilmiş değildir. Bunlar arasında çatışmalar ve çelişkiler de bulunmaktadır. Genel sonuç olarak Hecksher-Ohlin teorisinin ve yeni teorilerden her birisinin, bir diğerinin kapsamadığı uluslararası ticaret alanlarını açıklamaya yönelmiş bulunduğunu, dolayısıyla da aralarında bir tamamlayıcılık ilişkisi olduğunu belirtebiliriz. Dış Ticaret teorilerinin dünya ticaretini açıklama çabalarında ulaştıkları başarının ölçüsü nedir Özet Faktör Donatımı Teorisi, 1919'da İsveçli Eli Heckscher tarafından ortaya atılmıştır. Yine aynı ülkeden Bertil Ohlin teoriye önemli katkılarda bulunmuştur. Bu iki iktisatçının isminden dolayı teoriye Heckscher Ohlin Teorisi de denir. Faktör Donatımı Teorisi'ne göre her ülke emek ve sermaye faktörlerinden hangisine daha zengin olarak sahip bulunuyorsa, üretimi o faktörü daha yoğun şekilde kullanmayı gerektiren mallarda karşılaştırmalı üstünlük elde eder. Diğer bir deyişle, bu malların üretiminde uzmanlaşır, bunları ihraç ederek pahalı malları yurt dışından ithal eder. Teorinin temel varsayımlarından birisi ülkelerin faktör donatımı bakımından farklı olduklarıdır. Diğer bir varsayım, malların faktör yoğunluklarındaki farklılıklardır. Teoride ayrıca malların faktör yoğunluğu özelliğinin değişmediği varsayılır. Teorinin geçerliliği için talep koşulları iki ülkede aynı olmalıdır. Talep farklılıklarını dikkate almaması dolayısıyla teori bir arz teorisi sayılabilir. Teoride ayrıca teknolojinin ülkeler arasında benzer olduğu varsayımı yapılmıştır. Heckscher-Ohlin modelinden dört önemli teorem çıkartılmaktadır. Bunlar, faktör donatımı, uluslararası faktör fiyatları eşitliği, Stolper-Samuelson gelir dağılımı ve Rybczynski teoremleridir. Faktör Donatımı Teorisi ilk kez 1953 yılında Leontief tarafından ABD'nin dış dünya ile olan ticareti üzerinde test edilmiştir. Varılan sonuçlara göre ABD'nin, teoriden beklenenin tersine, emek-yoğun mallar ihraç edip sermaye-yoğun mallar ithal ettiği görülmüştür. Bu sonuca "Leontief Paradoksu" adı verilmektedir. Diğer ülkeler üzerinde yapılan benzer testler de teoriyi tam olarak desteklememiştir. Tartışmalar halâ devam etmekle birlikte, bugüne kadar çelişkiyi tam olarak giderecek bir açıklama yapılamamıştır
9 Leontief paradoksunun yarattığı tartışmalar sonucunda özellikle 1960'lardan sonra dış ticareti açıklamak amacıyla çeşitli yeni görüş ve teoriler ortaya atılmıştır. Nitelikli işgücü, ölçek ekonomileri, teknoloji açığı, ürün devreleri, tercihlerde benzerlik ve monopolcü rekabet teorileri bu yeni modellerden başlıcalarıdır. Genel olarak dış ticaret teorilerinin hiçbirinin tek başına dünya ticaretini açıklayamadığını ancak birinin eksini diğeri tamamladığı için hepsi birlikte düşünüldüğünde dünya ticaretinin çoğunu açıklayabilmekte olduklarını söyleyebiliriz. Sorular 1. Faktör Donatımı Teorisine göre şunlardan hangisi doğrudur a. Emek zengini ülkeler sermaye - yoğun mallarda uzmanlaşır. b. Sermaye zengini ülkeler emek - yoğun mallarda uzmanlaşır. c. Sermaye zengini ülkeler sermaye ve emek - yoğun mallarda uzmanlaşır. d. Emek zengini ülkeler emek-yoğun mallarda uzmanlaşır. e. Emek zengini ülkeler sermaye ve emek - yoğun mallarda uzmanlaşır. 2. Heckscher-Ohlin modelinden şunlardan hangisi çıkartılamaz a. Uluslararası faktör fiyatları eşitliği teoremi b. Stolper-Samuelson gelir dağılımı teoremi c. Rybczynski teoremi d. Teklif eğrileri teoremi e. Faktör donatımı teoremi 3. Girdi-çıktı tekniği aracılığı ile ilk kez ABD üzerinde yapılan uygulamalı bir çalışmada bu ülkenin dışarıya emek-yoğun mal ihraç edip sermaye yoğun mal ithal ettiği görülmüştür. Bu sonuca ne ad verilir a. Leontief Paradoksu b. Ricardo Paradoksu c. İnput-Output Paradoksu d. Edgeworth Paradoksu e. Marshall-Lerner Şartı
10 4. Leontief Paradoksundan sonra ortaya atılan şu teorilerden hangisi ana özelliği bakımından diğerlerinden farklılık gösterir a. Nitelikli işgücü b. Ölçek ekonomileri c. Teknoloji açığı d. Tercihlerde benzerlik e. Ürün dönemleri 5. Teknoloji açığı hipotezini ortaya atan iktisatçı aşağıdakilerden hangisidir a. Viner b. Posner c. Keessing d. Kenen e. Leontief
11.10.2015. Faktör Donatımı Teorisi (Heckscher Ohlin) Karşılaştırmalı Üstünlüklere Eleştiri. Heckscher Ohlin Modelinden Çıkartılan Teoremler
Faktör Donatımı Teorisi (Heckscher hlin) Karşılaştırmalı Üstünlüklere Eleştiri Karşılaştırmalı üstünlükler teorisi uluslararası emek verimliliğindeki farklılıkların nedeni üzerinde durmamaktadır. Bu açığı
DetaylıYeni Dış Ticaret Teorileri. Leontief Paradoksu
Yeni Dış Ticaret Teorileri Leontief Paradoksu Güçlü teorik temellere dayanan faktör donatımı teorisinin test edilmesine dayanır. Girdi-Çıktı tablosu denilen teknik geliştirilmiştir. Amerika nın tüm dış
DetaylıFaktör Donatımı Teorisi (Heckscher Ohlin) Karşılaştırmalı Üstünlüklere Eleştiri. Heckscher Ohlin Modelinden Çıkartılan Teoremler
(Heckscher hlin) Karşılaştırmalı Üstünlüklere Eleştiri Karşılaştırmalı üstünlükler teorisi uluslararası emek verimliliğindeki farklılıkların nedeni üzerinde durmamaktadır. Bu açığı gidermek için Eli Heckscher
DetaylıYeni Dış Ticaret Teorileri
Yeni Dış Ticaret Teorileri Dr.Dilek Seymen Dr. Dilek Seymen Nitelikli İşgücü Teorisi (Skilled Labor-Keesing&Kenen) Sanayi ülkeleri arasındaki ticaretin büyük bir bölümü nitelikli işgücü farklılıkları ile
DetaylıKlasik ve Neo-klasik Dış Ticaret Teorileri
Klasik ve Neo-klasik Dış Ticaret Teorileri Dr.Dilek Seymen Uluslararası İktisat HECKSCHER-OHLIN TEOREMİ Klasikler ülkeler arasındaki dış ticaretin nedenini ülkeler arasındaki üretim maliyetlerinin farklılığına
DetaylıFaktör Donatımı Teorisi (Heckscher Ohlin) Karşılaştırmalı Üstünlüklere Eleştiri. Heckscher Ohlin Modelinden Çıkartılan Teoremler
(Heckscher hlin) Karşılaştırmalı Üstünlüklere Eleştiri Karşılaştırmalı üstünlükler teorisi uluslararası emek verimliliğindeki farklılıkların nedeni üzerinde durmamaktadır. Bu açığı gidermek için Eli Heckscher
DetaylıULUSLARARASI İKTİSAT ÜNİTE 1 MERKANTALİZM yy. Feodalitenin zayıfladığı anlarda meşhur oldu. Temel Amaç -> Altın stokunu artırmak
ULUSLARARASI İKTİSAT ÜNİTE 1 ULUSLARARASI TİCARET TARİHSEL GELİŞİM MERKANTALİZM 15-18. yy Feodalitenin zayıfladığı anlarda meşhur oldu Temel Amaç -> Altın stokunu artırmak Yoğun Devlet Müdahalesini savunurlar
DetaylıUluslararası İktisat
Uluslararası İktisat Uluslararası iktisat ye ayrılır:. Uluslararası İktisat Teorisi: Ülkeleri ede dış ti aret yaptıkları ı i eler.. Uluslararası Ticaret Politikası: Ülkeleri dış ti arete üdahaleleri i
DetaylıDersin Planı (Bu ders sunumunun hazırlanmasında Güran, Acar, Seyidoğlu, Ünsal ve Şimşek in ders notu, tez ve kitaplarından yararlanılmıştır)
Dersin Planı (Bu ders sunumunun hazırlanmasında Güran, Acar, Seyidoğlu, Ünsal ve Şimşek in ders notu, tez ve kitaplarından yararlanılmıştır) Faktör Zenginlikleri ve Karşılaştırmalı Üstünlük Teorisi: Heckscher-Ohlin
Detaylı2. Hafta Dersinin Planı (Bu ders sunumunun hazırlanmasında büyük ölçüde Nevzat Güran ve Sadık Acar ın ders notu ve kitaplarından yararlanılmıştır)
Uluslararası İktisat Dr. Nevzat ŞİMŞEK 1 2. Hafta Dersinin Planı (Bu ders sunumunun hazırlanmasında büyük ölçüde Nevzat Güran ve Sadık Acar ın ders notu ve kitaplarından Bir Bilim Dalı Olarak Uluslararası
DetaylıKARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜK TEORİSİ
KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜK TEORİSİ Ricardo, bir ülkenin hiçbir malda mutlak üstünlüğe sahip olmadığı durumlarda da dış ticaret yapmasının, fayda sağlayabileceğini açıklamıştır. Eğer bir ülke her malda mutlak
DetaylıTalep Yönünden Dış Ticaret
Talep Yönünden Dış Ticaret Bir önceki bölümde uluslararası ticaret teorileri arz yönünden incelenmiştir. Ülkeler arasındaki fiyat farklılıkları üretim maliyetlerine bağlanmıştır. Ancak, denge fiyatının
DetaylıTARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİNİN ULUSLARARASI BOYUTU
TARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİNİN ULUSLARARASI BOYUTU Dış ticaretin amacı piyasadaki ihtiyacın karşılanmasıdır. Temel neden uluslararası mal hareketliliği değil, ülkenin denge arayışıdır. Ülkedeki ürün yetersizliği
DetaylıTARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİNİN ULUSLARARASI BOYUTU
TARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİNİN ULUSLARARASI BOYUTU Dış ticaretin amacı piyasadaki ihtiyacın karşılanmasıdır. Temel neden uluslararası mal hareketliliği değil, ülkenin denge arayışıdır. Ülkedeki ürün yetersizliği
DetaylıULUSLARARASI KT SAT NOT: Uluslararas Ekonomik Olaylar: NOT: Uzun Vadeli Sermaye Al mlar : K sa Vadeli Sermaye Al mlar :
ULUSLARARASI İKTİSAT Az gelişmiş ülkeler kalkınma açısından dışa bağımlıdırlar. Üretim yapabilmek için dışardan mal ve hizmet satın almalıdır. 1980 lerden sonra küreselleşme ortaya çıkmıştır. Dünyadaki
Detaylı4 ÇOKTAN SEÇMELI (40 puan)
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ULUSLARARASI İKTİSAT ARASINAVI 11 Kasım 2003 Öğrencinin Adı Soyadı: Öğrencinin No su: Öğr. Gör. Dr. Bahattin Büyükşahin 4 ÇOKTAN SEÇMELI (40 puan)
Detaylı1 İKTİSAT İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 İKTİSAT İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 13 1.1.İktisadın Konusu ve Kapsamı 14 1.2. İktisadın Bölümleri 15 1.2.1.Mikro ve Makro İktisat 15 1.2.2. Pozitif İktisat ve Normatif İktisat
DetaylıDÜNYA TARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİ
DÜNYA TARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİ Ticareti Yaratan Nedenler Doğal kaynak yetersizliği ve dağılımdaki dengesizlik Teknolojik gelişme farklılıkları Ülkelerarası gelişmişlik farkları Maliyet farkları Tüketici
DetaylıDersin Planı (Bu ders sunumunun hazırlanmasında büyük ölçüde Nevzat Güran ve Sadık Acar ın ders notu ve kitaplarından yararlanılmıştır)
Dersin Planı (Bu ders sunumunun hazırlanmasında büyük ölçüde Nevzat Güran ve Sadık Acar ın ders notu ve kitaplarından yararlanılmıştır) Bir Bilim Dalı Olarak Uluslararası İktisadın Konusu ve Kapsamı Uluslararası
DetaylıULUSLARARASI TİCARET TOERİSİ ANALİZLERİ: KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜK TEORİSİ
ULUSLARARASI TİCARET TOERİSİ ANALİZLERİ: KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜK TEORİSİ ULUSLARARASI EKONOMİ Uluslararası Ticaret (Mal Akımları) -İhracat -İthalat -Göreceli fiyatlar -Üretim, Tüketim Uluslararası Parasal
Detaylı1 MAKRO EKONOMİNİN DOĞUŞU
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 MAKRO EKONOMİNİN DOĞUŞU ve TEMEL KAVRAMLAR 11 1.1.Makro Ekonominin Doğuşu 12 1.1.1.Makro Ekonominin Doğuş Süreci 12 1.1.2.Mikro ve Makro Ekonomi Ayrımı 15 1.1.3.Makro Analiz
DetaylıKlasik ve Neo-klasik Dış Ticaret Teorileri
Klasik ve Neo-klasik Dış Ticaret Teorileri Dr.Dilek Seymen Uluslararası İktisat Neo-klasik Dış Ticaret Teorisi Liberal görüşü benimseyen iktisatçılar klasik değer teorisinden farklı olarak yeni bir değer
DetaylıDR. Caner Ekizceleroğlu
DR. Caner Ekizceleroğlu Ticaret Üretilen mal ve hizmetlerin belirli bir ücret karşılığı son kullanıcılara ulaştırılmasını sağlayan alım satım faaliyetlerinin tümü olarak tanımlayabiliriz. Dış Ticaret BİR
DetaylıKlasik ve Neo-klasik Dış Ticaret Teorileri
Klasik ve Neo-klasik Dış Ticaret Teorileri Klasik Dış Ticaret Teorisi -Klasik dış ticaret teorisinde temel sorun -Klasik teorinin temel esasları -Klasik iktisatçıların dış ticaret teorilerinin varsayımları
DetaylıBÜTÜNLEME SINAVI. 21 Ocak 2004. Sınav süresi 100 dakikadır. Sınavda bütün notlar kapalı olmak zorundadır. Sınav 50 soru ve her soru
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ULUSLARARASI İKTİSAT TEORİSİ BÜTÜNLEME SINAVI Öğr. Gör. Bahattin Büyükşahin 21 Ocak 2004 Sınav süresi 100 dakikadır. Sınavda bütün notlar kapalı olmak
DetaylıIKTI 101 (Yaz Okulu) 04 Ağustos, 2010 Gazi Üniversitesi İktisat Bölümü DERS NOTU 05 ÜRETİCİ TEORİSİ
DERS NOTU 05 ÜRETİCİ TEORİSİ Bugünki dersin işleniş planı: 1. Kârını Maksimize Eden Firma Davranışı... 1 2. Üretim Fonksiyonu ve Üretici Dengesi... 5 3. Maliyeti Minimize Eden Denge Koşulu... 15 4. Eşürün
DetaylıMakro İktisat II Örnek Sorular. 1. Tüketim fonksiyonu ise otonom vergi çarpanı nedir? (718 78) 2. GSYİH=120
Makro İktisat II Örnek Sorular 1. Tüketim fonksiyonu ise otonom vergi çarpanı nedir? (718 78) 2. GSYİH=120 Tüketim harcamaları = 85 İhracat = 6 İthalat = 4 Hükümet harcamaları = 14 Dolaylı vergiler = 12
DetaylıDIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ KAYNAK KİTAP Yazarlar: Kenan ÇELİK Cemalettin Kalaycı A.Rıza Sandalcılar Murathan Yayınevi Trabzon 2008 1.DIŞ TİCARETİN NEDENLERİ Dünya ticaretinin dağılımı tek başına hiçbir
DetaylıUluslararası Tarım ve Gıda Politikası II
Doç.Dr.Tufan BAL Uluslararası Tarım ve Gıda Politikası II II.Hafta Uluslararası Ticaretin Önemi Not: Bu sunuların hazırlanmasında çeşitli internet siteleri ve ders notlarından faydalanılmıştır. Uluslararası
DetaylıİÇİNDEKİLER III. Önsöz
İÇİNDEKİLER Önsöz III Bölüm 1 ULUSLARARASI EKONOMİK İLİŞKİLER 1.1. Klasik Dış Ticaret Teorisi 1.1.1. Merkantilizm 1.1.2. Klasik Dış Ticaret Teorilerinin Dayandığı Varsayımlar 1.1.3. Emek-Değer Teorisi
DetaylıİKTİSAT BİLİMİ VE İKTİSATTAKİ TEMEL KAVRAMLAR
İÇİNDEKİLER Önsöz BİRİNCİ BÖLÜM İKTİSAT BİLİMİ VE İKTİSATTAKİ TEMEL KAVRAMLAR 1.1.İktisat Bilimi 1.2.İktisadi Kavramlar 1.2.1.İhtiyaçlar 1.2.2.Mal ve Hizmetler 1.2.3.Üretim 1.2.4.Fayda, Değer ve Fiyat
DetaylıEkonomi I FĐRMA TEORĐSĐ. Piyasa Çeşitleri. Tam Rekabet Piyasası. Piyasa yapılarının çeşitli türleri; Bir uçta tam rekabet piyasası (fiyat alıcı),
Ekonomi I Tam Rekabet Piyasası FĐRMA TEORĐSĐ Bu bölümü bitirdiğinizde şunları öğrenmiş olacaksınız: Hasılat, maliyet ve kar kavramları ne demektir? Tam rekabet ne anlama gelir? Tam rekabet piyasasında
DetaylıİÇİNDEKİLER. Önsöz... iii. KİTABIN KULLANIMINA İLİŞKİN BAZI NOTLAR ve KURUM SINAVLARINA İLİŞKİN UYARILAR... 1 BİRİNCİ BÖLÜM İKTİSATIN TEMELLERİ
İÇİNDEKİLER Önsöz... iii KİTABIN KULLANIMINA İLİŞKİN BAZI NOTLAR ve KURUM SINAVLARINA İLİŞKİN UYARILAR... 1 BİRİNCİ BÖLÜM İKTİSATIN TEMELLERİ 1. İKTİSATIN TEMELLERİ... 9 1.1. İKTİSADIN TANIMI... 9 1.2.
DetaylıD C N i 1 K A N. T T 0 D D Tekstil Sapmasız Büyüme
Son yıllarda uluslararası ticaret teorisine ilişkin analizlerde literatürde bir görüş birliğine varılmakta olduğu anlaşılmaktadır. Üzerinde anlaşmaya varılmakta olan hipotez ise monopolcu rekabet teoremidir.
DetaylıULUSLARARASI İKTİSAT 1-ULUSLARARASI TİCARET TEORİSİ NİN İLGİ ALANI
ULUSLARARASI İKTİSAT Uluslararası iktisat ağırlıklı olarak ülkeler arası ticaret ve mali akımları kapsar.diğer yandan uluslararası ticarete ilişkin analizler de Uluslararası Ticaret Teorisi ve Uluslararası
Detaylımeydana gelen değişmedir. d. Ek bir işçi çalıştırıldığında sabit maliyetlerde e. Üretim ek bir birim arttığında toplam
A 1. Aşağıda verilen ifadelerden hangisi eş-ürün eğrisi ile ilgili değildir? a. Girdilerin pozitif marjinal fiziki ürüne sahip olması b. Girdilerin azalan marjinal fiziki ürüne sahip olması c. Girdilerin
DetaylıONDOKUZUNCU BÖLÜM ULUSLARARASI EKONOMİVE ULUSLARARASI FİNANSMAN
ONDOKUZUNCU BÖLÜM ULUSLARARASI EKONOMİVE ULUSLARARASI FİNANSMAN Bu ünite tamamlandığında; İthalat ve ihracatı tanımlayabileceğiz Mutlak üstünlük ve karşılaştırmalı üstünlükler teorilerinin neyi ifade ettiğini
Detaylı3. Keynesyen Makro İktisat Teorisi nin Bazı Özellikleri ve Klasik Makro İktisat Teorisi İle Karşılaştırılması
BOCUTOĞLU 109 yemek pişirirken yağı, salçayı, soğanı, eti, sebzeyi, suyu aynı anda tencereye doldurmaz; birinci adımda yağı ve salçayı hafifçe kızartır, ikinci adımda soğanı ve eti ilave ederek pişirmeye
DetaylıDENEME SINAVI A GRUBU / İKTİSAT
DENEME SINAVI A GRUBU / İKTİSAT 2 1. A malının fiyatındaki bir artış karşısında B malına olan talep azalıyorsa A ve B mallarının özellikleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) A ve B
DetaylıULUSLARARASI TİCARET
ULUSLARARASI TİCARET 8.1 Uluslararası Ticaret Nedir? Günümüz dünyasında hiçbir toplum yoktur ki başka bir ülkenin ürettiği ürüne ihtiyaç duymasın ve kendi kendine yetsin. Aynı tür ürün dahi olsa insanlar
DetaylıChapter 5 Kaynaklar, ve Ticaret: Heckscher-Ohlin Modeli Slides prepared by Thomas Bishop Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Chapter 5 Kaynaklar, ve Ticaret: Heckscher-Ohlin Modeli Slides prepared by Thomas Bishop Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Önizleme Üretim olanakları Çıktı (ürün) fiyatları, girdi
DetaylıEkonomi. Doç.Dr.Tufan BAL. 3.Bölüm: Fiyat Mekanizması: Talep, Arz ve Fiyat
Ekonomi 3.Bölüm: Fiyat Mekanizması: Talep, Arz ve Fiyat Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır. 2 Fiyat Mekanizması:Talep,
Detaylıiktisaoa GiRiş 7. Ürettiği mala ilişkin talebin fiyat esnekliği değeri bire eşit olan bir firma, söz konusu
2009 BS 3204-1. şağıdakilerden hangisi dayanıksız mal veya hizmet grubu içerisinde ~ almaz? iktiso GiRiş 5. Gelirdeki bir artış karşısında talebi azalan mallara ne ad verili r? ) Benzin B) Mum C) Ekmek
DetaylıBahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Küresel İşletme Yönetimi Dersi Öğretim Üyesi: İlhan ÇİFTÇİ. Şubat 2012 İstanbul
Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Küresel İşletme Yönetimi Dersi Öğretim Üyesi: İlhan ÇİFTÇİ Şubat 2012 İstanbul İçindekiler Dünyanın Dünü - Bugünü Amerika Kıtasının Keşfi Sanayi Devrimi
DetaylıULUSLARARASI İKTİSAT TEORİSİ
DİKKAT!...BU ÖZET 8 ÜNİTE VE 29 SAYFADIR BURADA İLK ÜNİTE GÖSTERİLMEKTEDİR ULUSLARARASI İKTİSAT TEORİSİ KISA ÖZET KOLAYAOF 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- Erken Ticaret Teorileri......
DetaylıARZ ve TALEP 2. 1. Talep 2 1.2. Talep Eğrisi 3 1.3.Talepte Değişme 3 1.4.Talep Eğrisinin Kayması ve Talep Eğrisi Üzerinde Hareket 4
ARZ ve TALEP 2 1. Talep 2 1.2. Talep Eğrisi 3 1.3.Talepte Değişme 3 1.4.Talep Eğrisinin Kayması ve Talep Eğrisi Üzerinde Hareket 4 2. Arz 6 2.l. Satış Planı Belirleyicileri 6 2.2. Arz Eğrisi 6 2.3. Arz
DetaylıİKTİSADA GİRİŞ - 1. Ünite 4: Tüketici ve Üretici Tercihlerinin Temelleri.
Giriş Temel ekonomik birimler olan tüketici ve üretici için benzer kavram ve kurallar kullanılır. Tüketici için fayda ve fiyat kavramları önemli iken üretici için hasıla kâr ve maliyet kavramları önemlidir.
DetaylıERKEN TİCARET TEORİLERİ
ERKEN TİCARET TEORİLERİ Uluslararası ticaret ilk kez bilimsel bir şekilde Adam SMITH tarafından yazılan Ulusların Zenginliği kitabında incelenmiştir. Dolayısıyla A.Smith iktisat biliminin ve uluslararası
DetaylıIKT Kasım, 2008 Gazi Üniversitesi, İktisat Bölümü. DERS NOTU 5 (Bölüm 7-8) ÜRETİCİ TEORİSİ
DERS NOTU 5 (Bölüm 7-8) ÜRETİCİ TEORİSİ Bugünkü ders planı: 1. Kârını Maksimize Eden Firma Davranışı...1 2. Üretim Fonksiyonu ve Üretici Dengesi...5 3. Maliyeti Minimize Eden Denge Koşulu...15 4. Maliyet
DetaylıKüreselleşme. Ticaretin Küreselleşmesi. Dünya Ticaretinin Serbestleşmesi: Küreselleşme ve Ekonomik Birleşmeler
ünya Ticaretinin erbestleşmesi: Küreselleşme ve Ekonomik Birleşmeler Küreselleşme Ekonomik küreselleşmenin üç boyutu Mal ve Hizmet Ticaretinin Küreselleşmesi ermaye Piyasalarının Küreselleşmesi MNC aracılığıyla
DetaylıChapter 5. Kaynaklar, ve Ticaret: Heckscher- Ohlin Modeli
Chapter 5 Kaynaklar, ve Ticaret: Heckscher- Ohlin Modeli Önizleme Üretim olanakları Girdi bileşimini değiştirme Faktör fiyatları ve ürün fiyatları, ile kaynaklar ve üretim arasındaki ilişki Heckscher-Ohlin
DetaylıDIŞ TİCARET TEORİLERİ KAPSAMINDA TÜRKİYE NİN REKABET GÜCÜ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME ÖZET
DIŞ TİCARET TEORİLERİ KAPSAMINDA TÜRKİYE NİN REKABET GÜCÜ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME Dr. Ahu Coşkun Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO ÖZET Dış ticaret teorileri ülkelerin dış ticaretten kazançlı
DetaylıDış Ticaret Politikasının Amaçları
Dış Ticaret Politikasının Amaçları Dış Ödeme Dengesizliklerinin Giderilmesi Bir ülkede fazla olan döviz talebinin azaltılması için kullanılabilir. Dış rekabetten korunma Uluslararası rekabete dayanacak
Detaylıoluşmaktadır. Sınavda hesap makinesi kullanabilirsiniz. Sınavda kitap ve notlarınız
1 AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ULUSLARARASI İKTİSAT TEORİSİ FİNAL SINAVI 6 Ocak 2004 Öğr. Gör. Dr. Bahattin Büyükşahin Öğrencinin Adı Soyadı: Öğrencinin No su: Sınav üç bölümden
DetaylıMikroiktisat Final Sorularý
Mikroiktisat Final Sorularý MERSĐN ÜNĐVERSĐTESĐ ĐKTĐSADĐ VE ĐDARĐ BĐLĐMLER FAKÜLTESĐ MALĐYE VE ĐŞLETME BÖLÜMLERĐ MĐKROĐKTĐSAT FĐNAL SINAVI 10.01.2011 Saat: 13:00 Çoktan Seçmeli Sorular: Sorunun Yanıtı
DetaylıÜNİTE:1. İşletmeler ve Özellikleri ÜNİTE:2. İşletme Çevresi ÜNİTE:3. Etik ve Sosyal Sorumluluk ÜNİTE:4. İşletmelerin Kuruluşu ve Büyümesi ÜNİTE:5
ÜNİTE:1 İşletmeler ve Özellikleri ÜNİTE:2 İşletme Çevresi ÜNİTE:3 Etik ve Sosyal Sorumluluk ÜNİTE:4 İşletmelerin Kuruluşu ve Büyümesi ÜNİTE:5 1 İşletmelerde Yönetim ÜNİTE:6 İşletmelerde Üretim ve Pazarlama
Detaylı1 TEMEL İKTİSADİ KAVRAMLAR
ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER III Bölüm 1 TEMEL İKTİSADİ KAVRAMLAR 11 1.1. İktisat Biliminin Temel Kavramları 12 1.1.1.İhtiyaç, Mal ve Fayda 12 1.1.2.İktisadi Faaliyetler 14 1.1.3.Üretim Faktörleri 18 1.1.4.Bölüşüm
Detaylıİktisat Anabilim Dalı- Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) Programı Ders İçerikleri
İktisat Anabilim Dalı- Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) Programı Ders İçerikleri 1. Yıl - Güz 1. Yarıyıl Ders Planı Mikroekonomik Analiz I IKT751 1 3 + 0 8 Piyasa, Bütçe, Tercihler, Fayda, Tercih,
DetaylıTARIM VE KALKINMA. Doç.Dr.Tufan BAL. Not: Bu sununun hazırlanmasında, Prof.Dr. Murat Ali DULUPÇU nun ders notlarından faydalanılmıştır.
TARIM VE KALKINMA Doç.Dr.Tufan BAL Not: Bu sununun hazırlanmasında, Prof.Dr. Murat Ali DULUPÇU nun ders notlarından faydalanılmıştır. Tarım neden kritik bir sektördür? Nüfusu beslemesi (beşeri sermaye
DetaylıEkonominin Esasları TEKEL PİYASASI TEKEL PİYASASI. Tekel Piyasası
Ekonominin Esasları Tekel Piyasası TEKEL PİYASASI Tekel Üretimin % 25 inden fazlasının tek bir firma ya da birbirine bağlı firmalar grubunun elinde olduğu endüstri. Pür tekel Sadece bir satıcının bulunduğu
DetaylıBİLGİ ve ULUSLARARASI TİCARET TEORİLERİ
C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, 2003 175 BİLGİ ve ULUSLARARASI TİCARET TEORİLERİ Yusuf BAYRAKTUTAN Kocaeli Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü Özet A. Smith ve D. Ricardo nun temellerini
DetaylıİÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: EKONOMİ İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELER VE TEMEL KAVRAMLAR...
İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: EKONOMİ İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELER VE TEMEL KAVRAMLAR... 1 1.1. EKONOMİ İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELER... 3 1.1.1. Romalıların Ekonomik Düşünceleri... 3 1.1.2. Orta Çağ da Ekonomik Düşünceler...
Detaylı2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ
2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2009 yılında ülkemiz halı ihracatı % 7,2 oranında düşüşle 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk çeyreğinin sonunda
DetaylıUluslararası İktisat
Uluslararası İktisat Ders Notları Son Güncelleme 9.11.2016 Notlar Dersin soruları için http://ekonomihukuk.com/category/uluslararasiiktisat/ adresinden ulaşabilirsiniz. Ders notlarımız düzenli aralıklarla
Detaylıİktisat Nedir? En genel haliyle İktisat bir tercihler bilimidir.
Giriş ve Kavramlar İktisat Nedir? İktisat insan davranışlarının iktisadi yönünü inceler En genel haliyle İktisat bir tercihler bilimidir. İktisat esas olarak insanın mal ve hizmetlerin üretim, değişim
DetaylıİKTİSAT ANABİLİM DALI ORTAK DOKTORA DERS İÇERİKLERİ. Dersin Adı Kod Yarıyıl T+U AKTS. Dersin Adı Kod Yarıyıl T+U AKTS. Dersin Adı Kod Yarıyıl T+U AKTS
İKTİSAT ANABİLİM DALI ORTAK DOKTORA DERS İÇERİKLERİ 1. YIL GÜZ DÖNEMİ İleri Makroiktisat I IKT801 1 3 + 0 6 Makro iktisadın mikro temelleri, emek, mal ve sermaye piyasaları, modern AS-AD eğrileri. İleri
Detaylı2009 S 4200-1. Değeri zamanın belirli bir anında ölçülen değişkene ne ad verilir? ) Stok değişken B) içsel değişken C) kım değişken D) Dışsal değişken E) Fonksiyonel değişken iktist TEORisi 5. Yatay eksende
DetaylıDış Ticaret Politikası. Temel İki Politika. Dış Ticaret Politikası Araçları Korumacılık / İthal İkameciliği
Dış Ticaret Politikası Temel İki Politika Korumacılık / İthal İkameciliği Genel olarak yurt dışından ithal edilen nihai tüketim mallarının yurt içinde üretilmesini; böylece dışa bağımlılığın azaltılmasını
DetaylıEkonomi II. 22.Uluslararası Ticaret. Doç.Dr.Tufan BAL. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından
Ekonomi II 22.Uluslararası Ticaret Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır. 2 22.Uluslararası Ticaret Uluslararası ekonomi,
Detaylıİşletmenin temel özellikleri
5. Hafta İşletmenin Tanımı İşletme, üretim faktörlerini planlı ve sistematik bir biçimde bir araya getirerek mal ya da hizmet üretmek amacı güden üretim birimine denir. İşletmelerin temel özellikleri ve
DetaylıSERAMİK SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
SERAMİK SANAYİİ Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TÜRKİYE DE ÜRETİM Türkiye'de seramik ve çini yapımı, kökleri 8000 yıl öncesine uzanan
Detaylı2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ
2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ Ülkemiz halı ihracatı 2009 yılını % 7,2 oranında düşüşle kapanmış ve 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk iki ayının
Detaylıgerçekleşen harcamanın mal ve hizmet çıktısına eşit olmasının gerekmemesidir
BÖLÜM 5 Açık Ekonomi Açık Ekonomi Önceki bölümlerde kapalı ekonomi varsayımı yaptık Bu varsayımı terk ediyoruz çünkü ekonomilerin çoğu dışa açıktır. Kapalı ve açık ekonomiler arasındaki fark açık ekonomide
DetaylıStandart Ticaret Modeli
Chapter 6 Standart Ticaret Modeli Copyright 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Önizleme Relatif arz ve relatif talep Dış Ticaret Hadleri (Terms of Trade) ve refah Ekonomik büyüme, ithal
Detaylıtasarı AKADEMİ YAYINLARI TÜRK VERGİ SİSTEMİ SORULAR 2010 ARA SINAV 11. Aşağıdakilerden hangisi zirai kazançta indirilebilecek giderlerden
TÜRK VERGİ SİSTEMİ 11. Aşağıdakilerden hangisi zirai kazançta indirilebilecek giderlerden biridir? A) Çiftçinin eşinin işletmeye koyduğu sermaye üzerinden yürütülen faizler B) Amortismana tabi iktisadi
DetaylıDENEME SINAVI A GRUBU / İKTİSAT
DENEME SINAVI A GRUBU / İKTİSAT 2 1. Tamamlayıcı mallardan birinin (otomobil-benzin) fiyatındaki artış diğer malın talebini azaltacak, talep eğrisini sola kaydıracaktır. Örneğin benzin fiyatındaki artış
DetaylıEkonomi I. Ne Öğreneceğiz?? Ne Öğreneceğiz?? Tüketicilerin neden öyle davrandıkları ve neden fiyatı düşen bir maldan normal olarak daha fazla,
Ekonomi I Tüketici Teorisi Ne Öğreneceğiz?? Tüketicilerin neden öyle davrandıkları ve neden fiyatı düşen bir maldan normal olarak daha fazla, fiyatı yükselen bir maldan da daha az aldıklarıyla ilgileneceğiz.
DetaylıONBĠRĠNCĠ BÖLÜM BÜYÜME, KALKINMA VE YOKSULLUKLA MÜCADELE
ONBĠRĠNCĠ BÖLÜM BÜYÜME, KALKINMA VE YOKSULLUKLA MÜCADELE Bu ünite tamamlandığında; Büyümenin kaynaklarının neler olduğunu belirtebileceğiz Büyüme teorilerini açıklayabileceğiz Hızlı büyüme için nelerin
DetaylıZAMAN SERİLERİNDE AYRIŞTIRMA YÖNTEMLERİ
ZAMAN SERİLERİNDE AYRIŞTIRMA YÖNTEMLERİ 1 A. GİRİŞ Gözlemlerin belirli bir dönem için gün, hafta, ay, üç ay, altı ay, yıl gibi birbirini izleyen eşit aralıklarla yapılması ile elde edilen seriler zaman
DetaylıEK : DIŞSAL TASARRUFLAR ( EKONOMİLER )
EK : DIŞSAL TASARRUFLAR ( EKONOMİLER ) Genel denge teorisinin sonuçlarının yatırım kararlarında uygulanamamasının iki temel nedeni şunlardır: 1) Genel denge teorisinin tam bölünebilirlik varsayımı her
DetaylıEksik (Aksak) Rekabet Piyasaları: Birden fazla firmanın bulunmasına rağmen tam rekabetin bulunmadığı piyasalardır.
60 Bölüm 10. MONOPOLCÜ (TEKELCİ) REKABET PİYASASI Hatırlatma: 1. Tam rekabet piyasası 2. Monopolcü (tekelci) rekabet piyasası (EKSİK REKABET) 3. Oligopol piyasası (EKSİK REKABET) 4. Monopol (tekel) piyasası
DetaylıOrta Düzeyde Mikroiktisat ve Makroiktisat Bilgisi
Dersin Adı DERS ÖĞRETİM PLANI Dersin Kodu ECO 30 Dersin Türü (Zorunlu, Seçmeli) Dersin Seviyesi (Ön Lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Dersin AKTS Kredisi 6 Haftalık Ders Saati 3 Haftalık Uygulama
DetaylıTÜRK-FİLİSTİN İŞ FORUMU
TÜRK-FİLİSTİN İŞ FORUMU -Batı Şeria ve Gazze Şeridi Sunumu- Ankara -15 Temmuz 2010 Gülben Öztürk Çelik Kudüs Eski Ticaret Ataşesi 1 TEMEL GÖSTERGELER Yüzölçümü (km2): Batı Şeria 5800 km2, Gazze Şeridi
DetaylıİÇSEL ÖLÇEK EKONOMİLERİ, FARKLI
İÇSEL ÖLÇEK EKONOMİLERİ, FARKLI PİYASA YAPILARI VE DIŞ TİCARET Bu sunum, büyük ölçüde Krugman, Paul, MauriceObstfeldve MarcMelitz, (2012), International Economics: Theoryand Policy, 9/E, Pearsonkitabının
DetaylıBölüm 3. Dış Çevre Analizi
Bölüm 3 Dış Çevre Analizi 1 2 Çevre Analizi Ç E V R E A N A L İ Z İ D I Ş Ç E V R E İ Ç Ç E V R E Genel / Uzak Dış Çevre Analizi Sektör / Yakın Dış Çevre Analizi İşletme İçi Çevre Analizi Politik Uluslararası
DetaylıA İKTİSAT KPSS-AB-PS / 2008 5. Mikroiktisadi analizde, esas olarak reel ücretlerin dikkate alınmasının en önemli nedeni aşağıdakilerden
1. Her arz kendi talebini yaratır. şeklindeki Say Yasasını aşağıdaki iktisatçılardan hangisi kabul etmiştir? A İKTİSAT 5. Mikroiktisadi analizde, esas olarak reel ücretlerin dikkate alınmasının en önemli
DetaylıİKTİSADÎ DÜŞÜNCENİN EVRİMİ (Başlangıcından Neoklasiklere) (İktisada Giriş I dersi için yardımcı kısa notlar)
İKTİSADÎ DÜŞÜNCENİN EVRİMİ (Başlangıcından Neoklasiklere) (İktisada Giriş I dersi için yardımcı kısa notlar) Merkantilizm: 15. ve 16. yüzyıllardaki coğrafî keşiflerde birlikte Avrupa ülkeleri dünyaya açılmaya
DetaylıSAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II
SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE-
DetaylıKIRSAL YERLEŞİM TEKNİĞİ
KIRSAL YERLEŞİM TEKNİĞİ Doç.Dr. Havva Eylem POLAT 4. HAFTA KONU 3 August Lösch Lösh e göre her hizmetin/ ürünün farklı etki alanları vardır, bu nedenle 150 farklı K değeri belirlemiştir. Tüm yerleşmeleri
Detaylı2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ
2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ Ülkemiz halı ihracatı 2009 yılını % 7,2 oranında düşüşle kapanmış ve 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk ayında ise halı
DetaylıDers içeriği (7. Hafta)
Ders içeriği (7. Hafta) 7.Üretim Teorisi 7.1. Uzun dönem ve ölçeğe göre getiri (Ölçeğin verimi) 7.2. Üretim fonksiyonu 7.3. Azalan Verim Kanunu 7.4. Tek ve iki değişkenli üretim fonksiyonları Ek Kaynak:
DetaylıEkonomi I. Doç.Dr.Tufan BAL. 9.Bölüm: Monopol Piyasası. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından
Ekonomi I 9.Bölüm: Monopol Piyasası Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır. 2 9.1.Monopol Piyasasının Özellikleri Monopol
Detaylı2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ
2010 YILI DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılı Ocak-Mart döneminde, Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı % 13,7 artışla 247,8 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde
DetaylıHOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015
HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı
Detaylıİstatistik ve Olasılık
İstatistik ve Olasılık Örnekleme Planlar ve Dağılımları Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım İncelenen olayın ait olduğu anakütlenin bütünüyle dikkate alınması zaman, para, ekipman ve bunun gibi nedenlerden dolayı
DetaylıEkonomi II. 24.Ekonomik Büyüme ve Ekonomik Kalkınma. Doç.Dr.Tufan BAL
Ekonomi II 24.Ekonomik Büyüme ve Ekonomik Kalkınma Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır. 2 24.Ekonomik Büyüme ve Kalkınma
Detaylı2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ
2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılına iyi başlayan ülkemiz halı ihracatı, yılın ilk dört ayının sonunda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 23,1 oranında artarak
DetaylıÜNİTE:1. Sanayi Sonrası Toplum: Daniel Bell ÜNİTE:2. Alain Touraine: Modernlik ve Demokrasi ÜNİTE:3. Postmodern Sosyal Teori ÜNİTE:4
ÜNİTE:1 Sanayi Sonrası Toplum: Daniel Bell ÜNİTE:2 Alain Touraine: Modernlik ve Demokrasi ÜNİTE:3 Postmodern Sosyal Teori ÜNİTE:4 Zygmunt Bauman: Modernlik ve Postmodernlik ÜNİTE:5 Tüketim Toplumu, Simülasyon
DetaylıBİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ
BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Bilgi sistemi kavramı genellikle işletmelere yönelik olarak kullanılmaktadır. Bu yönüyle bilgi sisteminin amacını; yöneticilere teslim edilen ekonomik kaynakların kullanımına
Detaylı