p6iriu stinpciwop rihirpnanrplpr Arag.Giir. Fahrettin Smtft*l:*, u. vurda!2_d'a: Armafian iginde tio-asl. yay. dzdemlrci d.gil; B"];, ""iair.

Transkript

1 l\j ozdemirci, F., "Egitim srjrecinde Krituphanerer ve Gengr ik,, prof.dr. u. vurda!2_d'a: Armafian iginde tio-asl. yay. hazt. Fahrettin ozdemirci- yusuf Kayan. Rnkira: Ttlrk xuiupninecirer Derneli, Lgg4. Q.erin p6iriu stinpciwop rihirpnanrplpr Arag.Giir. Fahrettin ve GENgilKr) ' dzdemlrci Kutfiphang ve gengltk konusu ele arrn'ken yalnrzca, genqu$rn kfitfiphaneyle iligkisi frzerinde 'durmak yeterli a"$air. 'f6fl. btr yaklagrmla yaprlacak de$erlendirme blzi yanhg sonug-lara g6tfirecektir. Qunkfi kfitfiphaneyle iligki insan yagammm geng olarik nitelenen dewesinde ortaya qrkmaz, insan da yagam* g.ng oiarak baglayamaz. Genqili[e kadar gegirdifi bir srireg vardrr. bu sirreci kfrtripiraneyle, kitapla iligkisi. aqrsrndan de$erlendirmek, daha sonra g."stik ve kutuphane iliqkisine bakmak gerekmektedir. E$itim surec-inde, 6$renciler okumaya y6nlendirilmemekte, Ozendirilmemekte, kutfiphane kullanmaya iegviri edilmemektedir. okumak,6rgirn :gitg og{. algrranmalrta, diptoma ile noktalanmasryra sgrl- erdi[l dfigrhnrilmektedir. Bizde go.,rli genel olarak okumaya, okulla birlikte baglarken okumayr da zomnlu j.r" olarak algrlamakta, onu'n iqin okumak.brr-gfr9v, as'btr ig, srkrcr btr u$rag otfiatrtaa*. okul ile, meslek ile ilgili kitaplar drgrnda pek kitaf ot,rrr*"*akta, okumalan iqin de y6ntendirilmemektedir. sonra da genqllk, kitap okumuyor, kutfiphaneye gitmiyor diye suqlanmaya uagt-anmaktadrr. Acaba suqlanmasr gereken genglik rni? yoksa efilime bakrg r ona verilen e$itimde ki eksiklik midif Bence fizertnde "qr.rro durulmasr gereken konu budur. o$renme kaynaklanna lnsanrann baqkalan -ulagrldr$rnda, tarafindan kendilertne 6lretildi$r,"*1i oldu[undan aaha cot gey!-e1ene-cegi dfigfincesine bir }lsrm 6sretmenier lnanmamaktad'. Kfitfiphanelerin daha az kullamldr[i gerge$lnt de srk srk bu dugfincelerine olarak goster.iettlaiit.i. oysa 6grencilertn {.Tkutfiphanelerl ie okumaya kendlrert tarafindan -kunanmaya y6nlendirilmediklerini g6iden kagrrmakti, sonugta kfrtfiphaneler kullarulmamaktadrr. qtntcrr onlar insanlan, kendilerine,,6$retiimesinl,, talebetmek fizere yetigtamektedirrer. Bdytece de kendi varhk 77 Hepimiz az okuyan bir toplum ordu$umuzu gegitti sebeplerle dile getlriyoruz da, bu gibi nedenlerin fizerinde"rui irr.*uyor, kendimizi hig sorgulamryonrz. Gergekten ben bu toprumuri bir pargasr olarak neden oln:muyorum, neden okuyan bir birey d.gil; ya da gerqekten okuyan bir birey miyim? K.geyi d6nmek ya da bir koyup yirmi almak glbi genglik arasrnda yaygmlagtrnlan grkarcr bir felsefe B"];, bir bakrg aqrsl egemen oldu$unda elbette okumaya 6zendirme ""iair. s6zkon'su sorumluluk agrlanamayacaktrr. olamayacak, gengrere. oysa, insanrara, dzeilikle sorumsuz oldukla'ndan gikayet etti$miz genglere, e[itimreri strresince, ister garrqrrken, ister sever, tster nefret ederken olsun ya da isterse dedikodu -bunlar hayatrn aynlmaz birer pargalandrr- dahi yaparken oldun belli bir sorumluluk tagrmala' gerektisi verilmeri, b; ne ordu$u ona o[retilmelidir' Aksi takdirde onlar gegitli "o**irtusun t"ra." kotu niyeli insanlann -da magasr oracaktrr. B6yle toplumsal bunarrmlar ba$ gdsterecektir' Nitekim olunca bunlar y^qr;*rg, sonugta gengrik sommsuzlukra suqranmrg, ama suqtayaniann sommsuzlufu gozardr edilmigtir. insanrann kendi baglanna uirg.yt., dfrenemeyecegi, 6frenmek lgin hep btrirerine gereksirrimrej ora""g, lmrgtrr. "rrtut Kitapla, kfitfiphaneyle bir_gerrcin iligki drlgrinceyle gafidag- dunya ite rugki t"rr"ar.kurmasrmn alulla, blgiyle, J.mek oldu[u, gengrerin kitap ve kutfiphane -gibi araglan tuuanarak kendi kendilerini yetiqtaebilecekreri: getigtireuir.".tr.ri hep unutulmug ya da f:,"dl;.ni gozardr edilerek, bu y6nde bir qiba's.rf.ju*.jqur. Kugkusur.g.la{gin sorunla,n oldukqa fazradrr. Bunra'n iqinde esitim ise asrn bir dzefik tagrmakt"dtie*;eki sorunrar, genqligtn dreer sonrnlanru da beraberina. g.tir*.*tt.iii. Genglistn okumayla" yetlgtrrm"4", ktrltrphanelrle."19sorunlann temelinde e$ittm yatmaktadrr. "1."-;;kilerindelit egrca esltimi etkileyen fiziksel ortamlar, ivr bir alle ortamr ve vasarrun guglrikleri de bagta Smtft*l:*, Elitimdekl Sorunlar nedenlerini koruduklannr sanmaktadrrlar. Bagta gelen.k3nu. ggncrisin egitim-kfrltrfr sorunudur. Burada, bu sorunun nedenleri fizerinde aurutaiat<trr. n" uugrumda; ' Genglik Haftasr'nda 20 Mayrs r99l tarthlnde Miltt Kritriphane.de ve 2g. Ktttophane Haftasr'nda 0l'o tarihinde Niksar Halk E[itim salonu'nda verilen konferans metinlert esas ahnarak hazrdanmrgtrr. Tfirk 6srencisinin genelde; fikrinr serbestqe sdyleyebrren, bir konuyu sau-rnabitei, uirgeytartrgan, bulup 9*"/" koyabilen bir -6grenci olmadr$ s6ylenmekte, nedenreri frzertnde durulmamaktadrr.

2 1,;.\ 19 h 1 6 t { 78 Bu durum, 6frencilerln kendjsinden de$il, alle ve okul e$l6mlnin niteli$inden kaynaklanmaktadrr ve bunun nedinleri de gunlardi:. Genelde aile yaprmrzrn. tartrgmaya aqrk olmamasr sebebiyle d[retmenin ve 6$rencrnrn bu zihniyette yeugmig Ll*""r, 2' Okullarda yaratrcrh$r tegvlk edecek ders araq-gereglertnin bulunmamast, bulunanlarda da bunlann kullanrmrna zamin a5rnlmamasr, -3. Ders prosramlanmn diyalog desil, monolog bigtmde drlzenlenmig olmasr, bu gelenesin finiversitelelde de sfirdfirulmejt, 4. Disiplin kawamrnrn yanle anra$rlmasmdan dola5n, luraz ve tartrgmanrn 6$rencinln aleyhine puan tegkil etmesi ve sessiz sakln 6$rencinin "iyl" ofrenci olarak gdrfilmesi, 5' O$retmenin kendi bilgisini yetersiz g6rop, otoritesinln sarsrlmasrndan korkarak srnrfta tartrgma aqmaktan ["q-*"sr, 6. Srmflann kalabahk olmasr, gibl nedenlerln sonunda "efitlmde nltcllt" ekslkli$r dedftmrz olgu da yaratrlmrg olmaktadrr. sorekli tartrgrlan ev 6devi konusu da gondemden t rc inmemekte. bu qt{iet9 de gfrndemden hiq inece$e beizememektedtr. Qfinkfr ev 6devi bilrnqli verilmemekte ve iv odevi-kawamr btzde yanhg anlagrlmaktadrr. =oer..q:nin verdr$i konu""" uoyi", "**i", rrrc belli depildir. ogrenci 6devi nasrl -haz'tayacakt'. Bu konua. uri eeitim almamtetrr. B6yle olunca da 6dlv hazrlamak btr kfrlfet olmaktan 6teye gidememektedtr. O$renct odevtnl ancak allesinin gabalan sonucu hazrrlayabirmektedlr. _oys_a dlrencl salt 6dev yapmaya deftl, lltabrn dfinyasm-a, ydnrendrrflmehdli. gunku krtaptann lllnrasmdakt ya{am, drkkatu yaprlmasr lstenen blr ev 6devtnden daha iinemltdtr. - Qocuf,un srnavlardan qok baganh notlar alarak, blr talnm ev ddevlertni kopya- ederek ya da - ailesir:in yardrmryra haz'layarak, okumaktan ve drigrinmeklen elde edilen 6 u,iyni nsanca z.anld tatmadan okulu bitirmesi momkfindrrr. oysaki, trittaplann onlara sundu- $uzel fiklrlerden uzak, kfrltfrrel mtajrmrzrn zenglnllklerlnden Sevk duymadan ve kigili$ini kazanmadan bitirilen btr okul o lnsana kuru bir diplomadan bagkl hiq birgey sagramayacakt'. okula gitmelerine kargrn, goiuklar kitap ormadan, kirtfiphane hizmetlne ulagmadan yanhzca deis krtabr okuyarak okuma ahgkanrr$ edinemezler. Edlrrlmediklerr rqh --0" 'yetigkinrerrn onrardan "okumuyorlar", "r4 terbiye,almryorrar", 'bagrbog geziyorlar" gibi cfimlelerle ya}unmalan, "-* iqledilderi zaman da onlan cezalandrrma haklannrn do$mas' blraz tritsufrfr desll r"iairt lftabr yagarmmrzrn "*T bir pargasr toplumun yapmadrkga, geligmest mfimkun bir de$ldir. org,ri" * yaygm okuma e$ittm ahqkanllslru yoluyla kazandurn.i. ne kriltfrr insam v"vei"i"gtrrmak, bireyleri ve btrer uygar yagamn uiri"ifi riyesi orarak kagrnrlmazdrr. yebgtirmek okumak y.alnz ogtrl egitimdekt bireyler igin degil, toplumun etkin ve yaratrcr birer bireyi olarak e$tilmesi g.t.t r. herkes'iqin glrekltdir. Gergekten_ sorun, toplumun trimfinfi ilgilendiren topyekun bir kfiltur seferberli[i sorunudur. Bu sadec. g."she* sorunu iigriiir. Bu sorunun rrstesinden ancak, gergek okuma ahgkanh[rnr toplumun yagama bigimi durumuna geurmekle ve bu tfir eildnlikteri desteklemeye yonelik iararh bir eeitim-ir,rt ii polittkasryla gelinebilir. Qasdaq dfigfincelerle donatrrmrg tesan yeugtirmek igin, bilgi kaynaklan ile beslemek gerekir liir, bu Lyr."kr"r" ortak dili atfabe, bu dllin yaratrcrlan da yazarlar, bilim adamlan; rlrfinleri ise gegitli tfirden bilgt kaynakland'; hiernete sunan yerler tse kritfiphanelerdir. okuma-yazrna bilmek, llkokul diplomasr bulunmak bir zamanla'n Tfirldye'slnde ba agama orarak k"b_" iaruyia". n,rg,.r, bu.akn irkok'l diplomasrnr, frnrversne dtplomasr- _da tet Laqn; bir tg gdrmemektddtr. Kendlni yeflqtirebilen, araghran, dtrgonen rn"-a' g.retmektedir. oyleyse cluklara- e$itim sureclndi, belli dawamgl*t-r.*""arrmak ve klglliklerlnt geltgtirrrek tein. gerek{ e$itlm ortamlan haeglanmahd'. Aksf halde sonrald yrllarda by..q4 kapaturak mfimlcon or.*"*"r.t ve bireyler bu olumsuz tzleri 6mrlrlert boy,rtr". tagrmaya matrkum edilmektedi:r. (anrmca Tfirk- esiflm sisteminde eksik olan can ahcr nokta, yarabcilr$a pirtm verflmemesidir. Okumaya Kanramsal yaklagrrn Esitm sfireci:rde, gldleu okuma arrgkanhsuern, okur-yazar gergepi btreylere verilememis,= ormaktan. o["r-y"rar olmanrn hergeyi ftkl q6zebllece$ drlqfincest ha}lm olmugtur. g;"", sunucu olarakta, 79

3 80 arada bir kitap oku5rup, krk yrlhk kdtap okuru gibi Osfrnenler de eksft olmamrgtrr. Bu da bize "okuma" kawamrnrn toplumda yanhg anlaqil&$ru gosterrnektedir. Aynr zamanda esittm srireclnde de bu kawam insanlann kafasrnda tam olugtunrlamamrghr. PiAR Araghrma Ltd. $ti. tar'afrndan f99o yrhnda kfit0phaneler Genel Mfidfrrlu$ii tgttt yaprlan" "Nlqln Az okuyoruz" iamuo5ru aragtrrmasr sonu glan da bu g6ru gfimfizfi desteklemektedir: 1. Okumak iqin,gtrnde yanm saatten az zamarl aylran deneklerin o/o67'si hiq kitap okumamakta, bu zamaru gazete, dergi vs. okuyarak de- $erlendirmektedir. Yani okuma ahgkanhfrru gazete, dergi vs. okumaktan ibaret saymaktadrr. 2. Hi9 lcfitfiphaneye gitmemtg olan deneklertn o/045'inln datra fazla kutuphane agilmsr gerektigini tfade etmesi dikkau geken di[er bir husustur. 3. Burada gallrtrcr di$er blr nokta da, okuma ahgkanhsr oldu$unu soyleyenlerin o/o32'sinin hig kitapgr dfikkamna gitmemtg olmasrdrr. Yeterince kitap okudu$unu lddia eden klgilerin, son bir ay iginde hig ldtap okumadrf,rru s6ylemesr, kitapqr dfrkkanura hq upramamrg olmasr, kitap okumaktan ne anladr$rru g6stermektedir. o halde sorun, olguya yaklagrmda ortaya qilsnal$adu. okumanrn, okuma ahgkanhermn ne demek oldusu bu krqrye 6$retilmrq olsaydr ya da bu olgunun boyuilanm kawiyabllseydi, b6yle bi yanhgl{a dfrgmezdi. O zaman sorun liigilere e$itim sirrect lglndi bu tfir olgulann kazandrnlmasrna, kawatrlmasrna dayanmaktadrr. Yani sonugta okur-yazar var ama, okuma ahgkanhsr var mrdrr? Qftnkfr okuma ahqkanttr olmasr, okur olmaktan ayn 6ir olgudur., Qkuma-yazma seferberlikleri yeterince bilgl kayna$ ve krltfiphinelerle desteklenmedi$ sftrece, okur-yazar lstafl sut<terfnf t<auartmatctan baqka bir ige yaramayacaktrr. sonugta parmak basan lnsanlar lmza karalayan insanlara d6nfrgtfrrfrlmfig olacaktrr. Okuma Ahgkantrlr Kazandrrma okuma ef,itimden gegmemig, yeterri okuma hrzrna erigememtg kigler' ellerine aldrklan blr kltabr, srhrimadan, yonrbnadan blttrimezler. Kitaplar onlar iqin br haplshane, okumak go-k yorucu ve sr}untl vericl 8r bir iq olmaktadrr. Sayfalann ardrndan bir an 6nce s{rnhp kurtulmak lsterler. Buna kargrn okuma hrzr iyi olan, koray ve gfizer okuyacak, gtizel v-e kolay yapllan- igler kigiye,.nk,rer."ek, zevkle yaprlan igrer de yagam boyu srirecek ahgkanhklara d6nfiqecekur. okuma *qlyttgt gfinft tginde yagarrun dosal bir 6gesi glbl olc'ma gereksintmi dun'l'';aha bagiam.rri*. -egrr bir-r$i y"p*l iskence geker, rziyete katlamr gibi okumah okuma *rgtanfrg, s6ylenebilir. "fj*l;;hr okuma ahqkanhsuil gocuk, ailesi iqinde, yalnn gewesinde ve okqlda edlnecek, okumak ]ratnlz bir zevk de$il,'uir je?elrnmeye aonr:qecektir. Her an obnasa bire, boq her anrnda orciyacak 6i, t.yr.r rr.yu.ut t r. okuma {g$"lt-gt edirnmede allenin gocu$a etlcisi ne olabilir bvaz da onun fizerinde durahm: Hergeyden 6.19e, qo_cuk yaqadrtr evde okuyan insanrar gdrmelidrr. H,9" Fttp gdrmelidir. Kendlsira. iit"p rreaiy! edtlmeli, verilmelidir. ulxemiz agrsrndan bu duruma da agrkhk geurmek igin piar,rn araghrma sonuglanna bir kez daha bakmak y"r"it olacalctrr: --. Deneklerln 0/o8.9'inln evlnde hig kitabr olmadr[r, o/o3l.6,srnrn evlnde 10 tla 5o adet, o/olo'unun l0'dan e, yoklagrk yansrnrn so,den fazla lcltabr oldu$u, deneklerrn o/os2'slnln."hip otarrn"r, kitaplarrn yansrru veya daha a^il okuduklan g6rrllmfrgtrir. 2' Qocuk satribi deneklerln oh47.s'lnln qocugunu bog vakilerinde f9p gkumaya t"qyt etfig, o/03g.3'finfi*i*"g" iqin kttap satrn aldrsr r{4.! Ft p satrn atmaktan ne anladrgr sorutriamrg, bu ders kitabr da olabllir), ohst.'inrn ise bu konuda hiqfir g.ttil*adrgr gorfilmfrgtfir Qocugtr!. knapgr dfrkkamru gezen denek sa]nsrnrn da oldukga dfrqfik oldugu ifade edilmlktedir. 4' Yetertnce kdtap okudusuna trananlann o/o26.8!inin bu konuda her hangt bir qey yapmadrkl"r, 6rt y. grkmrgtrr 5. Aynca bu aragtrrma sonuqla'nda, okumaya daha fazla zaman ayran deneklerln gocuklannr okumaya daha fazlateqvik etfikleri ortaya gtkmrqtu. Bu dunrm g6stermektedir ki, aile ortamrnda gocufun okuma ahgkanhgr kazanabilmesl tgin toplumun uriyrt uir iosuilugu qaba igin

4 82 sarfetmemekte, bu konuda biltnqsiz dawanmaktadrr. Oysa kttap tfiketillrken (okunurken) yok olmayan, akstne onu tuketenin belle$inde biriken btr maldrr., Qocuk denlnce akla hep orun ve oyuncaklar gelmektedtr. Kitaplar gocu$a bir oy:ncak, sayfaletr arasrnda dolagmasi oyun olarak verilmelidir. Qocuklara verilen -oyuncak arasrnda ne dilersentz bulunmakta, maket bir kitaphk, maket btr k0tfiphane bulunmaktadrr. Qocuk maket evle, maket arabayli o5mamakta UOytece lnsana daha qocuk yagta hayatrnda nelere sahip olmasr, neleri elde etmesi gerelrti$ adeta agrlanmakta, evinin bir k6gesinde krtaph$ olmisr rqin yonlendirilmemektedir. Bunlann yamnda gocuk yayrnlan ve yaylncrh$r da filkemtzde yeterince geligmemigtir. Qocuk dergictli$ lse adeta Lankalann eltne geqmigtir. Ayhk sayrlar halinde yayrnlanan banka qocuk dergllerl, mfigterilerin bir lirsmrna hemen da$trhp trikenmektedtr. Banka hisabr olmayan ailelerin qocuklannrn eline geqmest tesadfife kalmaktadrr. Habuki' qocuk dergileri 'gocuklann okuma ahgkanh$r edlnmelertnde Onemli bir aragtrr -Bu konuda Kulttrr Bakanh$r ile MilU Egitfm Bakanhsr'mn "eocnk Derglsi" grkarmasr z unaru qoktan gelmig de gigmigttr. Qocuk kitaplan konusunda Kriltfir Bakanhs'mn qahgmalal gergekten tahdire, deser bir kultfir hdmetiydi. 6mer S"yf"tttm'tro hikiyeleri, gllilli destanlanmrz vb. qahgmalan (son bakan; g6reve gelmesiyle qocuk kttaplarumn ntteligt de deeigikltge ueramrqtu). Ancak q-ocuk yayrnlanndakt reslmlerln dil*aill ve guzel-yaplmasr' gocuklasn llgtsini gekmesi ve estetlk arrlayrglannrn gelifmesl iglndan 6neo[dtr. Bakanhklar qocuk kttaplaruun restmlenmeit tgrn yangmalar aqaralc, boylece de hem qocuk kitaplanndaki kallteyi - artrrmrg, hem de yeni yetkeleri ortaya grkarmrg olacaktrr Yine fizerinde durr.lmasr gereken btr konu da yazarlanrr desteklenmesi, toplumda taruhlmair, daha doenrsu qocuklara 6rnek kigiler olarak tamtrlmasr sorunudur. Bir sporctla gosierilen ilginin bir yazaxa gosterildi[i s6ylenebilir mi? Bunun sonucu olarak di qocuk kendisine sporcuyu 6rnek almaktadr. Bunlar yaprlmasrn demek istemiyorum ama, hayat sadece spordan ve sporcudan tbaret de$lldtr. Bu toplumun gok tanrnmr$ ve insanh$a katlolan, olmug gok nitelttgt yazartart vardrr. Bunlar qocusa neden 6rnek olaralc tr"rlittt"*ekte, bu insanlar okuma ahgkanh$rnrn kazandrnlmasmda neden reklam aract olarak kullanrlmamaktadrr? Dunrm b6yle olunca da, 2L. ytirula yaklagb$rmo d? bile- Tfirkdye'de kfittrphanelerin durumu uygarhk ve e$tim-tniltfir adrna dti gfindrlrficfi durumun" fo**aktadrr. - bonuqta, fcutrlphaneye trrg grtmemis 6grencilerlmiz a"rr""i ogr;;;;;*li" r*9' kargrya kalmaktayz Her baganhjtk gltt arkasrnda mutlaka bir kadn vardg s6zfr ya da tam tersi meghurdnr. Bunlann ne kadar.9o$., )ira da yanhg oldu$u tarngrrabilirse de, Ba anh btr glf v9 dsetimin -"rt"jroa" -od"k" tt*p,,e klittiphane vardrr s6zri de o derece tarbsma g6trirmez bir gerqetrtir. Genqleri sadece sporla, telpler, radyolar, televizyon kanallan ile deetl, aym zamanda akrltr ve - grrzel kiiaplarla meggul etmek igin gahgmalar yaprlmahdr. Bilgf Kaynakla', Bilgi galr ve Kiitiiphaneler Pilgi depolan olugturmak, bir bilgi stoku kurmak. mevcut sorunlan daha qok bilim fireterek ostjsi:rden getmeye qarrqmak, bunahmr g6zme yolundaki son giriglmler orarak g6-ze garpm'aktadrr. Ancak yetertnce fizerlnde durulmayan, bu bll$ -stokunq tt treten t.urt bir toplum olugturma konusudur. ' Bilgr uvnatln,- birgr galrnrn nedeni de!il iiriiniidiir. rs. ntzdda baglayan Endfrstri Deitmi'nde insanlann araglara karqr FtuTr, ygnl gfic kaynaklannrn icadrru gerekli krldrysa, uuir lag aa; tnsanlann btlgiye kargr olan tuhrgu, ulslve her zamankinaen dana gok gerekslnlm duymalan, yenl bilgi tiy""u.tr-o ica.rrry gu"u'ku krtnrrglrr. Yanl bilgr kayna&an,-bilgl!"gtn- nedeni delil olnrrytur. iiriinii Gfinfimriz genqli[i bu oronljrain-trer zamankinden daha gok yararlanmalc d urumu ndadrr-. ' Bllgt' insan tgln hayati bir gerekstnimdir, gfinlrfi insarrl[rn gere$ ve tlrftnfldrir- onun igin ae igium [rsadara, kendllerinl sfirekll geuqurmelertnl saslayacak, bir taktm de$erlerl vermek, ahqkansklan kazandrmak arnacr gfitmelldir. Konumuz okuma, ldtap ve lrfitfiptrane oldu$una g6re e$tim strrecinde, bu aelardan neleryapilabirir ontrn fizertnde dunr;k gerelonektedir: -' Egiflmdg dsrencilere oluma ahgkanh$ kazandrrmak, dfigfinsel geligmelertni saslamak ancah ikr ders p-gfr--rr. kaynaghnlmasrna baphdu. Resmi ders progr_amrnda yer alan bitgileri veren her 6$retmen ayru zamanda ttlncl brr ders prograru tzljmetdir. Bu z-orunlu olan 83

5 84 programa ek olarak konurmug blr 'b[gt programr,,,,tllglye erlgtm programl" glpnlrds. itinci programr - uygulamak 6srencirertn_ ulagabllmelerinin, dfrqrinsel toplumun olgunru$a gok yd"ru augt ns.r armarannrn. kendi kendilerine birgt yagamrnda edtnmelerinin yer olugturmaktadrr. e temerinl rktncl program, lyl dlretrnenln ve uygularnarun en 6nemli amacl' yant kendi kendine okumak, utaiian ve kiitiiphaned,cn yararlannraktrr. o[retmenfur nasrr btr karakter orugtunrcu, sonrmluluk sahtbi krhcr brr rol orysqabugcest konusu fizerrndekr tfim konugma ve tartrgmalar, kendini _e$itme, kendt uirggini gerigtirme fizerinde yof,unlagmaktad'. Bu konu gengtenn"-v.i.r tarzma yetertnce yerlegtlrllmedikqe blr anlam fade etmeyecetur. Kendi kefini.eifg, lirgisini geriqtirme, kendl kendine keqfetme olmaksran 6[retim, t<aramean orl"g*"s-da, yetenekrerin ortaya grkmasrn_ da' sorumluluk a$lanma$nda triqiir.gl oyn*"y."a1ftr. Bu demelrtir ld, ins":'t dolaondatt kendi kendht "Eid;?;;tsr,,r,.r-r- G;k edilmesi son derece iinem taqrmaktadrr. -yani ri"*r"o datra kficuk yagrardan baglayarak basrmsz c"trq- becertsi ogi.ul*.u, kaza'drnlmahd'. Bunu saelayacak kr:rumsal yapt ise basta orcfi rn:mphaneleri olmalc fizere, her trirden kfitriphanet:rd", 6grenme agtonur var ormadr$, rrfitriphaneyre desteklenmedig yerde, bir okuhin u"q"j-;i;r;ekrenemez. 2. Kfitfiphaneler igtn, devlet ve 6zel kurumlarca 6denek sa$anmah, tegviklerden, vergl tr:d-irtmtertnden y"r*r*orrrrmahdrr. 3. oku[arda 6$rencllere, haftada lirkaq saat krrtriphanede,,,krtap tanrtma ve okuma" dersl lqtn zaman aynlmahirr. 4. okullarda ve ;ruvalarda meslek,o[renimi gormtg O[retmenler galqtrnldrgr halde.qo:ui krltfiphanererrnde i''""t"t 6senimi gormug rcotfiphanecilerin qahgtrnlm.*"'rr, kfitrlphan. r."u"rr*aya ahgtrnlan go_ cukla'n okur olarak pek Onemsenmedi$i:ni g6stermektedir. nun ciddryetle e Bu konu_ ele alnmasr gereklldlr. 7' Osrenciler{n okul gazetesi qrkarma eylemleri desteklenmeltdir. 8' Lrselerde ve trnrversitelerde "kiitiiphane kutan,na,' ya da,b'- gtye eriglm" dersi okutulmahdrr. 9' of,retmenler.$rencirere kitap tavsiye etmelidir 10. Her drlzeyderrd okul kritriphanest, her_ okulda e$itim_6gretim_ bog zamanlan deseilendirme "-..iit. kullamlabilecek, etkin bir kriltor ortamr haline getirilmelidir. Kitapla, krltfiphaneyle, okumayla bunca sorunla'mrz arasrnda, ylne de hitap basan, Ft"p r"t"n : tct"p or."yan varsa ki var, gerecege y6nelik umutlanmrz da var demekur. Kaynakga Halk Kiitiiphanesi Hizmetlerlnln Yurt-sathrnda yaggrnlcatrnlmasrnd a M..h,,lll lxf"i'ffia.fnfff:'"f gff ^t:-6"k;;tc.ii,rrio;e;ilr,f'ii;tipr,"'.,.r., ozdemirct' Fatrretttn' 'Beg-Yrlbk lglkrnma^ P-lanlannda Hark Kritrlphanelertrniz., Tfirk KiitiiphaneitiiiL r: e tigsb, 196_208. ozaemirct' Fatrret!1,, "Genqlt-$n!o9 -zamanlannrn Def,erleldrrtlmeslnde Krtap ve trvo"' oo-/l' (Kultur ve Kfrttlphanelerin Bd<anh$ Birinctuk$d,iiut Roro-", rririi ruiiii,'si.iig#il 68_zl. (Kortfir ve Turulzm ozaemirci':'atrttr "Hak Kfitophanelertmtztn.Mali Kayn-aklanru Geltgurme yollan,,, l eeo),, or- rff * Ehs6v'a arrr'"a "n di;k#'r,i;k?iiii p-r,"iiiiri'ji D.emeg. OzaemirCf. Fafiret0n. "Krf trlnhanr-rrirllr, r,r*-r-# $:S[?ff-?slfffi:Bl-T luetrisr" Arastrrmc : Asttk Binm ue ozdemtrct' Fat[ettrn. 'NlgF- 4z okuyonrz. Kiitiiphaneciiq;ii, -Kamuo5ru Ara$trrmasr v: s sonugtandr... il3gol, rs+rsb, e.ue?tirtc Ozdemlrcl, FahretUn ru,'[rll;?hj#,i;}lir,t?lr'jf i_?hrrkotnphanererrveosretmenrer,,, 85 5' Her tfirlfi iletigim kanah aracrh$ lle qocuk ve ldtap lligldsl olabldi$ince erken baqlatrlmah ve sfirekli desleklerim.li,,r. y6nlendir{lmeudtr. 6. Her driaeydeki esum ve dfretlm rru^rmunda qocuklar ve onlan ye_ tigtirenler amaqh okumali y6nerik f attgmatara "r*f rr" za;mar.aprmarrdrr.