HAVACILIK BAKIM YÖNETİMİ

Transkript

1 HAVACILIK BAKIM YÖNETİMİ Servet BAŞOL /sb/tr-en Havacılık Bakım Yönetimi 50-1

2 2-50 Havacılık Bakım Yönetimi /sb/tr-en

3 0. İçindekiler 0. İçindekiler Önsöz Tanımlar ve Kısaltmalar Hava Aracı Bakımı ile İlgili Düzenlemeler; Uluslar arası Düzenlemeler ICAO Annex ICAO Annex ICAO Annex-8 Airworthiness of Aircraft Uçağın Uçabilirliği Ulusal Kanun, Talimat ve Yönetmelikler Türk Sivil Havacılık Kanunu Uçuşa Elverişlilik Sertifikası Verilme Ve/Veya Temdit Edilme Kuralları (SHT.21.1 Rev.2) Yüksek Hızlı Hava Araçlarının Jant Ve Lastik Komponentleri İle İlgili Bakım Yetkisi Verilmesine İlişkin Kurallar (SHT ) Vuçuşa Elverişlilik Direktifleri Uygulamalarına İlişkin Kurallar (SHT-39.01) Hava Aracı Bakımı Güvenilirlik Programları (SHT ) Sivil Havacılıkta Kalite Yönetim Sistemi Ve Standardizasyonu (SHT ) Minimum Teçhizat Listesi (Mel) Oluşturulması Ve Onaylanması İle İlgili Yöntemleri Belirleyen Kurallar (SHT ) Hava Aracı Bakım Programı Periyotları Ve Kısa Süreli Uzatılması Usul Ve Esasları (SHT-129.4) HAVA ARACI AĞIRLIK Ve DENGE TALİMATI (SHT-J) Uçakla Ticari Hava Taşıma İşletmeciliği Operasyon Usul Ve Esasları Talimatı (SHT OPS 1) Operasyon Direktifleri Talimatı (SHT - OD) Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği (SHY-6A) Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Yönetmeliği (SHY 66-01) Onaylı Bakım Kuruluşları Yönetmeliği (SHY ) Hava Aracı Bakım Eğitimi Kuruluşları Yönetmeliği (SHY-147) Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Bakım Sistemi Yönetmeliği (SHY-M) El Kitapları BYEK veya BYKEK İçeriği Bakım Programının Hazırlanması / Güncellenmesi Temel Bakım Programının Geliştirilmesi; Hava Aracı Bakımını Oluşturan Faaliyetler; Güç Sistemleri Mühendislik Hizmetleri Güvenilirlik Yönetimi Yapısal Hasarların Değerlendirilmesi /sb/tr-en Havacılık Bakım Yönetimi 50-3

4 2.5 Tipik Bir Hava Yolu İşletmesinde Hava Aracı Bakım Bölümünün İncelenmesi; Bakım Sorumluluğu Bakım Yönetimi Hava Aracı Bakımında Dokümantasyon; Hava Aracı Bakım Hizmetinin Dış Kaynaklardan Sağlanması; Finansal ve Operasyonel Leasing'de Bakım Faaliyetleri; Hava Aracı Bakım Maliyetleri Bakım İçin Kullanılan Kitaplar Hangar Genel Atölyeler Tahribatsız Muayene Atölyesi Motor Revizyon Atölyeleri: İmalat ve Tamir Atölyeleri Komponent Bakım Atölyeleri (Aviyonik Atölyeleri): Komponent Bakım Atölyeleri (Hidro-Mekanik Atölyeleri): Havacılık Bakım Yönetimi /sb/tr-en

5 0.1 Önsöz Hava aracı, yerçekimi kuvvetine karşı koyan bir sistem değil, doğa yasalarına uyan bir sistem içerisinde çalışmaktadır. Önemli olan tarafı ise bu sistemdeki bir aksaklıkta doğa güçlerinin devreye girecek olmasıdır. Doğa yasaları uygulaması ile güç üretmeden yerçekimi yasasına karşı koyabilen sistemler de mevcuttur. İnsanoğlu, doğaya uyumlu iken, doğayı kullanarak hep daha fazlasını istemiş ve kendi kendini aşmaya çalışmış, bir yere kadar da başarabilmiştir. Bu başarı ise çok kolay elde edilmemiş, eğitilmiş insan gücü gereğini her yer ve durumda karşımıza çıkarmıştır. Şimdi üretilen makinaların bakımı ve kullanımı için üretenin öngördüğü şartları yerine getirmenin ne kadar zor olabileceğini görebilmekteyiz. Bu şartlar bir sistem içerisine alınmış ve uluslararası sistemden şirket yönetimine kadar çeşitlilik gösteren devingen bir sanayi haline gelmiştir. Bu konuda tek bir endişe vardır. Bir aksaklık halinde kim sorumlu olacaktır? Sorumluluklar tasnif ve tarif edilmeli, sorumlular belirlenmelidir. Bu işin öyle kolay olmadığını ve nasıl yapılması gerektiğini sistem içerisinde anlatmak, tarif etmek ve uygulamak için yapılması gerekenleri bilmek, artık yasal bir sorumluluktur. Her iş ve uğraşta önemli olan ise eğitimdir. Teknik eğitim, hangi düzeyde olursa olsun, artık bir zorunluluktur. Servet BAŞOL /sb/tr-en Havacılık Bakım Yönetimi 50-5

6 Bilerek boş bırakıldı 6-50 Havacılık Bakım Yönetimi /sb/tr-en

7 1- Tanımlar ve Kısaltmalar AD: Hava aracı imalatçısı ve/veya tescil ülkesi Sivil Havacılık Teşkilatı tarafından yayımlanmış olan uçuşa elverişlilik direktiflerini, Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını, SHGM: T.C. Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü, İşletmeci: Ticari amaçla ücret karşılığında hava araçlarıyla yolcu ve yük taşıyan gerçek ve tüzel kişileri, Bakım Programı: İşletmecinin, bünyesinde bulunan her hava aracı tipi için hazırladığı ve hava aracına uygulanması gereken bakımların ayrıntıları ile ne sıklıkta yapılacağını içeren ve SHGM tarafından onaylanan dokümanı, BKEK: SHY-145 Onaylı Bakım Kuruluşuna ait Bakım Kuruluşu El Kitabını, BYEK: Bakım Yönetimi El Kitabını, BYKEK: Bakım Yönetimi-Kuruluşu El Kitabını, CDL: Konfigürasyon sapma listesini, FAA: Amerikan Federal Havacılık Teşkilatını, ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatını, JAA: Eski Havacılık Otoriteleri Birliğini, JAR-145 Onaylı kuruluş: Eski JAA tam üyesi olan bir ülke tarafından eski JAR- 145 kapsamında, sonradan EASA tarafından yetkilendirilmiş veya SHGM tarafından SHY-145 kapsamında yetkilendirilmiş bakım kuruluşunu, SHY-OPS: SHGM tarafından ticari hava taşımacılığı ile ilgili yayımlanmış olan kuralları, MEL: İşletmeci tarafından yayımlanan ve SHGM tarafından onaylanarak yürürlüğe giren asgari teçhizat listesini, SB: Hava aracı imalatçısı tarafından yayımlanmış servis bültenleri, SHT-21.1: Ulaştırma Bakanlığınca yayımlanan Uçuşa Elverişlilik Sertifikası Verilme Ve/Veya Temdit Edilme Kuralları konulu talimatı, SHY-145: 9/7/2004 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Onaylı Bakım Kuruluşları Yönetmeliği ni, SHY-6A: 16/6/1984 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği ni, Uçuş Öncesi Kontrol: Bir hava aracının amaçlanan uçuş için elverişli olmasını temin etmek için uçuş öncesi yapılan kontrolü (Bu kontrol, arıza giderme işlemini kapsamaz), Yenileştirme: Hava aracının/hava aracı parçasının işlevsel ömrünü arttırmak için onaylanmış standartlara uygun olarak tetkik ve parça değiştirilmesi ile tamirini, /sb/tr-en Havacılık Bakım Yönetimi 50-7

8 Bilerek boş bırakıldı 8-50 Havacılık Bakım Yönetimi /sb/tr-en

9 2 Hava Aracı Bakımı ile İlgili Düzenlemeler; 2.1 Uluslar arası Düzenlemeler ICAO Annex-1 CHAPTER 4. Licences and Ratings for Personnel other than Flight Crew Members 4.1 General rules concerning licences and ratings for personnel other than flight crew members. 4.2 Aircraft maintenance (technician/engineer/mechanic) KONU 4. Uçucu Ekip Üyeleri dışındaki personelin Lisansları ve Değerlendirilmesi 4.1 Uçuş ekibi üyeleri dışındaki personelin yetkilendirme ve derecelen-dirilmesine ilişkin genel kurallar. 4.2 Uçak bakım (teknisyen/mühendis/makinist) ICAO Annex-6 CHAPTER 8. Aeroplane maintenance KONU 8.Uçak Bakımı 8.1 Operator s maintenance 8.1 İşleticinin bakım sorumluluğu responsibilities 8.2 Operator s maintenance control 8.2 İşleticinin bakım kontrol elkitabı manual 8.3 Maintenance programme 8.3 Bakım programı 8.4 Maintenance records 8.4 Bakım kayıtları 8.5 Continuing airworthiness 8.5 Süregelen Uçabilirlik bilgisi information 8.6 Modifications and repairs 8.6 Değiştirme ve tamir 8.7 Approved maintenance organization 8.7 Onaylı bakım kuruluşu 8.8 Maintenance release. 8.8 Bakımdan çıkarma CHAPTER 11. Manuals, logs and records KONU 11. Elkitapları, gezin defterleri ve kayıtlar 11.1 Flight manual 11.1 Uçuş Elkitabı 11.2 Operator s maintenance control 11.2 İşleticinin bakım kontrol elkitabı manual 11.3 Maintenance programme 11.3 Bakım programı 11.4 Journey log book 11.4 Gezin kayıt defteri 11.5 Records of emergency and survival equipment carried Taşınan acil durum ve yaşam destek donanım kayıtları 11.6 Flight recorder records 11.6 Uçuş Kayıt Cihazı kayıtları /sb/tr-en Havacılık Bakım Yönetimi 50-9

10 2.1.3 Annex-8 Airworthiness of Aircraft Uçağın Uçabilirliği CHAPTER 1. Type certification. KONU 1. Tip yetkilendirme CHAPTER 2. Production KONU 2. Üretim CHAPTER 3. Certificate of Airworthiness KONU 3. Uçabilirlik Yeterliliği Belgesi CHAPTER 4. Continuing airworthiness KONU 4. Uçağın Kesintisiz Uçabilirliği of aircraft. Part III. Large Aeroplanes Kısım III: Büyük Uçaklar Part IIIA. Aeroplanes over kg for which application for certification was submitted on or after 13 June 1960, but before 2 March 2004 Kısım IIIA: Yetkilendirme için 13 Haziran 1960 günü ve sonrası ama 2 Mart 2004 öncesi müracaat etmiş olan kg ve üzeri uçaklar CHAPTER 1. General KONU 1. Genel CHAPTER 2. Flight KONU 2. Uçuş CHAPTER 3. Structures KONU 3. Yapısallar CHAPTER 4. Design and construction. KONU 4. Tasarım ve yapım CHAPTER 5. Engines. KONU 5. Motorlar CHAPTER 6. Propellers KONU 6. Pervaneler CHAPTER 7. Powerplant installation. KONU 7. Güç kaynağı yerleştirme CHAPTER 8. Instruments and equipment KONU 8 Aletler ve donanım CHAPTER 9. Operating limitations and information KONU 9. İşletim sınırlamaları ve bilgileri CHAPTER 10. Continuing airworthiness - KONU 10. Kesintisiz Uçabilirlik maintenance information Bakım bilgileri Part IIIB. Aeroplanes over kg for which application for certification was submitted on or after 2 March 2004 Kısım IIIB: 2 Mart 2004 tarihinde yada daha sonra yetkilendirme için müracaat eden kg dan fazla Uçaklar SUB-PART A. General ALT-KISIM A. Genel SUB-PART B. Flight ALT-KISIM B. Uçuş SUB-PART C. Structure ALT-KISIM C. Yapısı SUB-PART D. Design and construction ALT-KISIM D. Tasarım ve Yapım SUB-PART E. Powerplant ALT-KISIM E. Güç Kaynağı SUB-PART F. Systems and equipment ALT-KISIM F. Sistemler ve donanım SUB-PART G. Operating limitations and ALT-KISIM G. İşletim sınırları ve information bilgileri SUB-PART H. Systems software ALT-KISIM H. Sistem yazılımı SUB-PART I. Crashworthiness and cabin safety. ALT-KISIM I. Çarpmaya dayanıklılık ve kabin emniyeti Havacılık Bakım Yönetimi /sb/tr-en

11 Part IV. Helicopters Part IVA. Helicopters for which application for certification was submitted on or after 22 March 1991 but before 13 December 2007 CHAPTER 1. General CHAPTER 2. Flight CHAPTER 4. Design and construction CHAPTER 5. Engines. CHAPTER 6. Rotor and power transmission systems and powerplant installation CHAPTER 7. Instruments and equipment CHAPTER 8. Electrical systems CHAPTER 9. Operating limitations and information. Part IVB. Helicopters for which application for certification was submitted on or after 13 Dec 2007 SUB-PART A. General SUB-PART B. Flight SUB-PART C. Structure SUB-PART D. Design and construction SUB-PART E. Rotors and powerplant SUB-PART F. Systems and equipment SUB-PART G. Operating limitations and information. SUB-PART H. Systems software SUB-PART I. Crashworthiness and cabin safety Kısım IV: Helikopterler Kısım IVA. 22 Mart 1991 tarihinde yada daha sonra ama 13 Aralık 2007 den önce yetkilendirme için müracaat eden Helikopterler KONU 1. Genel KONU 2. Uçuş KONU 4. Tasarım ve yapım KONU 5. Motorlar KONU 6. Çark ve Güç iletim sistemleri ve güç kaynağı yerleşimi KONU 7. Aletler ve donanım KONU 8. Elektrik sistemleri KONU 9. İşletme sınırları ve bilgileri Kısım IVB. 13 Aralık 2007 tarihinde yada sonrası yeterlilik başvurusu yapılan Helikopterler ALT-KISIM A. Genel ALT-KISIM B. Uçuş ALT-KISIM C. Yapısı ALT-KISIM D. Tasarım ve yapım ALT-KISIM E. Çark ve Güç kaynağı. ALT-KISIM F. Sistemler ve donanım ALT-KISIM G. İşletme sınırları ve bilgileri ALT-KISIM H. Sistem yazılımları ALT-KISIM I. Çarpmaya dayanıklılık ve kabin güvenliği Doc Convention On International Civil Aviation (9th Edition) (Corrigendum dated November 26, 2007 Incorporated) Doc Manual of Procedures for Operations Inspection, Certification and Continued Surveillance Doc ICAO Abbreviations and Codes Doc Technical Instructions for the Safe Transport of Dangerous Goods by Air ( Edition) (Supplement dated December 1, 2008 Incorporated) (Addendum 3 and Corrigendum 2 dated March 24, 2009 Incorporated) /sb/tr-en Havacılık Bakım Yönetimi 50-11

12 Doc Manual of Procedures for Establishment and Management of a State's Personnel Licensing System Doc Emergency Response Guidance for Aircraft Incidents Involving Dangerous Goods ( Edition) (Effective 01 January, 2009) Doc Manual of Aircraft Ground De/Anti-icing Operations (2nd Edition) Doc ICAO Engine Exhaust Emissions Data Bank (1st Edition) Doc Human Factors Training Manual (1st Edition) (Amendment 2 Dated May 31, 2005 and Corrigendum Dated 28 November 2003 Incoporated) Doc Manual on Mode S Specific Services (2nd Edition) Doc International Civil Aviation Vocabulary (3rd Edition) Doc Handbook on Radio Frequency Spectrum Requirements for Civil Aviation (4th Edition) (Amendment 1 dated November 30, 2007 Incorporated) Doc Safety Oversight Manual Doc Safety Oversight Audit Manual (Second Edition) Doc Airworthiness Manual Doc Human Factors Guidelines for Safety Audits Manual First Edition Doc Human Factors in Civil Aviation Security Operations (1st Edition) (Corrigendun Dated April 4, 2003 Incorporated) Doc Human Factors Guidelines for Aircraft Maintenance Manual (1st Edition) Doc Manual On The Implementation Of ICAO Language Proficiency Requirements (1st Edition) Doc Safety Management Manual (First Edition) Doc Airborne Collision Avoidance System (ACAS) Manual (1st Edition) Doc Manual on Required Communication Performance (RCP) (First Edition) Doc Technical Provisions for Mode S Services and Extended Squitter (First Edition) Doc Guidance on Aircraft Emissions Charges Related to Local Air Quality Havacılık Bakım Yönetimi /sb/tr-en

13 2.2. Ulusal Kanun, Talimat ve Yönetmelikler TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNU 2920 Hava araçlarının muayene ve kontrolü MADDE 85 Sivil hava araçları; Türk uçak siciline tescil edilmeden önce ve tescilden sonra da belirlenmiş bulunan hallerde, uçuşa elverişlilik yönünden muayene ve kontrol edilir. Bu husus Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir. Uçuşa elverişlilik belgesi MADDE 86 Türk sivil hava araçlarına uçuşa elverişlilik belgesinin verilmesi, belgenin geri alınması veya iptaline ilişkin şartlar ile bu işlemlere ait yetki ve sorumluluklar. Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası anlaşmaların hükümleri saklı kalmak şartı ile Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanacak yönetmelikler ile belirlenir UÇUŞA ELVERİŞLİLİK SERTİFİKASI VERİLME VE/VEYA TEMDİT EDİLME KURALLARI (SHT.21.1 Rev.2) MADDE 1- Bu talimatın amacı, satın alma veya kiralama yoluyla, Türk Uçak Siciline kaydedilecek sivil hava araçlarına uçuşa elverişlilik sertifikası verilme ve/veya temdit edilme esasları ile genel hususları belirlemektir YÜKSEK HIZLI HAVA ARAÇLARININ JANT VE LASTİK KOMPONENTLERİ İLE İLGİLİ BAKIM YETKİSİ VERİLMESİNE İLİŞKİN KURALLAR (SHT ) MADDE 1- Bu talimatın amacı, Sivil Havacılık İşletmeleri filosundaki yüksek hızlı Hava Araçlarının komponent bakımlarından olan Jant ve Lastik bakım işlemlerinin icra edilebilmesi için gerekli teknik esaslar ile uygulama usullerini düzenlemektir VUÇUŞA ELVERİŞLİLİK DİREKTİFLERİ UYGULAMALARINA İLİŞKİN KURALLAR (SHT-39.01) MADDE 1 - Bu talimatın amacı, Türk AD sistemini tanımlamak ve bir AD ye tabi olan Türk tescilli sivil hava araçlarının işletimlerini sürdürebilmeleri için koşulları ve sınırlamaları belirlemektir HAVA ARACI BAKIMI GÜVENİLİRLİK PROGRAMLARI (SHT ) MADDE 1 - Bu talimatın amacı, Türk Uçak Sicilinde kayıtlı sivil hava araçlarına uygulanacak bakım programlarının güvenilirliğinin belirlenmesine yönelik usul ve esasları belirlemektir SİVİL HAVACILIKTA KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ VE STANDARDİZASYONU (SHT ) MADDE 1 - Bu talimatın amacı, bir havacılık işletmesinin organizasyonu, yönetim, tesisler, teçhizat, el kitapları, kayıtlar, personel durumu, uçuş işletme, bakım ve uçuş eğitim gibi faaliyetlerinin değerlendirilmesinde kalite yönetim sisteminin standart şekilde yapılmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemektir /sb/tr-en Havacılık Bakım Yönetimi 50-13

14 2.2.7 MİNİMUM TEÇHİZAT LİSTESİ (MEL) OLUŞTURULMASI VE ONAYLANMASI İLE İLGİLİ YÖNTEMLERİ BELİRLEYEN KURALLAR (SHT ) MADDE 1 - Bu talimatın amacı, Bakanlığımızdan İşletme Ruhsatı almış tüm hava aracı İşleticilerinin, İmalatçı Devletlerin Sivil Havacılık Otoritelerince yayınlanmış Master Minimum Techizat Listelerini (Master Minimum Equipment List) referans alarak, Minimum Teçhizat Listelerini (Minimum Equipment List) hazırlayıp Türk Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne onaylatmalarına ilişkin şartları belirlemek; MEL ve revizyonlarını değerlendirme ve onaylama yöntemlerini tanımlamaktır HAVA ARACI BAKIM PROGRAMI PERİYOTLARI VE KISA SÜRELİ UZATILMASI USUL VE ESASLARI (SHT-129.4) MADDE 1 - Bu talimatın amacı, Türk Hava Taşıma işletmeleriʹnin onaylı bulunan Bakım Programlarının uygulanması aşamasında her hangi bir nedenden dolayı bu programlarda belirtilen sürelerin dışına çıkılabilme konusunda usul ve esasları belirlemektir HAVA ARACI AĞIRLIK ve DENGE TALİMATI (SHT-J) MADDE 1 - Bu talimatın amacı; ticari hava taşımacılığı yapan işletmelerin, bünyelerinde bulunan hava araçlarının uçuş emniyetini tam olarak sağlayabilmek amacıyla, ağırlık ve denge hesaplamalarında ortak bir standart oluşturulmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir UÇAKLA TİCARİ HAVA TAŞIMA İŞLETMECİLİĞİ OPERASYON USUL VE ESASLARI TALİMATI (SHT OPS 1) MADDE 1 (1) Bu talimatın amacı, iç ve dış hatlarda tarifeli veya tarifesiz seferlerle ücret karşılığında yolcu veya yük taşımak üzere kurulmuş veya kurulacak kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilere ait işletmelerin, uçakla ticari hava taşımacılığı faaliyetleri sırasında operasyonel açıdan uymaları gereken usul ve esasları düzenlemektir. MADDE 6 (1) İşletici, filosunda bulunan uçağı, bu talimatta belirtilen koşullar dışında hiçbir surette ticari hava taşımacılığı amacıyla işletemez. Performans sınıfı B olan uçakların operasyonuna ilişkin hafifletilmiş koşullar Ek-1 de yer almaktadır. (2) İşletici, ticari hava taşımacılığı amacıyla işletilen uçakların geçmişe dönük ilgili uçuşa elverişlilik gerekliliklerine riayet edecektir. (3) Her bir uçak, kendi Uçuşa Elverişlilik Sertifikası şartlarına ve AFM içerisinde yer alan onaylanmış sınırlamalara göre işletilecektir. MADDE 7 (1) İşletici; a) Tüm çalışanların, operasyonların gerçekleştirildiği Devletlerde geçerli olan ve kendi görevlerinin ifası ile alakalı bulunan tüm kanun, yönetmelik, talimat ve usulleri de içeren mevzuata uymalarını, Havacılık Bakım Yönetimi /sb/tr-en

15 b) Tüm ekip üyelerinin, görevlerinin yerine getirilmesi ile alakalı olan kanunlar, yönetmelikler ve prosedürler ile ilgili bilgi sahibi olmalarını, sağlamaktan sorumludur. MADDE 8 (1) İşletici, tüm ekip üyelerinin ortak bir lisanda iletişim kurabilmelerini sağlamaktan sorumludur. (2) İşletici, tüm işletme personelinin; İşletme El Kitabında belirtilen görev ve sorumluluklara uygun olarak kullanılan lisanı anlamaya muktedir olmalarını sağlamaktan sorumludur. MADDE 9 - (1) İşletici, filosunda bulunan her uçak tipi için; Genel Müdürlük tarafından onaylanacak bir asgari teçhizat listesi (MEL) oluşturmak zorundadır. Bu liste eğer varsa, en az üretici firmanın ana asgari teçhizat listesi (MMEL) kadar kısıtlayıcı olarak hazırlanır ve Genel Müdürlük onayına sunulur. (2) İşletici, bir uçağı Genel Müdürlük müsaade etmediği sürece, asgari teçhizat listesi (MEL) çerçevesindeki gereklilikler dışında işletemez. Bu müsaade MMEL' i ihlal edemez. (3) Asgari teçhizat listelerinin oluşturulması ve onaylanmasına ilişkin gereklilikler Genel Müdürlükçe ayrıca düzenlenir. MADDE 10 - (1) İşletici; bir kalite sistemi oluşturarak, operasyon uygulamalarının emniyeti ile uçakların uçuşa elverişliliğinin temin edilmesi için, gereklilik arz eden usullere uygunluğun ve bunların yeterliliğinin takibi ile görevli olmak üzere bir kalite yöneticisi görevlendirir. Uygunluk takibi içerisinde, düzeltici önlemlerin gereken şekilde alınmış olmasının temini amacıyla, sorumlu müdüre yönelik bir geri bildirim sisteminin bulunması zorunludur. (2) Kalite sistemi içerisinde, tüm operasyonların; ilgili tüm gereklilikler, standartlar ve usullere uygun olarak yürütülmekte olduğunun kontrol ve teyit edilmesine yönelik olarak belirlenen usulleri içeren bir kalite güvence programının yer alması zorunludur. (3) Kalite sisteminin ve kalite yöneticisinin Genel Müdürlük tarafından kabul edilmesi gereklidir. (4) Kalite sisteminin, ilgili el kitapları içerisinde tanımlanması zorunludur. (5) Genel Müdürlük, bu maddenin birinci bendine bakılmaksızın; işleticinin, kalite sisteminin tüm işletme faaliyetleri içerisinde örnek biçimde tatbik edilmesini temin etmek üzere bir kalite yönetim birimi oluşturulmuş olması kaydıyla, biri operasyon diğeri ise bakım faaliyetlerine yönelik olmak üzere iki kalite yöneticisinin tayin edilmesini kabul edebilir. BÖLÜM M - UÇAK BAKIMI MADDE (1) İşletici uçağı, Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Bakım Sistemi Yönetmeliği (SHY M) hükümlerine uygun olarak işletmek zorundadır. (2) Bu Talimatın 37 inci maddesine göre, işletmelere ruhsat (AOC) verilmesi, yenilenmesi ve değiştirilmesi için SHY M Yönetmeliği gereklilikleri de aranır /sb/tr-en Havacılık Bakım Yönetimi 50-15

16 OPERASYON DİREKTİFLERİ TALİMATI (SHT - OD) MADDE 1 (1) Bu talimatın amacı, aniden algılanan tehlike risklerinin önlenmesi için operasyon direktifi yayınlanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir TİCARİ HAVA TAŞIMA İŞLETMELERİ YÖNETMELİĞİ (SHY-6A) MADDE 19 (1) İşletmeci; bu Yönetmeliğin 13, 14, 15, 16 ve 17 nci maddelerinde belirtilen taşımacılık alanlarındaki gerekleri karşılayabilmek amacıyla uçuş ve yer işletme, uçuş eğitim, teknik, mali konularda kendisinden istenen bilgi ve belgeleri, en geç yirmidört saat içerisinde Genel Müdürlüğe sunabilecek imkânlara sahip olmak zorundadır. İşletme ayrıca, Genel Müdürlükçe yeterli görülecek bir organizasyon yapısı ile kalite, kaza önleme ve uçuş emniyet sistemi kurmak ve işletme faaliyetleri süresince aktif olarak muhafaza etmek zorundadır. a) İşletmeci; uçuş işletme, yer işletme, bakım, uçuş eğitim, güvenlik konularından sorumlu birer yönetici ile bir sorumlu müdür ve tüm organizasyonun sağlıklı bir yapıda olmasını ve sürekliliğini denetleme görevini üstlenebilecek kapasitede sorumlu müdüre bağlı bir kalite sistemi yöneticisi ile kaza önleme ve uçuş emniyet programı yöneticisi görevlendirmek zorundadır. MADDE 20 (1) İşletmeci tarafından atanan sorumlu yönetici personelin Genel Müdürlük tarafından onaylanabilmesi için; (2) Teknik müdürün tecrübe ve nitelikleri konusunda 19/8/2004 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Bakım Sistemi Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine ilaveten bakımdan sorumlu yönetici personel eğitimine sahip olması zorunludur. MADDE 21 (1) İşletmeci, 10/1/1972 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Uçuş Harekat Uzmanı (Dispeçer) Lisans Yönetmeliği, 6/6/2006 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Uçak Pilotu Lisans Yönetmeliği, 16/5/2007 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Yönetmeliği, JAR OPS 1-3, ICAO Dokuman 7192 de öngörülen esaslar kapsamında, operasyon tipine ve bölgeye göre gerekli eğitim, lisans ve sertifikaya sahip yeterli sayıda uçuş ekibi, teknik ve idari personel ile uçuş harekât personeli istihdam etmek, bunlara ait bilgi ve belgeleri Genel Müdürlüğe önceden sunmak ve bu belgeleri operasyon süresince güncel ve geçerli tutmakla yükümlüdür HAVA ARACI BAKIM PERSONELİ LİSANS YÖNETMELİĞİ (SHY 66-01) MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunun 95 inci ve 148 inci maddeleri ile 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 8 inci maddesine dayanılarak; (2) 7/12/1944 tarihli Şikago Konvansiyonunun personel lisansları konulu bir nolu ekine (Annex-1) ve JAA tarafından 28/11/2003 tarihli hava aracı bakım personelinin lisanslandırılması konulu JAR 66'nın değiştirilerek kabulüne esas alınan kararlara paralel olarak hazırlanmıştır Havacılık Bakım Yönetimi /sb/tr-en

17 /sb/tr-en Havacılık Bakım Yönetimi 50-17

18 ONAYLI BAKIM KURULUŞLARI YÖNETMELİĞİ (SHY ) MADDE 3 - (1) Bu Yönetmelik, 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 148 inci maddesi ve 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 8 inci maddesine dayanılarak; (2) 7/12/1944 tarihli Şikago Konvansiyonunun personel lisansları Ek 1, uçuşa elverişlilik Ek 8 ve JAA tarafından yayınlanan JAR-145 e paralel olarak hazırlanmıştır HAVA ARACI BAKIM EĞİTİMİ KURULUŞLARI YÖNETMELİĞİ (SHY-147) MADDE 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı, hava aracı bakım teknisyeni lisansı alacak personele verilecek eğitimleri ve sınavları gerçekleştirmek üzere yetki talep eden kuruluşların yetkilendirilmeleri ile uymaları gereken usul ve esasları düzenlemektir. (2) Bu Yönetmelik, yönetim teşkilatı Türkiye'de yerleşik olan Hava Aracı Bakım Eğitimi Kuruluşlarını, ilgili yönetici personel ile geçerli lisans ve/veya sertifika sahibi olan ve bu eğitimleri alacak olan gerçek ve tüzel kişileri kapsar SHY-M - TİCARİ HAVA TAŞIMA İŞLETMELERİ BAKIM SİSTEMİ YÖNETMELİĞİ MADDE 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, ticari hava taşımacılığı yapan işletmecilerin, bünyelerinde bulunan hava araçlarının uçuşa elverişliliğini korumak için kurmaları gereken bakım sistemi konusunda usul ve esasları belirlemektir. Kapsam Madde 2 - Bu Yönetmelik, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve ilgili Yönetmelikler kapsamında ticari hava taşımacılığı yapmak üzere yetkilendirilmiş gerçek ve tüzel kişiler ile bu amaçla kullanılacak hava araçlarını kapsar. Tanım ve Kısaltmalar Madde 3 - Bu Yönetmelikte yer alan; a) AD: Hava aracı imalatçısı ve/veya tescil ülkesi Sivil Havacılık Teşkilatı tarafından yayımlanmış olan uçuşa elverişlilik direktiflerini, b) Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını, c) SHGM: T.C. Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü, d) İşletmeci: Ticari amaçla ücret karşılığında hava araçlarıyla yolcu ve yük taşıyan gerçek ve tüzel kişileri, e) Bakım Programı: İşletmecinin, bünyesinde bulunan her hava aracı tipi için hazırladığı ve hava aracına uygulanması gereken bakımların ayrıntıları ile ne sıklıkta yapılacağını içeren ve SHGM tarafından onaylanan dokümanı, f) BKEK: JAR-145 Onaylı Bakım Kuruluşuna ait Bakım Kuruluşu El Kitabını, Havacılık Bakım Yönetimi /sb/tr-en

19 g) BYEK: Bakım Yönetimi El Kitabını, h) BYKEK: Bakım Yönetimi-Kuruluşu El Kitabını, i) CDL: Konfigürasyon sapma listesini, j) FAA: Amerikan Federal Havacılık Teşkilatını, k) Hava Aracı: Havalanabilen ve havada seyredebilme kabiliyetine sahip her türlü aracı, l) ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatını, m) JAA: Havacılık Otoriteleri Birliğini, n) JAR-145 Onaylı kuruluş: JAA tam üyesi olan bir ülke tarafından JAR- 145 kapsamında veya SHGM tarafından SHY-145 kapsamında yetkilendirilmiş bakım kuruluşunu, o) JAR-OPS: JAA tarafından ticari hava taşımacılığı ile ilgili yayımlanmış olan kuralları, p) MEL: İşletmeci tarafından yayımlanan ve SHGM tarafından onaylanarak yürürlüğe giren asgari teçhizat listesini, r) Operasyon: Hava aracının ticari faaliyet amacıyla kullanılmasını, s) SB: Hava aracı imalatçısı tarafından yayımlanmış servis bültenleri, t) SHT-21.1: Ulaştırma Bakanlığınca yayımlanan Uçuşa Elverişlilik Sertifikası Verilme Ve/Veya Temdit Edilme Kuralları konulu talimatı, u) SHY-145: 9/7/2004 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Onaylı Bakım Kuruluşları Yönetmeliği ni, v) SHY-6A: 16/6/1984 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği ni, y) Sivil Havacılık Otoritesi: İlgili ülkelerin devlet adına görev yapan sivil havacılık birimlerini, z) Teknik Müdür: Bakımdan sorumlu yönetici personeli, aa) TGL: JAA Geçici Rehber Broşürünü, bb) Uçuş Öncesi Kontrol: Bir hava aracının amaçlanan uçuş için elverişli olmasını temin etmek için uçuş öncesi yapılan kontrolü (Bu kontrol, arıza giderme işlemini kapsamaz), cc) Yenileştirme: Hava aracının/hava aracı parçasının işlevsel ömrünü arttırmak için onaylanmış standartlara uygun olarak tetkik ve parça değiştirilmesi ile restorasyonunu, ifade eder. Hukuki Dayanak MADDE 4 - Bu Yönetmelik, 3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 12 nci ve 35 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır /sb/tr-en Havacılık Bakım Yönetimi 50-19

20 Genel MADDE 5 - İşletmeci, uçuş öncesi kontrollerin JAR-145 onaylı bir kuruluş tarafından yapılması gerekmediği durumlar haricinde, bir hava aracını JAR- 145 onaylı bir kuruluş tarafından bakıma alınmadıkça ve servise verilmedikçe işletemez. Başvuru MADDE 6 - İşletmeci, bakım sisteminin onaylanması amacıyla veya işletilen hava aracı tipinde değişiklik olması durumunda, operasyona başlama tarihinden en az 15 gün önce SHGM'ye yazılı olarak başvuruda bulunmak zorundadır. Bu başvurunun ekinde bulunması gereken dokümanlar şunlardır: a) İşletmecinin Bakım Yönetimi El Kitabı, b) İşletmecinin filosunda bulunan her bir hava aracı için hazırlanan bakım program(lar)ı, c) Hava aracı teknik defteri, d) Bakımların sözleşme ile yapılacağı durumlarda, işletmecinin JAR-145 kuruluşuyla JAA TGL 15 e uygun olarak yaptığı bakım sözleşmesi, e) İşletmecinin bünyesindeki hava araçlarının sayısı, marka ve modeli, seri numarası, f) Ek-1 de bir örneği bulunan Bakım Sistemi Başvuru Formu (Form-2M). Onay MADDE 7 - İşletmecinin bu Yönetmeliğin 6ncı maddesinde belirtilen dokümanlarla SHGM ye başvurusunun ardından SHGM, söz konusu dokümanlar üzerinde ve işletmeci bünyesinde incelemeler yapar. İncelemelerin sonucu en geç 30 gün içinde işletmeciye bildirilir. Bakım sistemi SHGM tarafından onaylanmadığı sürece işletmeci operasyona başlayamaz. Bakım Sorumluluğu MADDE 8 - İşletmeci, bir hava aracının uçuşa elverişliliği ile operasyonel ve acil durum ekipmanının kullanılabilirliğini sağlamak için aşağıdaki hususları yerine getirmek zorundadır: a) Uçuş öncesi kontrollerin yapılması, b) MEL ve eğer varsa hava aracı tipi için CDL göz önüne alınarak operasyon emniyetini etkileyen herhangi bir arıza veya hasarın onaylı standartlarda giderilmesi, c) İşletmecinin onaylı hava aracı bakım programına uygun olarak tüm bakımların zamanında yapılması, d) İşletmecinin onaylı hava aracı bakım programının etkisinin analizi, e) Sürekli uçuşa elverişliliği sağlamak amacıyla yayımlanan her türlü operasyonel direktifin, uçuşa elverişlilik direktifinin ve SHGM tarafından zorunlu kılınan direktifin uygulanması, f) Onaylanmış bir standarda bağlı olarak zorunlu olmayan modifikasyonlar için hazırlanan politikanın oluşturulması ve bu politikaya uygun olarak modifikasyonların uygulanması Havacılık Bakım Yönetimi /sb/tr-en