MÜZİK ALETLERİ YAPIMI

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MÜZİK ALETLERİ YAPIMI II. ve IV. KONUM 212MGS043 Ankara, 2011

2 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme materyalidir. Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiştir. PARA İLE SATILMAZ.

3 İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...ii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ KEMAN ÇALMADA KONUMLAR Kemanda Doğal (Naturel) Perdeler Keman Çalmada Durumlar Doğal Durum Solaklarda Duruş ve Tutuşlar Kemanın Solaklığa Uyarlanması Solaklarda Duruşlar Solaklarda Yay Tutuşu Solaklarda Keman Tutuşu...7 UYGULAMA FAALİYETİ...8 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...9 ÖĞRENME FAALİYETİ KEMANDA PARMAK POZİSYONLARI VE MAKAM ÇALIŞMALARI Doğal Durum La Teli Durum Re Telindeki Pozisyonlar Mi Telindeki Pozisyonlar Sol Telindeki Pozisyonlar İki Değişik Pozisyon Sol Diyez Sesi Si Bemol Sesi La Telinde Çalışmalar, Yayın Kullanılması Dörtlükleri Bağlı Çalma Sekizlikleri Bağlı Çalma Sekizlikleri İkişer Bağlı Çalma Sekizlikleri Ayrı Ayrı Çalma Noktalı Dörtlük ve Sekizliklerin Çalınışı Üç Vuruşlu Ölçülerde Yayın Kullanımı Bütün Yay Kemanda Yerinde Uşşak Makamı Perdeleri Uşşak Makamı Dizisi Kemanda Yerinde Hüseyni Makamı Perdeleri Hüseyni Makamı Dizisi...19 UYGULAMA FAALİYETİ...21 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...23 MODÜL DEĞERLENDİRME...24 CEVAP ANAHTARLARI...25 KAYNAKÇA...26 i

4 AÇIKLAMALAR KOD 212MGS043 ALAN Müzik Aletleri Yapımı DAL/MESLEK Yaylı Enstrüman Yapımı MODÜLÜN ADI II. ve IV. Konum II. ve IV. konum ile ilgili bilgi ve becerilerin kazandırıldığı MODÜLÜN TANIMI bir öğrenme materyalidir. SÜRE 40/24 Karmaşık Yay Teknikleri ve III. Konum modülünü başarmış ÖN KOŞUL olmak YETERLİK II. ve IV. konumda çalmak Genel Amaç Gerekli ortam ve donanım sağlandığında kemanı tekniğine uygun olarak II. ve IV. konumda çalabileceksiniz. MODÜLÜN AMACI Amaçlar 1. Keman konumlarını çalabileceksiniz. 2. Kemanda parmak pozisyonları ve makam çalışmaları yapabileceksiniz. EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME AÇIKLAMALAR Ortam: Akustik özellikli sınıf ortamı Donanım: Müzik kitap ve katalogları, ses kayıt cihazları Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test, doğru-yanlış testi, boşluk doldurma, eşleştirme vb.) kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir. ii

5 GİRİŞ Sevgili Öğrenci, GİRİŞ Keman eğitimi, birçok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de çalgı eğitiminin temel boyutlarından biri olarak kabul edilmekte, kavram ve uygulama olarak gittikçe daha çok önem kazanmaktadır. Cumhuriyet öncesi dönemlere dek uzanan bir geçmişi ve oldukça geniş denebilecek bir uygulama alanı olan keman eğitiminin, bunca zaman ve deneyimlere rağmen yeterince geliştirilemediği, sağlıklı bir yapıya kavuşturulamadığı bir gerçektir. Türkiye'de uygulanmakta olan keman eğitimi "insan doğasına uygunluk", "kemanın yapısına uygunluk", "insanın yapısı ile kemanın yapısı arasında uyumluluk", "Türk müziğine dayalılık", "evrensel müziğe açık oluşluk", "çağdaş eğitim ilkelerine uygunluk" vb. ilkelere temellendirilirse sağlıklı bir yapıya ve işlerliğe kavuşturabilir. Bu modül keman çalan, keman çalmaya ilgi duyan herkese çalışmalarında yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır, faydalı olmasını dileriz. 1

6 2

7 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Bu faaliyet sonunda uygun ortam ve donanım sağlandığında tekniğine uygun olarak keman konumlarını çalabileceksiniz. ARAŞTIRMA Keman çalmada konum ne demektir ve kaç şekilde incelenir? Araştırınız. Kemanda perdeler kaç çeşittir? Araştırınız. Kemanda konum ve durum arasındaki farkı araştırınız. Keman çalmada durumlar nelerdir? Araştırınız. Egzersiz çalışmaları yaparken nelere dikkat edilir? Araştırınız Kemanı akort edilirken inceleyiniz. 1. KEMAN ÇALMADA KONUMLAR Keman çalarken sol elin keman sapında konulduğu ya da bulunduğu yere, sol el bu yerde iken tuşede parmakların basmasıyla kullanılan alan parçasına konum denir. Öyleyse keman çalmada konum (pozisyon) denince hemen akla, sol elin keman sapında bulunduğu yer ve sol el bu yerde iken tuşede kullanılabilen alan gelmelidir. Tuşenin tümüyle ve etkin olarak öğrenilip kullanılabilmesi gereğiyle sol elin saptaki yerleriyle tuşedeki kullanım alanları dizgeleştirilmiştir. Kemanın sapı ve tuşesi, çalmadan somut olarak gözlenemeyen fakat çalarken ayrımsanabilen (fark edilebilen) yapay bölümlere ayrılmıştır. Bu bölümlerin tümüne konumlar dizgesi (sistemi) denir. Bu dizge temel olarak dokuz konumdan oluşur. Bunlar alt konumlar, orta konumlar ve üst konumlar diye adlandırılabilecek olan üç kümede toplanır. Buna göre birinci, ikinci, üçüncü konumlar alt konumları; dördüncü, beşinci, altıncı konumlar orta konumları; yedinci, sekizinci ve dokuzuncu konumlar da üst konumları oluşturur. Ayrıca birincinin gerisinde yarımcı, dokuzuncunun ötesinde de onuncu ve hatta on birinci konumların bulunduğunu belirtmekte yarar vardır. Öte yandan konumlar tek sayılı ve çift sayılı olmak üzere iki kümede de toplanabilir. Buna 1., 3., 5., 7.ve 9. konumlar bir kümeyi; 2, 4., 6.ve 8. konumlar diğer kümeyi oluşturur. 3

8 1.1. Kemanda Doğal (Naturel) Perdeler Şekil 1.1: Perdeler 4

9 1.2. Keman Çalmada Durumlar Şekil 1.2: Notaların perdedeki yerleri Belli bir konumda iken parmaklar, tuşe ya da belli bir tel üstünde ve her biri aynı tele dönükken birbirlerinden belli uzaklıklarda durur. İster tuşe ya da telde isterse tuşe ya da tel üstünde, nerede durursa dursun, eğer aynı tele dönük ve tele aynı yakınlıkta iseler parmaklar arasındaki uzaklıklar, parmak uçları arasındaki uzaklıklara bakılarak kolayca görülebilir. Parmaklar ya da parmak uçları arasındaki aralıklar, parmak uçlarının tele basan bölümlerinin orta noktaları arasındaki uzaklıklarla belirlenebilir. Parmakların tuşe ya da tel üstündeki duruş ve dizilişleriyle parmak uçları arasındaki aralıkların tümüne birden durum denir. Sol el parmak uçlarının birbirlerine olan uzaklıklarının istemli olarak değiştirilmesiyle çeşitli durumlar oluşturulur. Kendiliğinden oluşan durum ile istemli olarak oluşturulan durumlar sol el parmaklarının doğru, düzenli ve etkili biçimde kullanılabilmesi gereğiyle dizgeleştirilmiştir. Bu dizgeye durumlar dizgesi denebilir. Bu dizgeyi oluşturan durumların ilki doğal durum dur. Onu sırasıyla birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci, altıncı vb. durumlar izler. 5

10 Doğal Durum Doğal durum, sol el parmaklarının her biri aynı tele dönük ve tele aynı yakınlıkta durduklarında kendiliğinden oluşan durumdur. Bu durumda genellikle işaret parmağı orta parmaktan ayrık; orta parmak, yüzük parmağı ve serçe parmak birbirleriyle bitişik gibi durur. Parmaklar birinci durumda, doğal durum da la teline sırayla düşürüldüklerinde çok yaklaşık olarak x x x x x biçiminde gösterilebilecek aralıklar oluşur Bu gösterimde her çarpı işareti, tele düşürülen belli bir parmağın tele değen ya da basan bölümünün orta noktasını simgeler. Gösterimde boş tel 0, işaret parmağı 1, orta parmak 2, yüzük parmağı 3, serçe parmak 4 sayısıyla belirtilir. Buna göre boş tel-birinci, birinci-ikinci parmak aralıkları büyük ikili 8 tam ses); ikinci-üçüncü, üçüncü-dördüncü parmak aralıkları küçük ikili (yarım ses) aralığındadır. Bu aralıklar düzenine göre la telin deyken 0. parmak (boş tel) la, 1. parmak si, 2. parmak do diyez, 3. parmak re, 4. parmak mi bemol seslerini verir. Öyleyse birinci konumda, doğal durum da la telinde elde edilen sesler sırasıyla la, si, do diyez, re, mi bemoldür Solaklarda Duruş ve Tutuşlar Şekil 1.3: Durumlar Sağ yerine sol elini kullananlar için solaklık keman çalmayı engelleyici bir özellik değildir. Kemanın nasıl çalınacağı temelde keman ve yayın nasıl tutulacağıyla ilişkilidir. Keman ve yayın nasıl tutulacağı ise ilkin solak olup olmamaya sonra da solaklığın derecesine bağlıdır. Solak olmayanlar keman ve yayı bundan önceki bölümlerde tanımlanan biçimlerde tutar. Solakların tutuşu ise öbürlerinkine göre yalnızca tutuşlara katılan öğeler açısından ayrımlılık gösterir. Bu ayrımlılık tam solaklıktan az solaklığa doğru değişebilir. Solaklar kemanı genellikle solak çalar. Ancak kimi solaklar kemanı solak olmayanlar gibi de çalabilir. Bu nedenle solaklarla keman eğitimine ilkin öbürleriyle başlandığı gibi başlamada yarar vardır. Solak olmayan duruş ve tutuşlar belirli bir süre denenir eğer sağlıklı bir öğrenme olmuyorsa solak tutuşlarla eğitim sürdürülür. Deneme süresi solaklığın derecesine göre ayarlanabilir. Kemanı solak çalanlar, yayı sol el ile kemanı da sağ omuz üzerine koyarak tutar. Böylesi tutuşlarda keman çalmaya solak çalma denir. Kemanın solaklığın doğasına uygun 6

11 olarak doğru, temiz, dengeli, etkili ve verimli bir biçimde çalınabilmesi için birtakım koşulların yerine getirilmesi gerekir Kemanın Solaklığa Uyarlanması Kemanın tel düzeni ve bas balkon, çenelik, omuzluk vb. öğeler bakımından solak insanın yapısına uyarlanır. Solak insanın yapısına uyarlanmış bir kemanda mi teli olağan kemandaki sol telinin yerindedir. Onu sırasıyla la, re, sol telleri izler. Ses eşiğinin duruşu, bas balkonun yeri bu tel düzenine göre ayarlanır. Çenelik, tel takacağının sağ yanına alınır. Solakların çenelik ve omuzlukları da öbürlerininkinden biraz farklıdır. Bunlar da solaklığa göre biçimlendirilir Solaklarda Duruşlar Solak olmayanların duruşlarına ilişkin ilkeler, solakların duruşlarında da geçerlidir. Aralarında belirgin herhangi bir ayrıcalık yoktur Solaklarda Yay Tutuşu Solaklarda yay sol el ile tutulur. Sağ el ile yay tutuşa ilişkin ilkeler sol el ile tutuşta da geçerlidir Solaklarda Keman Tutuşu Omuzluk, solaklığın yapısına uygun biçimde kemana takılır. Keman, düğmesi boyna omuzluk omuza değecek biçimde sağ omuz önüne getirilir, konur. Baş yaklaşık 45 derecelik bir açı yaparak sağ omuza doğru çevrilir. Çene, çeneliği kavrar. Sağ el aşağı indirilip sarkıtılır. Böylece solaklığın yapısına uygun bir keman tutuş gerçekleştirilmiş olur. Elin, parmakların ve yayın konum ve durumlarına ilişkin olarak belirtilen ilkeler solaklar içinde geçerlidir. 7

12 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Keman konumlarını çalınız. İşlem Basamakları Kemanı belli bir konumda çalınız. Tek konumda kalarak yay çekişi yapınız. Yay çekerek la, si, do seslerini çıkarınız. Yay çekerek re, mi seslerini çıkarınız. Konum değiştiriniz. Keman çalarken durum çalışması yapınız. Doğal durum çalışması yapınız. Öneriler Sol el ve başparmağınızı sapta hep aynı yerde tutunuz. Parmaklarınızı tuşede hep aynı alanda basınız. Seslerin entenasyonsuz çıkmasına özen gösteriniz. Sol el ve başparmağınızı hep aynı yerde tutmayıp yer değiştiriniz. Seslerin entenasyonsuz çıkmasına özen gösteriniz. Parmaklarınızı tuşede hep aynı alana değil, değişik alanlara basınız. Sol el parmak uçlarının birbirlerine olan uzaklıklarını değiştiriniz. Sol el parmaklarınızı doğru, düzenli ve etkili biçimde kullanınız. İşaret parmağınızı, orta parmaktan ayrık tutup orta parmak, yüzük ve serçe parmağınızı birbirleriyle bitişik tutunuz. KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Kemanı belli bir konumda çaldınız mı? 2. Tek konumda kalarak yay çekişi yaptınız mı? 3. Yay çekerek la, si, do seslerini çıkardınız mı? 4. Yay çekerek re, mi seslerini çıkardınız mı? 5. Konum değiştirdiniz mi? 6. Keman çalarken durum çalışması yaptınız mı? 7. Doğal durum çalışması yaptınız mı? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 8

13 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. ( ) Kemanda durum, sol elin pozisyonuna göre belirlenir. 2. ( ) Konumlar dizgesi 8 konumdan oluşur. 3. ( ) Kemanın sapı ve tuşesi somut olarak bölümlere ayrılmıştır. 4. ( ) Sol el parmak uçlarının birbirlerine olan uzaklıklarının istemli olarak değiştirilmesiyle çeşitli durumlar oluşturulur. 5. ( ) Keman eğitimine doğal durum da başlanır. 6. ( ) Kemanda perdeler üç konumda incelenir. 7. ( ) Elin, parmakların ve yayın konum ve durumlarına ilişkin olarak belirtilen kurallar solaklar için geçerli değildir. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız konularla ilgili konuyu tekrarlayınız. Başarılıysanız bir sonraki bölüme geçiniz. 9

14 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ-2 Bu faaliyet sonunda uygun ortam ve donanım sağlandığında tekniğine uygun olarak kemanda parmak pozisyonları ve makam çalışmaları yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Keman üzerinde parmak kullanım pozisyonlarını araştırınız. Notalara göre kaç çeşit pozisyon vardır? Araştırınız. Kemanda kullanılan makamları araştırınız. 2. KEMANDA PARMAK POZİSYONLARI VE MAKAM ÇALIŞMALARI 2.1. Doğal Durum La Teli Şekil 2.1: Parmakların konumu 10

15 2.2. Durum 2.3. Re Telindeki Pozisyonlar Şekil 2.2: Parmakların konumu Şekil 2.3: Re telindeki pozisyonlar 11

16 2.4. Mi Telindeki Pozisyonlar 2.5. Sol Telindeki Pozisyonlar Şekil 2.4: Mi telindeki pozisyonlar Şekil 2.5: Sol telindeki pozisyonlar 12

17 2.6. İki Değişik Pozisyon Sol Diyez Sesi Şekil 2.6.1: Sol diyez sesi Si Bemol Sesi Şekil 2.6.2: Si bemol sesleri 13

18 2.7. La Telinde Çalışmalar, Yayın Kullanılması 2.8. Dörtlükleri Bağlı Çalma Şekil 2.7: La telinde yay ile çalışmalar Şekil 2.8: Dörtlükleri bağlı çalma 14

19 2.9. Sekizlikleri Bağlı Çalma Şekil 2.9: Sekizlikleri bağlı çalma Sekizlikleri İkişer Bağlı Çalma Şekil 2.10: Sekizlikleri ikişer bağlı çalma 15

20 2.11. Sekizlikleri Ayrı Ayrı Çalma Şekil 2.11: Sekizlikleri ayrı-ayrı çalma Noktalı Dörtlük ve Sekizliklerin Çalınışı 16

21 Şekil 2.12: Noktalı dörtlük ve sekizlikleri çalma Üç Vuruşlu Ölçülerde Yayın Kullanımı Şekil 2.13: Üç vuruşlu ölçülerde yay kullanımı 17

22 Bütün Yay Şekil 2.14: Bütün yay kullanımı Kemanda Yerinde Uşşak Makamı Perdeleri Şekil 2.15: Uşşak makamı perdeleri 18

23 Uşşak Makamı Dizisi Sanat müziğinde donanım si perdesi her ne kadar I koma ile gösterilirse de özellikle inici nağmelerde iniş cazibesine göre bu perde 1-2 koma daha pes basılır. Karar sesi la (dügâh) perdesi olan uşşak makamının dizisinde bulunan perdeler kalından inceye doğru; la (dügâh), si bemol (segâh), do (çârgâh), re (neva), mi (hüseyni); fa (acem), sol (gerdaniye), lâ (muhayyer) dir. Doğal diziye çok yakın gözükse de si perdesinin koma alması kulakta değişik bir çeşni yaratır. Kaldı ki nazarı hesaplar da si perdesi her ne kadar I koma bemol (segâh) olarak gösterilse de makamın icrâsında ezginin iniş çıkış cazibesine göre bu perde bir iki koma daha pes basılır. Türk müziğinde kullanılan birçok perde Batı müziğinde mevcut değildir. Uşşak makamı donanımında gösterilen segâh perdesi de Batı müziğinde kullanılmayan bir perdedir. Bu açıdan Batı müziğine uyarlı sabit perdeli gitar, piyano, mandolin vb. gibi çalgılarda Türk müziğinin birçok makamını seslendirmek mümkün değildir. Ancak perdesi sabit olmayan (tuşesinde misinayla sarılmış ya da madeni) için keman Türk müziğini seslendirmeye müsait ideal çalgılardan biri olmuştur Kemanda Yerinde Hüseyni Makamı Perdeleri Hüseyni Makamı Dizisi Sanat müziğinde donanımı si perdesi her ne kadar 1 koma ile gösterilirse de özellikle inici nağmelerde iniş cazibesine göre bu perde 1/2 koma daha pes basılır. Şekil 2.16: Hüseyni makamı perdeleri Karar sesi lâ (dügâh) perdesi olan hüseyni makamının dizisinde bulunan perdeler kalından inceye doğru; la (dügâh), si bemol (segâh), do (çârgâh), re (neva), mi (hüseyni), fa diyez (eviç) ya da fa (acem), sol (gerdaniye), la (muhayyer) dir. Uşşak makamından farklı olarak ince seslere inildiğinde acem sesi yerine eviç (fa diyez) perdesi karakteristik özelliklerinden biridir. Nazari hesaplarda si perdesi her ne kadar 1 koma bemol (segâh) olarak gösterilirse de makamın icrâsında, uşşak makamında olduğu gibi ezginin iniş çıkış cazibesine göre bu perde bir iki koma daha pes basılır. 19

24 Uşşak makamı ile ilgili eserler seslendirilirken uygulandığı gibi si (buselik) perdesi yerine parmak biraz daha yukarı basmalıdır. Yeni öğrenenler için sesleri yeterince tanıyana kadar parmağın ne kadar yukarı kaydırılacağı gözle de yaklaşık hesaplanabilir. Eviç perdesi (fa diyez) diziye değişik bir tat katar. Hüseyni makamının uşşak makamından farklı olarak güçlü sesi mi (hüseyni) perdesidir. Uşşak makamında güçlü ses re (neva 9) perdesidir. 20

25 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki egzersizi çalışınız. Çıkaramadığınız sesleri öğretmeninize danışarak öğreniniz. Egzersizi ilk olarak öğretmenizle birlikte, ikinci ve üçüncü çalışmayı tek başınıza çalmaya gayret ediniz. İşlem Basamakları Öneriler Sesi kemanın inceden kalına doğru 2. La (dugâh) perdesini (sesi) seslendiriniz. teline parmak basmadan boş olarak yay sürterek çıkarınız. İşaret parmağınızı tele gerekli yerde Si (bûselik) perdesini seslendiriniz. düşürerek seslendiriniz. Diğer parmakları tele dokundurmayınız. Sesi yüzük parmağı ve serçe Do diyez (nim hicaz) perdesini parmağınızı tele dokundurmadan orta seslendiriniz. parmakla çıkarınız. Yüzük parmağınızı tele düşürünüz. Re perdesini (neva) seslendiriniz. Serçe parmağınızı tele dokundurmayınız. Serçe parmağınızı tele düşürünüz. Mi bemol (nim hisar) perdesini Serçe parmak zayıf olduğundan sesleri seslendiriniz. güçlü çıkarmak için bol bol parmak çalışması yapınız. Fa perdesinin donanım gereği diyez olarak seslendirileceğine dikkat ediniz. Noktalı dörtlük ve sekizlikleri çalınız. Seslendirmeyi re telinde yapınız. La perdesi la teline parmak basmadan Dörtlükleri bağlı çalınız (bk. Şekil 2.8). boş tele yaya sürtmekle seslendirilir. 21

26 Bu kuralı her zaman aklınızda bulundurunuz. Si perdesi la telinde doğal durumda 1.parmakla, do diyez sesi 2.parmakla seslendirilir. Bu kuralı unutmayınız. 3. aralıktaki diyez işareti do perdesinin Sekizlikleri bağlı, ikişer ve ayrı ayrı diyez olarak kullanılacağını ifade eder. çalınız. Unutmayınız. Uşşak ve hüseyni makamı perdelerine Sesleri doğru ve temiz çıkarınız. çalışınız. KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. 1. Değerlendirme Ölçütleri La perdesini seslendiriniz mi? 2. Si perdesini seslendirdiniz mi? 3. Do diyez perdesini seslendirdiniz mi? 4. Re perdesini seslendirdiniz mi? 5. Mi bemol perdesini seslendirdiniz mi? 6. Noktalı dörtlük ve sekizlikleri çaldınız mı? 7. Dörtlükleri bağlı çaldınız mı? Sekizlikleri bağlı,ikişer ve ayrı ayrı çaldınız mı?. Uşşak ve hüseyni makamı perdelerine çalıştınız mı?. Evet Hayır DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 22

27 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. ( ) La perdesine dügâh da denilir. 2. ( ) Si perdesi işaret parmağını tele gerekli yerde düşürerek seslendirilir. 3. ( ) La telinde 3. numara işaret parmağını gösterir. 4. ( ) Sol telinde üç adet pozisyon vardır. 5. ( ) La perdesi la teline parmak basmadan boş tele yay sürmekle seslendirilir. 6. ( ) Si perdesi La telinde doğal durumda I. parmakla, Do diyez sesi 2. parmakla seslendirilir. 7. ( ) Uşşak makamı ve hüseyni makamı perdeleri aynıdır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise Modül Değerlendirme ye geçiniz. 23

28 MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Bu modül kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz Değerlendirme Ölçeği Keman çalmada konumları biliyorum. Keman çalarken doğal perdeleri çıkarabiliyorum. Kemanda temel müzik bilgileri ve solfej bilgisine sahibim. Kemanı akort edebiliyorum. Keman ve yayın kullanımı hakkındaki bilgileri uygulamaya geçirip el, kol ve parmaklarıma alışkanlık kazandırabiliyorum. Parmak kullanım pozisyonlarını biliyorum. Dörtlükleri bağlı çalabiliyorum. Sekizlikleri ikişer ve ayrı ayrı çalabiliyorum. Evet Hayır DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz. 24

29 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ-1 İN CEVAP ANAHTARI Doğru Yanlış Yanlış Doğru Doğru Doğru Yanlış ÖĞRENME FAALİYETİ-2 NİN CEVAP ANAHTARI Doğru Doğru Yanlış Yanlış Doğru Doğru Yanlış 25

30 KAYNAKÇA KAYNAKÇA AKBULUT H. Hüseyin, Keman Öğretim Yöntemleri, Filarmoni Sanat, Ocak, ÇİMEN Turhan, Keman Çalma Tekniğine Genel Bakış, Ankara, Gazi Eğitim Enstitüsü Müzik Bölümü, GÜNAY Edip ve Ali UÇAN, Keman Eğitimi Üzerine Görüşler, Filarmoni Sanat, Ankara, Temmuz, KARAHASAN Temel Hakkı, Keman Metodu, Yöntem Musiki Yayınları, İstanbul, GÜNAYDIN Edip, Keman Eğitimi 1, Ankara,