Sayın Bakanım, Yükseköğretim Kurumuna hoş geldiniz, onur verdiniz. Daha önce üyesi olarak önemli hizmetler verdiğiniz bu kurumda sizi Türkiye

Transkript

1 Sayın Bakanım, Yükseköğretim Kurumuna hoş geldiniz, onur verdiniz. Daha önce üyesi olarak önemli hizmetler verdiğiniz bu kurumda sizi Türkiye Cumhuriyeti devletinin Maliye Bakanı olarak ağırlamaktan sevinç ve gurur duymaktayız. Ve siz üniversitelerimizin değerli rektörleri ve değerli hocalarını sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Hepiniz hoş geldiniz. Sayın Bakanım, Bugünkü beraberliğimizin ana konusu olan üniversite hastaneleri ile ilgili görüşlerimi sunmadan önce Yeni YÖK olarak yaptığımız çalışmalardan, hepsinden değil, sadece son zamanlarda gerçekleştirdiklerimizden birkaç cümle ile söz etmek isterim: Sayın Bakanım ve Değerli Hocalarım, Son zamanlarda üniversitelerin temel değerlerini, toplumdaki özenli ve özellikli yerlerini belirleyen unsurlarını akademide ve kamuoyu önünde tartışıyoruz. Yükseköğretimle ilgili önemli hareket noktalarımızdan birisi yükseköğrenimin ve fonksiyonlarının tek bir tanımın olmamasıdır. Bu durumun sonuçlarından birisi tabii olarak üniversiteler için çeşitlilik kavramının önemidir. Bilgiyi üretme ve bilgiyi dağıtma temel misyonu çerçevesinde odaklaşmak üzere, değişik üniversite kavramları inceliyoruz. Üniversiteler kendi kimliklerini, misyonlarını, hedeflerini tanımlamalı ve sentezler oluşturmalıdır, düşüncesindeyiz. Bu düşünceden hareketle misyon farklılaşması kavramını önce tartışmaya açtık ve şimdi de uygulamaya koyduk. Üniversitelerimizin bölgesel kalkınmaya katkılarının arttırılmasına yönelik bir süreç başlattık. İsteğimiz üniversitelerimizin kendi öne koydukları misyonlarını gözden geçirmeleri, kurumsal farklılık ve çeşitliliğe yönelmeleri, üniversite olmanın şümullü yapısından uzaklaşmadan belli alanlarda temayüz etme gayreti içinde olmalarıdır. İnanıyoruz ki üniversitelerimiz şümullü, bilimi bütünüyle kuşatıcı tutumundan vazgeçmeden farklı değerler üretebilir ve birbirinin kopyası üniversite trendini durdurabiliriz. Bu adım, yani misyon farklılaşması kavramı büyük hevesle kurduğumuz kalite kurulu ile birleştiğinde inşallah Yükseköğretimde önemli yapısal değişim sürecini başlatacaktır. Kalite Kurulu yükseköğretimin çıktılarının program bazında ve idari olarak durumunun tespitinde, niteliğine dair değerlendirmelerde bulunacaktır. Ve biz bu süreci kendi mevzuatımızda bir kurul olarak geçtiğimiz aylarda tamamladık. Bu kurulun karar alma süreçlerinin bağımsız olmasına özen 1

2 gösteriyoruz. Fakat bizim istediğimiz bu Kurulun bizden bağımsız bir yapıya yasa ile kavuşmasıdır. Bakanlığınızın bu husustaki desteklerinizi biliyoruz ve size teşekkür ediyoruz. Sayın Hocalarım Aslında tüm dünyada üniversiteler, hangi nispette gerçekleştiği bir tarafa, yerel kültür dağıtımının bir unsuru, bir tartışma platformu ve uzmanlık kaynağı olarak görülmektedirler. Üniversitelerin eğitim, araştırma ve topluma hizmet şeklinde ezbere dayalı bir vardır. Bu üç işlev aslında birbirinden farklı ve bağımsız değildir. Fakat toplumların mükemmeliyet merkezleri olan, olması gerek üniversiteler, asıl işlevleri olan topluma hizmetin topluma önderlik yapmaya, toplumsal liderlik yapmaya evrildiğinde gerçek kimliklerine kavuşurlar ve işte o zaman toplum için var olma gerçekliği tezahür eder, düşüncesindeyiz. Sayın Bakanım, bugünkü toplantı konumuza dönersek; Bilindiği gibi Sağlıkta Dönüşüm Programı herkes için ulaşılabilir, nitelikli, sürdürülebilir sağlık hizmetinin etkili, kaliteli ve hakkaniyete uygun bir şekilde verilmesi kavramını ifade etmektedir. Türkiye bu konuda gerçekten başarılı olmuştur ve bu başarının ana kriterleri sayılan bebek ölüm hızı, anne ölüm hızı gibi kavramlarda OECD ülkeleri seviyesine ulaşmıştır. Ancak, bütün bu başarılara rağmen, sağlıkta dönüşüm programının ana aktörleri olan tıp doktorlarını ve tüm sağlık çalışanlarını eğittiğimiz üniversite hastanelerinde yoğun sorunlar yaşamaktayız. Ülkemizde bütçeden sağlık hizmetlerine ayrılan pay 2002 den bu yana 5.5 kat artarak 75 milyar civarına ulaşmıştır. Sağlık hizmet düzeyimizin iyileşmesinde ve programın başarıya ulaşmasında önemli etkisi olan bu artışa rağmen üniversite hastanelerinin hemen hepsi ürettikleri hizmetin karşılığını alamamaktan kaynaklanan borç yükü altındadırlar. Sadece, üniversite hastanelerinde yapıldığı için, fatura edilemeyen hizmetler nedeni ile bile üniversite hastanelerimiz kronik ve önlenemeyen negatif bilançoya doğru gitmektedirler. Son beş yılda 2.7 misli bir artışla, bu hastanelerde tedarikçilere borçların 1.4 milyardan 3.8 milyara sıçramasına yol açmıştır. Bu ekonomik değerlendirmelerin yalnızca para ile ölçülen tespitler şeklinde algılanmamasını rica ederim. Bu durumun sağlık eğitimine de olumsuz etkileri olmaya başlamıştır. Bütün bu riskler verdiğimiz eğitimin kalitesinde olumsuzluklar yaratmadan sorunlara hep birlikte ve acil 2

3 olarak çözüm bulabileceğimize inanıyor ve bir iki madde ile bazı sorunlara işaret etmek istiyorum. Bugün için nitelikli ve komplike sağlık hizmetlerinin büyük kısmını sunan üniversite hastaneleri hizmet sundukça zarar eden ve borçlanan kurumlar haline gelmiş, basit ve kısa süren işlemlere ağırlık vermeye yönelmek zorunda kalmışlardır. Bildiğiniz gibi sağlık hizmetlerinin bedelinde (SUT fiyatlarında) dokuz yıldır artış olamamıştır. Hâlbuki: Kamuya gelen genel mali yükler, Üniversite hastanelerine özgün yeni ilave mali yükler (denge tazminatı, nöbet ücretleri, asgari ücret artış farkı gibi...) Tıbbi malzemelerdeki büyük ücret artışları, dövizdeki artış gibi nedenlerle son derece önemli olan üçüncü basamak hizmetlerinin sunulmasında yoğun güçlükler yaşanmaktadır. Yakinen takip ettiğinize emin olduğum, defalarca bizlerden dinlediğiniz talep ve önerilerimizi, konunun en yakın alakadarları olan sayın rektörlerimiz ve dekanlarımızın da hazır bulundukları bu toplantıda YÖK bünyesinde bir kez de size ben iletmek istedim. Çünkü bütün bu aksaklıklar ve sıkıntılar, hepimizin göz bebeği gibi gördüğümüz ve yetiştirmekte olduğumuz geleceğin hekimlerinin mesleki niteliklerini de çok yakından ilgilendiriyor. Sayın Bakanım 21. yüzyılın başlarında 3. Nesil tıp eğitimini ve sağlık hizmetlerini profesyonel yetkinlik ve global bilgiye dayalı performans temelli yaklaşım yürütmektedir. Tıp fakültelerinde bu eğitimin verildiği yer üniversite hastaneleridir. Bu hastanelerin bünyesinde kurulan onlarca araştırma merkezlerimiz medikal Ar-ge çalışmalarını ve innovatif düşünceyi besleyen kurumlarımızdır. Uzmanlarımızı buralarda yetiştirmekteyiz. Tabii ki tıp eğitimini verirken eğitim araştırma dengesini ve eğitim hizmet dengesini özenle korumamız gerekiyor, bunun bilincindeyiz. Sayın bakanım, 3

4 Ülkemizde 64 ü devlet üniversitesinde ve 29 u vakıf üniversitelerinde olmak üzere toplam 93 tıp fakültesi var. Fakültelerde öğrenci sayımız 52 bin ve öğretim üyesi sayımız 12 bin civarında, Türkiye de ki hekim sayısı 130 bin dolaylarındadır. Bu sayının 28 bin 500 ü üniversitelerimizde görevlidir. Bu fakültelerin yeni açılanlarında sıkıntılı süreçler yaşandığını bilmekteyiz. Buralarda alt yapı sorunu kadar öğretim üyesi bulmakta da yoğun zorluklar yaşamaktayız. Sürecin aşılmasında gelişmiş üniversitelerimizin özellikle temel bilimler alanlarında doktora programlarını ciddiyetle gözden geçirmelerini önemle diliyoruz. Sağlık Bakanlığı 2015 verileri; Türkiye de hastanelere yatan hastaların yüzde 15 inin, polikliniğe başvuranların da yüzde 8 inin üniversite hastanelerinde tedavi olduğunu göstermektedir. Bu hastaların neredeyse tamamı başka hastaneler sonrası başvurulan son noktadır. Bu çerçevede, bilmekteyiz ki üniversite hastanelerimiz diğer sağlık kuruluşlarında tanı, tedavi ve izlemi yapılmayan hastalara hizmet sunan kurumlar niteliğindedir. Dolayısıyla, bu kurumların işlem hacmi ve doğal olarak işlem maliyeti diğer hizmet sunan kuruluşlar ile farklılık gösterebilmektedir. Bu çerçevede devlet üniversite hastanelerinin başlıca sorunlarına çözüm önerileri olarak ilk aşamada akla gelen muhtemel çözüm önerileri şunlardır: 1. Başta özellikli sağlık işlemleri olmak üzere SGK tarafından ödenen tıbbi işlem fiyatlarının (SUT) gözden geçirilmesi 2. Üniversite Hastanelerinde yoğun yaşanan uzman hekim, araştırma görevlisi ve özellikle hemşire ve diğer yardımcı sağlık personeli açığının kapatılması: 3. Denge Tazminatının Özel Bütçeden karşılanması 4. 4B li çalışan maaşlarının ve hizmet alım bedellerinin Özel Bütçeden karşılanması 5. Sağlık Bakanlığı üzerinden tıbbi malzeme temini 6. Hastanelerde yeni teknolojileri çağdaş ve modern anlayışla halkın hizmetine sunabilmeleri, eğitim araştırma hizmetlerini daha kaliteli verebilmeleri için tıbbi cihaz ve teçhizat için yeterli desteğin sağlanması. Elbette üniversite hastanelerinin de yasal zemininin yeniden tespiti ve etkin ve verimli yönetişim modelinin ortaya konması da eş zamanlı olarak düşünülmelidir. Sayın bakanım, 4

5 Aslında özetle talebimiz, üniversite hastanelerinin kimliğini koruyan ve verdiği ciddi hizmetlerin önemini ortaya koyan bir anlayışla, kaliteli eğitim ve sağlık hizmetlerinden ödün vermeyen yeni bir kaynak yönetiminin ortaya konulmasıdır. Bütün bu taleplerimiz yanında, hocalarımızın huzurunda hakşinaslık icabı zikredeceğimiz bir husus da var. Üniversitelerin hem öğretim üyesi dışındaki öğretim elemanı kadrolarındaki hem de idari kadrolarındaki ciddi artışlar için size bir daha teşekkür etmek isteriz. Kadrolardaki bu artış üniversitelerimizi rahatlamasına katkı sağlayacak, özellikle misyon farklılaşması ve öncelikli alanlar konseptimize ciddi yarar sağlayacaktır. Bakanlığınızla temas eden akademik konularda inisiyatif almanız ve katkılarda bulunmanız bizleri son derece memnun etmektedir. Devlet üniversite hastanelerinin sorunlarına da aynı girişimci ve pratik yönteminizle yaklaşacağınıza eminiz ve umutluyuz. Sonuç olarak, devlet üniversite hastanelerinin sorunlarını bugün akademideki bütün paydaşları ile burada samimi bir ortamda siz sayın Maliye Bakanımızla tartışma fırsatı verdiğiniz için teşekkür ederiz. Bu toplantının da kaliteli sağlık insan gücü yetiştirilmesinin sağlanması ve toplumsal refahın yükseltilmesi anlamında önemli katkılar koymasını ümit ediyorum. Teşrifleriniz nedeniyle hepinize teşekkür eder saygı ile selamlarım. 5