İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE ELEKTRİK TESİSLERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ VE İLK YARDIM 1.1 İŞ GÜVENLİĞİ KAZA 18

Transkript

1 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE ELEKTRİK TESİSLERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ VE İLK YARDIM 1.1 İŞ GÜVENLİĞİ İş Güvenliğinin Tanımı İş Güvenliğinin Önemi İş Güvenliğinin Amacı KAZA Kaza Ve Yaralanma İş Kazasını Meydana Getiren Nedenler Güvensiz Hareketler Güvensiz şartlar Yaralanma Şiddetinin Belirlenmesi Kazaların İş Gücüne ve Ekonomiye Etkileri Görünen ( Doğrudan ) Zararlar Görünmeyen (Dolaylı) Zararlar ELEKTRİK KAZALARI GÜVENLİK ÖNLEMLERİ Genel Güvenlik Yapılması Gerekenler Yapılmaması Gerekenler Kişi Güvenliği Yapılması Gerekenler Yapılmaması Gerekenler Tezgâh ve Cihaz Güvenliği Yapılması Gerekenler Yapılmaması Gerekenler Koruyucu Araçlar Solunum Sisteminin Korunması ELEKTRİK ENERJİSİNİN İNSAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ELEKTRİK KAZALARINDA İLK YARDIM 29

2 1.6.1 Ortamın Güvenli Hale Getirilmesi Kazazedenin Hayati Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi Ve Kalp- Solunumun Yeniden Canlandırılması Temel Yaşam Desteği Elektrik Yanıkları Ve Düşmelere Bağlı Yaralanmalarda Yapılacak İlkyardım Korunma 32 Özet 36 Değerlendirme Soruları ÜNİTE İÇ VE DIŞ AYDINLATMA 2.1 AYDINLATMA IŞIK VE AYDINLATMA BİRİMLERİ İÇ AYDINLATMA Işık Akısı Tanımı Aydınlık Şiddeti Tanımı AYDINLATMA ÇEŞİTLERİ Aydınlatmanın Türleri LAMBA ARMATÜRLERİ Akkor Flamanlı ve Gazlı DeŞarj Ampul Armatürleri Tip A Tijli (Sarkıtlı) Armatür Tip B1 Tavan Armatürü Tip B2 Tavan Armatürü Tip C Porselen Kaideli Armatür Tip E Çelik Telli Kafesli Etanş Armatür Tip G Çift Duylu Tijli (Sarkıtlı) Armatür Tip H Atelye Armatürü r Tip J 1 Asma Tavan Armatürü Tip L Etanş Armatür Tip N Avize Armatürü Tip O Aplik Armatürü 45

3 Tip SS1 Spor Salonu Akkor Flamanlı veya Gazlı DeŞarj Ampul Armatürü Projektör Armatürler Acil Aydınlatma Armatürleri İÇ AYDINLATMANIN HESAPLANMASI Aydınlatma Hesabı Önemli Maddelerin Yansıtma Katsayıları En Az Aydınlatma Şiddeti Tablosu Çeşitli Lambaların Güç ve Işık Akıları Tablosu Aydınlatma Hesabı Formülleri DIŞ AYDINLATMA Dış Aydınlatma Hesapları DıŞ Aydınlatmada Aydınlık Şiddeti Değerleri Aydınlatma Araçlarının Özellikleri IŞık Dağılım Eğrisi Bakımından Armatürler Kullanıldıkları Yerlere Göre Dış Aydınlatma Armatürleri _ Yol, KavŞak, Meydan Aydınlatılmasında Kullanılacak Armatürlerin Yerleştirilmesi Düz Yollarda Armatürlerin Yerleştirilmesi Dönemeçler (Virajlarda) Armatürlerin Yerleştirilmesi KavŞaklarda Armatürlerin YerleŞtirilmesi Meydanlarda Armatürlerin Yerleştirilmesi 65 Özet 66 Değerlendirme Soruları ÜNİTE (Y) YERALTI KABLOLARI İLE TESİSAT 3.1. Y KABLOLARININ DÖŞENMESİ Alüminyum İletkenli Yer Altı Kabloları Bakır İletkenli Yer altı Kabloları YVV kablo YE3V Kablo YE3SV(2XSY) Kablo 71

4 YE3SV(2XSY) 20,3/35 kv Kablo [YE3S(AL)E] 89/154 kv Enerji Kablosu KABLOLARIN BİNA DIŞINDA TOPRAK İÇİNE DÖŞENMELERİ Yer Altı Kablolarının Toprak İçine Döşenmesi Kablo Kanalının Hazırlanması Kablonun Kanaldan Döşenmesi Kablonun Kanala Döşeme İşleminde Dikkat Edilecek Hususlar_ KABLOLORIN BİNA İÇİNE DÖŞENMELERİ Yer altı Kablolarının Duvar Üstüne Döşenmesi Yer Altı Kablolarının Tavana Döşenmesi Yer altı Kablolarının Kanal İçine Döşenmesi Y (YERALTI) GARNİTÜRLERİ Kablo Başlığı Tanımı ve Görevi Kablo Başlığı Çeşitleri ve Yapıları Dahili Tip Kablo Başlıkları Harici Tip Kablo Başlıkları Kablo Başlığı Montajı Dahili Tip Kablo Başlığı Montajı Harici Tip Kablo Başlığı Montajı 94 Özet 98 Değerlendirme Soruları ÜNİTE ELEKTRİK ENERJİSİNİN ÖNEMİ VE ÜRETİLMESİ 4.1 ELEKTRİK ENERJİSİNİN ÖNEMİ Ülkemizde Elektrik Tüketimi Hakkında Genel Bilgi ELEKTRİK SANTRALLERİ SANTRALLERİN SINIFLANDIRILMASI TERMİK SANTRALLER Buhar Türbinli Santraller Buhar türbinli santral bölümleri ve görevler 108

5 4.4.2 Nükleer Santraller Nükleer Santrallerin Bölümleri Ve Görevleri Gaz Türbinli Santraller Gaz Türbinli Santrallerin Bölümleri Ve Görevleri Dizel Santraller Dizel Santrallerin Bölümleri Ve Görevleri HİDROELEKTRİK SANTRALLER Akarsu Tipi (Barajsız) Hidroelektrik Santraller Depo Tipi (Barajlı)Hidroelektrik Santraller Med-Cezir (Gel-Git) Hidroelektrik Santraller Depresiyon Hidroelektrik Santraller 124 Özet 125 Değerlendirme Soruları 127 _ 5. ÜNİTE ELEKTRİK ENERJİSİNİN İLETİMİ VE DAĞITIMI 5.1. ENERJİNİN İLETİLMESİ Doğru Gerilimle Enerji İletiminin Alternatif Gerilime Göre Üstünlükleri Doğru Gerilimle Enerji İletiminin Dezavantajları YILDIRIM VE YILDIRIMDAN KORUNMA Yıldırıma Karşı Topraklama Tanımı Yıldırım Topraklama Tesis Elemanları Yıldırıma Karşı Topraklama İşlem Sırası Yıldırıma Karşı Topraklamada Dikkat Edilecek Hususlar ALTERNATİF AKIMLA DAĞITIM Giriş ALTERNATİF AKIMLA DAĞITIM ŞEBEKE ÇEŞİTLERİ Gerilimlere Göre Şebeke Çeşitleri, Tanımları, Standart Gerilim Değerleri Alçak Gerilim Şebekeleri 137

6 Orta Gerilim Şebekeleri Yüksek Gerilim Şebekeleri Çok Yüksek Gerilim Şebekeleri Dağıtım Şekillerine Göre Şebeke Çeşitleri, Tanımları, Prensip Şemaları Dallı (Dalbudak) Şebekeler Ring (Halka) Şebekeler Ağ (Gözlü) Şebekeler Enterkonnekte Şebekeler 141 Özet 143 Değerlendirme Soruları 144 _ 6. ÜNİTE HAVAİ HAT TESİSLERİ 6.1 ELEKTRİK ENERJİSİNİN HAVAİ HAT İLE İLETİLMESİ Havai Hattın Avantaj ve Dezavantajları Avantajları Dezavantajları HAVAİ HAT İLETKENLERİ Yapılarına Göre Çeşitleri ve Özellikleri Bakır İletkenler Alüminyum İletkenler (AAC) Çelik Özlü Alüminyum İletkenler(ACSR) Gerilim Değerlerine Göre Çeşitleri ve Özellikleri Alçak Gerilim İletkenleri AG ( 1000 Volt ) Orta Gerilim İletkenleri (1 KV- 35 KV) Yüksek Gerilim İletkenleri (36 kv 154 kv Arası) Çok Yüksek Gerilim İletkenleri (154 kv tan Yukarısı) İZALOTÖR VE ÇEŞİTLERİ Tanımı ve Görevleri İzolatör Çeşitleri Yapıldığı Malzemenin Cinsine Göre İzolatör Çeşitleri Porselen İzolatörlerle Cam İzolatörlerin Karşılaştırılması_ 159

7 Taşıdığı İletkenin Gerilimine Göre İzolatör Çeşitleri Kullanma Yerlerine Göre İzolatör Çeşitleri Yapılış Tiplerine Göre İzolatör Çeşitleri ve Yapıları DİREKLER VE ÇEŞİTLERİ Görevleri Yapım Gereçlerine Göre Direk Çeşitleri, Görevleri ve Özellikleri Demir Direkler Beton Direkler Ağaç Direkler Kullanım Yerlerine Göre Direk Çeşitleri Durdurucu Direkler Köşede Durdurucu Direkler Taşıyıcı Direkler Köşede Taşıyıcı Direkler Nihayet (Son) Direkleri Branşman Direkleri Tevzi (Dağıtım) Direkleri Geçit Direkleri Gerilimlere Göre Direk Çeşitleri Alçak Gerilimde kullanılan Direkler Orta Gerilimde Kullanılan Direkler Yüksek Gerilimde Kullanılan Direkler Çok Yüksek Gerilimde Kullanılan Direkler TRAFO MERKEZLERİ Yükseltici trafo merkezleri Alçaltıcı ( Düşürücü, İndirici) Trafo Merkezleri açık havada kurulan trafo merkezleri kapalı yerlere kurulan trafo merkezleri direk tipi trafo merkezleri kesiciler Ayırıcılar kesiciler kurmalı tip kesicilerde açma ve kapama havalı tip kesicilerde açama ve kapama 188

8 gazlı kesicilerde açma ve kapama vakumlu kesicilerde açma ve kapama kesicilerde ark söndürme yöntemleri ayırıcılar bölümleri ve özelliği bölümlerine göre ayırıcı çeşitleri monte edildikleri yerlere göre ayırıcı çeşitleri yapı özelliğine göre çeşitleri kumanda şekillerine göre ayırıcı çeşitleri ayırıcı ve kesicilerin bakımı ve kontrolü 205 Özet 206 Değerlendirme Soruları ÜNİTE ELEKTRİK KUMANDA DEVRELERİ 7.1 KUMANDA ELEMANLARI Kumanda Elemanları Yapısı ve Çeşitleri Paket Şalterler Kumanda Butonları sinyal lambaları sınır anahtarları Zaman Röleleri Kontaktörler Röleler Sayıcılar Koruma Rölelerinin Yapı ve Çeşitleri Sigortalar Aşırı Akım Röleleri Asenkron Motorların Çalışması Sırasında Görülen Başlıca Arızalar Gerilim Koruma Rölesi Faz Sırası Rölesi Faz Koruma Rölesi Frekans Koruma Röleleri 232

9 7.2 İLK HARAKET SİSTEMLERİ Motorun Kesik Çalışması Motorun Sürekli Çalışması Motorun Uzaktan Kumandası DÖNÜŞ YÖNÜ DEĞİŞTİRME Buton Kilitlemeli Elektriksel Kilitlemeli MOTORLARA YOL VERME 237 _ Motorun Çalışması Ve Zaman Ayarlı Durması Dirençle Yol Verme 238 Özet 240 Değerlendirme Soruları ÜNİTE ELEKTRİK KUVVETLİ AKIM TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ 8.1 ELEKTRİK KUVVETLİ AKIM TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ Birinci Bölüm Amaç, Kapsam, Dayanak, Uygulama ve Tanımlar İkinci Bölüm Genel Hükümler Üçüncü Bölüm Topraklamalar, Koruma Yöntemleri, Sigorta, Minyatür Kesici ve Kesiciler Dördüncü Bölüm Kuvvetli Akım Elektrik Aygıtları Beşinci Bölüm Elektrik Tesisleri Altıncı Bölüm Elektrik Hatları İLETKEN SALINIM DİYAGRAMI Yedinci Bölüm İşletme Güvenliğine İlişkin Hükümler SEKİZİNCİ BÖLÜM Yürürlüğe İlişkin Hükümler 317

10 CEVAP ANAHTARI 319 SÖZLÜK 320 KAYNAKÇA 326 BİRİMLERİN SEMBOL VE KISALTMALARI 329