, 09.00) CEVAP ANAHTARI

Transkript

1 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Genel Hükümler Dersi Vize Sınav Soruları (Tek Numaralı Öğrenciler 12 Ocak 2016, 09.00) CEVAP ANAHTARI OLAY I Bir fabrikada mühendis olarak çalışan ve patronu tarafından maaşına yapılan zam miktarının yetersizliğinden şikayetçi olan A, fabrikada işçi olarak çalışanların gün içinde sıklıkla kullandıkları asansörün bakımını aylarca yapmaz. Bir gün işçilerden B nin asansörü kullandığı sırada bakımsızlıktan iyice yıpranmış olan asansörün halatı kopar ve asansörün düşmesi sonucu B, hayatını kaybeder. Gürültü üzerine asansörün başına toplanan diğer işçiler, iş arkadaşları B nin hayatını kaybettiğini görür ve büyük bir öfkeye kapılırlar. O sırada öğle yemeğinden dönen A yı gören işçiler, arkadaşlarının ölümünden sorumlu tuttukları A nın üzerine öfkeyle yürümeye başlarlar. Üzerine doğru gelmekte olan kalabalığı gören A, belindeki ruhsatlı tabancayı çıkararak kalabalığın dağılması amacıyla havaya 2 el ateş eder ancak işçiler A nın üzerine yürümeye devam ederler. Kalabalığın iyice kendisine yaklaşması üzerine paniğe kapılan A, tabancasını kalabalığa doğrultarak bütün mermileri bitinceye kadar ateş eder. Mermilerden birinin göğsüne isabet etmesi üzerine işçi C, olay yerinde hayatını kaybeder. Yapılan yargılamada A, fabrikadaki faaliyetlerin her zaman bir tehlike barındırdığını ileri sürerek B nin ölümünden sorumlu tutulamayacağını ifade eder. SORU: Olayda A nın ceza sorumluluğunu suç inceleme yöntemini takip ederek değerlendiriniz. Birinci Olay ( TOPLAM 21 PUAN) I. HUKUKİ SORUN Mühendis A nın, fabrikada işçi olarak çalışanların gün içinde sıklıkla kullandıkları asansörün bakımını aylarca yapmaması sonucunda bakımsızlıktan iyice yıpranmış olan asansörün halatı kopması ve asansörün düşmesi sonucu işçi B nin hayatını kaybetmesi (ihmali davranışla) kasten öldürme veya taksirle öldürme suçlarını gündeme getirebilir. (Suç tipi 1 PUAN) (Sistematik 1 PUAN) (Manevi unsur başlığı altında, bilinçli taksir bulunduğu sonucuna ulaşmış olan öğrenciler suç tipini belirlerken taksirle öldürme suçunu yazmışlarsa da 1 puan verilmiştir.) II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER Öldürme suçu ile korunan hukuki değer yaşam hakkı olup olayda B nin yaşam hakkı korunan hukuki değerdir. (1 PUAN) III. İRDELEME A. SUÇUN UNSURLARI 1. Maddi Unsurlar Konu: Öldürme suçunun konusu yaşayan insandır. Olayda B dir. ( 1 PUAN) Fiil: Öldürmeye elverişli her türlü davranış kasten/taksirle öldürme suçunu oluşturacaktır. Bu bakımdan serbest hareketli suçlardır. Hareket icrai veya ihmali olabilir. Ancak ihmali hareketin icrai harekete eşdeğer olması (neticeyi önlemeye yönelik garantörlüğün bulunması) gerekir. ( 2 PUAN) İhmali ve icrai davranışın eşdeğer kabul edilebilmesi için kişinin belli bir davranışta bulunmak hususunda kanundan, sözleşmeden veya ön gelen tehlikeli hareketten kaynaklanan bir yükümlülüğü 1

2 olmalıdır. Olayda A sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüğünü yerine getirmeyip icrai davranışa eşdeğer bir ihmali davranışta bulunarak bu suçun fiil unsurunu gerçekleştirmiştir. (2 PUAN) c. Netice: Olayda B bakımından ölüm neticesi gerçekleşmiştir. ( 1 PUAN) ç. Nedensellik bağı: Olayda hareket netice bakımından nedenseldir. d. Objektif İsnadiyet: Olayda netice faile objektif olarak isnat edilebilir. e. Fail: Kasten öldürmenin ihmali davranışla gerçekleşmesi özgü suçtur çünkü ancak garantör sıfatına sahip olan kişi fail olabilir. Bkz. fiil unsuru. (2 PUAN) (Öğrenciler, garantörlüğe ilişkin bilgileri buraya yazmışsa da kabul edilmiştir.) f. Mağdur: Mağdur olayda B dir. 2. Manevi Unsur: Olayda A'nın, asansörün işçiler tarafından gün içinde sıklıkla kullanıldığını bilmesine rağmen, sırf patronunun yeterince zam yapmamasına kızgınlık duyarak, aylarca bu duruma kayıtsız kalması nedeniyle ölüm neticesini öngörmesi söz konusudur. Çünkü A, bu asansörün işçiler tarafından gün içinde sıklıkla kullanıldığını bilmektedir. Bu nedenle ölüm neticesi bakımından olası kastın mı yoksa bilinçli taksirinin mevcut olduğu yönünden bir inceleme yapılmalıdır. ( 2 PUAN) Olası kast ve bilinçli taksir bakımından ortak unsur, neticenin öngörülmesidir. Olası kast, öngörülerek ve kabullenilerek hareket edilmesi iken; bilinçli taksir, öngörülerek ancak neticenin istenmeyerek gerçekleştirilmesidir. ( 2 PUAN) Olayda A'nın, asansörün işçiler tarafından gün içinde sıklıkla kullanıldığını bilmesine rağmen, sırf patronunun yeterince zam yapmamasına kızgınlık duyarak, aylarca bu duruma kayıtsız kalması olası kast teşkil etmektedir. A'nın, aylarca bakımını yapmadığı ve gün içinde sıklıkla kullanılan asansörün düşüp ölümlere neden olabileceğini öngörmesi söz konusudur.( 2 PUAN) (Öğrenciler, A tarafından ölüm neticesinin öngörüldüğü ancak bunu istenmediği gerekçesiyle olayda bilinçli taksir bulunduğu sonucuna ulaşmışlarsa da 2 puan verilecektir.) 3. Hukuka Aykırılık Unsuru: Olayda herhangi bir hukuka uygunluk nedeni bulunmamaktadır. B. NİTELİKLİ UNSURLAR Olayda herhangi bir nitelikli unsur bulunmamaktadır. C. KUSUR Olayda A nın, patronu tarafından maaşına yapılan zam miktarının yetersizliğinden şikayetçi olması nedeniyle kusurluluk bağlamında tartışılması gereken husus haksız tahriktir. Haksız tahrik, kişinin haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında kalarak bir suç işlemesidir. (2 PUAN) Ancak A nın maaşına yapılan zam miktarının A tarafından yetersiz olarak değerlendirilmesi bir haksız fiilin varlığını göstermemektedir. Bu nedenle olayda haksız tahrik hükümleri uygulanamaz. (2 PUAN) İkinci Olay ( TOPLAM 22 PUAN) I. HUKUKİ SORUN Kalabalık ve öfkeli bir işçi grubunun kendisine doğru geldiğini görerek paniğe kapılan A nın, tabancasını kalabalığa doğrultarak bütün mermileri bitinceye kadar ateş etmesi ve mermilerden birinin işçi C nin göğsüne isabet etmesi üzerine, C nin olay yerinde hayatını kaybetmesi kasten öldürme suçunu gündeme getirebilir. (Suç tipi 1 PUAN) (Sistematik 1 PUAN) 2

3 II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER Öldürme suçu ile korunan hukuki değer yaşam hakkı olup olayda C nin yaşam hakkı korunan hukuki değerdir. III. İRDELEME A. SUÇUN UNSURLARI 1. Maddi Unsurlar Konu: Öldürme suçunun konusu yaşayan insandır. Olayda C dir. b. Fiil: Öldürmeye elverişli her türlü davranış kasten öldürme suçunu oluşturacaktır. Bu bakımdan serbest hareketli bir suçtur. Olayda A, tabancasını kalabalığa doğrultarak bütün mermileri bitinceye kadar ateş ettiği için öldürme suçunun fiil unsuru gerçekleşmiştir. ( 1 PUAN) c. Netice: Olayda C nin olay yerinde kaybetmesiyle ölüm neticesi meydana gelmiştir. ç. Nedensellik bağı: Olayda hareket netice bakımından nedenseldir. d. Objektif İsnadiyet: Olayda netice faile objektif olarak isnat edilebilir. e. Fail: Kasten öldürme suçu, özgü suç olmadığından herkes tarafından işlenebilen suçlardır. Olayda fail A dır. ( 1 PUAN) f. Mağdur: Öldürme suçunun mağduru öldürülen kişidir. Olayda mağdur C dir. 2. Manevi Unsur Olayımızda kasten öldürme suçu söz konusudur ancak A nın doğrudan kastla mı yoksa olası kastla mı hareket ettiğinin belirlenmesi gerekmektedir. Doğrudan kast, bir suçun maddi unsurlarının bilerek ve isteyerek gerçekleştirilmesi iken; olası kast, suçun maddi unsurlarının öngörülerek ve kabullenilerek gerçekleştirilmesidir. ( 3 PUAN) Somut olayda kastın derecesinin belirlenebilmesi ancak normatif bir değerlendirmeyle yani eldeki mevcut veriler ışığında bir değerlendirmeyle mümkün olabilmektedir. Olayımızı değerlendirdiğimizde, A ile kendisine doğru gelen kişilerle arasındaki mesafenin oldukça azalmış olması ve bu koşullarda A nın tabancasını işçilere doğrultarak bütün mermileri bitinceye kadar ateş etmiş olması, öngörmeyi aşan bir durum oluşturmaktadır. A, bu kişilerden herhangi birine bu kurşunların isabet edeceğini bilerek ve isteyerek ateş etmiş olduğu için öldürme suçunu doğudan kastla işlediğini söyleyebiliriz. ( 2 PUAN) 3. Hukuka Aykırılık Unsuru: Olayda hukuka uygunluk nedenlerinden meşru savunma gündeme gelebilir. Meşru savunmanın saldırıya ve savunmaya ilişkin şartları bulunmaktadır. Saldırıya ilişkin şartlar: i) Haksız bir saldırı bulunmalıdır. ii) Saldırının gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olması gerekir. iii) Kişinin kendisine veya üçüncü bir kimseye ait bir hakka yönelik olması gerekir. Savunmaya yönelik şarlar ise: i) Defetme zorunluluğu ile işlenmesi, ii) Orantılı olması gerekir. (3 PUAN) Olayımızda meşru savunmanın şartları değerlendirildiğinde; bir hakka yönelik bir saldırının gerekli olması bakımından işçilerin, arkadaşlarının ölümünden sorumlu tuttukları A nın üzerine kalabalık bir şekilde ve büyük bir öfkeyle yürümeleri dolayısıyla gerçekleştirilmesi muhakkak bir saldırının bulunduğu söylenebilecektir. ( 2 PUAN) A bu saldırıyı sonlandırmak için öncelikle savunmaya ilişkin şartlardan olan gerekliliği sağlayarak orantılı biçimde öncelikle havaya doğru ateş etmiştir. Ancak saldırının devam etmesi nedeniyle yakın mesafeden tabancasını kalabalığa doğrultarak bütün mermileri bitinceye kadar etmiştir. Orantılılık açısından değerlendirdiğimizde orantılı olmayıp meşru savunmada sınırı aştığını söyleyebiliriz. ( 2 PUAN) 3

4 B. NİTELİKLİ UNSURLAR Olayda herhangi bir nitelikli unsur bulunmamaktadır. C. KUSUR Meşru savunmada sınırın aşılması üç şekilde olabilir: kasten; taksirle; heyecan, korku veya panikle. ( 2 PUAN) Meşru savunmada sınırın mazur görülebilecek heyecan korku veya panik nedeniyle aşılması halinde faile ceza verilmez. Olayda meşru savunmada sınırın mazur görülebilecek heyecan korku veya panik nedeniyle aşıldığı da kabul edilebilir. A, üzerine öfkeli ve kalabalık bir işçi grubunun üzerine yürümesi nedeniyle mazur görülebilecek korku panik içerisinde hareket etmiş olabilir. ( 2 PUAN) Meşru savunmada sınırın mazur görülebilecek heyecan korku veya panik nedeniyle aşılması, bir mazeret nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır. Kişi, bu durumda kusur yeteneğine ve haksızlık bilincine sahiptir ancak içinde bulunduğu özel durum nedeniyle kişiden hukuka uygun davranması beklenememektedir. ( 2 PUAN) OLAY II 17 yaşındaki A, bir gece sokakta yürürken B nin penceresinin açık kaldığını görür ve pencereden içeri girer. A, B nin masanın üzerindeki cep telefonunu alarak evden çıkmak için pencereye yönelir. Ancak gürültü üzerine uyanan B, pencerenin önüne geçerek A yı engellemeye çalışır. A, yanında taşıdığı bıçakla B yi korkutarak pencereden çıkmayı başarır ve kaçmaya başlar. B ise ruhsatlı tabancasını alarak A nın peşine düşer. Komşuların ihbarı üzerine olay yerine gelen polis memuru C, elindeki tabancayla koşmakta olan B yi hırsız zannederek onu kovalamaya başlar. C, dur ihtarında bulunur. Ancak B, ihtarın kendisine değil A ya yapıldığını düşünerek koşmaya devam eder. B nin durmaması üzerine C, havaya bir kez ateş eder. B nin koşmaya devam etmesi üzerine C, B nin hareketli bir hedef olmasını da göz önünde bulundurarak duraklar ve B nin bacaklarına nişan almak suretiyle 1 el ateş eder. Ancak C, hedefi tutturamaz ve mermi B nin sırtına isabet eder. Sırtından vurulan B, olay yerinde hayatını kaybeder. SORU: Olayda A nın ve C nin ceza sorumluluklarını suç inceleme yöntemini takip ederek değerlendiriniz. Birinci Olay ( TOPLAM 17 PUAN) I. OLAY VE HUKUKİ SORUN A tarafından, B nin masanın üzerindeki cep telefonunun alınması ancak B nin engellemeye çalışması üzerine A nın, bıçakla B yi korkutması ve pencereden kaçması dolayısıyla Hırsızlık ve Yağma suçları gündeme gelebilir. (1+1 PUAN) II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER Malvarlığına yönelik haklardır. Olayda B nin malvarlığına yönelik haklardır. III. İRDELEME A. SUÇUN UNSURLARI 1. Maddi Unsurlar Suçun Konusu: Hırsızlık suçunun konu unsurunu başkasına ait taşınır mal oluşturmaktadır. Yağma suçunun konu unsurunu ise başkasına ait mal oluşturmaktadır. Olayda bu tanımlara uyan B ye ait cep telefonu suçun konusudur. ( 1 PUAN) b. Suçun Faili: Hırsızlık ve yağma suçları herkes tarafından işlenebilir. Olayda A suçun failidir. (1 PUAN) 4

5 c. Suçun Mağduru: Hırsızlık suçunun mağduru taşınır malın zilyedidir. Yağma suçunun mağduru ise malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur edilen kişidir. Hırsızlık ve yağma suçlarının mağduru herkes olabilir. Olayda B suçun mağdurudur. ( 1 PUAN) d. Fiil: Hırsızlık suçunun fiil unsurunu, taşınır bir malı zilyedinin rızası bulunmaksızın bulunduğu yerden almak oluşturur. Bulunduğu yerden almak, malın zilyedin hakimiyet alanından çıkarılıp failin tasarruf sahasına sokulmasıdır. ( 2 PUAN) Yağma suçunun fiil unsurunu kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılma oluşturmaktadır. Yağma suçunda da, hırsızlık suçunda olduğu gibi, malın zilyedin hakimiyet alanından çıkarılıp failin tasarruf alanına sokulması gerekir. Ancak bunun söz konusu hukuki değerlere yönelik tehdit veya cebir vasıtasıyla gerçekleştirilmesi gerekmektedir. ( 2 PUAN) Olayda A, B nin evine hırsızlık yapmak amacıyla girmiştir. Telefonu almış ancak henüz zilyedin hakimiyet alanından çıkarıp kendi tasarruf alanına sokamadan, B, uyanıp pencerenin önüne geçerek A yı engellemeye çalışmıştır. A, henüz hırsızlık suçu tamamlanmadan, telefonu alabilmek için bıçakla korkutarak tehditte bulunmuştur. Bu itibarla, başlangıçta hırsızlık suçunun icrasına başlanmış olmakla birlikte, tehdit ile birlikte suç yağmaya dönüşmüştür. Yağma suçunun fiil unsuru gerçekleşmiştir. Yağma suçu bünyesinde hırsızlık suçunu da barındıran bileşik suç niteliğinde olduğundan incelemeye sadece yağma suçu bakımından devam edilmelidir. ( 2 PUAN) e. Netice, Nedensellik Bağı ve Objektif İsnadiyet: Bu suçlar sırf hareket suçu olarak kabul edildiği için yani neticeli bir suç söz konusu olmadığı için bu unsurların incelenmesine gerek yoktur. 2. Manevi Unsur: Yağma suçunun manevi unsuru kasttır. Kast, suçun kanuni tanımında yer alan maddi unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. A, B ye ait olan telefonu, tehditle bilerek ve isteyerek aldığından kasten hareket etmektedir. ( 1 PUAN) 3. Hukuka Aykırılık Unsuru: Olayda hukuka aykırılık ile ilgili bir sorun bulunmamaktadır. B. NİTELİKLİ UNSURLAR Yağma suçunun silahla, işyerinde veya gece vakti işlenmesi nitelikli hal olarak düzenlenmiştir. Bıçak ceza hukuku anlamında silah niteliğinde olduğundan bu nitelikli hal gerçekleşmiştir. Telefon B nin evinden alındığı için bu nitelikli hal de gerçekleşmiştir. Yine suç gece işlendiğinden bu nitelikli halin de gerçekleştiği söylenebilir. Olayda aynı fıkrada yer alan seçimlik birden fazla nitelikli hal gerçekleşmiştir. Bu durumda tek bir ceza artırımı yapılacaktır. Ancak bu husus temel cezanın belirlenmesinde dikkate alınacaktır. ( 2 PUAN) C. KUSUR: A nın 17 yaşında olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla A bakımından yaş küçüklüğü, kusur yeteneğini etkileyen bir sebep olarak karşımıza çıkmaktadır.. Türk ceza hukukunda üç grup yaş küçüklüğü bulunmaktadır. B, üçüncü grup yaş küçüğüdür. Üçüncü yaş grubu yaş aralığıdır. Bu yaş grubu bakımından her halükarda ceza yaptırımı uygulanabilir. Ancak cezada belirli bir oranda indirim yapılır. ( 3 PUAN) İkinci Olay ( TOPLAM 40 PUAN) I. OLAY VE HUKUKİ SORUN Polis memuru C nin B yi hırsız zannederek B nin bacaklarına nişan almak suretiyle 1 el ateş etmesi ancak merminin B nin sırtına isabet etmesi sonucunda B nin hayatını kaybetmesi 5

6 dolayısıyla kasten yaralama, taksirle öldürme veya netice sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçları dolayısıyla sorumlu tutulabilir. (3 PUAN + sistematik 1 PUAN) II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER Yaralama suçu ile korunan hukuki değer kişilerin vücut dokunulmazlığı ve sağlık bütünlüğü olup olayda B nin vücut dokunulmazlığı korunan hukuki değerdir. ( 1 PUAN) Öldürme suçu ile korunan hukuki değer yaşam hakkı olup olayda B nin yaşam hakkı korunan hukuki değerdir. III. İRDELEME A. SUÇUN UNSURLARI 1. Maddi Unsurlar a. Suçun Faili: Suçların her biri herkes tarafından işlenmekte olup fail C dir. ( 1 PUAN) b. Suçun Mağduru: Suçların her biri bakımından suçun mağduru B dir. ( 1 PUAN) c. Suçun Konusu: Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama ve kasten yaralama suçu bakımından suçun konusu insan vücududur. Olayda B nin vücududur. ( 1 PUAN) Öldürme suçunun konusu insandır. Dolayısıyla olayda B dir. ( 1 PUAN) d. Fiil: (Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu bakımından) Yaralama fiilinin üzerine ağır bir netice ortaya çıktığında artık neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan söz edilir. ( 1 PUAN) (Yaralama suçu bakımından) Serbest hareketli bir suçtur. Aşağıdaki neticeleri meydana getirmeye elverişli her türlü hareket. Olayda silahla ateş etmedir. ( 1 PUAN) (Öldürme suçu bakımından) Serbest hareketli bir suçtur. Öldürmeye elverişli olan her türlü hareket fiil unsurunu teşkil eder. Olayda silahla ateş etmedir. ( 1 PUAN) e. Netice: (Yaralama suçu bakımından) Kişinin vücuduna acı veren, sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olunmasıdır. ( 1 PUAN) (Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu bakımından) Kastedilen fiilden daha başka veya ağır bir neticenin gerçekleşmesidir. Olayda ölüm neticesidir. ( 1 PUAN) f. Nedensellik Bağı: Tartışma konusu suçlar ile failin fiili arasında nedensellik bağına ilişkin bir sorun bulunmamaktadır. g. Objektif İsnadiyet: Tartışılacak herhangi bir durum bulunmamaktadır. 2. Manevi Unsur (Yaralama Suçu) Olayda C, B yi bacaklarından yaralamak amacıyla ateş etmiştir. Bu nedenle C nin iradesi yaralamaya yöneliktir. C, yaralama bakımından bilerek ve isteyerek yani doğrudan kastla hareket etmiştir. ( 1 PUAN) (Öldürme Suçu) Olayda C, B yi bacaklarından yaralamak amacıyla ateş ettiğinden öldürmeye yönelik kastının bulunduğundan söz edilemez. ( 1 PUAN) (Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu bakımından) Kişinin ağır neticeden sorumlu tutulabilmesi için en azından taksirle hareket etmiş olması gerekir. Bu nedenle olayda ağır netice olan ölüm neticesine yönelik manevi unsur bakımından bir inceleme yapılması gerekmektedir. Bu bağlamda ölüm neticesinin öngörülebilir olup olmadığı hususunda bir değerlendirme yapılmalıdır. ( 1 PUAN) 6

7 Olayda C nin, ölüm neticesini öngörmesi söz konusudur. Çünkü C tarafından B nin hareketli bir hedef olmasının da göz önünde bulundurulduğu bilgisi mevcuttur. Bu nedenle ölüm neticesi bakımından olası kastın mı yoksa bilinçli taksirinin mevcut olduğu yönünden bir inceleme yapılmalıdır. Olası kast ve bilinçli taksir bakımından ortak unsur, neticenin öngörülmesidir. Olası kast, öngörülerek ve kabullenilerek hareket edilmesi iken; bilinçli taksir, öngörülerek ancak neticenin istenmeyerek gerçekleştirilmesidir. ( 2 PUAN) Olaydaki, C tarafından B nin hareketli bir hedef olmasının da göz önünde bulundurulduğu ve bu nedenle C nin durarak nişan aldığına ilişkin bilgilerden, C nin ölüm neticesini kabullendiği söylenemeyecektir. Ancak C, ölüm neticesini istemeyerek ve becerilerine güvenerek, öngördüğü ölüm neticesine sebebiyet vermiştir. Bu nedenle bilinçli taksirin mevcut olduğu sonucuna ulaşılacaktır. ( 2 PUAN) Bu bağlamda Kast+Taksir kombinasyonu mevcut olup olayda A nın neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan sorumluluğu söz konusu olacaktır. ( 1 PUAN) 3. Hukuka Aykırılık Unsuru Burada bir hukuka uygunluk sebebi olan kolluğun silah kullanma yetkisinin koşullarını incelemek gerekmektedir. ( 1 PUAN) Suçüstü halinde ya da hakkında gözaltına alma, zorla getirme, tutuklama kararı veya yakalama emri verilmiş kişilerin kaçması halinde kolluk tarafından öncelikle kaçan kişiye durması yönünde sözlü olarak ihtarda bulunulduktan sonra kişinin kaçmaya devam etmesi halinde havaya uyarı amacıyla ateş ettikten sonra kişinin hala yakalanamaması durumunda kişinin başka türlü ele geçirilmesi mümkün değilse yakalanmasını sağlayacak ölçüde kişiye doğru silahla ateş edebilir. ( 3 PUAN) Ancak olayda PVSK da yer alan bu koşulların oluştuğu söylenemeyecektir. Çünkü C, B yi hırsız zannederek B nin bacaklarına nişan almak suretiyle 1 el ateş etmiştir. Bu nedenle de olayda bir hukuka uygunluk nedeni oluşmamış olup fiil hukuka aykırıdır. ( 1 PUAN) Bu durum hukuka uygunluk nedenlerinin maddi koşullarında hata teşkil etmektedir. Hukuka uygunluk nedenlerinin maddi koşullarında hata halinde iki görüş bulunmaktadır. Bir görüş manevi unsur başlığı altında, diğer görüş ise kusur başlığı altında değerlendirilmektedir. ( 3 PUAN) Birinci görüş, bu hatanın kastı kaldıran hata olduğunu, kişinin bu şekilde bir hata halinde kastının kalkacağını, ancak taksirle sorumluluk halinin saklı olduğunu kabul etmektedir. Bu bağlamda artık kişinin taksirli sorumluluğu konusunda bir irdeleme yapılır. ( 2 PUAN) Bu görüş esas alındığında, somut olayda, A nın yaralamaya yönelik kastı TCK m. 30/1 hükmü gereğince ortadan kalkmaktadır. Ancak yaralama suçu taksirle işlenebilen bir suç olarak da TCK da düzenlenmiş olduğundan ve A nın hataya düşme noktasında taksiri bulunmadığından, yaralama neticesine yönelik olarak taksiri söz konusu olmayacaktır. Diğer yandan TCK m. 30/1 hükmü gereğince kast kalktığından, temel suç olan kasten yaralama ortadan kalkacak ve geriye sadece taksirle öldürme suçu kalacaktır. ( 2 PUAN) Hukuka uygunluk nedenlerinin maddi koşullarında hatanın TCK md. 30/3 kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini savunan ikinci görüş esas alındığında kusur başlığı altında bir değerlendirme yapılacaktır. Bu kapsamda kusuru kaldıran veya azaltan nedenlerin gerçekleştiği konusunda kaçınılmaz hataya düşen kişi bu hatasından yararlanır. Bu kapsamda A nın düştüğü hatanın kaçınılmaz olup olmadığının irdelenmesi gerekir. Hatanın kaçınılmaz olması halinde kişiye ceza verilmeyecek iken, düşülen hatanın kaçınılır bir hata olması halinde bu husus 61. maddede cezanın tayini sırasında dikkate alınacaktır. Hatanın kaçınılamaz olup olmadığının belirlenmesinde dikkat edilecek husus ise, kişinin bilgi düzeyi, gördüğü eğitim, içinde bulunduğu sosyal ve kültürel çevre koşullarıdır. ( 2 PUAN) 7

8 Buna göre olayda B nin elindeki tabancayla gece vakti olay yerinde koşmakta olması dolayısıyla C nin hatasının kaçınılmaz olduğu söylenebilecektir. Dolayısıyla A nın hatası kaçınılmaz olduğundan, temel suç olan kasten yaralamadan cezalandırılamayacak ve sadece geriye kalan taksirle öldürme suçundan ceza sorumluluğu söz konusu olacaktır. ( 2 PUAN) Ayrıca, gerek 1. görüş gerekse 2. görüş benimsenmiş olsun, somut olayda polisin silah kullanma yetkisi olarak karşımıza çıkan bu şartları oluşmamış/mefruz hukuka uygunluk nedeninde sınırın taksirle aşılması da söz konusudur. Çünkü polis memuru C, daha az verici bir fiil gerçekleştirme imkanı varken B nin ölümüne neden olmuştur. Ancak bu ölüm neticesi (bilinçli) taksirle gerçekleştirilmiştir. Hukuka uygunluk nedeninin sınırının taksirle aşılması konusu, TCK nın 27/1 maddesinde düzenlenmiş olup madde metni uyarınca fiil taksirle işlendiğinde cezalandırılıyorsa, taksirli suç için kanunda yazılı ceza indirilerek hükmolunacaktır. ( 2 PUAN) B. NİTELİKLİ UNSURLAR Olayda herhangi bir nitelikli unsur bulunmamaktadır. C. KUSUR Olayda kusuru kaldıran veya azaltan bir neden bulunmamaktadır. 8