2. Ulusal ktisat Kongresi / ubat 2008 / DEÜ BF ktisat Bölümü / zmir - Türkiye

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "2. Ulusal ktisat Kongresi / 20-22 ubat 2008 / DEÜ BF ktisat Bölümü / zmir - Türkiye"

Transkript

1 gücü Piyasas ve Cinsiyet Eitsizlii Açsndan Teklif Edilen Emeklilik Reformu Türkiye deki Kadn Emeklilerin Refah Seviyelerinin Yükselmesine Katkda Bulunabilir mi? Nuran Topal Asilbay * Özet Bu yaznn amac Türkiye de yaplmak istenilen emeklilik reformunun, kadn emeklilerinin refah seviyesine yapaca etkiyi, i!gücü piyasas ve cinsiyet e!itsizli i açsndan de erlendirmektir larn ba!ndan itibaren Türkiye deki sosyal güvenlik sisteminin ciddi sorunlar oldu u ortaya çkmaya ba!lam! ve zamanla da sürdürülebilirli i ortadan kalkm!tr. Bu sistemsel soruna çözüm olmas amacyla hazrlanan emeklilik sistemi reformu birçok açdan akademik tart!ma konusu olmu!, ancak kadn emeklileri nasl etkileyece i üzerinde neredeyse hiçbir çal!ma yaplmam!tr. Bu ilgisizli in nedeni, reformun teorik altyaps 1 itibaryla toplumdaki farkl sosyo-ekonomik gruplar açsndan (buna kadn i!gücü de dâhil olmak üzere) sorun yaratmayaca nn dü!ünülmesi, hatta böyle bir varsaymda dahi bulunulmamasdr. Ancak di er geli!mekte olan ülkelerde oldu u gibi, Türkiye de de sürdürülebilir ekonomik geli!menin önündeki en önemli engellerden birisi toplumun yerle!ik gelenek olarak nitelendirebilece imiz yapsn yeterince dikkate almadan yaplan uygulamalardr. Dolaysyla yaz, bu perspektif içerisinde reformun Türkiye de çok az ara!trma konusu yaplan kadn emeklilerin ya!am seviyelerine etkisini analiz etmeyi amaçlamaktadr. Böylece i! gücü piyasasndaki kadn aleyhine olan cinsiyet e!itsizli i gelene inin, öngörülen emeklilik sistemi içerisinde kadn emeklilerin ya!am seviyelerine nasl bir etki edece i analiz edilecektir. 0u bir gerçektir ki, i! gücü piyasasndaki mevcut cinsiyet ayrmcl ndan dolay kadn dezavantajl ve bunun da yaratt zayf bir konumda yer almaktadr. Yerle!ik gelenek içerisindeki bak! açsnn bu durumu yadrgamamas nedeniyle emeklilik sistemi de erlendirmelerinde de cinsiyet ayrmcl na dair herhangi bir sorun görülmemektedir. Oysa cinsiyet e!itsizli ini ekonomik geli!me için etken görmeyen politikalar ve uygulamalarla ya da di er bir deyi!le i! gücü piyasasndaki kadn popülâsyonun zayf konumunu güçlendirecek önlemler almadan, kadn erkek e!itsizli i giderilemeyece i gibi, bu durum ekonomik geli!me sürecine de olumsuz etki edecektir. Bu yaz, ampirik analizleri emeklilik sistemini olu!turan teorik yap içerisinde de erlendirerek, cinsiyetler açsndan refah seviyesi farkllklarn ölçecektir. 4! gücü piyasasndaki kadn popülasyonu için, istatistikler do rultusunda yaplacak olan simülasyon analizlerinin sunaca ampirik kant do rultusunda ele!tirel de erlendirme yaplacaktr. Anahtar Kelimeler: Emeklilik reformu, cinsiyet e!itsizli i, kadn emekliler, refah, Türkiye. * Ba msz, nuran@nuranasilbay.com 1 Ön görülen emeklilik reform sistemi neo-liberal (neo-klasikal) ekonomik teori çerçevesinde hazrland için, bu teorinin ekonomik büyüme ile ekonomik geli!meye yakla!mlarna dikkat çekmek gerekir. Öyle ki bu teoriyi savunanlar, ekonomik büyümenin (GSMH nn) kendili inden ekonomik geli!imi de sa layaca n, bir ba!ka deyi!le serbest pazar piyasasnn varsaylan mekanizmalarnn sorunsuz çal!p bu mevcut ekonomik büyümeyi toplumun tüm kesimlerine da taca n ve böylelikle hedeflenen ekonomik geli!menin de sa lanaca n iddia etmektedirler. Oysa ekonomik geli!im teorisi, toplumlarn sosyal ve kültürel yaplar içersindeki objektif ve sübjektif birçok katmann ekonomik geli!im sürecine etkisi oldu unu; sadece büyümenin, hedeflenen ekonomik geli!meyi gerçekle!tiremeyece ini ileri sürmektedir. Nitekim birçok geli!mekte olan ülkede, ekonomik büyüme gerçekle!ti i halde ekonomik geli!me hedefi yakalanamam!tr.

2 Labour Market and Gender Inequality; would the current pension reform improve the wellbeing of women retirees in Turkey? Nuran Topal Asilbay * Abstract This paper explores the implications of pension reform on the wellbeing of women retirees in Turkey. The country s publicly managed pension system operating on the basis of pay-as-you-go (PAYG) principle has become one of the most costly schemes funded by the Turkish government since the beginning of 1990s. As a consequence the system has become unsustainable. The pension reform in Turkey has been widely researched and documented by national institutions, academics and also by international organizations such as the World Bank and the International Labour Organization. However, the position of women retirees has not been specifically examined, partly due to an assumption that their welfare needs would be met by an aggregate pension reform. This inattention to women retirees was also evident in the feminist literature, which solely focused on issues of sex equality for economically active women in Turkey. This paper highlights that women retirees constitute a highly vulnerable and under-researched group and that sex discrimination in pension entitlement, which is embedded in the Turkish pension system, appears to be the main reason for the current socio-economic vulnerability of this group. Hence this paper argues that given the country s institutional framework a mainstream pension reform will only serve to further widen the inequality gap between pension benefits of female and male pensioners in Turkey. Thus, it becomes important that gender equality considerations should be embedded in any future reform in order to prevent the discriminatory impact of an aggregate reform. Thus, this paper will highlight the importance of gender inequality as an important concern for economic development. The paper will evaluate the empirical evidence within the background theoretical framework of pension reform. Available data on labour market force for different socioeconomic groups will be the basis for the simulation analyses evaluation. Key Words: Pension reform, sex equality, women retirees. Welfare, Turkey. * Independent, nuran@nuranasilbay.com

3 gücü Piyasas ve Cinsiyet Eitsizlii Açsndan Teklif Edilen Emeklilik Reformu Türkiye deki Kadn Emeklilerin Refah Seviyelerinin Yükselmesine Katkda Bulunabilir mi? 1. Giri Türkiye deki sosyal güvenlik sistemi,1990 larin ba!larndan itibaren alarm verir bir!ekilde aktüeryal dengesi bozulmu! devasa açklar vermeye ba!lam!tr (TUSIAD 1997). Bu dönemden itibaren hazine tarafndan bu aç finanse etmek için yaplan direk transferler kamu bütçesindeki en büyük kalemi olu!turmu!tur (Devlet Planlama Te!kilat 1996). Bu trendin uzun dönemli sürdürülebilir olamayaca 2000 li yllara gelindi inde kantlanm!tr (Topal 1999; 2003, Sayan ve Kirac 1999, Alper 1995). Türkiye deki emeklilik sisteminin sürdürülebilirli ini yitirmesinin ana sebebi çok yüksek ba mllk oran olmu!tur. 2 Her ne kadar, di er OECD ülkelerinde de ba mllk orannn yüksek oldu u görünse de, olu!um sebebi açsndan Türkiye ile aralarnda önemli farkllklar gözlenmektedir. Di er OECD ülkelerinde oldu u gibi Türkiye de de olu!an yüksek ba mllk oran, popülâsyonun do al ya!lanmasndan kaynaklanmam!; aksine, emeklilik sisteminin aktüreyal dengesi açsndan avantaj olmas gereken yüksek orandaki genç popülâsyona ra men, ekonomik geli!im sürecinde sa lkszca ya!anan gerek ekonomik, gerek sosyal, gerekse politik de i!imlerin etkisiyle olu!mu!tur. Böylece ekonomik büyümeye odakl ekonomik geli!im hedefi birçok alanda oldu u gibi emeklilik alannda da beklenmedik krizler yaratm!tr. Emeklilik reformu tart!malarnn perspektifini belirleyen inançlar, fikirler ve söylevler bir temele ba l olarak!ekillenirler. Buradan yola çkarak, uygulanan politikalar daha iyi anlayabilmek ve anlam katabilmek için yol gösterici bir teoriye ihtiyaç vardr. Dolaysyla reformun zeminini olu!turan bu teori, ara!trlan durumu aydnlatmas açsndan önem arz etmektedir. Emeklilik sistemi reform önerisi iki ana temadan olu!maktadr: birincisi var olan emeklilik sisteminin ele!tirisi, ikincisi de önerilen emeklilik reformunun savunulmasdr. Mevcut da tm modelinin en yo un ele!tiri ald alanlar verimlilik ve da lm kavramlar üzerinde olmu!tur. Da tma esas sistemlerin politik açdan suiistimale açk oldu u ve dolaysyla da, sistemin varl n a!an emeklilik faydas sözü verildi i öne sürülmektedir (Holzmann 1997). Bu fazla cömert emeklilik faydas, çal!anlar açsndan daha yüksek prim veya vergi olarak ortaya çkm!tr. Böylece, yüksek vergi ödemeden kaçnlarak enformel sektörün özendirilerek artt savunulmu!tur (World Bank 1994, Feldstein 1997b). Bilahare, i! gücü piyasasnda olu!turulan bu çarpklk neticesi, ekonomik büyümeyi olumsuz yönde etkileyerek, i!sizli e ve de üretim azl na yol açt dü!ünülmektedir. Dünya Bankas nn neo-liberal teorik yap içerisinde, emeklilik planlarna yakla!m, da tm modeline esas sistemlerin kaçnlmaz olarak hedeften!a!arak sürülebilirliklerini yitirecekleri savunulmaktadr (World Bank 1994, Browning 1975, Disney 1996). Bu yakla!m içerisinde, Dünya Bankasnn önerdi i emeklilik reformu üç katmandan olu!maktadr. Reform ana katman, her çal!an için zorunlu olarak tam fonlu tercihen özel olarak yönetilen bireysel emeklilik plan öngörmesidir. Bu ana katmana ilave olarak, yine zorunlu ve belirlenmi! fayda temelli da tm modeline ba l kamu emeklilik plann önermektedir. Sistemdeki bu ikinci katmann amac risklere kar! ya!llar için güvenlik a olu!turmasdr. Bu iki katman zorunlu klnrken, reformun üçüncü aya, yüksek gelirli çal!anlar için gönüllü olarak katlabilecekleri ki!isel tasarruf plan olarak sunulmaktadr. Belli gelir seviyesinin üzerindekiler için dü!ünülmü!, ayn zamanda da ulusal tasarrufu artrarak ekonomik büyümeye katkda bulunaca amaçlanm!tr. Her ne kadar, ksa dönemde böyle bir emeklilik yapsnn Türkiye için geçerli olmad dü!ünülse de, neo-liberal çerçeve içerisinde emeklilik sistemine yakla!mn nihai hedefinin bu yolda oldu unu, hem baz ara!trmaclarn öngörüsü hem de TUSIAD n raporundaki ipuçlarndan çkarmak mümkündür. (Topal 2003,Özbilgin and Topal 2001, Erdo du 2006, TUSIAD 2004). Son birkaç yllk zaman dilimine bakt mzda ise, daha önce görülmemi! 2 Ba mllk Oran, emekliler ve aktif prim ödeyenler arasndaki oran olup emeklilerin aktif çal!anlara göre saysdr.

4 bir!ekilde saysnda ve alannda, bireysel emeklilik sunan!irketlerin azmsanmayacak oranda art! göstermi!tir. Oysa ki!ilerin gönüllü olarak özel bireysel emeklili i tercih etmeleri zor oldu u gibi, üstelik Türkiye deki yerle!ik gelene e bakt mzda gönüllü olarak bu seçimi yapabilecek popülasyonunun oran ile kurulan bireysel emeklilik!irketleri arasnda korelasyonun bulunmad açk oldu u halde, böyle bir art!n olmasn ksa dönemde bireysel emeklili in te!vik edilerek kamu emeklilik sisteminin hafifletilmesi giri!imlerinin ipuçlar olarak görmek mümkündür. Di er taraftan, Dünya Bankasnn öngördü ü emeklilik reformuna ele!tiri getireniler, genel olarak reformun sosyal politika açsndan etkilerine odaklanan Uluslararas Çal!ma Örgütü nün (ILO) teorik yakla!mn payla!maktadrlar (Gillion, Turner ve Latulippe 2000). ILO nun emeklilik reformuna yakla!m, ülkeler arasndaki ekonomik, politik, sosyal ve kültürel yaplarn, bir ba!ka deyi!le yerle!ik gelenek olarak tanmlanabilecek farkllklarn önemini vurgulamakta; bu yüzden de tek bir emeklilik plannn genel olarak uygulanmasnn sakncal olaca n savunmaktadr. ILO nun yakla!mn savunanlar, emeklilik modelinin ülkelere özgü yerle!ik gelene e uygun olabilecek!ekilde esnek çoklukta olmas gerekti ini ileri sürerler. Böylece, yerle!ik gelenek yakla!m içerisinde emeklilik plannn, emeklilere güvenilir ve öngörülebilir emeklilik faydas sa lamaya yönelik olaca dü!ünülmektedir. Yine bu yakla!m savunanlar, mevcut da tm modelinin sosyal güvenli in amacna uygun i!levselli i ile birçok ya!lnn refah seviyesine pozitif etkisi oldu unu kabul etmekte ve Dünya Bankasnn mevcut sistemin kusurlu oldu u yönündeki iddiasna katlmamaktadrlar. Bu noktada, bu iki yakla!mn teorik arka planlarnn aydnlatlmas, ekonomik büyümeye ve geli!meye dair ana farkllklarn ayrt etmek açsndan önem arz etmektedir. Dünya Bankasnn yakla!mna göre refah ve adaletin sa lanmasnn ilk ko!ulu ekonomik büyümedir. Dünya Bankasnn önce büyüme yakla!mnn tersine, ILO nun yakla!m bu iddiay!iddetle ele!tirerek, yukardan a!a ya do ru damlama olaynn do al bir fenomen olarak gerçekle!ece ini kabul etmez. Nitekim böyle bir mekanizmann kaçnlmaz ve do al olarak gerçekle!ece i!eklindeki bu varsayma kar!n, birçok geli!mekte olan ülkede e!itsizli in artt gözlenmi!tir. (Mkandawire 2001, Sen 1992). Öncelikle, büyümenin yukardan a!a ya do ru yaylarak geli!menin sa lanaca iddias, büyük bir yanlg olarak ele!tirilmektedir. Çünkü bu damlama sistemini sa layacak faktörlerin eksikli i ya da di er bir deyi!le ekonomik sistemlere yerle!ik gelene in yeterince dikkate alnmad iddia edilmektedir. Daha da ileri giderek, damlama yöntemi ile alt kesimlere büyümenin yaylaca savunulmasnn kendi içerisinde çeli!ti i öne sürülmektedir. Öyle ki, e er üst kesimlerin istek ve ihtiyaçlarna yetecek kadar ekonomik büyüme sa lanamazsa, toplumun alt kesimleri açsndan çok az damlama gerçekle!ecek veya hiç bir damlama gerçekle!meyecektir. Dolaysyla, belli bir kesime sk!trlan ekonomik büyüme, sosyo-ekonomik gruplar asnda e!itsizli i arttraca için geli!meye katkda bulunmayaca gibi toplumun baz kesimleri açsndan gerilemeye yol açacaktr. Özellikle Amartya Sen in vurgulad ve geli!tirdi i ekonomik geli!me açsndan da kaçnlmaz önem arz eden ve son yllarda BM nin kalknma politikalarna adapte etti i, Yapabilirlik Yakla!m çerçevesinde ki!isel hürriyetler ve sosyal adalet olgularnn önemi büyüktür. Çevresel yap, hatta ki!ilerin bo! zamanlarn nasl de erlendirdiklerine dair göstergeler, bir ülkenin ne kadar ekonomik geli!me sa lad na dair fikir vermektedir. Emeklilik planlarna bu iki yakla!m içerisinde bakld nda, Dünya Bankas politikas daha çok ekonomik büyümeye odakl olup akümüle edilen fonlarn milli tasarrufu artraca varsaylarak ekonomik büyümeye katkda bulunaca iddia edilmektedir. Di er taraftan ILO nun sosyal politika yakla!m ise, sosyo-ekonomik farkllklar dikkate alarak güvenli ve öngörülebilen refahn e!it da tm üzerine odaklanmaktadr. Ekonomik büyüme ve ekonomik geli!me yakla!mn Türkiye için de ksaca analiz edecek olursak, büyüme nin geli!meyi sa lamasnda pek de ba!arl olunmad

5 gücü Piyasas ve Cinsiyet Eitsizlii Açsndan Teklif Edilen Emeklilik Reformu Türkiye deki Kadn Emeklilerin Refah Seviyelerinin Yükselmesine Katkda Bulunabilir mi? görülecektir. Gerçekten de Türkiye, ekonomik büyümede yani di er bir de i!le Gayri Safi Milli Hâsla (GSMH) baznda 177 ülkeden 17. olurken, 4nsani Geli!me Endeksinde 84 üncü ve daha da önemlisi ekonomik geli!menin en önemli göstergelerinden biri olan cinsiyet e!itli inde ise 111. srada kalm!tr. (UNDP Human Development Report 2007). Bu yaznn amac, emeklilik sisteminin özellikle de öngörülen emeklilik reform sisteminde göz ard edilen ama buna kar!n ekonomik geli!me sürecinde önemli yeri olan cinsiyet e!itsizli inin kadnlarn refah seviyelerine etkilerini de erlendirmektir. Yaz, cinsiyet e!itsizli ini emeklilik sistemi içinde sorunla!trarak, eski ve yeni emeklilik sistemlerinde kadnlarn ya!am standartlarn sosyo-ekonomik yoksunluk perspektifi içerisinde de erlendirecektir. 4kinci bölüm, Türkiye deki kadnn i!gücü piyasasndaki yerinin ve emeklilik hakk ediniminin tarihçesi incelenecektir. Üçüncü bölümde, Türkiye deki emeklilik sisteminin sorunlarna ksaca de inilecektir. Ayrca sosyo-ekonomik çerçeve içerisinde i!gücüne ait istatistikî veriler ile ya!am standardnn ampirik ölçe i olan gelir seviyesi (di er bir de i!le emeklilik faydas) temel alnarak, eski ve yeni emeklilik sistemi altnda simülasyon de erlendirmesi yaplacaktr. Dördüncü ve son bölümde ise, ampirik sonuçlar teorik yaplar içerisinde de erlendirilerek baz önerilerde bulunulacaktr.

6 2. Türkiye de Kadnn gücü Piyasasndaki Yerinin ve Emeklilik Hakk Kazanmnn Tarihçesi Yaznn bu bölümünde kadnlarn çal!masnn tarihçesi ksaca de erlendirilecek ve Türkiye için kritik önem arz eden cinsiyet e!itli inin, her alanda oldu u gibi emeklilik sisteminde akademik ilgiden yoksun kalmas sorunla!trlacaktr. Türkiye de kadnlarn i!gücü piyasasndaki yeri ve feminizm ile tan!malar yirminci yüzyln ba!larna gitmektedir (Özbilgin and Topal 2001). Her ne kadar, bu dönemde kadnlar sosyal etkile!im içerisine girmeye ba!lam!larsa da (örne in erkeklerle askeri görevleri birlikte üslenmi!ler ve azalan erkek i!gücüne takviye maksatl çal!ma alanlarna girmi!lerse de), 1. Dünya Sava! ve Osmanl 4mparatorlu unun gücünü kaybetmesiyle birilikte, cinsiyet e!itli i lehine ortaya çkan bu olumlu geli!me ne yazk ki bir daha bu boyutta görülmemi!tir. Buna kar!n Cumhuriyetin ilk yllarnda, cinsiyet e!itli i açsndan birçok önemli de i!iklik gerçekle!mi!, sözgelimi 1926 ylnda kabul edilen Medeni Kanunla birden çok kadnla evlenme (poligami) yasaklanm! ve bo!anmada kadna erkekle e!it hak verilmi!tir. Özellikle laik e itim ve kadnlarn çal!malar ile ilgili yasaklarn kalkmas yine bu dönemde olmu!tur. Her ne kadar, bu dönemde kadnlar için emeklilik hakk tannm! olsa da, bunun ancak uzun dönemde gerçekle!ebilecek bir ihtimal olmas nedeniyle bu hak, ödenekli i! haklarna yeni kavu!mu! olan Türk kadn için i!levsel olmam!tr lerde Atatürk ün ö retileri, cinsiyet e!itli i konusunda özellikle de kadnlarn çal!mas ile ilgili önemli ve kalc etki etmi!tir. Atatürk ün vizyonu, Türk kadnnn tüm çal!ma alanlarna girmesi için cesaret vermek ve bunun için düzenlemeler yaparak önlerindeki engelleri kaldrmaya yönelik olmu!tur. Türkiye de kadnlar 1920 lerde ödenekli kurumsal çal!ma alanlarna girmeye ba!lam! olmalarna ra men soysal güvenlik sistemi, Türk kadn için 1940 larn ba!larnda gerçekle!mi! ve Türk kadn ilk kez bu tarihte kurumsal emeklilik sisteminden faydalanm!tr. (Topal and Özbilgin 2001) Her ne kadar bu sistem, snrl ve dar kapsaml olsa da birçok ara!trmac bu dönemi cinsiyet e!itli i açsndan Türk feminist hareketi için yeni bir ça olarak nitelendirmi!lerdir li yllarda Atatürk ün devrimleriyle ba!layan kadnlarn toplum içerisinde erkeklerle e!it statü kazanmalar 1950 lerde hz kaybetmi! 3 ve 1988 ylndaki bo!anma ile ilgili de i!ikli e kadar herhangi bir ilerleme olmam!tr.(4lkkaracan 1996). Türk feminist hareketi, uzun bir sessizlikten sonra 1979 li yllarda kadnlarn sosyal problemleri ile tekrar ilgilenmeye ba!lam!tr (Akatli 1994). Bu tart!malar ayn zamanda ABD de ve Bat Dünyasnda da modern feminist hareketin çk!nn bir yansmas olarak da alglanm!tr. Her ne kadar yine bu dönemde sosyalist hareketin çk! ve kapitalist ekonominin kadn/erkek e!itsizli ini artrd na dair tart!malar gündeme damgasn vurmu!sa da, kadn emeklilerin durumu sorun olarak alglanp bu tart!malara dâhil edilmemi!tir. Bunu, Türk feminist hareketinin kendisini Marxism ile özde!le!tirmesine ve bu görü!ün de 1980 ler sonrasnda marjinal hale gelmesine ba lamak mümkündür.( Topal and Özbilgin 2001). Birçok geli!mekte olan ülkenin 1970 lerin ba!larndan itibaren, Dünya Bankas nn önerisi ve direktifi altnda uygulad neo-liberal politikalar, 1982 ylnda rejimin normalle!meye ba!lamas ile birlikte Türkiye nin de ekonomik politikalarn belirlemeye ba!lam!tr. Özellikle Özal n devrimleri ile ba!layan neo-liberal politikalar dönemi, Türk toplumunda daha önce hiç görülmemi! de i!ikliklere yol açarak 1980 lerin ortalarna do ru Türkiye deki feminist hareketinde baz bölünmelere neden olmu!tur. Bu ideolojiyi destekleyen farkl snflarn ve gruplarn neo-liberal ekonomi içerisinde servet edinimi, 3 Baz yazarlar bunun en önemli nedeninin, Demokratik Partinin dini ideolojilerin hükümetin siyasetine yeniden girmesine izin vermesi oldu unu öne sürmü!lerdir.

7 gücü Piyasas ve Cinsiyet Eitsizlii Açsndan Teklif Edilen Emeklilik Reformu Türkiye deki Kadn Emeklilerin Refah Seviyelerinin Yükselmesine Katkda Bulunabilir mi? grubun kendi içinde e!itsizliklerin artrmasna ve kutupla!malara yol açm!tr. Bu sosyal çerçeve içerisinde, cinsiyet e!itli ini savunanlar saysal olarak azalm! ve bir grup elit akademisyenle iyi e itim alm! kentli kadnlardan olu!an dar bir grup olmu!tur. Bu da e!itlik hareketinin alt sosyo-ekonomik gruplara eri!ebilirli ini azaltm!, hatta imkânsz hale getirmi!tir. Türkiye de 1980 li yllar kadn haklar için pek avantajl geçmemi! olsa da, 1983 te yürürlü e giren emeklilik kanunu tarm çal!anlar için sosyal bir güvence olu!turmu!tur. Büyük oranda kadnlardan olu!an (Bkz. Tablo 1) bu sektörde çal!anlarn büyük bir ksmna teorik de olsa emeklilik hakk verilmi!tir. Ancak, burada yeri gelmi!ken haklar ve yapabilirlikler arasndaki önemli fark vurgulamakta fayda vardr. Çünkü tarmda çal!an kadnlar yüksek oranda e itimsiz olduklar için bu haktan ancak biraz daha e itimli olan evin erke inin (babalar veya kocalar ya da i!verenleri) yardmyla faydalanabileceklerdir. Görüldü ü gibi teorik olarak hakka sahip olunsa bile ondan yararlanmak her zaman mümkün olmayabilmektedir. Tablo 1: Kadn çal!anlarn sektörel bazda toplam çal!an nüfusa göre oran ( ) Yl Toplam Tarm Endüstri Hizmet Kaynak: DIE Kadn 4statistikleri 1995 ve T.C. Ba!bakanlk TÜ4K Kadnlarn çal!malarn etkileyen bir di er sosyal fenomen ise, 1970 lerden bu yana krsaldan kente, artan sayda göçün gerçekle!mesidir. Bu fenomen, göçmen kadnlarn hayatlar üzerinde sosyal ve ekonomik açdan olumsuz sonuçlar olu!turmu! ve plansz bir!ekilde kentlerde olu!an bu fenomenal büyüme, beklenmedik sosyal ve politik sonuçlar do urmu!tur. Genellikle, alt sosyo-ekonomik snflarn kentlere göçü benzer düzen izleyerek, önce erkeklerin göç etmesi ile ba!lam!tr. Ekonomik ve sosyal ba!ar sa ladktan sonra, akabinde ailelerin di er fertleri göç etmi!tir. Bu!ekilde kadnlar erkeklere kyasla yeni kent ya!amnn getirdi i ekonomik ve sosyal de i!iklikler, kendilerini kente göç ettiren erkeklere finansal ba mll arttrm!tr. Dolaysyla da cinsiyet e!itli i açsndan olumsuz etkileri olmu!tur. Krsal kesimdeki i! frsatlarna kyasla, Türkiye de birçok!ehir, e itimsiz veya çok az e itilmi! göçmen kadn için uygun çal!ma frsatlar sunmamaktadr. Ayrca, vasfsz i!lerde cinsiyet ayrmcl, vasfl i!lere oranla daha yüksektir (Kandiyoti 1997). Krsal kesimdeki kadn, gerek tarmda gerekse de hane içi ekonomide aktif iken, kentte bu aktivitelerini yitirerek, ekonomik geli!me sürecinin yükseltmeyi hedefledi i yapabilirlik kapasitelerini azaltm!tr. Haklarn yapabilirliklere dönü!mesi perspektifinden bakld nda, modern Türkiye de anayasa, kadn ve erke in e!it oldu unu ve e!it haklara sahip oldu unu söylemektedir. Ancak, pratikte çal!ma alanndaki cinsiyet e!itli i uygulamas kurumun ideolojik seçimine ve iyi niyetine ba l olabilmekle birlikte, kapitalist sistemin çal!masna da ba ldr. Türkiye de halen baz organizasyonlar kadn i!çi almamaktadr. Bu uygulamay sübjektif bazda hakl çkaran gerek dini inançlar, gerekse organizasyonun kültür ve gelene i herhangi bir hukuki aray! olana n ortadan kaldrmaktadr. Bununla

8 birlikte, cinsiyet e!itli i ve cinsiyet ayrmcl için hukuki ve politik deste in noksanl, kadn emeklilere direk ve olumsuz etki etmektedir. Emeklilik hakk sunan SSK, Ba -Kur ve Emekli Sand, sistemin yaps içerisinde emeklilik faydas ve sosyal güvenlik açsndan çe!itli e!itsizlikler barndrmaktadr. Özellikle de Ba -Kur a tabi çal!anlarn emeklilik faydalar, refah seviyelerini korumakta yetersiz kalmaktadr. Nitekim tarm sektöründe Ba -Kur a ba l çal!anlarn ço unun kadn i!çiler olmasna kar!n, SSK ve Emekli Sand çal!anlarna tannan hamilelik sigortas bunlara tannmam!tr. Bu ilgisiz yakla!m, yapsal cinsiyet ayrmcl nn yerle!ik gelenek içerisindeki köklerinin ne kadar derin oldu unu göstermesi açsndan önemlidir. Her ne kadar bu yaznn kapsam haklar ve yapabilirlikler kavramlarn derinlemesine incelemek olmasa da, haklarn yapabilirliklere dönü!türülmesi, kadn erkek e!itsizli inin boyutunu anlamak açsndan faydal oldu undan yaznn ilerleyen bölümlerinde yeri geldi ince de inilecektir.

9 gücü Piyasas ve Cinsiyet Eitsizlii Açsndan Teklif Edilen Emeklilik Reformu Türkiye deki Kadn Emeklilerin Refah Seviyelerinin Yükselmesine Katkda Bulunabilir mi? 3. Mevut Emeklilik Sisteminin Yapsndaki Sorunlar ve Reformun Cinsiyet Eitsizlii Üzerindeki Etkisi Türkiye de de uygulanmakta olan da tma esas emeklilik modelinin çal!rl, mevcut aktif popülasyon tarafndan ödenen primler ile emeklilik faydas alan pasif emekli popülasyon arasndaki matematiksel dengenin sa lanmas ile olur. Da tma esas sistem içerisinde bu denge,!u 4 de i!kene ba ldr: 1) Prim ödeyen çal!anlarn says, 2) Kazançlardan kesilen vergi veya ödenen prim oran, 3) Emeklilere ödenen fayda miktar, 4) Emeklilik faydas alan emeklilerin says 1 ve 4 numaral de i!kenler ba mllk orann (pasiften aktife) belirler. 2 ve 3 numaral de i!kenler ise belirli bir zaman içerisindeki gelire ki!inin emeklilik faydas orann (aylk ba lama oran) belirler. Çe!itli popülist sebeplerden dolay yaplan müdahaleler, yapsal noksanl a yol açm! ve yükümlülüklerin yerine getirilmesinden kaçnlmasna neden olmu!tur. Bu ise, söz konusu de i!kenleri ciddi biçimde etkileyerek da tma esas modelin dengesini bozmu! ve 1988 ylnda kayda geçmi! herhangi bir sosyal güvenlik aç yok iken, 1989 ylnda çarpc bir!ekilde %18,4 orannda açk olu!mu!tur. Türkiye de, Dünya Bankasnn politikalar do rultusunda gerçekle!tirilecek olan emeklilik reformu, orta ve uzun dönemde ortaya çkacak radikal de i!iklikler içermektedir. Yaplan de i!ikliklerin rehabilite yerine reform olarak nitelendirilmesi, yaplmas hedeflenen radikal de i!ikliklerin göstergesidir. Reformun ana hedefi, ise emeklili in bireysel tasarruf hesaplar üzerine oturtulmasdr. Ancak, reformun ana katmann olu!turan bireysel emeklilik sisteminde, maa!a ba l prim ödemesiyle emeklilik faydas arasnda sk bir ba olmas nedeniyle, kadnlarn emeklilik gelirlerinde dü!ü! ya!anmasna olabilece i için ele!tirilmektedir. (James 2003). Di er taraftan reformun savunucular (World Bank 1994) ise çoklu basamakl sistemin erkekler lehine olan çarpklklar giderece ini iddia etmektedir. Bu bölüm, çeli!en bu iki argüman tart!arak alternatif emeklilik sistemlerinin cinsiyetler üzerindeki farkl muhtemel etkilerini sorgulayacaktr. Hane halk anket verileri temel alnarak, kadn ve erkeklerin çal!ma tarihçeleri de dikkate alnarak her iki cinsiyetin eski (mevcut) ve yeni (reform sonras) sistem altndaki olas emeklilik faydalar simüle edilecektir. Birçok emeklilik sistemine göre, (gerek geleneksel belirlenmi! fayda modeli, gerekse belirlenmi! katk modeli) ki!inin emeklilik faydas, ki!inin i!gücü piyasasndaki deneyimine ba l olarak sa layabildi i katk payna dayanr. Ancak emeklilik faydasnn katkya dayal olmas, uzun süre çal!(a)m! ve dolaysyla daha az katk sa layabilmi! kadnlar için e!itlik açsndan problem te!kil etmektedir. 4!gücü katlm oranlarna baklacak olunursa, özellikle de evli kadnlarn kesintisiz olarak i!gücü piyasas ile ba lar erkeklere nispeten daha az olmaktadr. Bunun en önemli nedeni ise aile içi i! da lm yapsndan kaynaklanmaktadr. Dolaysyla, elde edilecek emeklilik faydas, ne kadar sk bir!ekilde çal!ma kazancna veya katk oranna ba lanrsa bu, kadnlarn mevcut pozisyonlarndan dolay aleyhlerine olacaktr. Bu yüzden, son yllardaki kazanc esas alarak emeklilik gelirini hesaplayan belirlenmi! fayda modeli kadnlarn lehine olacaktr. Bu modelin alternatifi olan belirlenmi! katk modelinde ise, tüm yllarn kazanc e!it olarak de erlendirilip birle!ik faiz yöntemi ile emeklilik geliri hesaplanaca ndan kadn çal!anlarn lehine olmayacaktr.

10 Sistemin kurallarndan bir di eri de (hangi model altnda olursa olsun) kadnlarn erkeklere kyasla be! yl daha erken emekli olmasna izin vermektedir. Oysa birçok ülkede oldu u gibi, Türkiye de de kadnlarn ömürleri erkeklere kyasla daha uzundur. Dolaysyla, belirlenmi! katk modelinde hesaplamalar cinsiyetlerin bu kabullenmi! tahmini ömür uzunlu una göre yapld n göz önünde bulundurursak (Etselle 2003), kadnlar açsndan emeklilik gelir getirisi daha dü!ük çkacaktr. 3.1 Ampirik Deerlendirme: Çal!ma statüsü ve elde edilen kazanç, ki!inin ya!llktaki durumunu belirleyen en önemli de i!kenlerdir. Dolaysyla, hayat boyu kazançlarn iki cinsiyet arasndaki e!itsizli ini anlayabilmek için, tarihsel veriler analiz edilmi!tir. Emeklilik gelirinin yeterlili i farkl sektörlerde çal!an kadnlar ve erkekler için eski ve yeni emeklilik modelleri altnda kar!la!trma yaplarak ölçülecektir. Bu analitik çerçeve içerisinde ampirik incelemenin amac, cinsiyet e!itli i açsndan her iki emeklilik modelinin olumlu ve olumsuz etkilerini kyaslamak ve kar!la!trmaktr. Model 1: Mevcut (eski) sistem: Da tm esasl belirlenmi! fayda modeli Model 1 in sürdürülebilir olabilmesi için aktüeryal dengesinin sa lanmas gerekmektedir. Belirlenmi! fayda modellerinde, emeklilik hakk çal!lan yllar ve kazanlan maa! (özellikle de çal!ma yllarnn sonuna do ru) üzerinden önceden belirlenmi!tir. Söz verilmi! bu emeklilik faydasnn gerçekle!ebilmesi için sistemin aktüeryal dengesini korumas!arttr. Model 1 için yaplacak simülasyona ili!kin a!a daki denklemin anla!labilirli i açsndan emeklilik sisteminin finansal denge içerisinde oldu u varsaylm!tr ve denklemin her iki tarafndaki maa!lar e!itlenmi!tir. Gelir tarafndaki maa! genelde hayat boyu kazancn ortalamasn, gider tarafndaki maa! ise genelde son be! yllk maa!n ortalamasn göstermektedir. K Ç F = E F= Emeklilik Faydas K= Katk pay oran Ç= Çal!anlarn oran E= Emeklilik oran Da tma dayal sistemlerde, mevcut sigorta kapsamnda çal!anlarn sa lad katklar emeklilerin maa!lar ve faydalarn finanse etmektedir. Yukardaki denklemde görüldü ü gibi demografi ve i! gücü piyasas, emeklilik maa!nn ve de sistemin aktüeryal dengesini sa lamakta önemli rol oynamaktadr. Model 2: Reform (yeni) edilmi! model: Fon esasl belirlenmi! katk modeli Model 2 nin aktüeryal dengesi, katk ve fayda arasndaki ili!ki dolaysyla garanti altna alnm!tr. Ki!inin emeklilik geliri; kazanca, katk oranna, çal!ma zaman dilimine ve emeklilik hayat beklentisi ile belirlenen birikmi! fon miktarna ba ldr. Model 2 de, Model 1 dekinin tersine fonun olu!umunda çal!ann tüm çal!ma hayatndaki kazanc önem ta!maktadr. Kazanç ve fon birikimi arasndaki matematiksel ili!ki a!a daki denklemde gösterilmi!tir. Bu denklemde, belirlenmi! katk modelinin finansal yaps öncelikle baz temel varsaymlarla formüle edilecektir. 4lk olarak katk ödemeleri ve emeklilik ödenekleri arasndaki ba lantnn yllara göre kyaslanabilece i varsaylm!tr. Ayrca reel maa!larn art! oran ve enflasyon oran da sfr kabul edilerek etkisizle!tirilmi!tir. Basitle!tirilmi! bu varsaymlar altnda Model 2, çal!ma hayat süresince fonda toplanan katklar emeklilik hayat süresine yayarak ödemeyi öngörmektedir. Burada di er sakl bir varsaym ise, emeklilik fonunun yönetim masrafn

11 gücü Piyasas ve Cinsiyet Eitsizlii Açsndan Teklif Edilen Emeklilik Reformu Türkiye deki Kadn Emeklilerin Refah Seviyelerinin Yükselmesine Katkda Bulunabilir mi? sfr oldu udur, fakat model kolayca de i!tirilerek yönetim masraflar eklemek mümkündür. Birikmi! Fon = KM[(1+r) n + (1+g)(1+r) n 1 + (1+g) n 1 (1+r)] K= Katk oran M = Ba!langç maa!lar K ve M nin büyümeleri her yl için 1+g ve birikmi! fon ise önceki yllar baznda 1+r olarak büyümektedir. g maa!larn büyüme orann ve r ise getiri orann temsil etmektedir. Simülasyon analizleri için kullanlan en önemli istatistikî bilgiler ki!ilerin çal!ma hayatlarndaki kazançlarn gösteren maa!lardr. Gelirlerin ve kazançlarn verileri her iki model için yaplan simülasyon analizlerinin kyaslama temelini olu!turmaktadr. Farkl çal!ma sektörleri arasndaki gelir da lm, (i!gücü piyasasndaki cinsiyetlerin konumlarndan dolay) cinsiyetler arasndaki gelir da lmn da yanstmaktadr. Bundan dolay farkl sektörlere özgü ortalama kazançlar (1995 bazl) simüle edilmi!tir. Ortalama gelirler dört kategori altnda snflandrlarak SSK, Ba -Kur ve Emekli Sand na tabi olarak çal!anlarla asgari ücretlilerin muhtemel emeklilik faydalar hesaplanm!tr. Tablo 2 de, Model 1 emeklilik sistemi için, Tablo 3 te ise Model 2 emeklilik sistemlerine özgü muhtemel emeklilik faydalar Ulusal Averaj Geliri (UAG) oranlar olarak verilmi!tir. 3.2 Simülasyon Sonuçlar Hakknda Her iki model altnda, ortaya çkan emeklilik faydalarna bakt mzda çarpc sonuç olarak Model 2 nin dü!ük getiri oranlarnda bile Model 1 e kyasla daha yüksek emeklilik faydas sa lad görülecektir. Ancak buna kar!n Model 2 de uzun dönemde farkl kazanç gruplarnn emeklilik faydalar arasndaki e!itsizlik oran artmaktadr. Örne in, 40 yl sonra Emekli Sand çal!an ile asgari ücretli arasnda ortaya çkacak olan e!itsizlik oran Model 1 de % 51 iken, Model 2 de bu oran % 65 olacaktr. Görüldü ü gibi emeklilik sistemlerinin yapsal olarak kazançla ba lants arttkça, emeklilik faydalarnn farkl kesimler arasndaki da lmlar e!itsizle!mektedir. Nitekim Model 2 de emeklilik faydas sk!ekilde kazanca ba l oldu u için gelir da lmndaki e!itsizli in emeklilik sistemine de yansd görülmektedir. Tablo 2: Model 1 altnda emeklilerin edinece i muhtemel faydalarn UAG nin yüzdeli i Çalma Yllar Emekli Sand çalanlar SSK çalanlar Ba-Kur çalanlar (Sadece tarmda çalanlar) Asgari ücretle çalanlar UAG: Ulusal Averaj Gelir

12 Tablo 3: Model 2 altnda emeklilerin muhtemel faydalarnn UAG nn yüzdeli i Çalma yllar 20 Getiri oran Emekli Sand Ulusal Averaj Gelirinin yüzdelii SSK Ba-Kur Asgari ücretli 1% % % % % % % % % % % % % % % % % % % %

13 gücü Piyasas ve Cinsiyet Eitsizlii Açsndan Teklif Edilen Emeklilik Reformu Türkiye deki Kadn Emeklilerin Refah Seviyelerinin Yükselmesine Katkda Bulunabilir mi? 4. Sonuç Bu yazda, kadn emeklilerin mevcut statüleri ile emeklilik reformu ile ula!acaklar refah seviyesi incelenmi! ve bu kapsamda literatür tarand nda, konuyla ilgili hemen hemen hiç bir incelemeyle kar!la!lmam!,!a!rtc bir akademik ilgisizlik oldu u görülmü!tür. Üstelik bu ilgisizli in yan sra, cinsiyete dayal sa lkl verilere ula!mak da mümkün olmam!tr. Dünya Bankasnn öngördü ü politikalar do rultusunda Türkiye de admlar atlmaya çal!lan emeklilik reformunun mevcut yerle!ik gelenek içerisinde kadnlar açsndan dezavantajl oldu u görülmü!tür. Bunun en önemli sebebi kadnlarn hukuksal olarak haklarla sahip olmakla birlikte ço u zaman sosyal ve ailevi yaplarn etkisiyle bunlardan yararlanamamas, dolaysyla da emeklilik sistemi içerisinde yapabilirlikler in gerçekle!memesidir. Türk anayasas her ne kadar, kadnn ve erke in hukuk kar!snda e!it haklara sahip oldu unu beyan etmi! olsa da, çal!ma alannda cinsiyet e!itli ine dair destekleyici kanunlarn (yasama) eksikli i görülmektedir. Ayn!ekilde emeklilik sisteminde de cinsiyet e!itli ine katkda bulunacak belirgin politik beyanatlar olmamaktadr. Kadnlar ve erkekler arasndaki emeklilik sunumu ile ilgili yalnzca iki ana farkllk görülebilir: Birincisi emeklilik ya!lar arasnda be! yl farkllk vardr. 4kincisi, kadnlarn katkda bulunmu! emekli kocalarnn ve babalarnn ölümleri neticesinde onlarn emeklilik faydalarn alma yetkilerine sahip olmalardr. Ancak, dü!ük emeklilik ya! daha dü!ük emeklilik faydas demek olmakla birlikte, kadnlarn e!lerinden ve babalarndan dolay emeklilik hakkna sahip olmalar i!gücüne katlmamalarnda özendirici olmaktadr. Her ne kadar bu iki tedbir kadn korumak için konulmu! olsa da, kadnlarn (özellikle de erkek yaknlarna) finansal ba mllklarn artrm!tr. Bu yazda, öngörülen reformla kadn emeklilere sa lanacak finansal fayda ve hak etme seviyelerinin erkek emekliler kadar iyi olmayaca savunulmu!, böylece, yüksek orandaki cinsiyet e!itsizli inin daha da artaca ortaya konulmu!tur. Ancak, reformla gerçekle!ece i tahmin edilen dezavantajlar, cinsiyetler arasndaki sosyal, politik ve ekonomik statü farkllklarnn reforma yanstlmasyla giderilebilecektir.

14 KAYNAKÇA Bulutay T., Employment, Unemployment and Wages in Turkey, Ankara ILO, Disney R., Can We Afford to Grow Older: A Perspective on the Economics of Ageing, Cambridge, MIT Press, Gillion C., Turner J., Bailey C. And Latulippe D. (eds), Social Security Pensions; Development and Reform, Geneva, International Labour Office, Seager J., The State of Women in the World Atlas: Women s status around the globe: work, health, education and personal freedom, Penguin, London, Sen A., Inequality Re-examined, Oxford, Clarendon Press, World Bank, Averting the Old Age Crisis; Policies to Protect the Old and Promote Growth, World Bank Akatl F., 1980 Sonras Edebiyatmzda Kadn, Kadn Ara!trmalar Dergisi, 4stanbul, C.2, 1994, S Alper Y., Crisis in Social Security Systems and the need for Reform, 4!veren, Browning E.K., Why the Social Insurance Budget is Too Large in a Democracy Economic Inquiry, Vol. XIII, September DIE, Türk Ekonomisi ve Analiz, 1998 Feldstein M., Transition to a Fully Funded Pension System: Five Economic Issues, NBER Working Paper No 6149, Harris J.R. and Todaro M.P., Migration, Unemployment and Development: A Two- Sector Analysis, American Economic Review 60 (1): , Holzmann R., A World Bank Perspective on Pension Reform ILO-OECD Workshop, World Bank, December James E., Pension reform: is there an efficiency-equity trade-off? Paper prepared for the Conference on Inequality Reducing Growth in Latin America s Market Economies, Inter-American Development Bank, James E., The Gender Impact of Pension Reform in Latin America and Broad Policy Implications, Journal of Pension Economics and Finance, June Mkandawire T., Social Policy in a Development Context, Social Policy and Development Programme Paper 7, June, United Nations Research Institute for Social Development, Tansel A., Self Employment, Wage Employment and Returns to Education for Urban Men and Women in Turkey, Ankara: ODTÜ Devlet Planlama Te!kilat (DPT), Development Report , Ankara, Erdo du S., Sosyal Politikada Deiim ve Sosyal Güvenlik Reformu, Aralk, lkkaracan P., Women s Movement (s) in Turkey, a brief overview, Women for Women s Human Rights Reports, No.2, Özbilgin M. and Topal N., Would the current pension reform improve the wellbeing of women retirees in Turkey, Employment Studies Working Paper Series, No.35, University of Hertfordshire, 1999.

15 gücü Piyasas ve Cinsiyet Eitsizlii Açsndan Teklif Edilen Emeklilik Reformu Türkiye deki Kadn Emeklilerin Refah Seviyelerinin Yükselmesine Katkda Bulunabilir mi? Sayan S. and Kiraci A., Parametric Reform; Alternatives for the Publicly Managed Pension System in Turkey: Insolvency vs Intergenerational Fairness?, Sixth Annual Conference of Economic Research Forum, Cairo, October T.C. Çal!ma ve Sosyal Güvenlik Bakanl, Sosyal Güvenlik Reformu Komisyonu Raporu, Ankara, Kasm T.C. Ba!bakanlk Türkiye Istatistik Kurumu TU4K, Employment Status By Years and Sex, Eri!im Tarihi 20 Aralk 2007; Topal N., Is the Turkish Social Security System in Need of Reform?, Employment Studies Working Paper Series, No.22, University of Hertfordshire, Topal N., Would a Pension Reform Contribute Towards Improvements in the Well-Being of the Retirees in Turkey?, MPhil Thesis, University of Hertfordshire, Türk Sanayicileri ve 4!adamlar Derne i (TUSIAD), Türk Emeklilik Sisteminde Reform, 4stanbul, Türk Sanayicileri ve 4!adamlar Derne i (TUSIAD), Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yeniden Yaplanma; Sorunlar, Reform htiyac, Araylar, Çözüm Önerileri, Yayn, No. TUS4AD-T/97 10/217, Ekim UNDP, Human Development Report, 2007.

SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY. Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ

SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY. Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ KURUMUN AMACI ve GÖREVLER' Sosyal sigortalar ile genel salk sigortas bakmndan kiileri güvence

Detaylı

2 400 TL tutarndaki 1 yllk kredi, aylk taksitler halinde aadaki iki opsiyondan biri ile geri ödenebilmektedir:

2 400 TL tutarndaki 1 yllk kredi, aylk taksitler halinde aadaki iki opsiyondan biri ile geri ödenebilmektedir: SORU 1: 400 TL tutarndaki 1 yllk kredi, aylk taksitler halinde aadaki iki opsiyondan biri ile geri ödenebilmektedir: (i) Ayla dönütürülebilir yllk nominal %7,8 faiz oran ile her ay eit taksitler halinde

Detaylı

Courses Offered in the PhD Program

Courses Offered in the PhD Program Courses Offered in the PhD Program Compulsory Courses Course Code Course Title Dersin Adı PUBF 601 Advanced Topics in Public Finance Kamu Maliyesinde İleri Düzey Konular Elective Courses Course Code Course

Detaylı

TÜRKYE DE TARIM SEKTÖRÜNE YAPILAN DORUDAN YABANCI YATIRIMLAR ve GELM SEYR

TÜRKYE DE TARIM SEKTÖRÜNE YAPILAN DORUDAN YABANCI YATIRIMLAR ve GELM SEYR TÜRKYE DE TARIM SEKTÖRÜNE YAPILAN DORUDAN YABANCI YATIRIMLAR ve GELM SEYR ÖZET Mustafa Terin 1 brahim Yldrm 1 Ülkelerin ekonomik kalknmasnda yatrmlar büyük önem tamaktadr. Sermaye birikiminin yetersiz

Detaylı

AKTÜERLK SINAVLARI FNANSAL MATEMATK SINAVI ÖRNEK SORULARI

AKTÜERLK SINAVLARI FNANSAL MATEMATK SINAVI ÖRNEK SORULARI AKTÜERLK SINAVLARI FNANSAL MATEMATK SINAVI ÖRNEK SORULARI SORU 1: 6 yl vade ile yllk %14 basit faiz oran üzerinden bir borç alnmtr. 3. yldaki faiz oranna e$de%er olan efektif iskonto oran a$a%dakilerden

Detaylı

2000 L YILLARDA TÜRKYE DE UYGULANAN MALYE POLTKALARININ DEERLENDRLMES

2000 L YILLARDA TÜRKYE DE UYGULANAN MALYE POLTKALARININ DEERLENDRLMES 2000 L YILLARDA TÜRKYE DE UYGULANAN MALYE POLTKALARININ DEERLENDRLMES Yrd. Doç. Dr. Habib YILDIZ * ÖZET Bu çalmada, 2000 2006 döneminde Türkiye de uygulanan maliye politikalarnn ana çizgileri ortaya konulmu

Detaylı

TÜRKYE DE DI TCARETN GELM (2000-2007) EVOLUTION OF FOREIGN TRADE IN TURKEY (2000-2007)

TÜRKYE DE DI TCARETN GELM (2000-2007) EVOLUTION OF FOREIGN TRADE IN TURKEY (2000-2007) TÜRKYE DE DI TCARETN GELM (2000-2007) Yrd.Doç.Dr.Sevim AKDEMR * Ar.Gör.Fatih KONUR ** ÖZET Türkiye ekonomisinde 2001 y(l(ndan itibaren yüksek oranlarda büyüme gerçeklemitir. Ancak ekonomide yüksek büyüme

Detaylı

Courses Offered in the MsC Program

Courses Offered in the MsC Program Courses Offered in the MsC Program Compulsory Courses Course Code Course Title Dersin Adı PUBF 501 Public Expenditure in Theory and Practice Teori ve Uygulamada Kamu Harcamaları PUBF 502 Public Revenue

Detaylı

Courses Offered in the MSc Program

Courses Offered in the MSc Program Courses Offered in the MSc Program Compulsory Courses Course Code Course Title Dersin Adı PUBF 501 Public Expenditure in Theory and Practice Teori ve Uygulamada Kamu Harcamaları PUBF 502 Public Revenue

Detaylı

İktisat Anabilim Dalı-(Tezli) Yük.Lis. Ders İçerikleri

İktisat Anabilim Dalı-(Tezli) Yük.Lis. Ders İçerikleri 1. Yıl - Güz 1. Yarıyıl Ders Planı İktisat Anabilim Dalı-(Tezli) Yük.Lis. Ders İçerikleri Mikroekonomik Analiz I IKT701 1 3 + 0 6 Piyasa, Bütçe, Tercihler, Fayda, Tercih, Talep, Maliyet, Üretim, Kar, Arz.

Detaylı

9. Mükemmellii Aray Sempozyumu Nisan 2008 zmir. Opr. Dr. Canan ARITMAN zmir Milletvekili Dileri Komisyonu Üyesi CHP Parti Meclisi Üyesi

9. Mükemmellii Aray Sempozyumu Nisan 2008 zmir. Opr. Dr. Canan ARITMAN zmir Milletvekili Dileri Komisyonu Üyesi CHP Parti Meclisi Üyesi 9. Mükemmellii Aray Sempozyumu 07-09 09 Nisan 2008 zmir Opr. Dr. Canan ARITMAN zmir Milletvekili Dileri Komisyonu Üyesi CHP Parti Meclisi Üyesi 8 Mart 1857 New York Kadn Dokuma çilerinin Eylemi Talep:

Detaylı

2017 ÖNCESİ NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT NÖ-İÖ BÖLÜMLERİ LİSANS ÖĞRETİM PLANI

2017 ÖNCESİ NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT NÖ-İÖ BÖLÜMLERİ LİSANS ÖĞRETİM PLANI I. YIL İKT101 Z Davranış Bilimleri Behavioral Sciences 3+0-3 3 İKT103 Z Genel Muhasebe I General Accounting I 3+0-3 5 İKT105 Z Matematik I Mathematics I 3+0-3 3 İKT107 Z Hukuka Giriş Introduction to Law

Detaylı

1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar:

1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: 01/01/2005-30/06/2005 DÖNEMNE LKN YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU FAALYET RAPORU 1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: 2005 yl gelimekte olan ülke

Detaylı

K TAP TANITIMI. Döndü DÜ ÜNMEZ *

K TAP TANITIMI. Döndü DÜ ÜNMEZ * TARHNPENDE ULUSLARARASITARHveSOSYALARATIRMALARDERGS Yl:2010,Say:3 Sayfa:313317 THEPURSUITOFHISTORY INTERNATIONALPERIODICALFORHISTORYANDSOCIALRESEARCH Year:2010,Issue:3 Page:313317 KTAPTANITIMI OyaDALAR,War,EpidemicsandMedicineintheLateOttomanEmpire(19121918),

Detaylı

Proje Döngüsünde Bilgi ve. Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1

Proje Döngüsünde Bilgi ve. Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1 Proje Döngüsünde Bilgi ve letiim Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1 Proje Döngüsünde Bilgi ve letiim B: Ana proje yönetimi bilgi alan B: Tüm paydalara ulamak ve iletiim kurmak için

Detaylı

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MALİYE BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MALİYE BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MALİYE BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI MALİYE Tezli Yüksek Lisans Programı Maliye tezli yüksek lisans programının eğitim

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

Çal ma, Türkiye de 2003 y l nda Sa l kta Dönü üm Program ile ba lat lan sa l k sektöründeki dönü ümü, Sa l k Bakanl n n ta ra örgütlenmesi üzerinden

Çal ma, Türkiye de 2003 y l nda Sa l kta Dönü üm Program ile ba lat lan sa l k sektöründeki dönü ümü, Sa l k Bakanl n n ta ra örgütlenmesi üzerinden Çalma, Türkiye de 2003 ylnda Salkta Dönüüm Program ile balatlan salk sektöründeki dönüümü, Salk Bakanl nn tara örgütlenmesi üzerinden inceleme ve analiz etme amacna yöneliktir. Çalmada, Salkta Dönüüm Program

Detaylı

Ekonomik Rapor 2011 KAYNAKLAR 67. genel kurul Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği / www.tobb.org.tr

Ekonomik Rapor 2011 KAYNAKLAR 67. genel kurul Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği / www.tobb.org.tr Ekonomik Rapor 2011 KAYNAKLAR 67. genel kurul 389 390 1-2007, T.C. Kalkınma Bakanlığı, Gelir Dağılımı ve Yoksullukla Mücadele, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, www.dpt.gov.tr/docobjects/download/3087/oik691.pdf,

Detaylı

Yavuz HEKM. Egekons Prefabrike Metal Yap San. Tic. Ltd.!ti. ve. Hekim Gemi n$a A.!. Firmalarnn Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ba$kan.

Yavuz HEKM. Egekons Prefabrike Metal Yap San. Tic. Ltd.!ti. ve. Hekim Gemi n$a A.!. Firmalarnn Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ba$kan. Yavuz HEKM Egekons Prefabrike Metal Yap San. Tic. Ltd.!ti. ve Hekim Gemi n$a A.!. Firmalarnn Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ba$kan. 8. Mükemmelli+i Aray$ Sempozyumu Ana Tema, Yerellikten Küresellie EGE Oturum

Detaylı

MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI)

MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI) MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI) I- SORUN Toprak ve su kaynaklarnn canllarn yaamalar yönünden tad önem bilinmektedir. Bu önemlerine karlk hem toprak hem de su kaynaklar

Detaylı

novasyon KalDer zmir ubesi 8. Mükemmellii Aray Sempozyomu zmir, 18 Nisan 2007 irin Elçi Technopolis Türkiye Direktörü Teknoloji Yönetim Dernei Bakan

novasyon KalDer zmir ubesi 8. Mükemmellii Aray Sempozyomu zmir, 18 Nisan 2007 irin Elçi Technopolis Türkiye Direktörü Teknoloji Yönetim Dernei Bakan novasyon KalDer zmir ubesi 8. Mükemmellii Aray Sempozyomu zmir, 18 Nisan 2007 irin Elçi Technopolis Türkiye Direktörü Teknoloji Yönetim Dernei Bakan novasyon Ekonomik ve toplumsal fayda yaratmak için ürünlerde,

Detaylı

KIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry

KIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry KIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry 9 Mart 1998 Say* : F-1998/ Konu : Krsal Kalknmada Ekolojik Boyut Konulu Eitim TKV K*rsal Kalk*nma

Detaylı

Krizde 30 bin kişi birikimini, 1.8 milyon kişi de işsizliğe karşı harcamasını güvenceye aldı

Krizde 30 bin kişi birikimini, 1.8 milyon kişi de işsizliğe karşı harcamasını güvenceye aldı Krizde 30 bin kişi birikimini,. milyon kişi de işsizliğe karş harcamasn güvenceye ald Tarih: 5..200 Say: 200/ 22 Ekonomik krizin etkilerinin yoğun biçimde hissedildiği son iki ylda Türkiye de milyar 65

Detaylı

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLERDE OTORİTE KAYNAK: SourceOECD

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLERDE OTORİTE KAYNAK: SourceOECD İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLERDE OTORİTE KAYNAK: SourceOECD Metin TUNÇ Ekonomik İşbirliği ve Gelişme Örgütü, 1948 yılında aralarında kurucu üye olarak Türkiye nin de bulunduğu Avrupa ülkeleri tarafından Organization

Detaylı

Rekabet Teorisi ve Politikalar

Rekabet Teorisi ve Politikalar Rekabet Teorisi ve Politikalar Berk KÜSBEC Bozok Üniversitesi berk.kusbeci@bozok.edu.tr 10 Aralk 2015 Berk KÜSBEC (Bozok) KT405 10 Aralk 2015 1 / 24 Overview Berk KÜSBEC (Bozok) KT405 10 Aralk 2015 2 /

Detaylı

HACETTEPE ÜNVERSTES. l e t i i m. : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü Beytepe/Ankara. Telefon :

HACETTEPE ÜNVERSTES. l e t i i m. : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü Beytepe/Ankara. Telefon : l e t i i m Adres : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü 06800 Beytepe/Ankara Telefon : +90 312 297 6234 Faks : +90 312 297 7998 HACETTEPE ÜNVERSTES e-posta Web : aktuerya@hacettepe.edu.tr : www.aktuerya.hacettepe.edu.tr

Detaylı

Keynesyen makro ekonomik modelin geçerli oldu(u bir ekonomide aa(daki ifadelerden hangisi yanltr?

Keynesyen makro ekonomik modelin geçerli oldu(u bir ekonomide aa(daki ifadelerden hangisi yanltr? SORU 31: 3 / 4 Bir ekonomide kii ba üretim fonksiyonu y = 2k biçiminde verilmektedir. Nüfus art hz %2, teknik ilerleme hz %2 ve amortisman oran %6 iken tasarruf oran da %30 ise bu ekonomideki kii ba sermaye

Detaylı

KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN

KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN KURUMSAL T BAR tibar alglamalardan oluur. Kurumsal itibar, bir kuruma yönelik her türlü alglamann bütünüdür. Kurumsal itibar; sosyal ortaklarn kurulula ilgili

Detaylı

UNIVERZITET U TRAVNIKU PRAVNI FAKULTET SOSYAL HUKUK SOSYAL GÜVENLİK T-152/14 MURAT VELİ ÇAKIR

UNIVERZITET U TRAVNIKU PRAVNI FAKULTET SOSYAL HUKUK SOSYAL GÜVENLİK T-152/14 MURAT VELİ ÇAKIR UNIVERZITET U TRAVNIKU PRAVNI FAKULTET SOSYAL HUKUK SOSYAL GÜVENLİK T-152/14 MURAT VELİ ÇAKIR Sosyal Güvenlik Nedir? Sosyal güvenlik, bireylerin ve ailelerin ekonomik ve sosyal risklerle karşılaşmaları

Detaylı

DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜMENİN SİGORTACILIK SEKTÖRÜNE ETKİSİ

DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜMENİN SİGORTACILIK SEKTÖRÜNE ETKİSİ T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜMENİN SİGORTACILIK SEKTÖRÜNE ETKİSİ Elif ERDOĞAN Yüksek Lisans Tezi Çorum 2013 DÜNYA DA VE TÜRKİYE

Detaylı

Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi

Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Cahit YILMAZ Kültür Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İstanbul c.yilmaz@iku.edu.tr Key words:kredi,büyüme. Özet Banka kredileri ile ekonomik büyüme arasında

Detaylı

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE GELECEĞİ

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE GELECEĞİ TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE GELECEĞİ BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU YENİ MEVDUAT SİGORTA SİSTEMİ ÖNERİSİ BANKA BİRLEŞME VE DEVİRLERİ Dr. Mehmet GÜNAL Ankara, Haziran 2001 ÖNSÖZ Türkiye

Detaylı

ARTVN L GELME PLANI. Artvin l Geneli-2000. Bilinmeyen 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

ARTVN L GELME PLANI. Artvin l Geneli-2000. Bilinmeyen 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 ARTVN L GELME PLANI Artvin l Geneli-2000 Bilinmeyen Erkek 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 Kad n Y a Gruplar 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34. 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 12 9 6 3 0 3 6 9 12 % NÜFUS

Detaylı

KONUT FNANSMAN SSTEM. TBB Gayrimenkul Çalma Grubu stanbul, 14.10.2005. Dr.Önder Halisdemir

KONUT FNANSMAN SSTEM. TBB Gayrimenkul Çalma Grubu stanbul, 14.10.2005. Dr.Önder Halisdemir KONUT FNANSMAN SSTEM TBB Gayrimenkul Çalma Grubu stanbul, 14.10.2005 Dr.Önder Halisdemir Genel Hatlar ile Tasar SPK nn hazrlad+ tasar 31 maddeden olumaktadr. Özel bir yasa de+il, de+iiklik yasasdr. TBB

Detaylı

Sa lk Ekonomisi. Berk KÜSBEC Bozok Üniversitesi Berk KÜSBEC (BOZOK) KT / 18

Sa lk Ekonomisi. Berk KÜSBEC Bozok Üniversitesi Berk KÜSBEC (BOZOK) KT / 18 Sa lk Ekonomisi Berk KÜSBEC Bozok Üniversitesi berk.kusbeci@bozok.edu.tr 01.03.2017 Berk KÜSBEC (BOZOK) KT310 01.03.2017 1 / 18 Ceteris Paribus Latince kökenli bir iktisat terimidir ve "Di er tüm faktörler

Detaylı

İçindekiler kısa tablosu

İçindekiler kısa tablosu İçindekiler kısa tablosu Önsöz x Rehberli Tur xii Kutulanmış Malzeme xiv Yazarlar Hakkında xx BİRİNCİ KISIM Giriş 1 İktisat ve ekonomi 2 2 Ekonomik analiz araçları 22 3 Arz, talep ve piyasa 42 İKİNCİ KISIM

Detaylı

Semester I. PSPA 105 Introductionto Law Hukuka Giriş C 3 5 ECON 101 Introduction to Economics İktisada Giriş I C 3 5

Semester I. PSPA 105 Introductionto Law Hukuka Giriş C 3 5 ECON 101 Introduction to Economics İktisada Giriş I C 3 5 s Offered in the Undergraduate Program Semester I PUBF 101 PSPA 103 Mathematics for Public Mali Matematik C 3 5 Finance I I Introduction to Social Sosyal Bilimlere Giriş C 3 6 Sciences PSPA 105 Introductionto

Detaylı

Kamu Sermayeli İşletmelerde İyi Yönetişim. Mediha Ağar Dünya Bankası, Kıdemli Ekonomist Dünya Bankası

Kamu Sermayeli İşletmelerde İyi Yönetişim. Mediha Ağar Dünya Bankası, Kıdemli Ekonomist Dünya Bankası Kamu Sermayeli İşletmelerde İyi Yönetişim Mediha Ağar Dünya Bankası, Kıdemli Ekonomist Dünya Bankası Kamu işletmeleri gelişmiş e gelişmekte olan ülkelerde ekonomik açıdan önemli aktörlerdir Global olarak

Detaylı

2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU

2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU 2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU I- 2008 Mali Yılı Bütçe Sonuçları: Mali Disiplin Sağlandı mı? Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan 2008 mali yılı geçici bütçe uygulama sonuçlarına

Detaylı

İktisat Anabilim Dalı- Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) Programı Ders İçerikleri

İktisat Anabilim Dalı- Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) Programı Ders İçerikleri İktisat Anabilim Dalı- Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) Programı Ders İçerikleri 1. Yıl - Güz 1. Yarıyıl Ders Planı Mikroekonomik Analiz I IKT751 1 3 + 0 8 Piyasa, Bütçe, Tercihler, Fayda, Tercih,

Detaylı

Optimal Kamu Alm haleleri ve Rekabetçi Ortam: Türkiye

Optimal Kamu Alm haleleri ve Rekabetçi Ortam: Türkiye Motivasyon Optimal Kamu Alm haleleri ve Rekabetçi Ortam: Türkiye Analizi TOBB ETÜ ktisat Bölümü Stratejik Dü³ünce Enstitüsü, 28 Aralk 2012 Motivasyon Kamu Alm halelerinin Önemi Ara³trma Sorular Kamu Alm

Detaylı

ORMAN KÖYÜ KALKINDIRMA KOOPERATFLER YÖNETC VE ÜYELERNN ORMAN EKOSSTEMLERNDEK BYOLOJK ÇETLL YERNDE KORUMA ETM PROJES (GEF SGP TUR/98/G52)

ORMAN KÖYÜ KALKINDIRMA KOOPERATFLER YÖNETC VE ÜYELERNN ORMAN EKOSSTEMLERNDEK BYOLOJK ÇETLL YERNDE KORUMA ETM PROJES (GEF SGP TUR/98/G52) ORMAN KÖYÜ KALKINDIRMA KOOPERATFLER YÖNETC VE ÜYELERNN ORMAN EKOSSTEMLERNDEK BYOLOJK ÇETLL YERNDE KORUMA ETM PROJES (GEF SGP TUR/98/G52) K I R S A L K A L K I N M A D A K A D I N L A R Sibel DEMR Birle(mi(

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ RAZİYE SELİM. Telefon : / 2081 Ev : Fax :

ÖZGEÇMİŞ RAZİYE SELİM. Telefon : / 2081 Ev : Fax : ÖZGEÇMİŞ RAZİYE SELİM Adı, Soyadı Yabancı Dili ve Düzeyi Mevcut Görevi ve Ünvanı : Raziye Selim : İngilizce, İyi : Doç. Dr. Telefon : +90-212-2931309 / 2081 Ev : +90-212-2775744 Fax : +90-212-2407260 e-mail

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

Sermaye Piyasas Faaliyetleri Temel Düzey Eitim Proram

Sermaye Piyasas Faaliyetleri Temel Düzey Eitim Proram Temel Düzey Eitim Proram Amaç : Sermaye Piyasas Kurumlarnda görev yapanlar veya bu görevlere atanacaklar, SPK nn düzenleyecei Lisanslama snavna hazrlama. Katlmclar Hisse Senetleri Piyasas Mü"teri Temsilcileri,Yatrm

Detaylı

Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme. 8lk Kullanc Tepkileri. Dört Çeit Ön Ürün. Ana Konular. Yamal Ön Ürün. Ön Ürün Gelitirme

Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme. 8lk Kullanc Tepkileri. Dört Çeit Ön Ürün. Ana Konular. Yamal Ön Ürün. Ön Ürün Gelitirme Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme Sistem Analiz ve Tasarm Sedat Telçeken 8lk Kullanc Tepkileri Kullanclardan tepkiler toplanmaldr Üç tip vardr Kullanc önerileri De0iiklik tavsiyeleri Revizyon planlar

Detaylı

Emeklilik Politikası Reformu Finlandiya da Politika Oluşturma Örneği

Emeklilik Politikası Reformu Finlandiya da Politika Oluşturma Örneği Emeklilik Politikası Reformu Finlandiya da Politika Oluşturma Örneği AB Eşleştirme Projesi, Ankara 6. Ders Haftası Carin Lindqvist-Virtanen Genel Müdür Yardımcısı Sigorta Bölümü Hedefler Sürdürülebilirliği

Detaylı

Sürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar

Sürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar Sürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar Konular Geçmi ten önemli trendler Esneklik ve esnek güvence Bireyselcilik ve azalan dayan ma Silikle en toplum 2 Toplumsal: Daha az evlilik Daha fazla

Detaylı

Dersin İngilizce Adı Dersin Türkçe Adı Kurums al Kredi. Akademik İletişim

Dersin İngilizce Adı Dersin Türkçe Adı Kurums al Kredi. Akademik İletişim MÜFREDAT ADI: Siyaset 2012 Bu program 2012-2013, 2013-2014 ve 2014-2015 akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL Dersin Dersin İngilizce Adı Dersin

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... v TABLOLAR LİSTESİ... xiv ŞEKİLLER LİSTESİ... xv KISALTMALAR... xvi GİRİŞ...1

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... v TABLOLAR LİSTESİ... xiv ŞEKİLLER LİSTESİ... xv KISALTMALAR... xvi GİRİŞ...1 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... v TABLOLAR LİSTESİ... xiv ŞEKİLLER LİSTESİ... xv KISALTMALAR... xvi GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM KAVRAMSAL AÇIDAN İŞSİZLİK, YOKSULLUK VE İSTİHDAMI ARTIRMAYA YÖNELİK POLİTİKALAR I. İŞSİZLİK...

Detaylı

tepav Mart2011 N201139 POLİTİKANOTU Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

tepav Mart2011 N201139 POLİTİKANOTU Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı POLİTİKANOTU Mart2011 N201139 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Sarp Kalkan 1 Politika Analisti, Ekonomi Etütleri Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Cari açık, uzun yıllardan

Detaylı

DERS KODU DERS ADI ZORUNLU TEORİ UYGULAMA LAB KREDİ AKTS Atatürk İlkeleri ve İnkılap AIT181 Tarihi I Zorunlu 2 0 0 2 2

DERS KODU DERS ADI ZORUNLU TEORİ UYGULAMA LAB KREDİ AKTS Atatürk İlkeleri ve İnkılap AIT181 Tarihi I Zorunlu 2 0 0 2 2 1.YARIYIL LERİ KODU ADI ZORUNLU TEORİ Atatürk İlkeleri ve İnkılap AIT181 Tarihi I Zorunlu 2 0 0 2 2 IKT101 İktisada Giriş I Zorunlu 3 0 0 3 6 IKT103 İktisatçılar İçin Matematik I Zorunlu 3 0 0 3 6 IKT105

Detaylı

Sosyal Güvenlik (Emeklilik) Sistemine Bakış

Sosyal Güvenlik (Emeklilik) Sistemine Bakış 2050'ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Sosyal Güvenlik (Emeklilik) Sistemine Bakış Prof. Dr. Yusuf Alper (Uludağ Üniversitesi) Yard. Doç. Dr. Çağaçan Değer (Ege Üniversitesi) Prof. Dr. Serdar Sayan (TOBB

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85 i Bu sayıda; 2013 Cari Açık Verileri; 2013 Aralık Sanayi Üretimi; 2014 Ocak İşsizlik Ödemesi; S&P Görünüm Değişikliği kararı değerlendirilmiştir.

Detaylı

ÖZGEÇMĠġ VE ESERLER LĠSTESĠ

ÖZGEÇMĠġ VE ESERLER LĠSTESĠ ÖZGEÇMĠġ Adı Soyadı: Erol YENER Doğum Tarihi: 20/06/1970 Öğrenim Durumu: ÖZGEÇMĠġ VE ESERLER LĠSTESĠ Derece Bölüm Üniversite Yıl Lisans İşletme Böl. Karadeniz Teknik Üniversitesi 1992 Y. Lisans İşletme

Detaylı

KIRSAL KALKINMA NEDR?

KIRSAL KALKINMA NEDR? KIRSAL KALKINMA NEDR? Krsal kalknma ; "krsal alanda yaayan ve geçimini tarm sektöründen veya benzer krsal mesleklerden salayan birey ve topluluklarn, insanca yaam koullarna kavuturulmas için onlarda önce

Detaylı

AB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler

AB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler AB inin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Sayfa No Nüfus (Bin Kişi) 1 Nüfus Artış Hızı (%) 2 Cari Fiyatlarla GSYİH (Milyar $) 3 Kişi Başına GSYİH ($) 4 Satınalma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYİH

Detaylı

3 1 x 2 ( ) 2 = E) f( x) ... Bir sigorta portföyünde, t poliçe yln göstermek üzere, sigortal saysnn

3 1 x 2 ( ) 2 = E) f( x) ... Bir sigorta portföyünde, t poliçe yln göstermek üzere, sigortal saysnn SORU : Aada tanm verilen f fonksiyonlarndan hangisi denklemini her R için salar? f + = f t dt integral e A) f = e B) f = e C) f D) f = E) f = e ( ) = e ( ) SORU : Bir sigorta portföyünde, t poliçe yln

Detaylı

DERS PROFİLİ. Yrd. Doç. Dr. Sevinç Rende

DERS PROFİLİ. Yrd. Doç. Dr. Sevinç Rende DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Toplumsal Cinsiyet ve Ekonomi ECO 385 Güz 5 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Emre HORASAN

Yrd. Doç. Dr. Emre HORASAN Yrd. Doç. Dr. Emre HORASAN Finansal Sistem; fonun arz ve talebini dengeleyen ve fonları zaman, miktar, vade ve kişiler bazında kullanılabilir hale getiren bir sistemdir. Finansal Sistemin görevleri: Malların,

Detaylı

Yýllýk Ekonomik Rapor

Yýllýk Ekonomik Rapor Yýllýk Ekonomik Rapor 2012 T.C. MALYE BAKANLII YILLIK EKONOMK RAPOR 2012 i Yıllık Ekonomik Rapor 2012 Yllk Ekonomik Rapor, Maliye Bakanl internet sitesinde (http://www.maliye.gov.tr) yer almaktadr. ii

Detaylı

SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN. GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL

SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN. GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL Sözlerime gayrimenkul ve finans sektörlerinin temsilcilerini bir araya

Detaylı

1. YARIYIL (GÜZ) 2. YARIYIL (BAHAR)

1. YARIYIL (GÜZ) 2. YARIYIL (BAHAR) T.C. HARRAN UNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ MALİYE BÖLÜMÜ ÖRGÜN ÖĞRETİM LİSANS DERS LİSTESİ 1. YARIYIL (GÜZ) 1006120 ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ I* ZORUNLU 2 2 1006102 TÜRK DİLİ

Detaylı

Lisans ( ) Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü

Lisans ( ) Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Osman TEZGEL Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Çalışma Ekonomisi Anabilim Dalı Tel: +90 312 595 1348 E- Posta: tezgel@politics.ankara.edu.tr

Detaylı

2012-2013 EĞİTİM ÖĞRETİM YILINDAN İTİBAREN GEÇERLİ OLACAK NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT-İ.Ö

2012-2013 EĞİTİM ÖĞRETİM YILINDAN İTİBAREN GEÇERLİ OLACAK NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT-İ.Ö I. YIL YY KODU Z/S DERSİN ADI DERSİN İNGİLİZCE ADI HAFTALIK DERS SAATI ECTS KREDİSİ İKTİÖ-101 Z Davranış Bilimleri Introduction to Behavioral Sciences 3+0-3 3 İKTİÖ-103 Z Genel Muhasebe-I Financial Accounting

Detaylı

Mitler ve Gerçekler 1 *! &!&! $! " $ 2 $! " $ # & * " &!&0,!!! 2 /#! 3 4 & &!5. sürmekte olan yüksek enflasyonun temel sebepleri

Mitler ve Gerçekler 1 *! &!&! $!  $ 2 $!  $ # & *  &!&0,!!! 2 /#! 3 4 & &!5. sürmekte olan yüksek enflasyonun temel sebepleri Mitler ve Gerçekler sürmekte olan yüksek enflasyonun temel sebepleri " crowding-out etkisi nedeniyle yükselen faiz hadlerinin üretim " # yerel seçimler öncesinde artan (popülist) kamu $ % " $ temin edilen

Detaylı

Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man

Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man 214 EK M-ARALIK DÖNEM BANKA KRED LER E M ANKET Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man nin 214 y dördüncü çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 9 Ocak 215

Detaylı

ARSAN TEKST L T CARET VE SANAY ANON M RKET SER :XI NO:29 SAYILI TEBL E ST NADEN HAZIRLANMI YÖNET M KURULU FAAL YET RAPORU

ARSAN TEKST L T CARET VE SANAY ANON M RKET SER :XI NO:29 SAYILI TEBL E ST NADEN HAZIRLANMI YÖNET M KURULU FAAL YET RAPORU 1. Raporun Dönemi : 01.01.2008 31.03.2008 2. Faaliyet Konusu Arsan Tekstil Ticaret Ve Sanayi A.. (irket) 1984 ylnda Türkiye de kurulmu# olup faaliyet konusu; her türlü pamuk ipli)i üretimi, sentetik iplik

Detaylı

Nüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı

Nüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı Nüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı Prof. Dr. Serdar SAYAN TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 4. Türkiye Nüfusbilim Kongresi Ankara 6 Kasım 2015 Yaşlılık (Emeklilik) Sigortası Türkiye de çalışanların

Detaylı

Sosyo-ekonomik göstergeler bakmndan illerin bölgesel bazda benzerliklerinin çok deikenli analizler ile incelenmesi

Sosyo-ekonomik göstergeler bakmndan illerin bölgesel bazda benzerliklerinin çok deikenli analizler ile incelenmesi www.istatistikciler.org statistikçiler Dergisi 4 (2011) 57-68 statistikçiler Dergisi Sosyo-ekonomik göstergeler bakmndan illerin bölgesel bazda benzerliklerinin çok deikenli analizler ile incelenmesi brahim

Detaylı

Sigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü. Aktüerler Derneği Nisan 2010

Sigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü. Aktüerler Derneği Nisan 2010 Sigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü Aktüerler Derneği Nisan 2010 Türkiye de sigortaclk ve bireysel emeklilik sektörü RKET SAYISI - NUMBER OF COMPANY 2006 2007 2008 Hayat D - Non Life (Alt adedi

Detaylı

Kare tabanl bir kutunun yükseklii 10 cm dir.taban uzunluunu gösteren X ise (2, 8) arasnda uniform (tekdüze) dalmaktadr.

Kare tabanl bir kutunun yükseklii 10 cm dir.taban uzunluunu gösteren X ise (2, 8) arasnda uniform (tekdüze) dalmaktadr. SORU : Kare tabanl bir kutunun yükseklii 0 cm dir.taban uzunluunu gösteren X ise (, 8) arasnda uniform (tekdüze) dalmaktadr. Kutunun hacminin olaslk younluk fonksiyonu g(v) a%adakilerden hangisidir? v

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Gelir Amaçlı Esnek Emeklilik Yatırım Fonu nun 31.12.2004-31.12.2005 dönemine ilişkin

Detaylı

Ekonomiye Giriş I Economics I

Ekonomiye Giriş I Economics I MÜFREDAT ADI: Siyaset 2010 Bu program 2010-2011 ve 2011-2012 akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. Siyaset 2012 müfredatı için tıklayınız Siyaset 2015 müfredatı için tıklayınız

Detaylı

'DARE PERFORMANS HEDEF' TABLOSU

'DARE PERFORMANS HEDEF' TABLOSU !nsanl"n Geliimine Yönelik Katma De"eri Yüksek Ürün ve Hizmet Yaratmak 2011 ylna kadar üretilen aratrmalara, projeleri ve alnan patent saylarn % 20 arttrmak üzere laboratuvarlar kurmak ve akreditasyonlarn

Detaylı

TÜRK HUKUKUNDA BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ VE VERGİLENDİRİLMESİ

TÜRK HUKUKUNDA BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ VE VERGİLENDİRİLMESİ Dr. SERKAN ACUNER Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Ardeşen Meslek Yüksek Okulu Öğretim Elemanı TÜRK HUKUKUNDA BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ VE VERGİLENDİRİLMESİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX

Detaylı

Askere gidecek memurun ücretsiz izne ayr l i lemi. Bakmakla yükümlü oldu u sa l k karnesi verilmesi

Askere gidecek memurun ücretsiz izne ayr l i lemi. Bakmakla yükümlü oldu u sa l k karnesi verilmesi nsankaynaklarveeitimdairesibakanl ÝNSAN KAYNAKLARI VE EÐÝTÝM DAÝRE BAÞKANLIÐI MEMURPERSONELUBEMÜDÜRLÜÜ Yetki,GörevveSorumluluklar Bakakurumdaçalanmemurunkurumumuzaatanmas. Memurunbakabirbirimekurumiçiatanmailemi

Detaylı

MALİYE BÖLÜMÜ 2013 VE SONRASI GİRİŞLİ ÖĞRENCİ MÜFREDATI

MALİYE BÖLÜMÜ 2013 VE SONRASI GİRİŞLİ ÖĞRENCİ MÜFREDATI MALİYE BÖLÜMÜ 2013 VE SONRASI GİRİŞLİ ÖĞRENCİ MÜFREDATI 1. Yarıyıl (Güz Dönemi) 1006101 1009101 2 3 ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I 1 Zorunlu 1006102 1009102 2 2 TÜRK DİLİ I 1 Zorunlu 1006103 1009109

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES METALURJ VE MALZEME MÜHENDSL BÖLÜMÜ BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES

DOKUZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES METALURJ VE MALZEME MÜHENDSL BÖLÜMÜ BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES 1. AMAÇ ve KAPSAM Madde 1: Bitirme projesi dersinde örencilerin önceki derslerde edindikleri bilgi ve becerileri kullanarak karmak bir sistemi, sistem bileenini veya süreci

Detaylı

Avrupa Adelet Divanı

Avrupa Adelet Divanı Avrupa Adelet Divanı Avrupa Adalet Divanı Çev: Alpay HEKİMLER * Karar Tarihi : 22.11.2012 Sayısı : C-385/12 Kısmi süreli çalışan işçilerin diğer işçilere oranla daha uzun süreli emeklilik sigortasına prim

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

OKUL ÖNCES E M KURUMLARINDA ÇALI AN ANASINIFI ÖZET

OKUL ÖNCES E M KURUMLARINDA ÇALI AN ANASINIFI ÖZET OKUL ÖNCES EM KURUMLARINDA ÇALIAN ANASINIFI RETMENLERLE MÜZK ÖRETMENLERN MÜZK ÇALIMALARINA N TUTUM VE YETERLKLERN KARILATIRILMASI ÖZET r. Gör. Dr. lknur ÖZAL GÖNCÜ GÜMEF. ÇGEB.Okul Öncesi EABD. Okul öncesi

Detaylı

DOÇ. DR. OĞUZ KARADENİZ

DOÇ. DR. OĞUZ KARADENİZ DOÇ. DR. OĞUZ KARADENİZ ADRES: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ İİBF KINIKLI KAMPÜSÜ, 20020 DENİZLİ TELEFON: 0 258 296 2678 e-mail: oguzk@pau.edu.tr Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Maliye

Detaylı

Deutsche Bank A. Sermaye Piyasas Hizmetlerine ili kin aç klamalar

Deutsche Bank A. Sermaye Piyasas Hizmetlerine ili kin aç klamalar DeutscheBankA.SermayePiyasas Hizmetlerineilikinaçklamalar dayeralanbilgilersermayepiyasaskurulu nun,iii-39.1say YatKurulular Kurulu ve Faaliyet Esaslar Hakkknda Tebli"inin 28.'inci maddesi çerçevesinde

Detaylı

ARTVN L GELME PLANI. TCARET, MAL YAPI ve BANKACILIK RAPORU (TASLAK) Yrd. Doç. Dr. Atakan ÖZTÜRK Y(lmaz OLGUN

ARTVN L GELME PLANI. TCARET, MAL YAPI ve BANKACILIK RAPORU (TASLAK) Yrd. Doç. Dr. Atakan ÖZTÜRK Y(lmaz OLGUN ARTVN L GELME PLANI TCARET, MAL YAPI ve BANKACILIK RAPORU (TASLAK) Yrd. Doç. Dr. Atakan ÖZTÜRK Y(lmaz OLGUN Artvin, 2005 ÇNDEKLER Sayfa no ÇNDEKLER...i TABLO LSTES... iii 1. TCARET...1 1.1 Giri...1 1.2

Detaylı

1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar:

1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: 01.01.2006 30.06.2006 DÖNEMNE LKN YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU FAALYET RAPORU 1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: Ocak aynda piyasalar üzerinde

Detaylı

5. Öneri ve Tedbirler

5. Öneri ve Tedbirler Öneri ve Tedbirler 5.ÖneriveTedbirler Kurumsal düzeyde hizmet kalitesinin artrlmas için Bütünleik Yönetim Sistemleri kapsamnda kalite güvence belgelerinin alnmas ve personel verimliliinin gelitirilmesine

Detaylı

- İşgücüne katılım oranlarının önemi anlaşılmalıdır.

- İşgücüne katılım oranlarının önemi anlaşılmalıdır. DERS ÖĞRETİM PLANI Dersin Adı Ekonomide Kadın Dersin Kodu Dersin Türü Dersin Seviyesi Seçmeli Lisans Dersin AKTS Kredisi 5 Haftalık Ders Saati 3 Haftalık Uygulama Saati - Haftalık Laboratuar Saati - Dersin

Detaylı

PROJE ODAKLI İŞ GELİŞTİRME; Kent Atölyeleri örneği

PROJE ODAKLI İŞ GELİŞTİRME; Kent Atölyeleri örneği PROJE ODAKLI İŞ GELİŞTİRME; Kent Atölyeleri örneği A.Faruk GÖKSU-ÇEKÜL Vakfı www.cekulvakfi.org.tr www.kentselyenileme.org ÇEKÜL Vakfı, kurulduğu günden bugüne kadar, Kendini Koruyan Kentler adı altında,

Detaylı

zmir B³y³k ehir Belediyesi olarak hazrladmz bu þ Kontrol Eylem Plan, kurumumuzun

zmir B³y³k ehir Belediyesi olarak hazrladmz bu þ Kontrol Eylem Plan, kurumumuzun zmir B³y³k ehir Belediyesi olarak hazrladmz bu þ Kontrol Eylem Plan, kurumumuzun faaliyetlerini y³r³t³rken benimsedii y netim anlay nn, þada standartlara g re dei imi ve ilerleyi inin bir belgesi niteliindedir.

Detaylı

DERS PROFİLİ. Çalışma Ekonomisi ECO370 Güz Yrd. Doç. Dr. Sevinç Rende

DERS PROFİLİ. Çalışma Ekonomisi ECO370 Güz Yrd. Doç. Dr. Sevinç Rende DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Çalışma Ekonomisi ECO370 Güz 5 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı Dersin Amaçları

Detaylı

Bu program ve akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır.

Bu program ve akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. MÜFREDAT ADI: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler 2010 Bu program 2010-2011 ve 2011-2012 akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL Dersin

Detaylı

Simülasyon Modellemesi

Simülasyon Modellemesi Simülasyon Modellemesi Doç. Dr. Mustafa Yüzükrmz myuzukirmizi@meliksah.edu.tr Ders -2: Metod ve Veri Analizi Contents 1 Metod Analizi 1 1.1 Giri³.................................. 1 1.2 Metod Müh.'de Sistematik

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. 7. Yayınlar 7.1. Uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan makaleler (SCI & SSCI & Arts and Humanities)

ÖZGEÇMİŞ. 7. Yayınlar 7.1. Uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan makaleler (SCI & SSCI & Arts and Humanities) ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Gonca ATICI 2. Doğum Tarihi: 07.05.1975 3. Unvanı: Doçent 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans İngilizce İktisat İstanbul Üniversitesi 1997 Y. Lisans Para-Banka

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 8, Say: 3, 2006 OYLAMA YÖNTEMNE DAYALI AIRLIKLANDIRMA LE GRUP KARARININ OLUTURULMASI

Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 8, Say: 3, 2006 OYLAMA YÖNTEMNE DAYALI AIRLIKLANDIRMA LE GRUP KARARININ OLUTURULMASI Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 8, Say: 3, 2006 OYLAMA YÖNTEMNE DAYALI AIRLIKLANDIRMA LE GRUP KARARININ OLUTURULMASI Onur ÖZVER( * ÖZET Organizasyonlarda karar vericiler

Detaylı

8. MÜKEMMELL!"! ARAYI& SEMPOZYUMU

8. MÜKEMMELL!! ARAYI& SEMPOZYUMU 8. MÜKEMMELL!"! ARAYI& SEMPOZYUMU Salkta Kalite Uygulamalar 16:30 18:00!zmir ÖZLEM YILDIRIM Vehbi Koç Vakf Salk Kurulu8lar Sürekli Kalite Geli8tirme Müdürü Ö. Yldrm, D. V. Yiit, Ö. Ouz 1 KAPSAM Vehbi Koç

Detaylı

TÜRKYE DE Ç GÖÇ AKIMLARI ÜZERNE BR ÇALIMA: LOWRY HPOTEZ A STUDY ON THE INTERNAL MIGRATION FLOWS IN TURKEY: LOWRY HYPOTHESIS

TÜRKYE DE Ç GÖÇ AKIMLARI ÜZERNE BR ÇALIMA: LOWRY HPOTEZ A STUDY ON THE INTERNAL MIGRATION FLOWS IN TURKEY: LOWRY HYPOTHESIS TÜRKYE DE Ç GÖÇ AKIMLARI ÜZERNE BR ÇALIMA: LOWRY HPOTEZ Ögr. Gör. Dr. Ferhat Topba' 1 Ar'. Gör. Banu Tanr+över 2 ÖZET Bu çalmann amac, Türkiye için Gedik (1992) tarafndan 1965 1980 ve Yamak ve Küçükkale

Detaylı

1 OCAK - 31 ARALIK 2015 HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU (Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe Türk Lirası ( TL ) cinsinden ifade edilmiştir.

1 OCAK - 31 ARALIK 2015 HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU (Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe Türk Lirası ( TL ) cinsinden ifade edilmiştir. A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka arz tarihi: 16 Temmuz 2014 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle Fonun Yatırım Amacı Portföy Yöneticileri Fon Toplam Değeri Portföyünde

Detaylı

KAMU KURUM VE KURULULARI DANIMA, DENETM VE YARDIMCI HZMET BRMLER TESPT VE DEERLENDME FORMU. Saklama Süresi Birim Ar+ivinde.

KAMU KURUM VE KURULULARI DANIMA, DENETM VE YARDIMCI HZMET BRMLER TESPT VE DEERLENDME FORMU. Saklama Süresi Birim Ar+ivinde. KAMU KURUM VE KURULULARI DANIMA, DENETM VE YARDIMCI HZMET BRMLER TESPT VE DEERLENDME FORMU BRM : PERSONEL DARE BAKANLII S$ra No 1 Malzemenin Ad$ ve Konusu Bakanlklardan veya dier kurumlardan gelen genelge,

Detaylı