Net Bugünkü Değer. Bölüm 6 Yatırım Kriterleri - I. Net Bugünkü Değer (NBD) Projenin nakit akımlarının bugünkü değeri eksi başlangıç yatırımı.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Net Bugünkü Değer. Bölüm 6 Yatırım Kriterleri - I. Net Bugünkü Değer (NBD) Projenin nakit akımlarının bugünkü değeri eksi başlangıç yatırımı."

Emin Akdağ
2 yıl önce
İzleme sayısı:

Transkript

1 Bölüm 6 Yatırım Kriterleri - I İşlenecek Konular Yöntemi Geri Ödeme Süresi Yöntemi Getiri Oranı Yöntemi İç verim oranı Getiri oranı yönteminin tuzakları Sermaye Kısıtlaması Gevşek Kısıtlama Katı Kısıtlama Karlılık Endeksi (NBD) Projenin nakit akımlarının bugünkü değeri eksi başlangıç yatırımı. Sermayenin Fırsat Maliyeti Bir projeye yatırım yapmakla vazgeçilmiş olan beklenen getiri oranı Bugün 50 TL lik bir yatırım yaptığınızı ve gün sonunda 60 TL aldığınızı varsayın. Elde ettiğiniz değer artışı ne kadardır? 10 TL A: Kar = - 50 TL + 60 TL = 10 TL 50 TL Katma Değer İlk Yatırım 1

2 Bugün 50 TL lik bir yatırım yaptığınızı ve bir yıl sonra 60 TL aldığınızı varsayın. Yatırımınızdan bekledğiniz getiri 10% ise elde ettiğiniz değer artışı ne kadardır? 60 Kar = 50 + = 4.55TL TL 50 TL Katma Değer İlk Yatırım Bir Ofis Binasının Değerlemesi 1. Adım: Nakit akımlarını tahmin et Binanın maliyeti = C 0 = 350,000 Bir yıl sonraki satış fiyatı = C 1 = 400, Adım: Sermayenin fırsat maliyetini tahmin et Eğer sermaye piyasalarında aynı riske sahip yatırımlar 7% lik bir getiri sağlıyorlarsa Sermaye maliyeti= r = 7% Bir Ofis Binasının Değerlemesi 3.Adım: Gelecekteki nakit akımlarını iskonto et C1 400,000 BD = = = 373,832 (1 + r) ( ) 4.Adım: Eğer ödemelerin bugünkü değeri ilk yatırımı aşıyorsa yatırım yap NBD = 350, ,832 = 23,832 2

Adım: Sermayenin fırsat maliyetini tahmin et Eğer sermaye piyasalarında aynı riske sahip yatırımlar 7% lik bir getiri sağlıyorlarsa Sermaye maliyeti= r = 7% Bir Ofis Binasının Değerlemesi 3.

3 Risk ve Bugünkü Değer Yüksek riske sahip projelerden daha yüksek getiri beklenir. Yüksek beklenen getiriler ise düşük BD ye sebep olur. BD( C ) = 400,000 TL at 7% 1 400,000 BD = = 373, Risk ve Bugünkü Değer BD( C ) = 400,000 TL at 12% 1 400,000 BD = = 357, BD( C ) = 400,000 TL at 7% 1 400,000 BD = = 373, NBD = BD Gereken Yatırım N BD = C + 0 C t (1 + r) t C1 C2 Ct NBD = C (1 + r) (1 + r) (1 + r) t 3

07 Risk ve Bugünkü Değer BD( C ) = 400,000 TL at 12% 1 400,000 BD = = 357,143 1+ 0.

4 Terminoloji C = Nakit akımı t = yatırım süresi r = sermayenin fırsat maliyeti Nakit akımı herhangi bir zamanda negatif veya pozitif olabilir. NBD Kuralı Finansal yöneticiler hissedarların servetini, maliyetlerinden daha fazla değere sahip bütün projeleri üstlenerek arttırırlar. Bu yüzden finansal yöneticiler, pozitif net bugünkü değere sahip bütün projeleri kabul etmelidirler. Bir ofis dairesi satın alma fırsatınız bulunmaktadır. Daire içindeki kiracının 3 yıllık sözleşmesi vardır ve yılda $16,000 kira ödemektedir. 3 yılın sonunda daireyi $450,000 a satmayı beklemektesiniz. Bugün daireyi satın almak için ne kadar ödemeye razı olurdunuz? Sermayenin fırsat maliyetini 7% olarak kabul ediniz. 4

Bu yüzden finansal yöneticiler, pozitif net bugünkü değere sahip bütün projeleri kabul etmelidirler. Bir ofis dairesi satın alma fırsatınız bulunmaktadır.

5 - devamı $466,000 $450,000 $16,000 $16,000 $16, Bugünkü Değer 14,953 13, ,395 $409,323 - devamı Eğer bu daire $350,000 dan satışa sunulsaydı, daireyi almaya istekli olur muydunuz ve eğer almaya karar verirseniz bu işlemden elde etmeyi beklediğiniz katma değer ne olurdu? - devamı Eğer bu daire $350,000 dan satışa sunulsaydı, daireyi almaya istekli olur muydunuz ve eğer almaya karar verirseniz bu işlemden elde etmeyi beklediğiniz katma değer ne olurdu? 16, , , 000 NBD = 350, NBD = $59,323 5

değer ne olurdu? - devamı Eğer bu daire $350,000 değer ne olurdu? 16, 000 16, 000 466, 000 NBD = 350, 000 + + + 1 2 3 1.07 1.

6 Geri Ödeme Metodu Geri Ödeme Süresi Nakit akımlarının projeye yapılan ilk yatırımı karşılama süresi. Geri ödeme kuralı, bir projenin geri ödeme süresinin belirli bir sürenin altında kalması durumunda gerçekleştirilmesi gerektiğini belirtmektedir. Bu kuralın zayıf yönü aşağıdaki örnekte gösterilmiştir. Geri Ödeme Metodu Aşağıdaki 3 projeyi düşününüz. Şirket, geri ödeme süresi 2 yıl veya daha düşük bütün projeleri kabul etmektedir. Geri ödeme süresi metodunun kararımızı nasıl etkilediğini inceleyiniz. Nakit Akımları Proje C 0 C 1 C 2 C 3 Geri Ödeme A -2,000 +1,000 +1, , ,249 B -2,000 +1,000 +1, C -2, , Getiri Oranı Yöntemi (İVO) Projenin NBD sini sıfıra eşitleyen iskonto oranı. Getiri Oranı Kuralı sermayenin fırsat maliyetinden daha yüksek bir getiri oranı sağlayan her projeye yatırım yapılmalıdır. C G etiri o ran ı = 1 ya tırım ya tırım 6

Bu kuralın zayıf yönü aşağıdaki örnekte gösterilmiştir. Geri Ödeme Metodu Aşağıdaki 3 projeyi düşününüz. Şirket, geri ödeme süresi 2 yıl veya daha düşük bütün projeleri kabul etmektedir.

7 Bir ofis dairesi satın alma fırsatınız bulunmaktadır. Daire içindeki kiracının 3 yıllık sözleşmesi vardır ve yılda $16,000 kira ödemektedir. 3 yılın sonunda daire $450,000 a satılacaktır. Bu yatırımın iç verim oranı (İVO) nedir? Bir ofis dairesi satın alma fırsatınız bulunmaktadır. Daire içindeki kiracının 3 yıllık sözleşmesi vardır ve yılda $16,000 kira ödemektedir. 3 yılın sonunda daire $450,000 a satılacaktır. Bu yatırımın iç verim oranı (İVO) nedir? 16, , , = 350, (1 + İVO) (1 + İVO) (1 + İVO) İVO = 12.96% Excel'i kullanarak İVO'nun hesaplanması Yıl Nakit Akımı Formül 0 ( ,00) IRR = 12,96% =IRR(B4:B7) , , ,00 7

Bu yatırımın iç verim oranı (İVO) nedir? 16, 000 16, 000 466, 000 0 = 350, 000 + + + (1 + İVO) (1 + İVO) (1 + İVO) İVO = 12.

8 NBD (,000) İVO=12.96% İskonto Oranı (%) İskonto oranı yükselirken bir projenin NBD si düzenli bir biçimde düştüğü sürece, getiri oranı yöntemi NBD yöntemiyle aynı sonucu verir. İki projeden birini seçmek durumundasınız. Her iki projenin de yarattığı nakit akımları aşağıdaki gibidir. İVO yöntemini kullansaydınız, hangi projeyi seçerdiniz? Proje C0 C1 C2 C3 İVO Proje A ,29% $ Proje B ,96% $

biçimde düştüğü sürece, getiri oranı yöntemi NBD yöntemiyle aynı sonucu verir. İki projeden birini seçmek durumundasınız.

9 NBD İVO İki projeden birini seçmek durumundasınız. Her iki projenin de yarattığı nakit akımları aşağıdaki gibidir. İVO yöntemini kullansaydınız, hangi projeyi seçerdiniz? B B = = (1 + İVO) (1 + İVO) (1 + İVO) = 12.96% NBD İVO A A 400 = = 0 1 (1 + İVO) = 14.29% NBD $, 1, Proje B İVO= 12.96% İVO= 14.29% Proje A İVO= 12.26% İskonto oranı, % Tuzak 1 Borç vermek mi, borç almak mı? Bazı projelerin NBD si iskonto oranı arttıkça artabilir. Bu NBD ile iskonto oranı arasındaki normal ilişkiye ters düşmektedir. Tuzak 2 Çok sayıda getiri oranı Bazı nakit akımları için NBD yi 0 a eşitleyen birden çok iskonto oranı olabilir. Tuzak 3 Aynı anda gerçekleştirilemeyen projeler İVO bazı durumlarda projenin büyüklüğünü göz ardı edebilir. Sonraki yansıdaki iki proje bu problemi göstermektedir. 9

29% Proje A İVO= 12.26% 8 10 12 14 16 İskonto oranı, % Tuzak 1 Borç vermek mi, borç almak mı? Bazı projelerin NBD si iskonto oranı arttıkça artabilir.

10 İki projeden birini seçmek durumundasınız. Her iki projenin de yarattığı nakit akımları aşağıdaki gibidir. İVO yöntemini kullansaydınız, hangi projeyi seçerdiniz? Proje C0 C1 C2 C3 İVO Proje A ,29% $ Proje B ,96% $ Proje Etkileşimleri Aynı anda gerçekleştirilemeyen projeleri kıyasladığınızda kural şu şekildedir: Her bir projenin NBD si hesaplanır ve bu projeler arasından pozitif NBD li projelerin en büyük NBD lisi seçilir. Aynı Anda Gerçekleştirilemeyen Projeler Aşağıdaki iki projeden birini seçiniz. İskonto oranını 7% olarak alınız. Sistem C0 C1 C2 C3 NBD Hızlı Yavaş

000 Proje Etkileşimleri Aynı anda gerçekleştirilemeyen projeleri kıyasladığınızda kural şu şekildedir: Her bir projenin NBD si hesaplanır ve bu projeler arasından

11 i) Yatırım Zamanlaması Bazen yatırımı geciktirme ve yatırım yapmak için daha uygun bir zamanı bekleme imkanınız olabilir. olarak bir ağaç tarlasını düşünebilirsiniz. Ağaçların kesimini daha ileriki bir tarihe erteleyebilirsiniz. Böyle yaparak, nakit akımlarının elde edilişini de geciktirmiş olursunuz fakat gelecekte alacağınız nakit akımlarını büyütmüş olursunuz. i) Yatırım Zamanlaması Beş yıl içinde herhangi bir zamanda şirketinize bir bilgisayar sistemi alabilirsiniz. Yeni bilgisayar sistemine geçiş, verimlilik artışı yoluyla şirketinize hemen tasarruf ettirmeye başlarken, bilgisayarların maliyetleri gün geçtikçe düşmektedir. Eğer sermaye maliyeti 10% ise ve aşağıda listelenen veri göz önüne alındığında bilgisayar sistemini ne zaman almak en uygun olur? i) Yatırım Zamanlaması Beş yıl içinde herhangi bir zamanda şirketinize bir bilgisayar sistemi alabilirsiniz. Yeni bilgisayar sistemine geçiş, verimlilik artışı yoluyla şirketinize hemen tasarruf ettirmeye başlarken, bilgisayarların maliyetleri gün geçtikçe düşmektedir. Eğer sermaye maliyeti 10% ise ve aşağıda listelenen veri göz önüne alındığında bilgisayar sistemini ne zaman almak en uygun olur? Yıl Maliyet Tasarrufun BD si Satın alırken NBD Bugünkü NBD

i) Yatırım Zamanlaması Beş yıl içinde herhangi bir zamanda şirketinize bir bilgisayar sistemi alabilirsiniz.

12 ii) Ömürleri farklı projeler Eşdeğer Yıllık Maliyet Bir makinayı satın almanın ve işletmenin maliyetlerinin bugünkü değeri ile aynı bugünkü değere sahip anüitenin taksit tutarı Eşdeğer Yıllık Maliyet = Nakit akımlarının BD'si Anüite Faktörü Farklı ömürlere sahip varlıkların kıyaslanması için kural: Eşdeğer yıllık maliyeti en düşük makina seçilir. Eşdeğer Yıllık Maliyet İki makinanın işletme maliyetleri aşağıdaki gibidir. Sermaye maliyeti 6% iken eşdeğer yıllık maliyet kuralına göre hangi makina seçilmelidir? Yıl Mak E.Y.M. F G iii) Eski makinanın değiştirilmesi (eski makinanın değiştirilmesi) İki yıl daha ömrü olan eski bir makinayı yıllık $12,000 lık maliyet ile işletiyorsunuz. Eski makinayı daha verimli yeni bir makina ile şu anda değiştirebilirsiniz. Yeni makina $25,000 a satın alınabilmekte, yıllık işletme maliyeti $8,000 olmakta ve 5 yıl süre ile kullanılabilmektedir. Eski makinayı şu anda yeni makina ile değiştirmeli misiniz? (r=6%). 12

Eşdeğer Yıllık Maliyet İki makinanın işletme maliyetleri aşağıdaki gibidir. Sermaye maliyeti 6% iken eşdeğer yıllık maliyet kuralına göre hangi makina seçilmelidir? Yıl Mak. 0 1 2 3 BD@6% E.Y.M. F -15-4 -4-4 -25.

Benzer belgeler

İŞL-514 Finansal Yönetim. Hisse Senetleri ve Hisse Senedi Piyasası. Hisse Senetleri ve Hisse Senedi Piyasası. Bahar 2012-2013 1

İŞL-514 Finansal Yönetim. Hisse Senetleri ve Hisse Senedi Piyasası. Hisse Senetleri ve Hisse Senedi Piyasası. Bahar 2012-2013 1 Bölüm 5 Hisse Senetleri Nasıl Değerlenir? İşlenecek Konular Hisse Senetleri ve Hisse Senedi Piyasaları Piyasa, Defter ve Tasfiye Değerleri Hisse Senetlerinin Değerlemesi (Kar payı İskonto Modeli) Kar payı