FASIL 5: KAMU İHALELERİ

Transkript

1 FASIL 5: KAMU İHALELERİ 5.A. Avrupa Birliği ndeki Genel Sektörel Durum Analizi Avrupa Birliği kamu ihale sektöründe üye devletlerin uyması gereken bir dizi ilkeler vardır. Bunları, ayrımcı olmama, eşit muamele gösterme, şeffaflık, karşılıklı tanıma olarak sıralamak mümkündür. Öte yandan AB ihale mevzuatı, kamu ihalelerinin tüm üye devlet isteklilerine eşit koşullarda açılmasını ve teklif vermenin daha şeffaf yapılmasını temin etmektedir. Diğer bir önemli husus da, kamusal ve yarı kamusal kuruluşlara daha iyi kalitede mal ve hizmeti daha iyi fiyattan satın alma fırsatı tanınmış olması ve böylelikle de rekabetin teşvik edilerek ekonomik gelişmeye katkıda bulunulmasıdır. Kamu ihale usullerine ilişkin Avrupa Birliği düzenlemelerin genel amaçları, malların, işgücünün, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımını sağlamak ve bu konudaki hukuksal ve fiili engelleri kaldırmak, ortak ve yeknesak ihale usulleri yoluyla, ulusal ihalelere başka üye devletlerden katılımı kolaylaştırmak ve artırmak, ihalelere katılım koşullarını düzenleyerek engelleyici uygulamaları önlemek, hem kaynak kullanımı hem de denetim bakımından saydamlığı sağlamak ve bu yolla ulusal kayırmacılığı, örtülü kaynak aktarımını ve rekabeti bozucu devlet yardımlarını engellemektir. AB de kamu ihalesi konusu, AB yi oluşturan yasal belgeler, politikalar, yasal çerçeve ve kurumsal yapının tamamı olan AB müktesebatının önemli bir parçasını teşkil etmektedir. Avrupa Birliği global ekonomik kriz ortamının olumsuz etkilediği üye devletlerin kamu bütçelerinin toparlanma sürecine ivme kazandırması ve yılları arasında AB gayri safi hasılasının ortalama %18'ini oluşturan kamu ihalelerinin daha hızlı ve etkin sonuçlandırılması yönünde bir dizi önlemler paketini hayata geçirmeye hazırlanmaktadır. Bu kapsamda Avrupa ihale prosedürlerinin daha basitleştirilmesi, su, enerji ve ulaştırma sektörleriyle ilgili ihale direktiflerinin yeniden gözden geçirilerek revize edilmesi, mal ve hizmetleri kapsayan kamu ihalelerinin süreç öncesi ve sonrası denetimlerinin sıkılaştırılması gibi hususlarda yasal düzenlemelere eklemeler yapılması için bir önerge sunmuştur. 5.A.1. Uyum Sağlanacak AB Mevzuatı 31 Mart 2004 tarih ve 2004/18/AT, klasik sektör-kamu yapım işleri, mal alımları ve hizmet ihalelerinin sonuçlandırılması usullerinin koordine edilmesine ilişkin kuralları düzenlemektedir. 11 Aralık 2007 tarih ve 2007/66/AT, klasik sektör -kamu yapım işleri, mal alımları ve hizmet ihalelerine yapılan itirazların değerlendirilmesi usullerini düzenlemektedir.

2 5.A.2. Avrupa Birliği Müktesebatının Uygulanması İçin Gerekli İdari Yapılanma Avrupa Birliği üye devletleri arasında kamu ihaleleri alanında AB müktesebatının uygulanmasının temel sebebi, AB Antlaşması bünyesinde şart koşulan kişilerin, malların, sermayenin ve hizmetlerin serbest dolaşımının eşit muamele ve milliyet kaynaklı ayrımcılığın önlenmesi ilkelerine sadık kalınması sağlanarak güvence altına alınmasının amaçlanmasıdır. Bu sebeple kamu ihaleleri alanına düzenlemeler getiren direktiflerin öngördüğü düzenlemelerin etkin bir biçimde uygulanmasının önünü açacak gerekli merkezi bir kurumsal yapının oluşturulması önem taşımaktadır. Bu bağlamda AB nin kamu ihaleleri ile ilgili mevzuatının etkin uygulanabilmesi için, kamu ihale politikasını oluşturup yönetebilen, bu alanda mevzuat hazırlayabilen ve uygulama sürecinde gerekli teknik desteği sağlayabilecek, bunun yanında gerekli bilgi akışını ve uygulamadaki olası aksaklıkları giderme amaçlı kontrol mekanizmasını içinde barındıran bir kurumun varlığına ihtiyaç duyulacaktır. Bunun yanında, kamu ihale sürecinde istekliler ve ihalelerin hangi isteklilere verileceğine karar veren yetkililer arasındaki koordinasyonun sağlanması ihalelerin başarıyla sonuçlandırılması için hassas bir olgu olduğundan, kamu ihalelerine taraf olan bu kişilerin AB ye uyumlu ilgili yerel mevzuatı çok iyi öğrenmeleri sağlanmalıdır. AB nin kamu ihaleleri mevzuatını etkin uygulanabilir kılacak başka bir yöntem de uyumlu yerel yasanın doğru anlaşılmasını ve takip edilmesini, ihaleye taraf olanlar arasında bir ihale kararı öncesinde veya sonrasında yaşanabilecek olası anlaşmazlıkların çözümlenmesini mümkün kılacak bağımsız denetim ve yargı mekanizmalarının kurulmasıdır. Söz konusu sorumluluğu üstlenecek olan bu kurum, yürüteceği çalışmaları AB Kamu İhalelerinde ihtilafların giderilmesine dair izlenecek yolun işaret edildiği direktifler çerçevesinde şekillendirmelidir.

3 5.B. İç Hukuka Yansıtma Öncelikleri 5.B.1. Günümüze Kadar Kaydedilen İlerleme AB kamu ihale mevzuatında öngörülen kıstaslar ve ihale uygulamaları referans alınarak ve ilgili ekonomik örgütler ve sivil toplum temsilcileri ile danışılarak Kamu İhale Yasa Tasarısı hazırlanmıştır. Kamu İhale Yasa Tasarısı altında uygulamaya konulması öngörülen Kamu Sözleşmelerinin Düzenlenmesi ve Uygulanması Usulleri Tüzüğü, Çerçeve Anlaşmalar için Teknik Esas ve Usuller Tüzüğü, Kamu İhale Kodları ve Terminolojisi Tüzüğü, Yapım İşleri İhaleleriyle İlgili Teknik Esas ve Usuller Tüzükleri ve Kamu İhale Genel Tebliği hazırlanması ve bu alanda etkin ekonomik örgütler ile danışma süreci yürütülmesi hedeflenmektedir. Yeni ihale mevzuatının eksiksiz uygulanması yönünde tüm ihale katılımcılarına, sektör paydaşlarına ve kamu görevlilerine kamu ihale mevzuatına yönelik olarak kapsamlı ve yoğun eğitim programları başlatılmıştır. Öncelikli bir hedefi olan ekonominin iyileştirilmesi yönünde tasarlanan ve yatırım ile icraatlara aracı olması öngörülen ihalelerin niteliğine, günümüzün kamu ihtiyaçlarına cevap verebilen ve etkin bir denetim olanağı sağlayan Kamu İhale Yasa Tasarısı nın yasallaşması halinde kamu bütçesinde belirlenen tasarruf hedeflerine de ulaşılması öngörülmektedir. Genel bütçeye dahil bakanlıklar ve bakanlıklara bağlı dairelerin ihale sürecini yürütmeye devam edecek olan nun yapısının AB de bu görevi etkin bir biçimde yerine getirmekten sorumlu kurumların idari yapılarına denk hale getirilmesi için hazırlanan Kuruluş Görev ve Çalışma Esasları Yasa Tasarısı da Kamu İhale Yasa Tasarısı ile eş zamanlı olarak Meclis e sevk edilecektir.

4 5.B.2. Öncelikler Listesi Öncelik 5.1 Kamu ihale alanında AB müktesebatına uyum sağlanması ve mevzuatın uygulanması yönünde gerekli yasal ve idari düzenlemelerin yapılması

5 5.B.3. Mevzuat Uyum Takvimi ve İdari Düzenleme Tabloları Öncelik 5.1 Kamu ihale alanında AB müktesebatına uyum sağlanması ve mevzuatın uygulanması yönünde gerekli yasal ve idari düzenlemelerin yapılması a) Mevzuat Uyum Takvimi Tablosu 5.1-a Sıra No Değiştirilecek / Yeni Çıkarılacak Yasal Düzenlemenin Adı Amaç / Kapsam 1 Kamu İhale Yasa Tasarısı Kamu ihalelerinin bütüncül bir anlayış içerisinde tutarlı ve günümüz ihtiyaçlarını karşılayan bir yapıya kavuşturulması amacıyla AB mevzuatıyla uyumlaştırılması 2 (Kuruluş Görev ve Çalışma Esasları) Yasa Tasarısı 3 Yapım İşleri İhaleleriyle İlgili Teknik Esas ve Usuller Tüzüğü 4 Kamu Sözleşmelerinin Düzenlenmesi ve Uygulanması Usulleri Tüzüğü görev, yetki ve sorumlulukların netleştirilmesi, komisyonun çalışma usul ve esaslarının belirlenmesi Yapım işleri ihalelerinde uygulanacak esas ve usullerin düzenlenmesi amacıyla Kamu İhale Yasası altında çıkarılacak olan yeni tüzük Kamu ihale sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili esas ve usullerin belirlenmesi amacıyla Kamu İhale Yasası altında çıkarılacak olan yeni tüzük Uyum Sağlanması Öngörülen AB Mevzuatı 11 Aralık 2007 tarih ve 2007/66/AT 11 Aralık 2007 tarih ve 2007/66/AT Meclise / Bakanlar Kuruluna Sevk Tarihi 2014 yılının birinci 2014 yılının birinci 2014 yılının ikinci 2014 yılının ikinci Düzenlemenin Hazırlanmasından Sorumlu Kurum/lar sorumlu Bakanlık(Merkezi İhale ) sorumlu Bakanlık(Merkezi İhale sorumlu Bakanlık /

6 5.1-a Sıra No Değiştirilecek / Yeni Çıkarılacak Yasal Düzenlemenin Adı 5 Çerçeve Anlaşmalar için Teknik Esas ve Usuller Tüzüğü 6 Kamu İhale Kodları ve Terminolojisi Tüzüğü Amaç / Kapsam Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin çerçeve anlaşmlar ve yapacakları münferit sözleşmelerin imzalanmasına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amacıyla Kamu İhale Yasası altında çıkarılacak olan yeni tüzük AB Ortak İhale Terminolojisi nin uygulamaya konması 7 Kamu İhale Genel Tebliği Kamu İhale Yasası nın uygulayıcı kuruluşlar tarafından daha iyi anlaşılabilmesi ve etkin uygulanabilmesi Uyum Sağlanması Öngörülen AB Mevzuatı Meclise / Bakanlar Kuruluna Sevk Tarihi 2014 yılının ikinci 2015 yılının birinci 2015 yılının birinci (Devam) Düzenlemenin Hazırlanmasından Sorumlu Kurum/lar

7 b) İdari Düzenleme Tablosu 5.1-b Sıra No Yapılması Gerekenler Uygulama Tarihi Ortak Çalışmalar ( sorumlu Bakanlık, Kıbrıs Türk Ticaret Odası, Kıbrıs Türk Sanayi Odası, Kıbrıs Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği, Müteahhitler Birliği, Başsavcılık ve diğer ilgili örgütler) 1 Kamu ihaleleri alanında AB müktesebatına uyum amacıyla orta vadeli danışmanlık hizmeti alınması üyelerinin ihale mevzuatının uygulanmasına yönelik eğitimi nun idari kapasitesinin artırılması ve komisyonun etkin çalışmasına yönelik ihtiyaç duyulan personel istihdamının sağlanması altında oluşturulacak olan hizmet biriminin eğitimi Mevzuatın yürütülmesi ve etkin uygulanmasına yönelik Belediye personelinin eğitimi Mevzuatın yürütülmesi ve etkin uygulanmasına yönelik Rekabet Kurulu üyelerinin eğitimi Mevzuatın yürütülmesi ve etkin uygulanmasına yönelik ilgili Odalar ve Birliklerinin eğitimi (meslek ve sektörel birlikler) Mevzuatın yürütülmesi ve etkin uygulanmasına yönelik yargıç ve savcıların eğitimi Mevzuatın yürütülmesi ve etkin uygulanmasına yönelik ilgili devlet kurumlarının eğitimi Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile kendileri alım yapmaktan sorumlu diğer kamu tüzel kişilerin personelinin eğitimi