Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı Gelişmelere İlişkin Değerlendirmeler

Transkript

1 Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı Gelişmelere İlişkin eğerlendirmeler 15 Ocak 2013 Vali Galip emirel Ankara Vilayetler Evi

2 BTYK 25. Toplantısı Hazırlık osyası Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, 2013 Bu raporun bütün hakları saklıdır. Yazılar ve görsel malzemeler izin alınmadan tümüyle veya kısmen yayımlanamaz. Bilimsel amaçlarla kullanım halinde referans verilmesi zorunludur. TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları aire Başkanlığı Atatürk Bulvarı No: 221 Kavaklıdere Ankara Tel: eposta:

3 Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Hakkında Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) 4 Ekim 1983 tarih ve 77 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kurulmuştur. Yüksek Kurul un KHK ile belirlenen görevleri; uzun vadeli bilim ve teknoloji politikalarının tespitinde hükümete yardımcı olunması, hedeflerin saptanması, öncelikli alanların belirlenmesi, plan ve programların hazırlanması, kamu kuruluşlarının görevlendirilmesi, özel kuruluşlarla işbirliği sağlanması, gerekli yasa tasarıları ve mevzuatın hazırlanması, araştırıcı insan gücünün yetiştirilmesinin sağlanması, özel sektör araştırma merkezlerinin kurulması için tedbirler alınması, sektörler ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanmasıdır. BTYK, 77 sayılı KHK nın 3. Maddesi çerçevesinde, Başbakanın başkanlığında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı, Gümrük ve Ticaret Bakanı, Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Sağlık Bakanı, Orman ve Su İşleri Bakanı ile YÖK Başkanı, Hazine Müsteşarı, Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı, Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı, TAEK Başkanı, TÜBİTAK Başkanı ile bir yardımcısı, TRT Genel Müdürü, TOBB Başkanı ve YÖK'ün belirleyeceği konu ile ilgili gelişmiş bir üniversitenin seçeceği bir üyeden oluşur 1. Gerektiğinde diğer Bakanlar, araştırma kuruluşlarının sorumluları ve uzman kişiler de BTYK ya davetli sıfatıyla katılım sağlayabilirler. İlk toplantısı 9 Ekim 1989 tarihinde gerçekleşen BTYK nın sekretarya faaliyetleri TÜBİTAK tarafından yürütülmektedir. Not Yüksek Kurul toplantılarında alınan kararlar 8 Eylül 2005 tarihinde gerçekleştirilen 12. toplantıdan itibaren aşağıda gösterilen sistematik ile numaralandırılmıştır: YYYY/TKK (Örnek: 2009/201) YYYY : Yıl (Örnek: 2009) T : Kararın alındığı toplantının o yıl içindeki toplantılar arasındaki sırası (Örnek: 2) KK : Kararın o toplantı içerisinde alınan kararlar arasındaki sırası (Örnek: 01) 1 8 Haziran 2011 ve 4 Temmuz 2011 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan KHK larla Bakanlık teşkilatlarında yapılan değişiklikler dikkate alınmıştır.

4 İÇİNEKİLER 1. Gündem 1 2. Katılımcı Listesi 2.1. BTYK 25. Toplantısı Üyeleri BTYK 25. Toplantısı avetlileri 3 3. Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3 Ek Karar] Ulusal Uzay Araştırmaları Programı [2005/9] Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı [2007/102] Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi [2010/201] Araştırma Altyapıları Yol Haritası ve Araştırma Merkezlerine İlişkin İdari ve Yasal üzenlemeler [2010/203] Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] ArGe, Yenilik ve Girişimcilik estek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması İçin Koordinasyon Kurulu Oluşturulması [2011/102] ArGe Yoğun Başlangıç Firmalarını Etkinleştirmek ve Sayılarını Artırmak Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/103] Üniversitede Yenilikçiliğin ve Girişimciliğin Tetiklenmesi Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/104] Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması [2011/105] Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi [2011/106] Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması [2011/107] Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/108] Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla urum Tespitine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2012/101] İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun ijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102] Lisans üzeyinde ijital ers İçeriklerinin Geliştirilmesinin Teşvik Edilmesi ve Erişime Sunulması [2012/103] Temel Yetkinliklerin Öğrencilere aha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104] İlk ve Ortaöğretimde Yabancı il Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105] 284

5 3.19. İlk ve Ortaöğretim Öğrencileri için Bilim Fuarlarının üzenlenmesi [2012/107] Üniversiteye Giriş Sisteminin Yeniden Yapılandırılması [2012/108] AB Çerçeve Programları Horizon 2020 ye Katılım Hazırlıklarının Yürütülmesi [2012/109] 287

6 BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU 25. Toplantısı GÜNEM 1) Başbakan Sayın Recep Tayyip EROĞAN ın Açılış Konuşması 2) TÜBİTAK Başkanı Prof. r. Yücel ALTUNBAŞAK ın Sunumu 3) Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı r. M. Emin ZARARSIZ ın Sunumu 4) Genel Görüşme 5) Sonuçlandırılacak Kararlar ile Yeni Karar Taslaklarının Görüşülmesi a) Sonuçlanan Karar Taslağı i. Üstün Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı [2009/102] b) Yeni Karar Taslakları i. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] ii. iii. eevlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması [2013/102] eevlet Uygulamaları Hizmet Alımları için Firma Belgelendirme Sistemi Oluşturulması [2013/103] iv. Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması [2013/104] v. Kurumların İhtiyaç uyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi [2013/105] 6) Kapanış vi. Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması [2013/106] 1

7 BTYK YİRMİ BEŞİNCİ TOPLANTISI ÜYELERİ 1. Recep Tayyip EROĞAN Başbakan 2. Nihat ERGÜN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı 3. Taner YILIZ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı 4. r. Mehmet Mehdi EKER Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı 5. Hayati YAZICI Gümrük ve Ticaret Bakanı 6. Mehmet ŞİMŞEK Maliye Bakanı 7. Prof. r. Ömer İNÇER Milli Eğitim Bakanı 8. r. İsmet YILMAZ Milli Savunma Bakanı 9. Prof. r. Veysel EROĞLU Orman ve Su İşleri Bakanı 10. Prof. r. Recep AKAĞ Sağlık Bakanı 11. Prof. r. Gökhan ÇETİNSAYA YÖK Başkanı 12. İbrahim H. ÇANAKCI Hazine Müsteşarı 13. Ahmet YAKICI Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı 14. Kemal MAENOĞLU Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı 15. Prof. r. Erkan İBİŞ Ankara Üniversitesi Rektörü 16. Zafer ALPER TAEK Başkanı 17. Prof. r. Yücel ALTUNBAŞAK TÜBİTAK Başkanı 18. İbrahim ŞAHİN TRT Genel Müdürü 19. M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU TOBB Başkanı 20. Prof. r. M. Arif ALI TÜBİTAK Başkan Yardımcısı 2

8 BTYK YİRMİ BEŞİNCİ TOPLANTISI AVETLİLERİ 1. Org. Necdet ÖZEL Genelkurmay Başkanı 2. Bülent ARINÇ Başbakan Yardımcısı 3. Ali BABACAN Başbakan Yardımcısı 4. Prof. r. Beşir ATALAY Başbakan Yardımcısı 5. Bekir BOZAĞ Başbakan Yardımcısı 6. Sadullah ERGİN Adalet Bakanı 7. Fatma ŞAHİN Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı 8. Egemen BAĞIŞ Avrupa Birliği Bakanı 9. Faruk ÇELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı 10. Erdoğan BAYRAKTAR Çevre ve Şehircilik Bakanı 11. Prof. r. Ahmet AVUTOĞLU ışişleri Bakanı 12. Mehmet Zafer ÇAĞLAYAN Ekonomi Bakanı 13. Suat KILIÇ Gençlik ve Spor Bakanı 14. İdris Naim ŞAHİN İçişleri Bakanı 15. r. Cevdet YILMAZ Kalkınma Bakanı 16. Ertuğrul GÜNAY Kültür ve Turizm Bakanı 17. Binali YILIRIM Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanı 18. Mahmut Mücahit FINIKLI TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Başkanı 19. Prof. r. Nabi AVCI TBMM Milli Eğitim Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Başkanı 20. Halide İNCEKARA TBMM Üstün Yetenekli Çocukların Keşfi, Eğitimleriyle İlgili Sorunların Tespiti ve Ülkemizin Gelişimine Katkı Sağlayacak Etkin İstihdamlarının Sağlanması Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Başkanı 21. Prof. r. Necdet ÜNÜVAR TBMM Bilgi Toplumu Olma Yolunda Bilişim Sektöründeki Gelişmeler ile İnternet Kullanımının Başta Çocuklar, Gençler ve Aile Yapısı Üzerinde Olmak Üzere Sosyal Etkilerinin Araştırılması Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu ve Sağlık Çalışanlarına Yönelik Artan Şiddet Olaylarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Başkanı 22. Süleyman SOYLU AK Parti Genel Başkan Yardımcısı (ArGe) 23. M. Emrehan HALICI CHP Bilgi ve İletişim Teknolojileri Genel Başkan Yardımcısı 24. oç. r. Recai AKYEL Sayıştay Başkanı 25. Efkan ALA Başbakanlık Müsteşarı 26. Prof. r. avut KAVRANOĞLU Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bakan Yardımcısı 27. Muammer TÜRKER Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri 28. Prof. r. Ersan ASLAN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı 29. Birol EREM Adalet Bakanlığı Müsteşarı 30. Ahmet ZAHTEROĞULLARI Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı 31. Büyükelçi M. Haluk ILICAK Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı 32. Namık ATA Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşar V. 33. Ercan TIRAŞ Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı 34. Büyükelçi Feridun Hadi SİNİRLİOĞLU ışişleri Bakanlığı Müsteşarı 35. Metin KİLCİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı 36. oç. r. Basri Hakan HAKYEMEZ Gençlik ve Spor Bakanlığı Müsteşarı 37. Vedat MİRMAHMUTOĞULLARI Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı 38. Ziya ALTUNYALIZ Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı 39. Seyfullah HACIMÜFTÜOĞLU İçişleri Bakanlığı Müsteşarı 3

9 40. Özgür ÖZASLAN Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı 41. Naci AĞBAL Maliye Bakanlığı Müsteşarı 42. r. M. Emin ZARARSIZ Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı 43. Korg. Ümit ÜNAR Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarı 44. Prof. r. Lütfi AKCA Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşarı 45. Prof. r. Nihat TOSUN Sağlık Bakanlığı Müsteşarı 46. M. Habib SOLUK Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı 47. Murad BAYAR Savunma Sanayii Müsteşarı 48. Prof. r. İbrahim Halil MUTLU Üniversitelerarası Kurul Başkanı 49. Prof. r. Ahmet Cevat ACAR Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı 50. Hüseyin Rahmi ÇETİN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı 51. M. Cüneyd ÜZYOL Kalkınma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı 52. Birol AYEMİR Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı 53. Prof. r. Habip ASAN Türk Patent Enstitüsü Başkanı 54. Mustafa KAPLAN KOSGEB Başkanı 55. r. Tayfun ACARER Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı 56. Mahmut GÜRSES Kamu İhale Kurumu Başkanı 57. Prof. r. Emin KARİP Milli eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı 58. İlhan HATİPOĞLU Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü 59. Metin AKAMAR evlet Malzeme Ofisi Genel Müdürü 60. r. Hasan OĞAN Başbakan Özel Kalem Müdürü 61. r. Özkan ALBAY TÜRKSAT Uydu Haberleşme ve Kablo TV İşletme A.Ş. Genel Müdürü 62. Cengiz ULTAV TTGV Yönetim Kurulu Başkanı 63. Prof. r. Talip ALP TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 64. Prof. r. Yaman ARKUN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 65. Adnan ALGAKIRAN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 66. Prof. r. Ömer EMİR TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 67. Abdulkerim ERVİŞOĞLU TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 68. Prof. r. Ensar GÜL TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 69. Ahmet KULA TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 70. Prof. r. İskender YILGÖR TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 71. Prof. r. İsmail YÜKSEK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 72. oç. r. M. Necati EMİR TÜBİTAK Başkan Yardımcısı V. 73. r. Hasan PALAZ TÜBİTAK Başkan Yardımcısı V. 74. Ogün BAHAIR TÜBİTAK Genel Sekreteri 75. Fatih YÜLEK TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik estek Programları Başkan V. 76. Mesut EROL TÜBİTAK Genel Sekreter Yardımcısı V. 77. Nursel ÜSTÜNSOY TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleme aire Başkan V. 78. Hüseyin GÜLER TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları aire Başkanı 79. r. Şükrü KAYA TÜBİTAK Bilim ve Toplum aire Başkanı 80. oç. r. Ali Rıza ÖZEMİR TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği aire Başkan V. 81. r. Ahmet KAPLAN TÜBİTAK ULAKBİM Müdür V. 82. r. Murat Kahraman GÜNGÖR TÜBİTAK BİLGEM Yazılım Teknolojileri Enstitüsü Müdür V

10 Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler

11 2005/3 (G) BTYK nın 25. Toplantısı 3.1. Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3 Ek Karar] KARAR 15 Aralık 2010 tarihinde gerçekleştirilen BTYK nın 22. toplantısında, BTYK nın 18. toplantısında alınan 2005/3 no.lu Ek Karar dikkate alınarak, BTY sistemi göstergelerinin UBTYS ile uyumlu olacak şekilde belirlenmesi amacıyla TÜBİTAK koordinasyonunda ilgili kuruluşların uzmanlarından oluşan bir çalışma grubunun oluşturulmasına karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR 2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı SORUMLU KURULUŞ TÜBİTAK İLGİLİ KURULUŞLAR TÜİK TARAL Kapsamındaki iğer Kuruluşlar Kalkınma Bakanlığı GELİŞME UBTYS ve ilgili strateji belgeleri, BTYK kararları ve uluslararası göstergeler dikkate alınarak, ulusal bilim, teknoloji ve yenilik gösterge setine ilişkin güncelleme çalışmaları yürütülmüştür. Oluşturulan taslak set üç seviyeyi içermektedir: 1. seviyede 5 gösterge, 2. seviyede 10 başlık, 3. seviyede ise 130 gösterge yer almaktadır (Şekil 1). 6

12 2005/3 (G) BTYK nın 25. Toplantısı 130 gösterge 2023 Yılı Hedefleri (5 Gösterge) 1. ArGe Harcaması / GSYİH 1 2. Özel Sektör ArGe Harcaması / GSYİH 1 3. TZE 2 Araştırmacı Sayısı 4. Özel Sektör TZE 2 Araştırmacı Sayısı 5. Yerli Patent Başvuru Sayısı Şekil 1. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Sistemi Performans Göstergeleri Çerçevesi Ulusal BTY Sistemi Performans Göstergeleri taslağı ise Tablo 1 de sunulmaktadır. 1 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2 Tam Zaman Eşdeğer 7

13 2005/3 (G) BTYK nın 25. Toplantısı Tablo 1. Ulusal BTY Sistemi Taslak Performans Göstergeleri Başlıklar Amaçlar Göstergeler Kaynak ArGe Yoğunluğunun Artırılması B1.A1 Toplam ArGe Harcaması B1.A1.G1 TZE Araştırmacı Başına ArGe Harcaması B1.A1.G2 ArGe Harcamalarının GSYİH ye Oranı (%) B1.A1.G3 Kamunun Fonladığı ArGe Harcamalarının GSYİH ye Oranı (%) B1.A1.G4 Kamu Tarafından Gerçekleştirilen ArGe Harcamalarının GSYİH ye Oranı (%) B1.A1.G5 Üniversite Tarafından Gerçekleştirilen ArGe Harcamalarının GSYİH ye Oranı (%) B1.A1.G6 TÜİK TÜİK TÜİK TÜİK TÜİK TÜİK ArGe Yetkinliği B1 Teknoloji Yoğunluğuna Göre Sektörlerin* İhracatları (*Yüksek teknolojili; Ortayüksek teknolojili; Ortadüşük teknolojili; üşük teknolojili) B1.A1.G7 Teknoloji Yoğunluğuna Göre Sektörlerin* Hasılatı (*Yüksek teknolojili; Ortayüksek teknolojili; Ortadüşük teknolojili; üşük teknolojili) B1.A1.G8 TÜİK TÜİK Özel Sektör ArGe Yoğunluğunun Artırılması B1.A2 Özel Sektör Tarafından Gerçekleştirilen ArGe Harcamalarının GSYİH ye Oranı (%) B1.A2.G1 Özel Sektörün Fonladığı ArGe Harcamalarının GSYİH ye Oranı (%) B1.A2.G2 TÜİK TÜİK Bilimsel Yayın Başına Yerli Patent Tescil Sayısı ULAKBİM Bilimsel Çıktıların Yaygınlaştırılması B1.A3 B1.A3.G1 TZE Araştırmacı Başına Bilimsel Yayın Sayısı B1.A3.G2 TPE ULAKBİM TZE Araştırmacı Başına Atıf Sayısı B1.A3.G3 ULAKBİM TZE Araştırmacı Başına Yerli Patent Başvuru Sayısı B2.A1.G1 TPE TZE Araştırmacı Başına Yerli Faydalı Model Başvuru Sayısı B2.A1.G2 TPE Ticarileşme B2 Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki B2.A1 TZE Araştırmacı Başına Yerli Endüstriyel Tasarım Başvuru Sayısı B2.A1.G3 PCT Patent Başvuru Sayısı B2.A1.G4 TZE Araştırmacı Başına Yerli Patent Tescil Sayısı B2.A1.G5 TPE TPE TPE TZE Araştırmacı Başına Yerli Faydalı Model Tescil Sayısı B2.A1.G6 TPE TZE Araştırmacı Başına Yerli Endüstriyel Tasarım Tescil Sayısı B2.A1.G7 TPE 8

14 2005/3 (G) BTYK nın 25. Toplantısı Tablo 1. Ulusal BTY Sistemi Taslak Performans Göstergeleri Başlıklar Amaçlar Göstergeler Kaynak Yerli Patentlerin Lisanslanması B2.A2 Lisanslanan Yerli Patent Sayısı B2.A2.G1 Lisanslanan Yerli Patent Sayısının Toplam Yerli Patent Sayısı İçindeki Oranı (%) B2.A2.G2 Lisanslanan Yerli Faydalı Model Sayısı B2.A2.G3 Lisanslanan Yerli Faydalı Model Sayısının Toplam Yerli Faydalı Model Sayısı İçindeki Oranı (%) B2.A2.G4 Lisanslanan Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısı B2.A2.G5 TPE TPE TPE TPE TPE Ticarileşme B2 Lisanslanan Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısının Toplam Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısı İçindeki Oranı (%) B2.A2.G6 Lisans Geliri B2.A2.G7 Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Patent Sayısı B2.A3.G1 Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Patent Sayısının Toplam Üniversite Kaynaklı Yerli Patent Sayısı İçindeki Oranı (%) B2.A3.G2 Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Faydalı Model Sayısı B2.A3.G3 TPE TPE TPE TPE TPE Üniversite Kaynaklı Yerli Patentlerin Lisanslanması B2.A3 Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Faydalı Model Sayısının Toplam Üniversite Kaynaklı Yerli Faydalı Model Sayısı İçindeki Oranı (%) B2.A3.G4 Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısı B2.A3.G5 TPE TPE Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısının Toplam Üniversite Kaynaklı Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısı İçindeki Oranı (%) TPE B2.A3.G6 Üniversitelerin Lisans Geliri B2.A3.G7 TPE ÜniversiteSanayi İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Sayısı B3.A1.G1 Fon Sağlayan Kuruluşlar ÜniversiteSanayi İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Sayısının Toplam Proje Sayısı İçindeki Oranı (%) (%) B3.A1.G2 Fon Sağlayan Kuruluşlar ÜniversiteSanayi İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Bütçesi B3.A1.G3 Fon Sağlayan Kuruluşlar İşbirliği B3 Ulusal BTY İşbirliğinin Artırılması B3.A1 ÜniversiteSanayi İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Bütçesinin Toplam Proje Bütçesi İçindeki Oranı (%) B3.A1.G4 SanayiSanayi İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Sayısı B3.A1.G5 Fon Sağlayan Kuruluşlar Fon Sağlayan Kuruluşlar 9

15 2005/3 (G) BTYK nın 25. Toplantısı Tablo 1. Ulusal BTY Sistemi Taslak Performans Göstergeleri Başlıklar Amaçlar Göstergeler Kaynak Ulusal BTY İşbirliğinin Artırılması B3.A1 SanayiSanayi İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Sayısının Toplam Proje Sayısı İçindeki Oranı (%) B3.A1.G6 SanayiSanayi İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Bütçesi B3.A1.G7 SanayiSanayi İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Bütçesinin Toplam Proje Bütçesi İçindeki Oranı (%) B3.A1.G8 ÜniversiteÜniversite İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Sayısı B3.A1.G9 ÜniversiteÜniversite İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Sayısının Toplam Proje Sayısı İçindeki Oranı (%) B3.A1.G10 ÜniversiteÜniversite İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Bütçesi B3.A1.G11 ÜniversiteÜniversite İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Bütçesinin Toplam Proje Bütçesi İçindeki Oranı(%) B3.A1.G12 Özel Sektörün Fonladığı Kamu ArGe Harcamasının GSYİH ye Oranı (%) B3.A1.G13 Fon Sağlayan Kuruluşlar Fon Sağlayan Kuruluşlar Fon Sağlayan Kuruluşlar Fon Sağlayan Kuruluşlar Fon Sağlayan Kuruluşlar Fon Sağlayan Kuruluşlar Fon Sağlayan Kuruluşlar TÜİK İşbirliği B3 ÜniversiteÖzel Sektör Ortak Yayın Sayısı B3.A1.G14 ÜniversiteÖzel Sektör Ortak Yayın Sayısının Toplam Yayın Sayısı İçindeki Oranı(%) B3.A1.G15 Uluslararası Bilimsel Ortak Yayın Sayısı B3.A2.G1 Uluslararası Bilimsel Ortak Yayınların Tüm Yayınlar İçindeki Oranı(%) B3.A2.G2 ULAKBİM ULAKBİM ULAKBİM ULAKBİM Uluslararası BTY İşbirliklerinin Artırılması B3.A2 Uluslararası İşbirliklerinden Elde Edilen Fon Tutarı B3.A2.G3 Uluslararası İşbirliklerinden Elde Edilen Fon Tutarının Toplam ArGe ve Yenilik estekleri İçindeki Oranı(%) B3.A2.G4 Uluslararası İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projelerin Sayısı B3.A2.G5 TÜBİTAK BSTB Kalkınma Bakanlığı Fon Sağlayan Kuruluşlar TÜBİTAK BSTB Kalkınma Bakanlığı Uluslararası İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Sayısının Toplam ArGe ve Yenilik Projeleri Sayısı İçindeki Oranı(%) B3.A2.G6 Fon Sağlayan Kuruluşlar 10

16 2005/3 (G) BTYK nın 25. Toplantısı Tablo 1. Ulusal BTY Sistemi Taslak Performans Göstergeleri Başlıklar Amaçlar Göstergeler Kaynak Toplam TZE ArGe Personeli Sayısı B4.A1.G1 TÜİK Toplam TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G2 TÜİK oktora ve Üstü ereceli TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G3 TÜİK oktora ve Üstü ereceli TZE Araştırmacı Sayısının Toplam TZE Araştırmacı Sayısı İçindeki Oranı B4.A1.G4 TÜİK Yüksek Lisans ereceli TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G5 TÜİK Yüksek Lisans ereceli TZE Araştırmacı Sayısının Toplam TZE Araştırmacı Sayısı İçindeki Oranı B4.A1.G6 TÜİK Özel Sektör TZE ArGe Personeli Sayısı B4.A1.G7 TÜİK Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G8 TÜİK oktora ve Üstü ereceli Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G9 TÜİK İnsan Gücü B4 BTY İK Sayısının Artırılması ve ağılımın İyileştirilmesi oktora ve Üstü ereceli Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısının Toplam Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısı İçindeki Oranı B4.A1.G10 Yüksek Lisans ereceli Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G11 TÜİK TÜİK B4.A1 Yüksek Lisans ereceli Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısının Toplam Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısı İçindeki Oranı B4.A1.G12 TÜİK Üniversite TZE ArGe Personeli Sayısı B4.A1.G13 TÜİK Üniversite TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G14 TÜİK oktora ve Üstü ereceli Üniversite TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G15 TÜİK oktora ve Üstü ereceli Üniversite TZE Araştırmacı Sayısının Toplam Üniversite TZE Araştırmacı Sayısı İçindeki Oranı(%) B4.A1.G16 TÜİK Yüksek Lisans ereceli Üniversite TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G17 TÜİK Yüksek Lisans ereceli Üniversite TZE Araştırmacı Sayısının Toplam Üniversite TZE Araştırmacı Sayısı İçindeki Oranı(%) B4.A1.G18 TÜİK Kamu TZE ArGe Personeli Sayısı B4.A1.G19 TÜİK Kamu TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G20 TÜİK oktora ve Üstü ereceli Kamu TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G21 TÜİK 11

17 2005/3 (G) BTYK nın 25. Toplantısı Tablo 1. Ulusal BTY Sistemi Taslak Performans Göstergeleri Başlıklar Amaçlar Göstergeler Kaynak BTY İK Sayısının Artırılması ve ağılımın İyileştirilmesi B4.A1 oktora ve Üstü ereceli Kamu TZE Araştırmacı Sayısının Toplam Kamu TZE Araştırmacı Sayısı İçindeki Oranı B4.A1.G22 Yüksek Lisans ereceli Kamu TZE Araştırmacı Sayısı B4.A1.G23 Yüksek Lisans ereceli Kamu TZE Araştırmacı Sayısının Toplam Kamu TZE Araştırmacı Sayısı İçindeki Oranı B4.A1.G24 TÜİK TÜİK TÜİK İnsan Gücü estek Personeli ve Teknisyen Sayısı B4.A1.G25 TÜİK B4 Araştırmacıların olaşımının Artırılması B4.A2 olaşımdaki Öğretim Elemanı Sayısı B4.A2.G1 olaşımdaki Öğretim Elemanlarının Tüm Öğretim Elemanları İçindeki Oranı B4.A2.G2 YÖK TÜBİTAK YÖK TÜBİTAK Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması B5.A1 Açılan Bilim Merkezi Sayısı B5.A1.G1 TÜBİTAK Eğitim Harcamasının GSYİH deki Oranı (%) B5.A2.G1 MEB Eğitim ve Kültür B5 İlk ve Ortaöğretim Seviyesinde Eğitim Niteliğinin Artırılması B5.A2 15 Yaş Grubundaki Türk Öğrencilerin, PİSA Matematik Okuryazarlığı, Fen Bilimleri Okuryazarlığı ve Okuma Becerileri Ortalama Puanı 1 B5.A2.G2 Eğitimde Kamu BİT Yatırımı B5.A2.G3 Mesleki Teknik Eğitim Lisesi Mezun Sayısı B5.A2.G4 MEB Kalkınma Bakanlığı MEB Mesleki Teknik Eğitim Lisesi Mezun Sayısının Tüm Lise Mezunlarına Oranı (%) B5.A2.G5 MEB Üniversite Seviyesinde Eğitim Niteliğinin Artırılması B5.A3 Lisans Seviyesinde Kayıtlı Öğrenci Sayısı B5.A3.G1 Lisans Seviyesinde Kayıtlı Öğrenci Sayısının 2024 Yaş Aralığındaki Nüfusa Oranı (%) B5.A3.G2 YÖK YÖK Üniversitede Yenilikçiliğin ve Girişimciliğin Tetiklenmesi B6.A1 Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksinde100 üzerinden 50 Puanın Üzerinde Puan Alan Üniversite Sayısı B6.A1.G1 TÜBİTAK Girişimcilik B6 ArGe Yoğun Başlangıç Firmalarının Sayısının Artırılması B6.A2 Öğretim Elemanlarının Teknoparklarda, Kuluçka Merkezlerinde, TEKMER lerde Ortak veya Sahip Olduğu Faal Firma Sayısı B6.A2.G1 Öğretim Elemanlarının Teknoparklarda, Kuluçka Merkezlerinde, TEKMER lerde Ortak veya Sahip Olduğu Faal Firma Sayısının Toplam Teknopark, Kuluçka Merkezleri, TEKMER lerdeki Firma Sayısına Oranı (%) B6.A2.G2 YÖK BSTB KOSGEB YÖK BSTB KOSGEB Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması B6.A3 Lisans ve Lisansüstü Seviyesinde Girişimcilik, Teknoloji Yönetimi ve İnovasyon Yönetimi ers Sayısı B6.A3.G1 YÖK 1 PİSA 2009, Üç Alanın Ortalama Puanı 12

18 2005/3 (G) BTYK nın 25. Toplantısı Tablo 1. Ulusal BTY Sistemi Taslak Performans Göstergeleri Başlıklar Amaçlar Göstergeler Kaynak Üniversite ışına Yönelik üzenlenen Girişimcilik, Teknoloji Yönetimi ve İnovasyon Yönetimi Eğitimi / Sertifika Programı Sayısı B6.A3.G2 YÖK Girişimcilik B6 Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması B6.A3 Yeni Açılan Firma Sayısı B6.A3.G3 Yeni Açılan Bilgi Temelli Firma Sayısı B6.A3.G4 TOBB TOBB Yeni Açılan Bilgi Temelli Firmaların Yeni Açılan Firmalar İçindeki Oranı (%) B6.A3.G5 TOBB Yenilik Yapan KOBİ lerin Tüm KOBİ ler İçindeki Oranı B7.A1.G1 TÜİK Kendi İçinde Teknolojik Yenilik Yapan KOBİ lerin Tüm KOBİ ler İçindeki Oranı (%) B7.A1.G2 TÜİK Birlikte Teknolojik Yenilik Yapan KOBİ lerin Tüm KOBİ İçindeki Oranı (%) B7.A1.G3 TÜİK Ürün ve Süreç Yeniliği Gerçekleştiren KOBİ erin Tüm KOBİ ler İçindeki Oranı (%) B7.A1.G4 TÜİK KOBİ ler B7 KOBİ'lerin Yenilik Yetkinliğinin Güçlendirilmesi B7.A1 Pazarlama ve Organizasyonel Yenilik Gerçekleştiren KOBİ erin Tüm KOBİ ler İçindeki Oranı (%) B7.A1.G5 ArGe ve Yenilik esteklerinden KOBİ lerin Kullandığı Fon Tutarının Özel Sektörün Kullandığı Fon Tutarına Oranı (%) B7.A1.G6 TÜİK Fon Sağlayan Kuruluşlar KOBİ lerde Çalışan TZE ArGe Personelinin Toplam ArGe Personeli İçindeki Oranı (%) B7.A1.G7 TÜİK KOBİ lerde Çalışan TZE ArGe Personeli Sayısı B7.A1.G8 TÜİK KOBİ lerde Çalışan TZE ArGe Personelinin Toplam ArGe Personeli İçindeki Oranı (%) B7.A1.G9 TÜİK KOBİ lerde Çalışan TZE ArGe Personelinin Toplam KOBİ Çalışanları İçindeki Oranı (%) B7.A1.G10 TÜİK Bilgi ve İletişim Teknolojileri Altyapı Harcamaları B8.A2.G1 Kalkınma Bakanlığı Altyapı B8 Bilişim Altyapısının Geliştirilmesi B8.A2 Genişbant Bağlantıya Sahip Girişim Yüzdesi B8.A2.G2 Hanehalkı İnternet Erişimi (%) B8.A2.G3 TÜİK TÜİK İnternet Belkemiği Hizmetleri Ölçümü (internet backbone) (SL/FİBER/3G/4G bağlantı yüzdeleri) B8.A2.G4 BTK 13

19 2005/3 (G) BTYK nın 25. Toplantısı Tablo 1. Ulusal BTY Sistemi Taslak Performans Göstergeleri Başlıklar Amaçlar Göstergeler Kaynak Genişbant Abone Yoğunluğu (%) B8.A2.G5 BTK Mobil Telefon Abone Yoğunluğu (%) B8.A2.G6 BTK Ortalama Genişbant Veri İndirme Hızı (Mbps) B8.A2.G7 BTK Altyapı B8 Bilişim Altyapısının Geliştirilmesi B8.A2 Mbps Başına Ortalama Genişbant Erişim Maliyeti (olar/mbps) B8.A2.G8 IP Trafiği (ülke toplam değeri) (Megabytes downloaded by users subscribing to ISPs) B8.A2.G9 BTK BTK Eevlet Kullanım Yüzdesi (Hanehalkı/Girişim) B8.A2.G10 TÜİK BM Eevlet Gelişim Endeksindeki Puanı (Sıralaması) B8.A2.G11 BM Economist Intelligence Unit Sayısal Ekonomi Puanı (Sıralaması) B8.A2.G12 EIU Teknopark Firmalarının ArGe Harcaması B9.A1.G1 BSTB Teknoparklar ve Özel Sektör ArGe Merkezleri B9 Teknoparkların Kapasitesinin Geliştirilmesi B9.A1 Kamu ArGe ve Yenilik Fonlarından (TÜBİTAK, 7.ÇP, CIP, Eureka, KOSGEB, TTGV) Yararlanan Teknopark Firma Sayısı B9.A1.G2 Teknopark Firmalarının O yıl İçinde Aldığı Kamu ArGe ve Yenilik Fon Bütçesi (TÜBİTAK, 7.ÇP, CIP, Eureka, KOSGEB, TTGV) B9.A1.G3 Teknopark Firmalarının Toplam Geliri B9.A1.G4 Fon Sağlayan Kuruluşlar Fon Sağlayan Kuruluşlar BSTB Teknoparkların İhracat Geliri B9.A1.G5 BSTB Bilimsel Yayın Sayısı B10.A1.G1 ULAKBİM Öncelikli Alanlardaki Yetkinlikler (Her bir alan için ayrıca sunulacaktır) B10 Öncelikli Alanlarda ArGe ve Yenilik Yetkinliğinin Geliştirilmesi B10.A1 Patent Başvuru Sayısı B10.A1.G2 ArGe ve Yenilik Proje Bütçesi B10.A1.G4 Ulusal İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Toplam Bütçesi B10.A1.G5 TPE Fon Sağlayan Kuruluşlar Fon Sağlayan Kuruluşlar Uluslararası İşbirliğinde Yapılan ArGe ve Yenilik Projeleri Toplam Bütçesi B10.A1.G6 Fon Sağlayan Kuruluşlar 14

20 2005/9 (G) BTYK nın 25. Toplantısı 3.2. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı [2005/9] KARAR 1. Ulusal Uzay Araştırmaları Programının uzun vadeli ve sürdürülebilir yapıda bir devlet politikası olarak bütçesi ve yol haritası ile birlikte gerçekleştirilmesi için gereken tüm tedbirlerin alınmasına, 2. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı koordinasyonunun ulusal kurum ve kuruluşlarla birlikte tam bir eşgüdüm içinde TÜBİTAK tarafından yapılmasına, 3. Türkiye nin Avrupa Uzay Ajansına üyeliğini gerçekleştirecek çalışmaların TÜBİTAK ın koordinasyonunda zaman geçirilmeden başlatılmasına, karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Eylül 2005; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 12. Toplantısı Mart 2006; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 13. Toplantısı Eylül 2006; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 14. Toplantısı Mart 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 15. Toplantısı Kasım 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 16. Toplantısı Mayıs 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 17. Toplantısı Aralık 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 18. Toplantısı Haziran 2009; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 19. Toplantısı Haziran 2010; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 21. Toplantısı Aralık 2010; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 22. Toplantısı Aralık 2011; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 23. Toplantısı Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR TÜBİTAK İLGİLİ KURULUŞLAR TARAL Kapsamındaki Kuruluşlar GELİŞME 10 Mart 2005 tarihinde yapılan BTYK nın 11. toplantısında alınan 2005/9 no.lu karar gereği Ulusal Uzay Araştırmaları Programı 10 yıllık Eylem Planı ile kabul edilmiş ve Başbakanlık Genelgesi ile yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu program kapsamında son 5 ayda yaşanan gelişmeler aşağıda yer almaktadır: 15

21 2005/9 (G) BTYK nın 25. Toplantısı A. Uygulama ve Teknoloji Ulusal Uzay Araştırmaları Programı Projesi Göktürk 2 İleri Teknoloji Uydusu TÜBİTAKUZAY ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI), işbirliğiyle gerçekleştirilen 2,5 Metre Çözünürlüklü Görüntüleme Amaçlı Bilimsel Araştırma ve Teknoloji Geliştirme (GÖKTÜRK 2) projesinin tasarım, üretim, montaj ve test aşamalarının tamamı öngörülen sürede başarıyla tamamlanmış ve uydu fırlatılmaya hazır hale getirilmiştir. GÖKTÜRK 2 uydusu görüntüleriyle Türk Silahlı Kuvvetleri ve diğer kamu kurumlarının sivil uydu görüntü ihtiyaçlarının karşılanması amaçlanmaktadır. 450 kg ağırlık ve 2,5 metre çözünürlüğü olan Göktürk2 uydusu dünyada uygulanan uydu geliştirme ilkelerine uygun olarak üretilmiştir. Göktürk2 uydusunda tüm görev bilgisayarının yazılımı ve görev bilgisayarı yüzde 100 yerli olarak geliştirilmiştir. Yerden 700 kilometre yükseklikte güneşe eş zamanlı yörüngeye girecek olan uydu, dünyanın herhangi bir noktasından görüntü de alabilecektir. Tüm testleri tamamlanmış olarak 6 Kasım 2012 tarihinde Çin e gönderilen Göktürk2 Uydusu, Çin in Gobi Çölündeki Jiquan uzay üstünden 18 Aralık 2012 tarihinde başarıyla fırlatılmıştır. RASAT Yer Gözlem Uydusu TÜBİTAKUZAY tarafından Kalkınma Bakanlığı desteğiyle tasarlanıp üretilen 17 Ağustos 2011 tarihinde fırlatılan uzaktan algılama uydusu RASAT ın dünyanın dört bir tarafından çektiği görüntüler, Enstitünün Orta oğu Teknik Üniversitesi (OTÜ) yerleşkesinde kurulu binasındaki yer istasyonundan başarıyla indirilmektedir. Görev planlama yazılımına görüntüleme alanlarının filtreleme özelliği eklenmiş ve kullanılmaya başlanmıştır. Görev planlama yazılımına stereo görüntüleme özelliği eklemek için çalışmalara başlanmıştır. RASAT görüntülerinin radyometrik ve geometrik kalibrasyonu için uluslararası işbirliği çalışmalarına devam edilmiştir. RASAT uydusundan tüm Türkiye görüntüleri alınmış ve Türkiye nin mozaik görüntüsü oluşturma çalışmaları son aşamasına gelmiştir. Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemine hizmet edecek nitelikteki görüntülerden oluşturulacak bir portalın 2013 yılı ilk çeyreğinde kamu kurumları, üniversiteler ve Silahlı Kuvvetler ile paylaşılması hedeflenmektedir. Altsistem Çalışmaları TÜBİTAK UZAY alçak yörünge yer gözlem uyduları olan RASAT ve GÖKTÜRK2 uydu projeleriyle elde ettiği uydu ve alt sistem tasarım, üretim, test, entegrasyon ve fırlatma hizmeti bilgi ve deneyimlerini, uyduların tamamen yerli olarak üretilebilmesini sağlamak ve daha yüksek yörüngelerde uydu üretebilmek amacıyla aşağıdaki projelerle devam ettirmektedir. HALE (Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı) Projesi HALE projesi, ülke için tamamen yeni olan, başta Hall etkili itki teknolojileri olmak üzere, iyon iticiler, ve manyetoplazmadinamik itici teknolojileri konusunda tasarım, doğrulama, entegrasyon için gerekli tüm araçların kurulu olduğu bir tesis ve bu tesisin doğrulanması ile yakın vadeli uzay itki ihtiyaçlarının karşılanması için bir Hall etkili itki motoru üretilmesi projesidir. Elektrikli itki sistemi altyapısını kurmak amacıyla, vakum test sisteminin tedariği için idari süreç devam etmektedir. İlgili tedarik sürecinin 2013 yılı ilk çeyreğinde başlatılması hedeflenmektedir. Altyapının doğrulanmasına yönelik itici tasarımı ve ölçüm altyapısı kurma çalışmaları devam etmektedir. TUYGUKG (TÜBİTAK Uzay Yer Gözlem Uydu Kavramı Geliştirme Projesi) 2012 yılında başlatılan iç destekli proje kapsamında, Uzaydan Yer Gözlememi için yerli kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarına uygun gereksinimlerin belirlenmesi, bu gereksinimlere uygun uydu kavramının geliştirilmesi ve yapılabilirlik çalışmaları yürütülmüştür. 16

22 2005/9 (G) BTYK nın 25. Toplantısı Hiperspektral Kamera Geliştirme Projesi 2012 yılında başlatılan proje kapsamında hiperspektral veri toplama amaçlı bir uydu için faydalı yük olacak olan hiperspektral bir kamera geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla yıl içerisinde, aşağıdaki faaliyetler tamamlanmıştır: HiperSpektral Kamera nın OptoMekanik Modülünün Tasarımı ve Optik Lab Kurulumu konusunda Teknoloji Transferi yapmak üzere bu konuda yeterliliği olan yabancı firmalara Bilgi İstek okümanı yayınlanmıştır. Bilgi İstek okümanına gelen cevaplar, ilgili firmalara yapılan ziyaretler ve literatür taramaları sonucunda Teknik Fizibilite Raporu hazırlanmıştır. Tedarik edilecek etektör için etektör firmalarından teklifler alınmıştır. İlgili tekliflere yönelik değerlendirme çalışmaları devam etmektedir. Gelecek Nesil Uydularda Kullanılacak Gelişmiş Bir Güç üzenleme ve ağıtım Birimi nin Güç ağıtım Modüllerini AraştırmaGeliştirme ve Gerçekleştirme Projesi (UYGAR) Yüksek çözünürlüklü görüntüleme uyduları (Optik, SAR, Hiperspektral), telekomünikasyon ve yeni nesil bilimsel uydularda kullanılacak gelişmiş bir Güç üzenleme ve ağıtım Birimi nin uluslararası standartlarda tasarlanması ve kalifiye edilmesi projesidir yılı başında UYGAR projesi prototip modeli üretimi için Baskı evre kartı siparişleri verilmiş, malzeme alımları tamamlanmış ve bunu müteakip olarak Ağustos 2012 de Prototip model üretimi ve testleri tamamlanmıştır. B. Uluslararası İşbirliği Avrupa Birliği Çerçeve Programları RASAT ve GÖKTÜRK2 uydusunda edinilmiş tecrübelerle TÜBİTAK UZAY Avrupa Birliği 7. Çerçeve programı destekli 5 uluslararası projede proje ortağı olarak yer almayı başarmıştır. Avrupa nın önde gelen uzay ajanslarının yanında Japon Uzay Ajansı ve uzay alanında dünyanın en büyük özel sektör kuruluşlarının TÜBİTAK UZAY la ortak olarak yer aldığı projelere ait bilgilere TÜBİTAK UZAY web sitesinden ulaşmak mümkündür. Uluslararası Bilim Konseyi Uzay Araştırmaları Komitesi (ICSUCOSPAR) 1422 Temmuz tarihleri arasında Hindistan'ın Mysore şehrinde düzenlenen 39. COSPAR (Committee on Space Research) kongresine katılım sağlanmıştır. 70 farklı ülkeden yaklaşık araştırmacı, bilim insanı ve mühendisin katıldığı kongrede TÜBİTAK tarafından AKÇE projesi araştırma sonuçlarının da yer aldığı 5 sunum yapılmıştır. Ayrıca, kongrenin son günü düzenlenen komite toplantısında 2016 yılında düzenlenecek 41. COSPAR organizasyonu için İtalya (Roma) ve Türkiye (İstanbul) aday olmuş, yapılan gizli oylamayla, 43 farklı ülke temsilcisinin değerlendirmeleri neticesinde oyların %70'ini alan İstanbul, 41. COSPAR Kongresi 2016 şehri olarak seçilmiştir. TÜBİTAK ev sahipliğinde düzenlenmesi planlanan İstanbul 2016 COSPAR Kongresinde, 3.000'den fazla katılımcının olması beklenmektedir. İslam Ülkeleri Uzay Bilimleri ve Teknolojisi Ağı (ISNET) İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği aimi Komitesi ne (COMSTECH) bağlı ISNET in 2021 Eylül 2012 tarihlerinde İslamabad/Pakistan da gerçekleştirilen 9. Yürütme Kurulu Toplantısı na katılım sağlanmış, Türkiye deki uzay faaliyetlerine ilişkin sunum yapılmıştır. Ayrıca, Pakistan daki uzay altyapısı hakkında bilgi alınmış ve Pakistan Uzay Ajansı ile ikili işbirliği imkanları görüşülmüştür. 17

23 2007/102 (G) BTYK nın 25. Toplantısı 3.3. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı [2007/102] KARAR Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı nın uzun vadeli bir devlet politikası olarak gerçekleştirilmesi için gereken tüm tedbirlerin alınmasına, ekteki bütçenin gerek görüldüğünde revize edilmek kaydıyla dönemi için tahsisine ve Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı nın ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte eşgüdüm içinde Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Kasım 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 16. Toplantısı Mayıs 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 17. Toplantısı Aralık 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 18. Toplantısı Haziran 2009; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 19. Toplantısı Aralık 2009; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 20. Toplantısı Haziran 2010; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 21. Toplantısı Aralık 2010; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 22. Toplantısı Aralık 2011; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 23. Toplantısı Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı TAEK İLGİLİ KURULUŞLAR TÜBİTAK Üniversiteler GELİŞME BTYK nın 7 Mart 2007 tarihli 15. toplantısında onaylanan Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı kapsamında son dönemde gerçekleşen gelişmeler aşağıda özetlenmektedir. Sinop sahasının TAEK e ön tahsis süresi bitmiş olup, söz konusu sahanın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı na tahsis edilmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca, Sinop şehir merkezinde bulunan Halkı Bilgilendirme Merkezi ile TAEK e tahsis edilen sahada tesis edilmiş olan meteorolojik ölçüm istasyonunun EÜAŞ a devredilmesine ilişkin çalışmalar başlatılmıştır. Sinop sahasına ilişkin çalışmalar, nükleer güç tesisleri dahil tüm ArGe tesislerini içerecek şekilde genel bir ön çalışma niteliğinde olduğundan, nükleer santral sahası özelinde kurulacak nükleer tesislerin gerektirdiği şekilde ilave detaylı yer çalışmaları gerekmekte olup, bu çalışmaların kurucu tarafından ayrıca yapılması gerekmektedir. Sinop sahasında kurulması planlanan nükleer güç santralleri ile ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile bazı ülkelerdeki kurum/kuruluşlar arasında görüşmeler yürütülmektedir. Bu çerçevede nükleer güç santrali ve bu santral ile ilgili altyapı tesisleri için gerekli ön hazırlıkların zamanlıca 18

24 2007/102 (G) BTYK nın 25. Toplantısı yapılmasını teminen, yer etütleri başta olmak üzere nükleer güç santrali projesi için gerekli çalışmalar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Nükleer Enerji Proje Uygulama airesi koordinasyonunda Elektrik Üretim A.Ş. tarafından başlatılmıştır. SNTM nin kurulması ve nükleer alanda yürütülecek ArGe çalışmaları ülkemizin uygulamakta olduğu Nükleer Güç Programının tamamlayıcı bir unsurudur. Nükleer Güç Programının ilk adımı olarak Akkuyu sahasında 4 ünite VVER1200 reaktörü içeren bir nükleer güç santrali kurulması konusunda Rusya Federasyonu ile ülkemiz arasında imzalanan hükümetler arası anlaşma yürürlüğe girmiş ve bu çerçevede kurulan Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş. söz konusu sahada çalışmalarını sürdürmektedir. olayısıyla Nükleer Güç Programı basınçlı hafif sulu reaktör teknolojisi ile başlamış olup, bu husus Nükleer Teknoloji Geliştirme Programında dikkate alınacaktır. iğer yandan, gerek Nükleer Güç Programının gerekse bu Nükleer Teknoloji Geliştirme Programının uluslararası kabul görmüş yaklaşımlar çerçevesinde ve ülkemizin taraf olduğu uluslararası mekanizmalar ile uyumlu olarak yürütülebilmesi için gerekli kurumsal ve hukuki altyapı oluşturma çalışmaları sürdürülmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından sürdürülen söz konusu müzakereler kapsamında Sinop sahasında kurulacak nükleer güç santralleri için seçilen reaktör teknolojisi büyük ölçüde bu nükleer teknoloji geliştirme faaliyetlerinin yönünü çizecektir. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı nın bundan sonraki safhaları ülkemizde ve özellikle de Sinop ta sürdürülen nükleer güç santrali kurma çalışmalarına paralel olarak şekillenecektir. 19

25 2010/201 (G) BTYK nın 25. Toplantısı 3.4. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi [2010/201] KARAR Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Uygulama Planı nın adının Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (UBTYS) olarak değiştirilmesine, UBTYS nın onaylanmasına, UBTYS da belirlenen stratejilerle ilgili eylemlerin BTYK Sekretaryası (TÜBİTAK) tarafından izlenmesine ve UBTYS özelinde sekretarya tarafından kurumlar arası eşgüdümün sağlanmasına; bu kapsamda UBTYS nın uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesinde kullanılması önerilen sistematiğin aşağıdaki gibi olmasına karar verilmiştir: İlgili kurumlarca UBTYS nın belirlenen stratejiler çerçevesinde gerçekleştirilmesi planlanan eylemler, strateji belgesinin kabulünü takiben, 2011 yılı için, 31 Ocak 2011 e kadar; diğer yıllar için 1 Kasım tarihine kadar TÜBİTAK a gönderilir. TÜBİTAK ilk aşamada, UBTYS da belirlenen stratejiler ile ilgili kurumlardan gelen eylem önerilerini toplar. Sonrasında bu eylemler, TÜBİTAK koordinasyonunda kurumlar arası eşgüdüm içerisinde nihai haline getirilir ve Bilim ve Teknolojiden sorumlu evlet Bakanına sunulur. Eylemler, Bilim ve Teknolojiden sorumlu evlet Bakanı tarafından ilgili Bakanlıklar aracılığı ile kurumlara gereği için iletilir. Eylemlere ilişkin gelişmeler sorumlu kurumlar tarafından her altı ayda bir1 BTYK sekretaryasına (TÜBİTAK) bildirilir ve en yakın BTYK toplantısında raporlanır. Bu süreç UBTYS döneminde her yıl için tekrarlanır. İLGİLİ İĞER KARARLAR 2009/202 Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Uygulama Planı nın Hazırlanması 2007/201 Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı 2010/101 Başbakan ın himayeleri altına aldığı enerji, su ve gıda alanlarında ulusal ArGe ve yenilik stratejilerinin hazırlanması AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Aralık 2011; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 23. Toplantısı Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR TÜBİTAK İLGİLİ KURULUŞLAR TARAL Kapsamındaki Kuruluşlar GELİŞME UBTYS Aralık 2010 tarihinde gerçekleştirilen BTYK'nın 22. toplantısında alınan 2010/201 no.lu karar gereği onaylanmıştır. UBTYS nın stratejik çerçevesi Şekil 2 de verilmektedir. 1 BTYK 4 Ekim 1983 tarih ve 77 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yılda en az iki defa toplanmaktadır. 20

26 2010/201 (G) BTYK nın 25. Toplantısı Şekil 2. UBTYS nın Stratejik Çerçevesi UBTYS ile ulusal bilim, teknoloji ve yenilik vizyonumuz ortaya konmakta; ArGe ve yenilik sistemimiz bütünsel olarak ele alınmaktadır (Şekil 3). Aşağıda, UBTYS ya ilişkin bu dönemde gerçekleştirilen faaliyetler ile ilgili özet bilgiler yer almaktadır. Şekil 3. UBTYS nın Yapısı UBTYS Kapsamındaki Gelişmeler BTYK nın 22. toplantısında UBTYS da belirlenen stratejilerle ilgili eylemlerin BTYK Sekretaryası (TÜBİTAK) tarafından izlenmesine karar verilmiştir. Bu karar gereği UBTYS kapsamında belirlenen stratejilerin hayata geçirilmesine yönelik yıllık eylem planları oluşturulmaktadır. Oluşturulan eylem planlarına ilişkin gelişmeler düzenli olarak BTYK toplantılarında raporlanmaktadır yılı eylem planı için eylem önerileri 1 Kasım 2012 itibarıyla TÜBİTAK a iletilmiş olup; 2013 yılı eylem planının kurumlarla eşgüdüm içerisinde 2013 yılı ilk çeyreğinde açıklanması hedeflenmektedir. 21

27 2010/201 (G) BTYK nın 25. Toplantısı Öte yandan, UBTYS nın yıllık eylem planlarının yanı sıra, stratejik amaçları destekleyici nitelikte çeşitli alanlara odaklanan ayrı strateji belgeleri de bulunmaktadır. Şekil 4 te UBTYS kapsamında izlenen bu strateji belgeleri yer almaktadır. Şekil 4. UBTYS Kapsamında İzlenen iğer Strateji Belgeleri BTYK nın 21. toplantısında Sayın Başbakan ın Himayeleri Altına Aldığı Enerji, Su ve Gıda alanlarında Ulusal ArGe ve Yenilik Stratejilerinin Hazırlanması kararı alınmıştır. Bu karar gereği Ulusal Enerji/Su/Gıda ArGe ve Yenilik Stratejileri ve Eylem Planları kurumlar arası eşgüdüm içerisinde, paydaşların katılımı ile oluşturulmuştur. Enerji, su ve gıda alanlarındaki ArGe ve yenilik strateji belgelerinin izleme ve değerlendirme faaliyetleri Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi kapsamında devam etmektedir. Benzer şekilde; 2007/201 no.lu BTYK kararı ile hazırlanan Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı da Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi çerçevesinde takip edilmektedir. Bundan sonraki bölümlerde, UBTYS kapsamındaki gelişmeler her bir stratejik amaç için aşağıdaki başlıklarda sunulmaktadır: Bölüm 1: UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planına İlişkin Gelişmeler Bölüm 2: Stratejik Amaç Kapsamındaki iğer Gelişmeler Ulusal Enerji, Su ve Gıda ArGe ve Yenilik Stratejileri ile Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı (BT İK) Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında da gelişme raporları oluşturulmuştur 2. Raporlama dönemi 1 Mayıs Ekim 2012 dönemini kapsamaktadır. 2 Raporda Ulusal Enerji, Su ve Gıda ArGe ve Yenilik Stratejileri kapsamında oluşturulan eylem planlarına ilişkin gelişmeler 2 stratejik amacı altında, Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı na ilişkin gelişmeler ise Y1 stratejik amacı altında verilmektedir. 22

28 Stratejik Amaç 1 1 Bölüm 1: UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç 1. Amaç ArGe ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar 1 ArGe ve yenilik kapasitesinin güçlü olduğu alanlarda ArGe ve yenilik kaynaklı ekonomik kazanımların artırılması erinlemesine analizlerin alt sektörleri de kapsayacak şekilde gerçekleştirilmesi Eylem: Elektronik haberleşme sektöründe ArGe ve yenilik faaliyetlerine dayanan özgün ürün ve hizmetlerle uluslararası pazarlarda rekabet hedefleyen firmaların doğmasının ve güçlenmesinin sağlanması Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Gelişme: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından, Avea İletişim Hizmetleri A.Ş., Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. ve Vodafone İletişim Hizmetleri A.Ş tarafından söz konusu yatırımlara ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesinin incelenmesi ve denetlenmesine ilişkin denetim çalışması 28 Şubat 2012 tarihinden bu yana yürütülmektedir. Eylem: Elektronik haberleşme sektöründe ülke gereksinimlerini karşılayacak yeni nesil, yakınsak hizmetlerin, uluslararası standartlar doğrultusunda ve zamanında sunumuna yardımcı olacak düzenleyici çerçevenin temin edilmesi Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Gelişme: MHz bandının yayıncılık dışı hizmetlere tahsisi kararı ile, ilgili frekans bandlarında analog yayınların sonlandırılmasının ardından hangi hizmetlerin sunulacağına ilişkin gerekli planlama ve hazırlıklar yapılmaya devam etmektedir. Çalışmanın ileriki aşamalarının döneminden sonra da 2015 yılına kadar devam etmesi beklenmektedir. 1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji(ler) altında 2012 yılına yönelik uygun bulunan bir eylem bulunmamaktadır: Hedef odaklı yaklaşımlarla insan kaynaklarının geliştirilmesi Farklı öncelikli sektörler (ve alt sektörler) arasında ArGe ve yenilik eksenli işbirliğinin ve kilit teknolojilerin çift amaçlı kullanımının artırılması yoluyla farklı sektörlerin birikimlerinin harmanlanmasının teşvik edilmesi Günümüzde paradigma değişikliği olarak kabul edilen açık yeniliğin teşvik edilmesi yoluyla sektörlerin üretim zincirini oluşturan aktörlerin ArGe ve yenilik tabanlı rollerinin güçlendirilmesi 23

29 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Bilginin yayılımını ve ticarileşmesini artırmak amacıyla paydaşların (üniversitekamusanayi) bir araya geldiği platformların etkinleştirilmesi, disiplinlerarası araştırmaların artırılması ve araştırma sonuçlarının paylaşımının teşvik edilmesi Eylem: Üyesi olunan Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) hibrit (karma) elektrikli araçlar uygulama anlaşması yıllık raporlarının çeşitli otomotiv platformlarıyla paylaşımı TÜBİTAK MAM Otomotiv Teknoloji Platformu, Otomotiv Sanayi erneği, Taşıt Araçları Yan Sanayi erneği, UHB, Kamu ve Özel Sektör Paydaşları Gelişme: 1518 Ekim 2012 tarihlerinde Uluslararası Enerji Ajansı Hibrit ve Elektrikli Araçlar Uygulama Anlaşması İcra komitesi ve Bilgi eğişimi toplantılarına katılım sağlanmıştır. Bu toplantıda ülkelerin hibrit ve elektrikli araçlar programları hakkında bilgi alınmıştır. TÜBİTAK TEYEB 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirilmesi ve Yenilik Projeleri estekleme Programı otomotiv öncelikli alanında çağrı belirleme/yazma hazırlıklarına katkıda bulunulmuştur Ülkenin ekonomik ve teknolojik gelişmesine hizmet edecek nitelikteki güdümlü ve sonuçodaklı projeleri destekleyecek programların geliştirilmesi Eylem: Türkiye de elektronik bankacılık alanındaki sanal saldırıların ve tehditlerin envanterlerinin hazırlanması, bu envanterden yola çıkarak elektronik bankacılığa dönük sanal tehditlerin risklerini azaltacak teknolojik, hukuksal gereksinimlerin tespit edilmesi ve envanterin düzenli olarak güncellenmesi Bankacılık üzenleme ve enetleme Kurumu Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, MASAK, EGM, BTK, TÜBİTAK BİLGEM, Telekom operatörleri, Bilişim İhracatçıları Birliği, İnternet servis sağlayıcıları, İlgili bilgi teknolojileri donanım ve yazılım üreticileri ve satıcıları, MEB Gelişme: Elektronik ortamda yayınlanacak olan, Türkiye de elektronik bankacılığa dönük siber saldırılar ve tehditler envanterinde hangi verilerin yer alması gerektiğinin belirlenmesi amacıyla aşağıdaki çalışmalar devam etmektedir: Veri şemasında yer alacak nihai kategorilerin tanımlanması, Veri şemasının tanımlanmasının ardından bankalardan veri talebinde bulunulması, Faydamaliyet analizi yapılarak, elektronik envanterin yer alacağı bilişim sistemleriyle beraber bir altyapı merkezinin kurulmasına dönük sistem araştırmalarının başlatılması. Eylem: TÜBİTAK ArGe estek Programları içerisinde hedef odaklı, farklı destek unsurları içeren projelerin açılacak çağrılar aracılığıyla desteklenmesi TÜBİTAK Sektör STK ları, İlgili Kamu Kurumları, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, Özel Sektör Gelişme: ArGe ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlardan biri olan Otomotiv alanında gerçekleştirilen üst düzey önceliklendirme grubu toplantısında yapılan önceliklendirmede elektrikli ve hibrit elektrikli araç teknolojileri konusu ilk sırada yer almıştır. Bu çerçevede TÜBİTAK AREB tarafından elektrikli ve hibrit elektrikli araç teknolojileri konusunda çağrıya çıkılacak alt konuların belirlenmesi ve çağrı metinlerinin oluşturulması için 24

30 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı çağrılı program hazırlık toplantısı gerçekleştirilmiştir. Bu toplantıda elektrikli ve hibrit elektrikli araç teknolojileri çağrı programı oluşturulmuş ve bu kapsamda aşağıda verilen üç alt konuda çağrıya çıkılmasına karar verilerek her konu için çağrı metinleri oluşturulmuştur: Elektrikli ve hibrit elektrikli araçlarda kullanıma yönelik enerji yönetim sistemlerinin, elektrik motorlarının ve bataryaların geliştirilmesi Elektrikli ve hibrit elektrikli araçlara özel taşıt dinamiği ve kontrolüne yönelik yeni yaklaşımlar geliştirilmesi Hibrit elektrikli araçlarda içten yanmalı motor performansının artırılması ve emisyon kontrolüne yönelik teknolojilerin geliştirilmesi 5 Temmuz 2012 tarihinde duyurusu yapılmış ve 5 Ekim 2012 tarihine kadar ilk aşama başvurular alınmıştır. ArGe ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlardan bir diğeri olan Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) alanında Milli Eğitim Bakanlığı FATİH Projesi kapsamında Bilgi Erişim ve Yönetim sistemleri konusunda çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrı konusunun temel amacı, ülkemiz öğrencilerinin daha etkin ve verimli öğrenebilmeleri için yenilikçi eğitim teknolojileri ve yöntemlerinin geliştirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri çağrı konusu kapsamında sunulacak proje önerilerinin hem katma değeri yüksek, yaratıcı, yenilikçi ve uygulamaya yönelik; hem de orta ve uzun vadede FATİH Projesinin etkinliğini ve teknolojik değerini artırmaya yönelik olması hedeflenmektedir. 1 Haziran 2012 tarihinde duyurusu yapılan bu çağrıların tanıtımı 25 Haziran 2012 tarihinde geniş katılımlı bir bilgilendirme gününde gerçekleştirilmiştir. İlk aşama başvuruları 7 Eylül 2012 tarihine kadar alınmıştır Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Uygulama Esasları, TÜBİTAK Bilim Kurulunca onaylanarak yürürlüğe girmiş; Enerji, Otomotiv, Gıda, Bilgi İletişim Teknolojileri ve Makine İmalat Teknolojileri alanlarında üst düzey önceliklendirme gruplarının belirlediği öncelikli alanlarda Çağrılı Projeler anışma Kurulları (ÇPK) tarafından çağrı konuları belirleme çalışmaları yapılmıştır. Öncelikli alanlarda, toplam 22 çağrı duyurusu açılmış, çağrılara 675 ön başvuru gerçekleşmiştir. Ekim sonu itibarıyla, ön başvurusu tamamlanan ve panellerde başarılı bulunan projelerden, programa 72 proje başvurusu alınmıştır. Proje başvurularının ve değerlendirme süreçlerinin çevrimiçi olarak gerçekleştirilmesi sağlanmıştır. Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Kamu Kurumlarının ArGe ve Yenilik Faaliyetlerini eşfonlama yoluyla finanse edebilecekleri güdümlü destek mekanizmalarının geliştirilmesi TÜBİTAK UHB, SSM, Sağlık Bakanlığı, İlgili iğer Kamu Kurumları Gelişme: Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) ile TÜBİTAK arasında imzalanan işbirliği protokolü çerçevesinde Bor alanında gerçekleştirilen ArGe faaliyetlerini eşfonlama yoluyla desteklemek üzere Yeni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması konusunda 15 Mayıs 2012 tarihinde çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrı kapsamında 2 Temmuz 2012 tarihinde 102 birinci aşama proje başvurusu yapılmıştır. ÇPK birinci aşama değerlendirme sonucunda ise 41 projenin ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazandığı 3 Ağustos 2012 tarihinde açıklanmıştır. 7 Eylül 2012 tarihinde 36 ikinci aşama başvurusu alınmıştır. Bu projeler için gerçekleştirilen panel değerlendirmesi (bilimsel değerlendirme) sonucunda 9 projenin desteklenmesi uygun görülmüş ve ikinci aşama değerlendirme sonuçları 9 Kasım 2012 tarihinde açıklanmıştır. esteklenmesi uygun bulunan projelerin bütçelerinin belirlenmesi ve sözleşmelerinin hazırlanması süreci devam etmektedir. ArGe ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlardan bir diğeri olan BİT alanında Milli Eğitim Bakanlığı FATİH Projesi BT01FATİH Projesi Bilgi ve İletişim Teknolojileri kapsamında aşağıdaki çağrıya çıkılmıştır. FATİH Projesi bilgi erişim ve yönetim sistemleri (BT0101) 25

31 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Bu çağrı kapsamında eğitsel ağlar ve etkileşim, arama teknolojileri, veri erişim ve analitiği, sistem desteği, eöğrenme teknolojileri ve uygulamaları konularında proje önerileri davet edilmiştir. İlk aşama başvuruları 7 Eylül 2012 de alınan bu çağrı kapsamında 250 proje başvurusu yapılmıştır. ÇPK birinci aşama değerlendirme sonucunda ise 67 proje ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazanmıştır. İkinci aşama son başvuru tarihi 4 Ocak 2013 olarak belirlenmiştir. İkinci aşama sonuçları 1 Mart 2013 tarihinde açıklanacak ve desteklenmesine karar verilen projelerin sözleşmeleri yapılıp yürürlüğe alınacaktır. Sağlık Bakanlığı ile TÜBİTAK arasında imzalanan işbirliği protokolü çerçevesinde Sağlık alanında gerçekleştirilen ArGe faaliyetlerini eşfonlama yoluyla desteklemek üzere Tanı, Tedavi ve estek Amaçlı Yenilikçi Tıbbi Cihazlar konusunda 21 Eylül 2012 tarihinde çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrı kapsamında birinci aşama başvuruları için son tarih 7 Aralık 2012 dir. Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Mevcut fiziki araştırma altyapılarının analiz edilerek ihtiyaç duyulan altyapıların geliştirilmesinin teşvik edilmesi Eylem: Güçlü olarak belirlenen alanlarda sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda ölçüm sistem ve standartlarının kurulması ve/veya iyileştirilmesi ve kapasitelerinin artırılması Kalkınma Bakanlığı TÜBİTAK UME, SSM, Kamu ve Özel ArGe Kurum / Kuruluşları Gelişme: Kalkınma Bakanlığı tarafından 2011 yılında gerçekleştirilen proje teklif çağrısına binaen Kalkınma Bakanlığına sunulan UME Fotovoltaik Test ve Araştırma Merkezi projesi 6,2 milyon TL Bütçe ile 2012 Yılı Yatırım Programına alınarak desteklenmeye başlanmış olup, projenin izleme ve değerlendirme süreci devam etmektedir. Sürekli 26

32 1 Bölüm 2: ArGe ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında iğer Gelişmeler UBTYS kapsamında Otomotiv, Makineİmalat ile Bilgi ve İletişim Teknolojileri ArGe ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar olarak belirlenmiştir. Bu alanlara yönelik TÜBİTAK tarafından 2012 yılında geliştirilen programlar şu şekildedir: 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı 1003 Öncelikli Alanlar ArGe Projeleri estekleme Programı Bununla birlikte, Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini estekleme Programı (1007 Programı) kamu kurumlarının ArGe ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanmasına veya sorunlarının çözümüne ilişkin projeleri desteklemek üzere revize edilmiştir. Ayrıca Otomotiv, Makineİmalat ile Bilgi ve İletişim Teknolojileri alanlarında TÜBİTAK ın yürüttüğü diğer programlar kapsamında ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetleri ile ArGe ve Yenilik destekleri verilmeye devam edilmektedir. A. TÜBİTAK ın ArGe ve Yenilik estek Mekanizmalarındaki Yenilikler 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Program kapsamında, belirlenen öncelikli alanlarda çağrıya çıkılarak Türkiye de yerleşik kuruluşların ArGe nitelikli ve yenilikçi projelerinin harcamalarına uluslararası tanım ve kavramlar çerçevesinde geri ödemesiz (hibe) destek sağlanması amaçlanmıştır. Sağlanacak desteğin teknolojik yeterlilik ve bilgi birikiminin artırılmasında, özgün teknolojilerin geliştirilmesinde ivme kazandırıcı ve yönlendirici bir etken olması hedeflenmektedir. Programda uygulanacak destek oranı, her dönem için sabit olup, bu oran büyük ölçekli kuruluşlar için %60, KOBİ ler için %75 tir. Ulusal öncelikli alanlarımız olan Enerji, Otomotiv, Makineİmalat, Gıda ve BİT için belirlenen alt teknoloji alanlarından, ArGe ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlara (Otomotiv, Makineİmalat ile BİT) yönelik 10 çağrı açılmıştır. estek programı, yeni açılan bir program olmasına rağmen 2012 yılı içerisinde 410 ön başvuru alınmıştır. İhtiyaç odaklı alanlar olan enerji ve gıda için ise 12 çağrı açılmış ve 2012 yılı içerisinde 265 ön başvuru alınmıştır. Böylelikle, 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı kapsamında ulusal öncelikli alanlarımız olan Enerji, Otomotiv, Makineİmalat, Gıda ve BİT alanlarında toplam 22 çağrı açılmış olup, toplam 675 ön başvuru alınmıştır. Tablo 2. TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programında ArGe ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlara İlişkin Veriler Öncelikli Alan Alt Teknoloji Alanları Kapanmış Çağrı Aktif Çağrı Sayısı Ön Haz. Yapılmış Çağrı Ön Başvuru Sayısı Elektrikli/Hibrit Araç 2 28 OTOMOTİV Yenilikçi Ürün Tasarımları 2 93 Malzeme Teknolojileri 2 İçten Yanmalı Motorlar 2 Mekatronik 2 80 MAKİNEİMALAT Takım Tezgahları 2 52 Medikal Sistemler 2 Kalıp Sistemleri Tasarımı ve İmalatı 1 BİT Gömülü Sistemler, Entegre evreler

33 Öncelikli Alan Alt Teknoloji Alanları Kapanmış Çağrı Aktif Çağrı Sayısı Ön Haz. Yapılmış Çağrı Ön Başvuru Sayısı BİT Bulut Bilişim ve Mobil Uygulamalar 2 İletişim Ağ Teknolojileri 2 Toplam Öncelikli Alanlar ArGe Projeleri estekleme Programı Programın amacı, UBTYS çerçevesinde belirlenecek konularda sonuç odaklı, izlenebilir hedefleri olan, ilgili bilim/teknoloji alanlarının dinamiklerini gözeten yurt içi ArGe projelerini desteklemek; bu projeler arasında eşgüdümü sağlamaktır. Bu destek programı kapsamında küçük, orta, büyük bütçe ve süre ölçeğinde ArGe projelerinin % 100 hibe olarak desteklenecektir (özel sektör makineteçhizat alımının % 50 si) yılında başlayan bu program kapsamında 2012 yılı Ekim sonu itibarıyla toplam 5 başlıkta çağrı açılmıştır. Açılan bu çağrılara toplam 635 ön başvuru yapılmıştır. ArGe ve yenilik kapasitesinin güçlü olduğu alanlarda açılan çağrılar ve önerilen proje sayıları Tablo 3 te yer almaktadır. Tablo 3. TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar ArGe Projeleri estekleme Programına İlişkin Veriler Çağrı Programları Önerilen Proje Sayısı BT01 Fatih Projesi Bilgi ve İletişim Teknolojileri OT01 Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araç Teknolojileri Çağrı Programı Fatih Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri 250 Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araçlarda Enerji Yönetim Sistemleri, Elektrik Motoru ve Batarya Teknolojileri Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araçların inamiği ve Kontrolü 10 Hibrit Elektrikli Araçlarda İçten Yanmalı Motor Performansı ve Emisyon Kontrolü 40 8 Toplam Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini estekleme Programı Program kapsamında 2012 yılında revizyon çalışması yapılmış ve çağrılı sisteme geçilmiştir. Yeni sistemde, ilgili kamu kurumu uzmanları, Kalkınma Bakanlığı ve Ekonomi Bakanlığı ndan ilgili uzmanlar ve TÜBİTAK ın katkılarıyla ArGe nitelikli ihtiyaçların belirlenmesine yönelik analiz çalışması yapılmaktadır. Belirlenen ihtiyaçlara ilişkin konu uzmanlarının da katılımıyla odak grup çalışmaları yürütülmekte ve bu çalışma kapsamında çağrı dokümanı hazırlanmaktadır. Hazırlanan çağrı dokümanı ile TÜBİTAK çağrı ilanına çıkarak proje başvurusu alacaktır yılında ihtiyaç analizi çalışması yapılan kurumlar, açılan çağrılar ile başlıkları ve çağrılara yapılan proje başvurularına ilişkin bilgiler Tablo 4 te sunulmuştur. Ayrıca, Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve MEB in ihtiyaç analizi tamamlanmış olup, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ile Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı nın ihtiyaç analizi çalışmaları devam etmektedir. 28

34 Tablo 4. İhtiyaç Analizi Çalışması Yapılan Kurumlar ve Açılan Çağrılar Çalışma Yapılan Kurumlar Açılan Çağrı Sayısı Çağrı Başlıkları Proje Başvuru Sayısı Örtüaltı Sebze Zararlılarıyla Biyolojik Mücadelede Kullanılabilecek Bazı oğal üşman Türlerinin Kitlesel Üretim Yöntemlerinin Geliştirilmesi Turunçgillerde Sektörel Gelişim ve İhracat Şansını Artıracak Çeşit ve Anaç Geliştirme Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 7 Yüksek Kaliteli Kuru Kayısı Üretimi için Kükürtleme, Kurutma ve epolama Sistemlerinin Geliştirilmesi Yerel Algal Biyoyakıt Üretim Yöntemlerinin ve Teknolojilerinin Geliştirilmesi 23 Tarım Arazilerinden Kaynaklanan Sera Gazı Emisyon, Hazne ve Yutak Miktarlarının Belirlenmesi Türkiye Akı Ağı Şap Aşılarının CpG Motifi İçeren Oligonükleotidlerle Immün Etkisinin Arttırılması Çaydan Katma eğeri Yüksek Yeni Ürünler Geliştirilmesi Yerüstü, Kıyı ve Geçiş Sularında Çevresel Hedeflerin Belirlenmesine Yönelik Metodolojinin Geliştirilmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması Orman ve Su İşleri Bakanlığı 3 Yeraltı Suyu Kütlelerinin Kimyasal urum ve Miktar Açısından eğerlendirilmesi ve İyi Yeraltısuyu urumuna Ulaşmak için Hedeflerin Belirlenmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması 19 Erozyon ve Çölleşmenin İzlenmesi ve Kriter, Gösterge Standartlarının Belirlenmesi: Erozyonla Mücadelenin Etkin Kılınması evlet emiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü 2 Mantarı Sertleştirilmiş Ray Üretimi Türkiye Hemzemin Geçitleri Risk Modeli Oluşturulması ve Örnek Hemzemin Geçit Koruma Sistemlerinin Geliştirilmesi 6 Karayolları Genel Müdürlüğü 3 Kalibre edilebilir karayolu üstyapıları (RijitEsnek) için projelendirme yönteminin geliştirilmesi Kaza kara noktası olan hemzemin kavşaklarda uyarı sistemlerinin geliştirilmesi Karayollarında buzlanmayı önleyici ve buz çözücü çözelti ve/veya dispersiyonların yerli olarak geliştirilmesi, çevre ve iklim koşullarına göre performans kriterlerinin belirlenmesi Başvuru Süreci evam Ediyor B. Ülkemizin ArGe ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda ArGe estekleri TÜBİTAK estekleri Otomotiv, Makineİmalat ile BİT alanlarında TÜBİTAK programları bazında verilen destekler Tablo 55 te verilmektedir. Tablo 5. Ülkemizin ArGe ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda TÜBİTAK Birimleri* estek Verileri ( **) esteklenen Proje Sayısı Otomotiv Makineİmalat BİT estek Bütçesi*** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi*** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi*** AREB TEYEB KAMAG SAVTAG * UİB ye ilişkin veriler Y6 bölümünde verilmektedir. ** 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla *** 2012 sabit fiyatlarıyla; Milyon TL 29

35 TTGV estekleri Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı bünyesinde yürütülen çeşitli ArGe destek programları kapsamında ArGe ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda verilen desteklere ilişkin bilgiler 6 da verilmektedir. Tablo 6. Ülkemizin ArGe ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda TTGV Programları estek Verileri ( *) Otomotiv Makineİmalat BİT Teknoloji Geliştirme Projeleri esteği Ticarileştirme Projeleri esteği İleri Teknoloji Projeleri esteği esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** * 31 Ekim 2012 itibarıyla ** 2012 sabit fiyatlarıyla; Milyon TL 30

36 Stratejik Amaç 2: İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar 2 Bölüm 1a: UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç 2. Amaç İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar 1 İhtiyaçodaklı alanlarda ArGe ve yenilik kapasitesinin ivmelenmesi Ülke ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte ArGe ve yenilik eksenli bilgi üretiminin artırılması ve sonuçodaklı araştırmaların desteklenmesi Eylem: Haberleşme uydularının tasarımı yapılarak yerli imkanlarla üretim, entegrasyon ve testlerinin yapılması Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme A.Ş., TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş., TÜBİTAK UZAY, TÜBİTAK UME, SSM Gelişme: 20 Şubat 2012 de TUSAŞ ve TÜRKSAT arasında imzalanan Bilgi eğişimi Gizlilik Sözleşmesi sonrasında, TÜRKSAT tarafından tamamlanan boyutlandırma analizi ve kavramsal tasarım üretim boyutu ile değerlendirilmek üzere TUSAŞ a teslim edilmiştir. TUSAŞ çeşitli uydu üreticileri ile (MELCO, BOEING, LOCKHEE) kavramsal tasarımın üretimi konusunda görüşmeler yapmıştır. Temmuz 2012 de MELCO firmasının işbirliği önerileri, Ankara da gerçekleştirilen değerlendirme toplantısında sunulmuştur. Kavramsal tasarım 8.5 oğu lokasyonuna göre yapılmıştır. TÜRKSAT tarafından, uydunun 31 oğu lokasyonu için muhtemel teknik özellikleri bir komisyon oluşturularak değerlendirilmiştir. Eylem: TÜBİTAK ArGe estek Programları içerisinde hedef odaklı, farklı destek unsurları içeren projelerin açılacak çağrılar aracılığıyla desteklenmesi TÜBİTAK Sektör STK ları, İlgili kamu kurumları, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme: Enerji Üst üzey Önceliklendirme Grubu toplantısında yapılan önceliklendirme çalışması sonucu Fosil Yakıtlar: Kömür konusunda yapılan çağrılı programlar hazırlık toplantısında Enerji Öncelikli Alanı Kömür Teknolojileri Çağrı Programı oluşturulmuş ve aşağıdaki üç konuda çağrıya çıkılmıştır. Kömür İyileştirme/Hazırlama Teknolojileri (EN0101) Kömür Yakma Teknolojileri (EN0102) Kömür Gazlaştırma Teknolojileri (EN0103) İlk aşama başvuruları 7 Eylül 2012 tarihinde alınan bu çağrı kapsamında EN0101 e 32, EN0102 ye 12 ve EN0103 e 16 olmak üzere toplam 60 proje 1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji(ler) altında 2012 yılına yönelik uygun bulunan bir eylem bulunmamaktadır: BT İnsan kaynaklarının geliştirilmesi ve disiplinlerarası yaklaşımlar ile etkileşiminin sağlanması Bilim toplum etkinlikleri aracılığıyla gençler arasında disiplinlerarası yaklaşımların benimsenmesi 31

37 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) başvurusu yapılmıştır. ÇPK birinci aşama değerlendirme sonucunda ise 35 proje ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazanmıştır. Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Enerji alanında çağrıya çıkılacak diğer konular Hidrojen ve Yakıt Pilleri ile Güneş Enerjisi olarak belirlenmiştir yılı sonuna kadar bu konularda çağrıya çıkılacak alt konuların belirlenmesi ve çağrı metinlerinin oluşturulması amacıyla ÇPK hazırlık toplantıları gerçekleştirilecek ve 2013 yılı başında çağrıya çıkılacaktır. Gıda alanında gerçekleştirilen Üst üzey Önceliklendirme Grubu 2 toplantısında yapılan değerlendirmede Tarla Bitkileri konusu ilk sırada yer almış, iki alt konuda çağrıya çıkılmasına karar verilerek bu konular için çağrı metinleri oluşturulmuştur. G0101Çeşit Islahı ve Yerli Tohumluk Üretiminin Artırılması G0102Enerji Bitkileri 15 Haziran 2012 tarihinde açılan çağrıların ilk aşama başvuruları 7 Eylül 2012 tarihine kadar devam etmiştr. Ayrıca bu alanlarda açılan çağrı programlarını ilgili araştırmacılara tanıtmak ve geri bildirim almak amacıyla 25 Haziran 2012 tarihinde yaklaşık 200 kişinin katıldığı bilgilendirme toplantısı gerçekleştirilmiştir. TÜBİTAK tarafından Tarla Bitkileri bilim/teknoloji alanında çağrıya çıkılmıştır. Çeşit Islahı ve Yerli Tohumluk Üretiminin Artırılması ve Enerji (Biyodizel, Biyoetanol ve Katı Yakıt) Bitkileri konularında 1. aşama değerlendirmeleri tamamlanmıştır. Çeşit Islahı ve Yerli Tohumluk Üretiminin Artırılması konusunda 106 proje önerisinden 60 ının, Enerji Bitkileri konusunda 53 proje önerisinden 18 inin 2. aşamaya geçmesi uygun bulunmuştur. 14 Haziran 2012 tarihli gıda sanayicileri ile yapılan toplantıda, gıda alanında açılmış/açılacak çağrılardan ve bu çağrılar kapsamında verilecek proje desteklerinden bahsedilmiştir. 4 Ocak 2013 tarihine kadar Çeşit Islahı ve Yerli Tohumluk Üretiminin Artırılması ve Enerji Bitkileri konularındaki 2. Aşama proje önerileri alınacaktır. Ocak 2013 te Gıda Hijyeni ve Sanitasyonu altında gıda paketlemede kullanılan ambalaj malzemelerinin üretimi konusunda Çağrılı Program kapsamında proje çağrısına çıkılacaktır. Su alanında çağrıya çıkılacak alt bilim/teknoloji konularının belirlenmesi için 14 Haziran 2012 tarihinde Su Üst üzey Önceliklendirme Grubu toplantısı gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda TÜBİTAK AREB tarafından öncelikle Arıtma Teknolojileri bilim/teknoloji alanının alt konuları arasında yer alan Membran Teknolojileri alt bilim/teknoloji alanında çağrıya çıkılması uygun bulunmuştur. Membran Teknolojileri alanında ÇPK ön hazırlık toplantısı Aralık 2012 tarihinde yapılacaktır Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Uygulama Esasları, TÜBİTAK Bilim Kurulu nca onaylanarak yürürlüğe girmiş, Enerji, Otomotiv, Gıda, Bilgi İletişim Teknolojileri ve Makine İmalat Teknolojileri alanlarında üst düzey önceliklendirme gruplarının belirlediği öncelikli alanlarda, ÇPK tarafından çağrı konuları belirleme çalışmaları yapılmıştır. Öncelikli alanlarda, toplam 22 çağrı duyurusu açılmış, çağrılara 675 ön başvuru yapılmıştır. Ekim sonu itibarıyla, ön başvurusu tamamlanan ve panellerde başarılı bulunan projelerden, programa 72 proje başvurusu gerçekleşmiştir. Proje başvurularının ve değerlendirme süreçlerinin çevrimiçi olarak gerçekleştirilmesi sağlanmıştır. Eylem: Enerji, Su, Gıda, Savunma ve Uzay alanlarında Üst üzey Önceliklendirme Grubu oluşturularak alt teknoloji alanlarının belirlenmesi TÜBİTAK Sektör STK ları, İlgili Kamu Kurumları, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları T 3 2 Her bir çağrı başlığı için YÖK, ilgili bakanlıklar, sivil toplum kuruluşları, sektör temsilcisi firmaların temsilcilerinden oluşturulmaktadır. 3 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 32

38 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarca yürütülen ve yeni yapılacak ArGe yatırımlarının ve pilot projelerin bir önceki yıla göre her yıl kuruluşlarca öngörülen oranda artırılmasının sağlanması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılmasının teşvik edilmesi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına Bağlı İlgili ve İlişkili Kuruluşları, Hazine Müsteşarlığı, TÜBİTAK, TEAŞ, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler Gelişme: Mikrodalga Plazma Yöntemi ile Kömür Gazlaştırma ve Plazma Teknolojisinin Alternatif Kullanım Alanları Projesi Kömürden Öngörülen Özelliklerde Sentez Gazı Üretilmesi Biyoteknolojik Yöntemle Kömürden Metan Gazı ve Hümik Ürünler Üretim Projesi çalışmaları sürdürülmektedir. Eylem: Ekonomi Bakanlığı ve TTGV işbirliğinde yürütülmekte olan ArGe teşvik mekanizmasının güncellenerek daha etkili hale getirilmesi ve uluslararası rekabetçiliğimiz ile ihracatımızı artırmaya yönelik ihtiyaç duyulan alanlarda yeni destek kalemlerinin teşvik kapsamına ilave edilmesi Ekonomi Bakanlığı TTGV Gelişme: Mart 2012 de Kalkınma Bakanlığı na sevk edilen Uluslararası Pazarlara Yönelik Ürün Geliştirme ve Ticarileştirme esteği Karar Taslağı nın mevzuat çalışmaları devam etmektedir. Eylem: TKİ maden sahalarının bütün yönleriyle çevre durum raporunun ortaya konulması, raporun tespitlerine göre terkedilen sahaların doğaya yeniden kazandırılmasına odaklanan çevresel projeler geliştirilmesi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı TÜBİTAK, Üniversiteler, Özel Sektör Gelişme: Bu kapsamda; TKİ ye bağlı tüm Müessese ve İşletmeler için, ihtiyaçlar ve çevre mevzuatı dikkate alınarak, çevresel problemlerin tespit edilmesi ve çözüm önerilerinin oluşturulması amacıyla TÜBİTAKMAM yetkilileri tarafından saha ziyaretleri tamamlanmış olup, proje 1. Ara Raporu 25 Mayıs 2012 ve Proje 2. Ara Raporu 28 Eylül 2012 tarihlerinde ETKB ye sunulmuştur. Ayrıca söz konusu proje kapsamında; TÜBİTAKMAM yetkilileri tarafından Müessese ve İşletme Müdürlükleri bünyesinde yer alan lavvar tesislerinden numune örnekleri alınmış olup, yapılan analiz sonuçlarına göre her bir lavvar tesisinin, 26 Mart 2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların üzenli epolanmasına air Yönetmelik kapsamında hangi tür düzenli depolama tesisi sınıfına girdiği tespit edilmiş ve sonuçlar TKİ ye gönderilmiştir. Eylem: Su ve hidrolik enerjisi alanında gerçekleştirilecek ArGe faaliyetlerinin Sİ Genel Müdürlüğü ArGe yönergesi kapsamında desteklenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı (Sİ Genel Müdürlüğü) Üniversiteler, İlgili Kamu Kurumları, Araştırma Kuruluşları, Araştırma Enstitüleri

39 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: Sİ ArGe yönergesi kapsamında 4 araştırma projesi başvurusu yapılmıştır. Proje başvuruları değerlendirme aşamasındadır. Eylem: Gıda üretim zincirinde hammadde kalitesinin yükseltilmesi için kritik konularda ArGe projelerinin gerçekleştirilmesi 4 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tüm Kamu Kurum ve Kuruluşları Sürekli Gelişme: Yumurta Tavuğu Saf Hatlarında Kanat Tüylenme Hızına Göre Cinsiyet Ayırımına İmkan Veren Soyların Geliştirilmesi projesi kapsamında, Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan kahverengi yumurtacı hatlarda; yapay tohumlama uygulanmış, 2500 piliç damızlık yumurta kümesine alınmıştır. Planlama Amaçlı Köy Veri Tabanlarının Oluşturulması projesi kapsamında, veri tabanı internet yolu ile kullanıcıların görüşlerine sunulmuştur. Veri tabanına direkt olarak // /kvt/ adresinden ya da adresinden erişilebilmektedir. Ülke şartlarına uygun büyükbaş hayvan ıslahında, Çoklu Yumurtlatma ve Embriyo Transferi (MOET) yöntemi kullanılarak; hayvanlarda kısa sürede genetik ilerleme sağlama, test edilmiş boğaların geliştirilmesi, bu boğalardan kaliteli sperma üretilerek hayvan ıslahına katkı sağlanması çalışmaları kapsamında 205 baş taşıyıcı hayvan materyali temin edilmiştir." Özel sektörün ArGe ve yenilik yapabilme yetkinliğinin geliştirilmesi ve üretim zincirinde ArGe ve yenilik faaliyetlerinin yoğunluğunun artırılması Eylem: Sanayicilerin üretim sürecinde verimli enerji teknolojilerinin geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve üretim sürecinde yeşil teknoloji kullanım yoğunluğunun artırılması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, TOBB, İhracatçı Birlikleri Gelişme: Endüstriyel İşletmelerde verimli enerji teknolojilerinin geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla işletmelerin Verimlilik Artırıcı Projelerine (VAP) ve İşletmelerle ETKB arasında imzalanan Gönüllü Anlaşmalarla (GA) enerji yoğunluğunun azaltılmasına destek verilmektedir. Bu kapsamda bugün itibarıyla 20 VAP için ödenen destek miktarı yaklaşık 1 milyar TL olup, bu desteklerin ödenmesi sonucu yapılan tasarruf yıllık TEP dir Yılında VAP olarak 19 proje başvurusu alınmış olup, bunların incelenmesi çalışmalarına devam edilmektedir yıllarında 22 GA imzalanmıştır. İşletmelerin taahhütlerini yerine getirmesi halinde yılda yaklaşık TEP enerji tasarrufu yapılması öngörülmektedir yılında GA kapsamında 3 işletme başvuruda bulunmuş olup, bunların incelenmesine devam edilmektedir. 4 GTHB tarafından belirlenen kritik konulara GTHB bünyesinde gerçekleştirilen ArGe faaliyetleri bu eylem altında raporlanmaktadır. 34

40 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Araştırma altyapılarının (araştırma merkezleri, vb.) kurumlar arası eşgüdüm içinde geliştirilmesi ile ulusal ve yerel ihtiyaçlar doğrultusunda etkin kullanımının sağlanması Eylem: Yapı Malzemeleri Zemin ve Enerji Verimliliği Hizmetleri İhtisas Laboratuvarı kurulması çalışmalarının yapılması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Malzemeleri Üreticileri Birlikleri, Ekonomi Bakanlığı, BSTB, Onaylanmış Kuruluşlar, TOBB, KOSGEB, TÜBİTAK UME, Üniversiteler, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Gelişme: BetonAgregaÇimento, Metalik malzeme, kagir malzemeler ve homojen yalıtım malzemelerinin termal iletkenlik katsayısı tayini deneyleri için ilgili laboratuvarların akredite olmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu kapsamda laboratuvar personeline TSE tarafından TS EN ISO/IEC iç tetkik eğitimi, kagir malzemeler ve metalik malzeme deneyleri ile ilgili eğitimler verilmiştir. Laboratuvarda kullanılan cihazların kalibrasyonları yaptırılmıştır Sektörler ve disiplinlerarası bilginin yayılımını destekleyecek şekilde çok paydaşlı ArGe projelerinin artırılması Eylem: Tarımsal amaçlı bor kullanımına yönelik projelerin ülkemizin tarım sektöründeki öncelikleri doğrultusunda yönlendirilmesi, araştırmalar sonucunda elde edilen verilerin uygulamaya dönüştürülerek katma değer yaratılması ve bu bağlamda TarımBor Araştırma ve Uygulama Programı nın hazırlanması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü) GTHB, TAGEM, Üniversiteler Gelişme: TarımBor Araştırma ve Uygulama Programı Yürütme Kurulu toplantılarında alınan kararlar doğrultusunda, bor üretim kapasitesi ve bora duyarlılığı yüksek ürünler önceliklendirilmiştir. Bu ürünler için tarım sektöründe katma değeri yüksek araştırma ve uygulama projeleri geliştirmek üzere son başvuru tarihi 27 Mart 2012 ve 2 Temmuz 2012 olan iki proje çağrısına çıkılmıştır. Çağrılara GTHB araştırma enstitüleri ve istasyonları başta olmak üzere Ziraat Fakültelerinden 1. aşamada patates, ayçiçeği, şekerpancarı (3), fındık (2), elma (2) ve pamuk konularında toplam 10, ikinci aşamada üzüm ve çay (2) konularında toplam 3 proje başvurusu yapılmıştır. Gelen projelerin değerlendirilmesi, onaylanan projelerin yerinde incelenmesi ve takibi konularında görev alan 5 kişilik Hakem Kurulu tarafından birinci çağrı kapsamında sunulan elma, şekerpancarı, ayçiçeği, fındık, patates projeleri ile ikinci çağrı kapsamında sunulan çay projesinin desteklenmesi uygun değerlendirilmiş ve Yürütme Kurulu tarafından toplamda 8 proje başlatılmıştır. 32 aylık çalışma takvimi ve toplamda 1,2 milyar TL bütçe ile desteklenen söz konusu ayçiçeği, şekerpancarı, fındık, elma ve patates projelerinde birinci iş paketi olan tarama çalışmaları başlatılmıştır. Program kapsamında ekime uygun ürünler ve alanlar için (GAP bölgesinde Pamuk, Ege Bölgesinde Zeytin (ağırlıklı olarak İzmir, Muğla ve Aydın), Ege Bölgesinde Üzüm (ağırlıklı olarak Manisa, İzmir ve Aydın), Antalya'da Sofralık omates, Bursa ve Manisa bölgelerinde Endüstriyel omates, Orta Anadolu Bölgesinde Buğday (ağırlıklı olarak Konya ve Eskişehir), Malatya bölgesinde Kayısı, Adana ve Osmaniye bölgesinde Mısır, İzmir ve Aydın Bölgelerinde İncir, Gaziantep ve Şanlıurfa bölgelerinde Antep Fıstığı için) son başvuru tarihi 26 Kasım 2012 olan 3. proje çağrısına çıkılmıştır. Eylem: Enerji, su ve gıda alanlarında sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda mevcut TÜBİTAK UME altyapısının etkin kullanılması ve gerekli yeni altyapı kurulması TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü Kalkınma Bakanlığı, Özel ve kamu ArGe kurum ve Kuruluşları, Üniversiteler

41 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: TÜBİTAK UME kimyasal referans malzeme üretme konusunda ülkemizin yurtdışı bağımlılığını en aza indirgemek için AB fonlarından IPA kapsamında Tablo 7 de verilen projeler için destek almıştır. Tablo 7. Eylemle İlgili Olarak TÜBİTAK UME nin Yürütmekte Olduğu Projeler İlgili Laboratuvar Proje Adı Başlama Tarihi Bitiş Tarihi Proje Toplam Bütçesi (Milyon TL) Kimya Grubu Kimya Grubu Kimyasal ve İyonlaştırıcı Radyasyon Metrolojisi Altyapılarının Geliştirilmesi Kimyasal Metroloji Cihazlarının TÜBİTAK UME ye Tedarik Edilmesi 30 Nisan Haziran ,7 13 Ekim Haziran ,7 Optik Grubu Fotovoltaik Performans Test Merkezi Kurulması 01 Nisan Mart , İhtiyaçodaklı alanların arasındaki etkileşimi arttıracak yönetişim mekanizmalarının oluşturulması Eylem: Yerli Enerji Teknolojileri ArGe Platformunun kurulması Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü Enerji alanında faaliyet gösteren özel sektör kuruluşları, ETKB Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, EÜAŞ, TÜBİTAK, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı TOBB, ÇŞB, İlgili Tüm Kurum ve Kuruluşlar (kamu, özel sektör, üniversite, sivil toplum kuruluşları, vb.) Gelişme: OSTİM Endüstriyel Yatırım ve İşletmeler A.Ş., ETKB Enerji İşleri Genel Müdürlüğü ve TTGV öncülüğünde kurulması planlanan söz konusu platform, 21 Ocak 2010 tarihinde tarafların imzaladığı işbirliği protokolü ile çalışmalarına başlamış ve ilk etkinliği olarak 24 Mart 2010 tarihinde Hidroelektrik Santral Ekipmanları Yerli Üretim İmkanları Ortak Akıl Çalıştayı nı düzenlemiştir. Söz konusu protokol gereğince, TÜBİTAKİŞBAP desteği çerçevesinde, sektörel ve yerel boyutta paydaşlar arasındaki etkileşimleri tetikleyecek ArGe ve yenilik eksenli işbirliği kültürünün yaygınlaştırılması stratejik hedefi doğrultusunda Yerli Enerji Teknolojileri Araştırma ve Geliştirme Platformu nun kurulması için TÜBİTAK a OSTİM Endüstriyel Yatırım ve İşletmeler A.Ş. yürütücülüğünde proje başvurusu yapılmıştır. 36

42 2 Bölüm 1b: UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç 1 Strateji 1.1 Ülke İhtiyaçları oğrultusunda Enerji Alanında ArGe ve Yenilik Projelerinin esteklenmesi Ulusal öncelikli araştırma konularının belirlenmesi ve desteklenmesi Eylem 1: Ülkemizde enerji alanında bir uzman grubu oluşturularak enerji alanındaki konuların; ArGe potansiyeli, insan kaynakları, altyapılar, cari denge açısından incelenmesi ve önceliklendirilmesi Eylem 2: Belirlenen öncelikli konularda uzman kişilerden oluşan hedef belirleme gruplarının oluşturulması ve bu uzman grubunun her yıl toplanması TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X T 2 TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X Strateji 1.1 Gelişme: Enerji Üst üzey Önceliklendirme Grubu toplantısında yapılan önceliklendirme çalışması sonucu Fosil Yakıtlar: Kömür konusunda yapılan çağrılı programlar hazırlık toplantısında Enerji Öncelikli Alanı Kömür Teknolojileri Çağrı Programı oluşturulmuş ve aşağıdaki üç konuda çağrıya çıkılmıştır. Kömür İyileştirme/Hazırlama Teknolojileri (EN0101) Kömür Yakma Teknolojileri (EN0102) Kömür Gazlaştırma Teknolojileri (EN0103) İlk aşama başvuruları 7 Eylül 2012 tarihinde alınan bu çağrı kapsamında EN0101 e 32, EN0102 ye 12 ve EN0103 e 16 olmak üzere toplam 60 proje başvurusu yapılmıştır. ÇPK birinci aşama değerlendirme sonucunda ise 35 proje ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazanmıştır Bunlara ek olarak Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) ile TÜBİTAK arasında imzalanan işbirliği protokolü çerçevesinde Bor alanında gerçekleştirilen ArGe faaliyetlerini eşfonlama yoluyla desteklemek üzere Yeni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması konusunda 15 Mayıs 2012 tarihinde çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrı kapsamında 2 Temmuz 2012 tarihinde 104 birinci aşama proje başvurusu yapılmıştır. ÇPK birinci aşama değerlendirme sonucunda ise 41 projenin ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazandığı 3 Ağustos 2012 tarihinde açıklanmıştır. 7 Eylül 2012 tarihinde 36 adet ikinci aşama başvurusu alınmıştır. Bu projeler için gerçekleştirilen panel değerlendirmesi (bilimsel değerlendirme) sonucunda 9 projenin desteklenmesi uygun görülmüş ve ikinci aşama değerlendirme sonuçların Kasım 2012 de açıklanması beklenmektedir. esteklenmesi uygun bulunan projelerin bütçelerinin belirlenmesi ve sözleşmelerinin hazırlanması süreci devam etmektedir. Ayrıca, Enerji Üst üzey Önceliklendirme Grubu toplantısında yapılan önceliklendirme çalışmasında ilk sıralarda yer alan diğer konulardan Hidrojen ve Yakıt Pilleri ile Güneş Enerjisi konularında Ocak 2013 tarihinde çağrıya çıkmak üzere gerekli hazırlık çalışmaları devam etmektedir. Sonuç olarak bugüne kadar Kömür Teknolojileri ÇP kapsamında 2012 yılı içerisinde 2, Yeni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması ÇP kapsamında 2 olmak üzere toplam 4 toplantı gerçekleştirilmiştir. 1 Kısa: 1 yıl veya 1 yıldan kısa; Orta: 13 yıl; Uzun: 35 yıl 2 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 37

43 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) TÜBİTAK TEYEB 1511 programı kapsamında 30 Nisan 2012 tarihi itibarıyla Enerji alanında Güneş Enerjisi ve Enerji epoalma Alt Teknoloji Alanlarında toplam 5 çağrı açılmıştır. Çağrılar Güneş Enerjisinde 1 Güneş enerjisinin elektriksel ve/veya ısıl dönüşümünü sağlayan sistemlerin entegrasyonu ve yapısal mekanik/elektronik sistemlerinin geliştirilmesi, 2 Güneş enerjisinin elektrik ve/veya ısıl dönüşümünde verimliliği artırıcı yüzeylerin geliştirilmesi ve Enerji epolama alanında 1 Taşınabilir yeni nesil piller ve pil malzemelerinin geliştirilmesi, 2 Minimum 100 Wh/kg enerji yoğunluğuna sahip şebeke desteği için düşük maliyetli piller ve pil malzemelerinin geliştirilmesi, 3 Pil/batarya kontrol yönetim sistemleri ve entegrasyonu olarak belirlenmiştir. Güneş Enerjisinde 143, Enerji epolamada 35 olmak üzere toplam 178 adet ön başvuru alınmıştır. Ön başvuruların değerlendirmesi sonrasında 2. Aşamaya toplam 69 proje müracaatı olmuştur. Projelerin değerlendirme süreçleri sonlanmak üzeredir. Güneş enerjisi alanında oldukça ciddi sayıda ön başvuru ve proje önerisi alınması kaydadeğer bir husus olarak öne çıkmaktadır. Uzun yıllardır sunulan güneş enerjisi projeleri sayısı dikkate alındığında bu denli yüksek proje başvurusu bu alanda önemli potansiyellerin olduğuna ilişkin bir işaret olarak değerlendirilmektedir. 1 Haziran 2012 de Kömür ve Kömür Teknolojilerinde 1Kömüre dayalı termik santraller için yardımcı eleman ve alt sistemlerin geliştirilmesi 2Kömür hazırlama ve iyileştirme sistemlerinin geliştirilmesi, 3Kömür gazlaştırma sistemlerinin geliştirilmesi, başlıklarında toplam 3 çağrı açılmıştır. Toplam 28 ön başvuru alınmış değerlendirmeler sonucunda ikinci aşamada toplam 20 proje önerisi sunulmuştur yılı için çağrı hazırlık süreçleri devam etmektedir. Eylem 3: Enerji teknolojileri ile ilgili belirlenen hedefler doğrultusunda proje çağrılarına çıkılması TÜBİTAK BSTB, ETKB, Üniversiteler, KOSGEB, TTGV X T 3 Strateji 1.1 Eylem 4: Belirlenen öncelikli konularda proje envanteri oluşturulması Eylem 5: Belirlenen öncelikli konulardaki proje yürütücüleriyle yılda en az bir kez değerlendirme toplantısı yapılması TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X T 3 TÜBİTAK BSTB, ETKB, Proje Yürütücüleri X Gelişme: Enerji alanında ilk çağrılara Mayıs 2012 de çıkılmış olup, birinci aşama proje başvuruları alınmıştır. Bor konusundaki çağrıda ikinci aşama değerlendirme süreci tamamlanmış olup, desteklenmesine karar verilen projelerin sözleşmelerinin hazırlanması çalışmalarına devam edilmektedir. 3 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 38

44 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 6: ENAR (Enerji Sektörü ArGe) projeleri destekleme programının değerlendirilerek 2016 yılına kadar ihtiyaç duyulması halinde destek sağlanması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, KB, ETKB ye Bağlı İlgili ve İlişkili Kuruluşlar, HM, TEAŞ, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler X Gelişme: Enerji Sektörü Araştırma Geliştirme Projeleri (ENAR) estekleme Programına dair yönetmeliğin işler hale getirilmesi çalışmaları devam etmekte olduğundan bu tarihler arasında bir faaliyet yapılamamıştır. Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış olan taslak yönetmeliğin yürürlüğe girmesi beklenmektedir. Strateji 1.2 Enerji alanında uluslararası işbirliğinin teşvik edilmesi Eylem 7: Enerji alanında ArGe ve yenilik boyutunda işbirliği yapılacak ülkelerin belirlenmesi TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA, Ekonomi Bakanlığı, ışişleri Bakanlığı, TOBB X Gelişme: Bilim, teknoloji ve yenilik alanlarında uluslararası işbirliğinde öncelikli ülkeler çalışmasının ülkelerin ArGe ve yenilik kapasitesi ve yetkinliği göz önünde bulundurularak hazırlanması doğrultusunda ilk çalışma Balkanlar a yönelik yapılmış olup, ikinci çalışma Arap Ligi ülkelerine yönelik hazırlanmaktadır. Bölge ülkelerinin ekonomik, bilimsel ve teknolojik durumlarının Türkiye ile karşılaştırmasını içeren raporda, ayrıca bu ülkelerdeki bilim ve teknoloji kuruluşlarına yönelik bilgiler de bulunmaktadır. Raporda ayrıca Arap Ligi ülkeleri ile işbirliğinin geliştirilmesine yönelik eylem önerileri ve işbirliğinin geliştirilmesinde karşılaşılan engellere de yer verilmektedir. Bu rapor dışında, ülkelerin ekonomik, bilimsel ve teknolojik durumlarının geçmiş ve şimdiki göstergelerini karşılaştıran ve bilimsel ve teknolojik yapılanmaları ile ilgili detaylı bilgi veren ülke raporları güncellenmektedir. Yeni ülke raporu formatında ülkelerin farklı alanlardaki ArGe ve yenilik kapasiteleri de göz önünde bulundurulmaktadır. Bu kapsamda, öncelikli ülkeler çalışması da devam etmekte, ülkelerin gelişmişlikleri ve öncelikli alanlarına göre ülkemizin işbirliği kurması öncelikli ülkelerle ilgili bir rapor hazırlanmaktadır. Eylem 8: Enerji alanında seçim kriterleri ile avantaj ve kısıtların açıkça ortaya konulduğu ve uzman grup tarafından belirlenen ülkelerle, ArGe ve yenilik alanında işbirliği alanlarının tespiti TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA, Ekonomi Bakanlığı, ışişleri Bakanlığı X Gelişme: Bilim, teknoloji ve yenilik alanlarında uluslararası işbirliğinde öncelikli ülkeler çalışması UBYTS Y eylemi kapsamında yürütülmektedir. Enerji alanında ArGe ve yenilik boyutunda işbirliği yapılacak ülkeler de bu çalışma kapsamında belirlenmektedir. Bu nedenle, öncelikli ülkeler çalışmasının tamamlanmasını takiben, Enerji alanına yönelik olarak belirlenen ülkelerle işbirliği yapılması gereken alanlar, sadece bu alana odaklanan uzman grup oluşturularak ayrıntılı olarak belirlenecektir. 39

45 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 9: Belirlenen ülkelerle enerji kapsamında ikili veya çoklu işbirliği programlarının başlatılması TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA, Ekonomi Bakanlığı, ışişleri Bakanlığı X T 4 Stratejik Amaç 2 Strateji 2.1 Enerji Alanında ArGe ve Yenilik Kapasitesinin Geliştirilmesi Enerji alanında ArGe insan kaynağının geliştirilmesi Eylem 10: Enerji alanında insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda araştırma ve eğitim burslarının verilmesi TÜBİTAK BSTB, ETKB, KB X Gelişme: TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine ve TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturulmasına karar verilmiştir. TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrencilere 2013 yılında doktora burslarına ek olarak teşvik bursu verilmeye başlanacaktır. Eylem 11: Belirlenen öncelikli alanlarda üniversitelerde lisans ve lisansüstü programlarının açılması veya yaygınlaştırılması YÖK BSTB, ETKB, Üniversiteler, TOBB, İlgili Bakanlıklar X Gelişme: Enerji alanıyla ilgili sınırlı sayıda da olsa ülkemizde lisansüstü programlar mevcuttur. Ayrıca, lisans düzeyinde Teknoloji Fakülteleri bünyesinde Enerji Sistemleri Mühendisliği programı mevcuttur. Yine, bazı Makine Mühendisliği ve Elektrik Mühendisliği programlarında, özellikle son sınıfta müfredatın önemli bir kısmı bu alanlarda yoğunlaşmaktadır. Bu eylem planı önümüzdeki süreçte iyi uygulamaları da gözden geçirerek, yeni pilot lisans ve lisansüstü programların tasarlanmasını ve bu programların seçilecek üniversitelerde uygulamaya konulmasını hedeflemektedir. Yapılacak iş adımları: 1. Üniversitelerle yazışma yapılarak enerji alanında lisans ve lisansüstü programlarla ilgili envanterin çıkarılması (Aralık 2012) 2. ünyadan iyi örneklerin belirlenmesi (Ocak 2013) 3. İlgililerden bir komisyonunun oluşturulması ve toplantılar yapılması (Şubat 2013 Mart 2013 Nisan 2013) 4. Enerji ile ilgili pilot lisans ve lisansüstü program(lar) ve program müfredatlarının belirlenmesi (Mayıs 2013) 5. Bu programların yürütüleceği üniversitelerin belirlenmesi (Ağustos 2013) 4 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 40

46 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 12: Enerji teknolojilerinde ara eleman yetiştirilmesi amacıyla meslek yüksekokullarında ve endüstri meslek liselerinde ilgili müfredatın değiştirilmesi ve gerekli görüldüğünde yeni bölümlerin açılması Milli Eğitim Bakanlığı BSTB, ETKB, TÜBİTAK, MYK, İŞKUR, YÖK, Üniversiteler X Gelişme: Enerji konusunda "Yenilenebilir Enerji Teknolojileri" alanı adı altında yeni bir öğretim programı oluşturulmuştur. Sektörün ara kademe insan gücü ihtiyacını karşılamaya yönelik hazırlanan müfredat rüzgâr ve güneş enerjisi sistemlerini kapsamaktadır. Bu program Talim ve Terbiye Kurulu nun 24 Ağustos 2011 tarihli ve 117 sayılı Kurul Kararı ile kabul edilerek eğitimöğretim yılından itibaren uygulamaya konulmuştur. Bu program ile Güneş Enerjisi Sistemleri ve Rüzgâr Enerjisi Sistemleri mesleklerinde sektörün ihtiyaçlarını karşılayabilecek nitelikli meslek elemanı yetiştirilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurullarınca işgücü ihtiyaç analizleri de dikkate alınarak alan/dal teklifleri değerlendirilmekte ve uygun görülenler eğitimöğretime açılmaktadır. T Strateji 2.2 Enerji alanında ArGe altyapısının geliştirilmesi Eylem 13: Belirlenen öncelikli alanlarda tematik ileri araştırma merkezlerinin desteklenmesi Kalkınma Bakanlığı BSTB, ETKB, Üniversiteler, YÖK,TOBB, TÜBİTAK X Gelişme: ArGe altyapısının geliştirilmesi amacıyla bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek tematik ileri araştırma merkezleri desteklenmektedir. Bu merkezler aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. evam eden 6 üniversite ve 7 kamu ileri araştırma merkezi projesinden toplam 5 i 2013 yılı itibarıyla faaliyete geçecektir. Bu projelere toplam 83 milyon TL destek sağlanmaktadır. Eylem 14: Belirlenen öncelikli alanlarda kurum/kuruluş ve üniversitelerde kurulacak merkezi araştırma laboratuvarlarının desteklenmesi Kalkınma Bakanlığı BSTB, ETKB, Üniversiteler, YÖK, TOBB, TÜBİTAK X Gelişme: 2012 yılında 4 merkezi laboratuvar projesi yatırım programına alınmıştır. Stratejik Amaç 3. Strateji 3.1 Enerji Alanında Yapılan ArGe Faaliyetlerinin Sonuçlarının Yaygınlaştırılması ve Etkin Kullanımı ArGe sonuçlarına ve bilgiye ulaşılabilirliğin sağlanması 41

47 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 15: Kamu destekli enerji projeleri için açık bir veri tabanı oluşturulması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, TÜİK, Üniversiteler, İlgili iğer Bakanlıklar, TOBB, KB, KOSGEB, EPK, TÜBİTAK, ULAKBİM,TTGV, TPE X Bu dönem için gelişme raporlanmamıştır. Strateji 3.2 Üniversite sanayi etkileşimini ve işbirliğini arttıracak mekanizmaların geliştirilmesi Eylem 16: Sanayinin enerji teknolojileri geliştirme sürecinde ihtiyaç duyduğu personel niteliğinin belirlenmesi ve ilgili kurumlara iletilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TOBB, YÖK, Üniversiteler, TÜBİTAK MEB, MYK, ETKB X Gelişme: 2012 yılında ÜniversiteSanayi etkileşimi amacıyla düzenlenen 2 zirve ve 1 çalıştay kapsamında tüm gelişmeler ve personel niteliği hakkında gelişmeler paydaşlarla değerlendirilmiştir. Eylem 17: Enerji alanında açılacak hedef odaklı proje çağrıları kapsamında üniversite, sanayi ve/veya araştırma kuruluşları arasındaki işbirliklerinin teşvik edilmesi TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, TTGV, TOBB, BSTB, ETKB X Kömür Teknolojileri ile Bor Teknolojileri çağrıları kapsamında birinci aşamada önerilen projelerin üniversite/sanayi işbirliklerini gösteren istatistiki bilgiler Tablo 8 de verilmiştir: Tablo 8. Kömür Teknolojileri ile Bor Teknolojileri çağrıları kapsamında sayısal bilgiler Çağrı Adı Birinci Aşama Başvuru Sayısı Üniversite/Sanayi İşbirliğini İçeren Proje Sayısı İkinci aşamaya Geçen Proje Sayısı İkinci Aşamada Üniversite/Sanayi İşbirliği İçeren Proje Sayısı Kömür Teknolojileri Bor Tablodan da görüleceği gibi çağrı metinlerine üniversite/sanayi işbirlikleri konusunun özel husus olarak eklenmesinin de bir etkisi olarak Kömür Teknolojileri çağrı programına önerilen projelerin yaklaşık %50 si, Bor çağrı programına önerilen projelerin ise yaklaşık olarak %21 i üniversitesanayi işbirliğini içermektedir. 42

48 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç 4. Strateji 4.1 Yönetişim Mekanizmalarının Etkinleştirilmesi Ulusal yönetişim mekanizmalarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesi Eylem 18: Kamu kurumlarının enerji alanındaki öncelikli konularda, belirlenen ArGe ihtiyaçları için TÜBİTAK KAMAG tarafından proje çağrısına çıkılması TÜBİTAK ETKB, BSTB, Üniversiteler, Araştırma Kurumları, ÇŞB, GTHB, Büyükşehir Belediyeleri, OSİB, İlgili Kamu Kurumları X Gelişme: 2012 yılı itibarıyla TÜBİTAK KAMAG çağrılı sisteme geçmiştir. Çağrılı sistemde, ihtiyaç analizi çalışması ile müşteri kurumların ArGe nitelikli ihtiyaç başlıkları belirlenmekte, Odak Grup çalışması ile belirlenen her bir başlık için çağrı dokümanı oluşturulmakta ve söz konusu ihtiyaçlar için çağrıya çıkılmaktadır. ETKB ile ihtiyaç analizi çalışmalarına başlanmış ve ETKB ihtiyaç analizi dokümanı; TÜBİTAK uzmanları, ETKB uzmanları, Kalkınma Bakanlığı uzmanları, Ekonomi Bakanlığı Uzmanları ile konu uzmanları tarafından oluşturulmuştur. Enerji Üst üzey Önceliklendirme Grubu tarafından enerji alanında öncelikli olarak belirlenen; Kömür, Güneş Enerjisi, Konut ve Ticari Binalarda Enerji Verimliliği, Nükleer Enerji, Güç ve epolama teknolojileri, Yenilenebilir Enerji Kaynakları teknoloji alanlarında oluşturulan ihtiyaç analiz dokümanında toplam 8 ArGe nitelikli ihtiyaç başlığı yer almaktadır. 2 ArGe nitelikli ihtiyaç başlığı için çağrı dokümanları hazırlanmıştır. Ayrıca, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı için yapılan ihtiyaç analizi çalışmasında Yenilenebilir Enerji Kaynakları teknoloji alanı için belirlenen 1 ArGe nitelikli ihtiyaç başlığı için çağrıya çıkılmıştır. Söz konusu çağrıya 4 proje başvurusu yapılmıştır. Strateji 4.2 Uluslararası yönetişim mekanizmalarına etkin katılımın sağlanması Eylem 19: Uluslararası Enerji Ajansı ve Avrupa Birliği bünyesinde yer alan ve belirlenecek öncelikli alanlarda uygulama anlaşmalarına ve yapılara üye olunması ve çalışmaların takip edilmesi ışişleri Bakanlığı TÜBİTAK, OEC aimi Temsilciliği, ETKB, BSTB, AB aimi Temsilciliği, AB Bakanlığı X Gelişme:TürkiyeAB Enerji Zirvesi 14 Haziran 2012 tarihinde Stuttgart ta yapılmıştır. Zirveye AB Bakanı Sayın Egemen Bağış, ETKB Bakanı Sayın Taner Yıldız, AB Genişlemeden Sorumlu Komiser Stefan Füle ve AB Enerji Komiseri Günther Öttinger katılmışlardır. T Enerji alanında AB ile geliştirilmiş işbirliği mekanizması kapsamında AB Komisyonu ile ilgili kurumların katılımıyla teknik toplantılar önümüzdeki dönemde yapılacaktır. Ülkemiz Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (International Renewable Energy AgencyIRENA) Kuruluş Konferansına iştirak etmiş ve Kurucu Anlaşmayı imzalayarak IRENA nın kurucu üyelerinden biri olmuştur. 43

49 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) TÜBİTAK ın üyesi olduğu AB Stratejik Enerji Teknoloji Planı kapsamında Yürütme Grubu toplantılarına ve enerji alt sektörleri özelindeki kamuözel takım toplantılarına aktif katılım sağlanarak Avrupa enerji teknoloji politikaları ve Horizon 2020 Programı ile ilgili tartışmalara katkıda bulunulmuştur. Ayrıca TÜBİTAK ın başkanlığını yürütmekte olduğu EUREKA Programı ile olası işbirliği olasılıkları hakkında AB Üye Ülkeleri ne bilgi verilmiştir. Strateji 4.3 Enerji alanında ArGe ve yeniliğin teşvikine ilişkin mevzuat değişikliklerinin yapılması Eylem 20: Enerji teknolojileri ile ilgili malzeme ve ekipmanların ArGe ve yenilik yoluyla geliştirilmesi ve yerli sanayi ürünlerinin payının artırılması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması ETKB EPK,Maliye Bakanlığı, KİK, BSTB, TSE, Türkiye Belediyeler Birliği, TOBB X Bu dönem için gelişme raporlanmamıştır. Eylem 21: Yerli öncü örnek uygulamaların kamu tarafından özendirici alımlarla desteklenmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bakanlıklar, KİK, Belediyeler, İçişleri Bakanlığı X Gelişme: Eylem çalışmaları UBTYS Y kapsamında devam etmektedir. 44

50 2 Bölüm 1c: UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç 1 Strateji 1.1 Strateji 1.1 Su Konusunda Çalışmaların Yapılabilmesi İçin Gerekli Veri Altyapısının Geliştirilmesi Su konusundaki çalışmalar için veri toplanması, verilerin izlenmesi, değerlendirilmesi, paylaşılması, veri tabanı oluşturulması, kalite kontrolünün yapılması Eylem 1: İlgili bütün kurumların hem fikir olacağı ortak veri toplama ve ölçüm standardının oluşturulması Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Kurulu (Sİ, Mİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, TSE, Sivil Toplum Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları, ÇŞB, SUEN, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Üniversiteler) Gelişme: 25 havzada kurulacak izleme ağından elde edilecek verilerin ulusal ve uluslararası karşılaştırılabilirliğinin sağlanabilmesi için su miktarı ve kalitesinin izlenmesi konusunda ulusal ve uluslararası kullanılan standartlar ve yöntemlerin temin edilmesi çalışmaları yürütülmektedir. OSİB Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Yüzey Suları ve Yeraltı Sularının İzlenmesine dair yönetmelik kapsamında 25 havza için oluşturulacaktır. Ulusal ve uluslararası yöntemler kullanılarak izleme ağından elde edilecek verilerde standardizasyon sağlanarak yüzey ve yer altı sularının kalite ve miktar bakımından izlenmesi hedeflenmektedir. Ayrıca, biyolojik izleme sonuçlarının değerlendirilmesi çalışmalarında kullanılacak biyolojik indekslerin belirlenmesi ile ilgili proje teklifi Kalkınma Bakanlığı 2013 yılı Yatırım Programına sunulmuştur. Eylem 2: İlgili kuruluşlarla koordinasyonu yürütecek Su Kurulunun oluşturulması; verilerin toplanması, ortak ölçme, izleme ve değerlendirmesinin gerçekleştirmesinin sağlanması ve verilerin paylaşım esaslarının belirlenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Kurulu (Sİ, Mİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, TSE, Sivil Toplum Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları, ÇŞB, SUEN, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Üniversiteler) X X Gelişme: 20 Mart 2012 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 2012/7 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu kurulmuş ve ilk toplantısı 23 Mayıs 2012 de gerçekleştirilmiştir. Bu eylem kapsamında ilk olarak 81 İl Valiliğinden içme suyu kaynaklarına ilişkin veriler istenmiş; 78 ilden veri temin edilmiştir. 71 ile ait su kaynağına ilişkin veri girişi tamamlanmış olup, 7 ilin verileri girilmeye devam etmektedir. Tüm veriler tamamlandığında değerlendirme aşamasına geçilecektir. 1 Kısa: 1 yıl veya 1 yıldan kısa; Orta: 13 yıl; Uzun: 35 yıl 45

51 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 1.1 Eylem 3: İlgili kuruluşların verilerin ölçme, izleme ve değerlendirilmesi için gerekli altyapısının (insan kaynağı ve teknik) güçlendirilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Kurulu (Sİ, Mİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, TSE, Sivil Toplum Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları, ÇŞB, SUEN, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Üniversiteler) X Gelişme: 645 sayılı KHK ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı bünyesinde Su Yönetimi Genel Müdürlüğü çatısı altında İzleme aire Başkanlığı, Envanter ve Tahsis airesi Başkanlığı ve Su Kalitesi Yönetimi aire Başkanlıkları kurulmuştur. İlgili tüm kurumlarca yapılan izleme verilerinin toplanacağı Su Bilgi Sistemi nin kurulması çalışmaları devam etmektedir. Bu kapsamda fizibilite etüdü için şartname hazırlanmış olup, 2013 yılında ihaleye çıkılacaktır. Strateji 1.2 Suyun havza bazında izlenmesi, potansiyelinin belirlenmesi, korunması, geliştirilmesi, verimli kullanımı, yönetimi ve sektörler arası paylaşımı konularında altyapının oluşturulması; Su Çerçeve irektifi çalışmalarının hızlandırılması Eylem 4: Suyun havza bazında bütüncül (entegre) bir yaklaşımla yönetilmesi için kurumsal yapılanmanın sağlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X 2012 yılında kurulan Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu 2. toplantısını 13 Eylül 2012 tarihinde gerçekleştirmiştir. Toplantıda aşağıdaki kararlar alınmıştır. Havza Koruma Planları İzleme Komisyonu (HKPİK) ve Havza Koruma Komisyonları nın kurulması Su kalite ve miktarı konusunda izleme yapan kurum ve kuruluşlar arasında SYGM koordinasyonunda ölçme yapılacak istasyonların, ölçülecek parametrelerin ve ölçme sıklıklarının belirlenmesi; kurum ve kuruluşların izleme ve ölçme ile ilgili ihtiyaçlarının tespiti maksadıyla Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu üyesi kurum ve kuruluşların temsilcilerinin katılımı ile geçici çalışma grubu kurulması Ayrıca havza bazında kıyı suları dahil su kaynaklarının, koruma kullanma ilkesi çerçevesinde yönetimini esas alan, su kaynaklarının yönetimini sağlayan ve yönetim esaslarını belirleyen Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik 17 Ekim 2012 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Eylem 5: Havza koruma eylem planlarının hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X 46

52 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: 11 havza için havza koruma eylem planları tamamlanmış olup geri kalan 14 havza için havza açılış toplantıları gerçekleştirilerek ilgili kurum ve kuruluşlar ile bölge halkı bilgilendirilmiştir. Bu havzalardaki arazi çalışmaları devam etmektedir. 14 havza için Şubat Mart 2013 te 1. Paydaş Toplantısı, Eylül Ekim 2013 te 2. Paydaş Toplantısı gerçekleştirilecektir. Aralık 2012 de Ara Rapor, Ağustos 2013 te Taslak Rapor ve Aralık 2013 te Nihai Rapor sunulacaktır. Eylem 6: Nehir havza yönetim planlarının hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler,STK lar X Gelişme: Nehir havza bölgeleri belirlenmiştir. (25 havza) Belirlenen 25 havzanın 11 i için Havza Koruma Eylem Planları hazırlanmış olup geri kalan 14 havza için Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanmasına devam edilmektedir. Aralık 2013 te 25 havza için tamamlanmış olacak HKEP ler Nehir Havza Yönetim Planları na dönüştürülecektir. Havza Koruma Eylem Planları nn Nehir Havza Yönetim Planları na önüştürülmesi Projesi IPA 2011 programına sunulmuş ve kabul edilmiştir yılında 4 havza için (Konya, B. Menderes, Meriç Ergene, Susurluk) Nehir Havza Yönetim Planları hazırlanmaya başlanacaktır. Maliyet Geri önüşümünü Sağlayacak Ekonomik Araçların Geliştirilmesi ve Su Hizmetlerinin Mevcut Maliyet Karşılama Seviyesinin eğerlendirilmesine Yönelik Ekonomik Araç Geliştirilmesi Projesi hayata geçirilmiştir. Havza Koruma Eylem Planlarının Nehir Havza Yönetim Planlarına önüştürülmesi IPA Projesi Teknik Şartname Hazırlanması Projesi nin ihale sözleşmesi 2012 yılı Ağustos ayı içerisinde imzalanmıştır. Aralık 2012 tarihine kadar SEI projesi kapsamında Teknik Şartname hazırlanacaktır. Eylem 7: Havzadaki su kalitesinin izleme noktalarının ve sıklıklarının belirlenerek, izleme sonuçlarının elde edilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler,STK lar X Gelişme: Türkiye için Su Çerçeve irektifi ile uyumlu izleme ağının oluşturulabilmesi için atılan adımlar: 2009 Yılı IPA Programlamasından finanse edilen Su Kalitesi İzleme Konusunda Kapasite Geliştirme Projesi Eşleştirme, Teknik Yardım ve Malzeme Temini bileşenlerinden oluşmaktadır. Eşleştirme bileşeni 8 Eylül 2011 tarihi itibarıyla başlamış olup, Teknik Yardım ve Malzeme Temini bileşenleri ihale aşamasındadır. Projenin eşleştirme bileşeninde 6 pilot havza (Büyük Menderes, Sakarya, Susurluk, Akarçay, Meriç Ergene ve Konya Kapalı Havzaları) için Ulusal İzleme Planı oluşturulacak, Teknik Yardım bileşeninde ise irektifle uyumlu olarak 1 yıl boyunca su miktarı ve kalitesi izlenecektir. Şu ana kadar 6 havza için izleme noktalarının belirlenmesi için öncelikli olan çalışmalardan su kütlelerinin belirlenmesi, tipolojilerin belirlenmesi, referans noktaların belirlenmesi, baskı ve etkilerin belirlenmesi ve risk analiz çalışmaları gerçekleştirilmiş olup, 6 havzanın izleme noktaları taslak olarak belirlenmiştir. 47

53 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Türkiye de su miktarı ve kalitesini izleyen tüm kurumlarla iletişime geçilerek izleme noktaları, izlenen parametreler ve sıklıkları ile ilgili veriler temin edilmiştir. 25 Havzada irektifle uyumlu izlemenin gerçekleştirileceği Havza İzleme ve Referans Noktaların Belirlenmesi projesi kapsamında 5 havzada (Ergene, Akarçay, Sakarya, Susurluk ve Gediz) izleme çalışmalarına başlanılmıştır. Ergene Havzasında Sürekli Ölçüm İstasyonlarının Kurulması projesi ihale aşamasında olup, havzaya 5 sürekli (online) izleme istasyonu kurulacaktır. Eylem 8: Havzalardaki su potansiyelinin belirlenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar Gelişme: Havzalardaki yeraltı suyu potansiyelinin belirlenmesi ile ilgili revize hidrojeolojik etütlerin yapılması işi kapsamında 5 ovanın hidrojeolojik etüdü ihaleye verilmiştir. Gerekli verilerin toplanması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca Acıpayam Ovası Revize Hidrojeolojik Etüt raporu 2012 yılı içerisinde Sİ Genel Müdürlüğü Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları airesi Başkanlığı tarafından hazırlanmış olup, söz konusu ovanın yeraltısuyu potansiyeli tespit edilmiştir. X Eylem 9: Hazırlanan verilerin TEIEN üzerinden paylaşılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X Gelişme: Havza tanımlamalarının yapılması için havza veri tabanı oluşturulmuştur. Bu havza veri tabanı yardımıyla mikro havza, alt havza ve havza sınırları, su çerçeve direktifine göre belirlenmiştir. Veriler OSİB e özgün uygulamalarla servis olarak sunulmaktadır. Modelleme çalışmaları ile drenaj ağı oluşturulmuş, 1/ ölçekli akarsu veritabanı oluşturma çalışmaları ise devam etmektedir. Ulusal Su Bilgi Sisteminin geliştirilmesi yönünde Su Yönetimi Genel Müdürlüğü (SYGM) ile koordinasyon halinde çalışmalar devam etmektedir yılında fizibilite çalışması yapılacak, 2014 yılı sonunda ise sistem hayata geçirilecektir. Modelleme çalışmaları ile oluşturulan havza veritabanı sınırlarının yeni temin edilen altlık veriler ve yeni yöntemle güncellenmesi çalışmalarına başlanmış olup, çalışmanın 2013 yılı ortalarında bitirilmesi planlanmaktadır. Eylem 10: Hazırlanan verilerin Su Bilgi Sistemi aracılığıyla aktarılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X 48

54 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: OSİB Bilgi İşlem airesi Başkanlığı desteği ile yürütülen çalışmada fizibilite çalışması için teknik şartname hazırlanmıştır. 645 sayılı KHK ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı bünyesinde Su Yönetimi Genel Müdürlüğü çatısı altında İzleme aire Başkanlığı, Envanter ve Tahsis airesi Başkanlığı ve Su Kalitesi Yönetimi aire Başkanlıkları kurulmuştur. İlgili tüm kurumlarca yapılan İzleme verilerinin toplanacağı Su Bilgi Sistemi nin kurulması çalışmaları devam etmektedir. Bu kapsamda fizibilite etüdü için şartname hazırlanmış olup, 2013 yılında ihaleye çıkılacaktır. Eylem 11: Su kalitesinin korunmasına yönelik havza bazında kirliliğin kaynağında önlenmesi ile ilgili Türkiye için en iyi/uygun çevresel uygulamaların, yöntem, teknik ve teknolojilerin araştırılması ve geliştirilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X Gelişme: OSİB tarafından hazırlanan Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği Taslağı na su kaynaklarının korunması maksadıyla yüzeysel sularla etkileşim içerisinde olan karasal alanlarda faaliyet gösteren sanayi tesislerinde, bütünleşik kirlilik önleme ve kontrol, temiz üretim, mevcut en iyi teknikler ve en iyi çevresel uygulamalara öncelik verilmesi ve yayılı kirletici girişinin azaltılmasına yönelik hüküm eklenmiştir. Eylem 12: Taşkın Risk Yönetim Planları nın hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X Gelişme: Türkiye de Taşkın irektifinin Uygulanması İçin Kapasitenin Geliştirilmesi Projesi kontratı taraflarca imzalanmış olup 22 Haziran 2012 tarihi itibarı ile AB Türkiye elegasyonu tarafından onaylanmıştır. Proje faaliyetlerine 01 Ağustos 2012 tarihi itibarı ile Yerleşik Eşleştirme anışmanı (RTA) nın gelmesini müteakip başlanmış olup; projenin ilk etkinliği 1014 Eylül 2012 tarihlerinde, ikinci etkinliği ise 2427 Eylül 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Projenin Başlangıç Toplantısı 02 Ekim 2012 tarihinde, İlk Yönlendirme Komitesi Toplantısı ise 03 Ekim 2012 tarihinde gerçekleştirilmiştir Ekim 2012 tarihleri arasında, EURO INBO 2012 Konferansı ile paralel olarak, İstanbul da Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, paydaş kurumlar ve proje ekibinin katılımı ile 4 günlük proje çalışması yapılmıştır. Bunun yanında, proje faaliyetlerine başlandığı tarihten itibaren projenin 1. bileşeni kapsamında "Yasal ve Kurumsal Boşluk Analizi", "Eğitim Programı" ve "Pilot Havza İçin Veri Gereksinimi eğerlendirmesi" konularında da çalışmalar yapılmıştır. Taşkın Risk Yönetim Planlarının Hazırlanması amaçlı proje önerisi Kalkınma Bakanlığı 2013 Yatırım Programına sunulmuştur. Eylem 13: Havza Kurak önem Eylem ve Yönetim Planları nın hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X 49

55 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: Konya ve Akarçay Kapalı Havzaları için ayrı ayrı olmak üzere 2,4 milyon TL bütçeli 2 yıl süreli Havza Kurak önem Eylem ve Yönetim Planlarının hazırlanmasına yönelik proje teklifi yapılmıştır. Havza Kurak önem Eylem ve Yönetim Planlarının hazırlanması amacıyla; gelecekteki akarsu akımları, havza yüzey suyu ve yeraltı suyu projeksiyonlarının oluşturulması, buna göre içmekullanma suyunun, tarımsal sulamanın ve enerji arzının ne şekilde etkileneceğinin belirlenmesi ve muhtemel kuraklık felaketlerinin tespiti ve planlanmasını kapsayan proje Kalkınma Bakanlığı na sunulmuş olup, değerlendirme aşamasındadır. Stratejik Amaç 2. Strateji 2.1 Su Konusunda Hedef Odaklı Öncelikli Alan ve İleri Teknolojilere Yatırım Yapılması Su kaynaklarının tüm sektörlerde ekoloji ve biyoçeşitlilik gözetilerek verimli kullanımı ve sektörlerarası su kullanımı konularında araştırma yapılması Eylem 14: Sanayide ve enerji üretiminde su tasarrufu, suyun yeniden kullanımı, madde geri kazanımı ve tekrar kullanımı ve proses değişimleri konusunda eğitim Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı GTHB, OSİB, ÇŞB Verimlilik Genel Müdürlüğü, ETKB, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme 2 : Su tasarruf ürünlerinin kamu binalarında kullanımının faydamaliyet analizini yapmak için ilgili sektör yöneticilerinden ürünler hakkında bilgi alınmaktadır. Su tasarrufuna yönelik özel bir firma ile çalışılmış ve kamu spotu hazırlanıp yayımlanmıştır. BSTB ile beraber daha az su tüketen ürünlerin kullanılmasına yönelik Su verimliliği etiketi uygulanması hakkında yönetmelik için taslak çalışma yapılmaktadır. Eylem 15: Tarımda suyun yeniden kullanımı, madde geri kazanımı ve tekrar kullanımı ve proses değişimleri konularında araştırma çalışmalarının yapılması; tarımda sulama suyunun optimum kullanımı/su tasarrufu sağlayan sistemlerin kullanım olanaklarının araştırılması ve sulama programlarının oluşturulması Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı OSİB, Sİ, ÇŞB Gelişme: GTHB Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Araştırmaları airesi Başkanlığı faaliyetleri kapsamında Tarımda suyun yeniden kullanımı konusunda GTHB Araştırma Enstitülerinde 4 proje yürütülmektedir; 1 proje ise 2013 yılında başlayacaktır. Tarımda sulama suyunun optimum kullanımı, su tasarrufu sağlayan sistemlerin kullanım olanaklarının araştırılması ve sulama programlarının oluşturulması konularında ise GTHB Araştırma Enstitüleri tarafından 24 proje yürütülmekte, 2013 te ise 4 projenin daha başlaması planlanmaktadır. X X 2 Eyleme ilişkin gelişme Orman ve Su İşleri Bakanlığı ndan iletilmiştir. 50

56 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 16: Kentsel atıksuların geri kazanımı ve başta tarımsal olmak üzere farklı amaçlar için (bahçe sulama vb) yeniden kullanımı ile su tasarrufu sağlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, ÇŞB, Belediyeler X Gelişme: Hollanda Uluslararası İş ve İşbirliği Ajansı EV tarafından OSİB e 750 bin euro luk proje teklifi sunulmuştur. Projenin uygulama yeri olarak Akarçay Havzası Afyonkarahisar ili seçilmiştir. Afyonkarahisar Atıksu Arıtma Birliği, Kocatepe Üniversitesi ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından proje için hazırlıklar gerçekleştirilmektedir. Mevcut arıtma tesisi yakınında bulunan tarım arazilerinin ve Kocatepe Üniversitesi ne ait sulama ihtiyacı olan toplam dekarlık arazinin sulanması kararlaştırılmıştır. Proje ihalesi sonuçlanmış ve ihaleyi alan firma ile protokol imzalanmıştır. Proje başlamış olup fizibilite çalışmaları devam etmektedir. Eylem 17: Sanal su çalışmalarının yapılması TÜBİTAK MAM OSİB, SUEN, Üniversiteler, Sİ, TAGEM X Gelişme: TÜBİTAK MAM ve SUEN işbirliği ile Sanal Su Bilgilendirme Semineri düzenlenecektir. Strateji 2.2 Su temini, kullanımı ve arıtımında enerji tasarrufu sağlayan teknolojiler Eylem 18: Yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklarının su temini, kullanımı ve arıtma teknolojilerine adaptasyonu/yeni teknolojilerin geliştirilmesi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı OSİB, ÇŞB, BSTB X Gelişme: ETKB Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü kampüsü içerisindeki yeşil alanların güneş enerjili sulama sistemleri ile sulanması amacı taşıyan pilot projenin ön araştırma çalışmalarına başlanmıştır. Ayrıca GAP bölgesinde projelendirilen güneş enerjili sulama sistemleri konusunda yapılan projeler takip edilmektedir. Eylem 19: Atık su arıtımı sonucu oluşan suyun ve çamurun farklı kullanım alanlarının araştırılması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı GTHB, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri, TAGEM, Özel Sektör Kuruluşları X Gelişme: Bu eylem kapsamındaki proje ile evsel ve kentsel atıksu arıtma tesislerinden kaynaklanan arıtma çamurlarının işleme ve bertarafında ülke ölçeğinde belirlenecek esaslardan oluşacak bir arıtma çamuru yönetim sisteminin oluşturulması hedeflenmektedir. Arıtma Çamuru Miktarlarının Belirlenmesi, Planlanan Tesisler, Veri Tabanı Oluşturulması ve Web Sayfasının Hazırlanması, Çamur Kekinde Yapılacak Analizler, Çamur Minimizasyonu, Çamur Stabilizasyonu, Tarımsal Amaçlı Kullanım, Arıtma Çamurlarının Ek Yakıt Olarak Kullanımı, Yönetim Sistematiğinin Oluşturulması iş paketleri çalışmaları devam etmektedir. 51

57 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 20: Su arıtımı sonucu oluşan suyun ve çamurun farklı kullanım alanlarının araştırılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri, TAGEM, Özel Sektör Kuruluşları X Gelişme: Atıksu Arıtma Tesislerinin Tasarımı Rehber Kitapçığı Projesi kapsamında, arıtma çamurlarının yeniden kullanımının sağlanması için arıtma çamuruna uygulanacak işlemler ve sonrasında kullanım alanlarının tespiti için çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Atıksu arıtma tesislerinin tasarımı için belirlenen kriterler dahilinde arıtma çamuru için kompostlaştırma ve biyogaz elde etme yöntemleri incelenmiş ve gerekli hesaplamalar Atıksu Arıtma Tesislerinin Tasarımı Rehber Kitapçığı Nihai Raporunda yer alarak proje tamamlanmıştır. Proje bütçesi 100 bin TL dir. T Atıksu Arıtma Tesislerinin Tasarımı Rehber Kitapçığı Projesinin tamamlanmasının akabinde yeni yapılacak arıtma tesislerinin proje hazırlayıcıları için yol gösterici bir kaynak olacaktır ve atıksu arıtma tesislerinin tasarımıyla ilgili mevzuat oluşturulmasında altlık görevi görecektir. Strateji 2.3 Su kalitesinin korunması, iyileştirilmesi ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması Eylem 21: Yerüstü, yeraltı, kıyı ve geçiş suları için kirleticiliği en yüksek faaliyetlerde temiz üretim teknolojilerinin ve mevcut en iyi tekniklerin uygulanmasına yönelik ulusal araştırma ve geliştirme ihtiyaçlarının belirlenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, ÇŞB, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, SUEN X Gelişme: Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği nin yayımlanması ve yürütülmekte olan projelerin tamamlanması için farklı sanayi sektörlerinde pilot çalışmaların yapılması ve bu çalışmaların takibi sağlanacaktır. Eylem 22: Yerüstü, yeraltı, kıyı ve geçiş sularında çevresel kalitelerin ve hedeflerinin belirlenmesi için araştırma ve geliştirme yapılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, ÇŞB, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, SUEN X Gelişme: Yeraltı Suyu Kütlelerinin Kimyasal urum ve Miktar Açısından eğerlendirilmesi ve İyi Yeraltı suyu urumuna Ulaşmak İçin Hedeflerin Belirlenmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması 18 Haziran 2012 tarihinde çağrıya çıkmış olup, birinci aşama başvuruları alınmış ve ilgili komisyonca değerlendirilmiştir. Söz konusu proje ile ilgili olarak ön hazırlık çalışmaları, ilgili rehber dokümanların incelenmesine yönelik çalışmalar ve yürütücü kurumlarla işbirliği yapılacak kurumlar arasında görüş alış verişleri devam etmektedir. Ülkemiz Kıyı ve Geçiş Sularında Tehlikeli Maddelerin Tespiti ve Ekolojik Kıyı inamiği Projesi, 10 Ağustos 2012 tarihinde düzenlenen sözleşme imza töreni ile resmen başlamış olup; TÜBİTAKMAM tarafından Orman ve Su İşleri Bakanlığına sunulan iş planına uygun olarak yürütülmektedir. Türkiye de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi nin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 3 (e) maddesi kapsamında TÜBİTAKMAM tarafından yürütülmesini teminen, 17 Eylül 2012 tarihi itibarıyla, Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile TÜBİTAKMAM arasında Sözleşme imzalanmıştır. TÜBİTAKMAM tarafından İş Planı sunulmuş olup, çalışmalar iş planına uygun bir şekilde devam etmektedir. Tehlikeli Madde Kirliliğinin Kontrolüne İlişkin Aralık 2011 de başlayan proje kapsamında Ağustos 2012 de su kalitesi izleme çalışmaları yapılmaya başlanmış olup, bu çalışmalar bir yıl boyunca devam edecektir. Aralık 2012 de İlerleme Raporu Orman ve Su İşleri Bakanlığına sunulacaktır. ÇKS lerin 52

58 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) belirlenmesi ile ilgili dünyada uygulanan diğer metodolojiler ortaya konacak ve Tehlikeli Madde Bilgi Sisteminin kurulması ile ilgili çalışmalar gerçekleştirilecektir. Bitki Koruma Ürünlerinin Kullanımı Neticesinde Meydana Gelen Su Kirliliğinin Tespiti ve Madde veya Madde Grubu Bazında Çevresel Kalite Standartlarının Belirlenmesi Projesi ile ilgili çalışmalara 22 Ekim 2012 tarihinde yürütücü firma tarafından başlanılmış olup, İş Planı Kasım 2012 de Orman ve Su İşleri Bakanlığı na sunulacaktır. Strateji 2.4 Su teknolojilerine yatırım yapılması (membran, kalite kontrolü, otomasyon, basınç kontrolü, uzaktan algılama teknolojileri ve yazılım geliştirme, su kaçaklarının tespiti ve azaltılması, modelleme, şebeke kontrol sistemleri) Eylem 23: Çevresel problemlerin takibi ve anlık kontrolünün yapılarak kayıp ve kaçakların engellenebilmesi için SCAA ve otomasyon teknolojisinin geliştirilmesine yönelik projelerin desteklenmesi ve yerel yönetimlerle bilgilerin paylaşılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı TÜBİTAK, Türkiye Belediyeler Birliği X Gelişme: Eylem, 2013 yılında başlayacak olan IPA kapsamındaki projeye dahil edilmiştir. OSİB ile Türkiye Belediyeler Birliği arasında yapılacak protokol çerçevesinde su kayıp ve kaçaklarının tespit edilmesi, önlemler alınması konusunda eğitim hazırlanarak ilgili teknik kişilere eğitim verilecektir. Ayrıca, daha önce iyi uygulama yapmış belediyelerin diğer belediyelere eğitim vermesi sağlanacaktır. Eylem 24: Gerekli koşullarda bu teknolojilerin kullanılmasının zorunlu olmasına yönelik mevzuat düzenlemelerinin yapılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı BSTB, ÇŞB X Gelişme: Membran Konsantreleri İle İlgili Mevzuat Geliştirme Çalışma Grubu, Türkiye de ters ozmos başta olmak üzere membranlı arıtım sistemlerinin kurulmaya başlamasıyla, bu sistemlerden kaynaklanan konsantrelerin verildikleri ortamda büyük zararlara yol açması sebebiyle membran konsantrelerinin uzaklaştırılması mevzuatta açık olan boşluğun doldurulması maksadıyla kurulmuştur. Çalışma Grubu hazırladığı nihai raporla, membran konsantrelerinin alıcı ortama deşarjında uygulanacak deşarj yöntem ve standartlarının çerçevesini belirleyerek çalışmalarını tamamlamıştır. Konuyla ilgili tebliğ taslağı hazırlanmış olup, ilgili kurum ve kuruluşların görüşüne açılacaktır. Membran konsantrelerine dair deşarj yöntem ve standartlarının belirlenmesiyle birlikte, mevzuat hazırlama çalışmalarına başlanacaktır. Eylem 25: Özel firmaların ve kamu araştırma merkezlerinin membran teknolojilerini ülkemiz koşullarına göre geliştirmesinin desteklenmesi TÜBİTAK BSTB, TÜBİTAK MAM, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları X Gelişme: Su alanında çağrıya çıkılacak alt bilim/teknoloji konularının belirlenmesi için 14 Haziran 2012 tarihinde Su Üst üzey Önceliklendirme Grubu toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantıda yapılan önceliklendirmede Arıtma Teknolojileri bilim/teknoloji alanı alt konuları arasında yer alan Membran Teknolojileri alt bilim/teknoloji alanında çağrıya çıkılması uygun bulunmuştur. Membran Teknolojileri alanında ÇPK ön hazırlık toplantısı Aralık 2012 de yapılacaktır. 53

59 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 2.5 Suyun geri kazanımı ve kullanımı Eylem 26: Sanayi atıksularının geri kazanımı ve yeniden kullanımının araştırılması ve geliştirilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı ÇŞB, Sİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM X Gelişme: Bir önceki dönemde raporlanan çalışmalar devam etmektedir. Eylem 27: Endüstriyel atıksuyun ve yağış sularının geri kazanımı için altyapı ve teknoloji (dezenfeksiyon teknolojileri dahil) geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM Gelişme: Tekstil sektöründe entegre kirlilik önleme ve kontrol tebliği 2011 yılı içerisinde Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu kapsamda ilgili tesisler 31 Aralık 2012 tarihine kadar temiz üretim planlarını hazırlayarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne sunmakla yükümlüdürler. X T Eylem 28: Evsel Atıksuyun geri kazanımı için altyapı ve teknoloji (dezenfeksiyon teknolojileri dâhil) geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Sİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler, Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM X Strateji 2.6 Gelişme: Arıtılmış Atıksuyun Tarımda Kullanımı Projesi kapsamında Afyonkarahisar ili seçilmiş olup, Hollanda Hükümeti tarafından maddi destek verilecek olan projenin ihale aşaması tamamlanmış ve fizibilite aşamasına geçilmiştir. Proje süreci içerisinde sırasıyla aşağıdaki basamaklar yer almaktadır. Arıtma tesisi ve sulanacak arazi ile ilgili fizibilite çalışmalarının yapılması Uygun teknolojinin seçilmesi ve uygulanması Teknik personele uygulanan teknoloji ile ilgili eğitim verilmesi Sulama sezonunda planlanan arazinin sulanması ve sonuçların izlenmesi Yapılacak toplantılar ile proje sonuçlarının diğer belediyelere aktarılması İklim değişikliğinin su kaynakları ve kalitesinin üzerindeki etkisinin araştırılması Eylem 29: İklim değişikliğinin su kaynaklarına taşkın ve kuraklık yönünde olumsuz etkilerinin belirlenmesi için gerekli araştırma ve çalışmaların yapılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı Mİ, Üniversiteler, Sİ, GTHB, ÇŞB, TÜBİTAK MAM X 54

60 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: İklim değişikliği senaryolarının yüzey ve yer altı sularına havza bazında etkisinin tespiti ve uyum faaliyetlerinin belirlenmesi amaçlı proje önerisi Kalkınma Bakanlığı 2013 Yatırım Programına sunulmuş ve şu anda değerlendirme aşamasındadır. İş bu proje ile Türkiye nin tüm havzalarında, havzalar özelinde iklim değişikliği projeksiyonlarının oluşturulması, yer altı su potansiyeli ve yüzey suyu seviyelerindeki değişimlerin tespiti, havza özelinde su bütçesi modelleme çalışmalarının yapılması ve bu çalışmalar neticesinde ortaya çıkan veriler ile sektörlere su etkisinin analizi (Tarım, içme suyu, sanayi, ekosistem ana sektörleri için) ve genel etki analizi (farklı sektörel senaryolara göre projeksiyonların hazırlanması, uyum faaliyetlerinin belirlenmesi) hedeflenmektedir. Stratejik Amaç 3. Strateji 3.1 Su Konusunda ArGe Kapasitesinin Geliştirilmesi Su alanındaki ArGe ve yenilik faaliyetlerinin yönetişiminin etkinleştirilmesi Eylem 30: Hazırlanmakta olan Su Kanunu Taslağına su alanındaki ArGe ve yenilik faaliyetlerine ivme kazandıracak düzenlemelerin dahil edilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Sİ, Mİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜBİTAK, BSTB, ÇŞB Gelişme: ArGe ve yenilik faaliyetlerine ivme kazandıracak düzenlemelerin yer aldığı Su Kanunu Taslağı hazırlanmış, kurum görüşlerine sunulmuştur. 12 Kasım 2012 tarihlerinde ilgili kurum, kuruluşlar, üniversiteler ve STK ların katılımları ile Su Kanunu Çalıştayı yapılmıştır. Su Kanununun üzenleyici Etki Analizi hazırlanmaktadır. X Strateji 3.2 Su araştırmaları konusunda (Stratejik Amaç 2 altında belirlenen teknoloji alanlarında, su hukuku ve hidropolitik konularında) insan kaynağı yetiştirilmesi Eylem 31: Belirlenen alanlar göz önünde bulundurularak burs desteklerinin planlanması TÜBİTAK, MEB Üniversiteler, TİKA X Gelişme: TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine ve TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturulmasına karar verilmiştir. TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrencilere lisansüstü burslarına ek olarak teşvik bursu verilecektir. Strateji 3.3 Su konusuyla ilgili disiplinlerarası (sosyal bilimler/mühendislik) araştırmaların desteklenmesi Eylem 32: isiplinlerarası konularda yapılacak proje önerilerinin özendirilmesi TÜBİTAK X 55

61 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: Su Üst üzey Önceliklendirme Grubu toplantısında yapılan önceliklendirmede disiplinlerarası konular sıralamada yer almıştır. Söz konusu projelere yönelik var olan desteğin devamına karar verilmiştir. Ayrıca su alanında ilk çağrıya Membran Teknolojileri konusunda çıkılacaktır. Bu çağrının hazırlık toplantısı 2012 yılı içerisinde gerçekleştirilecek ve çağrı metninde disiplinlerarası projelere yönelik özel hususlara yer verilecektir. Strateji 3.4 Stratejik Amaç 2 altında belirlenen teknoloji alanlarında gerekli fiziki araştırma altyapısının geliştirilmesi Eylem 33: Su alanında tematik ileri araştırma merkezlerinin kurulması Kalkınma Bakanlığı Üniversiteler, GTHB, TÜBİTAK MAM X Gelişme: ArGe altyapısının geliştirilmesi amacıyla bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek tematik ileri araştırma merkezleri desteklenmektedir. Bu merkezler aracılığı ile ülkemizde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Su öncelikli alanında 2 araştırma merkezi tamamlanmış ve toplam 21 milyon TL destek sağlanmıştır. Ayrıca devam eden 2 üniversite araştırma altyapı projesine toplam 16 milyon TL destek sağlanmaktadır. Strateji 3.5 Su teknolojilerindeki kamu alımlarında ihtiyaç odaklı yeniliğin teşvik edilmesi Eylem 34: Kamu kurumlarının ArGe ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu doğrultuda proje geliştirmeleri İlgili Kamu Kurumları TÜBİTAK X Gelişme: 2012 yılı itibarıyla, TÜBİTAKKAMAG çağrılı sisteme geçmiştir. Çağrılı sistemde, ihtiyaç analizi çalışması ile müşteri kurumların ArGe nitelikli ihtiyaç başlıkları belirlenmekte, Odak Grup çalışması ile belirlenen her bir başlık için çağrı dokümanı oluşturulmakta ve söz konusu ihtiyaçlar için çağrıya çıkılmaktadır. Eylem 35: ArGe çalışması Türkiye'de yapılmış ürünlerin tedariğinin teşvik edilmesi (finansmanda düşük faiz, hibe vb. gibi uygun teşvik yöntemlerinin geliştirilmesi) Hazine Müsteşarlığı İller Bankası, KİK, Sİ, ÇŞB X T 3 Eylem 36: Su konusunda desteklenen projelerin belediyeler ve ilgili kamu kurumlarına tanıtılacağı seminerlerin düzenlenmesi TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, TTGV, KOSGEB, BSTB, Belediyeler, Özel Sektör Kuruluşları X 3 Bu Eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 56

62 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: Su alanında çağrıya çıkılacak alt bilim/teknoloji konularının belirlenmesi için 14 Haziran 2012 tarihinde Su Üst üzey Önceliklendirme Grubu toplantısı gerçekleştirilmiştir. Söz konusu toplantıda önceliklendirilen konular dikkate alınarak ÇPK oluşturulmuştur. Su alanında belirlenen öncelikli konu oluşturulan ÇPK nın çağrı metin veya metinlerini oluşturmasının ardından çağrıya çıkılması ve bunlara yönelik tanıtım toplantılarının düzenlenmesi planlanmaktadır Şubat ayı içerisinde düzenlenmesi planlanan Su konulu Proje Pazarı çalıştayında TÜBİTAKAREB tarafından su konusunda desteklenen projelerin belediyeler ve ilgili kamu kurumlarına tanıtımı yapılacaktır. Strateji 3.6 Su teknolojileri alanında özel sektörün yetkinlik kazanmasını sağlayacak ortamların oluşturulması Eylem 37: Özel sektörün AB projelerinde (ACQUEAU, ECOINNOVATION, vb.) daha fazla yer almasının özendirilmesi TÜBİTAK Araştırma Enstitüleri, BSTB X Gelişme: ACQUEAU Kümesi 5. Çağrısına sunulan ve 4 Ekim 2012 tarihi itibarıyla ACQUEAU Etiketi alan WIN4SMART projesine, ülkemizden bir firma 439 bin Euroluk bütçeyle ortak olarak katılım sağlamıştır. 16 Mayıs 1 Ağustos 2012 tarihleri arasında açılmış olan ACQUEAU Kümesi 6. çağrısında Türkiye deki firmalar herhangi bir proje başvurusunda yer almamıştır. Stratejik Amaç 4. Strateji 4.1 Su Konusu ile İlgili Sosyoekonomik ve Hidropolitik Araştırmalarda Yetkinlik Kazanılması Kıyıdaş ülkeler arasında sınıraşan sulara ilişkin hidropolitik araştırma yapılması Eylem 38: Kıyıdaş ülkeler arasında sınıraşan sulara ilişkin hidropolitik araştırmalar konusunda proje çağrısına çıkılması TÜBİTAK OSİB, ışişleri Bakanlığı, Üniversiteler, Sİ, SUEN X Gelişme: Mevcut durumda TÜBİTAK, ülkemizin kıyıdaş ülkelerinden Bulgaristan, Romanya, Rusya, Ukrayna ve Yunanistan ile Akdeniz bölgesi ülkelerinden Fransa, İtalya, Slovenya, Mısır ve Tunus ile ikili işbirliği programı yürütmektedir. Bu programlar kapsamında geniş kapsamlı çağrılar açılmakta ve Su konusunda da projeler desteklenmektedir. Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi kapsamında belirlenen alanlarda çağrıların açılması için ülkelerin belirlenmesine ve çağrıların açılması için hazırlıklara devam edilmektedir. 57

63 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 4.2 Uluslararası anlaşmalara göre su kullanımı ve su hakları konularında araştırma yapılması Eylem 39: Uluslararası anlaşmalara göre su kullanımı ve su hakları konularında araştırma yapılması ve teşvik edilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Üniversiteler, Sİ, ışişleri Bakanlığı, TİKA, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM, SUEN Gelişme: Su Yönetimi Genel Müdürlüğü koordinasyonunda 2728 Eylül 2012 tarihlerinde Ankara da Akdeniz Ülkelerinden Fransa, Portekiz, İspanya, İtalya nın katılımıyla Akdeniz Ülkelerinde Su Politikası Konusunda eneyim Paylaşımı, Su Yönetiminin İdari Yapılanması, Su Çerçeve irektifinin Uygulanması ve Havza Yönetimi Yaklaşımı ile Uluslararası İşbirliği konularında TAIEX Projesi gerçekleştirilmiştir. X Strateji 4.3 Türkiye'nin su alanında Orta oğu, Orta Asya, Afrika ve oğu Avrupa ülkeleriyle uluslararası BTY işbirliklerinin geliştirilmesi Eylem 40: Orta oğu, Orta Asya, Afrika ve oğu Avrupa ülkeleriyle işbirliği ve eğitim programlarının hayata geçirilmesi TÜBİTAK OSİB, ışişleri Bakanlığı, TİKA, GTHB Gelişme 4 : 2428 Eylül 2012 tarihleri arasında Irak Su Kaynakları Bakanlığında görevli 15 kişilik heyet ülkemize eğitim amacıyla gelmiştir. Bu heyete OSİB Su Hukuku ve Politikası aire Başkanlığı koordinasyonunda su kaynakları konusunda gerçekleştirilen faaliyetler hakkında bilgilendirme yapılmıştır. X 4 Eyleme ilişkin gelişme Orman ve Su İşleri Bakanlığı ndan iletilmiştir. 58

64 2 Bölüm 1d: UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç 1 Strateji 1.1 Hammadde Üretimi Bitkisel ve hayvansal üretim ile su ürünlerinin birincil hammadde üretim verimliliğinin artırılması Eylem 1: Birincil hammadde üretimine girdi sağlamaya yönelik ArGe ve yenilik faaliyetlerinin teşvik edilmesi için özel mekanizmalar geliştirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Maliye Bakanlığı, BSTB, Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK X Gelişme: Sağlıklı, bol ve uygun fiyatlı girdilerin sağlanarak Türkiye de Bahçe Bitkileri Alt Sektör üretim kapasitesinin artırılması için ArGe faaliyetlerinin teşvik edilmesi amacıyla GTHB Araştırma Kuruluşlarında yürütülen toplam 234 araştırma projesi yerinde izlenmiş ve değerlendirilmiştir. Bahçe Bitkileri Araştırma Tavsiye Komitesinde görüşülen 71 yeni ArGe projesinden 50 sinin GTHB tarafından desteklenerek 2013 yılından itibaren yürütülmesine karar verilmiştir. Strateji 1.2 Bitkisel ve hayvansal üretim ile su ürünlerinin, gıda sanayinin ihtiyaç duyduğu kalitede olması için üretim teknolojilerinin geliştirilmesi Eylem 2: Birincil hammadde kalitesi ile ilgili yapılan ArGe çalışmalarının üretici firmalara aktarılmasına yönelik çalışmalar yapılması Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı BSTB, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, İlgili STK lar, Üniversiteler X Gelişme: GTHB ArGe tebliği kapsamında Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü nde Meyve Suyu Endüstrisi erneği (MEYE) ile ortaklaşa İşleme Sanayiine Uygun Şeftali Çeşitlerinin Belirlenmesi başlıklı proje yürütülmektedir. 1 Kısa: 1 yıl veya 1 yıldan kısa; Orta: 13 yıl; Uzun: 35 yıl 59

65 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 3: Üniversitelerde ve araştırma merkezlerinde yapılan çalışmalarda birincil hammadde üreticilerinin ihtiyaçlarının tespit edilmesine yönelik periyodik toplantılar düzenlenmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İlgili Kooperatifler, Yerel Yönetimler, TOBB İlgili Sektör Meclisleri Üniversiteler, Araştırma Merkezleri(Kamu ve Üniversite), YÖK, İlgili STK lar, TÜBİTAK X Gelişme: GTHB, üniversite, özel sektör ve Sivil Toplum Kuruluşlarının (STK) katılımlarıyla aşağıdaki toplantılar gerçekleştirilmiştir. Ulusal KirazVişne Çalışma Grubu 16. Toplantısı, 1415 Haziran 2012, ManisaSalihli Ulusal Ceviz Çalışma Grubu 12. Toplantısı, 2021 Eylül 2012, Kahramanmaraş Ulusal Antepfıstığı ve Badem Çalışma Grubu 3. Toplantısı, 1314 Eylül 2012, Adıyaman Stratejik Amaç 2 Strateji 2.1 Sanayi ArGe ve Yenilik Faaliyetleri Gıda sanayinde maliyeti düşürecek, miktarı ve kaliteyi arttıracak yeni teknolojilerin geliştirilmesi Eylem 4: Gıda sanayinin teknoloji geliştirme sürecinde ihtiyaç duyduğu nitelikli personelin yetişebilmesi için ilgili akademik bölümlerle işbirliğinin sağlanması YÖK TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Üniversiteler, BSTB, Milli Eğitim Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, GTHB, İlgili STK lar, TÜBİTAK X Gelişme: Son yıllarda üniversitelerimizin Gıda Mühendisliği bölümlerinin birçoğunda sektörel beklentileri iyi analiz edebilmek amacıyla ilgili meslek kuruluşlarının da katılımıyla önemli toplantılar düzenlenmiştir. Bu toplantılar, sektörün beklentilerini net olarak ortaya koyabilme ve üniversitelerimiz için yeniden yapılanma adına önemli bir fırsat olmuştur. Ayrıca, birçok bölümde yürütülmekte olan akreditasyon süreçleri sektörel işbirliğini teşvik etmektedir. Bu eylem planı kapsamında nihai hedef ilgili lisans programlarının sektörel beklentileri ve teknolojik değişimleri dikkate alarak dinamik bir şekilde gözden geçirilmesidir. Yapılması planlanan iş adımları şu şekildedir: 1. Üniversitelerin Gıda Mühendisliği ve diğer ilgili bölümleri ile yazışmalar yaparak mevcut durumun belirlenmesi 2. Var olan mevcut derslerin ve iyi uygulamaların belirlenmesi 3. İlgili gıda sektör temsilcileri ile yazışmalar yaparak görüşlerin alınması 4. Gıda sektöründen seçilmiş temsilciler ve üniversitelerin ilgili bölümlerinden seçilmiş temsilcilerin yer aldığı bir komisyon oluşturulması ve bir çalıştay 60

66 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) düzenlenmesi 5. Yapılan değerlendirmeler neticesinde ihtiyacın ayrıntılı bir şekilde belirlenmesi ve bu ihtiyaca cevap verecek müfredatın gözden geçirilmesi 6. İlgili derslerin Bahar Yarıyılından başlayarak müfredata dahil edilmesi için ilgili üniversitelere yazı yazılması Eylem 5: Gıda sanayi firmalarına yönelik ArGe ve Yenilik faaliyetlerinin önemi ve ülkemizdeki destek mekanizmaları konusunda bilgilendirme toplantılarının yapılması TÜBİTAK BSTB, Kalkınma Bakanlığı, İlgili STK lar, Ulusal Gıda Teknoloji Platformu, TPE, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X Gelişme: 29 Mayıs 2012 tarihinde Ege İhracatçı Birlikleri Gıda ArGe Proje Pazarı toplantısında Gıda Alanında TÜBİTAK TEYEB ArGe estekleri ve yeni açılan 1511 programı tanıtılmıştır. Gıda alanında yarışma sonucu kazanan projelere Ekonomi Bakanı tarafından ödüller verildi. 14 Haziran 2012 de TÜBİTAK AREB ve TÜBİTAK TEYEB in birlikte girişimiyle Gıda sanayi firmalarına yönelik olan bilgilendirme toplantıları gerçekleştirilmiştir. Bu toplantılarda TÜBİTAK AREB tarafından desteklenen gıda projeleri, gıda alanındaki çağrı konuları ile 1001, 1002 ve 1003 kodlu ArGe proje desteklerine değinilmiştir. Eylem 6: Kamu, üniversite ve araştırma merkezlerinde yapılan gıda araştırma projelerinden elde edilen sonuçların, uygulamaya aktarılmasına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi 2 BSTB Ekonomi Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri TÜBİTAK, YÖK, GTHB X Gelişme: Tanıtım pazarlama yönetmeliği yayımlanma aşamasına getirilmiştir. Yatırım estek yönetmeliği ile ilgili çalışmalara devam edilmektedir. Eylem 7 : Üniversiteler ve Araştırma Merkezleri nde devam eden / tamamlanan Gıda ArGe çalışmalarının sunulduğu/sergilendiği geniş katılımlı proje pazarı ve çeşitli bilimsel etkinliklerin organize edilmesi ve desteklenmesi Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi ernekleri Federasyonu BSTB, TÜBİTAK GTHB, Üniversiteler, TOBB Gıda Sektör Meclisi, KOSGEB, TİM, Teknoparklar X Gelişme: Stratejik Araştırma Gündemi hazırlıkları kapsamında gıda sanayinin ArGe ve İnovasyon ihtiyaç ve önceliklerini belirlemek üzere Mayıs Temmuz 2012 tarihlerinde 5 saha ziyareti gerçekleştirilmiş ve EylülKasım 2012 tarihlerinde anket çalışması yapılmıştır. 2 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı söz konusu eyleme ilişkin gelişmelerin UBTYS altındaki Tamamlanan ArGe ve yenilik projelerine yönelik patent, yatırım, pazarlama ve tanıtım desteği verilmesi eylemi kapsamında yapılan çalışmalar paralelinde yürüyeceğini iletmiştir. 61

67 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 2.2 Gıda sanayinin uluslararası ArGe faaliyetlerine ve konsorsiyumlarına katılımının özendirilmesi Eylem 8: AB Çerçeve Programları, AB CIP Programı, EUREKA, EBN gibi uluslararası destekler konusunda gıda sanayi firmalarına bilgilendirme yapılması TÜBİTAK BSTB, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, İlgili STK lar X Gelişme: 18 Mayıs 2012 tarihinde İstanbul da Gıda ve Sağlık alanlarında faaliyet gösteren KOBİ lere yönelik 7. ÇP eğitim ve bilgi günü düzenlenmiş, yaklaşık 40 firma ile görüşülmüş ve 12 firma temsilcisine eğitim verilmiştir. 25 Mayıs 2012 tarihinde İstanbul da düzenlenen ve amacı Türk araştırmacılar ile AB deki araştırmacıların ortak 7. ÇP projesi yazmalarını teşvik etmek olan Uluslararası TurKey etkinliğine 11 gıda firması katılım sağlamış ve AB den araştırmacılar ile görüşmeler yapmıştır. 11 Ekim 2012 tarihinde İstanbul da TÜBİTAKJRC işbirliği ile Gıda Güvenliği konulu bir çalıştay düzenlenmiştir. İlgili çalıştaya gıda sektöründe faaliyet gösteren 14 Türk firma katılım sağlamıştır. Gıda sektöründe faaliyet gösteren yaklaşık 20 firma temsilcisine Çerçeve Programlara katılım hakkında bilgi verilmiş, uluslararası projelerde yer almalarını artırmak için profil formları toplanmıştır. AB 7. ÇP Gıda, Tarım ve Biyoteknoloji Alanı 2013 Çağrısı kapsamında gıda sektöründe faaliyet gösteren 14 Türk firma, yabancı koordinatörler ile eşleştirilmiştir. Çağrı 5 Şubat 2013 tarihinde kapanacaktır. EUREKA programı kapsamında 7 firma ile birebir görüşmeler yapılmıştır. Eylem 9: Uluslararası yönetmeliklerin hazırlanmasında alt sektör birliklerinin etkin lobilerinin oluşturulması Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi ernekleri Federasyonu GTHB, Sektör Birlikleri, TİM, ışişleri Bakanlığı X Gelişme: Ulusal yönetmeliklerin hazırlanmasında TGF 24 üye alt sektör birliğini sürekli bilgilendirmiş, ortak görüşlerin hazırlanarak GTHB ile paylaşılması, görüşülmesi, çekincelerin GTHB ye bildirilmesi konularında TGF çalışma planı kapsamında çalışmalar sürdürmektedir. Uluslararası yönetmelikler TGF nin üyesi olduğu FoodrinkEurope (AB Gıda ve İçecek Sanayi dernekleri Konfederasyonu) vasıtasıyla yakından takip edilmekte ve sürekli alt sektör üyeleri bilgilendirilmektedir. Kodeks Alimentarius tarafından hazırlanan sektör ile ilgili standart hazırlık çalışmalarına katkı sağlanmaktadır. Uluslararası yönetmeliklere uyum konusunda sektörün hazırlıklı olması açısından çok önemli olan bu yönetmeliklerle ilgili ülkemizin ticaretini ve rekabet edebilirliğini önleyecek hususların bertaraf edilebilmesi için ilgili Bakanlıklarla da sürekli iletişim sağlanmaktadır. 62

68 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 2.3 Gıda sanayindeki KOBİ lerin üretim verimliliğinin arttırılması Eylem 10: Gıda Sektöründe faaliyet gösteren KOBİ lerin üretim verimliliklerini artırma yönünde KOSGEB esteklerinden etkin bir şekilde faydalanmasının sağlanması KOSGEB BSTB, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Gıda Sektörü Meslek Kuruluşları X Gelişme: Mayıs Ekim 2012 döneminde; KOSGEB destek programları dâhilinde Nace Rev.2 ye göre Cİmalat Sanayi Sektörü altında, Gıda Ürünlerinin İmalatı ve İçeceklerin İmalatı Sektörlerinde faaliyet gösteren KOBİ ye 8 milyon TL destek sağlanmıştır. iğer yandan KOSGEB Hizmet Merkezi Müdürlükleri vasıtasıyla, Gıda Sektörünün de içinde yer aldığı hedef kitlemiz içerisindeki tüm sektörlere yönelik olarak, KOBİ lerin KOSGEB desteklerinden daha etkin faydalanabilmesini sağlamak üzere bilgilendirme faaliyetleri de gerçekleştirilmektedir. Stratejik Amaç 3 Strateji 3.1 Yerel Yetkinlikler ve Yenilikçi Ürünler Yerel ve geleneksel gıdaların, özelliklerinin korunarak, modern yöntem ve teknolojilerle gıda sanayi tarafından üretilmesi ve markalaştırılması Eylem 11: Yerel ve geleneksel gıdaların envanterinin çıkarılması, kayıt altına alınması ve coğrafi işaret tescili yapılabilecek olanların tespit edilmesi, bunların yurt içi ve yurt dışı piyasalardaki ekonomik potansiyellerinin belirlenmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yerel Yönetimler, Kalkınma Ajansları, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri,TPE Gelişme: Bursa Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından Geleneksel Gıdalar Projesi hazırlanmıştır. Eylem kapsamında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın, üniversiteler, Gıda Mühendisleri Odası ve Ziraat Mühendisleri Odası ile ortaklaşa düzenlediği 3. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu 1012 Mayıs 2012 tarihlerinde Konya da gerçekleştirilmiştir. Geleneksel gıdalarımızın envanterinin çıkarılmasına yönelik Bursa Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından hazırlanan projeye ilişkin çalışmalar devam etmektedir. X Eylem 12: Yerel ve geleneksel gıdaların karakterizasyonununstandardizasyonun yapılmasının ve coğrafi işaret başvurusu yapılmasının teşvik edilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Türk Patent Enstitüsü TSE, Yerel Yönetimler, Üniversiteler İlgili Kuruluşlar X 63

69 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: GTHB, Sağlık Bakanlığı ve TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsü tarafından müşterek yürütülen Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Yaygın, Sürekli Veri Tabanının Oluşturulması projesi kapsamında 18 geleneksel gıdanın tescil dosyasının hazırlanması hedeflenmiş, 9 tescil dosyası hazırlanabilmiştir. Eylem 13: Yerel ve geleneksel gıdaların sanayide üretimiyle ilgili yapılan ArGe çalışmalarının sanayiye aktarılması konusunda çalışmalar yapılması Ulusal Gıda Teknoloji Platformu BSTB,TÜBİTAK YÖK, ULAKBİM,TİM TPE,TOBB İlgili Sektör Meclisleri X Gelişme: Stratejik Araştırma Gündemi çalışmaları kapsamında EylülKasım 2012 döneminde anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Strateji 3.2 Gıda sanayinde katma değeri yüksek yeni ürünlerin ve fonksiyonel gıda ürünlerinin geliştirilmesi Eylem 14: Fonksiyonel gıdalar ile ilgili yapılan ArGe faaliyetlerinin sanayiye aktarılması konusunda çalışmalar yapılması Ulusal Gıda Teknoloji Platformu TÜBİTAK, BSTB, Araştırma Merkezleri, Üniversiteler KOSGEB, ULAKBİM, TPE, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X Gelişme: Stratejik Araştırma Gündemi çalışmaları kapsamında EylülKasım 2012 döneminde anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Fonksiyonel gıdalar üzerine yapılmış çalışmalara dair envanter oluşturulacaktır. Eylem 15: Fonksiyonel gıdaların ve katma değeri yüksek yeni ürünlerin geliştirilmesi, üretilmesi ve uluslararası pazara sunulması için teşvik programlarının geliştirilmesi Ekonomi Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TPE, TÜBİTAK BSTB, Araştırma Merkezleri, KOSGEB, TİM, Üniversiteler TOBB İlgili Sektör Meclisleri, TGF Gelişme: Eylem kapsamında; GTHB tarafından yürütülen ArGe destek projeleri çerçevesinde Süleyman emirel Üniversitesi tarafından oğal Antioksidan ve iyet Lif Kaynağı Olarak Şarap İşletmeleri Atığı Olan Üzüm Posasının Fonksiyonel Ekmek Üretiminde Kullanılabilme Olanaklarının Araştırılması isimli proje tamamlanmış olup, proje sonucunda doğal ve fonksiyonelliği artırılmış alternatif bir ekmek çeşidi geliştirilebileceği tespit edilmiştir. Proje kapsamında 120 bin TL destek sağlanmıştır. Aynı kapsamda Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından hazırlanan ve 2011 yılında başlatılan "Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanımı ile Fonksiyonel Meyve Suyu ve Nektarlarının Geliştirilmesi isimli proje halen devam etmekte olup, ayrıca Tıbbi Aromatik Bitkilerin Peynir Endüstrisinde Kullanılarak Ekonomiye Kazandırılması isimli proje Ekim 2012 de başlatılmıştır. Söz konusu projeler tamamlandığında toplamda 400 bin TL destek X 64

70 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) sağlanması öngörülmektedir. GTHB tarafından yürütülen ArGe destek projeleri kapsamında fonksiyonel gıdaların ve katma değeri yüksek yeni ürünlerin geliştirilmesi konusunun 2013 yılı ArGe öncelikleri içerisinde yer alması için gerekli çalışmalar başlatılmıştır. 14 Eylül 2012 tarihine kadar başvuruları yapılmak üzere TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı projeleri kapsamında Çaydan Katma eğeri Yüksek Yeni Ürünler Geliştirilmesi konusunda proje çağrı başlığı açılmıştır. Eylem 16: Gıda katkı maddelerinin geliştirilmesi ve üretimi konusunda ArGe ve Yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı BSTB, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, Üniversiteler, TÜBİTAK KOSGEB X Gelişme: Eylem kapsamında; GHTB tarafından yürütülen ArGe destek projeleri çerçevesinde Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği tarafından Lale Soğanı Üretiminde Atık Olarak Ortaya Çıkan Lale çiçeklerinden oğal Gıda Boyası ve Biyoaktif Madde Üretimi isimli proje tamamlanmış olup, proje sonucunda lale soğanı üretimi için taç yaprakları toplanan farklı renklerdeki bazı lale çiçeklerinden renk maddeleri izole edilerek doğal gıda boyası üretimi için uygunluğu ortaya konmuştur. Proje kapsamında 42 bin TL destek sağlanmıştır. GTHB tarafından yürütülen ArGe destek projeleri kapsamında doğal gıda katkı maddelerinin geliştirilmesi ve üretime kazandırılması konusunun 2013 yılı ArGe öncelikleri içerisinde yer alması için gerekli çalışmalar başlatılmıştır. Eylem 17: Gıda üretiminde kullanılan starter kültür, enzim, maya gibi yardımcı maddelerin ArGe ve üretim faaliyetlerinin özendirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı BSTB, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, Üniversiteler, TÜBİTAK, KOSGEB X Gelişme: Eylem kapsamında; GTHB tarafından yürütülen ArGe destek projeleri çerçevesinde Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu tarafından Farklı Peynir Çeşitlerinden İzole Edilen Laktik Asit Bakterilerinin Tanımlanması ve Süt Endüstrisinde Kullanımının Araştırılması isimli proje çalışma takvimine uygun olarak devam etmektedir. Proje tamamlandığında 120 bin TL destek öngörülmektedir. Ulusal Gıda Starter Kültür Gen Bankası kurulmasına yönelik olarak Bursa Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından alt yapı projesi için çalışma başlatılmış olup, projeye ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Proje için yaklaşık 1520 milyon TL lik bütçe öngörülmektedir. GTHB tarafından yürütülen ArGe destek projeleri kapsamında geleneksel fermente ürünlerden izole edilen mikroorganizmalar kullanılarak starter kültür üretilmesi konusunun 2013 yılı ArGe öncelikleri içerisinde yer alması için gerekli çalışmalar başlatılmıştır. Eylem 18: Birincil hammadde ve gıda üretiminde gen teknolojisi ve biyoteknoloji ArGe ve yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Üniversiteler, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK,KOSGEB X 65

71 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: Birincil hammadde ve gıda üretiminde gen teknolojisi ve biyoteknoloji ArGe ve yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi konusunun, GTHB ArGe öncelikleri içerisinde yer alması sağlanarak bu konudaki projelerin desteklenmesi hususunda; o o Ege Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü tarafından yürütülen Mikroalg Kaynaklı Likopen Üretimi ve Verim Artırımı İçin Uygun Yöntem Geliştirilmesi isimli proje devam etmektedir. Proje tamamlandığında 125 bin TL destek öngörülmektedir. Gıda üretiminde biyoteknolojik yöntemlerin kullanılması konusunun 2013 yılı ArGe öncelikleri içerisinde yer alması için gerekli çalışmalar başlatılmıştır. GTHB ArGe tebliği kapsamında Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından Kayısıda SNP Moleküler Markırların Geliştirilmesi ve Turunçgillerde NA, RNA ve Protein Profillerinin Analizleri ile Çekirdeksizlik ile İlgili Markır Geliştirilmesi, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından 0900 Ziraat ve Stella Kiraz Çeşitleri ile Kuş Kirazı Anacına Rol Bodurluk Genlerinin Aktarılm ası başlıklı projeler yürütülmektedir. Stratejik Amaç 4 Gıda Tüketimi ve Sağlık Strateji 4.1 Gıda kalitesi ve güvenliği denetimlerinin etkinleştirilmesi Eylem 19: Gıda güvenilirliğine yönelik olarak, mevcut altyapının etkin şekilde kullanımına olanak sağlayacak ArGe Birimlerinin güçlendirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı, BSTB, Araştırma Merkezleri Üniversiteler, TÜBİTAK TGF, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X Gelişme: Gıda güvenilirliğine yönelik olarak GTHB ye bağlı Araştırma Enstitüleri tarafından hazırlanan ve Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenmesi öngörülen 27 proje Araştırma Tavsiye Komitesinde görüşülerek, 20 projenin 2013 yılında başlatılması uygun görülmüştür. Projeler tamamlandığında toplamda 497 bin TL destek öngörülmektedir. Gıda güvenilirliğine yönelik olarak ArGe destekleri kapsamında üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör tarafından hazırlanan 8 proje ilgili kurulda görüşülerek, 3 projenin başlatılması uygun görülmüştür. Söz konusu projelerin 2012 Yılı Eylül ayı itibarı ile başlatılması için Hizmet Sözleşmeleri imzalanmıştır. Projeler tamamlandığında toplamda 571 bin TL destek öngörülmektedir. ArGe birimlerimizin uzman personel ihtiyacının karşılanması amacıyla, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından resmiburslu statüde lisansüstü öğrenim görmek üzere yurt dışına gönderilecek adayların seçimi ile ilgili başvuru ve tercihler değerlendirilerek, kontenjanlara yerleştirilmek üzere 6 kişi belirlenmiştir. 66

72 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 20: Tüketici sağlığının korunması kapsamında yapılan ArGe çalışmalarına temel teşkil etmesi amacıyla; gıda ile bulaşan hastalıkların ortaya çıkma sıklığının ve beslenme kaynaklı hastalıkların takibinin yapılabilmesi için ulusal veri tabanı kurulması Sağlık Bakanlığı GTHB X Gelişme: TÜBİTAK MAM tarafından yürütülmekte olan Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Sürekli Paylaşım Sisteminin oluşturulması projesi Türkiye Halk Sağlığı Kurumu bünyesindeki Tüketici Güvenliği Laboratuvarları aire Başkanlığı sorumluluğunda devam etmektedir. Sahibi GTHB olan projede çalışmalar devam etmektedir. Eylem Gıda Tüketimi ve Sağlık başlığı ile dolaylı olarak ilişkilidir. Piyasadan örneklemler yapılmış olup, kompozit oluşturulan numunelerin gerekli analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçları A.B.., Japonya ve animarka gibi ülkelerin veri tabanlarıyla karşılaştırılmıştır. Örneklem formları ve analiz sonuçları Ulusal veri tabanına girilmiştir. Strateji 4.2 Gıda sanayi tarafından üretim sırasında kalitenin kontrolü için yeni teknolojilerin geliştirilmesi Eylem 21: Üretim sırasında kalitenin kontrolü konusunda kamuda ve üniversitede yapılan çalışmaların sanayiye aktarılması için özel proje pazarları düzenlenmesi Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi ernekleri Federasyonu TOBB İlgili Sektör Meclisleri, TÜBİTAK, BSTB, ULAKBİM, YÖK X Gelişme: Proje Pazarı etkinliği kapsamında gıda üretimi sırasında kalite kontrolü alanında ülkemizde var olan teknik bilgi ve bulguların ilgili kesimler ile paylaşılması sağlanacaktır. Ulusal Gıda Teknoloji Platformu, üyelerine ait üretim tesislerine yaptığı ziyaretler ile kalite/proses kontrol alanında sektörün ihtiyaçlarını tespit etmektedir. İhtiyaç detaylarını belirlemeye yönelik firma ziyaretleri ve saha çalışmaları devam etmektedir. Stratejik Amaç 5 Strateji 5.1 Hedef Odaklı Öncelikli ArGe Projeleri Gıda üretim ve tüketim zincirinin her aşamasında ihtiyaç duyulan ArGe ve yenilik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi Eylem 22: Birincil hammadde üretimine ve bu üretime girdi sağlamaya yönelik öncelikli araştırma konularının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TÜBİTAK, Üniversiteler, UGTP, TGF, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Araştırma Merkezleri X 67

73 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: Araştırma Enstitüleri tarafından geliştirilen teknoloji ve çeşitlerin çiftçilere aktarılması konusunda Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl ve İlçe Müdürlükleri ile tarım danışmanlarına eğitim verilmesi, Bilgi Alışveriş (BAV) toplantıları ile ArGe çıktılarının aktarılması çalışmaları sürmektedir. Birincil hammadde üretimi ve bu üretime girdi sağlamaya yönelik öncelikli araştırma konularının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi ve destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi çalışmaları kapsamında TAGEM Mastır Plan revizyonları ilgili tüm paydaşların katkı ve katılımlarıyla her 5 yılda bir yapılmakta olup, son revizyon 2010 yılı Aralık gerçekleştirilmiştir. Eylem 23: Gıda sanayinin, yenilikçi ürün ve üretim yöntemlerine odaklı öncelikli ArGe çalışmalarının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi TOBB İlgili Sektör Meclisleri BSTB, TMMOB, UGTP, TGF, TÜBİTAK X Gelişme: YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve ArGe teknik komitesi çalışmaları doğrultusunda, üniversitesanayi işbirliğini iyileştirecek çeşitli eylem maddeleri ile UBTYS ve BT İK Stratejisi ve Eylem Planı nda yer alan üniversitesanayikamu işbirliği mekanizmalarının etkin kullanımının sağlanması hedeflerinde elde edilecek başarının; bu eylemle gıda sanayisinde yapılması öngörülen üreticiaraştırmacı ve destek mekanizması koordinasyonunu da direk olarak sağlayacağı değerlendirilmektedir. Öncelikli olarak bahsi geçen stratejilerdeki eylemlere yönelik çalışma yapılması, bu çalışmaların sonucunun gıda sanayisine yönelik eylemlere yansıtılması düşünülmektedir. Eylem 24: Gıda Kalitesi ve Güvenliği ile Gıda ve Sağlık konularına odaklı öncelikli ArGe konularının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Sağlık Bakanlığı BSTB, TGF TÜBİTAK, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri X Gelişme: GTHB tarafından yürütülen ArGe destek projeleri kapsamında gıda kalitesi ve güvenilirliği konusunun 2013 yılı ArGe öncelikleri içerisinde yer alması için gerekli çalışmalar başlatılmıştır. Eylem 25: Gıda üretim ve tüketim zincirinin her aşamasında, TGP (Teknoloji Geliştirme Projeleri) desteği kapsamında Ar Ge ve yenilik faaliyetlerinin teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X T Gelişme: Ekonomi Bakanlığı FİF kaynağından 98/10 sayılı Tebliğ kapsamında kaynak kullandırımı Ağustos 2010 tarihinden itibaren yapılmadığı için TGP desteği adı altında proje desteği sağlanamamaktadır. 68

74 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 5.2 Gıda üretim ve tüketim zincirindeki öncelikli konularda ArGe ve Yenilik yetkinliğinin geliştirilmesi Eylem 26: Bir uzman grubu kurularak gıda üretim ve tüketim zincirindeki teknolojik alanların; ArGe potansiyeli, insan kaynakları, altyapılar, cari denge açısından incelenmesi ve önceliklendirilmesi TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X T 3 Eylem 27: Gıda üretim ve tüketim zincirindeki öncelikli konularda hedef odaklı ArGe projelerinin desteklenmesi TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X Gelişme: TÜBİTAK tarafından Tarla Bitkileri bilim/teknoloji alanında çağrıya çıkılmıştır. Çeşit Islahı ve Yerli Tohumluk Üretiminin Artırılması ve Enerji (Biyodizel, Biyoetanol ve Katı Yakıt) Bitkileri konularında 1. aşama değerlendirmeleri tamamlanmıştır. Çeşit Islahı ve Yerli Tohumluk Üretiminin Artırılması konusunda 106 proje önerisinden 60 ının ve Enerji Bitkileri konusunda 53 proje önerisinden 18 inin 2. aşamaya geçmesi uygun bulunmuştur. TÜBİTAK tarafından ayrıca Tohum ve Hayvan Islahı ve Gıda Hijyeni ve Sanitasyonu bilim/teknoloji alanlarında da çağrıya çıkılmıştır. Tohum ve Hayvan Islahı alanında Endüstriyel bitkilerden buğday, mısır, pamuk ve soya çeşitlerinin ıslahı ve Yerli büyükbaş ve küçükbaş hayvan ıslahı konularında 1. aşama değerlendirmeleri tamamlanmıştır. Endüstriyel bitkilerden buğday, mısır, pamuk ve soya çeşitlerinin ıslahı konusunda 18 proje önerisinden 13 ünün ve Yerli büyükbaş ve küçükbaş hayvan ıslahı konusunda 13 proje önerisinden 4 ünün 2. aşamaya geçmesi uygun bulunmuştur. Gıda Hijyeni ve Sanitasyonu alanında, Mikrobiyel hızlı tanı kitleri ve sistemlerinin geliştirilmesi ve Yeni nesil gıda ambalajların geliştirilmesi konularında 1. aşama değerlendirmeleri tamamlanmıştır. Mikrobiyel hızlı tanı kitleri ve sistemlerinin geliştirilmesi konusunda 17 proje önerisinden 16 sının ve Yeni nesil gıda ambalajların geliştirilmesi konusunda 12 proje önerisinden 9 unun 2. aşamaya geçmesi uygun bulunmuştur. Eylem 28: Gıda üretim ve tüketim zincirinde altyapı geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda altyapı desteklerinin verilmesi Kalkınma Bakanlığı Tüm İlgili Paydaşlar X Gelişme: 2012 yatırım programında gıda ile ilgili 8 araştırma merkezi projesi yer almaktadır yılı itibarıyla 6 gıda araştırma merkezi projesi tamamlanmıştır yılı için herhangi bir alanda yeni proje alınmaması nedeniyle gıda alanında da yeni bir araştırma merkezi yatırım programına alınmamıştır yılı için mevcut projelerin büyük ölçüde tamamlanması amaçlanmaktadır. 3 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 69

75 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 29: Gıda üretim ve tüketim zincirinde insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda yüksek lisans ve doktora programlarının açılması YÖK Tüm İlgili Paydaşlar X Gelişme: Bu eylem maddesi, BTİK Stratejisi ve Eylem Planı ndaki Eylem Maddesi Sanayi ihtiyaçlarına yönelik olarak üniversite ve özel sektör işbirliğiyle düzenlenen lisansüstü eğitim programlarının oluşturulması ile doğrudan ilişkilidir. İlgili eylem maddesi kapsamında mevcut durum ortaya konulmuş ve çalışmalar devam etmektedir. Bu eylem planı kapsamında da çalışmalar üniversitelerle yapılacak yazışmalarla mevcut durum belirlenerek başlatılacaktır. Eylem 30: Gıda üretim ve tüketim zincirinde insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda araştırma ve eğitim burslarının verilmesi TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X Gelişme: TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine ve TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturulmasına karar verilmiştir. TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrencilere lisansüstü burslarına ek olarak teşvik bursu verilecektir. Eylem 31: Gıda üretim ve tüketim zincirinde kamu sektöründe ihtiyaç duyulan ArGe konularının belirlenmesi ve açılacak çağrılar kapsamında desteklenmesi TÜBİTAK Tüm İlgili Kamu Kurumları X Gelişme: 2012 yılı itibarıyla, TÜBİTAK KAMAG çağrılı sisteme geçmiştir. Bu doğrultuda; çağrılı sistemde, müşteri kurumların ArGe nitelikli ihtiyaç başlıkları için Odak Grup çalışması ile her bir başlık için çağrı dokümanı oluşturulmakta ve söz konusu ihtiyaçlar için çağrıya çıkılmaktadır. GTHB için bu çalışmalar yapılmış olup hazırlanan 7 çağrı dokümanından, 4 çağrı dokümanı gıda üretim ve tüketim zincirini ilgilendiren ArGe nitelikli ihtiyaç başlıklarını oluşturmaktadır. Çağrıya çıkılan 4 ArGe nitelikli ihtiyaç başlığı için 14 proje başvurusu yapılmıştır. T 70

76 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 32: Gıda üretim ve tüketim zincirindeki ileri teknoloji geliştirme faaliyetlerinin İleri Teknoloji Projeleri (ITEP) esteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X Gelişme: TTGV özkaynaklarından sağlanan İTEP kapsamında 2011 yılında açılan Gıda Teknolojileri alanında proje başvurusu alınmamıştır. İTEP kapsamında Gıda Teknolojileri desteği için proje başvuru kabul süreci 2013 yılında da açık tutulacaktır. Stratejik Amaç 6 Strateji 6.1 Sürdürülebilirlik ve Çevre ostu Teknolojiler Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi ile gıda kayıplarının önlenmesi Eylem 33: epolama ve taşıma teknolojileri konusundaki Ar Ge ve yenilik çalışmalarının özendirilmesi TÜBİTAK GTHB, TGF, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri Gelişme: 14 Haziran 2012 tarihli Gıda sanayicileri ile yapılan toplantıda, 1003 programı kapsamında gerçekleştirilecek Gıda alanındaki çağrılı program konuları tanıtılmış ve bu eyleminin Gıda Üst üzey Önceliklendirme toplantısındaki sıralamada önemli bir yere sahip olduğu vurgulanmıştır. X Eylem 34: Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi konulu yenilik ve ArGe faaliyetlerinin, TGP (Teknoloji Geliştirme Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X T Gelişme: Ekonomi Bakanlığı FİF kaynağından 98/10 sayılı Tebliğ kapsamında kaynak kullandırımı Ağustos 2010 tarihinden itibaren yapılmadığı için TGP desteği adı altında proje desteği sağlanamamaktadır. Eylem 35: Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi konulu ileri teknoloji geliştirme faaliyetlerinin, ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X Gelişme: TTGV özkaynaklarından sağlanan İTEP kapsamında bu alanda proje başvurusu alınmamıştır. İTEP kapsamında Gıda Teknolojileri desteği için proje başvuru kabul süreci 2013 yılında da açık tutulacaktır. 71

77 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 6.2 Birincil hammadde üretiminde doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlayacak teknolojilerin geliştirilmesi Eylem 36: Birincil Hammadde Üretiminde oğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımını Sağlayacak Teknolojilerin Geliştirilmesi faaliyetlerinin ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan İTEP kapsamında 2011 yılında açılan Yenilenebilir Enerji alanında 3 milyon AB doları tutarında bir proje desteklenmiştir. Projeye ilişkin 0,4 milyon AB doları kullandırım yapılmıştır. Son 6 aylık dönemde gerçekleşme miktarı olmamıştır. Eylem 37: Birincil Hammadde Üretiminde oğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımını Sağlayacak Teknolojilerin Geliştirilmesi faaliyetlerinin Çevre ProjeleriTemiz Üretim esteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB X Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri esteğitemiz Üretim (Çevre Teknolojileri ve Enerji Verimlliği) esteği kapsamında 1 Mayıs 31 Ekim 2012 tarihleri arasında altı proje başvurusu olmuş, iki proje için sözleşme imzalanmıştır. evam eden üç projeye ise kullandırım gerçekleşmiştir. Belirtilen bu projelerden bir tanesi birincil hammadde üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanması konusuyla ilgilidir. Strateji 6.3 Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi Eylem 38: Çevre dostu teknolojilerle ilgili yapılan akademik ArGe çalışmalarıyla ilgili Gıda sanayine periyodik bilgilendirme yapılması TOBB İlgili Sektör Meclisleri TÜBİTAK, TGF YÖK, GTHB X Gelişme: YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve ArGe teknik komitesi çalışmaları doğrultusunda, üniversitesanayi işbirliğini iyileştirecek çeşitli eylem maddeleri ile UBTYS ve BT İK Stratejisi ve eylem Planında yer alan üniversitesanayikamu işbirliği mekanizmalarının etkin kullanımının sağlanması hedeflerinde elde edilecek başarının; bu eylemle gıda sanayisinde yapılması öngörülen üreticiaraştırmacı ve destek mekanizması koordinasyonunu da direkt olarak sağlayacağı değerlendirilmektedir. 72

78 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem 39: Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi faaliyetlerinin ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X Gelişme: TTGV özkaynaklarından sağlanan İTEP kapsamında 2011 yılında açılan Gıda Teknolojileri alanında proje başvurusu alınmamıştır. İTEP kapsamında Gıda Teknolojileri desteği için proje başvuru kabul süreci 2013 yılında da açık tutulacaktır. Eylem 40: Gıda paketlemede kullanılan ambalaj malzemelerinin üretimi ve kullanımına yönelik olarak ArGe faaliyetlerinin özendirilmesi TÜBİTAK GTHB, İlgili STK lar X Gelişme: 14 Haziran 2012 tarihli Gıda sanayicileri ile yapılan toplantıda gıda alanındaki çağrılar kapsamında verilecek proje destekleri hakkında bilgilendirme yapılmıştır. Eylem 41: Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi faaliyetlerinin Çevre ProjeleriTemiz Üretim ve Enerji Verimliliği estekleri kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB X Gelişme: TTGV özkaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri esteğitemiz Üretim (Çevre Teknolojileri ve Enerji Verimliliği) esteği kapsamında 1 Mayıs 31 Ekim 2012 tarihleri arasında 6 proje başvurusu olmuş, 2 proje için sözleşme imzalanmıştır. evam eden 3 projeye ise kullandırım gerçekleşmiştir. Bu projelerden 1 i gıda ve yan sanayii ile ilgilidir. Eylem 42: Üretim süreçlerinde yerel düşük karbon teknolojilerini teşvik etmek için İklim ostu Ürün Sertifikasının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı GTHB, TSE X Gelişme: Üretim süreçlerinde yerel düşük karbon teknolojilerini teşvik etmek için İklim ostu Ürün Sertifikasının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması konusunda paydaşlarla görüş alışverişi yapılmaktadır. 73

79 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda ArGe ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 6.4 Gıda sanayinde atıkların ve artıkların geri dönüşümü ile katma değer sağlanması Eylem 43: Gıda sanayi atık ve artıklarının farklı sektörlerde değerlendirilmesi konusundaki ArGe ve yenilik çalışmalarının özendirilmesi TÜBİTAK GTHB, ÇŞB, EPK, ETKB, UGTP, TGF TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X Gelişme: 14 Haziran 2012 tarihli gıda sanayicileri ile yapılan toplantıda gıda alanındaki çağrılar kapsamında verilecek proje destekleri hakkında bilgilendirme yapılmıştır. 74

80 2 Bölüm 2: İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında iğer Gelişmeler UBTYS kapsamında Savunma ve Uzay alanlarının yanı sıra Enerji, Su ve Gıda alanları ivme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlar olarak belirlenmiştir. Bu alanlara yönelik TÜBİTAK tarafından geliştirilen programlar aşağıda sunulmaktadır. TÜBİTAK ın ArGe ve Yenilik estek Mekanizmalarındaki Yenilikler 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Program kapsamında belirlenen öncelikli alanlarda çağrıya çıkılarak Türkiye de yerleşik kuruluşların ArGe nitelikli ve yenilikçi projelerinin harcamalarına uluslararası tanım ve kavramlar çerçevesinde geri ödemesiz (hibe) destek sağlanması amaçlanmıştır. Sağlanacak desteğin teknolojik yeterlilik ve bilgi birikiminin artırılmasında, özgün teknolojilerin geliştirilmesinde ivme kazandırıcı ve yönlendirici bir etken olması hedeflenmektedir. Programda uygulanacak destek oranı, her dönem için sabit olup büyük ölçekli kuruluşlar için %60, KOBİ ler için %75 tir. ArGe ve yenilik kapasitemizin ivme kazanması gereken alanlara (Enerji ve Gıda) yönelik toplam 12 çağrı açılmış olup, program yeni olmasına rağmen 2012 yılı içerisinde bu alana yönelik toplam 265 ön başvuru alınmıştır (Tablo 9). Tablo Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı ArGe ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlara İlişkin Veriler Alt Teknoloji Alanları Kapanmış Çağrı Aktif Çağrı Saysı Ön Haz. Yapılmış Çağrı Ön Başvuru Sayısı Güneş Enerjisi ENERJİ Enerji epolama 3 35 Kömür ve Kömür Teknolojileri 3 27 Enerji Verimliliği GIA Gıda Hijyeni ve Sanitasyonu 2 31 Tohum ve Hayvan Islahı 2 29 Toplam Öncelikli Alanlar ArGe Projeleri estekleme Programı Programın amacı, UBTYS çerçevesinde belirlenecek konularda sonuç odaklı, izlenebilir hedefleri olan, ilgili bilim/teknoloji alanlarının dinamiklerini gözeten yurt içi ArGe projelerini desteklemek; bu projeler arasında eşgüdümü sağlamaktır. Bu destek programı kapsamında küçük, orta, büyük bütçe ve süre ölçeğinde ArGe projeleri % 100 hibe olarak desteklenecektir (özel sektör makineteçhizat alımının % 50 si) yılında başlayan bu program kapsamında 2012 yılı Ekim sonu itibarıyla toplam 5 başlıkta çağrı açılmıştır. Açılan bu çağrılara toplam 635 ön başvuru yapılmıştır. İvme kazanmamız gereken alanlarda açılan çağrılar ve önerilen proje sayıları Tablo 10 da yer almaktadır. 75

81 Tablo Öncelikli Alanlar ArGe Projeleri estekleme Programına İlişkin Veriler BR01 Bor Teknolojileri Çağrı Programı Çağrı Programları Yeni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması Önerilen Proje Sayısı 104 EN01 Enerji Öncelikli Alanı Kömür Teknolojileri Çağrı Programı Kömür Gazlaştırma Teknolojileri 16 Kömür İyileştirme/Hazırlama Teknolojileri 33 Kömür Yakma Teknolojileri 12 G01 Gıda Öncelikli Alanı Tarla Bitkileri Çağrı Programı Enerji Bitkileri 53 Çeşit Islahı ve Yerli Tohumluk Üretiminin Artırılması 109 Toplam 327 Öte yandan, Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini estekleme Programı (1007 Programı) kamu kurumlarının ArGe ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanmasına veya sorunlarının çözümüne ilişkin projeleri desteklemek üzere revize edilmiştir 1. Enerji, Su, Gıda, Savunma ve Uzay alanlarında TÜBİTAK ın yürüttüğü diğer programlar kapsamında ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetleri ile ArGe ve Yenilik destekleri verilmeye devam etmektedir. TTGV estekleri Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı bünyesinde yürütülen çeşitli ArGe estek programları kapsamında ivme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlar da desteklenmektedir. esteklere ilişkin bilgiler Tablo 11 ve Tablo 12 de verilmektedir. Tablo 11. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TTGV Programları estek Verileri (Enerji, Su, Gıda *) Enerji Su Gıda Programlar Teknoloji Geliştirme Projeleri esteği İleri Teknoloji Projeleri esteği Çevre Projeleri esteği esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** *31 Ekim 2012 itibarıyla, ** 2012 sabit fiyatlarıyla; Milyon TL Tablo 12. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TTGV Programları estek Verileri (Savunma, Uzay *) Savunma Programlar esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** Teknoloji Geliştirme Projeleri esteği Uzay esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** İleri Teknoloji Projeleri esteği 1 5 * 31 Ekim 2012 itibarıyla, ** 2012 sabit fiyatlarıyla; Milyon TL ,1003 ve 1007 programları kapsamında ayrıntılı bilgiler 1 başlığı altında verilmektedir. 76

82 TÜBİTAK Ulusal Savunma ve Güvenlik Teknolojileri Araştırma Projeleri estekleme Programı (TÜBİTAKSAVTAG) TÜBİTAK Savunma ve Güvenlik Teknolojileri Araştırma estek Grubu (SAVTAG) bünyesinde desteklenen projelerin öncelikli ihtiyaç alanlarına göre sistematik ve etkin olarak belirlenmesi, değerlendirme sürelerinin kısaltılması ve proje geliştirme süreçlerinin iyileştirilmesi amacıyla TÜBİTAK 1007 Programı nda çağrılı sistem yapısını esas alan köklü bir revizyon gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda ilgili yönetmelik 31 Mayıs 2012 tarihinde Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. TÜBİTAK 1007 Programı yönetmeliğinin alt mevzuat revizyonu da tamamlanmış ve TÜBİTAK Bilim Kurulu tarafından 7 Temmuz 2012 tarihinde kabul edilmiştir. Büyük bütçeli projelerin başlatılmasından önce fizibilite, kavram ispatı gibi daha küçük çalışmalarla proje yapılabilirliğinin ve risklerin önceden belirlenebilmesi amacıyla yeni bir Esas hazırlanarak 1007 Programı mevzuatına dahil edilmiştir. SAVTAG ın kurulduğu 8 Ocak 2006 tarihinden 31 Ekim 2012 tarihine kadar, Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarlığı ndan 56, Savunma Sanayi Müsteşarlığı ndan 27 ve Başbakanlık tan 2 proje olmak üzere, toplam 85 proje önerilmiştir. Önerilen 85 projenin toplam bütçesi 1,3 milyar TL dir yılının ikinci yarısında, TÜBİTAK 1007 projelerinde çağrılı sisteme geçilmiştir Temmuz ayından 31 Ekim 2012 tarihine kadar geçen sürede, 4 çağrıya çıkılmış olup, yıl sonuna kadar 6 çağrıya çıkılması hedeflenmektedir. Önerilen projelerden 52 sinin sözleşmesi, TÜBİTAK, MSB Müsteşarlığı, SSM, Başbakanlık ve proje yürütücüsü kurum/kuruluşların yetkilileri tarafından imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Bu projelerden 30 u sonuçlanmış, 2 si izleme sürecinde iken iptal edilmiş, 25 i ise reddedilmiş veya Müşteri Kurum tarafından geri çekilmiştir. 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla 20 proje yürürlükte olup toplam bütçesi, 409 milyon TL dir. Kalan 8 projeden; 1 i sözleşme hazırlıkları, 3 ü revizyon aşamasında olup, 2 sinin ise panel çalışmaları devam etmektedir. 2 proje ise mevcut bütçesel imkanlar çerçevesinde bekletilmektedir. Program kapsamında, 2006 yılında 21 proje, 2007 yılında 14 proje, 2008 yılında 6 proje, 2009 yılında 6, 2010 yılında 1, 2011 yılında 1, ve 2012 yılında 3 olmak üzere toplam 52 projenin sözleşmeleri imzalanmıştır. 30 Nisan 2012 ve 31 Ekim 2012 tarihi itibarı ile önerilen ve desteklenen proje sayı ve bütçe değerleri Tablo 13 ve Tablo 14 te gösterilmektedir. Tablo 13. SAVTAG a Önerilen ve esteklenen Proje Sayıları ve Bütçelerinin ağılımı 30 Nisan 2012 itibarıyla 31 Ekim 2012 itibarıyla 2012 sonu (Tahmini) Sayı Bütçe (Milyon TL) Sayı Bütçe (Milyon TL) Sayı Bütçe (Milyon TL) Önerilen Projeler eğerlendirilen Projeler Yürürlükte Olan Projeler Sözleşmesi Hazırlanmakta Olan Projeler Revizyondaki Projeler Paneli Yapılacak Projeler Bekleyen Projeler Sonuçlanan Projeler İptal Edilen Projeler Reddedilen/Geri Çekilen Projeler Tablo 13 te yer alan 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla yürürlükteki 20 proje, alt projeleriyle birlikte 28 projeden oluşmakta olup, bu projelerde sayısal dağılım olarak üniversitelerin payı %18, özel sektörün payı %46 ve TÜBİTAK enstitülerinin payı %36 dır Söz konusu projelerin bütçe olarak dağılımında üniversitelerin payı %19, özel sanayinin payı %49 ve TÜBİTAK enstitülerinin payı %32 dir. Program kapsamında desteklenmiş olan 52 projenin (608 milyon TL), 5 i (258 milyon TL) uzay alanı, kalan 47 si (350 milyon TL) ise savunma alanı ile ilişkilidir. Uzay alanında desteklenen projelerin bütçesi, toplam desteklenen projelerin bütçesi içerisinde %42 lik bir oran oluşturmaktadır. 77

83 Tablo 14. SAVTAG Projelerinin urumu (01 Ocak Ekim 2012) Üniversite Özel Sektör Enstitü Proje Sayısı Toplamı Ana Prj. Alt Prj. Sayı Bütçe (Milyon TL) Top. % Top. % Ana Prj. Alt Prj. Sayı Top. Bütçe (Milyon TL) % Top. % Ana Prj. Alt Prj. Sayı Bütçe (Milyon TL) Top. % Top. % Toplam Bütçe (Milyon TL) Önerilen Projeler (1) Yürürlükte Olan Projeler (2) Sözleşme Aşamasında Olan Projeler (3) Revizyonda Olan Projeler (4) Paneli Yapılacak Projeler (5) Bekleyen Projeler Reddedilen/ Geri Çekilen Projeler (6) (7) İptal Edilen Projeler Sonuçlanan Projeler (8) (1) Önerilen proje sayısı 85 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 135 olmaktadır. (2) Yürürlükte olan proje sayısı 20 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 28 olmaktadır. (3) Sözleşmesi TÜBİTAK MAES'te olan proje sayısı 1 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 2 olmaktadır. (4) Revizyonda olan proje sayısı 3 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 6 olmaktadır. (5) Paneli yapılacak proje sayısı 2 olup bu 2 projenin alt projeleri yoktur. (6) Bekleyen proje sayısı 2 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 5 olmaktadır. (7) Reddedilen/Geri Çekilen proje sayısı 25 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 47 olmaktadır. (8) Sonuçlanan proje sayısı 30 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 43 olmaktadır. 78

84 Stratejik Amaç 3: Tabandan Yukarı Yaklaşımlar 3 Bölüm 1: UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç 3. Amaç 3.1. Tabandan Yukarı Yaklaşımlar 1 Tabandan yukarı yaklaşımların desteklenmesine yönelik mevcut desteklerin iyileştirilmesi isiplinlerarası alanlarda bilimsel boşlukları doldurmak üzere evrensel boyutta katkı yapacak araştırmaların teşvik edilmesi Eylem: Aşı ile önlenebilir hastalıklarda ArGe çalışmalarının desteklenmesi ve ülkemize özgü etken profiline göre aşı politikalarına yön verilmesinin sağlanması Sağlık Bakanlığı Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri Gelişme: Sağlık Bakanlığı destekli TÜBİTAK KAMAG Projeleri için Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü uhdesinde ihtiyaç analizi yapılmıştır. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ne yönelik aşı ve serum üretimi çalışmalarına ağırlık verilmesine karar verilmiş ve TÜBİTAK ile odak grup toplantısı yapılmıştır. Sağlık Bakanlığı Stratejik Eylem Planı ( ) na Ülkemizde aşı üretimini teşvik etmek, en az iki antijenin tüm safhalarıyla ülkemizde üretilmesini sağlamak (BHKBYAşı) amacının konulması önerilmiştir. Bağışıklama anışma Kurulu Toplantısı yapılmıştır Sanayicilerin ihtiyaçlarına cevap verecek temel ve uygulamalı araştırma projelerinin teşvik edilmesi Eylem: Sanayi işletmelerinin sektörel ArGe ihtiyaçlarının dönemsel olarak belirlenmesi, ilan edilmesi ve araştırmacıların çalıştıkları konuların da sanayiciler tarafından görülebilmesini sağlayacak bir bilgi sisteminin kurulması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TÜBİTAK, TOBB, TTGV, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Gelişme: 1 Mayıs 31 Ekim 2012 tarihleri arasında Web Portalı BSTB sistemiyle entegre edilmiş ve Teknogirişim Sermayesi esteği kapsamında yaklaşık başvuru web ortamında alınmıştır. 1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji(ler) altında 2012 yılına yönelik uygun bulunan bir eylem bulunmamaktadır: Öncül araştırmalara yönelik destek programlarında, araştırma yetkinliği konusunda uluslararası üne sahip yurtdışındaki Türk ve uluslararası bilim insanlarının Türkiye ye çekilebilmesine yönelik proaktif yaklaşım ve mekanizmaların geliştirilmesi Öncül araştırmalara yönelik ArGe ve altyapı desteklerinin kurumlararası eşgüdümün içerisinde geliştirilmesi 79

85 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Yeni bor ürünlerinin ve yeni kullanım alanlarının araştırılarak dünya bor pazarının büyütülmesi (Mevcut ve yeni ürün üretimi sonucunda oluşan atıkların çevre etkilerini en aza indirerek atıkların yeniden ekonomiye kazandırılması için ArGe çalışmalarına devam edilmesi) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETİ Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü) TÜBİTAK, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme: Metal Borhidrürlerin Sentezlenmesi ve Hidrojen Çevriminde Kullanımı: Laboratuvar ölçekli deneysel çalışmalarda metal bor hidrürler (NaBH4, LiBH4 ve KBH4) mekanokimyasal metodla üretilmiştir. Üretilen ürünlerin saflaştırılması yapılmıştır. Ayrıca, metal borhidrürlerden hidrojen geri kazanımı için katalizör geliştirilmiştir. Laboratuvar ölçeğindeki çalışmalar tamamlanmıştır. Bor ve Bor Bileşikleri ile Yapılandırılmış Antifouling Nanoteknolojik Kaplama Uygulamaları (Nano Kompozit BorNKB Projesi): Bor ile yapılandırılmış nanoparçacık katkılı nanokompozit filmlerin en önemli özelliği filmden herhangi bir madde salınımı olmaması ve bu nedenle çevreci olmasıdır. Bu proje ile bor ve bor bileşikleri ile yapılandırılmış yeni nanoteknolojik kaplamaların geliştirilmesi ve bu kaplamaların morfolojik, kimyasal ve fiziksel özelliklerinden yararlanarak çevreci yaklaşımlarla yeni bor kullanım alanlarının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Geliştirilen ürün ticari olarak üretilmeye başlanmıştır. Çalışmalar sonucunda, bor ile yapılandırılmış kaplama formülasyonlarının yüzeylere su ve yağ iticiliğin yanında, mantar ve küf oluşumuna karşı direnç artışı özelliği kazandırdığı bu sayede yüzeyin kirlenmesinin zorlaştığı, temizlenmesinin ise kolaylaştığı tespit edilmiştir. Proje tamamlanmış olup bor ürünleri için yeni kullanım alanı oluşturulmuştur. Bor İle Yapılandırılmış Beton, Asfalt Yüzeyler için Nanokaplama Uygulamaları: İnce film nanokaplamalarla beton, asfalt ve çimento esaslı tüm yüzeylerin nanoboyuttaki bor metalinin üstün fonksiyonel özellikleri ile korunması hedeflenmektedir. Nanokompozit tasarım ve sentez çalışmalarına paralel olarak yüzey kaplama uygulamaları ve kaplanmış yüzeyler üzerinde test çalışmaları ve performansları ile ilgili deneysel çalışmalar kapsamında, toplam 21 formülasyon çalışılmış ve geliştirilen nanokompozitlerle yüzey testleri yapılarak olumlu sonuçlar alınmıştır. Proje tamamlanmış olup bor ürünleri için yeni kullanım alanı oluşturulmuştur. Kırka Bor Atıklarında Hafif Agrega Üretimi ve Karakterizasyonu: Bu proje ile; Kırka bor atıklarından farklı kullanım ve amaçlar için hafif agrega üretimi ve karakterizasyonu amaçlanmış olup, ayrıca Kırka bor atıklarının katkı değil ana hammadde olarak kullanılabileceği reçeteler elde edilmesi, Büyük oranda kapalı gözenekli, düşük yoğunluklu, mukavim, hafif agregalar üretilmesi, Üretim sırasında minimum enerji tüketimi ile düşük maliyetli ancak, yüksek ısı ve ses yalıtımı yapabilen gözenekli yapıların oluşturulması böylece, yüksek miktarda atık kullanımı sağlanarak atık sorununa yeni çözüm önerileri geliştirilmesi ve sorunlara çevreci çözümler sunulması hedeflenmiştir. Elde edilen ürünlerin mineralojik ve mikro yapı analiz çalışmaları ve bu ürünlerin piyasada bulunan benzer özelliklere sahip örnekler ile teknik olarak karşılaştırma çalışmaları yapılmıştır. Bor atıklarının hafif agrega üretiminde kullanımı gerçekleştirilmiştir. Proje tamamlanmış olup, bor atıklarının hafif agrega üretiminde kullanılabilirliği tespit edilmiştir. Katı Faz Reaksiyonu ile Pilot Ölçekli Yüksek Enerji Çarpımlı Reaktör İmalatı ve Susuz Çinko Borat, Metal Bor Hidrür ve Metal Borür Gibi Bileşiklerinin Sentezinin Gerçekleştirilmesi: Bu projede; pilot ölçekli yüksek enerji çarpımlıeli reaktörlerin tasarlanması, imalatının yapılması ve Susuz Çinkoborat, Metal Borhidrür, Metal Borür, Magnezyum diborür bileşiklerinin sentezlenmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda gerekli kimyasal malzeme ve bilgisayar programının temini gerçekleştirilmiştir. 80

86 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında 3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Çevre dostu inşaat süreçlerinin ve yöntemlerinin geliştirilmesi için çalışmaların yapılması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Belediyeler, İl Özel İdareleri, Üniversiteler ve Meslek Odaları Gelişme: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kamu binalarına yönelik yürütülen çalışmalar aşağıda özetlenmektedir: Proje çalışmaları devam eden kamu binalarında aktif ve pasif sistemlerle enerji verimliliğinin sağlanması, Yapının tüm alanlarında en verimli doğal ışığın mekânlarda kullanılması, Bina Otomasyon Sisteminin oluşturulması, İnşaatın yapılacağı alanda bulunan yerel doğal malzemelerin kullanımı, Etkili yalıtım sistemleri ile enerji tasarrufunun sağlanması, ses ve ısı yalıtımının oluşturulması, ısıtma soğutma maliyetlerinin ve karbondioksit salınımının azaltılması, Yağmur suyunun depolanması ve kullanılması, Gri su sisteminin kullanılması, Az su tüketen bitki ve ağaçlar ile peyzaj yapılması, Uçucu organik bileşik değeri düşük yapı malzemelerinin seçilmesi, Güneş enerjisinin kullanıldığı sistemler (özellikle yurt binalarında sıcak su ihtiyacı), Harekete duyarlı aydınlatma ve batarya sistemlerinin seçilmesi, Özelliği olan prestijli binalarda kendi elektriğini üreten sistemlerin kurulması (kojenarasyon, fotovoltaik panel, Head pumpısı pompası sistemleri), Asansör sisteminde enerji tasarruflu günümüz teknolojisinin kullanılması. Amaç 3.2. Yeni gelişmekte olan teknolojilere temel oluşturacak araştırmaların desteklenmesi Akademik yetkinliği yüksek olan Türkiye'deki yerleşik araştırmacıların bilimin sınırındaki olan öncül araştırmalarının desteklenmesi Eylem: Bilimin sınırında, bilgilerimizi değiştirme potansiyeli olan, alışılagelen araştırma teknik ve yöntemlerinin dışında unsurlar içeren araştırmalar için yeni bir destek mekanizmasının belirlenmesi TÜBİTAK TÜBİTAK, TÜBİTAK Enstitüleri, Kalkınma Bakanlığı Gelişme: 1037İbni Sina İleri Bilimsel ve Teknolojik Araştırmaları estekleme Programı için Başvuru Formu ve Proje eğerlendirme Formu taslağı hazırlanmış olup, güncelleme çalışmaları devam etmektedir. 81

87 3 Bölüm 2: Tabandan Yukarı Yaklaşımlar Kapsamında Türkiye de iğer Gelişmeler A. TÜBİTAK Akademik ArGe estekleri TÜBİTAK Araştırma Projeleri estekleme Programları Başkanlığı (AREB) programları kapsamında evrensel gelişmeler ve ülke öncelikleri doğrultusunda, bilgi ve teknolojinin üretilerek, sonuçların hizmet ve/veya ürüne dönüştürülmesi yoluyla topluma kazandırılması için ArGe faaliyetlerini yürüten bilim insanlarımız desteklenmektedir. TÜBİTAK AREB tarafından yürütülen estek Programları: Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini estekleme Programı (1001 Programı), Öncelikli Alanlar ArGe Projelerini estekleme Programı (1003 Programı), Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı (3501 Programı), Hızlı estek Programı (1002 Programı), Evrensel Araştırmacı Programı (EVRENA1010 Programı), Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı (UBAP1011 Programı), Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformları Kurma Girişimi Projeleri (İŞBAP1301 Programı), İl Yenilik Platformları Projelerini estekleme Programı, Uluslararası Projeleri estekleme Programları ( Programları) Patent Başvurusu Teşvik ve estekleme Programı (1008 Programı) estek programlarına ilişkin veriler Tablo 15 te, kamu projeleri hariç olmak üzere 2012 yılında önerilen ve destek kararı verilen projelerin üniversitelere göre dağılımı Tablo 16 da yer almaktadır. Tablo 15. TÜBİTAK Araştırma estek Programları Başkanlığı na İlişkin Veriler Ekim * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Milyon TL)** esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)** ,3 3,6 3,9 4,8 5,6 6,3 4,6 4,7 3, * 2012 yıl sonu öngörüsü **2012 sabit fiyatlarıyla 82

88 estek programları kapsamında 2000 yılında 946, 2005 yılında ve 2011 yılında ise proje önerisi gelmiştir. Yine 2000 yılında 335, 2005 yılında ve 2011 yılında ise proje desteklenmiştir yılında destek programları kapsamında 180 milyon TL harcama yapılmıştır Ekim sonu itibarıyla ise proje başvurusu yapılmış olup bunlardan 801 i desteklenmiştir Ekim sonu itibarıyla 2502 proje devam etmekte olup, bu projelere 122 milyon TL aktarılmıştır. Tablo Yılında Önerilen ve estek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı* (Kamu Projeleri Hariç) Üniversite Önerilen Proje Sayısı estek Kararı Verilen Proje Sayısı estek Kararı Verilen Projelerin estek Bütçesi (TL) Orta oğu Teknik Ü Ege Ü Bilkent Ü İstanbul Teknik Ü Boğaziçi Ü Sabancı Ü Ankara Ü Koç Ü Hacettepe Ü S. emirel Ü okuz Eylül Ü Akdeniz Ü Gebze Yük. Tekn. Ens İstanbul Ü Yıldız Teknik Ü Selçuk Ü İzmir Yük. Tekn. Ens Gazi Ü Erciyes Ü Çukurova Ü Ç. Onsekiz Mart Ü Adnan Menderes Ü Karadeniz Teknik Ü Ondokuz Mayıs Ü TOBB Eko. ve Tekn. Ü Atatürk Ü Osmangazi Ü Namık Kemal Ü A. İzzet Baysal Ü Uludağ Ü Fırat Ü Anadolu Ü K.Maraş S. İmam Ü

89 Tablo Yılında Önerilen ve estek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı* (Kamu Projeleri Hariç) (evam I) Üniversite Önerilen Proje Sayısı estek Kararı Verilen Proje Sayısı estek Kararı Verilen Projelerin estek Bütçesi (TL) Gaziosmanpaşa Ü Kocaeli Ü Atılım Ü Marmara Ü Fatih Ü Harran Ü Niğde Ü Celal Bayar Ü İnönü Ü K.Oğlu Mehmet Bey Ü Nevşehir Ü Gaziantep Ü üzce Ü Yeditepe Ü Cumhuriyet Ü Pamukkale Ü Bülent Ecevit Ü Uluslararası Antalya Ü Mustafa Kemal Ü Özyeğin Ü Aksaray Ü Trakya Ü Kafkas Ü Tunceli Ü Ordu Ü Bezmialem Ü oğuş Ü Konya Necmettin Erbakan Ü Maltepe Ü Yüzüncü Yıl Ü Çankırı Karatekin Ü İstanbul Bilgi Ü Beykent Ü Bilecik Şeyh Edebali Ü Bingöl Ü Bursa Orhangazi Ü Bursa Teknik Ü

90 Tablo Yılında Önerilen ve estek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı* (Kamu Projeleri Hariç) (evam II) Üniversite Önerilen Proje Sayısı estek Kararı Verilen Proje Sayısı estek Kararı Verilen Projelerin estek Bütçesi (TL) Canik Başarı Ü Çağ Ü Akdeniz Ü Erzincan Ü Erzurum Teknik Ü Fatih Sultan Mehmet Ü Galatasaray Ü Gata Gediz Ü Hitit Ü Iğdır Ü İstanbul Gelişim Ü İstanbul Kemerburgaz Ü İstanbul Kültür Ü İzmir Ü İzmir Katip Çelebi Ü Kastamonu Ü Kırklareli Ü KTO Karatay Ü M.Sinan Güz. San. Ü Melikşah Ü Mevlana Ü Muş Alparslan Ü Nuh Hacı Yazgan Ü Okan Ü Osm. Korkut Ata Ü Süleyman Şah Ü Şifa Ü TE Ü Toros Ü Üsküdar Ü Yeni Yüzyıl Ü TOPLAM iğer Kuruluşlar GENEL TOPLAM * 31 Ekim 2012 itibarıyla 85

91 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini estekleme Programı Yıllar itibarıyla 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini estekleme Programı na ait veriler Tablo 17 de yer almaktadır. Tablo Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini estekleme Programı Verileri Ekim * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Milyon TL)** esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)** ,3 1,9 2,1 3,7 4,1 3,8 3,5 2,4 3,1 3, * 2012 yıl sonu öngörüsü ** 2012 sabit fiyatlarıyla 2005 yılında TÜBİTAK 1001 Programı na 2.988, 2011 yılında ise başvuru yapılmıştır. Program kapsamında, 2005 yılında 864, 2011 yılında ise 594 proje desteklenmiştir yılları arasında desteklenen projelerde toplam araştırmacı ve bursiyer yer almıştır yılında Ekim sonu itibarıyla öneri yapılmış, bu önerilerden 352 si desteklenmiştir. Ekim sonu itibarıyla proje devam etmekte olup, bu projelere 82 milyon TL aktarılmıştır Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı (Kariyer Programı) Yıllar itibarıyla 3501 Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı na ait veriler Tablo 18 de yer almaktadır. Tablo Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı Verileri Ekim * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** evam Eden Proje Sayısı

92 Tablo Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı Verileri evam Ekim * Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Milyon TL)** esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)** ,8 0,6 0 0,3 0,2 0 0,2 0,6 0, * 2012 yıl sonu öngörüsü ** 2012 sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK 3501 Programı kapsamında 2011 yılı sonuna kadar toplam proje başvurusu yapılmış, 669 proje desteklenmiştir yılında ise Ekim sonu itibarıyla 558 başvuru yapılmış, 82 başvuru desteklenmiştir. Ekim sonu itibarıyla 231 proje devam etmekte olup, projelere 11 milyon TL aktarılmıştır Hızlı estek Programı Üniversiteler, araştırma hastaneleri ve araştırma enstitülerinde yürütülecek acil, kısa süreli, küçük bütçeli araştırma ve geliştirme projelerine destek sağlamaktır. Yıllar itibarıyla 1002 Hızlı estek Programı na ait veriler Tablo 19 da yer almaktadır. Tablo Hızlı estek Programı Verileri Ekim * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Milyon TL)* esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)** , ,1 0,1 0,2 0,2 0,1 0,2 0,05 0,04 0, , * 2012 yıl sonu öngörüsü ** 2012 sabit fiyatlarıyla 87

93 TÜBİTAK 1002 Programı kapsamında yıllarında toplam öneri yapılmış, proje desteklenmiştir yılında Ekim sonu itibarıyla 886 proje önerisi yapılmış, 255 proje desteklenmiştir. Ekim sonu itibarıyla 418 proje devam etmekte olup, projelere yaklaşık 6 milyon TL aktarılmıştır Evrensel Araştırmacı (EVRENA) Programı Projenin vazgeçilemez önemli bir bölümünün gerçekleştirilmesi için ülkemizdeki araştırmacıların yetkinliğinin sınırlı ve yetersiz kaldığı konularda, yurt dışında çalışmakta olan bilim insanlarının projeye araştırmacı olarak katılımına imkân sağlamak, araştırmacılarımızın TÜBİTAK destekleriyle yürüttüğü sözü geçen projelerin uluslararası boyutlarını zenginleştirerek sonuçlanmasını temin etmektir. Yıllar itibarıyla 1010 Evrensel Araştırmacı (EVRENA) Programı na ait veriler Tablo 20 de yer almaktadır. Tablo Evrensel Araştırmacı (EVRENA) Programı Verileri Ekim * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** 0 2,9 1,4 3,1 0,9 1,9 1,7 evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Milyon TL)** esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)** , , ,9 1,2 2,2 1,9 1,4 2,5 * 2012 yıl sonu öngörüsü ** 2012 sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK 1010 Programı kapsamında 2011 yılında 34 proje önerilmiş, 4 proje desteklenmiştir Ekim sonu itibarıyla ise 46 proje önerisi yapılmış, 7 proje desteklenmiştir Ekim sonu itibarıyla 20 proje devam etmektedir. B. Özel Sektöre Yönelik TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estekleri TÜBİTAK bünyesinde, Teknoloji ve Yenilik estek Programları Başkanlığı (TEYEB) çerçevesinde, ülkemizde yerleşik işletmelerin ArGe faaliyetlerinin proje esaslı olarak desteklenmesi yürütülmektedir. TÜBİTAK TEYEB tarafından yürütülen özel sektöre yönelik ArGe ve Yenilik estek Programları: 1501 Sanayi ArGe Projeleri estekleme Programı 1505 Üniversite Sanayi İşbirliği estek Programı 1507 KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı 1509 Uluslararası Sanayi ArGe Projeleri estekleme Programı 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı 1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı 88

94 estek programlarına ilişkin veriler Tablo 21 de yer almaktadır. Tablo 21. TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estek Programlarına İlişkin Veriler Ekim * Proje Başvuru sayısı Firma Sayısı Yeni Firma Sayısı estek Kararı Verilen Proje Sayısı Sonuçlanan Proje Sayısı esteklenen Projeler Kapsamında Gerçekleşen Harcama Tutarı ** estek Kapsamına Alınan Harcama Tutarı (Oluşturulan ArGe Hacmi) ** Ödenen estek Tutarı ** * 2012 yıl sonu öngörüsü ** 2012 sabit fiyatlarıyla, Milyon TL 31 Ekim 2012 itibarıyla, Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estek Programları kapsamında proje desteklenmekte olup, 629 proje önerisinin değerlendirme süreci devam etmektedir. Ocak Ekim 2012 döneminde ise, destek programlarına proje başvurusu yapılmış ve desteklenen projelere TÜBİTAK kaynaklarından toplam 167 milyon TL ödenmiştir Sanayi ArGe Projeleri estekleme Programı Ülkemiz sanayiine kurumsal araştırma ve teknoloji geliştirme yeteneği kazandırarak evrensel teknolojiye katkı sağlar hale getirmek için, Türkiye de yerleşik katma değer yaratan kuruluşların ArGe nitelikli ve yenilikçi proje harcamalarına uluslararası tanım ve kavramlar çerçevesinde geri ödemesiz (hibe) olarak destek sağlamaktır Sanayi ArGe Projeleri estekleme Programı ile yeni bir ürün üretilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi konularında yürütülen ArGe nitelikli projeler desteklenmektedir. Yıllar itibarıyla 1501 Sanayi ArGe Projeleri estekleme Programı kapsamında yapılan proje başvuruları desteklenen proje sayıları ve destek tutarları ise Tablo 22 de sunulmaktadır. Tablo Sanayi ArGe Projeleri estekleme Program Verileri Ekim * Toplam** Proje Başvuru Sayısı Firma Sayısı Yeni Firma Sayısı Karar Verilen Proje Sayısı (Yıl İçerisinde) estek Kararı Verilen

95 Tablo Sanayi ArGe Projeleri estekleme Program Verileri evam Ekim * Toplam** esteklenmeyen Sonuçlanan Proje Sayısı Ödenen estek Tutarı*** * 2012 yıl sonu öngörüsü ** 31 Ekim 2012 itibarıyla birikimli toplam, cari fiyatlarla *** 2012 sabit fiyatlarıyla, Milyon TL 31 Ekim 2012 dönemi itibarıyla, 1501 Sanayi ArGe Projeleri estekleme Programı kapsamında proje desteklenmekte olup, 246 proje önerisinin değerlendirme süreci devam etmektedir. Program kapsamında desteklenen projelere Ekim 2012 yılları arasında cari fiyatlarla toplam milyon TL hibe destek sağlanmıştır Üniversite Sanayi İşbirliği estek Programına dair detaylı bilgi Y4 stratejik amacı altında verilmiştir KOBİ ArGe Başlangıç estek Programına dair detaylı bilgi Y4 stratejik amacı altında verilmiştir Uluslararası Sanayi ArGe Projeleri estekleme Programına dair detaylı bilgi Y6 stratejik amacı altında verilmiştir Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programına dair detaylı bilgi Y2 stratejik amacı altında verilmiştir. C. Tabandan Yukarı Yaklaşım ile Yürütülen iğer estek Mekanizmaları Teknoloji Geliştirme Projeleri (TGP) esteği UBTYS kapsamında "İhtiyaçodaklı alanlarda ArGe ve yenilik kapasitesinin ivmelenmesi" başlıklı Stratejik Amaç çerçevesinde, Para Kredi ve Koordinasyon Kurulu nun 98/10 sayılı Araştırma Geliştirme Yardımına İlişkin Tebliğ i kapsamında 1995 yılından itibaren FİF kaynağından sanayi ve yazılım kuruluşlarının ArGe projeleri Teknoloji Geliştirme Projeleri (TGP) Programı altında desteklenmektedir. TGP Programı ile ilgili bilgiler Tablo 23 te verilmektedir yılı Ağustos ayından bu yana FİF kaynağından fon aktarımında devam eden duraklama nedeniyle, TGP kapsamında proje desteği mümkün olamamaktadır. evam eden projelerin kullandırımları ise TTGV özkaynaklarından karşılanmaktadır. Ekonomi Bakanlığı ile üzerinde çalışılan ÜrGe ve Ticarileştirmeye Yönelik yeni destek modeline ilişkin Tebliğin yürürlüğe girmesi durumunda UBTYS kapsamındaki öncelikli alanlardaki yenilikçi ve rekabetçi projelerin desteklenmesi mümkün olabilecektir. Tablo 23. TTGV ArGe estekleri Kapsamında Teknoloji Geliştirme Projeleri (TGP) esteği Yıl Proje Başvuru Sayısı esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi* İYFS** , , , , , , , , ,

96 Yıl Proje Başvuru Sayısı esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi* İYFS** , , *** * TTGV estek Sözleşmesi Tutarı Milyon TL, 2012 sabit fiyatlarıyla ** İYFS: esteklerden ilgili yılda ilk defa yararlanan firma sayısı *** 31 Ekim 2012 itibarıyla Bilimsel Araştırma Projeleri esteği Bilimsel Araştırma Projeleri esteği kapsamında üniversitelere kamu kaynaklarından 2003 yılında 87 Milyon TL aktarılmışken 2012 yılında bu rakam 586 milyon TL ye yükselmiştir. iğer estek Programlarına İlişkin Bilgiler KOBİ lerin kendi belirledikleri konulara yönelik destek sağlayan KOSGEB ArGe, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama estek Programı kapsamında projelere destek sağlamaktadır. estek miktarlarına ilişkin bilgiler Y4 stratejik amacı altında detaylandırılmıştır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sağlanan SANTEZ ve Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri desteği ile sanayicinin ihtiyaçları doğrultusundaki ArGe ve yenilik projeleri desteklenmektedir. Bunlara ilişkin gelişmeler Y3 bölümünde detaylandırılmıştır. Bakanlığın sunduğu bir diğer destek mekanizması olan Teknogirişim Sermayesi esteği ile de benzer şekilde meraka dayalı araştırmalar desteklenmektedir. Bu programa ilişkin detaylar Y2 stratejik amacı altında verilmektedir. TÜBİTAK BİEB tarafından sağlanan Üniversite Öğrencileri Yurt İçi/ışı Araştırma Projeleri estekleme Programı (2233) ve Konuk Bilim İnsanı estekleme Programı kapsamında da araştırmacıların kendi belirledikleri konularda çalışmaları için ek destek sağlanmaktadır. Bu programlar hakkındaki detaylı bilgi sırasıyla Y1 ve Y6 stratejik amaçları altında verilmektedir. TÜBİTAK tarafından desteklenen İkili Anlaşmalar Kapsamındaki Projeler de benzer şekilde araştırmacıların kendi belirledikleri alanlarda çalışmalarına olanak sağlamaktadır. İlgili gelişmeler Y6 stratejik amacı altında raporlanmıştır. Uluslararası destek programları kapsamında Türkiye deki yerleşik araştırmacıların yararlanabildiği 7.ÇP Kapasiteler Özel Programı, Araştırma Potansiyeli Programı, 7.ÇP KOBİ Yararına Araştırmalar, 7.ÇP Marie Curie Burs Programı, 7.ÇP Fikirler Özel Programı (ERC), EUREKA ve COST Programı da meraka dayalı araştırmalara destek sağlamaktadır ve bu programlara ilişkin bilgiler Y6 stratejik amacı altında verilmektedir. Bu destek mekanizmalarına ek olarak Kalkınma Bakanlığı tarafından sağlanan Araştırma Altyapı destekleri ise hem tabandan yukarı yürütülen araştırmalar için hem de öncül araştırmalar için gerekli altyapılar oluşturulmaktadır. Bu destek türüne ilişkin bilgiler Y5 stratejik amacı başlığında detaylandırılmıştır. 91

97 Stratejik Amaç Y1BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Y1 Bölüm 1a: UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç Y1. Amaç Y1.1. Y1.1.1 BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi 1 BT İK sayısının artırılması ve sektörel dağılımın iyileştirilmesi 2 Gençlerin ArGe alanlarına yönlendirilmesi Eylem: Temel ve orta öğretimde bilim kültürünün geliştirilmesine yönelik bilim fuarlarının düzenlenmesi TÜBİTAK MEB Gelişme: Bilim fuarlarının düzenlenme şekli ve sürecine ilişkin yurt içi ve yurtdışında süregelen çalışmalar araştırılmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı ile toplantı yapılmış ve Bilim Fuarları düzenlenmesine yönelik çalışma takvimi oluşturulmuştur yılı için yapılacak pilot çalışmaya dahil edilecek okul belirlenmiştir. Konuyla ilgili olarak danışmanlar atanmış ve sürecin işleyişini belirlemek üzere toplantılar yapılmıştır. Öğrenci, öğretmen, okul müdürü ve veliler için Bilim Fuarı El Kitapçıkları hazırlanmıştır. Bilim Fuarları nın tanıtımında kullanılacak logo, afiş tasarımı ve kısa film hazırlanmasına dair piyasa araştırması yapılarak bir firma ile anlaşılmış, tasarım süreci başlamıştır EğitimÖğretim yılı için 4006 kodunda açılacak çağrının belgeleri hazırlanmıştır. Eylem: Bilim toplum faaliyetleri aracılığıyla gençlerin uzay alanına yönlendirilmesi TÜBİTAK Ulusal Gözlem Evi (TUG) TÜBİTAK Enstitüleri, MEB, Üniversiteler Sürekli Gelişme: Haftada bir, Perşembe akşamları düzenli olarak halk günleri ve randevu usulü okul ziyaretleri ile etkinlikler devam ettirilmektedir. 1 Bu stratejik amaç altındaki stratejiler Ulusal Bilim, Teknoloji İnsan Kaynağı Strateji ve Eylem Planı kapsamında ele alınmakta olup, buradaki eylemler ek olarak Kurumlardan bildirilmiş eylemlerdir. Ulusal Bilim, Teknoloji İnsan Kaynağı Strateji ve Eylem Planı belgesine adresinden erişmek mümkündür eylem planında Y1.1.2 ve Y1.1.4 stratejik amaçları kapsamında yürütülecek bir eylem bulunmamaktadır. 92

98 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, destekleyecek ve teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin 2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde kurulmasına yönelik yerel yönetimlerle işbirliği halinde çalışmaların gerçekleştirilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK Yerel Yönetimler, MEB, Sanayi ve/veya Ticaret Odaları, Üniversiteler Gelişme: TÜBİTAK tarafından desteklenmekte olan Konya da Bilim Merkezi Kurulması Projesi devam etmektedir. Söz konusu bilim merkezinde yer alacak sergilerin şematik tasarımları tamamlanmış ve üretim ihalesine çıkılabilmesi için gerekli hazırlıklar tamamlanmıştır. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ile 16 Mayıs 2012 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol; 3 Eylül 2012 tarihinde ise Kocaeli nde Bilim Merkezi Kurulmasına air Proje Sözleşmesi imzalanmıştır. Bilim merkezinin sergilerinin tedariğiyle ilgili çalışmalar devam etmektedir. TÜBİTAK ın 4003 kodlu Bilim Merkezi Kurulması estek Programı na ait destek dokümanları hazırlanmıştır. 16 Mayıs 2012 tarihinde Kayseri Büyükşehir Belediyesi, 07 Haziran 2012 tarihinde Sakarya Büyükşehir Belediyesi, 14 Haziran 2012 tarihinde Bursa Büyükşehir Belediyesi, 30 Temmuz 2012 tarihinde Ankara Büyükşehir Belediyesi, 19 Eylül 2012 tarihinde Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile söz konusu illerdeki bilim merkezi kurulması projelerinin TÜBİTAK tarafından desteklenmesi hususunda, Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol imzalanmıştır. Eylem: Fen bilimleri, bilişim teknolojileri, teknoloji ve tasarım ile matematik öğretim programlarının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması TÜBİTAK MEB, TPE Gelişme: Milli Eğitim Bakanlığı ile TÜBİTAK arasında 14 Mart 2012 de Eğitimde İşbirliği Protokolü imzalanmıştır. Eğitimöğretim sisteminin öğrenmeöğretme yöntemlerinin ve müfredat içeriklerinin iyileştirmesine yönelik yenilikleri beraberinde getirecek olan bu protokol kapsamında TÜBİTAK Bilim ve Toplum aire Başkanlığı bünyesinde çalışmalara başlanmıştır. Yürütülen faaliyetlerden bir tanesi de ilgili eylem olan Fen bilimleri, teknoloji ve tasarım ile matematik öğretim programlarının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması dır. İlgili eylem kapsamında 1 Mayıs 31 Ekim 2012 tarihleri arasında aşağıdaki gelişmeler kaydedilmiştir: Çalışma Gruplarının Oluşturulması; Her çalışma grubunda akademisyen ve öğretmenler yer almaktadır. Çalışma gruplarının yürüttüğü çalışmaların koordinesini sağlamak amacıyla ayrıca Merkez Çalışma Grubu kurulmuştur. Müfredat Revize Çalışmaları; Yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde, aşağıda sunulan 7 farklı ders ile ilgili öğretim programlarının revize çalışmaları yapılmaktadır: Ortaokul Matematik (58), 93

99 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İlköğretim Fen ve Teknoloji (58) Lise Matematik (912) İlkokul ve Ortaokul Fen Bilimleri (3 8) Lise Fizik (912) Lise Kimya (912) Lise Biyoloji (912) Yukarıda belirtilen her ders için aşağıdaki çalışmalar devam etmektedir ; İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı 1. Gelişmiş ülkelerin öğretim programları ile karşılaştırılarak, her sınıf seviyesinde yer alan kazanım ve becerilerin gözden geçirilmesi ve belirlenmesi 2. Kazanım ve becerilere uygun konu ve altkavramların belirlenmesi (Ünitenin kavram haritasının belirlenmesi) 3. Belirlenen kazanım ve becerilere göre içeriklerin hazırlanması Çalışma üzeni: 1. Programı revize edecek çalışma grupları her hafta düzenli olarak bir araya gelerek çalışmalarını yürütmektedirler. 2. Mevcut programlar gözden geçirilmiştir. Mevcut öğretim programlarının zayıf ve güçlü yönleri ulusal düzeyde yapılan çalışmaların (tez, makale, rapor) sonuçları; çalıştay, anket ve forumlar aracılığıyla ilgili paydaşlardan elde edilen verilerin analizleriyle belirlenmiştir. Çalışma grupları TemmuzAğustos döneminde aşağıdaki konular çerçevesinde detaylı raporlar hazırlamıştır: 2.1. Mevcut öğretim programının analizi ve güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesi a. Paydaşlardan alınan görüşler ve ulusal çalışmaların sonuçlarına dayalı olarak öğretim programlarının güçlü ve zayıf yönlerinin analizi b. Mevcut öğretim programlarının başka ülkelerle karşılaştırmalı analizi c. Öğretim programlarında nelerin değiştirilmesi gerektiğinin gerekçeleriyle (neden ve nasıl) birlikte açıklanması 2.2. Öngörülen öğretim programının genel yaklaşım ve yapısının belirlenmesi 2.3. Programın felsefesi/vizyonu: Program ile bireylere kazandırılması hedeflenen beceriler/yetkinlikler/özelliklerin (girişimcilik, analitik düşünme, sorumluluk gibi) ayrıntılı olarak açıklanması ve programlara nasıl yansıtılacağının belirtilmesi Öngörülen öğretim programının yapısı: a. Program kapsamında kullanılması olası olan temel kavramların (kazanım, beceri, yetkinlik, standart temelli, alan okuryazarlığı vb.) anlamlarının netleştirilmesi. b. Kazanım, beceri ya da standart temelli yaklaşımlar arasında bir tercih yapılması. c. Modüler sistemin tercih edilip edilmeyeceğinin kararlaştırılması (Seviye ve/veya ilgi gruplarına göre programların Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) 94

100 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş oluşturulmasıörneğin; temel, orta ve üstdüzey). d. Sarmal yapının tercih edilip edilmeyeceğinin kararlaştırılması Öğrenmeöğretme sürecinde tercih edilecek öğrenme kuram/lar ya da yaklaşımlar 2.6. Ölçmedeğerlendirme yaklaşımı 2.7. Uygulanabilir bir öğretim programının olası teorik temellerinin ve yapısının belirlenmesi. İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Oluşturulan raporlar farklı üniversitelerden gelen danışmalar ile 1416 Eylül tarihlerinde yapılan çalıştayda tartışılmıştır. Çalıştay öncesinde grupların oluşturduğu raporlar danışmanlara gönderilmiş ve kendilerine ulaştırılan anışman eğerlendirme Formu aracılığıyla değerlendirmelerini raporlamaları istenmiştir. Çalıştay süresince yapılan çalışmalar sonucunda çıkan kararlar maddeleştirilip gruplara ulaştırılmıştır. Yapılan bu incelemelerin ardından müfredat taslaklarının oluşturulma aşamasına geçilmiştir. Müfredat revize sürecinde Çalışma Grupları ile TTKB temsilcileri toplantılarla bir araya gelmekte, süreci değerlendirmekte ve fikir alış verişleri yapmaktadır. Müfredat taslaklarının Kasım ayı sonu itibarıyla bitirilmesi planlanmıştır. Bu amaçla Kasım ayı başında tüm grupların katılımıyla bir çalıştay düzenlenerek taslakların bitirilmesi sağlanmıştır. Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Özel ve üstün yetenekliler alanında çalışan öğretmen ve yöneticilere hizmet içi eğitim verilmesi, öğretmenler ve öğrencilerin üniversitelerle birlikte yürüttükleri proje çalışmalarının desteklenmesi ve öğretmen ve akademisyenlerin etkinlik ve öğretim materyali ekleyip paylaşabilecekleri internet sitesi kurularak ortak paylaşıma sunulması Milli Eğitim Bakanlığı YÖK, TÜBİTAK 2012 Gelişme: Bu eylem kapsamındaki çalışmalar BTYK nın 2009/102 no.lu Üstün Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı kararı kapsamında takip edilmektedir. Y1.1.3 Özel sektörün ArGe ihtiyaçları doğrultusunda BT İK yetişmesine yönelik programlar tasarlanması Eylem: Sanayinin ihtiyaç duyduğu alanlarda lisansüstü eğitim bursu verilmesi ve lisans düzeyinde yarışmaların düzenlenmesi TÜBİTAK Üniversiteler, TOBB, BSTB, YÖK, ETKB Gelişme: TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında sanayinin ihtiyacına yönelik alanlarda doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine ve TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturulmasına karar verilmiştir. TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında sanayi ile ilgili alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrencilere lisansüstü burslarına ek olarak teşvik bursu verilecektir. Ayrıca, TÜBİTAK 2209 Üniversite Öğrencileri Yurt İçi/ışı Araştırma Projeleri estekleme Programı son sınıfa geçmiş lisans öğrencilerini de 95

101 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı kapsayacak şekilde genişletilerek, bir sanayi/sektör kuruluşunun bir sorununu çözmeyi hedefleyen araştırma konusuna sahip bitirme tezlerine destek verilecektir. TÜBİTAK 2209 Programı kapsamında destek miktarı sanayiye entegre bitirme projeleri için 4 bin TL olarak belirlenmiştir. TÜBİTAK 2209A2 Sanayi Entegre Bitirme Tezi esteği kapsamında ilk başvuru döneminde toplam 207 başvuru alınmıştır. Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Y1.1.5 Ülkemizin önceliklerine ve ihtiyaç duyduğu alanlara yönelik BT İK personeli yetiştirilmesi Eylem: UBTYS kapsamında belirlenen öncelikli alanlarda eğitim ve araştırma bursu verilmesi TÜBİTAK Gelişme: TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine ve TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturulmasına karar verilmiştir. TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrencilere lisansüstü burslarına ek olarak teşvik bursu verilecektir. Y1.1.6 Toplumda bilim ve teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması Eylem: Bilim dili olarak Türkçe nin eğitimde kullanımının yaygınlaştırılması ve toplum genelinde benimsetilmesi amacıyla Türkçe Bilim Terimleri Sözlükleri nin hazırlanması Türkiye Bilimler Akademisi Üniversiteler Sürekli Gelişme: Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü Projesi kapsamında yer alan 26 alt sosyal bilim alanından oluşan Sosyal Bilimler Terimleri Sözlüğü nün kitap satışı devam etmektedir. Sözlük 47 alan uzmanı, 6 dil uzmanı, 17 yabancı dil uzmanı ve 15 alanında yetkin uzman kişi olmak üzere 85 kişinin üzerinde bir katılımcı sayısıyla hazırlanmıştır. Ayrıca adresinde internet üzerinden de herkesin kullanıma sunulmuştur. Sosyal Bilimler Terimleri Sözlüğü kullanıcılardan alınan geri bildirimlerle güncellenmeye devam edilmiştir. Proje kapsamında yer alan 6 alt alandan oluşan oğa Bilimleri Terimleri Sözlüğü kapsamındaki yaklaşık 15 bin terimin yayına hazırlık ve yabancı dil karşılıklarının oluşturulması çalışmalarına 25 kişinin üzerinde bir katılımcı sayısıyla devam edilmiştir. Proje kapsamında yer alan 13 alt alandan oluşan Mühendislik Terimleri Sözlüğü kapsamındaki yaklaşık 22 bin terimin yayına hazırlık ve yabancı dil karşılıklarının oluşturulması çalışmalarına 55 kişinin üzerinde bir katılımcı sayısıyla devam edilmiştir. Proje kapsamında çalışmaların internet üzerinden yürütülebilmesi için oluşturulan veritabanı yazılımının geliştirilmesine devam edilmiştir. Ayrıca proje web sayfasına da yeni bölümler ve uygulamalar eklenerek geliştirilmesine devam edilmiştir. 96

102 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Öğretmen adayları ve öğretmenlerin kendi branşlarına yönelik toplumda olumlu tutum geliştirilmesine ilişkin yürütecekleri faaliyetlerin desteklenmesine ilişkin destek programının geliştirilmesi TÜBİTAK MEB, YÖK, Üniversiteler Sürekli Gelişme: TÜBİTAK 4005 kodlu Bilim ve Toplum Yenilikçi Eğitim Uygulamaları çağrı belgeleri, başvuru formu ve ekleriyle birlikte eğerlendirme Kurulu görüşleri doğrultusunda hazırlanmıştır. TÜBİTAK Bilim ve Toplum Programları Müdürlüğü faaliyetlerine ilişkin genel mevzuatta yapılacak değişiklikler üzerinde görüşülerek yeni çağrıya ilişkin belgelerde söz konusu mevzuata uygun şekilde yapılacak değişiklikler belirlenmiştir. Çağrıya ilişkin dokümanlar hazırlanmıştır. Eylem: Okul öncesi ve ilköğretim öğretmenlerinin sorgulayıcı eğitim amacıyla bilimsel bilgi gelişimi ile ilgili ulusal ve uluslararası etkinlikler düzenlenmesi, bilim insanlarıyla öğretmenlerin bir araya getirilmesi Türkiye Bilimler Akademisi MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Kalkınma Bakanlığı Sürekli Gelişme: TÜBA Bilim Eğitimi Projesi kapsamında 22 Mayıs 2012 tarihinde TÜBA Başkanlık binasında bir seminer düzenlenmiştir. Bu etkinlikte, bilim insanları ile öğrencileri ve öğretmenleri bir araya getirerek, bilime merakı uyandırmak, bilim ve bilimle ilgili konularda merak ettikleri soruları birebir bilim insanlarına sorabilecekleri bir ortam oluşturmak amaçlanmıştır. Seminere, Toygar Börekçi İ.Ö.O., A.Ü. Geliştirme Vakfı Okulları, Özel Tevfik Fikret Okulları, Süleyman Uyar İlköğretim Okulu, Arı Okulları, İstanbul FMV Özel Işık Okulları ve OTÜ Geliştirme Vakfı Okulları ndan toplam 44 öğretmen ve öğrenci katılmıştır. Seminer süresince, özellikle öğrenciler, konuşmacı olarak katılan bilim insanlarına bilimsel araştırma yapmak ve benzeri bilim eğitimi ile ilgili konularda sorular yöneltmişlerdir. Eylem: Toplumda bilim ve teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması amacıyla TÜBİTAK Bilim Kampı projesinin gerçekleştirilmesi TÜBİTAK TÜSSİE Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, TÜBİTAK T 3 3 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 97

103 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Medyanın BTY konularına ayırdığı zaman ve alan ile BTY konularındaki popüler bilim haberlerinin niteliğinin artması için medyaya BTY konularında içerik sağlanması TÜBİTAK Kamu Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, Özel Sektör, Medya Gelişme: Medyanın BTY konularına ilgisi ve bu konulardaki yetkinliğinin artırılmasına yönelik, yazılı ve görsel basından BTY ve eğitim muhabirleri tayin edilmiştir. Konusuna göre özel haber çalışmaları, doğrudan tüm basın ya da ajanslarla paylaşılmak yerine, zaman zaman yalnızca ilgili muhabirlerle paylaşılmaktadır. Ayrıca, basın ile TÜBİTAK yetkililerinin periyodik olarak biraraya gelebileceği platformlar kurulmuş, gelişmelerin hızlıca basınla paylaşılması sağlanmıştır. Hem TÜBİTAK ın basındaki görünürlüğü artmış (Yazılı basında 2011 yılında TÜBİTAK ile ilgili 5 bin 285 haber yer almışken; 2012 yılı Kasım itibarıyla 16 bin 500 haber yer almıştır) hem de haberlerin niteliği ve doğruluğu artmıştır. Ayrıca basın çalışmalarında, TÜBİTAK ın ilgili kurum statüsünde bulunduğu Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile yakın çalışılarak önemli gelişmelerin bizzat Bakan Sayın Nihat Ergün tarafından duyurulması sağlanmaktadır. TÜBİTAK ın basında Bakan düzeyinde temsili, muhabirlerin BTY alanının önemini kavraması açısından da önemlidir. BTY kültürünün bölgesel dağılımının iyileştirilmesi amacıyla özellikle yerel basın ile yakın çalışmalar yürütülmektedir. Bu kapsamda, yerel basın veritabanı oluşturulmuş, konusuna göre bu haberler yerel basınla paylaşılmıştır. Ayrıca, TÜBİTAK tarafından geliştirilen teknoloji ve projelerin yanı sıra TÜBİTAK desteğiyle geliştirilen üniversite ve özel sektör projeleri ile başarılı öğrenci ve bilim insanlarımızın basında yer almasının sağlanması amacıyla başarı öyküleri çalışması başlatılmıştır. Başarı öykülerinin basında yer alması, çocuk ve gençleri BTY alanlarına yönlendirmede, halkımızın ülkemizde gerçekleşen başarıları tanıması ve özgüvenlerinin gelişmesinde ve de TÜBİTAK desteklerinden yararlanmayan paydaşların farkındalığının artmasında etkilidir. Amaç Y Y1.2.1 Araştırma kültürünün, araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin geliştirilmesi Araştırma yeteneğinin geliştirilmesini teşvik eden mekanizmalar tasarlanması Eylem: TÜBA Açık ers Malzemeleri Projesi kapsamında hazırlanacak derslerin Ulusal Açık ers Malzemeleri (UAM) internet sitesi üzerinden herkesin erişimine açık olacak şekilde yayınlanması Türkiye Bilimler Akademisi Üniversiteler Sürekli Gelişme: Kalkınma Bakanlığı desteği kapsamında Açık ers Malzemeleri Projesi Çalışma Grubu, 2010 yılı için Temel Bilimler, 2011 yılı için ise Sosyal Bilimler odaklı çeviri ve telif açık dersler oluşturmasına karar vermiş ve çalışmalara başlamıştır Yılı sonunda Temel Bilimlerde 34 açık dersin internet adresi üzerinden yayınlanmasına başlanılmıştır. 1 Kasım Nisan 2012 tarihleri arasında ise Sosyal Bilimler alanında 2011 yılı başından itibaren hazırlatılan 46 dersin yayınına başlanmıştır Aralık ayı itibarıylatemel Bilimler ve Sosyal Bilimler alanlarında eylem planında Y1.2.3 ve Y1.2.4 stratejik amaçları kapsamında yürütülecek bir eylem bulunmamaktadır. 98

104 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş toplam 80 açık ders internet üzerinden herkesin erişimine açık olarak yayınlanmaktadır. İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Açık ers Malzemeleri Projesinin TÜBA tarafından başlatılmış olması ve bu kapsamda 80 adet eserin hazırlanmış ve yayınlanmış olması; Açık ers Malzemeleri konusunun kapsam ve içeriğinin genişliği ve zenginliği gibi hususlar gözetilerek, bu konuda ilgili kurumlar arası işbirliği yapmanın zorunlu olduğu görüşünden hareketle TÜBA ile TÜBİTAK ın işbirliği yapmasının gerekli olduğu değerlendirilmektedir. Nitekim bu husus TÜBİTAK Bilim Kurulu nun 6 Ekim 2012 tarihli toplantısında karar altına alınmıştır. TÜBATÜBİTAK işbirliği kapsamında 7 Kasım 2012 tarihinde 16. Türkiye de İnternet Konferansı kapsamında Açık ers Malzemelerinin ünü, Bugünü, Yarını isimli bir panel Eskişehir de düzenlenmiştir. Bu panele katılımcıları TÜBİTAK ve TÜBA nın konuyla ilgili geçmiş çalışmaları ve gelecekteki işbirliği hakkında bilgilendirmek üzere TÜBA dan katılım sağlanmıştır. TÜBA Üniversite ers Kitapları Telif ve Çeviri Eser Ödülleri ile üniversite düzeyinde nitelikli Türkçe kitapların geliştirilmesini teşvik etmek amaçlanmaktadır yılı Üniversite ers Kitapları Telif ve Çeviri Eser Ödülleri için yapılan 150 başvurunun değerlendirilme süreci devam etmektedir. TÜBA Üniversite ers Kitapları Telif ve Çeviri Eser Ödülleri ile ilgili gerekli çalışmalar sürdürülecektir. Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Yükseköğretimde Türkçe kaynak eksikliği hissedilen konular öncelikli olmak üzere, akademik bilgi, beceri ve yetkinliği artırmaya yönelik Türkçe telif kitaplar basılması yoluyla geniş kitlelere ulaştırılması TÜBİTAK TÜBİTAK, MEB, YÖK, TÜBA, Atatürk Kültür, il, Tarih Yüksek Kurumu Gelişme: ijital İçerikli Açık ers Kaynaklarını estekleme Programı oluşturulmuştur. Bu destek programı kapsamında çıkılacak çağrılardan biri Akademik ekitap çağrısıdır. Bu çağrı ile akademisyenlerimiz her yıl belirlenen çağrı alanlarında akademik kitap yazmaya davet edilecek ve desteklenmesine karar verilen proje sonucunda ortaya çıkan eser TÜBİTAK portalından elektronik olarak herkesin erişimine açılacaktır. estek programının, İşleyiş ve destek mekanizması belirlenmiştir. Çağrı metni hazırlanmıştır. Başvuru formu hazılanmıştır. TÜBA nın kullandığı değerlendirme formu, TÜBİTAK AREB projelerinde kullanılan değerlendirme kriterleri ve TÜBİTAK kitap değerlendirme formları harmanlanmış, puanlama sistemine dayalı detaylı bir değerlendirme formu hazırlanmıştır. ÖSYM nin verileri kullanılarak Türkiye de en çok okutulan ders listesi belirlenmiş, ilk çağrı için bu derslerin ilk 20 si seçilmiştir. Proje sahiplerinin projenin konusu olan kitabın içeriğini zenginleştirmek için hazırladıkları video, animasyonlar için standart belirlemek ve ilgili teknik şartnameyi hazırlamak için birkaç animasyon şirketiyle görüşülmüştür. Türkiye de akademik kitap yazma ve değerlendirme konusunda tecrübeli hocalarımızın bir araya geldiği bir çalıştay düzenlenmiş ve çağrı metni bu çalıştayın çıktılarına göre revize edilmiştir. 7 Kasım 2012 de Anadolu Üniversitesi ne gerçekleştirilen XVI. Türkiye'de İnternet Konferansı bünyesindeki Açık ers Malzemelerinin ünü, Bugünü, Yarını adlı panele katılım gerçekleştirilmiştir. 99

105 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Lise ve üniversiteler için girişimcilik ve fikri mülkiyet ders içeriklerinin tasarlanması 5 TÜBİTAK, Türk Patent Enstitüsü MEB, KOSGEB, BSTB, YÖK, ETKB, TOBB Gelişme: Eyleme ilişkin TPE bünyesinde kaydedilen gelişmeler aşağıda verilmektedir: Üniversitelerde Sınaî Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi Projenin birinci aşaması başarılı bir şekilde tamamlanmış olup, Öğretim öneminde projeye devam edilmesi kararlaştırılmıştır. Projenin uygulanmasını sağlamak üzere oluşturulan Yönlendirme Komitesi revize edilmiş ve 12 Ekim 2012 tarihinde Türk Patent Enstitüsünde Yönlendirme Komitesi 2. Toplantısı gerçekleştirilmiştir. "Patent Eğitim Seti" kullanılarak ders verilebilmesi amacıyla üniversitelerde öğretim üyeleri ve doktora öğrencileri için düzenlenen programlar ile ilgili olarak 13 Temmuz 2012 tarihine kadar 7 üniversitemizde Patent Eğitim SetiEğiticilerin Eğitimi sertifika programı düzenlenmiş olup söz konusu eğitimlere 312 kişi katılım sağlamıştır. Fikri Mülkiyet Akademisi Öte yandan, fikri mülkiyet sisteminin yürütücülerinin ve kullanıcılarının uluslararası standartlarda çalışabilmesi için gerekli olan temel ve uzmanlık eğitimlerine duyulan ihtiyaç doğrultusunda, fikri mülkiyet bilgisinin bilimsel yollarla öğretilmesi, üretilmesi ve paylaşılmasına katkıda bulunmak amacıyla ülkemizde Fikri Mülkiyet Akademisi kurulması çalışmaları kapsamında, 9 Ocak 2012 tarihinde Türk Patent Enstitüsü ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü arasında imzalanan Fikri Mülkiyet Akademisi Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı uyarınca; Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğünün kendi mevzuatına uygun biçimde Telif Hakları Eğitim Merkezi ve Türk Patent Enstitüsünün kendi mevzuatına uygun biçimde Sınai Mülkiyet Eğitim Merkezi oluşturması hususunda mutabık kalındığından, 2 Nisan 2012 tarihinde Türk Patent Enstitüsü tarafından Sınai Mülkiyet Eğitim Merkezi oluşturulmuştur. Sınai Mülkiyet Eğitim Merkezi, Enstitü çalışanları içinden sınai mülkiyet alanında uzmanlaşmış potansiyel eğiticileri belirleyerek, bu eğiticilerin eğiticilik becerilerini artırmaya yönelik olarak Eğiticilerin Eğitimi programları düzenlenmesi konusunda hazırlık çalışmaları yapmıştır. Eyleme ilişkin TÜBİTAK bünyesinde kaydedilen gelişmeleri ise şu şekilde özetlemek mümkündür: Lise düzeyinde çalışmaların başlatılması amacıyla 25 Ocak 2012 tarihinde MEB, BSTB ve TÜBİTAK arasında Girişimciliğin Geliştirilmesi İşbirliği Protokolü imzalanmıştır. Bu protokol çerçevesinde MEB Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü (MTEGM) ile yapılan görüşmeler sonucunda öğretmen eğitimlerine başlanılması kararlaştırılmıştır. Türkiye genelinde 81 ilden en az bir öğretmen olmak üzere toplam 120 öğretmen ve 4 MTEGM programcısına beşer günlük eğitim verilmiştir. Tüm katılımcılardan, kendi okullarındaki öğrencilere okul kapanmadan önce en az bir uygulama yapmaları, bu şekilde yetişkin eğitiminden önce almış oldukları eğitimi içselleştirmeleri istenmiştir. Eğitim alan öğretmenler illerindeki diğer öğretmenlerin eğitilmesi konusunda görev almışlardır. Ekim Girişimcilik ders içeriklerinin tasarlanmasından TÜBİTAK, fikri mülkiyet ders içeriklerinin tasarlanmasından Türk Patent Enstitüsü sorumludur. 100

106 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) itibarıyla yaklaşık 2000 öğretmen eğitim almıştır. Ayrıca, 103 eğitimci öğretmenin yenilikçilik (inovasyon) alanında eğitim almaları sağlanmıştır. Zaman Aralığı Protokol kapsamında eğiticilerin eğitilmesinin yanı sıra müfredat geliştirilmesi çalışmaları da yürütülmektedir. Bu konuyla ilgili olarak MTEGM ile toplantılar ve çalışmalar sonucunda girişimcilik dersinin bir dönem okutulmak koşulu ile Mesleki Gelişim dersi içerisinde geniş bir modül olarak verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu çalışmalarda yol gösterici olması adına yurt dışında okutulan iyi müfredat örnekleri incelenmiş ve seçilen kitaplar sipariş edilerek yurt dışından satın alınmıştır. Ayrıca, yurt dışı girişimcilik eğitimi içerik standartları araştırılmış ve Türkçe ye çevrilmiştir. Üniversite düzeyinde çalışmaları yürütmek amacıyla yapılan çalıştaylar sonucunda diğer gruplar ile birlikte Üniversite üzeyi Müfredat Geliştirme ve Mini MBA Programı Hazırlama Grubu oluşturulmuştur. Bu grubun çalışmalarını desteklemesi için Vaka Çalışma Grubu kurulmuş, ders programı oluşturularak, 20 üniversitede 56 saatlik girişimcilik derslerinin açılması sağlanmıştır yılı Şubat ayında yapılan çalıştaylar sonucunda oluşturulan odak grupların çalışmaları sonucunda girişimcilik ve yenilikçilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla 3 yeni destek programı oluşturulmuştur. TÜBİTAK 2238 Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışmaları Programı TÜBİTAK 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini estekleme Programı TÜBİTAK 2240 Girişimcilik ve Yenilikçilik Etkinliklerini estekleme Programı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Üniversitelerde örgün eğitim içerisinde girişimcilik eğitimlerinin yaygınlaştırılmasının desteklenmesi KOSGEB Sürekli Gelişme: Üniversitelerde müfredat içi girişimcilik derslerinin yaygınlaştırılması için bu dersi alarak kendi işini kuran öğrencilerin, başlangıç sermayesi niteliğinde parasal destek olan KOSGEB Yeni Girişimci esteğine başvuru hakkı kazanmaları hedeflenmiştir. 2 Ağustos 2012 tarihinde program yürürlüğe girmiştir. Üniversite, dersin başlayacağı öğretim döneminin başlangıcından en geç 15 gün önce KOSGEB e başvurur. Başvuru değerlendirmesi sonucu Üniversiteye bildirilir. Program kapsamında üniversiteler tarafından örgün eğitim kapsamında bir akademik yıl içerisinde sınıf içi ve sınıf dışı eğitimler dâhil olmak üzere en az 56 saat verilen girişimcilik dersinden geçen öğrencilere Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi Katılım Belgesi verilir ve Yeni Girişimci esteğine başvuru yapabilirler. 31 üniversitede 54 farklı girişimcilik dersine onay verilmiştir. Eylem: Gençlerin girişimcilik konusunda teşvik edilmesine yönelik destek mekanizmalarının tasarlanması TÜBİTAK YÖK, KOSGEB, Üniversiteler Gelişme: 2012 yılı Şubat ayında yapılan çalıştaylar sonucunda oluşturulan odak grupların çalışmaları sonucunda girişimcilik ve yenilikçilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla 3 yeni destek programı oluşturulmuştur. 101

107 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş TÜBİTAK 2238 Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışmaları Programı TÜBİTAK 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini estekleme Programı TÜBİTAK 2240 Girişimcilik ve Yenilikçilik Etkinliklerini estekleme Programı İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Ayrıca, Teknogirişim Sermayesi esteği alan en başarılı 10 girişimciyi AB deki Silikon Vadisi ne eğitim almak için göndermek amacıyla BSTB ile görüşmeler yapılarak bir destek mekanizması oluşturulmuştur. Ekim ayı içerisinde alınan 42 başvurunun değerlendirmeleri yapılarak en yüksek puan alan 10 kişinin Silikon Vadisi nde eğitim alması için desteklenmesine karar verilmiştir. Silikon Vadisi ne gönderilecek 10 kişiye 2 gün süreyle TÜBİTAK TÜSSİE de eğitim verilmiştir. Bu kişilere yurt dışına gitmeden önce10 saatlik bir eğitim daha verilmesi planlanmıştır. Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Gelişen teknoloji ve iş piyasasının taleplerine uygun nitelikli eğitimi tetikleyen hayat boyu öğrenmenin teşvik edilmesi MEB AB İlgili Birimi, Yerel Yönetimler, OSB, Türkiye İş Kurumu 2012 Gelişme: Gelişen teknoloji ve iş piyasasının taleplerine uygun nitelikli eğitimi tetikleyen hayat boyu öğrenmenin teşvik edilmesi amacıyla Türkiye de Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi Projesi yürütülmektedir. Proje kapsamında planlanan 140 faaliyetin 12 ilde 40 ı tamamlanmış, kurum ve kuruluşlarla toplantılar yapılmış, projeye ilişkin detaylı bilgiler verilerek, yüz yüze görüş alışverişinde bulunulmuştur Nisan 2012 de Erzurum da valileri, belediye başkanlarını diğer mülki amirleri ve ilgili kamu kurum ve kuruluş temsilcilerini de içeren geniş çaplı İl anışma toplantıları gerçekleştirilmiş, yerel kamuoyu basın toplantılarıyla bilgilendirilmiştir. Oluşturulan çalışma grupları hayat boyu öğrenme yaklaşımı politika ve strateji geliştirme çalışmaları doğrultusunda yerel temsilcilerle bir araya gelmiştir. Kapasite geliştirmeye yönelik çalışmalar kapsamında hayat boyu öğrenme perspektifi içerisinde Rehberlik ve anışmanlık hizmetleri eğitimleri ve yetişkin eğitimleri devam etmektedir. Hayat Boyu Öğrenme Taslak Kanunu metni ve politika belgesi taslak çalışması tamamlanmış görüşe sunulmuştur Kasım 2012 tarihinde İstanbul da Uluslararası Hayat Boyu Öğrenme Konferansı yapılmıştır. İçerik ve kurumsal işbirliği çalışmalarına başlanmış olan, AB ve Türkiye öğrenme fırsatları web sayfası Ploteus, önceki öğrenmelerin değerlendirilmesi, istihdam fırsatları ve Ulusal Mesleki Bilgi Sistemini de içeren Hayat Boyu Öğrenme web portalı geliştirme çalışmaları devam etmektedir. Önceki öğrenmelerin değerlendirilmesine ve tanınmasına yönelik çalıştay ve toplantılar yapılmış, çalışmalar devam etmektedir. Hayat Boyu Öğrenme Koordinasyon Merkezi ve Birimlerinin yapısı ve işleyişine yönelik taslak model önerileri geliştirilmiştir. Çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca MEB, gelişen teknoloji ve iş piyasasının taleplerine uygun nitelikli eğitimi tetikleyen hayat boyu öğrenmenin teşvik edilmesi amacıyla, Yetişkin Eğitimi Projesi geliştirmiştir. Avrupa Komisyonu tarafından Yetişkin Eğitimi Ulusal Koordinatörlerine yapılan teklif çağrısına yönelik 31 Mayıs 2012 tarihinde Avrupa 102

108 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş Komisyonu na sunulan proje kabul edilmiştir. 24 ay süreli ve 483 bin euro bütçeli proje kapsamında: o o o İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Türkiye de hayat boyu öğrenmeye katılma/katılmama sebeplerine yönelik nitel/nicel araştırma, rapor ve eğitim ihtiyacı belirlenmesini, 81 ilde toplam 10 bin kişiye, parçalanmış ailelerin önlenmesine yönelik yetişkin eğitimi seminerleri verilmesini, Hayat boyu öğrenme kültürünü artırmaya yönelik bir sempozyum, her 3 ayda bir yayımlanacak bir bülten ve iki kısa film hazırlanmasını öngörmektedir. Çalışmalar 2012 Ağustos 2014 tarihlerinde arasında yapılacaktır. Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Y Başarılı genç araştırmacılara kendi araştırma gruplarını kurmalarına yönelik destek mekanizmalarının geliştirilmesi Eylem: TÜBA Genç Bilim İnsanlarını estekleme Programı (GEBİP) ile öne çıkmış genç bilim insanlarının desteklenmesi ve Avrupa Genç Akademileri ile ortak çalışmalar yapacak Genç Akademi nin kurulması Türkiye Bilimler Akademisi Üniversiteler Sürekli Gelişme: GEBİP Programı dahilinde 2012 yılı itibarıyla 45 genç bilim insanına destek verilmektedir. Ayrıca 2012 yılı için124 başvuru yapılmış olup; değerlendirmeler devam etmektedir. Amaç Y Y Araştırmacıların dolaşımının artırılması Yurtdışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, yurt içinde istihdam edilmesi için gerekli imkânların sağlanması Eylem: AB kaynakları kullanılarak araştırmacıların Türkiye ye uzun süreli araştırma yapmak üzere gelmelerine yönelik program geliştirilmesi TÜBİTAK YÖK, Üniversiteler, Araştırma Kurumları, ÇSGB T 7 Eylem: Beyin göçünü tersine çevirmeye yönelik mekanizmaların iyileştirilmesi ve yeni desteklerin geliştirilmesi TÜBİTAK YÖK, Üniversiteler, Araştırma Kurumları, TÜBİTAK Enstitüleri, Yurt ışındaki Türk Araştırmacı ernekleri, Türkiye İş Kurumu eylem planında Y1.3 amacı, Y1.4.1 stratejik amacı ve Y1.5 amacı kapsamında yürütülecek bir eylem bulunmamaktadır. 7 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 103

109 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: Yurt dışında çalışmalarına devam etmekte olan Türk araştırmacıların Türkiye ye dönmelerini teşvik etmek amacıyla 2010 yılında TÜBİTAK BİEB tarafından TÜBİTAK 2232 oktora Sonrası Geri önüş Burs Programı uygulamaya konulmuştur. Bu program ile Türkiye deki bilim üretimine katkı sağlamak amaçlanmaktadır. TÜBİTAK 2232 Programı kapsamında, doğa bilimleri, mühendislik ve teknoloji, tarımsal bilimler, sosyal bilimler ve beşeri bilimler alanlarında doktorasını, tıbbi bilimlerde doktora veya uzmanlığını almış yurt dışındaki T.C. uyruklu araştırmacıların Türkiye ye dönmelerini teşvik etmek ve çalışmalarını yurt içinde sürdürebilmeleri için destek verilmektedir. Burs süresi en çok 24 ay ve aylık burs miktarı ise TL dir yılında yapılan bir değişiklikle, TÜBİTAK 2232 Programının daha cazip hale gelebilmesi için araştırmacıların istihdam edilmesi durumunda burslarının kesilmesi kuralı değiştirilerek kısmi bursiyerlik statüsü oluşturulmuştur. Böylelikle araştırmacı, desteğini kullanırken istihdam edilirse bursu TL olarak 24 ayın sonuna kadar devam ettirilmektedir yıllarında (2012 yılının ilk 10 dönemi için) programa toplam 24 başvuru yapılmış ve 20 araştırmacı Türkiye de yapacakları araştırmalar için desteklenmiştir. 31 Ekim 2012 itibarıyla TÜBİTAK 2232 Programı kapsamında desteklenen toplam bursiyer sayısı 41 dir. 104

110 Y1 Bölüm 1b: UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç 1. BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Amaç 1. BT İK sayısının artırılması ve sektörel dağılımın iyileştirilmesi Strateji 1.1. Gençlerin ArGe alanlarına yönlendirilmesi Eylem: İlköğretim ve ortaöğretimde müfredata proje odaklı Bilim ve Teknoloji eğitimlerinin eklenmesi, merakın artırılması, yaratıcı ve girişimci zihniyetlerin yetiştirilmesi MEB TÜBİTAK X T 1 Eylem: İlk ve orta öğretim için popüler bilim etkinliklerinin artırılarak, bilimsel faaliyetlere olan merakın artırılması MEB TÜBİTAK, Üniversiteler X Gelişme: MEB, BSTB ile TÜBİTAK arasında 14 Mart 2012 tarihinde imzalanan Eğitimde İşbirliği protokolü kapsamında öğrencilerin bilimsel tutum ve davranışlarını, aynı zamanda araştırma becerilerini geliştirmek amacıyla eğitim öğretim yılında 1000 pilot okulda bilim fuarları düzenlenecektir yılı için 1000 okulda düzenlenecek bilim fuarları ile öğrencilerimiz bilim kültürüyle tanışacak, bu şekilde akranlarıyla gelecekte küresel düzeyde rekabet edebilecek uzman düzeyinde bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlanmış olacaktır içerisinde ilki düzenlenecek olan Bilim Fuarlarına; Temel Eğitim Genel Müdürlüğünden 400 Ortaöğretim Genel Müdürlüğünden 300 Mesleki Eğitim Genel Müdürlüğünden 200 in Öğretimi Genel Müdürlüğünden 100 Pilot okul katılacaktır Yılı Bu Benim Eserim Proje Çalışmaları (Temel Eğitim Okuları) MEB ile TÜBİTAK ın ortaklaşa yürüttüğü İlköğretim (Ortaokul 6, 7 ve 8. sınıf) Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Bu Benim Eserim (BBE) Proje Çalışması nın eğitim öğretim yılında da 81 ilde uygulanması ile ilgili iş ve işlemler MEB Ortaöğretim Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. 24 Eylül 2012 tarihinde başvurular başlamış olup 758 proje başvurusu yapılmıştır. Başvurular İnternet üzerinden devam etmektedir. 01 Şubat 2013 tarihinden sonra 81 ilde İl Çalışma Grupları tarafından öğrenci projeleri değerlendirilecektir. 1 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 105

111 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Eğitim Fakültesi müfredatlarına proje yapma ve popüler bilim konularının eklenmesi Eylem: İlk ve orta öğretim öğrencileri arası ArGe proje yarışmalarının yaygınlaştırılması YÖK MEB, Üniversiteler X T 2 MEB TÜBİTAK, Üniversiteler X T 2 Eylem: Lisans düzeyinde proje yarışmalarının desteklenmesi ve programların destek miktarlarının artırılması TÜBİTAK YÖK, MEB, MB, Üniversiteler X Gelişme: Lisans öğrencilerinin araştırma proje çalışmalarını, lisans düzeyindeki yurt içi araştırma proje yarışmalarını ve lisans öğrenci takımlarının uluslararası proje yarışmalarına katılımını destekleyerek teşvik etmek amacıyla TÜBİTAK BİEB tarafından 1968 yılından bu yana TÜBİTAK 2209 Üniversite Öğrencileri Yurt İçi/ışı Araştırma Projeleri estekleme Programı yürütülmektedir. TÜBİTAK 2209 Programı kapsamında 2012 yılında yurt içi proje yarışmaları için yapılan 9 başvurunun tümü desteklenmiştir. esteklenen lisans yarışmaları ve destek miktarları Tablo 24 te gösterilmiştir. Tablo 24. TÜBİTAK 2209 Programı 2012 Yılı esteklenen Lisans Yarışmaları Listesi üzenleyen Üniversite Yarışmanın üzenlendiği İl Yarışmanın Adı estek Bütçesi (Bin TL) SÜ Teknik Bilimler MYO Isparta Meslek Yüksek Okullarında üşünen, Tasarlayan, Geliştiren Beyinler İTÜ Kontrol ve Otomasyon Kulübü GATA Gülhane Bilim ve Araştırma Topluluğu İstanbul İTÜRO Ankara Ulusal Tıbbi Hipotez Yarışması 10 Bilkent Üniversitesi Ankara Bilkent Üniversitesi Endüstri Mühendisliği 10. Proje Yarışması ve Fuarı 17,5 İstanbul Aydın Üniversitesi İstanbul Enformasyon Teknolojileri Proje Yarışması 10 Işık Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İstanbul IP Contest And Exhibition Anadolu Üniversitesi Eskişehir 2012 Yılı Bitirme Projeleri Yarışması ve Fuarı 19 2 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 106

112 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) MühendislikMimarlık Fakültesi OTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü İYTE Kimya Mühendisliği Bölümü Ankara Türkiye Ulusal Best Mühendislik Yarışması İzmir X. Ne Üretelim? Etkinlikleri ve Proje Yarışması 10 TOPLAM 111,5 Girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması konusunda yapılan çalışmalar neticesinde 2012 yılında TÜBİTAK BİEB tarafından uygulamaya konulan TÜBİTAK 2238 Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışmaları Programı kapsamında lise öğrencileri yenilikçilik yarışmaları ile üniversite düzeyi girişimcilik yarışmaları düzenlenecektir. Ayrıca, yurt içinde düzenlenmesi planlanan girişimcilik ve yenilikçilik yarışmalarının desteklenmesi amacıyla 2012 yılında TÜBİTAK BİEB tarafından TÜBİTAK 2240 Girişimcilik ve Yenilikçilik Etkinliklerini estekleme Programı uygulamaya konulmuştur. Bu programlara ek olarak lisans düzeyinde 2013 yılında düzenlenmesi planlanan 2 yeni yarışma programının esasları hazırlanmıştır: TÜBİTAK 2241/B Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Projeleri Yarışması TÜBİTAK 2242 Lisans üzeyinde Yazılım Projeleri Yarışması Eylem: Lisans öğrencilerinin araştırma süreçlerinde görev alabilmelerinin sağlanması için düzenlemeler yapılması YÖK Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem planı ile ilgili hazırlıklar başlamıştır. Ayrıca, bu konu yeni YÖK Yasa Taslağında da değerlendirilmektedir. Önümüzdeki dönemde eyleme ilişkin aşağıdaki faaliyetler planlanmaktadır: Üniversitelerden mevcut durum ile ilgili bilgi ve konu ile ilgili görüş alınması Üniversitelerde BAP projelerinde lisans öğrencilerinin de çalıştırılabilmesinin hukuki durumunun değerlendirilmesi TÜBİTAK projelerinde lisans öğrencilerinin de görev alabilmeleri hususunun görüşülmesi Üniversitelerden gelen bilgiler ve iyi uygulama örnekleri ışığında, projelerde çalışabilmenin hukuki durumu ilgili bilgiler de değerlendirilerek eğer gerekiyorsa ilgili yasal düzenlemelerin yapılması Strateji 1.2. Kariyer imkânlarının geliştirilmesi ve gelirlerin iyileştirilmesi 107

113 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Araştırmacıların doktora sonrası en az altı yıl bir yüksek öğretim kurumunda öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra alanında deneyim kazanmak amacıyla ücretli izinli olarak yurtiçi ve yurtdışı üniversitelerde ve araştırma enstitüleri ile özel sektör ArGe birimlerinde, çalıştığı kurumun uygun görmesi halinde, bir yılı aşmayacak şekilde çalışabilmesi için yasal düzenlemelerin yapılması YÖK Üniversiteler X Gelişme: Konu ile ilgili yasal mevzuat incelenmiştir. Yeni YÖK Yasası Taslağında da konu değerlendirilmektedir. Önümüzdeki dönemde eyleme ilişkin aşağıdaki faaliyetler planlanmaktadır: Mevcut hukuki durumun gözden geçirilmesi Üniversitelerden mevcut durum ile ilgili bilgi ve konu ile ilgili görüş ve öneri alınması Uygulamanın etkinliği için gerekli yasal düzenleme ihtiyacının ayrıntılı bir şekilde ortaya konulması ve taslak oluşturulması Eylem: Kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında lisansüstü programlarının yaygınlaştırılması YÖK İlgili kamu ve özel sektör kuruluşları, Üniversiteler X Gelişme: Yukarıda tanımlanan eylem çerçevesinde, konu ile ilgili mevcut durumu ortaya koymak amacıyla üniversitelerle yazışmalar yapılmış olup gelen cevaplar değerlendirilmektedir. Sınırlı sayıda da olsa ülkemizde konu ile ilgili uygulamalar vardır. Bu uygulamaların olduğu üniversitelerden temsilcilerin de katılacağı komisyon çalışmaları önümüzdeki süreçte tanımlanan eylem planına uygun olarak zamanında yapılmaya çalışılacaktır. Hedef var olan iyi uygulamaları da gözden geçirerek, kamu ve özel sektör çalışanların ihtiyaçlarına göre pilot programlar tasarlamak ve seçilecek üniversitelerde uygulamayı başlatmaktır. Eylem: Araştırmacı ücretlerinin performansa dayalı olmak üzere diğer meslek grupları ile rekabet edebilir bir düzeye getirilmesi YÖK MB X Gelişme: Bu konu yeni YÖK Yasa Taslağı kapsamında da değerlendirilmektedir. Önümüzdeki dönemlerde bu eylem kapsamında aşağıdaki faaliyetler planlanmaktadır: ünyadaki örneklerin incelenmesi Üniversitelerden görüş alınması Alansal ve disiplinlere özgü gerçekleri dikkate alan bir performans sisteminin geliştirilmesi Geliştirilen sistematiğin tartışılması ve alınan önerilerle nihai düzenlemenin yapılması 108

114 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gerekli yasal mevzuatın hazırlanması İyileştirmelerin performans bazlı uygulanması Eylem: evlet üniversitelerinde TÜBİTAK bursiyeri olan lisansüstü öğrencilere yönelik desteklerin kapsamının genişletilmesi TÜBİTAK ÇSGB, Üniversiteler X T 3 Strateji 1.3. Özel sektörün ArGe ihtiyaçları doğrultusunda BTİK yetişmesine yönelik programlar tasarlanması Eylem: Lisans programlarına özel sektörün ArGe ihtiyaçlarına yönelik seçmeli (tasarım, proje vb) derslerin konulması YÖK Üniversiteler, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X Gelişme: Bu eylemle ilgili çalışmalar başlatılmıştır. Birçok üniversitede ve özellikle mühendislik programlarında özel sektörün ihtiyaçlarına cevap veren derslerin varlığı görülmüştür. Bu durum diğer fakültelerde de mevcuttur. Birçok üniversitemizde bazı bölümlerde akreditasyon çalışmaları yürütülmektedir. Mühendislik Fakültelerinin ilgili bölümlerini akredite eden ABET ve MÜEK gibi akreditasyon kuruluşları da müfredatın bu eylem planının hedeflediği gibi gözden geçirilerek düzenlenmesini tavsiye etmektedir. Önümüzdeki süreçte iyi uygulamaların olduğu üniversitelerin temsilcilerinin de katılacağı komisyon çalışmaları yapılacaktır. Eylem planının hedef kitlesi olan özel sektörden temsilciler de komisyonda yer alacaktır. Nihai hedef, lisans programlarının yaşanan teknolojik değişimlere ve özel sektörün ihtiyaçlarına daha duyarlı dinamik bir yapıya kavuşmasıdır. Eylem: Sanayi ihtiyaçlarına yönelik olarak üniversite ve özel sektör işbirliğiyle düzenlenen lisansüstü eğitim programlarının oluşturulması YÖK Üniversiteler, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X Gelişme: Yukarıda tanımlanan eylem çerçevesinde, konu ile ilgili mevcut durumu ortaya koymak amacıyla üniversitelerle yazışmalar yapılmış olup gelen cevaplar değerlendirilmektedir. Sınırlı sayıda da olsa ülkemizde konu ile ilgili uygulamalar vardır. Bu uygulamaların olduğu üniversitelerden temsilcilerin de katılacağı komisyon çalışmaları önümüzdeki süreçte tanımlanan eylem planına uygun olarak zamanında yapılmaya çalışılacaktır. Hedef, var olan iyi uygulamaları da gözden geçirerek, sanayi ihtiyaçlarına yönelik olarak üniversite ve özel sektör işbirliği ile düzenlenecek pilot lisansüstü programlar tasarlamak ve seçilecek üniversitelerde uygulamayı başlatmaktır. Strateji 1.4. Teknisyen ve dengi personelin istihdamının artırılması 3 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 109

115 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Meslek yüksekokullarının meslek eğitim standart ve müfredatının özel sektörün ArGe destek personeli ihtiyacına göre güncellenmesi; meslek yüksekokullarında sanayide yeni gelişmekte olan ve gelecek vadeden alanlarda meslek eğitim standartlarının oluşturulması; YÖK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X meslek yüksekokullarından mezun olan öğrencilerin istihdamının teşvik edilmesi ve izlenmesi Gelişme: Bu eylem planı kapsamındaki çalışmalar takvime uygun olarak devam etmektedir. Mevcut durumun belirlenmesi ve konu ile ilgili görüşlerin alınması amacıyla üniversitelerle yapılacak yazışmaların taslakları oluşturulmuştur. Eylem: Meslek liselerinin meslek eğitim standart ve müfredatının özel sektörün ArGe destek personeli ihtiyacına göre güncellenmesi; meslek liselerinde, sanayide yeni gelişmekte olan ve gelecek vadeden alanlarda meslek eğitim standartlarının oluşturulması; MEB Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X meslek liselerinden mezun olan öğrencilerin istihdamının teşvik edilmesi ve izlenmesi Gelişme: Meslekî ve teknik eğitimde öğrencileri diplomaya götüren yeterliliğe dayalı modüler yapıda öğretim programları uygulanmaktadır. Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı Meslekî ve teknik ortaöğretim okullarında öğretimi yapılan alan ve dallara ait öğretim programları ve bu programlar meslek standartları ve ulusal yeterlikler de dikkate alınarak sektör, üniversite ve alan uzmanları tarafından ortaklaşa hazırlanmakta ve güncellenmektedir. MEB Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda 62 alanda açılan 226 dalda Meslekî ve Teknik Eğitim hizmeti verilmektedir. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından modül yazımı tamamlanmış olup erişime hazır hale getirilmiştir modülün yazım çalışmaları devam etmektedir Eylem: Özel sektörün ihtiyaç duyduğu ArGe alanlarında çalışabilecek nitelikli destek personelin yetiştirilmesi amacıyla önlisans ve lisans programlarının geliştirilmesi YÖK Üniversiteler, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB Gelişme: Bu eylem planı ile ilgili hazırlık çalışmaları başlatılmıştır. İlgili yazışmaların formatları hazırlanmıştır. Önümüzdeki günlerde seçilecek kuruluşlarla yazışmalar yapılarak özel sektörün ihtiyaçları ile ilgili genel bilgiler derlenecektir. Gelen yazılardan da hareketle, ilgili kurum temsilcilerinden oluşan bir komisyon oluşturulacaktır. X 110

116 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Meslek liseleri ile özel sektör ArGe faaliyetleri arasındaki ilişkinin ortak proje ve eğitimler yolu ile güçlendirilmesi MEB TOBB X T Eylem: Özel sektör ile işbirliğinde önemli engellerden biri olan mevcut döner sermaye uygulamasının ve denge tazminatı kesintisinin, akademisyenlerde olduğu gibi, 5947 sayılı kanun kapsamı ve sağlık sektörü dışındaki teknisyen ve dengi personel ile ArGe destek personeli için de düzenlenmesi MB YÖK, Üniversiteler X T 4 Strateji 1.5. Ülkemizin önceliklerine ve ihtiyaç duyduğu alanlara yönelik BTİK personeli yetiştirilmesi Eylem: Teşvik sistemlerinde (burs ve proje destek sistemlerinde), politika belgelerinde belirlenen ulusal amaç ve öncelikler ile paralellik sağlanması TARAL Kuruluşları X 4 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 111

117 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: BTYK nın 11. toplantısında alınan 2005/9 nolu kararda yer alan Ulusal Uzay Araştırmaları Programı çerçevesinde belirlenen hedeflere ulaşmak için yeterli sayıda ve gerekli nitelikte uzmanların kısa vadede yetiştirilmesi amacıyla 2008 yılından bu yana TÜBİTAK BİEB tarafından TÜBİTAK 2230 Yurt ışı Yüksek Lisans Burs Programı yürütülmektedir. Bu programla ülkemizin uzay bilim ve teknolojileri alanında ihtiyaç duyulan nitelikli insan gücünün yetiştirilmesine katkı sağlamak hedeflenmektedir. Bu program kapsamında ilk çağrı 2008 yılında açılmış ve bunu takiben her yıl bir dönem olmak üzere yıllarında toplam 5 çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrılar kapsamında yılları arasında toplam 25 kişi desteklenmiştir. Program kapsamında burs süresi en çok 24 aydır. Yıllık toplam burs miktarı $ dır. Eğitimlerini tamamlayıp Türkiye ye dönen 8 kişiden 2 si 2010 yılı, 5 i 2011 yılı ve 1 i ise 2012 yılı itibarıyla TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü nde çalışmaya başlamıştır. Ayrıca ilgili program kapsamında 2013 yılından itibaren Girişimcilik alanında da destek verilmesi için idari ve mali düzenlemeler yapılmıştır. Yürürlükte olan bu destek mekanizmasına ek olarak TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine ve TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturulmasına karar verilmiştir. TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrencilere lisansüstü burslarına ek olarak teşvik bursu verilecektir. Strateji 1.6. Toplumda bilim teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması Eylem 5 : Bilim Teknoloji ve Yenilik konularının medyada popüler bir şekilde yayınlanmasına yönelik teşviklerin geliştirilmesi (yazılı ve görsel materyalin hazırlanması, sergilerin düzenlenmesi, vb.) RTÜK Üniversiteler, TÜBİTAK, Özel Sektör, TRT Genel Müd., Medya X Eylem: Bilim muhabirliği eğitimlerinin yaygınlaştırılarak, donanımlı bilimteknoloji muhabirlerinin yetişmesinin sağlanması YÖK Üniversiteler, Basın Yayın E. G.M., TÜBİTAK Gelişme: Bu eylem planı kapsamındaki çalışmalar takvime uygun olarak devam etmektedir. Konu ile ilgili görüşlerin alınması amacıyla üniversitelerle yapılacak yazışmaların taslakları oluşturulmuştur. X 5 RTÜK ün 21 Kasım 2011 tarih ve B.02.6.RTÜ /1285 sayılı yazısında, Üst Kurulun spot film hazırlaması ya da hazırlatmasının görev, yetki ve sorumluluk alanı dışında kalmakta olup mezkur konu ile ilgili ödenek ayırmasının yasal olarak mümkün gözükmediği belirtilmektedir. 112

118 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Özel sektörde ArGe ve yenilik faaliyetlerinin yönetilmesine ilişkin farkındalığın artırılmasına yönelik olarak TRT tarafından bilimeğitim kanalının oluşturulması TRT G.M. Üniversiteler, TÜBİTAK, Özel Sektör ArGe merkezleri X T 6 Amaç 2. Araştırma kültürünün, araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin geliştirilmesi Strateji 2.1. Araştırmacıların yeteneklerinin geliştirilmesini sağlayan mekanizmalar tasarlanması Eylem: Lisans ve lisansüstü programlarda araştırma yöntemleri ve ArGe proje metodolojisine ilişkin ders veya eğitimlerin müfredatta yer alması, yaygınlaştırılması ve bu alanda çalıştay, yaz okulu vb. çeşitli etkinliklerin düzenlenmesi YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK X Gelişme: Bu eylem planına uygun olarak üniversitelerle yazışmalar yapılmıştır. Üniversitelerden gelen yazılar değerlendirmekte olup, iyi uygulamalar ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir. Bu değerlendirme neticesinde iyi uygulamaların bütün üniversitelere yaygınlaştırılması ve bu kapsamda yeni uygulamaların da geliştirilmesi hedeflenmektedir Eylem: Liderlik, bilim iletişimi, yabancı dil gibi teknik olmayan yeteneklerin de geliştirilmesine yönelik seçmeli ders, eğitim ve benzeri imkanların sağlanması YÖK Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem planı kapsamındaki çalışmalar takvime uygun olarak devam etmektedir. Mevcut durumun ortaya konulması, görüşlerin alınması ve bu konuda bir farkındalık oluşturulması amacıyla üniversitelerle yapılacak yazışmaların taslakları oluşturulmuştur. Strateji 2.2. oktora sonrası araştırma (postdoc) uygulamasının hayata geçirilmesi Eylem: oktora sonrası araştırmacı statüsünün oluşturulması YÖK MB, TÜBİTAK X 6 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 113

119 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: Bu konu ile ilgili yazışmalar yapılmıştır. Yaygın olmamasına rağmen bazı üniversitelerimizde (özellikle vakıf üniversitelerinde) bu statüde çalışanlar vardır. Genelde bu statüde çalışanlar TÜBİTAK projelerinde görev almaktadır. Ayrıca sınırlı sayıda da olsa AB projeleri ve üniversitelerin kendi destekledikleri projelerde görev yapan bu statüde kişiler mevcuttur. Yine mevcut yasa, öğretim elemanlarının doktora sonrası başka üniversitelerde doktora sonrası araştırmacı olarak görevlendirmelerine izin vermektedir ve üniversitelerimizden bu şekilde başka üniversitelerde uzun süreli görevlendirilen öğretim elemanları mevcuttur. Önümüzdeki süreçte proje eylem takvimine de uygun olarak iyi uygulamaların olduğu üniversitelerden temsilcilerin de yer alacağı komisyon çalışmaları başlatılacaktır. Ayrıca bu konu Yeni YÖK Yasa Taslağı kapsamında da değerlendirilmektedir Eylem: Üniversitelerde bursiyerlerin ve projelerde bursiyer olarak yer alan doktora sonrası (postdoc) araştırmacıların sosyal güvenlik haklarının da destek kapsamına alınması YÖK Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem maddesi ile yakından ilişkili yukarıdaki maddede (2.2.1 Eylem Maddesi) ilgili bilgiler ayrıntılı bir şekilde sunulmuştur. Ayrıca, bu konu Yeni YÖK Yasa Taslağı kapsamında da değerlendirilmektedir. Strateji 2.3. isiplinler arası çalışma ve işbirliklerinin desteklenmesi Eylem: isiplinlerarası çalışma kültürünün artırılması amacı ile işbirliğini özendiren proje destek programlarının açılması TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, YÖK, Üniversiteler, BSTB, MB X T 7 Eylem: isiplinlerarası lisansüstü programların sayısının artırılması YÖK Üniversiteler X Gelişme: Yukarıda tanımlanan eylem çerçevesinde, konu ile ilgili mevcut durumu ortaya koymak amacıyla üniversitelerle yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmektedir. Sınırlı sayıda da olsa ülkemizde konu ile ilgili uygulamalar vardır. Bu uygulamaların olduğu üniversitelerden temsilcilerin de katılacağı komisyon çalışmaları önümüzdeki süreçte tanımlanan eylem planına uygun olarak zamanında yapılmaya çalışılacaktır. Hedef var olan iyi uygulamaları da gözden geçirerek, disiplinler arası lisansüstü programlar tasarlamak ve seçilecek üniversitelerde uygulamayı başlatmaktır. 7 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 114

120 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 2.4. Başarılı araştırmacılara kendi araştırma gruplarını kurmalarına yönelik destek mekanizmalarının geliştirilmesi Amaç 3. Eylem: TÜBİTAK tarafından ilgili kurumların katılımı ile öncül araştırma projeleri için büyük ölçekli destek programlarının başlatılması TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı X Gelişme: 1037İbni Sina İleri Bilimsel ve Teknolojik Araştırmaları estekleme Programı için Başvuru Formu ve Proje eğerlendirme Formu taslağı hazırlanmış olup, güncelleme çalışmaları devam etmektedir. BTİK personelinin çalışma ortamlarının iyileştirilmesi Strateji 3.1. Üniversitelerdeki çalışma ortamının iyileştirilmesi Eylem: Akademik yükseltme ölçütlerinin yeniden tasarımı (yayınların yanı sıra patentlerin, araştırma projelerinde proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak görev almanın da değerlendirmeye alınması) YÖK ÜAK, Üniversiteler X Gelişme: Konu ile ilgili Komisyon oluşturulmuştur. Komisyon yakında çalışmalara başlayacaktır. Ayrıca üniversitelerimizde uygulanmakta olan koşulları ve gelişmiş dünya üniversitelerindeki uygulamaları değerlendiren kapsamlı bir rapor hazırlanmıştır. Rapor, Komisyonun ilk toplantısına sunulacak ve üyelerin görüşleri alınacaktır. Eylem: Yurtdışında düzenlenen konferans, sempozyum vb. etkinliklere katılımın desteklenmesi için programların çeşitlendirilmesi YÖK TÜBİTAK, Üniversiteler X Gelişme: Konu ile ilgili eylem takvimine de uygun olarak görüşler alınmıştır. Üniversiteler bu tür hareketliliği kendi bütçelerinden, projelerden ve benzeri kaynaklardan desteklemektedir. Önümüzdeki süreçte üniversitelerden gelen bilgiler ayrıntılı bir şekilde değerlendirilerek raporlanacaktır. aha etkin ve çok sayıda katılım için mevcut mekanizmalarda ne tür iyileşmeler yapılabileceği, iyi uygulamalar ışığında değerlendirilecektir. Ayrıca, yenilikçi yeni destek mekanizmalarının geliştirilmesi de bu eylem planının ana hedeflerinden biridir. 115

121 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 3.2. Üniversitelerdeki ArGe altyapısının geliştirilmesi Eylem: Üniversitelerde güçlü olduğumuz ve ivme kazanmamız gereken alanlar başta olmak üzere araştırma altyapısının güçlendirilmesi Kalkınma Bakanlığı YÖK, Üniversiteler X Gelişme: Üniversitelerdeki tematik ileri araştırma merkezi ve merkezi araştırma laboratuvarı projeleri yatırım programları kapsamında desteklenmektedir. Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerin 2013 yılına ilişkin araştırma altyapı ödeneklerine ilişkin çalışmalar başlamıştır yılında mevcut proje stokunun hafifletilmesi amacıyla yeni proje alınmaması düşünülmektedir. Bütçenin TBMM de kesinleşmesi sonrası mevcut ödenekler çerçevesinde 2013 yılı yatırım programında yer alan projeler için dağılım tamamlanacaktır Eylem: Araştırma merkezlerinin bütün (kamu, özel sektör ve üniversite) araştırmacılara açık 7 gün 24 saat hizmet verebilmesi ve sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik idari ve yasal düzenlemelerin yapılması Kalkınma Bakanlığı YÖK, Üniversiteler, MB, PB X Gelişme: Eylem kapsamında yapılan hazırlık çalışmaları neticesinde bu dönemde araştırma altyapılarının yönetimine ve desteklenmesine yönelik kanun tasarısı taslağı hazırlanmıştır. Taslak BTYK nın 24. toplantısında sunulmuştur. Taslakla ilgili kurum görüşleri alınmış ve bazı akademisyenlerin katılımıyla Kalkınma Bakanlığında taslağın detaylarıyla ilgili son bir toplantı yapılmıştır Eylem: Lisansüstü öğrencileri, doktora sonrası ilk 5 yıl içinde olan genç bilim insanları, yurt içi ve yurt dışı değişim programları kapsamındaki araştırmacılar ve uluslararası araştırmacılar için üniversite ve kamu enstitülerine ait yerleşkelerin içinde veya dışında belirlenecek belirli alanlarda barınma imkânlarının artırılmasına ilişkin çalışmanın yapılması Kalkınma Bakanlığı YÖK, MB, Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem kapsamında İTÜ bünyesinde inşaatına 2010 yılında başlanmış ve 2011 yılı içerisinde hizmete alınmış olan 300 ÖYP öğrencisine yönelik yurt (stüdyo daire tipi) projesi hayata geçirilmiştir. Bunun dışında, ÖYP üniversitesi olarak nitelendirilebilecek üniversitelerden ÖYP öğrencilerine yönelik yurt projesi teklifi gelmemiştir. 116

122 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Üniversitedeki çalışma ve yaşam koşullarına dair lojman, kreş, sosyal tesis gibi imkânların iyileştirilmesi Kalkınma Bakanlığı MB, YÖK, Üniversiteler X Gelişme: yılları arasında kurulan 41 devlet üniversitesi arasında yer alan ve çoğunluğu oğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunan 21 devlet üniversitesine Lojman ve Sosyal Tesis projesi verilmiştir. Söz konusu projeler kapsamında üniversitenin talepleri ve yatırım ödenek miktarı göz önünde bulundurularak çeşitli sayılarda lojman inşaatı devam etmektedir. Strateji 3.3. Üniversitelerdeki yönetişimin iyileştirilmesi Eylem: Üniversitelerde dış ilişkiler koordinatörlüğünün müdürlük, daire başkanlığı ve benzeri statüdeki bir birim olarak teşkilatlandırılması ve üniversitelerce yapılan ikili ve çok taraflı uluslar arası anlaşmalar yaparak öğretim elemanlarının bu kapsamdaki faaliyetlerinin artırılması Üniversiteler X Gelişme: Bu durum Yeni YÖK Yasa Taslağı kapsamındaki çalışmalarda ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmektedir. Eylem: Proje koordinasyon ve danışmanlık merkezlerinin kurulması, bu merkezlerde 1. Üniversite mensupları için ulusal/uluslararası projelerin hazırlanması, yürütülmesi, sonlandırılması ve başka bir proje ile devam ettirilmesi süreçlerinde araştırmacıya a. Proje kaynağı belirleme; b. Araştırmacıyı bilgilendirme; c. Bilimsel, teknik, idari, fikri mülkiyet hakları ve çıktıların pazarlanması konularında destek sağlanması YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı X 2. Söz konusu merkezlerde kalifiye eleman istihdam edilmesi, 3. Merkezlerin özel sektöre de benzer konularda hizmet verebilmesi. 117

123 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: Üniversitelerle yapılan yazışmalarda bazı üniversitelerimizin bu eylem planı ile ilgili çok ileri ve örnek bir seviyede olduğu görülmüştür. Üniversitelerden gelen yazılar incelenerek bu merkezlerin yapısı ve işleyişi ile ilgili ayrıntılı bir rapor hazırlanacak ve iyi uygulama örnekleri düzenlenecek çalıştay ile diğer üniversitelerle paylaşılacaktır Eylem: OEC kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin üniversitelerimizde bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK X Gelişme: Bu eylem planı ile ilgili hazırlık çalışmaları devam etmektedir. İlgili dokümanlar incelenerek bir rapor hazırlanacaktır. Hazırlanan bu rapor konu ile ilgili oluşturulacak komisyonun ilk toplantısında sunulacaktır. Ayrıca ilgili kılavuz ve dokümanlar YÖK ve üniversitelerin web sayfaları üzerinden ilgililerle paylaşılacaktır Eylem: Özel sektörde çalışan araştırmacılar için ArGe yetkinliğinin ölçülmesi ve değerlendirilmesine yönelik sistematiklerin oluşturulması, çift kariyer planları gibi unsurları içeren kariyer yollarının tasarlanmasına ilişkin teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi TOBB TÜBİTAK, YÖK, Kalkınma Bakanlığı X Gelişme: Yapılan değerlendirmeler sonucunda, eylem planının ilgili kurumlarca yeniden gözden geçirilmesi ve ilgili mevzuatın incelenmesi gereksinimi ortaya çıkmıştır. Sanayi ve Ticaret Odaları ile Sanayi Odaları, Sektör Meclisleri temsilcilerinin görüşleri toplanacaktır Eylem: OEC kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması TOBB TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Özel Sektör Araştırma Merkezleri X T 8 Strateji 3.5. Sektörlerarası işbirliğinin geliştirilmesi Eylem: Üniversite sanayi işbirliğini geliştirici ortak projeleri destekleyecek programların geliştirilmesi TOBB Üniversiteler, Özel sektör X 8 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 118

124 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme 9 : Eylem faaliyeti kapsamında; TOBB Sektör Meclisleri temsilcileri, TOBB YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve ArGe çalışma grubu üyeleri konu hakkında bilgilendirilmiş, bilgilendirme sonucu görüşler alınmış ve ortak görüş ortaya çıkmıştır. YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve ArGe teknik komitesi eylemlerinden biri olan Yurt dışında yerleşik Türk araştırmacılar ve Türk sermayeli şirketlerin faaliyet ve çalışma alanlarının belirlenmesi, çalışmalarını paylaşabilecekleri ve ünya Türk İşadamları Konseyi ile etkileşim halinde olacak bir platform oluşturulması ve bununla ilgili bilgi sisteminin kurulması eylemi kapsamında oluşturulacak bilgi sisteminin ayrı bir modülü olarak eproje pazaryerinin kurgulanmasına karar verilmiştir Eylem: Özel sektörde çalışan araştırmacı ve akademisyenlerin beraber danışman olarak yer aldığı tez çalışmalarının yaygınlaştırılması YÖK Üniversiteler, TOBB, Özel sektör X Gelişme: Bu konu ile ilgili yazışmalar yapılmış olup gelen sonuçlar değerlendirilmektedir. Gelen değerlendirmeler en kısa zamanda raporlanacaktır. (SanTez ve benzeri programlar kapsamında bu tür bir işbirliği söz konusudur.) Konu ile ilgili yasal düzenlemenin yapılması gerekmektedir. Eylem: Üniversiteler ve kamu araştırma enstitüleri ile özel sektörün bir araya getirilmesi için koordinasyon/danışmanlık sistemlerinin kurulması; proje pazarlarının oluşturulması TOBB Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Üniversiteler, Kamu Ar Ge Enstitüleri X Gelişme 9 : Eylem faaliyeti kapsamında; TOBB Sektör Meclisleri temsilcileri, TOBB YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve ArGe çalışma grubu üyeleri konu hakkında bilgilendirilmiş, bilgilendirme sonucu görüşler alınmış ve ortak görüş ortaya çıkmıştır. YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve ArGe teknik komitesi eylemlerinden biri olan Yurt dışında yerleşik Türk araştırmacılar ve Türk sermayeli şirketlerin faaliyet ve çalışma alanlarının belirlenmesi, çalışmalarını paylaşabilecekleri ve ünya Türk İşadamları Konseyi ile etkileşim halinde olacak bir platform oluşturulması ve bununla ilgili bilgi sisteminin kurulması eylemi kapsamında oluşturulacak bilgi sisteminin ayrı bir modülü olarak eproje pazaryerinin kurgulanmasına karar verilmiştir. Strateji 3.6. Kamu araştırma merkezlerindeki çalışma koşullarının iyileştirilmesi Eylem: OEC kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması TÜBİTAK X 9 TOBB un sorumlu olduğu ve no.lu eylemler aynı başlık altında yürütülmektedir. 119

125 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: OEC Kılavuzlarına adresinden çevrimiçi erişim sağlanabilmektedir. Frascati ve Oslo Kılavuzlarının Türkçe baskıları ise talep eden kurum/kuruluş veya kişilere TÜBİTAK tarafından ücretsiz olarak gönderilmektedir. Amaç 4. Araştırmacıların olaşımının Artırılması Strateji 4.1. Ulusal, sektörler arası ve uluslararası dolaşım mekanizmalarının geliştirilmesi Eylem: Bilim insanlarının ileri düzeyde araştırmaların yapıldığı merkezlerde çalışma yapmalarını teşvik edecek ulusal ve uluslararası dolaşım mekanizmalarının geliştirilmesi YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK X Gelişme: Bu eylem planı ile ilgili genel bir değerlendirme yapıldığında YÖK, TÜBİTAK, AB Marie Curie ve TWAS gibi kaynakların kullanılarak üniversitelerimizden araştırmacıların ileri araştırma merkezlerine kısa ve uzun süreli ziyaretler gerçekleştirildiği bilinmektedir. Kapsamlı bir alt yapıya haiz bu merkezler tüm dünyadan araştırmacılar için caziptir. Birçok ileri cihazı bünyelerinde barındıran merkezler araştırmacılara kapsamlı ve yüksek nitelikli araştırma yapma fırsatı sunmaktadır. Üniversitelerimizle yapılacak yazışmalarla bu ileri araştırma merkezlerine olan araştırma ziyaretleri ile ilgili detaylı bilgiler elde edilecek ve raporlanacaktır. Nihai hedef bu türden dolaşımı destekleyen mekanizmaların artarak çeşitlenmesidir. Eylem: Yurt içindeki araştırmacı hareketliliğinin artırılması amacıyla yeni programlar oluşturulması ve mevcut programların etkinleştirilmesi YÖK Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem planı ile ilgili genel bir değerlendirme yapıldığında YÖK (Farabi) ve TÜBİTAK gibi kaynakların kullanılarak üniversitelerimizden araştırmacıların araştırma amaçlı diğer üniversite ve kurumlarda kısa ve uzun süreli ziyaretler gerçekleştirildiği bilinmektedir. Mevcut yasa bu tür uzun ve kısa süreli görevlendirmelere açıktır. Üniversitelerimizle yapılacak yazışmalarla bu türden araştırma hareketlilikleri ile ilgili detaylı bilgiler elde edilecek ve raporlanacaktır. Nihai hedef bu türden yurtiçi araştırma hareketliliğini destekleyen mekanizmaların artarak çeşitlenmesidir. Ayrıca bu konu yeni YÖK Yasa Taslağı kapsamında da değerlendirilmektedir Eylem: Lisans düzeyinde uluslararası dolaşım imkanlarının çeşitlendirilmesi (2214 ve 2219 kodlu bursların lisans seviyesi için de uygulanması) YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK, Kredi ve Yurtlar Kur. Gelişme: Son yıllarda özellikle AB ERASMUS Programı sayesinde üniversitelerimizin yaptığı ikili anlaşmalarla lisans düzeyinde hareketlilikte önemli bir artış görülmüştür. Lisans öğrencileri bir veya iki yarıyıl süre ile üniversitelerinin anlaşmalı olduğu AB üniversitelerinden birinde lisans eğitimlerinin bir kısmını tamamlamaktadır. Bu program, birçok üniversitemizde başarı ile yürütülmektedir. Bu program ayrıca, öğrencilerin staj hareketliliklerine de destek vermektedir. Ayrıca üniversiteler, Sağlık Kültür aire Başkanlıkları, üniversitelerin kurdukları vakıf veya dernekler aracılığı ile sağlanan maddi desteklerle X 120

126 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) lisans öğrencilerinin uluslararası yarışmalara katılım, mesleki organizasyon toplantılarına katılım, kulüp faaliyetleri ve benzeri uluslar arası dolaşımlarına destek olmaktadır. Bu eylem planında da ifade edildiği gibi ana hedef lisansüstü öğrencilere sağlanan destekler gibi lisans öğrencileri için de uluslar arası dolaşım teşvik ve destek mekanizmalarının çeşitlenerek artmasıdır Eylem: Yurtdışındaki üniversiteler ile ortaklaşa doktora programların oluşturulması, bu kapsamdaki öğrencilere yönelik burs programlarının çeşitlendirilmesi YÖK Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem planı kapsamındaki çalışmalar takvime uygun olarak devam etmektedir. Bu tür doktora programları ile ilgili envanterin çıkarılması amacıyla üniversitelerle yapılacak yazışmaların taslakları oluşturulmuştur. Eylem: Yurtdışına gidecek araştırmacılar için, bir oryantasyon programının geliştirilmesi YÖK ışişleri Bakanlığı X Gelişme: Bu eylem planı ile ilgili üniversitelerle yazışmalar yapılarak yurtdışında görevlendirilecek öğretim elemanları için bir oryantasyon programının düzenlenmesi tavsiye edilecektir. Üniversiteler incelenerek bu tür programın düzenlendiği üniversitelerden (eğer varsa) programla ilgili ayrıntılı bilgi alınacaktır. Üniversiteler bünyesinde var olan ış İlişkiler Ofisleri aracılığıyla, gidecek olan araştırmacıya gidilecek ülke ile ilgili bilgi verilecektir. Ayrıca araştırmacının görevlendirildiği pozisyon ile ilgili gideceği ülkenin koşulları birlikte değerlendirilecektir. Eğer gidecek olan araştırmacının yabancı dil seviyesi yetersiz ise ofis üniversitenin ilgili birimi ile görüşerek kısa süreli bir eğitim programı düzenleyecektir. Ayrıca yeni YÖK Yasa Taslağı, üniversiteler bünyesinde bu fonksiyonu yerine getirebilecek yeni idari oluşumların yapılandırılmasını öngörmektedir. Eylem: olaşımdaki araştırmacıların sosyal güvenlik haklarının iyileştirilmesi ÇSGB ışişleri Bakanlığı X Gelişme: 5510 sayılı Kanun un 41 inci maddesi gereği sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya dışında geçirilen sürelerin borçlanması mümkün kılınmıştır (17/4/2008). Bunun yanı sıra Kanun un 66 ncı maddesine göre işverence ya da kamu idaresince yurtdışında sürekli görevlendirilen kişilerin yurtdışındaki sağlık giderleri Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamında karşılanmaktadır. 6 aydan uzun süreli görevlendirmeler sürekli görevlendirme olarak kabul edilmiştir Eylem: Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının ek 1 inci maddesinde sadece ArGe faaliyetinde çalışan yabancı uyrukluların döner sermayeden katkı payı almasına yönelik düzenleme yapılması YÖK MB X Gelişme: Bu eylem planı kapsamındaki çalışmalar takvime uygun olarak devam etmektedir. Yabancı uyruklu öğretim elemanları ile ilgili ayrıntılı bilgi alınması amacıyla üniversitelerle yapılacak yazışmaların taslakları oluşturulmuştur. İlgili konu yeni YÖK Yasa Taslağında da değerlendirilmektedir. 121

127 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 6. maddesinin sözleşmede belirtilen ücret ve ülkesine gelmegitme masraflarının yanı sıra "2547 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan görevlendirmeler çerçevesindeki ödemelerin TÜBİTAK tarafından koordine edilen uluslararası Programlar çerçevesinde desteklenen ArGe projelerine ilişkin ödemelerin yapılabilmesini mümkün kılacak şekilde değiştirilmesi YÖK MB X Gelişme: Bu eylem planı kapsamındaki çalışmalar takvime uygun olarak devam etmektedir. Yabancı uyruklu öğretim elemanları ile ilgili ayrıntılı bilgi alınması amacıyla üniversitelerle yapılacak yazışmaların taslakları oluşturulmuştur. Eylem: 7.ÇP, CIP* ve benzeri AB programları kapsamındaki konsorsiyum oluşturma faaliyetlerine katılımın desteklenmesi için programların oluşturulması ve mevcut programların geliştirilmesi (*CIPCompetitiveness and Innovation Framework ProgrammeAB Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı) İlgili Programlardan Sorumlu Kurum/ kuruluşlar Kalkınma Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK X Gelişme: Bu eylem kapsamında TÜBİTAK tarafından: 25 Mayıs 2012 tarihinde İstanbul da TurKey Enabling Technologies 2012 Uluslararası Proje Pazarı Etkinliği 450 katılımcı ile düzenlenmiştir. 5 Ekim 2012 tarihinde Brüksel de IN2Societies 2012 Uluslararası Proje Pazarı etkinliği 170 katılımcı ile düzenlenmiştir Ekim 2012 tarihinde III. Bilgi Çoğaltıcıları Eğitimi etkinliği düzenlenmiştir Ekim 2012 tarihlerinde 7. ÇP proje yazma ve proje yönetimi eğitim etkinliği düzenlenmiştir. 50 Türk araştırmacının Avrupa daki proje pazarı etkinliklerine katılımı desteklenmiştir. Strateji 4.2. Yurtdışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, yurt içinde istihdam edilmesi için gerekli imkânların sağlanması Eylem: Yurtdışındaki başarılı araştırmacıların Türkiye de araştırmalarını sürdürmelerini sağlayacak destek mekanizmalarının kariyer dönemlerine göre çeşitlendirilmesi TÜBİTAK YÖK, MB X 122

128 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: TÜBİTAK BİEB tarafından ilköğretim, ortaöğretim, üniversite lisans ve lisansüstü öğrencileri ile doktora sonrası düzeyde araştırma yapan araştırmacılara yönelik karşılıksız burs ve bilimsel destek programları yürütülmektedir. Türk öğrenci ve araştırmacılara yönelik destek programlarına ek olarak bilimsel etkileşimin gelişmesini desteklemek, uluslararası araştırma zincirini geliştirmek ve Türkiye nin tanıtılmasına katkı sağlamak amaçlarıyla Türkiye de eğitimlerine ya da araştırmalarına devam eden yabancı ülke vatandaşlarına yönelik burs ve destekler de verilmektedir. oktorasını Türkiye de yapacak yabancı ülke vatandaşı öğrenciler TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular İçin oktora Burs Programı, doktora sırası ve doktora sonrası araştırmacılar ise TÜBİTAK 2216 Yabancı Uyruklular İçin Araştırma Burs Programı kapsamında desteklenmektedir. Ayrıca 2012 yılında yapılan düzenlemeyle 2216 kodlu destek programı kapsamında araştırmacılara burs desteğine ek olarak 5.000TL ye kadar araştırma desteği de verilmesi sağlanmıştır. 31 Ekim 2012 itibarıyla bursları devam eden 168 yabancı uyruklu doktora bursiyeri ve 49 yabancı uyruklu araştırmacı bulunmaktadır. Ayrıca, kamu veya özel sektör kurum ve kuruluşlarında, ihtiyaç duyulan bilim insanı açığının kapatılmasına ve bilim üretimine katkıda bulunmak amacıyla, yurt dışındaki üniversitelerde ve/veya araştırma kuruluşlarında çalışmakta olan, deneyimli bilim insanlarının araştırmalara katılmak, teknolojik yenilikler getirmek, seminerler, konferanslar ve dersler vermek üzere Türkiye'ye getirilmesi için TÜBİTAK 2221 Konuk Bilim İnsanı estekleme Programı kapsamında destek verilmektedir. Ekim 2012 ye kadar program kapsamında 181 konuk bilim insanı desteklenmiştir. Ayrıca, yurt dışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, Türkiye ye uzun süreli araştırma yapmak üzere gelmelerini sağlamak için bu araştırmacıların yurt içinde istihdamına yönelik imkânların sağlanması amacıyla 2012 yılında TÜBİTAK 2236 Uluslararası eneyimli Araştırmacı olaşım estek Programı adıyla yeni bir destek programı uygulamaya koyulmuştur. Programın toplam bütçesi 11,2 milyon euro dur. Bu bütçenin 4,5 milyon euro su AB Komisyonu ndan sağlanacaktır. Program boyunca toplam 4 çağrıya çıkılarak 5 yılda 100 deneyimli bilim insanının/uzmanın desteklenmesi hedeflenmektedir Eylül ayında kapanan ilk çağrı kapsamında ön incelemeyi geçen 66 başvurunun bilimsel değerlendirmeleri yapılmaktadır Eylem: Uluslararası araştırmacıların çocuklarının eğitim sürecinin iyileştirilmesiyle ilgili yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi MEB 10 X Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır Eylem: oçentlik sınav yönetmeliğine yabancı uyrukluların talebi halinde doçentlik sözlü sınavının İngilizce yapılabilmesi fıkrasının eklenmesi ÜAK YÖK X T Ağustos 2012 tarihli BTYK nın 24. toplantısında MEB tarafından Eylemin Bakanlık görev alanına girmediği, konunun uluslararası anlaşmalar ve karşılıklılık ilkesi gereği ışişleri Bakanlığı tarafından ikili anlaşmalarla düzenlenebileceği raporlanmıştır. 11 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 123

129 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Üniversitelerde sözleşmeli çalışacak yabancı araştırmacıların sözleşme imzalama sürecinin iyileştirilmesi MB 12 YÖK, ÇSGB X Gelişme 13 : Bu eylem planı kapsamındaki çalışmalar takvime uygun olarak devam etmektedir. Üniversitelerle yapılacak yazışmaların taslakları oluşturulmuştur. Ayrıca no.lu eylem maddesi Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının ek 1 inci maddesinde sadece ArGe faaliyetinde çalışan yabancı uyrukluların döner sermayeden katkı payı almasına yönelik düzenleme yapılması bu eylem planı ile doğrudan ilişkili olduğundan çalışmalar eş güdümlü ve eşzamanlı yürütülecektir Eylem: Türkiye de çalışmakta olan yabancı uyruklu araştırmacıların eşlerinin çalışma izni alma süreçlerinin iyileştirilmesi ÇSGB X T 14 Amaç 5. ArGe personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi Strateji 5.1. Üniversitelerde nitelikli ArGe personel istihdamı Eylem: Belirli kriterleri sağlayan üniversitelerin kapasitelerini koruma ve artırabilmeleri için ihtiyaç duydukları nitelikli ArGe personel istihdamında, üniversitelere esnekliğin tanınması YÖK Üniversiteler, MB X Gelişme: Bu konu yeni YÖK Yasa Taslağı kapsamında değerlendirilmektedir Eylem: Üniversitelerde proje bazlı esnek istihdamın sağlanması MB YÖK, PB X T Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından 5 Aralık 2011 tarihinde gönderilen Eylem Gelişme Raporu nda 17/2/2011 tarihli ve 6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 16 ncı maddesi ile 2/9/1983 tarihli ve 78 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen 14 üncü maddede; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 34 üncü ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 16 ncı maddesine göre yabancı uyruklu öğretim elemanının yükseköğretim kurumları itibarıyla dağılımı, isim, ücret ve sözleşme örneğinin vizesi, sözleşme süresinin uzatılması ve sona erdirilmesi, Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır. hükmü getirilmiştir. Söz konusu yazıda bu bağlamda YÖK ile çalışılması planlandığı belirtilmektedir. 13 Bu eylem gelişmesi YÖK tarafından raporlanmıştır. 14 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 124

130 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BTİK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Tamamlandı (T) Strateji 5.2. Özel Sektörde ArGe personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi Eylem: ArGe birimlerini yeni oluşturan KOBİ ler için araştırmacıların ücretlerinin kısa dönemli ve olgunlaşma süresine göre kademeli olarak kamu ve özel sektör tarafından ortaklaşa karşılanması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı MB X Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır. Strateji 5.3. Kamu Araştırma Merkezleri ArGe personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi Araştırmaya yardım edecek teknik personel kadrolarının alımının kolaylaştırılması ve mali olarak desteklenmesi MB PB, Kamu ArGe Enstitülerinin bağlı/ilgili olduğu Bakanlıklar X T Kamu kurumlarındaki araştırmacıların özlük haklarının iyileştirilmesi MB PB, Kamu ArGe Enstitülerinin bağlı/ilgili olduğu Bakanlıklar X T 15 Kamuda araştırmacı etkinliğinin artırılması için sözleşmeli olarak araştırmacılarının istihdamının sağlanması PB MB, Kamu ArGe Enstitülerinin bağlı/ilgili olduğu Bakanlıklar X Gelişme: 06 Haziran 1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslara göre, Yükseköğretim Kurumlarının ArGe projelerinde çalıştırılmak üzere, proje süresi ile sınırlı olarak sözleşmeli personel istihdam edilebilmekte ve bu personelin istihdamında sınav şartı aranmamaktadır. Bu çerçevede, Kalkınma Bakanlığınca onaylanan projelerde, sözleşmeli personel istihdamı için, söz konusu onay dikkate alınarak değerlendirme yapılmaktadır. iğer taraftan, Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Komisyonlarınca (Komisyon Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma Projeleri Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde, üniversite bünyesinde hocalardan teşkil edilen bir komisyon olup, projeleri kabul etmek ve izlemekle görevlidir) onaylanan projelerle ilgili olarak sözleşmeli personel istihdamının gerekliliği ve ihtiyaç duyulan sayının nasıl tespit edileceği hususlarını değerlendirmek üzere, 17 Ekim 2012 tarihinde, Maliye ve Kalkınma Bakanlıkları, YÖK, Ankara ve Boğaziçi Üniversitelerinin temsilcilerinin katılımıyla bir toplantı düzenlenmiştir. Bu toplantıda; BAP komisyonlarınca onaylanan projelerde sözleşmeli personel istihdamı taleplerinin hangi ölçütlere göre değerlendirileceği ve diğer alternatif istihdam yöntemleri konuları ele alınmış olup, konu ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. 15 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 125

131 Y1 Bölüm 2: BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler A. TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleri TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleme aire Başkanlığı (BİEB), ülkemizin bilim ve teknoloji alanında gelişmesinde en kritik rolü oynayan insan gücünün yetiştirilmesini destekleme görevini üstlenmiştir. TÜBİTAK BİEB in yürüttüğü çalışmalara ve ülkemizin ihtiyaçlarına paralel olarak desteklerin türleri, desteklenen kişi sayısı ve destek miktarları her yıl sürekli artmaktadır yılında olan desteklenen toplam bilim insanı sayısı 2009 yılında a yükselmiş ve 2011 yılında olarak gerçekleşmiştir. BİEB tarafından yürütülen 29 burs ve destek programı kapsamında 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla toplam bilim insanı desteklenmiştir. esteklenen bilim insanı sayısı ve verilen destek miktarları Şekil 5a, 5b ve Şekil 5c de gösterilmiştir. Şekil 5a. O Yıl İçinde esteklenmeye/burs Almaya Başlayan Bilim İnsanı Sayısının Yıllara Göre ağılımı Şekil 5b. esteklenen Toplam Bilim İnsanı Sayısının Yıllara Göre ağılımı *2012 yılı sonu öngörüsü olup, o yıl içinde desteklenmeye/burs almaya başlayan bilim insanı sayısı 31 Ekim 2012 itibarıyla toplam dir. *2012 yılı sonu öngörüsü olup, desteklenen toplam bilim insanı sayısı 31 Ekim 2012 itibarıyla toplam dur. Şekil 5c. Toplam estek/burs Miktarlarının Yıllara Göre ağılımı *2012 yılı sonu öngörüsü olup, bilim insanlarına aktarılan toplam fon miktarı 31 Ekim 2012 itibarıyla cari fiyatlarla 65,4 milyon TL dir. TÜBİTAK BİEB lisans, yüksek lisans ve doktora bursları kapsamında 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla bursiyerliği devam eden Yurt İçi Lisans, Yurt İçi Yüksek Lisans ve Yurt İçi oktora bursiyeri olmak üzere toplam yurt içi bursiyeri bulunmaktadır. Şekil 6 da TÜBİTAK BİEB tarafından verilen toplam lisans, yüksek lisans ve doktora bursiyer sayılarının yıllara göre dağılımı verilmiştir. TÜBİTAK BİEB tarafından başarı kriteri esas alınarak verilen bu yüksek lisans ve doktora burslarının yanı sıra, desteklenen akademik projelerde ve TÜBİTAK AREB destekli projelerde bursiyer olarak çalışan yüksek lisans ve doktora öğrencilerine burs verilmektedir. 126

132 Şekil 6. BİEB tarafından Toplam Yurt İçi Lisans, Yüksek Lisans ve oktora Bursiyer Sayılarının Yıllara Göre ağılımı *2012 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİEB tarafından desteklenen toplam yurt içi lisans, yüksek lisans ve doktora bursiyer sayısı 31 Ekim 2012 itibarıyla dir. oktorasını tamamlamış, üniversitelerimizde veya araştırma kuruluşlarımızda doktora sonrası araştırma yapacak olan genç araştırmacılara destek vermek, Türk araştırmacıların yurt içi dolaşımı vasıtasıyla bilimsel bilgi aktarımı ve işbirliğini kolaylaştırmak amaçlarıyla TÜBİTAK 2218 Yurt İçi oktora Sonrası Araştırma Burs Programı çerçevesinde burs verilmektedir yılları arasında TÜBİTAK 2218 Programına toplam 324 başvuru yapılmış ve bu başvurulardan 246 sı desteklenmiştir yılının ilk 2 döneminde 26 başvuru yapılmış ve 13 ü desteklenmiştir. TÜBİTAK 2218 Programının 3. dönemine yapılan 25 başvurunun değerlendirmeleri ise devam etmektedir. 31 Ekim 2012 itibarıyla TÜBİTAK 2218 Programı kapsamında bursiyerliği devam eden 51 doktora sonrası araştırmacı bulunmaktadır. Öte yandan, Türk araştırmacıların yurt dışı dolaşımı kapsamında uluslararası işbirliği imkanlarının oluşmasını kolaylaştırmak amacıyla doktora öğrencileri için TÜBİTAK 2214 Yurt ışı oktora Sırası Araştıma Burs Programı ve doktora sonrası araştırmacılar için TÜBİTAK 2219 Yurt ışı oktora Sonrası Araştırma Burs Programı çerçevesinde yurt dışı araştırma faaliyetleri de desteklenmektedir. 31 Ekim 2012 itibarıyla bu programlar kapsamında bursiyerliği devam eden 529 doktora öğrencisi ve 739 doktora sonrası araştırmacı bulunmaktadır. Şekil 7 de TÜBİTAK BİEB tarafından desteklenen toplam yurt içi ve yurt dışı araştırmacı sayılarının yıllara göre dağılımı verilmiştir. Türk öğrenci ve araştırmacılara yönelik burs programlarımıza ek olarak bilimsel etkileşimin gelişmesini desteklemek, uluslararası araştırma zincirini geliştirmek ve Türkiye nin tanıtılmasına katkı sağlamak amaçlarıyla Türkiye de eğitimlerine ya da araştırmalarına devam eden yabancı ülke vatandaşlarına yönelik burs ve destekler de verilmektedir. oktorasını Türkiye de yapacak üstün başarılı yabancı ülke vatandaşı öğrenciler TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular İçin oktora Burs Programı, doktora sırası ve doktora sonrası araştırmacılar ise TÜBİTAK 2216 Yabancı Uyruklular İçin Araştırma Burs Programı ile desteklenmektedir. TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular oktora Burs Programı kapsamında 2003 yılı içerisinde sadece 3 farklı ülkeden 13 kişi desteklenirken, 2011 yılı içerisinde 18 farklı ülkeden 56 yabancı uyruklu doktora öğrencisi desteklenmiştir. 31 Ekim 2012 itibarıyla bursları devam eden 168 yabancı uyruklu doktora bursiyeri ve 49 yabancı uyruklu araştırmacı bulunmaktadır. Toplam yabancı uyruklu doktora ve doktora sonrası bursiyer sayılarının yıllara göre dağılımı Şekil 8a da; 31 Ekim 2012 itibarıyla bursları devam eden yabancı uyruklu doktara bursiyer ve araştırmacı sayılarının ülkelere göre dağılımı ise sırasıyla Şekil 8b de ve 8c de gösterilmiştir. 127

133 Şekil 8a. Yabancı Uyruklu oktora ve oktora Sonrası Bursiyer Sayılarının Yıllara Göre ağılımı Şekil 7. Yurt İçi / ışı Araştırma Bursları Kapsamında esteklenen Toplam Araştırmacı Sayılarının Yıllara Göre ağılımı *2012 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİEB tarafından desteklenen toplam yabancı uyruklu doktora öğrencisi ve araştırmacı sayısı 31 Ekim 2012 itibarıyla 217 dir. *2012 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİEB tarafından desteklenen toplam yurt içi ve yurt dışı araştırma bursiyer sayısı 31 Ekim 2012 itibarıyla dir. Şekil 8b. 31 Ekim 2012 itibarıyla Bursları evam Eden Yabancı Uyruklu oktora Bursiyer Sayılarının Ülkelere Göre ağılımı Şekil 8c. 31 Ekim 2012 itibarıyla Bursları evam Eden Yabancı Uyruklu Araştırmacı Sayılarının Ülkelere Göre ağılımı Ulusal ve Uluslararası Bilim Olimpiyatları Geleceğin bilim insanlarını yetiştirmek ve genç yeteneklerimizi teşvik etmek amacıyla düzenlenen olimpiyat etkinlikleri de TÜBİTAK BİEB tarafından yürütülmektedir. Ortaöğretim kurumlarına devam etmekte olan öğrencileri fen bilimlerinde çalışmalar yapmak üzere teşvik etmek, çalışmalarını yönlendirmek ve bu alanlarda özel eğitim olanakları sağlamak yolu ile gelişmelerine katkıda bulunmak amacıyla, her yıl matematik, fizik, kimya, biyoloji ve bilgisayar dallarında Ulusal Bilim Olimpiyatları düzenlenmekte ve buradan seçilen öğrencilerden oluşturulan ekiplerle de Uluslararası Bilim Olimpiyatlarına katılm sağlanmaktadır. Ülkemiz, TÜBİTAK ın organizasyonuyla Uluslararası Bilgisayar (IOI), Matematik (IMO), Fizik (IPhO), Kimya (IChO), Biyoloji (IBO) Olimpiyatları ile Genç Balkan Matematik Olimpiyatı, Balkan Matematik Olimpiyatı ve Balkan Bilgisayar Olimpiyatı na katılmaktadır yılında ilk defa düzenlenen Avrupa Kızlar Matematik Olimpiyatı na da katılım sağlanmıştır. Katıldığımız Uluslararası Bilim Olimpiyatları nda ülkemizi temsil eden öğrencilerimiz toplam 39 altın, 127 gümüş, 197 bronz madalya ve 42 mansiyon ödülü kazanarak başarılarını kanıtlamışlar ve gurur kaynağımız olmuşlardır. Olimpiyat kuralları gereği ülkeler uluslararası olimpiyatlara belirli sayıda öğrenci ile katılabilmektedir. Bu nedenle alınan toplam madalya sayısında büyük bir değişiklik olmazken altın madalya sayısında artış olmaktadır. Ayrıca, 2012 yılında Balkan Matematik Olimpiyatı nın 29 uncusu TÜBİTAK organizasyonuyla düzenlenmiştir. Olimpiyata 11 Balkan ülkesi ile farklı coğrafyalardan 10 misafir ülkeden 123 öğrenci ve 42 akademisyen katılmıştır. Afganistan ın ilk kez katıldığı olimpiyat, organizasyonunun kalitesi ve akademik koordinasyonunun başarısıyla büyük beğeni toplamıştır. Olimpiyata ev sahipliği yapması nedeniyle 2 ekip tarafından temsil edilen Türkiye nin A takımı 4 altın ve 2 gümüş madalya ile ülke sıralamasında 21 ülke arasından birinci; B takımı ise 1 altın, 4 gümüş ve 2 bronz madalya ile dördüncü olmuştur yılında da Genç Balkan Matematik Olimpiyatı na ev sahipliği yapılacaktır. 128

134 Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması Olimpiyatların yanısıra, gençleri temel ve uygulamalı bilimlerde araştırmaya teşvik ederek proje kültürünü yaygınlaştırmak amacıyla TÜBİTAK BİEB tarafından 1969 yılından beri düzenlenmekte olan Orta Öğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması, ülke geneline yayılmak gayesiyle 2005 yılından itibaren tek merkez yerine Türkiye nin değişik bölgelerinde üniversitelerimiz ile işbirliği içinde yapılmaya Şekil 9. TÜBİTAK Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma başlanmıştır yılında 512 proje Projeleri Yarışmasına Yapılan Proje Başvuru başvurusu yapılmış ve bu rakam 2012 yılında Sayılarının Yılları Arasındaki ağılımı 2003 yılına oranla 11 kat artışla olarak gerçekleşmiştir (Şekil 9). Bölgelere başvuruda bulunan söz konusu projeden si ilk aşamada değerlendirilerek sergilenmeye uygun bulunmuştur. Bölge sergilemelerinde birincilik ödülüne layık görülen 200 proje ise 4 8 Mayıs 2012 tarihleri arasında Ankara da düzenlenen Final Yarışması na katılmış ve 83 proje derece almıştır. Ayrıca sosyal bilimler alanında da öğrencileri araştırmaya teşvik etmek amacıyla 2008 yılında ilk defa Proje Yarışması alanlarına Sosyoloji alanı ve 2009 yılında Tarih alanı ilave edilmiştir yılından itibaren de Yer Bilimi alanı Coğrafya olarak değiştirilmiştir yılında Sosyoloji alanında 1.252, Tarih alanında 642 ve Coğrafya alanında 403 proje başvurusu yapılmıştır yılında sadece İstanbul da yapılan ve MEB tarafından gerçekleştirilen İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Yarışması, 2006 yılından itibaren MEB TÜBİTAK işbirliği protokolünün imzalanmasıyla tüm ülke genelinde yapılmaya başlamıştır yılında bir önceki yıla oranla %70 lik bir artışla toplam proje başvurusu olmuştur (Şekil 10). TÜBİTAK tarafından düzenlenen Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması Şekil 10. MEB İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Bölge Koordinatörleri aynı zamanda İlköğretim Matematik ve Fen Bilimleri Proje Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması nın Yarışmalarına Yapılan Proje Başvuru Bölge Koordinatörlüğü görevini de yürütmektedirler. Sayılarının Yılları Arasındaki ağılımı TÜBİTAK BİEB, bu yarışmanın etkin olarak yapılmasında, jüri değerlendirme sürecinin bilimsel içeriğinin oluşturulması ve proje değerlendirme sisteminin geliştirilmesi çalışmalarında aktif görev yapmaktadır. TÜBİTAK BİEB Tarafından Uygulamaya Konulan Yeni Programlar ve Mevcut Programlardaki İyileştirmeler TÜBİTAK 2236 Uluslararası eneyimli Araştırmacı olaşım estek Programı, TÜBİTAK 2237 Proje Eğitimi Etkinliklerini estekleme Programı ve TÜBİTAK 2235 En Az Gelişmiş Ülkeler Lisansüstü Programı 2012 yılında açılmış olup, TÜBİTAK 2232 oktora Sonrası Geri önüş Burs Programı ve TÜBİTAK 2209 Üniversite Öğrencileri Yurt İçi/ışı Araştırma Projeleri estekleme Programı kapsamında da 2012 yılında iyileştirmeler yapılmıştır. Bu programlar arasından gelişmeleri UBTYS eylemleri kapsamında raporlanmayan programlara ilişkin bilgiler aşağıdadır. TÜBİTAK 2235 En Az Gelişmiş Ülkeler Lisansüstü Programı çerçevesinde Birleşmiş Milletler Teşkilatı sınıflandırmasına göre En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ) kategorisinde yer alan ülke vatandaşlarından Türkiye de tezli yüksek lisans ve/veya doktora yapan veya yapacak olan başarılı öğrencilere mali destek sağlanacaktır. 10 yıl sürdürülecek program kapsamında öğrencinin desteklenmesi hedeflenmektedir yılında başvuruları ilk kez alınan TÜBİTAK 2235 Programı na toplam 72 başvuru yapılmış, başvuru koşullarını sağlayanlar içerisinden 7 si desteklenmiştir. 129

135 TÜBİTAK 2237 Proje Eğitimi Etkinliklerini estekleme Programı kapsamında yeterliliğini almış ve tezinin son aşamasındaki doktora öğrencileri ile araştırmacılara, ulusal proje çağrılarına yönelik olarak proje yazma süreci, bu süreçte yer alan bilimsel yaklaşımlar, proje yönetimi, bütçelendirilmesi ve değerlendirme aşamasında göz önünde bulundurulması gereken hususlar ile katılımcıların aktif olarak katıldığı uygulamalı araştırma projesi hazırlama tekniklerinin öğretilmesi amacıyla yurt içinde kurum/kişilerce düzenlenmesi planlanan etkinlikler desteklenecektir. 31 Ekim 2012 itibarıyla TÜBİTAK 2237 Programına toplam 46 etkinlik başvurusu yapılmış ve 21 i desteklenmiştir. TÜBİTAKBİEB in Uluslararası İşbirliği Kapsamındaki Faaliyetleri TÜBİTAK ve Avrupa Komisyonu nun Ortak Araştırma Merkezi (Joint Research Centre JRC) arasında 5 Temmuz 2007 tarihinde imzalanan Mutabakat Zaptı gereğince Türk araştırmacıların 1 yıl süre ile JRC Enstitüleri nde doktora/doktora sonrası araştırma yapması için pozisyonların açılması öngörülmüştür. Bu çerçevede yıllarında açılan 6 çağrıda toplam 35 araştırmacı desteklenmiştir yılları arasında TÜBİTAK BİEB bünyesinde yürütülen destek programları hakkında ayrıntılı bilgi Tablo 25 te verilmiştir. Tablo 25 te ilk ve ortaöğretim öğrencilerine yönelik destekler dâhil edilmemiş olup, bu veriler ayrı olarak Tablo 26 da gösterilmiştir. 130

136 Tablo Yılları Arasında Lisans, Lisansüstü Öğrencileri ve oktora Sonrası Araştırmacılara Yönelik TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleri /10/2012 B* * T* M* B T M B T M B T M B T M B T M Lisans Bursu , , , ,23 Üniversite Öğr. YurtiçiYurtdışı Araş. Projeleri estekleme Prog , , , , , ,10 Yurt İçi Yüksek Lisans Bursu , , , , , ,36 Yurt İçi oktora Bursu , , , , , ,9 45 0,5 25 0, * 21 0,00 Yurt İçi Yurt ışı Bütünleştirilmiş oktora Burs Programı Yurt ışı oktora Bursu , , ,4 94 0,3 94 0,09 Yurt ışı Araştırma Bursu , , , , , ,82 Yabancı Uyruklular İçin oktora Bursu , , , , , ,50 Yabancı Uyruklular İçin Araştırma Bursu , , , , , ,81 Lisansüstü Yaz Okulu estekleme Programı ** , , , , , ,75 Yurt İçi oktora Sonrası Bursu , , , , , ,63 Yurt ışı oktora Sonrası Bursu , , , , , ,42 Konuk Bilim İnsanı estek Bursu , , , , ,03 Yurt İçi Bilimsel Etkinlikleri estekleme Programı ** , , , , , ,93 Yurt ışı Bilimsel Etkinliklere Katılma esteği Programı , , , , , ,73 TÜBİTAK Almanya (FG) ,0 TÜBİTAK İngiltere (Royal Society) TÜBİTAK MAcaristan (HAS) Son Sınıf Lisans Öğr. için Lisansüstü Burs Programı Lisans ve Lisans Öncesi, Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik Bilimsel Et. est. P.*** , , , , ,26 Yurt ışı Yüksek Lisans Burs Programı , , , , ,02 TÜBİTAK Lindau Bilimsel Etkinliklere Katılma esteği Prog oktora Sonrası Geri önüş Burs Programı , , ,77 SSA ,1 2 oktora Öğrencileri Yurt İçi Araştırma Burs Programı ,1 Bilimsel İşbirliğine Yönelik Etkinlikleri estekleme Programı , ,09 EAGÜ Lisansüstü Burs Programı ,01 Uluslararası Araştırmacı olaşım estek Programı 108 Proje Eğitimi Etkinliklerini estekleme Programı , , , , , , ,12 TOPLAM (İlk ve Ortaöğretime Yönelik Prog. Hariç) 0,02 * B başvuran sayısını, desteklenen sayısını, T toplam bursiyer sayısını, M ise destek miktarını (2012 sabit fiyatlarıyla Milyon TL) ifade etmektedir. ** 2007 yılında, bilimsel etkinlikleri destekleme programları kapsamında desteklenen etkinliklere katılan öğretim üyesi, araştırmacı, öğretmen ve öğrencilerin sayısı tabloya yansıtılmıştır. *** İlgili program kapsamında lisans öğrencileri ile ilk ve ortaöğretim öğretmenlerine yönelik düzenlenen etkinliklerin katılımcı sayıları ile ilk ve ortaöğretim öğrencilere yönelik olanların katılımcı sayıları Tablo 26 da verilmektedir. 131

137 Tablo Yılları Etkinlik estek Programları Kapsamında TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleri* /10/2012 B* * T* M* B T M B T M B T M B T M B T M Ulusal İlköğretim Matematik Olimpiyatı Ulusal Bilim Olimpiyatları , , , , , , Uluslararası Bilim Olimpiyatları , , , , , , Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması , , , , , ,22 Eğitim anışmanlığı esteği** Lisans ve Lisans Öncesi, Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik Bilimsel Et. est. P.*** ,12 TOPLAM , , , , , ,13 * B başvuran sayısını, desteklenen sayısını, T toplam bursiyer sayısını, M ise destek miktarını 2012 yılı sabit fiyatlarıyla Milyon TL) ifade etmektedir yılında, bilimsel etkinlikleri destekleme programları kapsamında desteklenen etkinliklere katılan öğretim üyesi, araştırmacı, öğretmen ve öğrencilerin sayısı tabloya yansıtılmıştır. ** İlgili program kapsamında lisans öğrencileri ile ilk ve ortaöğretim öğretmenlerine yönelik düzenlenen etkinliklerin katılımcı sayıları Tablo 25 te, ilk ve ortaöğretim öğrencilere yönelik olanların katılımcı sayıları Tablo 26 da yansıtılmıştır. *** 2005 ve 2006 yıllarında TÜBİTAK tarafından düzenlenen Eğitimde Bilim anışmanlığı Seminerleri nin ülke geneline yaygınlaştırılması amacıyla 2229 kodlu Lisans ve Lisans Öncesi, Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik Bilimsel Etkinlik estek programı uygulamaya konulmuştur ve daha sonraki yıllar için Eğitimde Bilim anışmanlığı desteği 2229 kodlu program kapsamında verilecektir /10/2012 B* * T* M* B T M B T M B T M B T M B T M GENEL TOPLAM , , , , , ,25 **** Bu rakamlara burs ve destek programları dışında TÜBİTAK BİEB bütçesinden yapılan diğer harcamalar dahil değildir. 132

138 B. TÜBİTAK Bilim ve Toplum Çalışmaları TÜBİTAK Bilim ve Toplum Proje estekleri 4003 Bilim Merkezleri TÜBİTAK, bilim merkezlerinin toplumumuzda bilim kültürünü yaygınlaştırmak için son derece kritik bir rol üstleneceği öngörüsünden yola çıkarak, ülkemizde bu merkezlerin kurulmasını ve yıllar içinde sayılarının artırılmasını hedeflemektedir. Konya da Bilim Merkezi Kurulması Projesiyle ilgili çalışmaların devam ettiği süreçte, 27 Aralık 2011 tarihli BTYK toplantısında özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin: 2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde 2023 yılı itibarıyla tüm illerde kurulmasına yönelik çalışmaların yerel yönetimlerle işbirliği halinde gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda, ilk aşamada 2016 yılına kadar tüm büyükşehirlerde bilim merkezi projelerinin desteklenmesi planlanmaktadır. İkinci aşamada ise diğer illerdeki bilim merkezi projeleri desteklenecek ve ülkemizin her ilinde bilim merkezlerinin kurulumu desteklenecektir. Tüm illerde kurulacak olan bilim merkezi projeleri için toplamda 1 milyar TL nin üzerinde kaynak ayrılması planlanmaktadır. TÜBİTAK, bu kaynak ile bilim merkezlerinin sergilerinin temini, eğitim birimleri (atölye ve etkinlikler) kapsamında gerekli olan donanım ve içeriğin temini, bilim merkezi binasının sergi salonları ve eğitim birimlerinin alan ve altyapı planlamaları konusunda mimari danışmanlık, bilim merkezinin yönetim ve organizasyonel yapısının belirlenmesi, ayrıca bilim merkezinde çalışacak personelin eğitimi konularında destek verecektir. Bilim merkezlerinin işletme aşamasında da TÜBİTAK tarafından oluşturulacak bir enetleme Kurulu aracılığıyla denetlenmesi ve desteklenmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında Büyükşehir Belediyelerinin yükümlülükleri ise; TÜBİTAK ın belirlemiş olduğu kriterlere uygun proje personelinin ve Bilimsel anışma Kurulu üyelerinin temin edilmesi, TÜBİTAK tarafından belirlenmiş olan özelliklere sahip bilim merkezi binasının temin edilmesi, bilim merkezini işletmek üzere TÜBİTAK ın uygun göreceği yapının kurulması (Belediye şirketi, vb.), bilim merkezinde çalışacak personelin istihdamı, bilim merkezinin sergi salonları ve eğitim birimleri haricindeki tüm alanlarının tefrişatı ve bilim merkezinin işletilmesidir. Bu çerçevede, TÜBİTAK tarafından desteklenmekte olan Konya da Bilim Merkezi Kurulması Projesi devam etmektedir. Söz konusu bilim merkezinde yer alacak sergilerin şematik tasarımları tamamlanmış ve üretim ihalesine çıkılabilmesi için gerekli hazırlıklar tamamlanmıştır. Konya da Bilim Merkezi Kurulması Projesi sergi tedarik sürecinin yürütülmesine önümüzdeki süreçte de devam edilecektir. Üretici firmaların belirleneceği ihale gerçekleştirilecek ve firmaların belirlenmesinin ardından detaylı tasarım ve üretim çalışmalarına başlanacaktır. Konya Bilim Merkezi için öngörülen açılış tarihi Aralık 2013 tür. Öte yandan Kayseri, Sakarya, Bursa, Ankara, Eskişehir, Kocaeli ve Konya Büyükşehir Belediyeleri ile ön protokol imzalanmıştır. iğer Büyükşehir Belediyeleri ile de görüşmeler yapılması ve ön protokollerin imzalanarak gerekli çalışmalara başlanılması hedeflenmektedir. Konuyla ilgili gelişmeler 2011/107 no.lu BTYK kararı kapsamında takip edilmektedir. Söz konusu desteklerle kurulacak bilim merkezi projeleri tamamlandığında, vatandaşlarımızın bilim merkezlerine ulaşabilirliklerinin gelişmiş ülkeler seviyesine gelmesi hedeflenmektedir oğa Eğitimi ve Bilim Okulları 2007 yılından itibaren okulöncesi çocuklardan kamu çalışanlarına kadar geniş bir hedef kitleye hitap eden oğa Eğitimi ve Bilim Okulları çağrısı yayımlanmaktadır. Bu çağrılar kapsamında 2012 yılı sonuna kadar toplamda 879 proje başvurusu yapılmış ve bunlardan 294 ünün desteklenmesine karar verilmiştir (Tablo 27) dönem çağrısının Aralık 2012 de yayımlanması planlanmaktadır. 133

139 Tablo oğa Eğitimi ve Bilim Okulları Yıllara Göre Proje estekleri Proje Başvuru Sayısı esteklenmesine Karar Verilen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL*) 3,3 2,8 1,4 3 5,1 3,3 * 2012 sabit fiyatlarıyla 4005 Bilim ve Toplum Yenilikçi Eğitim Uygulamaları 2012 yılı içerisinde geliştirilen ve içerik çalışmaları tamamlanan 4005 kodlu çağrıda öğrencilerde ve toplumda bilimsel konulara ilişkin olumlu tutum geliştirilmesi amacıyla öğretmen adayları ve öğretmenlere yenilikçi yöntem ve tekniklerin etkileşimli olarak aktarılması hedeflenmektedir. Söz konusu çağrının ilk kez 4004 oğa Eğitimi ve Bilim Okulları çağrısıyla birlikte Aralık 2012 de yayımlanması planlanmaktadır. Hedef kitlesini özellikle öğretmen ve öğretmen adaylarının oluşturacağı çağrının destek miktarı 120 bin TL dir kodlu program kapsamında proje başvurusu yapabilmenin koşulu en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olmak ve bir üniversitede tam zamanlı akademik personel kadrosunda bulunmak ya da en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olmak, bir kamu kurum/kuruluşunun tam zamanlı personel kadrosunda bulunmak ve en az 5 yıl tam zamanlı öğretmenlik tecrübesine sahip olmaktır. TÜBİTAK Yayınları TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, bilimi yaygınlaştırmak ve geniş kitleler tarafından okunur kılmak amacıyla 1993 yılında yayın hayatına başlamıştır. Kısa zamanda okurlardan büyük ilgi gören Popüler Bilim Kitapları yla ilgili baskı ve satış adetleri Tablo 28 de verilmiştir Ekim sonu itibarıyla toplam 72 yeni kitap basılmıştır. Böylece 1993 yılından beri yayımlanan toplam TÜBİTAK popüler bilim kitap sayısı 497 olmuştur. Tablo 28. Popüler Bilim Kitapları Yıl * 2012** Basılan Yeni Kitap Basılan Eski Kitap Toplam Baskı (x1000) Toplam Satış (x1000) * 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla ** 2012 yıl sonu tahminleridir. TÜBİTAK Popüler Bilim ergileri Bilim ve Teknik ergisi 1967 yılından, Bilim Çocuk ergisi 1998 yılından, Meraklı Minik ergisi ise 2007 yılından beri yayımlanmaktadır. Popüler bilim dergilerine ait yıllar itibarıyla yıllık baskı adetleri Tablo 29 da verilmiştir. 134

140 Tablo Yılları Arası Popüler Bilim ergilerinin Yıllık Baskı Sayıları Yıl Bilim Çocuk ergisi Bilim ve Teknik ergisi Meraklı Minik ergisi * ** *31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla ** 2012 yıl sonu tahminleridir. Toplumumuzda bilime dair olumlu bir yargı oluşturarak, bilginin bireysel kazanımına yönelik merak ve motivasyonu uyandırmak, öncü bireylerin yetişeceği bir bilgi toplumunun oluşmasına destek olmak amacıyla, TÜBİTAK popüler bilim yayınlarını ücretsiz olarak topluma yaymak ve ulaştırmak için ülke çapında TÜBİTAK Bilim Kitaplığı Projesi hayata geçirilmiştir. Bu proje kapsamında, 81 ilde 464 Yatılı İlköğretim Bölge Okulu ile 712 il, ilçe ve kasaba halk kütüphanesine TÜBİTAK Bilim Kitaplığı kurulmuştur (Tablo 30). Tablo 30. TÜBİTAK Bilim Kitaplığı Projesi KÜTÜPHANELER Coğrafi Bölgeler Kütüp. Sayısı Talep Eden YİBO'LAR Talep Etmeyen Kütüp. Sayısı Talep Eden Talep Etmeyen Toplam ergi Akdeniz oğu Anadolu Ege İç Anadolu Karadeniz Marmara Güney oğu Anadolu Toplam TÜBİTAK Akademik ergileri TÜBİTAK ilk akademik dergisini 1976 yılında oğa Bilim ergisi adıyla yılda tek sayı olarak yayımlamıştır. Yıllar içinde bölünmeler yaşanmış, yeni dergiler eklenmiştir yılı itibarıyla 12 ayrı alanda dergi yayımlanmaktadır. Akademik dergiler, 01 Ocak 31 Ekim 2012 tarihleri arasında Biyoloji, Botanik, Elektrik, Fizik, Kimya, Matematik, Mühendislik ve Çevre Bilimleri, Sağlık Bilimleri, Tarım ve Ormancılık, Veterinerlik ve Hayvancılık ile Zooloji ve Yerbilimleri olmak üzere 12 ayrı alanda 57 sayı yayımlanmıştır. Yayımlanan bu 57 sayıda 863 makale yer almıştır. İlgili tarihler arasında TÜBİTAK Akademik ergiler Müdürlüğü ne makale gelmiştir yılının sonuna kadar toplam makalenin gelmesi, yayımlanan dergi sayısının ise 68 olması beklenmektedir. ergiler konularına göre Science Citation Index Expanded yanında başta Chemical Abstracts, Engineering Index, Biological Abstracts olmak üzere birçok uluslararası endeks veya Abstract tarafından taranmaktadır. Turkish Journal of Chemistry (1995 yılından itibaren), Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences (1996 yılından itibaren), Turkish Journal of Earth Sciences (2004 yılından itibaren), Turkish Journal of Agriculture and Forestry, Turkish Journal of Medical Sciences, Turkish Journal of Mathematics (2007 yılından itibaren), Turkish Journal of Biology, Turkish Journal of Zoology, Turkish Journal of Electrical Engineering and Computer Sciences (2008 yılından itibaren), Turkish Journal of Botany dergileri 2009 yılı başından itibaren en önemli endeks olarak kabul gören Science Citation 135

141 Index Expanded (SCIE) tarafından taranmaya başlanmıştır. SCIE de taranan dergi sayısı 10 dur (Tablo 31). ergilerimizden Turkish Journal of Physics ve Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences henüz SCIE tarafından taranmamaktadır. TÜBİTAK web sayfasında yayımlanmış makalelerle ilgili olarak yazar adıyla, makale başlığıyla veya anahtar sözcüklerle tarama yapılabilmekte ve ilgili makalelerin tüm metnine ücretsiz erişilebilmektedir. Tablo 31. ISI Web of Science (WoS)'da İndekslenen TÜBİTAK Akademik ergilerinin 2011 yılı Etki Faktörü (Etki faktörü değerleri bir sonraki yılın ikinci yarısından sonra açıklanmaktadır.) ergi Adı Etki Faktörü Turkish Journal of Agriculture and Forestry 0,703 Turkish Journal of Biology 0,876 Turkish Journal of Botany 1,991 Turkish Journal of Chemistry 0,943 Turkish Journal of Earth Sciences 0,985 Turkish Journal of Electrical Engineering and Computer Sciences 0,283 Turkish Journal of Mathematics 0,500 Turkish Journal of Medical Sciences 0,139 Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences 0,236 Turkish Journal of Zoology 0,591 TÜBİTAK Tarafından Organize Edilen iğer Bilim ve Toplum Etkinlikleri TÜBİTAK oğa Şenliği İstanbul da bulunan ve botanik alanında çeşitli araştırma, eğitim ve öğretim faaliyetleri gerçekleştiren Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi (NGBB) ev sahipliğinde, 2011 yılında ilk kez yapılan "TÜBİTAK oğa Şenliği", yoğun talep nedeniyle bu yıl da Mayıs 2012 tarihlerinde düzenlenmiştir. oğa şenliğinin çocuklara yönelik programı kapsamında, bitkiler dünyasını tanıtma, sevdirme ve çevre bilincini artırmaya yönelik kuş gözlemi, origami, sanat atölyeleri ve bahçe oyunları gibi birçok etkinlik yer almıştır. Ayrıca şenlik boyunca, biyolojik çeşitlilik konusunda bilgi ve ilginin artırılması, fen derslerine ilginin geliştirilmesi ve bilimsel süreç becerileri kazandırma amacıyla ilginç bitkilerin tanıtımı, tohum ekimi, çim adam yapımı ve kâğıt yapımı gibi çeşitli atölyeler düzenlenmiştir. Yetişkinlere yönelik programda ise, balkonda sebze yetiştiriciliği, bitki teşhis atölyesi ve çeşitli konferanslarla bitkiler dünyasına ilişkin etkinlikler gerçekleştirilmiş, bunun yanında şenlik boyunca bitkiler dünyasının sanatla buluştuğu ortamın ürünleri olan seramik ve resim sergilerine yer verilmiştir. oğaya, çevreye ve bitkilere ilgi duyan herkese açık olan TÜBİTAK oğa Şenliği nde düzenlenen tüm etkinlikler, yaygın etkinin geniş kitlelere ulaşması amacıyla ücretsiz gerçekleştirilmiştir. TÜBİTAK oğa Şenliği boyunca yaklaşık katılımcı etkinliklerde yer almıştır. TÜBİTAK Alternatif Enerjili Araç Yarışları Alternatif enerjilerin kullanımı konusunda halkımızın bilgisini artırmayı, üniversite öğrencilerinin bu güncel konu vasıtasıyla araştırma ve pratik becerilerini geliştirmeyi amaçlayan TÜBİTAK Alternatif Enerjili Araç Yarışları bu yıl Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde 1015 Temmuz 2012 tarihleri arasında İzmit Körfez Pisti nde yapılmıştır. Toplam 40 üniversitenin katıldığı yarışlarda Formula GGüneş Arabaları Yarışı na 39 araç, Hidromobil Hidrojen Enerjili Araba Yarışlarına ise 18 araç katılmıştır. TÜBİTAK Formula G ve Hidromobil yarışları sayesinde ülkemizde güneş ve hidrojen enerjileri konusundaki endüstriyel uygulamaları teşvik edecek ve bu konudaki potansiyeli güçlendirecek bilgi ve tecrübe birikimine sahip genç mühendis ve temel bilimci bir kitle oluşmuştur. Ayrıca toplumda alternatif enerjilerin gerekliliği ve mümkünlüğü konusunda farkındalık oluşmasına katkı sağlanmıştır. 136

142 yıllarında yarışlara katılan takım ve araç sayıları incelendiğinde Formula G ve Hidromobil yarışlarına olan ilginin her sene arttığı gözlenmektedir (Tablo 32). Tablo Yılları Arasında Formula G ve Hidromobil Yarışlarına Katılan Takım Sayıları Formula G Başvuran Takım Sayısı Formula G Yarışa Katılan Araç Sayıs Hidromobil Başvuran Takım Sayısı Hidromobil Yarışa Katılan Araç Sayısı Takımların kıyasıya yarıştığı ve büyük ilgiyle takip edilen 20 turluk final sonunda Formula GGüneş Arabaları kategorisinde Socrat adlı araçla İstanbul Üniversitesi, HidromobilHidrojen Enerjili kategorisinde de Hidrobee ile İstanbul Teknik Üniversitesi birinci olmuştur. Formula GGüneş Arabaları Yarışları nda ikinciliği Anadolu Üniversitesi nin Sunanatolia aracı, üçüncülüğü de İstanbul Teknik Üniversitesi nin Ariba5 aracı elde etmiştir. HidromobilHidrojen Enerjili Araba Yarışları nda ise Gaziantep Üniversitesi Hidrofıstık aracıyla ikinci, Ankara Üniversitesi ise Hidroket3 aracıyla üçüncü olmuştur. Formula G kategorisinde tasarım ödülü, tasarım aşamasında yaptıkları sayısal ve deneysel çalışmaların başarısından dolayı İstanbul Teknik Üniversitesi Güneş Arabası Ekibi nin Ariba 5 aracına verilmiştir. Hidromobil kategorisinde ise, İstanbul Üniversitesi Hidroist Hidromobil Araç Takımının Sigma aracı kabuk tasarımının modellenmesinde gösterdikleri başarılı çalışmadan dolayı en iyi tasarım ödülüne layık görülmüştür. Sportmen davranışları, disiplinli çalışmaları ve diğer takımlara yaptıkları teknik yardımlardan ötürü Hava Harp Okulu Anka Güneş Arabası Ekibi Kurul Özel Ödülü ne layık görülmüştür. İkinci Kurul Özel Ödülü ise yaptıkları özverili çalışma ve yardımlaşmadan dolayı Karabük Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, İstanbul Aydın Üniversitesi ve Kırıkkale Üniversitesi nin Güneş Enerjili Araç Takımları arasında paylaştırılmıştır. Eğitimde İşbirliği Protokolü Bilgi ve teknolojideki hızlı gelişmeler, beraberinde öğrenmeöğretme yöntemlerinin de aynı hızla iyileştirilmesi ihtiyacını doğurmaktadır. Bu ihtiyacın öneminin farkında olan ülkeler aynı hızla eğitimöğretim müfredatlarını, yöntemlerini gözden geçirmekte ve teknolojideki gelişmeleri bu alanlara eşzamanlı olarak yansıtarak mevcut durumlarını iyileştirmeye çabalamaktadırlar. Ülkemizdeki öğrenme/öğretme yöntemlerini iyileştirebilmek için de hızlı ama bir o kadar da doğru adımlarla hareket etmek gerekmektedir. Bu bağlamda ülkemizdeki eğitimöğretim sistemini iyileştirmeye yönelik önemli adımlardan bir tanesi; MEB ile TÜBİTAK arasında 14 Mart 2012 de imzalanan ve TÜBİTAK Bilim ve Toplum aire Başkanlığı tarafından yürütülen Eğitimde İşbirliği Protokolü kapsamında yer alan Eğitim ve Öğretimin niteliğinin artırılması için MEB in ihtiyaçlarına yönelik ArGe faaliyetleri dir. Eğitimde İşbirliği yürütülmektedir: Protokolü kapsamında MEB ile koordineli olarak aşağıdaki faaliyetler 1. Fen Bilimleri ile Matematik öğretim programlarının geliştirilmesine yönelik ArGe çalışmalarının yapılması: Yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde; Ortaokul Matematik (58), İlköğretim Fen ve Teknoloji (58), Lise Matematik (912), İlkokul ve Ortaokul Fen Bilimleri (3 8), Lise Fizik (912), Lise Kimya (912), Lise Biyoloji (912) öğretim programlarının revize çalışmaları sürdürülmektedir. Bu derslerin her biri için aşağıdaki çalışmalar yapılmış olup, taslak dökümanlar/ara raporlar hazırlanmıştır. Gelişmiş ülkelerin öğretim programları ile karşılaştırılarak, her sınıf seviyesinde yer alan kazanım ve becerilerin gözden geçirilmesi ve belirlenmesi Kazanım ve becerilere uygun konu ve altkavramların belirlenmesi (Ünitenin kavram haritasının belirlenmesi) Belirlenen kazanım ve becerilere göre içeriklerin hazırlanması 137

143 Müfredat revize sürecinde TÜBİTAK Çalışma Grupları ile MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı temsilcileri toplantılarla bir araya gelmekte ve süreci değerlendirmektedir. Yıl sonuna kadar ilgili müfredat taslaklarının tamamlanması öngörülmektedir. 2. Temel ve ortaöğretim seviyesindeki İngilizce öğretim sistemi üstüne araştırmalar yaparak alternatif öğretim modelleri geliştirme üzerine ArGe çalışmalarının yapılması: ilbilgisine dayalı yabancı dil öğretim sistemi yerine daha etkin bir öğretim yöntemi hazırlanması için materyal sınıflandırılması ve hazırlanması konusunda çalışmalar yürütülmektedir. Ülkemize en uygun İngilizce öğretim modelinin belirlenmesi için alanlarında uzman akademisyenlerin ve öğretmenlerin yer aldığı bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Temel hedef; ülkemizde yabancı dil öğrenimini kolaylaştırarak yaygınlaştıracak bir İngilizce öğretim modelinin hazırlanmasıdır. Bu doğrultuda aşağıdaki çalışmalar yapılmıştır. MEB programları ve TÜBİTAK il Öğretim Modelinin sağlıklı planlanması için AB, İngilitere, Fransa, İrlanda, Hong Kong, Singapur, Japonya ve Almanya gibi ülkelerin yabancı dil öğretim modelleri ve programları incelenmiştir. 28. sınıf İngilizce çerçeve ders programları taslağı hazırlanmış ve MEB e teslim edilmiştir. Yıl sonuna kadar öncelikle taslak halde olan 28. sınıf İngilizce çerçeve ders programları nın netleştirilmesi öngörülmektedir. 3. Eğitimin niteliğini artırmak amacıyla MEB in desteğiyle başarı tespitine yönelik ArGe çalışmalarının yapılması: urum Tespit uygulamalarına 2013 yılında başlanması ve düzenli periyotlarla tekrarlanması üzerinde MEB ile görüşmeler devam etmektedir. urum tespitine yönelik yapılması düşünülen bu uygulamalar öncesinde, öğrencilere sorulacak soruların hazırlanması ve sürecin tartışılması maksadıyla çalıştaylar/toplantılar düzenlenmiştir. Sorular hazırlanmış, MEB e teslim edilmiş ve MEB tarafından Mayıs 2012 de 62 pilot okulda bu çalışma uygulanmıştır. Katma değer modelleri yardımıyla, öğrenci ve okulların gelişiminin takip edilmesi ve kazanımların elde edilmesinde etkenlerin incelenmesi üzerinde çalışmalar yürütülmektedir. 4. Müfredata uygun dijital içeriklerinin geliştirilmesi ve hazırlanması için ArGe çalışmalarının yapılması, bu kapsamda eders (video) uygulamaları ile içerik zenginleştirilmesi: Eğitimde yeni teknolojilerin kullanılması amacıyla eders uygulaması üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Öğretmen ve akademisyenlerle birlikte kazanımlar bazında ders senaryoları hazırlanmakta, stüdyolarda 912. sınıflar için Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji ve Geometri dersleri ile ilgili video çekimleri yapılmaktadır. Eders uygulamasında dersler konu bazında öğretmenler tarafından anlatılmakta ve konu anlatımları animasyonlar ile güçlendirilmektedir. Eders videoları başta akıllı tahta ve kişisel bilgisayarlar olmak üzere elektronik platformlarda kullanılabilecek şekilde hazırlanmaktadır. Videolar tamamlandıkça MEB e teslim edilmektedir. 5. Öğrencilerin kendilerini ifade yetilerinin, özgüvenlerinin ve yaratıcılıklarının geliştirilmesi amacıyla ArGe çalışmalarının yapılması: Okuma ve yazmayı teşvik edici, görsel ve içerik açısında zengin, özgün bir Web platformu üzerinde çalışılmaktadır. 6. Temel ve orta öğretimde bilim kültürünün geliştirilmesine yönelik her okulda bilim fuarlarının gerçekleştirilmesi TÜBİTAK 4006 Bilim Fuarları Eğitim ve Öğretimin niteliğinin artırılması için MEB in ihtiyaçlarına yönelik ArGe faaliyetleri ilgili temel ve orta öğretimde bilim kültürünün geliştirilmesine yönelik bilim fuarlarının düzenlenmesi kapsamında 4006 Bilim Fuarları estekleme Programı hazırlanmıştır. Bu çağrı kapsamında bilim ve teknoloji konularında farkındalık yaratılması, bilim kültürünün tabana yayılması ve geliştirilmesi amacıyla ülke genelinde okullarda TÜBİTAK Bilim Fuarları nın düzenlenmesi planlanmaktadır. TÜBİTAK Bilim Fuarları, 512. sınıfta okumakta olan öğrencilerin, müfredatları ve kendi ilgileri doğrultusunda belirledikleri konular üzerine araştırma yaparak, bu araştırmalarının sonuçlarını 138

144 sergileyebilecekleri, öğrenciler ve izleyiciler için eğlenerek öğrenebilecekleri bir ortam oluşturmayı amaçlamaktadır. estek miktarı, TÜBİTAK Bilim Fuarı düzenlenecek her okul için 5 bin TL dir eğitimöğretim yılında pilot okulda düzenlenecek fuarlar için toplam bütçe 5 milyon TL dir. TÜBİTAK Bilim Fuarları, eğitimöğretim yılı için belirlenen pilot okulda, her yıl Bilim ve Teknoloji Haftası olarak kutlanan 814 Mart 2013 tarihleri arasında gerçekleştirilecektir. 7. Fatih Projesi kapsamında Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk ile Meraklı Minik dergilerinin ücretsiz e dergi olarak öğrencilerin tablet bilgisayarlarında yer alması için çalışma yapılması Popüler Bilim ergilerinin Fatih Projesi kapsamında öğrencilerin tabletlerinde yer alması çalışması kapsamında Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk ve Meraklı Minik dergilerinin edergi arşivleri MEB yetkililerine teslim edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin tablet bilgisayarlardan dergi içeriklerini okuyabilecekleri android ve IOS uygulamaları hazırlanmaktadır. 8. MEB in ihtiyaçları doğrultusunda diğer çalışmalar: 5 8. sınıflarda seçmeli bir ders olarak okutulacak Matematik Uygulamaları dersi için müfredat hazırlanması çalışmaları tamamlanmış ve teslim edilmiştir. İlkokul 1.sınıf Uyum ve Hazırlık Çalışmaları kapsamında; Öğretmen Kitabı, Çalışma Kitabı1, Çalışma Kitabı2 (Kes Kullan), Yazarlık ve Yazma Becerileri ersi Öğretim Programı, Okuma Becerileri ersi Öğretim Programı hazırlanmış ve teslim edilmiştir. Çevre ve Bilim adlı seçmeli ders içeriğinin hazırlanması kapsamında akademisyenler, öğretmenler ve uzmanlardan oluşturulan çalışma grupları ile TÜBİTAK bünyesinde toplantılar gerçekleştirilmektedir. Çevre ve Bilim dersi, öğrencilerin yalnızca dinleyerek değil, yaparakyaşayarak öğrenmesini teşvik edecek bir ders olarak tasarlanması düşünülmektedir. Bu kapsamda gerçekleştirilen müfredat çalışmalarının eğitimöğretim yılına yetiştirilmesi planlanmaktadır. Bilim Uygulamaları adlı seçmeli dersin eğitimöğretim yılı müfredat programının oluşturulabilmesi için akademisyenler, öğretmenler ve uzmanlardan oluşturulan çalışma grupları ile TÜBİTAK bünyesinde toplantılar gerçekleştirilmiştir. Bilim Uygulamaları dersi ile bilimsel süreç becerilerini uygulayarak, yönlendirilmiş ve/veya bağımsız bilimsel araştırmalar yaparak, bilimin ve bilimsel bilginin özelliklerini tanıyan, bilimsel düşünme alışkanlıkları gelişmiş bireyler yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Öğrencilerin analitik düşünme becerilerini artıracak eğitim içerikleri geliştirmeye yönelik ArGe çalışmalarının yapılması, seçmeli Analitik üşünce dersi müfredatı hazırlanması kapsamında literatürde yapılan çalışmalar incelenerek dersin genel çerçevesi belirlenmiş ve değerlendirme kurulunda hangi branşlardan akademisyenlerin olacağı tespit edilmiştir. Eğitim ve öğretim niteliğinin artırılması için temel ihtiyaçlara önemli ölçüde hizmet edecek maddeleri içeren bu protokol kapsamında yapılacak faaliyetler ile uzun vadede; Bilgi ve teknolojilerdeki imkanları etkili ve verimli bir şekilde kullanarak bilgi çağı becerilerini kazanmış bireyler yetiştirilmesi sağlanabilecek, Öğrencilerimiz daha bilgili, müfredatımız daha zengin hale getirilmiş olacak, Merak eden, sorgulama ve araştırma becerileri harekete geçirilmiş, analitik yetenekleri güçlü, çıkarımlar yapabilen ve gelişmeye açık genç bireyler yetişebilecek, Özellikle İngilizce öğrenimine ilişkin yapılacak ciddi araştırmalar ve geliştirilecek alternatif öğretim modülleri ile İngilizceyi etkin kullanabilen birey sayısında önemli artış sağlayabilecek, Eğitim sisteminde çağı yakalayan teknolojilerin ülke geneline yayılması beraberinde eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasına katkıda bulunabilecek, Ülkemizdeki eğitimin hem içerik hem de materyal anlamında zenginleştirilmesiyle bireylerin üniversitelere çok daha donanımlı bir şekilde gelmeleri sağlanabilecektir. 139

145 C. YÖK Bilim İnsanı estekleri YÖK tarafından uygulanmakta olan Yüksek Lisans/oktora/oktora Sonrası Araştırma Bursları, oktora Bursu, Öğretim Üyelerine Verilen estekler ve Öğretim Elemanı Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamındaki veriler Tablo 33, Tablo 34, Tablo 35, Tablo 36 ve Tablo 37 de sunulmaktadır: Tablo 33. Bilim İnsanı Yetiştirilmesi ve Geliştirilmesine İlişkin estekler* Araştırma esteği Yıllar Yüksek Lisans Araştırma esteği oktora Araştırma esteği oktora Sonrası Araştırma esteği Öğretim Üyesi Araştırma esteği Başvuru Sayısı esteklenen Kişi *31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla Tablo 34. UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Yüksek Lisans Araştırma esteklerinin ağılımı (esteklenen Kişi Sayısı) ArGe ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar Yıllar Makine İmalat Otomotiv ArGe ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar BİT Savunma Uzay Enerji Gıda Su * 2 2 *31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla 140

146 Tablo 35. UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre oktora Araştırma esteklerinin ağılımı (esteklenen Kişi Sayısı) ArGe ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar Yıllar Makine İmalat Otomotiv ArGe ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar BİT Savunma Uzay Enerji Gıda Su * 3 3 *31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla Tablo 36. UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlar Göre oktora Sonrası Araştırma esteklerinin ağılımı (esteklenen Kişi Sayısı) ArGe ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar Yıllar Makine İmalat Otomotiv ArGe ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar BİT Savunma Uzay Enerji Gıda Su * *31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla Tablo 37. UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Öğretim Üyesi Araştırma esteklerinin ağılımı (esteklenen Kişi Sayısı) ArGe ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar Yıllar Makine İmalat Otomotiv ArGe ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar BİT Savunma Uzay Enerji Gıda Su * *31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla 141

147 YÖK tarafından uygulanan FARABİ (Yüksek Öğretim Kurumları Arası Öğrenci ve Öğretim Üyesi eğişim Programı) istatistikî bilgileri Tablo 38 ve Tablo 39 da yer almaktadır: Tablo 38. FARABİ eğişim Programı İstatistikî Bilgiler önem Öğrenci Sayısı Öğretim Üyesi Sayısı Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar (Yaklaşık) Toplam Kaynak: YÖK Tablo 39. FARABİ eğişim Programı Kapsamında Yapılan Ödemeler (Bin TL) Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar 1.Ödeme Ödeme ** 3.Ödeme 751 * * * * * Toplam Genel Toplam * Toplam ikiye bölünerek ödeme yapılmıştır. ** Ara Rapor sonrası oluşturulacaktır. Kaynak: YÖK 142

148 . Milli Eğitim Bakanlığı Bilim İnsanı estekleri 1416 sayılı kanun kapsamında yurt dışına eğitim almak üzere gönderilen öğrencilerin UBTYS da belirlenen alanlara göre dağılımı Tablo 40 ta verilmektedir. Tablo Sayılı Kanun Kapsamında Burslu Öğrencilerin UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre ağılımı Yılı Alanlar Yurt ışına Gönderilen Öğrenci Sayısı Görev Talep Eden Öğrenci Sayısı 3 1 Makineİmalat BİT 8 5 Savunma Uzay Enerji 4 4 Su Gıda 7 6 iğer Otomotiv Makineİmalat BİT Savunma Uzay Enerji 3 1 Su 4 2 Gıda iğer Otomotiv 1 Makineİmalat 5 3 BİT 8 5 Savunma Uzay 2 1 Enerji 6 4 Su Gıda iğer Toplam Kontenjana Yerleşen Öğrenci Sayısı Otomotiv Toplam Başvuran Öğrenci Sayısı Toplam 143

149 Tablo Sayılı Kanun Kapsamında Burslu Öğrencilerin UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre ağılımı (evamı) Yılı Alanlar Başvuran Öğrenci Sayısı Kontenjana Yerleşen Öğrenci Sayısı Yurt ışına Gönderilen Öğrenci Sayısı Görev Talep Eden Öğrenci Sayısı Otomotiv Makineİmalat 11 6 BİT 2 Savunma Uzay 2 Enerji Su Gıda iğer Toplam Otomotiv Makineİmalat BİT 1 Savunma Uzay 2 Enerji Su Gıda iğer Toplam Otomotiv Makineİmalat 19 9 BİT Savunma Uzay 1 Enerji Su Gıda iğer Kaynak: MEB Toplam

150 İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Bu Benim Eserim Proje Çalışması MEB ile TÜBİTAK ın ortaklaşa yürüttüğü İlköğretim (Ortaokul 6, 7 ve 8.sınıf) Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Bu Benim Eserim (BBE) Proje Çalışması nın eğitim öğretim yılında da 81 ilde uygulanması ile ilgili iş ve işlemler MEB Ortaöğretim Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. 24 Eylül 2012 tarihinde başvurular başlamış olup 758 proje başvurusu yapılmıştır. Başvurular internet üzerinden devam etmektedir. 01 Şubat 2013 tarihinden sonra 81 ilde İl Çalışma Grupları tarafından öğrenci projeleri değerlendirilecektir. Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM) Bilim ve Sanat Merkezi, okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim kurumlarına devam eden üstün veya özel yetenekli öğrencilerin örgün eğitim kurumlarındaki eğitimlerini aksatmayacak şekilde bireysel yeteneklerinin bilincinde olmalarını ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak amacıyla açılmış olan bağımsız özel eğitim kurumudur. Ülkemizde 60 ilde 66 Bilim ve Sanat Merkezi bulunmaktadır eğitim ve öğretim yılı itibarıyla Bilim ve Sanat Merkezleri ne devam eden öğrenci sayısı yaklaşık olarak dir. E. Maliye Bakanlığı ArGe Vergi Teşvik Yasası 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun un amaçlarından biri ArGe personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmektir sayılı ArGe Vergi Teşvik Yasası hakkındaki gelişmeler Y2 Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki ve Y5 Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması bölümlerinde sunulmaktadır. F. Kalkınma Bakanlığı Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları Kalkınma Bakanlığı tarafından geçmiş yıllarda Sanayi oktora Programı ve Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları başlığı altında iki tip araştırmacı insan gücü yetiştirme programı desteklenmiştir. Bu programların yanı sıra 2011 yılına kadar üniversitelerdeki öğretim elemanı açığını sistemli biçimde gidermek amacıyla Öğretim Üyesi Yetiştirme Programları (ÖYP) de desteklenmekteyken, 2011 yılından itibaren bu programların YÖK koordinasyonunda devam etmesi kararlaştırılmış ve gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Sanayi oktora Programları kapsamında özel sektörün ihtiyaç duyduğu alanlarda ve nitelikte araştırmacı yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Anadolu Üniversitesi nde açılmış olan Seramik Sanayi oktora Programı ve Ege Üniversitesinde açılmış olan Tekstil ve eri Sanayii oktora Programı bu grupta yer alan programlardır. Bu programlar kapsamında üniversitelerde ülkemizdeki sanayi potansiyeli de göz önünde alınarak öncelikli bölümler seçilmiş ve bu bölümlerin araştırma altyapısı geliştirilmiştir. Buna karşılık özel sektör firmaları lisans sonrası eğitimlerini sürdüren öğrencilere burs sağlamışlardır. Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları kapsamında ise ülkemizin araştırmacı açığı olan alanlarda araştırmacı yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Bu programın Sanayi oktora Programı ndan farkı henüz özel sektörün ya da kamunun araştırmacı talebi olmadığı alanlardan dünyadaki gelişmeler ve ülkemiz ihtiyaçları dikkate alındığında mutlak surette araştırmacı yetiştirilmesi gereken alanlara odaklanmasıdır. Bugüne kadar Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları kapsamında Kalkınma Bakanlığı tarafından verilen temel destek üniversitelerdeki ilgili alanda araştırma altyapıları kurulmasını sağlamak olmuştur. Bunun yanı sıra birkaç programda öğrencilere ödeme yapılması imkânı da tanınmıştır. Tablo 41 de 2012 Yılı Yatırım Programında yer alan Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları na ilişkin bilgiler yer almaktadır. 145

151 Tablo Yılı Yatırım Programında Yer Alan Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları Kurum Proje Adı Başlama Tarihi Bitiş Tarihi Toplam Maliyet (Bin TL) 2012 Yılı Ödeneği (Bin TL) TÜBİTAK TUGTeleskop Uzmanı Yetiştirme Projesi Ankara Üni. Bilim İnsanı Yetiştirme Projesi Boğaziçi Üni. Sosyal Alanlarda Araştırmacı İnsan Gücü Geliştirilmesi Ege Üni. Bilim İnsanı Yetiştirme Projesi Ege Üni. Tekstil ve eri Sanayi oktora Programı Hacettepe Üni. Bilim İnsanı Yetiştirme Programı İstanbul Teknik Üni. Araştırmacı ve Öğretim Üyesi Yetiştirme Süleyman emirel Üni. Öğretim Üyesi ve Araştırmacı Yetiştirme yılından itibaren araştırmacı insangücü yetiştirilmesinde yeni bir program başlatılmaktadır. Kurulmuş olan tematik ileri araştırma merkezlerinin özel sektörle işbirliği içinde daha verimli kullanılmasını ve özel sektörde araştırmacı istihdamını artıracak bir program başlatılacaktır. Proje önerisinde bulunan üniversitelerin desteklenebilmesi için projede yer alacak öğrencilere özel sektör tarafından burs sağlanması ya da iş sözleşmesi bulunma şartı aranmaktadır. Böylece araştırmacı adayı sadece kamu kaynaklarıyla desteklenmeyecek, özel sektör de araştırmacı yetiştirilmesine katkıda bulunacaktır. Bu uygulama özel sektörün yetişmiş ArGe personelini kolaylıkla bulabilmesi açısından da yararlı olacaktır. Üniversiteler bu programları araştırma altyapısının yoğunlaştığı alanlarda uygulayabileceklerdir. Bu çerçevede 2012 yılı Yatırım Programında 5 üniversitenin etüt projesi yer almaktadır. Söz konusu kriterler çerçevesinde hazırlanacak revize proje dokümanları Kalkınma Bakanlığı tarafından değerlendirilecek ve 2013 yılında uygulama başlayacaktır. 146

152 Stratejik Amaç Y2 Y2 Bölüm 1: UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Sorumlu Kurum/Kuruluş Eylem Stratejik Amaç Y2 Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki1 Amaç Y2.1 Araştırma sonuçlarından yeni ürün, süreç ve hizmetlerin ekonomide katma değer yaratması Y2.1.1 Sonuçlanan araştırma projelerinin sanayiye aktarımını hızlandıracak mekanizmaların oluşturulması Eylem: Tamamlanan ArGe ve yenilik projelerine yönelik patent, yatırım, pazarlama ve tanıtım desteği verilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Ekonomi Bakanlığı, TPE Zaman Aralığı Gelişme: BTYK nın 24. toplantısında alınan ArGe, Yenilik ve Girisimcilik estek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Olusturulması [2011/102] kararı çerçevesinde mükerrerlik oluşturacağı gerekçesiyle patent desteği programından vazgeçilmiştir. Anılan desteğin TÜBİTAK tarafından verilmeye devam edilmesinin uygun olacağı kararına varılmıştır. Tanıtım pazarlama ile ilgili yönetmelik Sayıştay görüşü alınma safhasına getirilmiştir. Yatırım desteği ile ilgili yönetmelik ise hazırlık aşamasındadır. Eylem: Ülkemizde üretilen sınai mülkiyet haklarının (patent, marka, tasarım) ticarileştirilerek ekonomiye kazandırılmasını sağlayacak bir yapının (Patent eğerlendirme Ajansı) oluşturulması Türk Patent Enstitüsü 1 Patent eğerlendirme Ajansının Kurulması Hakkında Kanun Tasarısı Taslağının yasalaşması, 551, 554, 555 ve 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile 5000 ve 5147 Sayılı Kanunda eğişiklik Yapılmasına air Kanun Tasarısı Taslağının yasalaşması c) 2011/108 no.lu BTYK kararı kapsamında yürütülmesi planlanan çalışmaların hayata geçirilmesi çalışmaları devam etmektedir. Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji altında 2012 yılına yönelik uygun bir eylem bulunmamaktadır: Y Sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda yapılan doktora programlarının yaygınlaştırılması ve çeşitlendirilmesi Gelişme: Türk Patent Enstitüsü tarafından başlatılan Patent eğerlendirme Ajansı Kurulmasına İlişkin Kanun Tasarısı Taslağına ilişkin çalışmalar ile ajansın çalışmalarına zemin hazırlayacak altyapı çalışmaları yürütülmektedir. Bu çalışmalar aşağıda özetlenmektedir: Tamamlandı (T) evam Ediyor ()

153 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş Eylem: Sınai mülkiyet mevzuatında, araştırma çıktılarının teknolojiye aktarılmasını ve ürüne dönüşümünü teşvik edecek düzenlemelerin yapılması Türk Patent Enstitüsü İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı BSTB, TOBB Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: 551, 554, 555 ve 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile 5000 ve 5147 Sayılı Kanunda eğişiklik Yapılmasına air Kanun Tasarısı Taslağı kapsamında yapılan değişiklikler ve düzenlemeler konusunda 31 Ekim 2012 tarihinde Ekonomi Koordinasyon Kuruluna (EKK) bilgi verilmiş ve tasarı taslağı üzerinde görüşmeler yapılmıştır. Toplantıya EKK üyesi kurum ve kuruluşların yanı sıra AB Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve TÜBİTAK tan da katılım sağlanmıştır. Eylem: Teknoloji Transfer Süreçlerinin Finansmanına yönelik modellerin incelenmesi ve geliştirilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Üniversiteler, Araştırma Kurumları, Teknoparklar Sürekli Gelişme: Tasarlanan TTH Hızlandırıcı Fonunun TÜBİTAK koordinasyonunda devam edecek olması sebebi ile bu ürün ile ilgili TTGV bünyesindeki çalışmalar durdurulmuştur. Ancak öncelikle temiz teknolojilere yönelik olmak üzere hızlandırıcı fonlara ilişkin modeller ile ilgili çalışmalara devam edilecektir. Tasarım çalışmaları devam eden Yeşil Gelecek Hızlandırıcı Fonunun başta TÜBİTAK ve KOSGEB olmak üzere farklı paydaşların destek ve faaliyetlerini tamamlar nitelikte geliştirilmesi hedeflenmektedir. Eylem: Pazarlanmaya hazır ve pazarlanmasında sakınca bulunmayan ürünlerin veya patentlerin transferinin (lisans, patent devri, teknoloji transferi) sağlanması TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Tüm Kurum ve Kuruluşlar Gelişme: Web sayfası güncelleme çalışmaları yapılmaktadır. Proje çalışmalarından elde edilen yeni ürünlere ait 5 adet takip edilen ve 1 yeni başvuru patent değerlendirme işlemlerinde; "Uzun ömürlü yoğurt" (2009/02959) patentinin raporu sonucu A grubu, Rusya Patent ofisinden İnceleme Raporu beklenmektedir. Bütün zeytinli bebek ve çocuk maması (2011/0787) TPE de araştırma aşamasındadır. Bütün zeytinli toz üretim yöntemi ve toz zeytin (2011/07871) Rusya Patent Ofisine araştırma için gönderilmiştir. Starterli Boza üretim yöntemi (2012/00458), İngilizce çevirisi yapılarak Rusya Patent Ofisine araştırma için gönderilmiştir. Fındık Yağı ve Zeytinyağı Tağşişinin Belirlenmesinde Kullanılmak Üzere Filberton ve Analoglarından Yeni Bileşiklerin Sentezlenmesi patenti TÜBİTAK Patent ofisi tarafından incelenmiş olup gerekli revizeler yapılarak, tekrar incelemeye alınmıştır. Tetrafosfor ekasülfür ün (P4S10) Saflaştırılması patent hazırlığı yapılmıştır. Antifouling boyalar hakkında patent savunması yapılmıştır. 148

154 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Sorumlu Kurum/Kuruluş Eylem Eylem: ÜniversiteSanayi işbirliğini içeren projelerin desteklenerek bilimsel proje çıktılarının ticari ürüne ve sürece dönüştürülme potansiyellerinin artırılması TÜBİTAK İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Üniversite sanayi işbirliğinin artırılması ve TÜBİTAK AREB destek programları kapsamında projelerde sanayi katılımının artırılması için aşağıda verilen mevzuat iyileştirilmesi kabul edilmiştir. Alınan Cihazın/ Sarfın İadesine İlişkin Hüküm Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Araştırma estek Programları Başkanlığı Tarafından Yürütülen Programlara İlişkin Yönetmeliğin ilgili maddesinin değiştirilip 1007 kodlu programın kurallarına uygun olarak düzenlenmesine karar verilmiştir yılı içerisinde 1003 kodlu program kapsamında çıkılan çağrıların birinci aşama başvurularında üniversite sanayi işbirliği teşvik edilmiş olup, istatistikler şu şekildedir: Toplam 573 proje önerisinden (kömür, gıda, bor, BİT çağrıları) 110 unun yürütücü kuruluşu özel sektör/sanayi kuruluşu olup, 187 sinde (%33) üniversite sanayi işbirliği vardır. Birinci aşamada kabul edilen 221 proje önerisinin 24 ünde yürütücü kuruluş özel sektör/sanayi kuruluşu olup, 90 nında (%41) üniversite sanayi işbirliği vardır. TÜBİTAK AREB projelerinin değerlendirme kriterlerinde değişiklik yapılmış olup; özgün değer, yöntem, yapılabilirlik ve yaygın etki tanımları tekrar düzenlenerek, sanayi kuruluşları başvuruları için olumlu adım atılmıştır. TÜBİTAK AREB projelerinin tanıtılması amacıyla Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından düzenlenen 68 Aralık 2012 tarihli Türkiye İnovasyon haftasında 36 araştırma projesi sergilenip sanayi kuruluşlarına tanıtılacaktır. TÜBİTAK AREB projelerinin tanıtılması amacıyla yürürlükte olan projelerin özet ve anahtar kelimelerinin TÜBİTAK web sitesinde yayınlanması için çalışmalar tamamlanma aşamasındadır yılı 1. dönemi itibarıyla uygulamaya yönelik proje önerilerini değerlendirmek üzere sanayiden de panelistler davet edilmeye başlanmıştır. Sonuçlanan projelere yönelik proje performans ödülü çalışması tamamlanmış olup, 1 Ocak 2013 yılından itibaren uygulamaya girecektir. Böylelikle projelerin yaygın etkisinin artması beklenmektedir. Eylem: Girişimci Oluşturulması ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin TÜBİTAK Yükseköğretim Kurulu Türkiye İstatistik Kurumu BSTB, Kalkınma Bakanlığı, KOSGEB, TPE, Maliye Bakanlığı, TÜBİTAK ULAKBIM, Üniversiteler, TTGV, TÜBA Sürekli Gelişme: "Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi" BSTB Bakanı Sayın Nihat Ergün tarafından Ekim ayında açıklanmıştır. Listedeki 50 üniversite arasında Sabancı, OTÜ ve Bilkent Üniversitesi ilk 3 sırada yer almıştır. İlk defa oluşturulan endeksin yılda bir kez kamuoyuyla paylaşılması öngörülmektedir. Ayrıntılar 2011/104 no.lu karar altında aktarılmaktadır. 149

155 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Sorumlu Kurum/Kuruluş Zaman Aralığı Tamamlandı (T) evam Ediyor () Araştırmacıların Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarından daha etkin yararlanılmasının sağlanması Y Eylem: Araştırmacıların ulusal ve uluslararası patent başvurusunda bulunmalarının teşvikine yönelik mevcut ve yeni mekanizmaların geliştirilmesi Türk Patent Enstitüsü Maliye Bakanlığı, BSTB, TÜBİTAK Gelişme: 21 Eylül 2006 tarihinde yürürlüğe giren TÜBİTAK ve TPE işbirliğinde gerçekleştirilen Patent Başvurusu Teşvik ve estekleme Esasları kapsamında patent başvurularının desteklenmesine devam edilmiştir. Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik olarak TPE tarafından tasarlanan teşvik mekanizmaları ve ilgili çalışmalar BSTB ve Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) Vergi ve Teşvikler Teknik Komitesi ile paylaşılmıştır. Söz konusu taslak teşvik mekanizmaları ve ilgili oldukları konular aşağıda yer almaktadır: A)Sınai Mülkiyet Haklarının Ticarileştirilmesine Yönelik Teşvik ve estek Verilmesi Sınai Mülkiyet Ticarileştirme (SMT) Teşviği (lisans/devir işlemlerine yönelik) Sınai Mülkiyet Sicili (SMS) Teşviği (lisans/devir işlemlerinin Enstitü siciline kaydına yönelik) Sınai Mülkiyet Etkinlik (SME) Teşviği (etkinlik giderlerine yönelik) Sınai Mülkiyet Veritabanı (SMV) Teşviği (EpoqueNet harcamalarına yönelik) Sınai Mülkiyet Personeli (SMP) Teşviği (stopaj ve prim harcamalarına yönelik) BSTB ile yapılan paylaşımda, hali hazırda ulusal ve uluslararası patent başvurularına yönelik verilen teşviklerden yararlanılanamayan bazı maliyet kalemleri (çeviri masrafları vb.) için teşvik verilmesi yönünde bir öneri de sunulmuştur. Bunlara ek olarak, Yatırımlarda evlet Yardımları Hakkında Karar başlıklı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından desteklenen ArGe projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar (madde 17, h bendi) konusunda sağlanacak destekler hakkında TPE nin görüşleri ve taslak bir teşvik işleyiş mekanizmasını ihtiva eden bilgi notu Ekonomi Bakanlığı na iletilmiştir. Ayrıntılar 2011/108 no.lu karar altında aktarılmaktadır. Eylem: Araştırmacılara, akademisyenlere ve ArGe çalışanlarına yönelik olarak patent eğitim programlarının oluşturulması ve uygulanması Türk Patent Enstitüsü MEB, TÜBİTAK, Üniversiteler, Teknoparklar Gelişme: 16 Mayıs 2012 tarihinde TPE, Boğaziçi Üniversitesi ve ünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO) işbirliğiyle Boğaziçi Üniversitesi Albert Long Hall'da "Üniversitelerde Fikri Mülkiyet Yönetimi" konulu uluslararası bir konferans düzenlenmiştir Mayıs 2012 tarihlerinde Yıldız Teknik Üniversitesi Proje estek Ofisi tarafından düzenlenen YTÜ II. ArGe Proje Pazarı 'Enerji ve Çevre Teknolojileri' 150

156 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı etkinliği kapsamında TPE etkinlik alanında açtığı tanıtım standından da katılımcılara sınai mülkiyet hakları ve TPE faaliyetleri hakkında bilgi vermiştir. TPE, Avrupa Patent Ofisi ve OHIM işbirliğinde yürütülen Üniversitelerde Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi kapsamında, Selçuk Üniversitesinde (15 Mayıs 2012), Namık Kemal Üniversitesinde (26 Mayıs 2012) "Farkındalık Etkinliği" düzenlenmiştir. 5 Haziran 2012 tarihinde Mersin Üniversitesinde TPE Bilgi ve oküman Biriminin açılışı yapılmış ve Sınai Mülkiyet Bilgisinin yaygınlaştırılması projesi kapsamında Senato ziyareti gerçekleştirilmiştir. Yine aynı proje kapsamında: 21 Mayıs 2012 tarihinde Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi 23 Mayıs 2012 tarihinde Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi bünyesinde yer alan akademisyenlere, doktora ve yüksek lisans öğrencilerine yönelik Eğiticilerin Eğitimi etkinlikleri gerçekleştirilmiştir. 7 Mayıs 2012 tarihinde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi tarafından düzenlenen, Yöreden Sektöre Fermente Ürünleri ve Biyoürünleri Patent ve Tescili" konulu panele konuşmacı olarak katılım sağlanmıştır. 17 Mayıs 2012 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından düzenlenen Patent ve Patent Alım Süreci konulu seminere TPE Patent airesi Başkanlığından katılım sağlanmıştır. 17 Mayıs 2012 tarihinde Koza İş ve Kadın erneğinin düzenlediği Fikrin ürüne dönüşme sürecinde sınai mülkiyet haklarının unsurlarını oluşturan, marka ve patent gibi farklı kategoride koruma işlemleri konulu Tecrübe Transferleri Toplantılarına konuşmacı olarak katılım sağlanmıştır. 31 Mayıs 1 Haziran 2012 tarihlerinde Acıbadem Üniversitesi tarafından düzenlenen Farmasötik Buluşların Patent ile Korunması, İhtiyati Tedbir ve Bilirkişilik Uygulamaları konulu sempozyuma konuşmacı olarak katılım sağlanmıştır. 5 6 Haziran 2012 tarihlerinde Erzincan Ticaret Borsası, Erzincan Ticaret ve Sanayi Odası, İl Genç Girişimciler Kurulu ve İl Kadın Girişimciler Kurulu üyelerine ve Üniversitelerde Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi kapsamında akademisyenlere ve üniversite öğrencilerine yönelik olarak Patent ve Marka konulu bir seminer düzenlenmiştir. 7 Haziran 2012 tarihinde Ankara İvedik Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü ile Medikal sektör katılımcılarına yönelik Marka, Patent ve Endüstriyel Tasarım tescili ve tescil süreci konularında TPE tarafından eğitim semineri düzenlenmiştir. 12 Haziran 2012 tarihinde Türkiye Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Serbest Meslek Mensupları ve Yöneticiler Vakfı tarafından Bolu Ticaret ve Sanayi Odasında Bolu ilindeki KOBİ lere yönelik olarak düzenlenmiştir. TPE nin de paydaşı olduğu 13. Uluslararası Elektroreolojik Akışkanlar ve Magnetoreolojik Süspansiyonlar Kongresi 2 6 Temmuz 2012 tarihleri arasında Gazi Üniversitesi Merkez Kampüsü nde gerçekleştirilmiştir. 810 Ekim 2012 tarihlerinde İ.Ü. İktisat Fakültesi ve İstanbul İktisatçılar erneği işbirliğiyle düzenlenen ve Türk Patent Enstitüsünün de destek verdiği 4. Uluslararası İstanbul İktisatçılar Zirvesi gerçekleştirilmiştir. Zirvede alanında uzman konuşmacılarla gerçekleştirilen oturumlarla Rekabet Ekonomisinde Yeni Fikir, Yeni Ürün ve Mülkiyet Hakları konuları ele alınmıştır. KOBİ lerde sınai mülkiyet bilincinin arttırılması, bilim ve teknoloji alanında ülkemizde varolan potansiyelin harekete geçirilmesi, KOBİ lerden yapılan sınai mülkiyet başvuru sayılarının arttırılarak ülkemiz ürün ve hizmetlerinin korunmasına katkı sağlanması amacıyla TPE ve KOSGEB işbirliğiyle 2012 yılında 151 evam Ediyor () Tamamlandı (T)

157 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlandı (T) evam Ediyor () gerçekleştirilen eğitim seminerlerinden sonuncusu 21 Eylül 2012 tarihinde tamamlanmıştır. Ankara da medikal cihaz ve alet üretimi konusunda faaliyet gösteren yenilikçi ve katma değer üreten işletmelerin, fikri ve sınai haklarını kullanarak inovasyon yeteneklerini geliştirmek, çevreye duyarlı ve sürdürebilir bir sanayi yapısına dönüşümünü hızlandırmak amacıyla 2012 yılında sektöre özel tasarlanmış patent ve inovasyon eğitimi ve danışmanlıklarından oluşan Hezarfen Medikal Projesinin uygulanması tamamlanmıştır. Kurulması planlanan Fikri Mülkiyet Akademisi ile fikri mülkiyet sistemi yürütücüleri ve kullanıcılarının uluslararası standartlarda çalışabilmesi için ihtiyaç duydukları temel ve uzmanlık eğitimlerinin sağlanması, Türkiye de fikri mülkiyet bilgisinin bilimsel yollarla öğrenilmesi, üretilmesi ve paylaşılmasına katkıda bulunulması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede TPE nin tanıtım faaliyetlerinde görev alan personele yönelik eğiticilerin eğitimi düzenlenerek, personelin niteliği geliştirilmektedir. Eylem: Yerli patentlerin lisanslanmasına ilişkin verilerin Türk Patent Enstitüsü tarafından düzenli olarak izlenmesi ve lisans gelirlerinin artırılması için gerekli mekanizmaların geliştirilmesi Türk Patent Enstitüsü BSTB, YÖK, Üniversiteler, TÜBİTAK, KOSGEB Sürekli Gelişme: 24 Nisan 2012 tarihli Çalışma toplantısı sonrası ilgili taraflardan gelen görüşler ışığında çalışma başlıkları aşağıdaki şekilde revize edilmiştir: A) Sınai Mülkiyet Haklarının Ticarileştirilmesine Yönelik Teşvik ve estek Verilmesi Sınai Mülkiyet Ticarileştirme (SMT) Teşviği (lisans/devir işlemlerine yönelik) Sınai Mülkiyet Sicili (SMS) Teşviği (lisans/devir işlemlerinin Enstitü siciline kaydına yönelik) Sınai Mülkiyet Etkinlik (SME) Teşviği (etkinlik giderlerine yönelik) Sınai Mülkiyet Veritabanı (SMV) Teşviği (EpoqueNet harcamalarına yönelik) Sınai Mülkiyet Personeli (SMP) Teşviği (stopaj ve prim harcamalarına yönelik) B) Sınai Mülkiyet Haklarının Ticarileştirilmesi ile İlgili Bilgilerin Temin/Tasnif Edilmesi Enstitü içi verilerin derlenmesi ve detaylandırılması Enstitü dışı verilerin toplanması ve derlenmesi C) Teknoloji Transferi Platformu Oluşturulması Söz konusu çalışmalara ilgili tarafların etkin desteğini sağlamak adına 18 Temmuz 2012 tarihli Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Koordinasyon Kurulu toplantısında, 2011/108 no.lu BTYK kararı kapsamında yapılan çalışmaların detayları ilgili karar gelişmesinde sunulmaktadır. 152

158 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlandı (T) evam Ediyor () Kamu tedarik yönetim sisteminin ArGe ve yenilik unsurlarını içerecek şekilde iyileştirilmesi Y Eylem: Kamu alımlarının yeniliği, yerlileşmeyi ve teknoloji transferini teşvik edecek şekilde iyileştirilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı, ETKB, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, KİK, Hazine Müsteşarlığı, UHB, TÜBİTAK, SSM, AB Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı Sürekli Gelişme: BTYK nın 24. toplantısında BSTB tarafından sunulan 4 konu kabul edilerek 2011/106 no.lu karar kapsamında hazırlanan öneriler çerçevesinde mevzuatlarda yapılacak değişikliklerle ilgili çalışma başlatılmıştır. Ayrıntılı bilgi 2011/106 no lu karar altında sunulmaktadır. Eylem: Kamu kurumlarının nitelikli ArGe ihtiyaçlarının belirlenmesi ve belirlenen ArGe ihtiyaçları için KAMAG tarafından proje çağrısına çıkılması TÜBİTAK TÜBİTAK, İlgili Kamu Kurum/Kuruluşları Sürekli Gelişme: 2012 yılı itibarıyla geçilen çağrılı sistem kapsamında; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve TC Genel Müdürlüğü ile yapılan ihtiyaç analizi çalışması sonucunda çağrı konuları belirlenmiş ve 18 Haziran 2012 tarihinde kurumlar için sırasıyla 7, 3 ve 2 ihtiyaç başlığında çağrı duyurusu yapılmıştır. 14 Eylül 2012 tarihi itibarıyla tamamlanan 1. aşama başvuru süreci sonunda 12 çağrı başlığı için toplam 48 proje başvurusu yapılmıştır. Projelerin değerlendirme süreci devam etmektedir. Ayrıca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü ve Milli Eğitim Bakanlığı ile ihtiyaç analizi çalışmaları yapılmıştır. Karayolları Genel Müdürlüğü ile yapılan çalışma sonucunda 24 Ağustos 2012 tarihinde 3 ihtiyaç başlığı için çağrı duyurusu yapılmıştır. iğer kurumlar tarafından belirlenen başlıkların önceliklendirilmesi tamamlanmış olup, belirlenen başlıklar için Odak Grup toplantıları yapılarak çağrı dokümanları hazırlanmaktadır. Çağrılı sistem kapsamında İhtiyaç Analizi Çalışması başlatılan diğer kurumlar ise; Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı dır. Eylem: 1007 program projelerine özel sektörün dahil olduğu proje sayısının artırılması TÜBİTAK TÜBİTAK, Özel ve Kamu Kurum/Kuruluşları Gelişme: 2012 yılı itibarıyla geçilen çağrılı sistem kapsamında ilk aşamada 12 çağrı yapılmış ve 5 inde özel kuruluşun bulunma gerekliliği çağrı özel şartı olarak talep edilmiştir. Bu çağrılar için sunulan toplam 48 proje başvurusunda proje yürütücüsü kuruluş (PYK) olarak görev alan 19 özel kuruluş bulunmaktadır. Proje değerlendirmeleri kapsamında, bu kuruluşlar için yerinde ziyaretler ile ArGe Yeteneği eğerlendirmesi yapılmaktadır. Karayolları Genel Müdürlüğü için yapılan 3 çağrı duyurusundan 2 sinde özel kuruluşun PYK olarak görev alması hususu çağrı özel şartı olarak yer almaktadır. 153

159 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlandı (T) evam Ediyor () Fikri ve mülkiyet esaslarına yönelik revizyon çalışmalarına başlanmıştır. Açılan çağrıların duyurulması kapsamında özel kuruluşların farkındalığını arttırmak amacıyla hazırlanan 1007 Programı broşürü ve çağrı el ilanları, TOBB a ve 32 Teknoloji Geliştirme Bölgesine iletilmiştir. ArGe ve yeniliğe dayalı firma başlangıç desteklerinin teşvik edilerek bilgi ve teknolojilerin ticarileştirilme kapasitesinin artırılması Y Eylem: KOSGEB, Üniversiteler, Sanayi/Ticaret ve/veya Sanayi ve Ticaret Odaları, Teknoparklar, Araştırma Kurumları, Enstitüler gibi kamu/özel kurum/kuruluşlar ile Teknoloji Geliştirme Merkezi (TEKMER) kurulması veya ArGe ve yenilik alanında işbirliği yapılması KOSGEB Üniversiteler, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, TOBB ve Bağlı Odalar, Meslek Kuruluşları Gelişme: 30 Nisan Ekim 2012 döneminde; İnönü Üniversitesi ve Malatya Ticaret ve Sanayi Odası ile KOSGEB İdaresi Başkanlığı, Çankaya Üniversitesi ile KOSGEB İdaresi Başkanlığı arasında TEKMER İşbirliği Protokolü imzalanmış olup üniversitesanayi ve kamu üçlüsünün bir araya geldiği TEKMER sayısı 31 e yükselmiştir. Ayrıca; Amasya Üniversitesi ve Amasya Ticaret ve Sanayi Odası, Ahi Evran Üniversitesi ve Kırşehir Ticaret ve Sanayi Odası, Ardahan Üniversitesi ve Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası, Katip Çelebi Üniversitesi, Zirve Üniversitesi, Kırklareli Üniversitesi ve Kırklareli Ticaret ve Sanayi Odası, ile ArGe ve İnovasyon İşbirliği Protokolleri imzalanmıştır. Böylece eski uvarsız Teknoloji İnkübatörü (Tİ) uygulamaları ile birlikte 65 ArGe ve İnovasyon İşbirliği gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede 2012 yılı Ekim sonu itibarıyla Üniversiteler, Sanayi/Ticaret ve/veya Sanayi ve Ticaret Odaları, Teknoparklar gibi kamu/özel kurum/kuruluşlar ile TEKMER ve ArGe İnovasyon İşbirlikleri olarak 96 farklı işbirliği gerçekleştirilmiştir 154

160 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Eylem: Araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesini teşvik etmek için ön kuluçka modellerinin geliştirilmesi Sorumlu Kurum/Kuruluş TTGV İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Üniversiteler, Araştırma Kurumları, Teknoparklar Sürekli Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: TTGV nin yeni iş modeli ile hedeflenen çözüm platformu işlevini yürütmesi kapsamında geliştirilecek ara yüzler yürütecekleri farklı işlevler ile ekosistemde daha güçlü bağlar kurulması hedeflenmektedir. TTGV söz konusu hedefin bir uygulaması olarak Cyberpark ofisleri içerisinde Kıvılcım markası altında bir ön kuluçka merkezinin oluşturulması hedeflenmektedir. Süreçte farklı paydaşlar ile yapılan görüşmeler ile tasarımın geliştirilmesi ve fonksiyonel tasarım çalışmalarının tamamlanması öngörülmektedir. Program, girişimci takımların oluşturulmasında, pazar elemanları ve hizmet sağlayıcılar ile iletişim kurulmasında, altyapı ve stratejik konularda destek sağlayarak Ankara da yer alan üniversitelerde var olan ham kritik kütlenin işlenmesi ve ticari sonuçlara dökülmesinde üniversitelerdeki Teknoloji Transfer Ofisleri ile birlikte çalışacak bir arayüz görevi üstlenecektir. NisanEkim 2012 döneminde Ön Kuluçka Merkezi tasarımına yönelik çalışmalarda bulunulmuş, TTGV nin paydaşları olan Teknoloji Transfer Ofisleri ile bu konu hakkında görüşmeler yapılmıştır. Eylem: ArGe yoğun başlangıç firmalarının fikir aşamasından pazara ulaşmaları evresine kadar geçirdikleri aşamalar dikkate alınarak, bu evrelere uygun aşamalı destek mekanizmalarının tasarlanması TÜBİTAK BSTB, Maliye Bakanlığı Gelişme: 1512 kodlu TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı tasarlanmış ve bu programa ilişkin Uygulama Esasları 7 Nisan 2012 tarihli TÜBİTAK Bilim Kurulu nda onaylanmıştır. Programa ilişkin başvuru formları ve kılavuz çalışmaları tamamlanmıştır. Program kapsamında, bilgilendirme toplantılarına katılım sağlanmıştır. Broşür, poster, web sayfası, eposta, video ve webinerler ile etkin tanıtımlar yapılmıştır TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı kapsamında, bireysel girişimciler tarafından 14 Haziran 2012 tarihinden itibaren ilk aşamaya 745 teknoloji ve yenilik odaklı iş fikri başvurusu yapılmış olup, bu iş fikirlerinden 451 i ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazanmıştır kodlu programın ikinci aşamasına kabul edilen 451 girişimci adayının 360'ı son başvuru tarihi olan 20 Aralık itibarıyla başvurularını tamamlamıştır. Panel ve değerlendirme süreci devam etmektedir. Girişimcilere iş planı hazırlarken ve şirket kurulduktan sonra karşılaşabilecekleri sorunları aşabilmelerinde yardımcı olabilmek amacıyla; girişimci eğitimleri ve iş rehberliği (mentorlük) hizmetleri gerçekleştirilmiştir. Programın 3. aşaması için 1507 destek programına başvuru ve değerlendirme için gerekli mevzuat ve yazılım geliştirilmiştir. 21 Kasım 2012 Ankara ve 24 Kasım 2012 İstanbul da girişimcilerin iş rehberleri, eğitmenleri ve programın yürütücü TÜBİTAK TEYEB personeli ile bir araya geldiği Bilgi Günleri düzenlenmiştir. Ayrıntılar 2011/103 no.lu karar altında sunulmaktadır. 155

161 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlandı (T) evam Ediyor () Hazine Müsteşarlığı, BSTB, Maliye Bakanlığı, Kalkınma TÜBİTAK Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, SPK, KOSGEB, TTGV Gelişme: Konuya ilişkin literatür çalışmaları yapılmıştır. Girişim Sermayesi konusunda değişik kişi ve kuruluşlar ile sistemin işleyişi üzerine görüşmeler yapılmıştır. İç ve dış mevzuatta yapılan saptamalar sonucunda TÜBİTAK ın bu yönde bir destek vermesi için öncelikle TÜBİTAK yasasında bir değişiklik yapılması yönünde görüş birliği oluşmuştur. Bu değişikliğe ilişkin taslak metin, BSTB ye gönderilmiştir. BSTB kanalıyla diğer kurum ve kuruluşlardan alınan görüşler doğrultusunda değişiklik tasarısının son şekli verilmiştir. İlgili değişiklik, 12 Temmuz 2012 tarihinde yasalaşmıştır. SPK ve sektör uzmanları ve deneyimli fon yöneticileri ziyaret edilerek görüşleri alınmıştır. Eylem: ArGe yoğun başlangıç firmalarını destekleyen girişim sermayesi fonlarının etkinleştirilmesi Fon Yöneticileri ve ilgili uzmanların (SPK, Hazine Müst.) katıldığı çalıştay düzenlenmiştir. Kamunun girişim sermayesi fonlarına destek vermesi yöntemleri üzerinde yapılan değerlendirmeler neticesinde, TÜBİTAK ın fonlara %20 oranında Hibe estek vererek katılacağı 1514 TÜBİTAK Girişim Sermayesi estek Programı destek programı oluşturulmuştur. Girişim Sermayesi estekleme Programı Uygulama Esasları kabul edilmiştir. Bu programın yürütülmesine ilişkin TÜBİTAK TEYEB yönetmeliğinde gerekli değişiklikler yapılmıştır. Girişim Sermayesi estekleme Programının yürütülmesi amacıyla yeni bir grup kurulması kararı alınmıştır. Eylem: ArGe ve yeniliğe dayalı firma başlangıçlarını ve büyüme potansiyeli olan firmaları desteklemek üzere bölgesel ve yerel düzeyde kredi garanti sistemi, girişim sermayesi vb. mali araçların geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Ajansları, BSTB, Ekonomi Bakanlığı Gelişme: Girişim sermayesi uygulamasının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla bölge düzeyinde Kalkınma Ajansları nın da dahil olacağı girişim sermayesi destek mekanizması modeli üzerinde çalışmak amacıyla, 11 Kalkınma Ajansı ve Kalkınma Bankası ile birlikte iki çalışma grubu oluşturulmuş; girişim sermayesi piyasa analizi ve ülkemizdeki girişim sermayesi mevzuatı taraması yapılmış; bu çalışmaları baz alarak bir destek modeli oluşturulmuştur. Kalkınma Ajansları genel sekreterleri ve girişim sermayesi fon yöneticileri ile yapılan görüşmelerden sonra taslak bir model ortaya çıkarılmış ve bu modelin hayata geçmesi için mevzuat alt çalışma dokümanlarının hazırlıklarına başlanmıştır. Bölge düzeyinde kredi garanti fonları oluşturulmasına dair mevcut durum ve ihtiyaç analizi çalışmalarında sona gelinmiş; bölgesel bir model tasarısı üzerindeki çalışmalara ise devam edilmektedir. 156

162 Y2 Bölüm 2: Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler A Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini estekleme Programı Programın başlangıcından 31 Ekim 2012 tarihine kadar toplam proje önerisi sunulmuştur. Bu projelerden 150 sinin desteklenmesine karar verilmiş olup, 5 proje ise revizyon aşamasındadır. Biçim ve içerik olarak yeterli olmayan 839 proje ise reddedilmiş, geri çekilmiş ya da iade edilmiştir. Tablo 42 de TÜBİTAK KAMAG a sunulan projelerin sayıları ve bütçeleri kategoriler bazında sunulmaktadır. Tablo 42. TÜBİTAK 1007 KAMAG Programı 30 Haziran 2012 itibarıyla 31 Ekim 2012 itibarıyla 2012* (Yılsonu Öngörüsü) Kategori Sayı Bütçe** (Milyon TL) Sayı Bütçe** (Milyon TL) Sayı Bütçe** (Milyon TL) Önerilen Projeler eğerlendirilen Projeler Yürürlükte Olan Projeler Sözleşme Aşamasında Olan Projeler Revizyondaki Projeler Reddedilen/Geri Çekilen Projeler urdurulan Projeler İptal Edilen Projeler Sonuçlanan Projeler eğerlendirme Aşamasında Olan Projeler * Tahmini veriler ** Birikimli bütçelerdir. Program başlangıcından 31 Ekim 2012 tarihine kadar desteklenen projelerin müşteri kurumlara ve yürütücü kurumlara göre proje sayısı ve bütçe dağılımı Şekil 11, Şekil 12, Tablo 42 ve Tablo 43 te verilmiştir. Şekil 11 ve Şekil 12 de sırasıyla yürütücü kurum türüne göre projelerin sayı ve bütçelerinin dağılımı verilmektedir. Proje sayıları dikkate alındığında, %47 lik oranla en fazla proje üniversiteler tarafından yürütülmektedir. En düşük pay, %9 ile özel sektöre aittir. esteklenen projelerin bütçelerinde en büyük pay %48 lik oranla TÜBİTAK Enstitülerine ait olup, bütçede en az payı %8 ile özel sektör almaktadır. 157

163 Şekil 11. Yürütücü Kurum Türüne Göre Proje Sayıları ağılımı Şekil 12. Yürütücü Kurum Türüne Göre Proje Bütçeleri ağılımı Tablo 43 te ise 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla müşteri kurumların proje bilgilerine yer verilmiştir yılı itibarıyla çağrılı sisteme geçildiğinden yeni projelere bu tabloda yer verilmemiştir. Bu nedenle, değerlendirilmekte olan ve reddedilen/iade edilen projeler tablodan çıkarılmıştır. Projeler, Bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşları bazında sınıflandırılmıştır. Program kapsamında kamu kurumlarının ortak müşteri kurum olarak yer aldığı projeler tabloya sadece bir müşteri kurum ile yansıtılmıştır. Bu projeler ve tabloda yansıtılmayan diğer müşteri kurumlar tablo dipnotlarında yer almaktadır. 158

164 Tablo Ekim 2012 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre ağılımı Müşteri Kurum* Toplam Yürürlükte Sonuçlanan Toplam estek Miktarı Sözleşmesi Hazırlanan Revizyon urdurulan/ İptal edilen Önerilen Proje Sayısı Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Proje Sayısı Proje Sayısı GIA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 13 41, ,1 73, GIA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 11 38, ,1 63,9 1 ÇAY İŞLETMELERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ ,7 1 1,6 3,3 TOPRAK MAHSÜLLERİ OFİSİ 1 1,3 2 4,8 6,1 TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 1 0,6 0,6 ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI 8 26,1 9 21,4 47, ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI 6 20,0 8 13,2 33, TAPU VE KAASTRO GENEL MÜÜRLÜĞÜ 1 2,4 1 8,2 10,6 İLLER BANKASI GENEL MÜÜRLÜĞÜ 1 3,7 3,7 SAĞLIK BAKANLIĞI ,8 7 9,2 20 ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ,4 97,4 1 0 ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI 2 17,1 1 0,4 17,5 TEİAŞ EİEİ/EÜAŞ 2 23,4 2 6,7 30,1 ETİ MAEN İŞLETMELERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 1 18 MAEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜÜRLÜĞÜ 3 12,2 12,2 TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 2 7,5 1 1,4 8,9 TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSAN A.Ş 1 2,3 2,3 TÜRKİYE PETROLLERİ ANONİM ORTAKLIĞI (TPAO) 1 1,4 1,4 159

165 Tablo Ekim 2012 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre ağılımı (evamı I) Müşteri Kurum* Toplam Yürürlükte Sonuçlanan Toplam estek Miktarı Sözleşmesi Hazırlanan Revizyon urdurulan/ İptal edilen Önerilen Proje Sayısı Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Proje Sayısı Proje Sayısı İÇİŞLERİ BAKANLIĞI 10 58,6 4 3,6 62,2 1 İÇİŞLERİ BAKANLIĞI 15 EMNİYET GENEL MÜÜRLÜĞÜ ,6 34,6 1 NÜFUS VE VATANAŞLIK İŞLERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 1 27,6 27,6 ULAŞTIRMA, ENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI 8 21,6 9 21,2 42,8 0 1 ULAŞTIRMA, ENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI 1 3,3 3,3 KARAYOLLARI GENEL MÜÜRLÜĞÜ ,5 3 1,8 10,3 EVLET EMİRYOLLARI İŞLETMESİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 3 12,7 4 15,1 27,8 1 BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU 1 0, ,4 BAŞBAKANLIK ,5 28,8 1 BAŞBAKANLIK 1 6 RAYO ve TELEVİZYON ÜST KURULU 1 2,5 2,5 AFET VE ACİL URUM YÖNETİMİ BŞK.LIĞI 1 1, ,3 ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 2 3,6 7 10,6 14,2 ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 2 3,6 1 0,2 3,8 EVLET SU İŞLERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 9 2 6,7 6,7 METEOROLOJİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 3 2,9 2,9 ORMAN GENEL MÜÜRLÜĞÜ 1 0,8 0,8 MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI 4 2 2,6 1 2,3 4,9 1 BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 5 2 2,3 2,

166 Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Proje Sayısı İptal edilen Bütçe (Milyon TL) urdurulan/ Revizyon Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Sözleşmesi Hazırlanan Önerilen Proje Sayısı Toplam estek Miktarı Yürürlükte Toplam Müşteri Kurum* Sonuçlanan Tablo Ekim 2012 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre ağılımı (evamı II) Proje Sayısı KOSGEB 1 0,2 0,2 1 TÜRK STANARLARI ENSTİTÜSÜ 1 2,1 2, ,4 0, ,4 0,4 1 ÇALIŞMA ve SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ÇALIŞMA ve SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 2 TÜRKİYE İŞ KURUMU GENEL MÜÜRLÜĞÜ MALİYE BAKANLIĞI T.C. CUMHURBAŞKANLIĞI 1 1 9,2 9,2 T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI 1 1 3,6 3,6 KALKINMA BAKANLIĞI 2 2 6,6 6,6 IŞİŞLERİ BAKANLIĞI 1 1 2,4 2,4 BELEİYELER+VALİLİKLER** TOPLAM 159 * Program kapsamında kamu kurumlarının ortak müşteri kurum olarak yer aldığı projeler tabloya sadece bir müşteri kurum ile yansıtılmıştır. ** Adapazarı Büyükşehir Belediyesi, Antalya Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Kayseri Büyükşehir Belediyesi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Serdivan Belediyesi, Bolu Valiliği, İzmir Valiliği ve Rize Valiliği'nin müşteri kurum olduğu projeleri içermektedir. Meteoroloji/Oşinografi Mükemmeliyet Ağı (MOMA): evlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ve enizcilik Müsteşarlığı nın ortak müşteri olduğu proje evlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü projelerine yansıtılmıştır. Ulusal CORS (Sürekli Gözlem Yapan GPS İstasyonu) Sisteminin Kurulması: Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ve Harita Genel Komutanlığı nın ortak müşteri olduğu proje Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü projelerine yansıtılmıştır. Akıllı Kart Tabanlı Güvenli Elektronik Kimlik oğrulama Sistemi ve Kimlik Kartı Geliştirimi: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı nın ortak müşteri olduğu proje Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü projelerine yansıtılmıştır. 161

167 İl Ölçeğinde Peyzaj Karakter Analizi ve Turizm/Rekreasyon Açısından eğerlendirilmesi (PEYZAJ44): Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı nın ortak müşteri olduğu proje Orman ve Su İşleri Bakanlığı projelerine yansıtılmıştır. Atık Pillerin Bertaraf ve Geri Kazanım Teknolojilerinin Geliştirilmesi: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı nın ortak müşteri olduğu proje Çevre ve Şehircilik Bakanlığı projelerine yansıtılmıştır. Sapanca Gölünün Öncelikli Kirlilik Kaynaklarına Özgü Kontrol Teknolojilerinin Araştırılıp Geliştirilerek Göl Havzası İçin Uyarlanması: Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Adapazarı Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı nın ortak müşteri olduğu proje Orman ve Su İşleri Bakanlığı projelerine yansıtılmıştır. Biyokütle ve Kömür Karışımlarından Sıvı Yakıt Üretimi: Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü ve Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü nün ortak müşteri olduğu proje Yenileneblir Enerji Genel Müdürlüğü nün projelerine yansıtılmıştır. Kamu Kurumlarında Etkin Elektronik Belge Yönetimi ve Paylaşımı için Ulusal Teknolojilerin Geliştirilmesi Projesi: T.C. Cumhurbaşkanlığı ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü nün ortak müşteri olduğu proje T.C. Cumhurbaşkanlığı nın projelerine yansıtılmıştır. Biyokütle ve Biyokütle/Kömür Karisimlarini olasimli Akiskan Yatakta Yakma Teknolojisinin Gelistirilmesi: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğü nün ortak müşteri olduğu proje Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı nın projelerine yansıtılmıştır. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008: Kalkınma Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı nın ortak müşteri olduğu proje Kalkınma Bakanlığı nın projelerine yansıtılmıştır. 162

168 esteklenen 89 projenin öngörülen çalışmaları tamamlanmış olup proje sonuç raporları teknik olarak kabul edilmiştir. Bu projelerden Ağustos 2012 de gerçekleştirilen 24. BTYK toplantısından 31 Ekim 2012 tarihine kadar tamamlanan 6 projeye ilişkin bilgiler Tablo 44 te sunulmuştur. Sonuçlanan bu projelerin çıktıları doğrultusunda, Proje Sonuçları Uygulama Planı (PSUP) müşteri kamu kurumlarınca uygulanmaya başlanmıştır. Proje sonuçlarının uygulamaya aktarımı TÜBİTAK tarafından belirlenen izleyiciler ve TÜBİTAK uzmanları tarafından izlenmektedir. PSUP ta belirtilen süreler sonunda uygulamaya aktarımı tamamlanan projelerden 16 sı sonuçlanmış olup, diğer projelerin PSUP izleme süreci devam etmektedir. Tablo 44. TÜBİTAK 1007 Programında Sonuçlanan Projeler (KAMAG) Müşteri Kurum Proje Adı Yürütücü Kuruluşlar Proje Bütçesi (Milyon TL) 1 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Taylardaki Rhodococcus Equi Enfeksiyonu İçin Aşı, Hiperimmün Plazma ve Bağışıklık Ölçüm Kiti Geliştirilmesi Selçuk Ü. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Konya Veteriner Kontrol Enstitüsü 0,6 2 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Yüksek Oranda Noskapin İhtiva Eden İntrodüksiyon Kültür Haşhaşının Islahı ve Tescili Ankara Ü. Tmo Afyon Alkaloidleri Fabrikası 4 3 Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bak. T.C. evlet emiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TC) Ulusal emiryolu Sinyalizasyonu Projesi TÜBİTAK BİLGEM Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE) İstanbul Teknik Ü. 5 4 Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı İl Koordinasyon ve İzleme Sistemi TÜBİTAK BİLGEM Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE) 3 5 Orman ve Su İşleri Bakanlığı Adapazarı Büyükşehir Belediyesi Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Sapanca Gölünün Öncelikli Kirlilik Kaynaklarına Özgü Kontrol Teknolojilerinin Araştırılıp Geliştirilerek Göl Havzası İçin Uyarlanması TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Sakarya Ü. İstanbul Ü. 1 6 Emniyet Genel Müdürlüğü Adli Görüntü İyileştirme ve Onarma (İYON) TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) 2 B Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı Programla bireysel girişimcilerin, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini, katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmeleri için, fikir aşamasından pazara kadar olan faaliyetlerin desteklenmesi, böylece nitelikli girişimciliğin özendirilmesi ve uluslararası rekabet gücü olan, yenilikçi, teknoloji düzeyi yüksek ürün ve süreçleri geliştirebilen ArGe yoğun başlangıç firmalarının oluşturulması amaçlanmıştır. Programa, örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini başvuru tarihinden en çok 5 yıl önce almış kişiler başvurabilmektedir. Program başvuruları çağrılı olarak alınmaktadır. Bu program yenilikçi iş fikirlerinin ticari ürüne/sürece dönüştürülmesine yönelik aşağıda açıklanan 4 aşamadan oluşmaktadır. Girişimci adayı bir aşamayı başarıyla tamamlamak kaydıyla sonraki aşamaya geçebilir. Aşama 1: Bireysel girişimcinin iş fikri başvurusunu sunduğu ve bu fikrin olumlu değerlendirilmesi durumunda girişimciye bu fikri bir girişim planı ile projelendirmesi için isteğe bağlı olarak eğitim ve rehber desteği sağlanabilen aşamadır. Aşama 2: Girişimcinin kuracağı sermaye şirketine geri ödemesiz teknogirişim sermaye desteği sağlanarak girişim planı çerçevesinde rehber desteği ile kavramsal tasarım, teknik ve ekonomik fizibilite ile teknolojik doğrulama çalışmalarının gerçekleştirildiği aşamadır. 163

169 Aşama 3: İkinci aşamada geliştirilen çıktı üzerinde daha fazla ArGe çalışmasına ihtiyaç duyulduğu durumlarda, kuruluşun detay tasarım, ticari prototipin geliştirilmesi, denemeler ve saha testleri gibi faaliyetlerinin TÜBİTAK 1507 KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı kapsamında desteklendiği aşamadır. Bu aşamadan 5746 sayılı kanun kapsamında diğer kamu kurumlarından teknogirişim sermaye desteği almış firmalar da faydalanabilir. Aşama 4: Kuruluşun talebi üzerine TÜBİTAK ın girişim sermayesi firmalarına mektup göndererek, kuruluşa veya proje çıktısına ortak olmaya davet ettiği ve/veya çıktıların satışını kolaylaştırmak üzere belirli aralıklarla proje pazarları düzenlediği/desteklediği aşamadır. Program kapsamında, Aşama 2 de verilecek hibe destek tutarı, bir defaya mahsus, teknogirişim sermaye desteği şeklinde olup en fazla 100 bin TL dir. Girişimcinin Aşama 3 e devam etmesi durumunda verilecek hibe destek tutarı ve oranı için ise 1507 KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı na ilişkin Uygulama Esasları geçerlidir. Bireysel girişimciler tarafından ilk aşamaya 745 teknoloji ve yenilik odaklı iş fikri başvurusu yapılmış olup, bu iş fikirlerinden 451 i ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazanmıştır. Bunlardan 360 girişimci adayı ikinci aşamaya iş planı başvurusu yapmıştır. Kazanan iş fikirlerinin teknoloji alan dağılımına bakıldığında, %33 nün bilişim teknolojileri, %19 unun elektrikelektronik, %18 inin biyoteknoloji, %12 sinin makineimalat, %10 unun ulaştırma, savunma, enerji, tekstil ve %8 inin malzeme, metalurji ve kimya alanından olduğu görülmektedir. Girişimcilere ilişkin bazı istatistikler aşağıda sunulmuştur. % 66 sı 30 yaşın altında % 85 i erkek ve % 15 i kadın % 24 ü lisans, %24 ü lisansüstü eğitim sahibi; % 43 ü lisansüstü, %9 u lisans öğrencisi En fazla iş fikri sırasıyla; Ankara (158), İstanbul (139), İzmir (21) ve Eskişehir (20) C Girişim Sermayesi estekleme Programı Türkiye de yerleşik girişim sermayesi fonlarının ve/veya Türkiye de yerleşik firmalara yatırım yapmak üzere yurtdışında kurulmuş girişim sermayesi fonlarının; ArGe yoğun başlangıç firmalarının ArGe faaliyetlerinin, bu faaliyetler sonucu ortaya çıkan ürün ve/veya teknoloji üretim altyapısının oluşturulması veya geliştirilmesi, üretim yapan firmaların üretim sürecinin iyileştirilmesine katkı sağlanmak amaçlı yatırımları hibe olarak desteklemek amacıyla 1514 Girişim Sermayesi estekleme Programı oluşturulmuştur. Girişim Sermayesi Fonları ile Türkiye de yerleşik KOBİ ölçeğindeki ArGe yoğun başlangıç firmalarına çekirdek, başlangıç ve gelişme aşamalarında sermaye desteği verilecektir. Oluşturulacak fonlara, TÜBİTAK tarafından %20 si oranında hibe olarak, %79 u özel yatırımcılar ve %1 i ise fon yönetici tarafından sermaye desteği taahhüt edilecektir. Başvurular çağrı üzerine yapılacaktır. esteklenecek fonların süresi yatırım karar tarihinden itibaren en fazla on iki yıl (bu süresinin en fazla beş yılı yatırım dönemi, kalan süre de çıkış dönemidir) olacaktır. Fona, özel yatırımcı ve fon yöneticisi tarafından yapılan yatırım tutarının tamamı özel yatırımcı ve fon yöneticisine geri ödenecektir. Bu ana para tutarına karşılık gelen kar, fon yöneticisi ve özel yatırımcı arasında, aralarında yaptıkları sözleşmeye göre dağıtılacaktır. TÜBİTAK tarafından fona hibe olarak verilen destek tutarının ve bu tutara karşılık gelen karın %80 i fon yöneticisine kalan %20 si de özel yatırımcılara dağıtılacaktır Patent Başvurusu Teşvik ve estekleme Programı Bu programın amacı Türkiye nin ulusal ve uluslararası patent başvurularının sayısını artırmak, kişi ve kurumları patent başvurusu yapmaya teşvik etmek, ülkemizde fikri ve sınaî hakların tescili yönünde bilinçlenmeye katkıda bulunmaktır. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK 1008 Programı na ait veriler Tablo 45 te yer almaktadır. 164

170 Tablo 45. TÜBİTAK Patent Başvurusu Teşvik ve estekleme Programı Verileri B K B K B K Ulusal Geri Ödemesiz Patent esteği Uluslararası Geri Ödemesiz Patent esteği Uluslararası Geri Ödemeli Patent esteği Toplam Yıllık Harcama** 0,8 31 Ekim * B K B K B K B K ,4 2,5 3,3 2,1 1,2 3,5 B: Başvuru sayısı K: Kabul edilen başvuru sayısı *Yılsonu tahmini değerlerdir. **2012 sabit fiyatlarıyla, milyon TL Programın başladığı 2007 yılından 2011 yılına kadar toplam başvuru olmuş, bunların ı desteklenmiştir. Yine bu sürede kabul edilen başvurulara cari fiyatlarla toplam 9,5 milyon TL aktarılmıştır. E. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri 1 Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde ; Ülke sanayinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması amacıyla teknolojik bilgi üretilmesi Üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirilmesi Ürün kalitesinin veya standardının yükseltilmesi Verimliliğin artırılması, üretim maliyetlerinin düşürülmesi Teknolojik bilginin ticarileştirilmesi Teknoloji yoğun yatırım ve girişimciliği desteklemesi Araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratılması Teknoloji transferine katkıda bulunulması Yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik ve hukuki alt yapıyı sağlanması amaçlanmaktadır. Şekil 13 te yıllar itibarıyla kurulan Teknoloji Geliştirme Bölgesi sayısı sunulmaktadır. 31 Ekim 2012 itibarıyla 47 Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Ankara da 6, İstanbul da 5, Kocaeli de 4, İzmir de 2, Konya, Antalya, Kayseri, Trabzon, Adana, Erzurum, Mersin, Isparta, Gaziantep, Eskişehir, Bursa, enizli, Edirne, Elazığ, Sivas, iyarbakır, Tokat, Sakarya, Bolu, Kütahya, Samsun, Malatya. Urfa, üzce, Çanakkale, Kahramanmaraş, Tekirdağ, Van, Manisa ve Çorum illerinde) kurulmuştur. Bu bölgelerden 32 si faaliyete geçmiştir. 1 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 6 Temmuz 2001 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur. 165

171 Tablo 46. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Listesi Sıra No Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite İl 1 OTÜ Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ortadoğu Teknik Üniversitesi Ankara 2 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoparkı TÜBİTAK TTGV Kocaeli 3 Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi Bilkent Üniversitesi Ankara 4 İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzmir Yüksek Tek. Ens. İzmir 5 GOSB Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sabancı Üniversitesi Kocaeli 6 Hacettepe Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Hacettepe Üniversitesi Ankara 7 İTÜ Arı Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 8 Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi Anadolu üniversitesi Eskişehir 9 Selçuk Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Selçuk Üniversitesi Konya 10 Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kocaeli Üniversitesi Kocaeli 11 Batı Akdeniz Teknokenti Teknoloji Geliştirme Bölgesi Batı Akdeniz Üniversitesi Antalya 12 Erciyes Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Erciyes Üniversitesi Kayseri 13 Trabzon Teknoloji Geliştirme Bölgesi Karadeniz Teknik Üniv. Trabzon 14 Çukurova Teknoloji Geliştirme Bölgesi Çukurova Üniversitesi Adana 15 Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Mersin Üniversitesi Mersin 16 Göller Bölgesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Süleyman emirel Üniv. Isparta 17 Ulutek Teknoloji Geliştirme Bölgesi Uludağ Üniversitesi Bursa 18 Gaziantep Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 19 Gazi Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gazi Üniversitesi Ankara 20 Trakya Üniversitesi Edirne Teknoloji Geliştirme Bölgesi Trakya Üniversitesi Edirne 21 Fırat Teknoloji Geliştirme Bölgesi Fırat Üniversitesi Elazığ 22 Erzurum Ata Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi Atatürk Üniversitesi Erzurum 23 Pamukkale Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Pamukkale Üniversitesi enizli 24 Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 25 Ankara Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ankara Üniversitesi Ankara 26 İstanbul Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Üniversitesi İstanbul 27 Sakarya Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sakarya Üniversitesi Sakarya 28 Boğaziçi Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Boğaziçi Üniversitesi İstanbul 29 Cumhuriyet Teknoloji Geliştirme Bölgesi Cumhuriyet Üniversitesi Sivas 30 icle Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi icle Üniversitesi iyarbakır 31 Bolu Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzzet Baysal Üniversitesi Bolu 32 üzce Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi üzce Üniversitesi üzce 31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 166

172 Tablo 47. Faaliyette Olmayan Altyapı Çalışmaları evam Eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Sıra No Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite İl 1 Tokat Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gaziosmanpaşa Üniv. Tokat 2 ASO Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi TOBB Üniversitesi 3 Kütahya umlupınar Tasarım Teknoloji Geliştirme Bölgesi umlupınar Üniversitesi Kütahya 4 Samsun Teknoloji Geliştirme Bölgesi On okuz Mayıs Üniversitesi Samsun 5 Malatya Teknoloji Geliştirme Bölgesi İnönü Üniversitesi Malatya 6 İstanbul Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Ticaret Üniversitesi İstanbul 7 Harran Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Harran Üniversitesi 8 Çanakkale Teknoloji Geliştirme Bölgesi 18 Mart Üniversitesi 9 Muallimköy Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gebze Yüksek Teknoloji Enst. 10 Kahramanmaraş Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sütçü İmam Üniversitesi 11 Namık kemal Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Namık Kemal Üniversitesi 12 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Teknoloji geliştirme Bölgesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi 13 Çorum Teknoloji Geliştirme Bölgesi Hitti Üniversitesi Çorum 14 Celal Bayar Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Celal Bayar Üniversitesi Manisa 15 İzmir Bilim ve Teknoloji Parkı Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzmir Ekonomi Üniversitesi Ankara Urfa Çanakkale Kocaeli Kahramanmaraş Tekirdağ Van İzmir 31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Şekil 13. Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sayısı* Şekil 14. Faaliyet Gösteren Firma Sayısı* *31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı *31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren firma sayısı 31 Ekim 2012 sonu itibarıyla ye ulaşmıştır (Şekil 14). Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde, 31 Ekim 2012 itibarıyla toplam personele istihdam sağlanmıştır (Şekil 15). 167

173 Şekil 15. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde İstihdam Edilen Personel Sayısı **31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Şekil 16. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Yürütülen Proje Sayısı* *31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde ağırlıklı olarak sırasıyla; yazılım, bilişim, elektronik, ileri malzeme teknolojileri başta olmak üzere; tasarım, nanoteknoloji, biyoteknoloji, otomotiv, tıp teknolojileri ve yenilenebilir enerji konularında çalışan yenilikçi firmalar yer almakta olup, bölgelerde yürütülen toplam ArGe proje sayısı Ekim 2012 sonu itibarıyla dir (Şekil 16). ünyadaki belirgin teknopark örneklerinde firmaların üretime geçmeleri en az beş yıl sürmektedir. Ancak, ülkemizde faaliyete geçen teknoparklarda yer alan firmalar 3 yıldan daha kısa bir süre içinde teknoloji ihracatına başlamışlardır. Faaliyete geçen Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde bulunan şirketlerin, Amerika Birleşik evletleri başta olmak üzere, Japonya, İsrail, İngiltere ve Almanya gibi dünyanın en gelişmiş ülkelerine yapmış oldukları teknolojik ürün ihracatı 2012 yılı Ekim sonu itibarıyla 599 milyon dolar a ulaşmıştır. Yabancı sermaye açısından baktığımızda; Teknoloji Geliştirme Bölgesinde toplam 71 yabancı/yabancı ortaklı firma yer almakta olup bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 685 milyon dolar dır. Şekil 17. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Yer Alan Yabancı Firma Sayısı* *31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı eğerlendirme 4691 Sayılı Kanunu Yürürlüğe girdiği tarihten 31 Ekim 2012 ye kadar geçen sürede; Firma sayısı ye, İstihdam edilen personel sayısı e ( ArGe personeli, destek personeli), Biten proje sayısı e, Üzerinde çalışılan proje sayısı e İhracat 599 milyon dolar a, Yabancı/yabancı ortaklı firma sayısı 71 e, bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 685 milyon dolar a, Başvurusu yapılan/tasdik edilmiş patent sayısı 301 e ulaşmıştır. 168

174 Teknoloji Geliştirme Bölgelerine 2012 yılı için 130 milyon TL (2012 yılı sabit fiyatlarıyla) aktarılmıştır. o o o o o o o o 2004 yılında 3,8 milyon TL, 2005 yılında 5,2 milyon TL, 2006 yılında 10,6 milyon TL 2007 yılında 13,3 milyon TL 2008 yılında 15,5 milyon TL 2009 yılında 17 milyon TL 2010 yılında 32,6 milyon TL 2011 yılında 32 milyon TL Teknoloji Geliştirme Bölgelerine tahsis edilen 35 milyon TL ödenekten yaklaşık 24 milyon TL ödenek kalmıştır. F. KOSGEB Teknoloji Geliştirme Merkezleri (TEKMER) Faaliyetleri 2012 yılı Ekim ayı sonu itibarıyla KOSGEB bünyesinde 22 ilde 31 Teknoloji Geliştirme Merkezi, Hizmet Merkezi Müdürlüklerine bağlı olarak faaliyet göstermektedir. Bunun yanı sıra, yapılan ArGe ve İnovasyon İşbirliği sayısı ise uvarsız Teknoloji İnkübatörleri (Tİ) ile birlikte 65 e ulaşmış olup, toplamda 96 üniversitesanayi işbirliği sağlanmıştır. G. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teknogirişim Sermayesi esteği 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun 12 Mart 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Teknogirişim Sermayesi esteği ile yüksek eğitimli ve nitelikli gençlerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini diğer mekanizmalardan da yararlanarak katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerini teşvik etmek amaçlanmaktadır. Program kapsamında döneminde toplam başvuru alınmış, bunların 740 ı destek kapsamına alınmıştır (Tablo 48). Tablo 48. Teknogirişim Sermayesi esteği Programı Kapsamında esteklenen Girişimci Sayıları* Yıl Başvuru Sayısı esteklenen İşletme Sayısı * *31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Toplam

175 Tablo 49. Teknoloji Alanlarına Göre Teknogirişim Sermayesi esteği ağılımı* Toplam Yüzde (%) Enformasyon ElektrikElektromekanik Makine Biyoagroteknoloji Malzeme Kimya iğer Genel Toplam *31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Tablo ve 2012 Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi esteği ağılımı No Üniversite Adı * Şehir 1 OTÜ Bilkent Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi Gazi Üniversitesi Ankara Üniversitesi Başkent Üniversitesi TOBB Üniversitesi Ankara (333) 8 Atılım Üniversitesi Çankaya Üniversitesi Ufuk Üniversitesi Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 1 12 Kara Harp Okulu 1 13 İTÜ İstanbul Üniversitesi Yıldız Teknik Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi Marmara Üniversitesi Fatih Üniversitesi Yeditepe Üniversitesi 1 4 İstanbul (150) 20 Sabancı Üniversitesi Bahçeşehir Üniversitesi Özyeğin Üniversitesi 2 23 Koç Üniversitesi Kadir Has Üniversitesi 1 170

176 Tablo ve 2012 Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi esteği ağılımı evam I 25 Maltepe Üniversitesi 1 26 Beykent Üniversitesi 1 27 İstanbul Kültür Üniversitesi 1 28 Selçuk Üniversitesi Konya (30) 29 9 Eylül Üniversitesi Ege Üniversitesi İzmir Yüksek Teknoloji Enst İzmir (29) 32 İzmir Ekonomi Üniversitesi 2 33 Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon (25) 34 Kocaeli Üniversitesi Kocaeli (20) 35 Gebze Yüksek Teknoloji Enst Fırat Üniversitesi 8 10 Elazığ (18) 37 Çukurova Üniversitesi Adana (17) 38 Erciyes Üniversitesi Kayseri (14) 39 Süleyman emirel Üniversitesi 6 3 Isparta (9) 40 Akdeniz Üniversitesi Antalya (9) 41 Niğde Üniversitesi Niğde (7) 42 Mersin Üniversitesi 2 5 Mersin (7) 43 Anadolu Üniversitesi Osmangazi Üniversitesi 2 Eskişehir (6) 45 umlupınar Üniversitesi 1 4 Kütahya (5) 46 Kırıkkale Üniversitesi 2 2 Kırıkkale (4) 47 Sakarya Üniversitesi 2 2 Sakarya (4) 48 Cumhuriyet Üniversitesi 1 1 Sivas (2) 49 Kocatepe Üniversitesi 1 1 Afyon (2) 50 Pamukkale Üniversitesi 1 1 enizli (2) 51 Mustafa Kemal Üniversitesi 2 Hatay (2) 52 Gaziantep Üniversitesi 1 1 Gaziantep (2) 53 Karabük Üniversitesi 1 1 Karabük (2) 54 Atatürk Üniversitesi 1 Erzurum (1) 55 İnönü Üniversitesi 1 Malatya (1) 56 Karaelmas Üniversitesi 1 Zonguldak (1) 57 Trakya Üniversitesi 1 Edirne (1) 58 Abant İzzet Baysal Üniversitesi 1 Bolu (1) 59 Harran Üniversitesi 1 Şanlıurfa (1) 60 Sütçü İmam Üniversitesi 1 K. Maraş (1) Mayıs Üniversitesi 1 Samsun (1) 62 Gaziosmanpaşa Üniversitesi 1 Tokat (1) 63 Uludağ Üniversitesi 1 Bursa (1) 171

177 Tablo ve 2012 Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi esteği ağılımı evam II 64 Yalova Üniversitesi 1 Yalova (1) 65 Ahmet Yesevi Üniversitesi (Kazakistan) 1 66 Eindhoven University (Hollanda) Varna Üniversitesi (Bulgaristan) 1 68 Jaist University (Japonya) 1 69 Northeastern University (AB) 1 70 Utah State University (AB) 1 71 Utah University (AB) 1 72 Stanford University (AB) 1 73 State University (AB) 1 74 Rensselaer Polytechnic Institute (AB) 1 75 Kutzdown University (AB) 1 76 Ecole Polytechnic University (Kanada) 3 77 Georgia University (AB) 2 Yurt ışı (31) 78 Viyana Teknik Üniversitesi (Avusturya) 1 79 oğu Akdeniz Üniversitesi (KKTC) Kıbrıs Üniversitesi (KKTC) 1 81 Florida University (AB) 1 82 rexel University (AB) 1 83 Joseph Fourier University (Fransa) 1 84 Northwestern University (AB) 1 85 Calgary University (Kanada) 1 86 Indiana University (AB) 1 87 Clemson University (AB) 1 88 Southern California University (AB) 1 89 Cincinnati Ohi Universty (AB) 1 90 Kore enizcilik Üniversitesi (G. Kore) 1 *31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Genel Toplam

178 Tablo 51. Teknogirişim Sermaye esteği önemsel Ödeme Bilgileri** önemler I. önem Ödemesi (Milyon TL)* 3,7 5,2 9,5 II. önem Ödemesi (Milyon TL)* 2,5 3,6 11,5 III. önem Ödemesi (Milyon TL)* 2,5 2,8 7,2 Toplam (Milyon TL)* 8,7 11,6 28,2 önem İtibariyle Kişi Başına Ortalama estek Miktarı (Bin TL/Kişi) önemin Kişi Başına Ortalama estek Miktarı (Bin TL/Kişi) 110 Genel Toplam (Milyon TL) 48 *2012 sabit fiyatlarıyla **31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2012 programı kapsamında 288 işletmeye 28 milyon TL ödemenin 16,3 milyon TL tutarındaki kısmı 1. dönemde ödenmiştir. Tablo 52. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde StartUp Firma Sayısı Teknopark Adı StartUp Firma Sayısı* StartUp Firma Sayısı* Teknopark Adı OTÜ 118 Çukurova 2 Bilkent 33 üzce 4 Bogaziçi 4 icle 4 İzmir 20 Bolu 0 Erciyes 25 Gazi 52 Mersin 8 Eskişehir 0 İstanbul Üniversitesi 10 Batı Akdeniz 16 Sakarya 10 Ankara Üni. Teknopark 0 İTÜ Arı 25 Erzurum 7 GOSB 35 Pamukkale 8 Kocaeli 1 Sivas 0 Konya 68 Gaziantep 30 Göller 0 Fırat 16 Toplam 496 *31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı H. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) Ticarileştirme Projesi estekleri Teknoloji Geliştirme Projeleri esteği nden yararlanarak prototip geliştirme aşamasını başarı ile tamamlamış firmaların ArGe projeleri sonucunda geliştirilen ürün ve/veya süreçlerinin ölçek ekonomisine uygun şekilde ticarileştirilmesine yönelik faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla yürütülen bir programdır. Hedef kitle; TTGV'nin Teknoloji Geliştirme Projeleri esteği nden yararlanarak projelerini tamamlamış sanayi kuruluşları ve yazılım firmalarıdır. 173

179 Tablo 53. TTGV estekleri Kapsamında Ticarileştirme Projesi esteğine İlişkin Özet Bilgiler* Yıl Proje Başvuru Sayısı esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi (Milyon TL)** , , Toplam* ,3 * 31 Ekim 2012 itibarıyla ** 2012 yılı sabit fiyatlarıyla Kaynak: TTGV Tablo 54. TTGV Ticarileştirme Projesi esteği Kullandırım Tutarlarının UBTYS Öncelikli Alanlarına Göre ağılımı (Milyon TL*) Otomotiv Makine İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda 2,5 2,9 1,7 0,1 * 31 Ekim 2012 itibarıyla; 2012 yılı sabit fiyatlarıyla Kaynak: TTGV I. Teknoloji Yatırım A.Ş. Teknoloji Yatırım A.Ş. ülkemizde geniş odaklı erken aşama teknoloji yatırım faaliyetlerinin ilk örneklerinden biri olarak gelişimini sürdürmektedir. Başlangıç sermayesi (startup) şirketlerine ortak olarak risklerine katılmak, proje geliştirmek, eğitim ve danışmanlık hizmetleri vermek üzere faaliyete geçen Teknoloji Yatırım, 2006 yılından bu yana İTÜ Arı Teknokent binasında TTGV ye tahsis edilmiş olan yerde faaliyetlerini yürütmektedir. Teknoloji Yatırım A.Ş., yatırım yaptığı şirketlerde henüz çıkış/hisse devri yapılacak aşamaya gelmemiştir yılının sonuna dek yatırım yapılacak firma bulunmasa da yatırım tutarının bir miktar artması beklenmektedir (Tablo 55). Tablo 55. Teknoloji Yatırım A.Ş. Faaliyetleri Yıllar Yapılan Başvuru Sayısı Yatırım Yapılan Firma Sayısı Yıllar Bazında Yatırım Tutarı (Milyon TL)* , , , , ,4 31 Ekim ,5 Toplam ,2 * 31 Ekim 2012 itibarıyla, 2012 sabit fiyatlarıyla Kaynak: TTGV 174

180 J. ArGe Vergi Teşvik Yasası 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun 12 Mart 2008 tarihinde, Kanunun uygulama Yönetmeliği ise TÜBİTAK ın görüşü de alınarak, Maliye Bakanlığı ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı işbirliğiyle hazırlanmış ve 31 Temmuz 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu çerçevede 2011 yılında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında toplam 93 mükellef, 9,4 milyon TL tutarında gelir vergisi indiriminden faydalanmıştır (Tablo 56) yılında 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında toplam 722 mükellef, 1,6 milyar TL tutarında kurumlar vergisi indiriminden, faydalanmıştır (Tablo 56). Ağustos 2012 döneminde 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan doktoralı mükellef sayısı 551 e, diğer ArGe personeli mükellef sayısı ise e ulaşmıştır. Tablo Sayılı Gelir Vergisi Kanunu, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun Kapsamında Yararlanılan ArGe İndirimi ve Mükellef Sayıları Mükellef Sayısı Gelir Vergisi 2011 (OcakAralık önemi) Kurumlar Vergisi Gelir Vergisi Miktar (Milyon TL)* ArGe İndirimi (GVK'ya göre) 52 2,4 ArGe İndirimi (5746 sayılı Kanuna göre) 41 7,0 Toplam ArGe İndirimi 93 9,4 ArGe İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1a) ArGe İndirimi (5746 Sayılı Kanun Mad. 3) 477 1,383 Toplam ArGe İndirimi ArGe İndirimi 46 2,6 Toplam ArGe İndirimi 46 2,6 ArGe İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1a) ,8 ArGe İndirimi (5746 Sayılı Kanun Mad. 3) ,9 Toplam ArGe İndirimi ,7 ArGe İndirimi 65 6,9 Toplam ArGe İndirimi 65 6,9 ArGe İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1a) ,8 ArGe İndirimi (5746 Sayılı Kanun Mad. 3) ,5 Toplam ArGe İndirimi , (Ocak Mart önemi) Kurumlar Vergisi Gelir Vergisi 2012 (Nisan Haziran önemi) Kurumlar Vergisi Tablo 57 de vergi teşvikinden yararlanan mükellef sayıları ve yararlanılan tutarlar sunulmaktadır. 175

181 Tablo 57. Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinden Yararlanan Mükellef Sayıları ve Teşvik Tutarları önem oktoralı Olanlar iğer Mükellef S. Tutar (Bin TL)* Mükellef S. Tutar (Bin TL)* Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat

182 Tablo 57. Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinden Yararlanan Mükellef Sayıları ve Teşvik Tutarları evam önem oktoralı Olanlar iğer Mükellef S. Tutar (Bin TL)* Mükellef S. Tutar (Bin TL)* Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos * 2012 sabit fiyatlarıyla Kaynak: Maliye Bakanlığı K. Türk Patent Enstitüsü Verileri 2011 yılında yerli ve yabancı olmak üzere TPE ye toplam patent ve faydalı model başvurusu yapılmıştır yılında Türkiye nin yerli patent başvurularındaki artış oranı 2010 yılında olduğu gibi %26 olarak gerçekleşmiştir yılının ilk 10 ayında toplam patent ve faydalı model başvuruları bir önceki yılın aynı dönemine göre %14 oranında artarak, dan e yükselmiştir yılında Türkiye orijinli 541 uluslararası patent başvurusu (PCT) yapılmıştır yılında PCT başvurularında bir önceki yıla göre artış oranı %13 olarak gerçekleşmiştir yılında Türkiye orijinli Avrupa patent başvuru sayısı bir önceki yıla göre %16 artışla, 615 ten 714 e yükselmiştir yılında yerli ve yabancı olmak üzere toplam marka başvurusu yapılmıştır. Bu sayılar bir önceki yıla göre yerli marka başvurularında %43, toplam marka başvurularında %38 lik bir artışa karşılık gelmektedir. Türkiye ulusal marka başvurularında Avrupa da 1. sırada yer almaktadır. Türkiye yi başvuruyla Fransa takip etmektedir yılının ilk 10 ayında marka başvuruları bir önceki yılın aynı dönemine göre %5 oranında artarak ten e ulaşmıştır yılında TPE ye yapılan tasarım başvuruları bir önceki yıla göre %20 oranında artış göstererek den e yükselmiştir. Türkiye ulusal tasarım başvurularında Avrupa da 3. sırada yer almaktadır yılının ilk 10 ayında tasarım başvuruları bir önceki yılın aynı dönemine göre %13 oranında artarak ten e yükselmiştir yılları arasında patent ve faydalı model başvuru ve tescil bilgilerinin firma bazında, özel kişi bazında ve toplam değerleri Tablo 58, 59 ve 60 ta verilmektedir. Tablo 58. Firma Bazında Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri ( *) Patent Faydalı Model Başvuru Tescil Başvuru Tescil Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam * 31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: TPE 177

183 Tablo 59. Özel Kişi Bazında Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri ( *) Patent Faydalı Model Başvuru Tescil Başvuru Tescil Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam * 31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: TPE Tablo 60. Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri ( *) Patent Faydalı Model Başvuru Tescil Başvuru Tescil Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam * 31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: TPE L. TÜBİTAK Patent Verileri TÜBİTAK a bağlı olarak çalışanların yapmış olduğu veya TÜBİTAK Başkanlığı ve ilgili birimlerce desteklenen ve hayata geçirilen projelerin uygulanması sonucunda ortaya çıkan buluşların (mevzuatları kapsamında TÜBİTAK'ın hak sahibi olduğu hallerde), marka, tasarım vb. türden fikri hakların fikri haklar mevzuatı çerçevesinde değerlendirilmesi, tescil işlemlerinin başlatılması ve korumalarının sağlanması için TÜBİTAK Fikri Haklar Birimi çalışmalar yapmaktadır. Ulusal patent/patent başvuruları Başvuru sahibi TÜBİTAK olan ulusal patentler/patent başvuruları hakkında bilgiler Tablo 61 de sunulmaktadır. Tablo 61. Ulusal Patent/Patent Başvuruları İncelemeli İncelemesiz Toplam Koruma süresi devam eden tescilli Koruma süresi sona eren tescilli Koruma süresi devam eden başvuru Koruma süresi sona eren başvuru Toplam patent/patent başvurusu sayısı Kaynak: TPE Uluslararası patent/patent başvurusu aileleri Başvuru sahibi TÜBİTAK olan uluslararası patent/patent başvurusu aileleri hakkında bilgiler Tablo 62 de sunulmaktadır. 178

184 Tablo 62. Uluslararası Patent/Patent Başvurusu Aileleri Koruma süresi devam Koruma süresi sona eren Toplam Yalnızca PCT başvuruları Yalnızca EP başvuruları Tüm PCT başvuruları Tüm EP başvuruları Aynı buluş ile ilgili hem PCT hem EP başvurusu olan patent aileleri Buluş sayısı bakımından toplam Kaynak: TPE 179

185 Stratejik Amaç Y3 Y3 Bölüm 1: UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç Y3. Amaç Y3.1. Y3.1.1 Çok Ortaklı ve Çok isiplinli ArGe İşbirliği Kültürünün Yaygınlaştırılması Sistem etkileşimlerinin sektörler ve disiplinlerarası yöne çekilmesi Sektörel ve yerel boyutta paydaşlar arasındaki etkileşimleri tetikleyecek ArGe ve yenilik eksenli işbirliği kültürünün yaygınlaştırılması Eylem: Ülke genelinde mekânsal veri üreten ve kullanan kurum ve kuruluşlar arasında bilgi ve deneyim paylaşımının, uyum ve eşgüdümün etkin bir bilgi sistemi kullanılarak sağlanması Gelişme: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, OSİB, TÜİK, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, İller Bankası Genel Müdürlüğü, Kalkınma Ajansları, Belediyeler, İl Özel İdareleri, Üniversiteler, İçişleri Bakanlığı, Belediyeler, UHB Ulusal Coğrafi Bilgisi Sistemi Altyapısının Kurulumu Projesi kapsamında mekansal verinin üretiminin yapıldığı ve paylaşıldığı altyapının mevcut durumunu belirlemek üzere kurumsal analizler ve kurumların ürettiği/ihtiyaç duyduğu coğrafi verilerin ve içeriklerinin neler olduğunu belirlemek üzere veri gereksinim analizleri yapılmıştır. Ulusal Coğrafi Bilgi Altyapısı Strateji ve Politika Belgesi hazırlanmış ve taslak mevzuat oluşturulmuştur. Kent Bilgi Sistemleri Standartlarının Belirlenmesi Projesi kapsamında Mevzuat Analizi, Kurumsal Analizler, Veri/Kullanıcı Gereksinimi Analizi ve Uluslararası Standartların Analizi Kavramsal Veri Modeli Tasarımı, Mekansal Veri Standartlarının Belirlenmesi, KBS Veri eğişim Formatının Geliştirilmesi, İdari ve Mali Modellemenin Yapılması ve Taslak Mevzuatın Hazırlanması konularında çalışılmaktadır. Proje kapsamında yapılan modellemelerin pilot uygulamalar ile test edilmesi ve elde edilecek sonuçlara göre yapılacak revizyonu müteakip taslak mevzuat hazırlanmıştır. Planların Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanılarak Hazırlanması İle İlgili Standartların Belirlenmesi Projesi kapsamında mekansal planların çağdaş bilgi teknolojilerini kullanılarak hazırlanması için bir çalışma yürütülmüştür. Çalışma ile Planlama etay Katalogu ve Plan Verileri eğişim Formatı hazırlanmıştır. Ulusal Coğrafi Bilgisi Sistemi Altyapısının Kurulumu Projesi kapsamında Adres, Bina, Tapu/Kadastro, İdari Birim, Ulaşım, Hidrografya, Arazi Örtüsü, Ortofoto, Topografya ve Jeodezik Altyapıveri temaları için tanımlama dokümanları hazırlanmıştır. Eylem: ArGe ve yenilik kapasitesinin güçlenmesinde kilit bir önemi olan kümelerin oluşumu, gelişimi ve desteklenmesini sağlayacak yasal ve stratejik çerçeve hazırlanması Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Ajansları, BSTB, Ekonomi Bakanlığı, TÜBİTAK Gelişme: Kümelenme konusunda yerel ve merkezi düzeyde politika çerçevesini çizecek bir yönetişim modeli oluşturulması çalışması devam etmektedir. Gerçekleştirilen geniş katılımlı toplantılar ve yapılan çalışmalar neticesinde tasarlanan yönetişim modeli ve küme yol haritası çalışmalarında sona yaklaşılmıştır

186 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlandı (T) evam Ediyor () Kalkınma Ajanslarının bölgelerindeki kümeleri tanılama sürecinde yol gösterici olması öngörülen Küme Tanılama Rehberi nihai hale getirilmiş ve 1517 Ekim 2012 tarihleri arasında Kalkınma Ajanslarından ve ilgili diğer kurumlardan gelen katılımcılara uygulamalı eğitim programı düzenlenmiştir. 27 Nisan 2012 tarihinde, BSTB ve Ekonomi Bakanlığı nın da katıldığı bir toplantı ile kümelenme yönetişim modelinin amacı ve kurumsal yapısı ile kümelerin kullanacağı küme yol haritası taslağı tanıtımı yapılmıştır. Bu kapsamda; Küme Yönetişim Modeli, ulusal kümelenme politikaları çerçevesinde paydaşlar arasındaki ilişkileri ve kullanılacak araçları tanımlayan bir model olarak tanımlanmıştır. Modelin amacı, rekabet edebilirliği artırmaya hizmet eden kümelenme politikalarının etkin bir şekilde uygulanmasının sağlanmasıdır. aha sonra yapılan çalışmalarda, yapılacak kümelenme analizleri konusunda standart belirlemek üzere küme analizi metodolojisi çalışması taslağı hazırlanarak Bakanlıkların görüşüne sunulmuştur. Çalışmanın başlangıç aşamasında 3 Yıldız analizi, saha analizi aşamasında ise Michael Porter ın Elmas modeli kullanılması öngörülmektedir. 10 Nisan 2012 tarihinde Bursa, Eskişehir, Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) tarafından yürütülmekte olan kümelenme analizleri ilk sonuçlarının paylaşılması amacıyla Eskişehir de düzenlenen çalıştaya katılım sağlanmıştır. Eylem: Sektör stratejilerinde yer alan ihracat ve katma değer artışı hedeflerine ulaşabilmek amacıyla ArGe ve yenilik potansiyelini artıracak ve en verimli şekilde kullanacak şekilde bölge düzeyinde alt hedeflerin belirlenmesi ve politika araçlarının geliştirilmesi Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Ajansları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör, OEC Gelişme: OEC tarafından yürütülmesi planlanan projenin AB kaynaklarından finanse edilmesi için proje fişi hazırlanmış ve 2012 yılı Ocak ayı içinde AB Bakanlığına resmi yazı ile iletilmiştir. Projenin AB mali kaynağı olan Instrument for PreAccession (IPA) kapsamında birinci bileşeninin 2012 yılı programlaması kapsamında değerlendirilmiştir. Ancak projeye bir an önce başlayabilmek için projenin 2010 mali programlama paketi kapsamında yer alması için AB Komisyonu nezdinde resmi girişimlerde bulunulmuştur. Eylem: Bölgesel yenilik sistemlerine yönelik model çalışmasının gerçekleştirilmesi Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Ajansları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Gelişme: Kalkınma Ajansları kendi bölgelerine yönelik olarak yenilik sistemlerinin geliştirilmesi ve yenilikçi uygulamalara mali ve teknik desteklerin verilmesi konusunda çalışmaları sürdürmektedirler. Bu çerçevede, İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA), Ege Üniversitesi Bilim Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi (EBİLTEM) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile birlikte teknoloji üreten ve ihraç eden bir İzmir hedefiyle "İzmir Bölgesel Yenilik Stratejisinin Oluşturulması" projesini yürütmüştür. Projenin amacı, İzmir in yenilik potansiyelini belirleyerek elde edilen sonuçlara göre bu potansiyelin geliştirilmesine yönelik somut bir eylem planı hazırlamaktır. Projenin ortaya koyduğu bilgi, bulgu ve stratejiler 15 Mayıs 2012 de bir tanıtım toplantısı ile bölgesel ve ulusal çapta duyurulmuştur. Çalışmanın önemli bir özelliği İzmir in ArGe ve Yenilik kapasitesinin belirlenmesi için yapılan ilk çalışma olması ve hem İzmir hem de Türkiye için bir model çalışma olarak değerlendirilmesidir. Benzer şekilde oğu Marmara Kalkınma Ajansı da TR41 bölgesinin yenilik stratejisini geliştirmek amacıyla çalışmalara başlamış ve TÜBİTAK ve Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın katılımı ile ilk çalıştayını 28 Haziran 2012 tarihinde gerçekleştirmiştir yıllarında 9 Kalkınma Ajansı tarafından temel önceliği ArGe ve yenilik olan toplam 12 mali destek programı uygulanmıştır. Hibe teklif çağrısı yönteminin uygulandığı bu programlar kapsamında 296 projeye toplam 88 milyon TL den fazla hibe desteği verilmiştir. Bu faaliyetlerin yanı sıra Kalkınma Ajansları personeline yönelik olarak bölgesel kalkınma ve yenilik konulu bir eğitim programı düzenlenmiştir. 181

187 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: Bölgesel yenileşim stratejilerinin geliştirilmesine yönelik metodolojinin Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgeleri başta olmak üzere pilot bölgelerde uygulanması Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Kalkınma Bakanlığı, Kalkınma Ajansları, TOBB, TGB ler, Üniversiteler 2012 Gelişme: Bu eyleme ilişkin, Ankara Kalkınma Ajansı na Yenilikçi Uygulamalar Mali estek Programı 2011 kapsamında bir proje önerisi sunulmuş ve öneri Ajans tarafından desteklenmeye değer bulunmuştur yılının Aralık ayında başlayan Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Potansiyelinin Tespit Edilmesi, Tanıtılması ve Harekete Geçirilmesi Projesi isimli proje kapsamında, Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgeleri düzeyinde bölgesel yenileşim stratejilerinin geliştirilmesi hedef alan bir yaklaşım içerisinde, Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin (TGB) potansiyelinin tespit edilmesi, harekete geçirilmesi, Ankara nın teknoloji merkezi imajının tanıtılması, TGB ler arasındaki işbirliği ve koordinasyonun arttırılması ve TGB lerin oluşturacağı kalıcı işbirliğine kurumsal kimlik kazandırılması hedeflenmektedir. Ankara da bulunan 5 teknoparkın ortak olarak yer aldığı 12 aylık projenin koordinasyonu TTGV tarafından yapılmaktadır. Projede geliştirilecek metodolojinin aynı zamanda Türkiye de yer alan diğer TGB lere de örnek olması ve benzer şekilde diğer illerdeki TGB ler düzeyinde de ortak yenileşim stratejilerinin geliştirilmesine imkan tanıması hedeflenmektedir. Proje kapsamında bugüne kadar bölgesel farkındalık uyandırma, TGB leri içinde alacak şekilde mevcut durum ve ihtiyaç analizi yapılması, TGB ler arası yönetişim modeli geliştirilmesi gibi konularda çalışmalar gerçekleştirilmiştir. 1 Mayıs 31 Ekim 2012 döneminde proje kapsamındaki aşağıdaki iş paketlerine devam edilmiştir: Mevcut urum ve İhtiyaç Analizi Strateji ve Eylem Planının Hazırlanması Teknoparklar Arası İşbirliği ve Yönetişim Modelinin Belirlenmesi Ankara nın Teknoloji Merkezi İmajını Güçlendirecek Tanıtıcı Faaliyetler Eylem: emiryolu sektöründe, yerli sanayinin güçlendirilmesine odaklı ve tüm sektör paydaşlarını kapsayan ortak akıl toplantıları/teknoloji platformlarının yaygınlaştırılması ve ulusal kaynaklarla desteklenmesi planlanan alanlar hususunda özel sektör kuruluşlarının bilgilendirilmesi Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (TC) Üniversiteler, Araştırma Merkezleri, emiryolu Sektörü, TÜBİTAK

188 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Gelişme: TÜBİTAK Kamu Araştırmaları estekleme Programı (1007) kapsamında yürütülen çalışmalar neticesinde, ArGe ile çözüme kavuşturulabilecek acil ihtiyaçlar belirlenmiş ve yine aynı program kapsamında özel sektör, üniversiteler ve araştırma merkezlerinin katılım sağlayabilmesi için çağrıya çıkılmıştır. Çağrıya çıkılan konu başlıkları Türkiye Hemzemin Geçitleri Risk Modeli Oluşturulması ve Örnek Hemzemin Geçit Teknolojileri Geliştirilmesi ve Mantarı Sertleştirilmiş Ray Üretimi dir. Proje önerileri değerlendirilme aşamasında olup 2013 yılında başlaması planlanmaktadır. ArGe ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik, TÜBİTAK 1007 programı kapsamında Hafifletilmiş Yeni Yük Vagonu Geliştirilmesi ve Prototip İmalatı ile E1000 tipi Elektrikli Lokomotif Geliştirilmesi projelerinde çalışmalara devam edilmiştir. Ulusal emiryolu Sinyalizasyon Projesi ise tamamlanmış olup, projenin yaygınlaştırma çalışmaları devam etmektedir. Üniversiteler ile yüksek hızlı demiryolu hatlarının yapım aşamasındaki problemlerinin araştırılması, çözümü, bakım onarım çalışmalarının ve işletmecilik performanslarının değerlendirilmesi konusunda, İstanbul Teknik Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi ve Sakarya Üniversitesinden anışmanlık Hizmetleri alınmaktadır. Anadolu Üniversitesi bünyesinde Ulusal Raylı Sistemler Mükemmeliyet Merkezi (URAYSİM) kurulumuna yönelik çalışmalara katkı sağlanmaktadır. Eylem: Ulusal Akıllı Ulaştırma Sisteminin (AUS) hazırlanarak hizmete sunulması Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı UHB Bağlı İlgili ve İlişkili Kuruluşlar, BSTB, TÜBİTAK, Otomotiv Sektöründe Faaliyet Gösteren ernekler ve Kuruluşlar, Üniversite, Özel Sektör ve Kamu Kesiminden İlgili Paydaşlar Belirlenerek Oluşturulacak Çalışma Grupları Gelişme: 25 Mayıs 2012 tarihinde sektörden 500 temsilcinin katılımı ile Akıllı Ulaşım Sistemleri Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Ekim ayı sonu itibarıyla Ulaştırma enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, ERTICO ortaklığına kabul edilmiştir. Viyana da Ekim ayında düzenlenen ünya Akıllı Ulaşım Sistemleri Kongresi ne UHB tarafından aktif katılım sağlanmış ve ülkemizdeki çalışmaların anlatıldığı bir sunum gerçekleştirilmiştir. Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi ( ) taslak çalışmalarına başlanmış olup çalışmalar devam etmektedir. 183

189 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Y3.1.3 Eylem İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Sorumlu Kurum/Kuruluş Zaman Aralığı Tamamlandı (T) evam Ediyor () Ulusal boyutta kamu kurumları arasında bilim ve teknoloji konularındaki etkileşim ve bilgi alışverişinin iyileştirilmesi Eylem: Milli Savunma Bakanlığı bünyesindeki ArGe'ye yönelik olarak faaliyet gösteren teknoloji panellerinde ilgili kamu kurumlarından katılımın artırılması Milli Savunma Bakanlığı (ArGe ve Teknoloji airesi Başkanlığı) Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK, İçişleri Bakanlığı, OSİB, GTHB, Sağlık Bakanlığı, UHB, BSTB, TOBB, Türk Patent Enstitüsü, ETKB sürekli Gelişme: Teknoloji Panelleri toplantılarında işbirliği yapılması planlanan kurum/kuruluşlar düzenlenen teknoloji panellerine katılım sağlamaktadır. Halihazırda 9 Teknoloji Paneline ait 9 toplantı tamamlanmıştır Eylem: İstatistiksel verinin üretimi, analizi ve dağıtımı süreçlerinde uluslararası standartlara uygun yapıların oluşturulması ve kullanımının sağlanması Resmi İstatistik Programı Kapsamındaki Tüm Kurum ve Kuruluşlar TÜİK Gelişme: Eyleme yönelik 1 Mayıs 31 Ekim 2012 tarihleri arasında aşağıdaki çalışmalar gerçekleştirilmiştir. İstatistik üretim sürecinde yer alan tüm araştırmalarda kullanılması gereken uluslararası sınıflamalar ve standart kodlar belirlenmiştir. Üretilen tüm verilere ilişkin detaylı bilgileri içeren metaveri bilgileri, bir program aracığı ile uluslararası standartlara uygun olarak (ata ocumentation Initiative, I) toplanmış ve TÜİK kullanımına açılmıştır. Söz konusu çalışmaların güncellemeleri devam etmektedir. İstatistik üretiminden dağıtımına kadar olan süreçlerin ve iş adımlarının çıkarılması TÜİK faaliyetleri kapsamında devam etmektedir. Süreç çalışması ile sistemin genel yapısı ve işleyişi ortaya çıkarılacaktır. İdari kayıtların azami ölçüde kullanılabilmesi için kurumlarla işbirliği çalışmaları devam etmektedir. Bu kapsamda kurumlarla protokol yapılarak alt yapı çalışmalarına başlanmıştır. Eylem: ArGe, Yenilik ve Girişimcilik estek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması TÜBİTAK BSTB, Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, UHB, YÖK, Hazine Müsteşarlığı, KOSGEB, TPE, TOBB Gelişme: Bu eylem ile ilgili gelişmeler BTYK nın 2011/102 no lu ArGe, Yenilik ve Girişimcilik estek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması Kararı kapsamında raporlanmaktadır. Y3.1.4 ArGe tabanlı dikey işbirliklerinin teşvik edilmesi yoluyla teknoloji üretme kapasitesinin artırılması Eylem: 5746 sayılı ArGe Kanunu kapsamında rekabet öncesi işbirliği projelerinin desteklenmesi, ArGe merkezlerinin kurulması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 184 Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Ekonomi Bakanlığı, TÜBİTAK TOBB

190 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: 1 Mayıs 31 Ekim 2012 tarihleri arasında 14 işletmeye ArGe Merkezi belgesi verilmiştir. Bugüne kadar ArGe Merkezi Belgesi verilen işletme sayısı 138 e ulaşmıştır. Rekabet öncesi işbirliği konusunda henüz herhangi bir destek verilmemiştir. Eylem: Uluslararası ArGe yatırımlarını daha odaklı bir şekilde çekmek için yatırım promosyonu yapılması ve yabancı firmaların ArGe yatırımlarının teşvik edilmesi Kalkınma Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı Kalkınma Ajansları, Maliye Bakanlığı, EİK, TYTA, BSTB, TÜBİTAK, TOBB Gelişme: Yatırım estek Ofislerinin görev tanımlarını daha net olarak ortaya koyacak ve yatırım destek hizmeti sağlayan kurumlar arasında görev dağılımını belirlemeye yardımcı olmak üzere ünya Bankası tarafından teknik rapor hazırlanmıştır. Yatırım estek Ofislerinin görev tanımını netleştirmek, ajans sistemi içinde konumlarını yeniden değerlendirmek üzere kalkınma ajansı personelinden oluşan teknik bir çalışma grubu kurulmuş olup çalışmalar devam etmektedir. Yatırım estek Ofislerinde çalışan personelin çalışmalarını daha etkin ve kaliteli yürütebilmesi için gerekli eğitim programları tasarlanacak ve bu eğitimleri ilgili kurum ve kuruluşlardan almaları sağlanacaktır. Eylem: Yüksek bütçeli ArGe ve yenilik projelerinde KOBI ve üniversite işbirliklerinin zorunlu hale getirilmesi Y3.1.6 TÜBİTAK KOSGEB, TOBB T1 Üniversiteler, Özel sektör, Kamu ArGe Kuruluşları, Yurtdışı ArGe Kuruluşları, iğer TÜBİTAK Enstitüleri Araştırmacılar arasında disiplinlerarası ortak öğrenme ortamlarının desteklenmesi Eylem: isiplinlerarası ortak projelerin yapılması amacıyla enstitüler arasındaki etkileşimin artırılmasının sağlanması TÜBİTAK Enstitüleri Gelişme: 1 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi bünyesindeki enstitüler (Çevre, Gıda, Kimya, Enerji, Malzeme, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüleri) arasında ortak proje önerileri ve proje çalışmaları yapılmaktadır. Benzer şekilde TÜBİTAK a bağlı diğer enstitülerle de (örneğin UME) ortak çalışmalar devam etmektedir. Örneğin, TÜBİTAK UME ile referans malzeme hazırlanması konusunda protokol, Malzeme ve Enerji Enstitülerinin PERİSİS Projesi, Bilkent Üniversitesi NANOTAM Merkezi ile UYTL grubunun Terahertz teknolojileri kazanımı projesi, vb. Kimya ve Malzeme Enstitüleri MTA Maden Analizleri ve Teknolojisi aire Başkanlığını ziyaret ederek, ortak yapılabilecek proje konularını görüşmüştür. Slovakya ile bir çalıştay düzenlenmiş, Malezya MIGHT heyeti, Suudi Arabistan Saudi Aramco ve KACST heyeti ile işbirliği odaklı görüşmeler yapılmıştır. Bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 185

191 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Y3.1.7 Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlandı (T) evam Ediyor () Üniversite, sanayi ve/veya kamu kuruluşlarının veya bireysel araştırmacılar arasındaki ArGe işbirliklerini teşvik eden mekanizmalarının daha işlevsel hale getirilmesi Eylem: Üniversiteler ve kamu araştırma enstitüleri ile özel sektörün biraraya getirilmesi için eşgüdüm/danışmanlık sistemlerinin kurulması; proje pazarlarının kurulması BSTB, Üniversiteler, Kamu Araştırma Enstitüleri TOBB Gelişme: Eylem faaliyeti kapsamında; TOBB Sektör Meclisleri temsilcileri, TOBB YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve ArGe çalışma grubu üyeleri konu hakkında bilgilendirilmiş, bilgilendirme sonucu görüşler alınmış ve ortak görüş ortaya çıkmıştır. YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve ArGe teknik komitesi eylemlerinden biri olan Yurt dışında yerleşik Türk araştırmacılar ve Türk sermayeli şirketlerin faaliyet ve çalışma alanlarının belirlenmesi, çalışmalarını paylaşabilecekleri ve ünya Türk İşadamları Konseyi ile etkileşim halinde olacak bir platform oluşturulması ve bununla ilgili bilgi sisteminin kurulması eylemi kapsamında oluşturulacak bilgi sisteminin ayrı bir modülü olarak eproje pazaryerinin kurgulanmasına karar verilmiştir. Eylem: Mevcut Teknoloji Platformları nın işlevselliğinin artırılması Y3.1.8 TÜBİTAK Özel Sektör Kuruluşları T2 Yerel kaynak ve yetkinliklerden küresel ölçekte katma değer üretecek araştırmaların desteklenmesi Eylem: İllerin sahip olduğu değer ve birikimleri, yerel paydaşların bir araya gelerek ortak çalışmalar yürütebilecekleri sürekli ve dinamik bir işbirliği zemini oluşturulmasının sağlanması (İl Yenilik Platformları) Eylem: İl Milli Eğitim Müdürlükleri bünyesinde kurulan İl ArGe Birimleri ile ArGe desteklerinin duyurulması ve koordinasyonun sağlanmasına yönelik çalışmaların yürütülmesi TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, Üniversiteler, İçişleri Bakanlığı, ÇŞB,TPE Milli Eğitim Bakanlığı TÜBİTAK, İl Özel İdareleri, Belediyeler T T Gelişme: MEB Merkez Birimlerinin Stratejik Planlama Sorumluları ve ekip üyeleri ile İl Millî Eğitim Müdürlükleri ArGe Biriminden sorumlu katılımcılar "Stratejik Planlama ve Yönetim" seminerine ilk defa katılanlar ile daha önce katılmış olmakla birlikte bu mahiyetteki programa ilk defa katılanlar arasından seçilmişlerdir. Seminer Haziran 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Seminerin amacı, MEB in yeniden yapılanma süreci ile birlikte stratejik planların revize ve yenileme işlemleri başta olmak üzere stratejik planlamanın 2 3 Bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. Bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 186

192 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı temel kavramları hakkında yöneticilerin bilgi sahibi olmasını sağlamak olmuştur. Bunun yanı sıra MEB ile TÜBITAK iş birliğinde yürütülen eperformans bütçe projesi sonucu ortaya çıkan ve mebnet ismi verilen stratejik planlama tabanlı yazılımın il ve MEB merkez birimleri stratejik planlamadan sorumlu yöneticilerine kısa bir tanıtımı yapılarak sistem hakkındaki görüş ve önerileri de alınmıştır. Ayrıca, seminer grubunun il ve MEBmerkez teşkilatında stratejik yönetim ve planlama kavramının özümsenmesi ve yaygınlaştırılmasında anahtar rol oynayacak olmasından dolayı katılımcılık, saydamlık ve şeffaflık gibi stratejik planlamanın önemli kavramları hakkında da duyarlılık artırma eğitimleri verilmiştir. Söz konusu seminerlerin 2013 yılı içerisinde yapılması planlanmaktadır. Aynı zamanda 2012 yılı içerisinde toplam kalite yönetimi konusunda da eğitimler verilmiştir. 187 evam Ediyor () Tamamlandı (T)

193 Y3 Bölüm 2: Çok Ortaklı ve Çok isiplinli ArGe ve Yenilik İşbirliği Kültürünün Artırılması Stratejik Amacı Kapsamında Türkiye de iğer Gelişmeler Çok Ortaklı ve Çok isiplinli ArGe ve Yenilik İşbirliği Kültürünün Artırılması stratejik amacı kapsamında doğrudan ilişkili olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB in destek mekanizmaları bulunmaktadır. Ayrıca, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK, KOSGEB, TTGV, Kalkınma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı nın destek mekanizmalarından 20 si dolaylı olarak bu stratejik amaca hizmet etmektedir. A. Y3 Stratejik Amacına oğrudan Hizmet Eden estekler Y3 Stratejik Amacına oğrudan Hizmet Eden TÜBİTAK estekleri 1301 Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformları Kurma Girişimi Projeleri (İŞBAP) Programın amacı, ulusal ve uluslararası kurum, kuruluş, birim ve gruplar arasında temel bilimler, mühendislik, sağlık bilimleri, sosyal bilimler ve ilgili teknoloji dallarında, özellikle ülkemizin bilim ve teknoloji stratejileri çerçevesinde gelişimini sağlamak için, ilgili taraflar arasında işbirliğini oluşturmak, artırmak ve bunların somut sonuçlara yönelmesi maksadıyla önerilecek işbirliği ağlarının ve platformların kurulmasını desteklemektir. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK 1301 Programı na ait veriler Tablo 63 te yer almaktadır. Tablo 63. Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformları Kurma Girişimi Projeleri (İŞBAP) estekleme Programı Verileri Ekim * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı ,5 1,3 0,7 0,3 1,3 2,8 2,5 evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı ,3 0,6 0,7 1,3 0 0,9 esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı ,5 0,6 0,9 0,6 0,6 0,1 1,0 esteklenen Bütçe (Milyon TL)** Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Milyon TL)** Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)** *2012 yılı öngörüsü **2012 sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK 1301 Programı kapsamında toplamda 64 proje önerisi yapılmış, 13 proje desteklenmiştir. İŞBAP kapsamında oluşturulan İl Yenilik Platformları çerçevesinde 2011 yılında 20 proje önerisi olmuştur. Bu önerilerden 5 tanesi 2012 yılında desteklenmiştir. Bu projelerle birlikte 2012 yılında Ekim sonu itibarıyla 8 proje devam etmektedir Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı Programın amacı bilim insanlarımızın bilimsel çalışmaları için çok uluslu projelere katılımlarına destek vermektir. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK 1011 Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı na ait veriler Tablo 64 te yer almaktadır. 188

194 Tablo 64. TÜBİTAK Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı Verileri Ekim * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** 0,4 0,1 0,5 0,2 0 0,5 evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı 0 1 Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Milyon TL)** 0 0,3 esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)** 0,12 0,23 0,35 0,43 0,1 0,5 *2012 yılı öngörüsü **2012 sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK 1011 Programı kapsamında, programın başladığı yıldan 2011 yılı sonu itibarıyla toplam 36 başvuru yapılmış, 6 proje desteklenmiştir Ekim sonu itibarıyla 3 proje devam etmektedir. Uluslararası Projeleri estekleme Programı Bilim ve teknoloji alanında çeşitli ülkelerle hükümetlerarası ya da kurumlararası düzeyde imzalanan ikili işbirliği anlaşmaları mevcuttur. Söz konusu anlaşmalar çerçevesinde ortak araştırma projeleri desteklenmektedir. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK Uluslararası Projeleri estekleme Programına ait veriler Tablo 65 te yer almaktadır. Tablo 65. Uluslararası Projelere Ait Veriler 31 Ekim esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** 2,5 10,5 3,4 14,5 14,3 21,3 20,7 30,3 20,5 35,0 evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Bin TL)** 0 0,8 0,4 0,5 0,5 1,5 0,2 0,7 0 0,6 esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı ,6 3,0 3,2 4,8 10,3 17,5 18,4 24,1 18,5 30,0 Önerilen Proje Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)** *2012 yılı öngörüsü **2012 sabit fiyatlarıyla *

195 TÜBİTAK Uluslararası Projeleri estekleme Programı kapsamında 2000 yılında 39, 2005 yılında 153 ve 2011 yılında ise 355 proje önerisi yapılmıştır. Yine 2000 yılında 11 proje desteklenirken 2011 yılında bu rakam 141 olmuştur yılında Ekim sonu itibarıyla 259 başvuru olmuş, 100 proje desteklenmiştir. 359 proje devam etmektedir yılında desteklenen TÜBİTAK Uluslararası Projeleri estekleme Programına ait projelerin öncelikli alanlara göre dağılımı Tablo 66 da yer almaktadır. Tablo 66. Uluslararası Projeleri estekleme Programı Projelerinin Öncelikli Alanlara Göre ağılımı* Bilgi ve İletişim Teknolojileri Makine İmalat Gıda Enerji Otomotiv Savunma Su Uzay esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL) 1,3 1,5 0,5 0,7 0 0,06 0,9 0,02 * 31 Ekim 2012 itibarıyla; 2012 sabit fiyatlarıyla 1503 Proje Pazarları estekleme Programı TÜBİTAK 1503 Proje Pazarları estekleme Programı ile üniversite, araştırma kurumları ve sanayi kuruluşları arasında ortak ArGe projelerinin oluşturulmasına yönelik ulusal teknolojik işbirliği platformları desteklenmektedir. Bu tür teknolojik işbirliklerinde temel ilke; somut ArGe düşünce ya da proje önerilerine sahip olup, bunları gerçekleştirmek için kendi yetenekleri dışında başka uzmanlık alanlarından katkıya gereksinim duyan, proje öneri veya sonuçlarına ilişkin talep varlığını araştıran ya da arz edilen proje işbirliği önerilerine teknolojik veya finansal katkıda bulunmak isteyen üniversite, araştırma ve sanayi kuruluşlarından temsilcilerin bir araya gelerek aktif katılımları ile projelerini birbirlerine tanıtmaları yoluyla işbirliği olanaklarına ortam oluşturulmasıdır. 1 Ocak31 Ekim 2012 döneminde; Ege İhracatçı Birlikleri nden 1 Mersin Üniversitesi nden 1 T.C. İstanbul Aydın Üniversitesi nden 1 Eskişehir Sanayi Odası ndan 1 Yıldız Teknik Üniversitesi nden 1 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi nden 1 Süleyman emirel Üniversitesi nden 1 Ortadoğu Teknik Üniversitesi nden 1 Ege Üniversitesi (EBİLTEM) Bilim Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi nden 1 Eskişehir Sanayi Odası ndan 1 İstanbul emir ve emirdışı Metaller İhracatçıları Birliği nden 1 İstanbul Üniversitesi nden 1 olmak üzere toplamda 12 proje pazarı başvurusu gerçekleşmiş olup, tamamı desteklenmiştir. Yıllar itibarıyla 1503 Proje Pazarları estekleme Programı kapsamında yapılan proje başvuruları ve desteklenen proje sayıları ile destek tutarları Tablo 67 de gösterilmektedir. 190

196 Tablo Proje Pazarları estekleme Programına İlişkin Veriler Ekim * Toplam** Başvuru Sayısı esteklenen Sayı Toplam estek Tutarı*** (Bin TL) *2012 yılsonu öngörüsü ** 31 Ekim 2012 itibarıyla birikimli toplam *** 2012 sabit fiyatlarıyla 1505 ÜniversiteSanayi İşbirliği estek Programı Bu programla, üniversite/kamu araştırma merkez ve enstitülerindeki bilgi birikimi ve teknolojinin, Türkiye de yerleşik ve proje sonuçlarını Türkiye de uygulamayı taahhüt eden kuruluşların ihtiyaçları doğrultusunda, ürüne ya da sürece dönüştürülerek sanayiye aktarılması yoluyla ticarileştirilmesine katkı sağlamak amaçlanmıştır. Program kapsamında; Müşteri Kuruluş olarak anılan özel sektör kuruluşu ve Yürütücü Kuruluş olarak anılan üniversite ya da kamu araştırma merkez ve enstitüsü bir İşbirliği Sözleşmesi imzalayarak, bu sözleşme çerçevesinde Yürütücü Kuruluş tarafından yapılacak; yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi projesi TÜBİTAK ve Müşteri Kuruluş tarafından finanse edilmektedir. Programa, Müşteri Kuruluş ve Yürütücü Kuruluş ortak başvuru yapmakta olup, 1 milyon TL ye kadar olan proje bütçesi desteklenmektedir. Programda azami destek süresi 24 aydır. TÜBİTAK ın karşılayacağı bütçe oranı, Müşteri Kuruluş KOBİ ise proje bütçesinin %75 i, büyük ölçekli ise %60 ıdır. Kalan tutar Müşteri Kuruluş tarafından karşılanmaktadır. Proje başvuruları 1 Ağustos 2011 tarihinden itibaren alınmaya başlamıştır yılında program kapsamında 5 başvuru gerçekleşmiş olup, OcakEkim 2012 döneminde programa, 21 proje başvurusu yapılmıştır. 7 projenin ön değerlendirme süreçleri devam etmektedir. Aynı dönem aralığında, program kapsamında 7 proje için destek kararı verilmiştir. B. Y3 Stratejik Amacına oğrudan Hizmet Eden Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı estekleri Sanayi Tezleri (SANTEZ) Programı Sanayi Tezleri (SANTEZ) Programı, 5 Temmuz 2007 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Tezleri Projelerinin esteklenmesine İlişkin Yönetmelik kapsamında yürütülmektedir. SANTEZ Programı nın amacı, üniversitesanayi işbirliğinin kurumsallaştırılması ve üniversitelerimizde yapılan bilimsel çalışmaların ticarileştirilerek ülkemize katma değer yaratacak, uluslararası pazarlardaki rekabet gücünün artırılmasına katkı sağlayacak yeni ürün ve/veya üretim yöntemi geliştirilmesi, mevcut üründe ve/veya üretim yönteminde yenilik yapılması amacıyla sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda belirlenecek yüksek lisans ve/veya doktora tez çalışmalarının desteklenmesidir. Programın Hedefleri: Üniversitesanayikamu işbirliğini kurumsallaştırmak Katma değeri yüksek, teknoloji tabanlı ürün ve üretim yöntemleri geliştirilmesi desteklenerek ülkemizin dünya pazarında rekabet gücünün yükseltilmesini sağlamak KOBİ lerin teknoloji ve ArGe kültürü edinmelerini sağlamak 191

197 Ülke sanayisinin büyük çoğunluğunu oluşturan ve halen geleneksel üretim yöntemi ile çalışmaya devam eden ve bu nedenle ülkede yaratılan katma değerin sadece %26 sını üreten KOBİ lerimizi teknolojik ürün ve üretim yöntemlerini kullanmaya cesaretlendirilmek İşletmelerin kendi öz varlıklarıyla gerçekleştiremeyecekleri ArGe ve yenilikçiliğe yönelik çalışmalarını hem üniversite hem de devlet desteği ile gerçekleştirmelerini sağlamak Akademik çalışmaların katma değer yaratacak ürün veya üretim yöntemi olarak uygulanmasını, akademik bilginin ticarileşmesini, akademisyenler ve üniversite mezunu gençler arasında şirketleşme kültürünü yaygınlaştırarak yenilikçi yeni şirketler doğmasını sağlamak Üniversitelerde doktora veya yüksek lisans programlarında öğrenim gören öğrencilerin tez konularının KOBİ ler tarafından talep edilen, imalat sanayine yönelik yeni teknolojilere dayalı ürün, üretim yöntemi ve ArGe tabanlı ihtiyaçlara yönelik olarak belirlenmesini sağlamak Program kapsamında daha fazla sayıda yüksek lisans ve doktora öğrencisinin desteklenerek nitelikli eleman sayısının artırılmasına yardımcı olmak SanTez Projelerinde çalışan tez öğrencilerinin ileride bu firmalarda ArGe personeli olarak istihdam edilmesinin önünü açmaktır. Proje başvuruları yılda iki defa kabul edilmektedir. Başvurular her yıl 1. dönem için en son 15 Mart tarihinde, 2. dönem için ise 15 Ağustos tarihinde kabul edilmektedir. Başvuru dönemini takip eden ay içerisinde projeler, konusunda uzman akademisyenlerden oluşturulan en fazla 5 kişilik bir komisyon tarafından incelenmekte, ayrıca başvuru sahibi proje yöneticisi ve proje ortağı işletme de değerlendirmeye davet edilerek değerlendirme yapılmaktadır. Bu çerçevede yapılan değerlendirmeler sonucunda yılı arasında toplam başvuru yapılmış ve bunlardan 509 u desteklenmeye değer bulunmuştur. esteklenmesine karar verilen 509 projeden 457 sine 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla sözleşme imzalanmıştır (Tablo 70). SANTEZ Programı ile ilgili değerler Tablo 68 de verilmiştir. Tablo 68. SANTEZ Programı için Ayrılan Ödenek ve Proje Bilgileri Yıllar Toplam Proje Başvuru Sayısı esteklenen Proje Sayısı Ödenek Miktarı* (Milyon TL) Gerçekleşen Bakanlık Ödemesi* (Milyon TL) Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 31 Ekim 2012 İtibarıyla * 2012 sabit fiyatlarıyla Tablo 69. SANTEZ Projeleri İçin Bakanlık ve Proje Ortağı Firma Katkıları/Ödemeleri ( ) Yılları İçin Yapılacak Katkılar (Milyon TL) 31 Ekim 2012 Tarihine Kadar Yapılan Ödemeler (Milyon TL) Bakanlık 143,7 Bakanlık 103,2 Firma 48,5 Firma 33,1 Toplam 192,2 Toplam 136,3 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 31 Ekim 2012 İtibarıyla 192

198 Tablo 70. Sözleşme İmzalanan Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı Üniversite Sayı Üniversite Sayı Abant İzzet Baysal Üniversitesi 1 İstanbul Teknik Üniversitesi 29 Adnan Menderes Üniversitesi 1 istanbul Üniversitesi 4 Afyon Kocatepe Üniversitesi 3 İzmir Ekonomi Üniversitesi 1 Akdeniz Üniversitesi 2 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü 10 Aksaray Üniversitesi 1 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 5 Anadolu Üniversitesi 7 Karabük Üniversitesi 5 Ankara Üniversitesi 9 Karadeniz Teknik Üniversitesi 11 Atılım Üniversitesi 4 Karatay Üniversitesi 5 Bahçeşehir Üniversitesi 4 Kırıkkale Üniversitesi 7 Başkent Universitesi 2 Kocaeli Üniversitesi 15 Bilecik Üniversitesi 1 Koç Üniversitesi 3 Bilkent Üniversitesi 8 Marmara Üniversitesi 1 Boğaziçi Üniversitesi 7 Melikşah Üniversitesi 3 Celal Bayar Üniversitesi 1 Mersin Üniversitesi 1 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi 3 Namık Kemal Üniversitesi 6 Çankaya Üniversitesi 4 Niğde Üniversitesi 2 Çukurova Üniversitesi 19 Okan Üniversitesi 1 okuz Eylül Üniversitesi 22 Ondokuzmayıs Üniversitesi 1 umlupınar Üniversitesi 3 Orta oğu Teknik Üniversitesi 43 üzce üniversitesi 1 Osmangazi Üniversitesi 4 Ege Üniversitesi 29 Özyeğin Üniversitesi 1 Erciyes Üniversitesi 10 Sabancı Üniversitesi 11 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 1 Sakarya Üniversitesi 2 Fırat Üniversitesi 1 Selçuk Üniversitesi 14 Galatasaray Üniversitesi 1 Süleyman emirel Üniversitesi 5 Gazi Üniversitesi 24 TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 9 Gaziantep Üniversitesi 8 Uludağ Üniversitesi 16 Gaziosmanpaşa Üniversitesi 2 Yalova Üniversitesi 1 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü 6 Yeditepe Üniversitesi 11 Gülhane Askeri Tıp Akademisi 2 Yıldız Teknik Üniversitesi 14 Hacettepe Üniversitesi 26 Yüzüncü Yıl Üniversitesi 2 İstanbul Aydın Üniversitesi 1 Toplam 457 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 31 Ekim 2012 İtibarıyla 193

199 Tablo 71. Sektör Bazında Yürütülen Projelerin ağılımı Sektörü Proje Sayısı Sektörü Proje Sayısı Ayakkabıcılık 2 Kimya 38 Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri 15 Madencilik 1 Çevre 3 Makine İmalatı 61 ayanıklı Tüketim Malları 16 Malzeme 2 emir ve emir ışı Metaller 1 Medikal 41 enizcilik 2 Metal Kaplamacılık 3 ökümcülük 4 Orman Endüstrisi 1 ElektrikElektronik 37 Otomotiv Sanayi 22 Elektronik 1 Otomotiv Yan Sanayi 27 Enerji 16 Petrokimya ve Lastik Plastik 5 Gıda 18 Savunma Sanayi 20 Havacılık 5 SeramikRefrakter 10 Hayvancılık 1 Tarım 19 İklimlendirme 3 Tekstil 38 İlaç Kozmetik 5 Telekomünikasyon 4 İmalat Sanayi 1 Yazılım 22 İnşaat 11 Yenilenebilir Enerji 2 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 31 Ekim 2012 İtibarıyla Toplam

200 Tablo 72. Teknoloji Alanına Göre Sözleşme Yapılan SANTEZ Proje ağılımı Teknoloji Alanı Sayı Teknoloji Alanı Sayı Aydınlatma 2 Malzeme 42 Beslenme ve Gıda Teknolojisi 12 Medikal 25 Biyoteknoloji 20 Metal ve Yarı Metal Ürünler 5 emiryolu Teknolojisi 1 Motor Taşıt Teknolojisi 15 Otomotiv Elektriği 8 Nanoteknoloji 7 ElektrikElekromekanik 18 Petrol ve Kimya Teknolojisi 4 Elektronik 27 Polimer Kimyası 8 Endüstriyel Teknoloji 13 Seramik 3 Enerji 10 Su Ürünleri 1 Enformasyon 21 Tarım 16 Farmosotik 7 Tarımsal Mekanizasyon 3 Genetik 2 Tasarım 3 İnşaat Teknolojileri 7 Tekstil Teknolojisi 24 Kimya 43 Soğutma Sistemleri 3 Lazer Uygulama Teknolojileri 4 Uydu Anten Teknolojisi 1 Madeni Yağlar 1 Yakıt Pilleri 3 Makine 38 Yazılım 46 Çevre Teknolojileri 7 Yenilenebilir enerji 7 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 31 Ekim 2012 İtibarıyla Toplam

201 Tablo 73. Tamamlanan SANTEZ Proje Bilgileri Firma Üniversite İli Bütçesi (Bin TL) ARÇELİK AŞ Yeditepe Üniversitesi İstanbul 89,8 ARÇELİK A.Ş. Yeditepe Üniversitesi İstanbul 97,4 BİASİS BİOTEKNOLOJİK SİSTEMLER SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Hacettepe Üniversitesi Ankara 246,6 GENKOR SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş Hacettepe Üniversitesi Ankara 262,4 MAKİNE VE KİMYA ENÜSTRİSİ KURUMU Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 499,5 MÜSAN A.Ş. Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 406,2 ASR TEST CİHAZLARI TEKNOLOJİ ARAŞTIRMA SANAYİ IŞ TİC. A.Ş. Hacettepe Üniversitesi Ankara 146,2 RENKO FOTOG. GÜV. SİS. İTH. İHR. LT. ŞTİ Hacettepe Üniversitesi Ankara 95 HAİTEC ELEKTRİK VE İLETİŞİM SİSTEM ÇÖZÜMLERİ SANAYİ VE TİCARET LT.ŞTİ. İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 287,1 AKAŞ ÖKÜM VE TİCARET A.Ş. Hacettepe Üniversitesi Ankara 136,3 FRİTERM TERMİK CİHAZLAR SANAYİ VE TİCARET A.Ş HİPOKRAT TIBBİ MALZEMELER İMALAT VE PAZARLAMA A.Ş. TERKNOMA TEKNOLOJİK MALZEMELER SANAYİ VE TİC.LİM.ŞTİ. Yeditepe Üniversitesi İstanbul 8,7 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü İzmir 143,2 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü İzmir 233,2 EKOTEN BOYAAPRE TERBİYE SAN.YATIRIM VE ORGANİZASYON A.Ş. okuz Eylül Üniversitesi İzmir 89,9 GÜÇSAN TARIM ALETLERİ İMALAT SAN.TİC. A.Ş. NURİŞ ELETRİK VE KAYNAK MAKİNALARI A.Ş. NANOTECH İLERİ MALZEMELER VE ELKTRİKELEKTRONİK SİSTEMLER SAN TİC. A.Ş. NANOTECH İLERİ MALZEMELER VE ELKTRİKELEKTRONİK SİSTEMLER SAN TİC. A.Ş. BORTEK BOR TEKNOLOJİLERİ LİMİTE ŞİRKETİ A.Ş. Süleyman emirel Üniversitesi Isparta 261,1 Gazi Üniversitesi Ankara 83,3 Anadolu Üniversitesi Eskişehir 127,1 Anadolu Üniversitesi Eskişehir 96,8 Anadolu Üniversitesi Eskişehir 295,4 AGIRBAŞLI EREZYON Selçuk Üniversitesi Konya 597,6 PLATİN PVC AKS &METAL KAPLAM SAN. TİC.LT.ŞTİ. MA İLERİ TEKNOLOJİ SEREMİKLER SAN.TİC.LT.ŞTİ. okuz Eylül Üniversitesi İzmir 275,5 Anadolu Üniversitesi Eskişehir 264,1 TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş.(TOFAŞ) Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 231,5 ENES ENGELLİ YAŞAM CİHAZLARI MAK.İM.SAN.TİC.LT.ŞTİ. BİASİS BİYOTEKNOLOJİK ANALİZ SİSTEMLERİ LAB. MAL. ENERJİ Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 328,5 Hacettepe Üniversitesi Ankara 142,8 196

202 Tablo 73. Tamamlanan SANTEZ Proje Bilgileri evam I BARIŞ ELEKTRONİKELİMSANBAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ Bahçeşehir Üniversitesi İstanbul 624,2 BEREKET ENERJİ ÜRETİM A.Ş. Süleyman emirel Üniversitesi Isparta 184 EVEREST ELEKTROMEKANİK MAKİNE VE SİSTEMLERİ SAN.VE TİC.LT. ŞTİ. Kocaeli Üniversitesi İzmit 76,3 POLMER MAENCİLİK SAN.VE TİC.LT.ŞTİ. Selçuk Üniversitesi Konya 208,2 TRAKYALILAR KUMAŞÇILIK SAN. TİC.LT.ŞTİ. İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 114,3 İRİNLER MAKİNE SANAYİ VE TİCARET A.Ş. okuz Eylül Üniversitesi İzmir 86,9 İSTEM MEİKAL TIBBİ CİHAZ VE SAN.TİC.LT.ŞTİ. Gazi Üniversitesi Ankara 369,3 SACEM HAYAT TEKNOLOJİLERİ LT. ŞTİ Ankara Üniversitesi Ankara 324,2 UZEL MAKİNA SANAYİ A.Ş. Adnan Menderes Üniversitesi Aydın 58,1 TİSAŞ TRABZON SİLAH SANAYİ A.Ş. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 131,8 HELVACIZAE GIA VE İTHALAT MAE SANAYİ TİCARET A.Ş ÖZİŞ SANAYİ İMAMOĞLU TARIM MAKİNALARI NEME TIBBI ÜRÜNLER SAN. VE IŞ TİC. LT. ŞTİ BİLGİ COĞRAFİ BİLGİ ÖNÜŞÜM VE YÖNETİM SİSTEMLERİ TİC. LT. ŞTİ. Selçuk Üniversitesi Konya 233,7 Çukurova Üniversitesi Adana 46,5 Yeditepe Üniversitesi İstanbul 879,4 Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 76,7 KONAYSA A. Ş. Selçuk Üniversitesi Konya 62,6 YVİZYON SİNYALİZASYON OTOMASYON KENT MOBİL.ÖLÇ.YAZILIM VE TEK.İML.İTH.İHR.SAN.TİC.LT.ŞTİ BRİSA BRİGESTONE SABANCI LASTİK SAN. VE TİC. A.Ş KORSA GLOBAL ENÜSTRİYEL İPLİK VE KOR BEZİ SAN. TİC A.Ş R. ZEYANLI HAYAT BİLİMLERİ TİC. LT. ŞTİ Nigde Üniversitesi Nigde 101,8 Sabancı Üniversitesi İstanbul 243,2 Sabancı Üniversitesi İstanbul 243,2 Gülhane Askeri Tıp Akademisi Ankara 418,3 MENTEŞOĞLU SOĞUTMA Gazi Üniversitesi Ankara 113,2 MAVİ TEKNİK HAVACILIK OĞALGAZ MÜH. MÜŞ.SAN.VE TİC. LT.ŞTİ MAVİ TEKNİK HAVACILIK OĞALGAZ MÜH. MÜŞ.SAN.VE TİC. LT.ŞTİ Osmangazi Üniversitesi Eskişehir 94,6 Osmangazi Üniversitesi Eskişehir 77,8 İBER MAKİNA SAN. TİC. LT. ŞTİ. Ege Üniversitesi İzmir 110,6 CONSEPT CİH. ORT. VE NİT. SİST. EĞT. PRO.TAS. ARGE İTH. İHRC. ÖZ. EĞT VE AN. LT. ŞTİ Gebze yüksek teknoloji Enstitüsü Kocaeli 479,5 ALAN KİMYA EN. A.Ş. Ege Üniversitesi İzmir 70,3 İSAR GIA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 323,9 ŞAHİN METAL İMALAT SAN. VE TİC. A.Ş. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 130,5 197

203 Tablo 73. Tamamlanan SANTEZ Proje Bilgileri evam II TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş YILMAZLAR TARIM MAKİNALARI SAN. VE TİC. LT. ŞTİ. MPG MAKİNA İMALAT SANAYI VE TICARET A.Ş. Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 579,1 Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 104,4 Selçuk Üniversitesi Konya 178,1 GÜROK TURİZM VE MAENCİLİK A.Ş. Bilkent Üniversitesi Ankara 872,2 MİKROSAN MAKİNE VE KALIP SANAYİ A.Ş. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 356 TROYKA ME TIBBİ SİSTEMLER A.Ş. Bilkent Üniversitesi Ankara 689,7 HEMAKS HALI VE TEKSTİL MAKİNELERİ SANAYİ TİC. AŞ. AKSAN MOBİLYA Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 416,7 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Kahramanmaraş 292,5 ZİLE TİCARET BORSASI Gazi Üniversitesi Ankara 224,1 TEMSA ARAŞTIRMA GELİŞTİRME VE TEKNOLOJİ A.Ş. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Ankara 453,3 ARÇELİK A.Ş. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 136,5 ATİ TEKNOLOJİ SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 642,2 ENİZSAN GEMİ İŞLETMECİLİĞİ VE TİCARET A.Ş. Sakarya Üniversitesi Sakarya 84,9 COMMAT İLETİŞİM LT.ŞTİ. Hacettepe Üniversitesi Ankara 50 TOZ METAL A.Ş. PARS ARGE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ ELETRONİK MÜH. VE AN. HİZ. SAN. TİC. LT. ŞTİ. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Ankara 199,6 Kocaeli Üniversitesi Kocaeli 82,7 ATİ TEKNOLOJİ SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş. Gülhane Askeri Tıp Akademisi Ankara 353,5 MAKİNE VE KİMYA ENÜSTRİSİ KURUMU Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 127,8 MAKİNE VE KİMYA ENÜSTRİSİ KURUMU Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 101,6 KORSA GLOBAL ENÜSTRİYEL İPLİK VE KOR BEZİ SAN.TİC. A.Ş. Boğaziçi Üniversitesi İstanbul 247 YURUSAR TARIM MAKİNALARI Ege Üniversitesi İzmir 113,4 İBAGENÇ MAKİNE LİMİTE ŞTİ. Uludağ Üniversitesi Bursa 260,5 ONKİM KÖK HÜCRE TEKNOLOJİLERİ İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 153,7 PARS ARGE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ ELETRONİK MÜH. VE AN. HİZ. SAN. TİC. LT. ŞTİ. NANO BİZ NANOBİYO TEKNOLOJİK SİSTEMLER EĞİTİM BİLİŞİM ANIŞMANLIK ARGE SAN.TİC.LT.ŞTİ ECZACIBAŞIMONROL NÜKLEER ÜRÜNLER SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Kocaeli Üniversitesi Kocaeli 51,4 Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 273,6 Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 16 JAKARSAN MAKİNE SANAYİ VE TİC.LT.ŞTİ. Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 682,4 TEKLAS KAUÇUK AŞ. Kocaeli Üniversitesi İzmit 227,1 198

204 Tablo 73. Tamamlanan SANTEZ Proje Bilgileri evam III FİCOSA OTOMOTİV SAN.TİÇ.AŞ Uludağ Üniversitesi Bursa 145,1 GEÇGEL MAKİNA SANAYİİ TİC. LT. ŞTİ. Selçuk Üniversitesi Konya 97,2 VESTEL ELEKTRONİK SANAYİ VE TİC. A.Ş. Ege Üniversitesi İzmir 12,5 VESTEL ELEKTRONİK SANAYİ VE TİC. A.Ş. Ege Üniversitesi İzmir 17,1 İRİLER MAKİNE SANAYİ TİC.LT.ŞTİ. Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 614,4 Toplam Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 31 Ekim 2012 İtibarıyla eğerlendirme 5593 Sayılı Kanunun yayımlanmasını ve estekleme Yönetmeliğinin yenilenmesini müteakip 2007 yılının Eylül ayında dönem ödemeleri yapılarak desteklenmeye başlanan projeler; 31 Ekim 2012 itibarıyla; 67 üniversitede, 34 sektörde, 42 teknoloji alanındadır. esteklenmesi uygun görülen 509 projeden sözleşme yapılan proje sayısı 457 olup, bu projelerden 85 i tamamlanmıştır. Y3 Stratejik Amacına oğrudan Hizmet Eden KOSGEB estekleri İşbirliğiGüçbirliği estek Programı Bu program ile KOBİ lerin işbirliğigüçbirliği anlayışında bir araya gelerek Ortak Sorunlara Ortak Çözümler üretilmesi, KOBİ lerin tedarik, pazarlama, düşük kapasite kullanımı, rekabet gücü zayıflığı, finansman başta olmak üzere tek başlarına çözümünde zorlandıkları birçok soruna çözüm bulunması, KOBİ lerin bir araya gelerek kapasite ve rekabet gücü yüksek işletmelere dönüşmesi, ölçek ekonomisinden yararlanılarak kaynak tasarrufu sağlanması, KOBİ ler arasında ortaklık ve işbirliği kültürünün geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Programa ilişkin veriler Tablo 74 te sunulmaktadır. Tablo 74. İşbirliği Güçbirliği estek Programı * Toplam İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** 3 1, , , ,4 Kaynak: KOSGEB B. Y3 Stratejik Amacına olaylı Hizmet Eden estekler Y3 Stratejik Amacına olaylı Hizmet Eden TÜBİTAK estekleri TÜBİTAK TEYEB estekleri Kapsamındaki SanayiSanayi İşbirliği Faaliyetleri TÜBİTAK TEYEB tarafından yürütülen estek Programları kapsamında (1501, 1507 ve 1509); kuruluşların ArGe kültürü ve ArGe yapılanmasının oluşması, yenilikçi ürün ve teknoloji geliştirme yönünde yetkinliğin sağlanması, nitelikli işgücü istihdamının artırılması, yurtiçi ve yurtdışı yeni işbirliği ve açılım olanaklarının sağlanması amacıyla ortaklı proje başvuruları da yapılabilmektedir. Bu bağlamda, destek programlarına yapılan ortaklı proje başvurularına ilişkin bilgiler Tablo 75., Tablo 76. ve Tablo 75 te verilmiştir. 199

205 Tablo estek Programı Kapsamında Ortaklı Proje Başvurularına İlişkin Bilgiler Toplam (2005Ekim 2012) 31 Ekim 2012 Toplam 1501 İçindeki Payı (2005 Ekim 2012) (%) ,4 esteklenen Proje Sayısı ,8 Verilen Hibe estek Tutarı (Milyon TL) * ,4 Ortaklı Önerilen Proje Başvuruları *2012 sabit fiyatlarıyla Tablo estek Programı Kapsamında Ortaklı Proje Başvurularına İlişkin Bilgiler Toplam (2005Ekim 2012) Toplam 1507 İçindeki Payı (2005Ekim 2012) (%) Ekim 2012 Ortaklı Önerilen Proje Başvuruları ,9 esteklenen Proje Sayısı ,9 Verilen Hibe estek Tutarı (Milyon TL) * 0,5 0,7 0,7 0,3 1,1 3,4 1,1 *2012 sabit fiyatlarıyla Tablo estek Programı Kapsamında Ortaklı Proje Başvurularına İlişkin Bilgiler Ekim 2012 Toplam (2005 Ekim 2012) Toplam 1509 İçindeki Payı (2005 Ekim 2012) (%) Ortaklı Önerilen Proje Başvuruları ,8 esteklenen Proje Sayısı ,1 Verilen Hibe estek Tutarı* (Milyon TL) 0,1 0,9 5,5 1,1 7,6 23,9 *2012 yılı sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK TEYEB estekleri Kapsamındaki ÜniversiteSanayi İşbirliği Faaliyetleri Teknoloji ve Yenilik estek Programları kapsamında proje önerilerinin değerlendirilmesi ve desteklenen projelerin dönemsel faaliyetlerinin izlenmesi için üniversite ve araştırma kurumlarında görevli bilim insanlarıyla işbirliği yapılmaktadır yılında ve 2011 yılında 1.789, OcakEkim 2012 tarihleri arasında ise bilim insanı destek programlarının değerlendirme ve izleme süreçlerinde görevlendirilmiştir. Tablo 78 de hakem ve izleyici sayıları yıllar itibarıyla verilmiştir. estek programları kapsamında 2012 Ekim ayı sonuna kadar 132 üniversiteden farklı bilim insanı değerlendirme ve izleme süreçlerinde görev almıştır. 200

206 Tablo 78. TÜBİTAK TEYEB Hakem, İzleyici ve Rapor Sayıları Yıl Hakem Yeni Hakem Hakem Raporu Proje/ Hakem* İzleyici Yeni İzleyici İzleyici Raporu Proje önem osyası/izleyici* ** * Ortalama ** 31 Ekim 2012 itibarıyla Ayrıca, Türkiye nin farklı yerlerindeki bilim insanlarının kuruluşları yerinde değerlendirmek üzere ziyaret etmesi bilginin yayılmasına ve uzun vadede üniversite ve sanayi arasında kalıcı bağların oluşmasına katkıda bulunmaktadır. eğerlendirme ve izleme süreçlerinde görev alan bilim insanlarının üniversitelere göre dağılımı Şekil 18 de verilmektedir. estek programlarına başvuran proje önerilerinin değerlendirmesinde yer alacak hakem heyetlerinin tespiti bağımsız akademisyenlerden oluşan Teknoloji Yürütme Komitelerince gerçekleştirilmektedir. Şekil Ekim 2012 Yılları Arasında Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estek Programları Kapsamında Projeleri eğerlendirme ve İzleme Süreçlerinde Görev Alan Hakemlerin Üniversitelere Göre ağılımı Mart 2010 dan itibaren alınan verilere göre TÜBİTAK TEYEB destekli projeler içinde üniversitelerden hizmet veya danışmanlık alınan projelerin toplam desteklenen projelere oranı yıllar içerisinde artmış ve 2012 yılı itibarıyla % 20 ye ulaşmıştır (Tablo 79). Tablo 79. TÜBİTAK TEYEB estek Programları Kapsamında Kuruluşlar Tarafından Alınan Üniversite 1 Hizmet Alımına İlişkin Bilgiler (Mart 2010 Ekim 2012) TÜBİTAK TEYEB Kapsamında Üniversiteden Alınan Hizmetlere İlişkin Akademik anışmanlık Kullanılan Proje Sayısı Proje Sayısı Toplam İçindeki Payı (%) Toplam Üniversitelerden Hizmet Alımı Bilgisi, TÜBİTAK TEYEB estek Programları Kapsamında, dönemsel olarak Mart 2010'dan itibaren online (çevrimiçi) alınmaya başlanmıştır

207 1513 TÜBİTAK Teknoloji Transfer Ofisleri estekleme Programı Üniversite Sanayi işbirliğinin sağlanması, üniversitelerde üretilen bilgiye dayalı geliştirilen yeni teknolojilerin sanayinin kullanımına sunulması, üniversitelerin ulusal ve uluslararası destek mekanizmalarından yararlanması ve akademik girişimciliğin teşvik edilmesi amaçlarına yönelik bir arayüz olan teknoloji transfer ofislerinin (Teknoloji Transfer OfisiTTO) etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması amacıyla, TÜBİTAK 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri estekleme Programı başlatılmıştır. Program kapsamında, üniversitesanayi işbirliği çerçevesinde ArGe projeleri oluşturma, geliştirme ve destekleme faaliyetleri, fikri ve sınai mülkiyet haklarının tescili ve korunması, pazarlanması, ticarileştirilmesi, girişim sermayesi desteği, kuluçka merkezi kurma, iş rehberliği, danışmanlık ve eğitim hizmetleri sağlamak ve bu konularda bilinçlenme oluşturacak etkinlikleri düzenlemek ve yayınları yapmak konularında, Türkiye de kurulmuş veya kurulacak teknoloji transfer ofislerinin geri ödemesiz (hibe) olarak desteklenmesi hedeflenmektedir. estekleme süresi proje bazında 5 yıldır. Bu süre en fazla 5 yıl daha uzatılabilir. estek oranı ilk 5 yıl %80, ikinci 5 yıl %60 tır. estek miktarı yıllık üst sınırı 2012 yılı için 1 milyon TL dir. Program için 2 Kasım 31 Aralık 2012 tarihleri arasında çağrı duyurusuna çıkılmıştır. Çağrı kapsamında, Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi 2012 sıralamasında ilk 50 üniversite arasında yer alan Yükseköğretim kurumları veya bu kurumlar adına başvuru yapılabilir. Program kapsamında 40 civarında başvuru alınmıştır. Ayrıca, 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı hakkında ayrıntılı bilgiler stratejik amaç 1 bölümünde, Mevzuat eğişiklikleri stratejik amaç Y4 bölümünde bulunmaktadır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı estekleri Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu 6 Temmuz 2001 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir yılından itibaren uygulamaya konulan ve sanayicileri, araştırmacılar ve üniversiteler ile buluşturarak teknoloji yoğun üretime yönelik yeni ürün ve üretim yöntemleri geliştirmelerini sağlayacak bu Kanun kapsamında; 31 Ekim 2012 itibarıyla 47 Teknoloji Geliştirme kurulmuştur. Bu bölgelerden 32 tanesi faaliyete geçmiştir. Teknoloji Geliştirme Bölgelerine yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı estekleri ArGe Vergi Teşvik Yasası: 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında Türkiye'de faaliyet gösteren ArGe Merkezleri, Kamu kurum ve kuruluşları ile uluslararası fonlardan desteklenen ArGe Projeleri ve ortaklarından en az birisi ArGe Merkezi bulunan bir işletme olmak üzere aynı veya değişik sektörde faaliyet gösteren işletmeler tarafından işbirliği içinde yürütülen ve bu işletmelerden birisi veya birkaçı tarafından fonlanan, Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve estekleme İdaresi Başkanlığı tarafından 12 Nisan 1990 tarihli ve 3624 sayılı Kanuna göre oluşturulan teknoloji merkezi işletmeleri ve Teknogirişim sermayesi desteğinden yararlananlara gerçekleştirdikleri ArGe ve yenilik faaliyetleri için teşvik ve istisnalar sağlanmaktadır. etaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır. KOSGEB estekleri Teknoloji Geliştirme Merkezleri (TEKMER) faaliyetlerine yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır. TTGV estekleri Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), sanayisanayi işbirliklerine yönelik olarak 2006 yılında "Ortak Teknoloji Geliştirme Projeleri" (OTGP) adı altında yeni bir destek programı tasarlamış ve uygulamaya almıştır. ikey ve yatay sanayisanayi işbirliklerine açık olan programda, büyük bir sanayi kuruluşunun tedarikçileriyle yapacağı bir ortak girişim ve/veya rekabet öncesi işbirliği kapsamında sanayi firmalarının ortak geliştireceği ürün ve proses çalışmaları desteklenmesi öngörülmüştür yılında TMTTGV Koordinasyon Kurulu kararına göre OTGP estek Programına başvuracak projelerin mevcut 98/10 sayılı Tebliğe ilişkin protokol kapsamında değerlendirilmesine karar verilmiştir. Ancak ortak proje olarak yeterli sayıda ve nitelikte başvuru alınmadığı gözlenmiştir. 202

208 Öte yandan TTGV'nin sağladığı TGP, TP, İTEP ve Çevre estekleri kapsamında sanayisanayi işbirlikleri dolaylı olarak desteklenmektedir. TGP esteği kapsamında 2006 yılından bu yana 5 konsorsiyumun projesi desteklenmiştir. Proje yürütülmesi esnasında kısmî teknoloji transferi, tasarım, imalat, test ve doğrulama kapsamında projeyi öneren kuruluşun diğer sanayi firmalarıyla ortak çalışmaları "Hizmet Alımı" harcamaları olarak destek kapsamına girmektedir. esteklenen projeler kapsamında hizmet alımı yoluyla özel sektör tedarik amaçlı işbirliklerinin oranı %35 civarındadır. TTGV'nin 2010 yılında başlattığı İTEP estek Programı kapsamında birden fazla sanayi kuruluşunun konsorsiyum halinde yürüteceği proje çalışmalarına da destek sağlanabilmektedir. Proje sahibi sanayi kuruluşlarının, çalışmaları içerisinde uzman farklı sanayi kuruluşları ile işbirliği yapması, ve bu işbirliğini proje sonuçlarına yansıtabilme yeteneği projenin teknolojik yönünü güçlendirdiği gibi, daha yaygın bir etki yaratmaktadır. Bu noktada, İTEP Program Tasarım okümanı'nda ve Uygulama Esaslarında, işbirliğinden doğacak rekabet avantajlarının potansiyeline vurgu yapılmıştır. 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla İTEP kapsamında desteklenen 5 proje olmuştur. Bu projelerin tümünde, projede kilit rol oyanayacak bazı altyapıların geliştirilmesi (makine, cihaz, yazılım, tasarım, modelleme gibi) ve gerekli test/deneylerin gerçekleştirilmesi kapsamında sanayisanayi işbirliklerine örnek oluşturabilecek yapılar bulunmaktadır. Tablo 80. TTGV Kullandırımları* Yıllar ArGe estekleri (TGP+İTEP) Ticarileştirme estekleri Çevre estekleri (ÇP + OTİM) , , , , , , , ,2 4, ,9 4, ,0 4, , ,1 2012** 6 2,7 Toplam 457 4,1 37,6 6 2, (Yılsonu tahmini) *2012 sabit fiyatlarıyla, Milyon TL ** 31 Ekim 2012 itibarıyla Kalkınma Bakanlığı estekleri Araştırmacı Yetiştirme ve Sanayi oktora Programına yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y1 bölümünde bulunmaktadır. 203

209 Stratejik Amaç Y4 Y4 Bölüm 1: UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y4 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Stratejik Amaç Y4. Amaç Y4.1. Y4.1.2 Ulusal Yenilik Sistemi İçerisindeki KOBİ'lerin Rolünün Güçlendirilmesi aha çok KOBİ nin ArGe ve yenilik yapanlar halkasına eklenmesi ArGe ve yenilik faaliyetlerini kendi bünyesinde gerçekleştiren KOBİ lerin üniversite ve araştırma kurumlarıyla ortak proje üretme kapasitesinin artırılması Eylem: Proje fikrinin belirlenmesi, projenin geliştirilmesi ve proje yönetimi konularında KOBİ lere yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin geliştirilip KOBİ'lere sunulması TÜBİTAK MAM TÜBİTAK TÜSSİE KOSGEB ve İlgili Odalar sürekli Gelişme: Proje kapsamında KOBİ ler ve eğitim ihtiyaçları hakkında araştırmalar yapılmış, KOSGEB ve 8 firma ile ayrı ayrı iş geliştirme toplantıları gerçekleştirilmiştir. Toplantılarda proje fikri belirlenmesi ile geliştirilmesi anlatılmıştır. Bunun sonucunda proje teklifleri hazırlanmış ve 2 firma ile proje sözleşmesi imzalanmıştır. Firma görüşmeleri sırasında KOBİ lerin dâhil olabileceği proje çağrıları hakkında bilgi de verilmiştir. AB kapsamında başlatılan Greenfoodec projesinde bir KOBİ ile işbirliği yapılmıştır. 15 Mayıs 2012 tarihinde ArGe için verilebilecek mali destek programlarının irdelendiği "ArGe Bilgi Günü I Fırsatlar ve estekler" Bilgi Günü, 30 Mayıs 2012 tarihinde Kocaeli Aktif Sanayiciler ve İş Adamları erneği nde (KASİA) KASİA ArGe Bilgi Günü düzenlenmiştir. 8 9 Ağustos 2012 tarihleri arasında 1 firmaya Tıbbi Cihazların Biyouyumluluk Testleri kapsamında eğitim, Mayıs 2012 tarihinde de KOBİ lere yönelik Metalografi Eğitimi verilmiştir. Y4.1.3 KOBİ lerin teknoloji yönelimi ve yönetimi yeteneğinin geliştirilmesi Eylem: KOBİ lerin mevcut durumu değerlendirerek geleceği planlamalarına yönelik olarak eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi ve sunulması TÜBİTAK MAM TÜBİTAK TÜSSİE KOSGEB ve İlgili Odalar sürekli Gelişme: KOBİ ler ve eğitim ihtiyaçları hakkında araştırmalar yapılmış ve KOSGEB ve 8 farklı firma ile ayrı ayrı iş geliştirme toplantıları gerçekleştirilmiştir. Bu toplantılar sonunda 1 proje teklifi hazırlanarak gönderilmiş ve 1 proje sözleşmesi imzalanmıştır. Ayrıca firma görüşmeleri sırasında KOBİ lerin dâhil olabileceği proje çağrıları hakkında bilgi de verilmiştir. AB kapsamında başlatılan Greenfoodec projesinde bir KOBİ ile işbirliği yapılmıştır. 204

210 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y4 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Sorumlu Kurum/Kuruluş Zaman Aralığı KOBİ lere yönelik verilen Tahribatsız Muayene Eğitimleri kapsamında 2 sertifika yenilenmiştir. 8 9 Ağustos 2012 tarihleri arasında MEYER Firmasına Tıbbi Cihazların Biyouyumluluk Testleri kapsamında eğitim verilmiştir. Eylem: KOBI lerin girişimcilik yetkinliklerinin iyileştirilmesi amacıyla KOBI Akademi Projesi nin gerçekleştirilmesi TÜBİTAK TÜSSİE KOSGEB Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Proje kapsamında KOBİ ler ve eğitim ihtiyaçları hakkında araştırmalar yapılmış ve KOSGEB ile iş geliştirme toplantıları gerçekleştirilmiştir. Araştırmalar ve toplantı çıktıları ışığında proje konusu, kapsamı,amaç ve hedefleri belirlenmiştir. Proje faaliyet adımları belirlenerek iş planı ve proje bütçesi oluşturulmuştur. Oluşturulan bilgiler kapsamında proje teklif formu ve protokolü hazırlanarak KOSGEB ile paylaşılmıştır. Y4.1.4 KOBİ ArGe ve yenilik destekleri ile fikri ve sınai mülkiyet hakları konusunda bilgiye ulaşımının kolaylaştırılması, bilgilendirme faaliyetlerinin yaygınlaştırılması ve çeşitlendirilmesi Eylem: KOBİ lerinin yenilik kapasitelerinin geliştirilmesine ilişkin Hezarfen Projesi nin yaygınlaştırılması Türk Patent Enstitüsü TOBB, KOSGEB, Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu Gelişme: TPE tarafından Ankara daki medikal cihaz ve alet üretimi konusunda faaliyet gösteren işletmelerin inovasyon ve ArGe yönetimi kapasitelerini geliştirmek, sınai mülkiyet haklarının kullanımını artırmak ve işletmeleri ulusal ve uluslararası alanda tanıtmak amacıyla Hezarfen Medikal Ankara Projesi hazırlanmış ve Projeye Ankara Kalkınma Ajansından mali destek sağlanmıştır. TPE ile Ankara Kalkınma Ajansı arasında 21 Aralık 2011 tarihinde sözleşme imzalanmıştır. Projenin süresi on bir ay olup, 2012 Kasım ayında tamamlanması beklenmektedir. 10 Nisan 2012 tarihinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sayın Nihat ERGÜN ün de katılımlarıyla projenin açılış semineri gerçekleştirilmiştir. Hezarfen Medikal Projesinin tanıtımını yapmak ve Ankara daki medikal firmalarla etkin iletişim kurmak üzere ilgili kamu kurum ve kuruluşları (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, TÜBİTAK, KOSGEB, Ankara Kalkınma Ajansı, TTGV, Hacettepe Teknokent) ile sivil toplum kuruluşlarının (Sağlık İşverenleri Sendikası) katılımıyla iki defa Koordinasyon Toplantısı yapılmıştır. Hezarfen Medikal Ankara Projesi kapsamında Ankara da faaliyet gösteren medikal firmaları için sırasıyla Mayıs ayı içerisinde inovasyon ve sınai haklar eğitimi, patent ve patent veri tabanları ve ArGe destekleri ve başvuru hazırlama konularında birer günlük sertifikalı eğitimler düzenlenmiştir. Ayrıca, projeye kayıt yaptıran 16 firmaya inovasyon kapasitelerinin ölçümlenmesi ve kıyaslama, inovasyon proje seçimi ve tekniğin bilinen durumuna ilişkin araştırma raporu hazırlanması konularında danışmanlık hizmeti verilmiştir. KOBİlerle paylaşılmak üzere danışmanlık hizmetinden faydalanan firmaların sınai mülkiyet haklarıyla ilgili başarı hikayeleri derlenmiştir. 18 Ekim 2012 tarihinde Medikal Cihaz ve Ekipmanlar Sektöründe Gelecek Trendleri ve Ortaklaşa Rekabet Uluslararası Konferansı ve Eşleştirme Etkinliği düzenlenmiştir. Konferansta Ankara nın medikal cihazlar ve aletler konusundaki kapasitesini artırmak ve bu konuda faaliyet gösteren firmaları ulusal ve uluslararası alanda tanıtmak ve bağlantılarını geliştirmek hedeflenmiştir. Ayrıca Avrupa daki kümelerin, firmaların rekabet gücünü artırmak için gerçekleştirdikleri faaliyetler hakkında bilgi ve tecrübelerini aktarmaları ve muhtemel işbirliği alanlarının tartışılması sağlanmıştır. 205

211 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y4 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) Eylem: ArGe destek programları hakkında bilgilendirme ve başarı örneklerinin hedef kitleye aktarılması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TÜBİTAK, TOBB, Sanayi Sektörünü Temsil eden ernek ve Sivil Toplum Kuruluşları Gelişme: Bilgilendirme çalışmaları çerçevesinde üniversitelerde ve fuar organizasyonlarında tanıtıma yönelik sunum, film gösterimi, broşür dağıtımı, birebir bilgilendirme gibi faaliyetler yapılmaktadır. Bu dönemde 11 faaliyet gerçekleştirilmiş olup 2012 yılı toplam faliyeti 24 tür. Ayrıca üniversite sanayi işbirliğini geliştirmek amaçlı geniş katılımlı 3 zirve (Teknogirişim, ArGe Merkezi,ÜniversiteSanayi işbirliği zirveleri) ve 1 çalıştay (Nanoteknoloji Çalıştayı) düzenlenmiştir. 206

212 Y4 Bölüm 2: Ulusal Yenilik Sistemi İçerisinde KOBİ lerin Rolünün Güçlendirilmesi Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler A. TÜBİTAK estekleri 1507 KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı ile, KOBİ lerin bu sorunları aşabilmelerini sağlamak için yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi konularında KOBİ ler tarafından yürütülen 500 bin TL bütçe ve 18 ay süre ile sınırlı ilk 3 projenin TÜBİTAK tarafından desteklenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca bu üç projeye ilaveten, ortaklı proje başvurusu yapılması koşuluyla 2 proje daha bu programda desteklenebilmektedir. estek oranı her dönem için sabit olup %75 tir. Projelere program kapsamında sağlanacak desteklerle KOBİ lerin, teknoloji ve yenilik kapasitelerinin geliştirilerek daha rekabetçi olmaları, sistematik proje yapabilmeleri, katma değeri yüksek ürün geliştirebilmeleri, kurumsal araştırma teknoloji geliştirme kültürüne sahip olmaları, ulusal ve uluslararası destek programlarında daha etkin yer almaları hedeflenmektedir. Tablo KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı Başvuru Sayıları 2007 Proje Başvuru Sayısı Firma Sayısı Ekim * Toplam** Yeni Firma Sayısı Karar Verilen Proje Sayısı (Yıl İçerisinde) estek Kararı Verilen esteklenmeyen Sonuçlanan Proje Sayısı Ödenen estek Tutarı *** (Milyon TL) * 2012 yıl sonu öngörüsü ** 31 Ekim 2012 itibarıyla birikimli toplam *** 2012 yılı sabit fiyatlarıyla 2007 yılı Mart ayında başlayan 1507 KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı na, yıl içinde yapılan proje başvurularının toplam proje başvurusuna oranı 2010 yılında %54, 2011 yılında ise %51 olarak gerçekleşmiştir. Bu program kapsamında, yıl içinde yapılan proje başvurularının toplam proje başvurusuna oranı OcakEkim 2012 döneminde ise %47 olmuştur KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı na verilen hibe destek tutarı cari fiyatlarla, 2010 yılında 65 milyon TL ve 2011 yılında 74 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Ocak Ekim 2012 döneminde ise, bu programa ödenen hibe destek tutarı 49 milyon TL olarak gerçekleşmiştir (Tablo 81). 207

213 Şekil KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı kapsamında TÜBİTAK Kaynaklarından Sağlanan estek Miktarının Yıllara Göre ağılımı Şekil Yılları Arasında 1507 KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı Kapsamında Proje Başvurularının Yıllara Göre ağılımı * 2012 yılsonu öngörüsü olup, Ocak 31 Ekim 2012 itibarıyla TÜBİTAK kaynaklarından ödenen tutar 49 milyon TL dir. * 2012 yılsonu öngörüsü olup, OcakEkim 2012 itibarıyla proje başvuru sayısı 859 dur. ** Cari fiyatlarıdır. Ocak Ekim 2012 döneminde, bu program kapsamında 796 KOBİ ölçeğindeki firma 859 proje başvurusu gerçekleştirmiştir (Şekil 20). 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla, Program kapsamında 892 proje desteklenmekte olup, 275 proje önerisinin değerlendirme süreci devam etmektedir. Şekil 21 den de görüleceği gibi, programa başvuru yapan kuruluşların büyük bir bölümünü programa ilk defa başvuru yapan kuruluşlar oluşmaktadır. Şekil 22 de program kapsamında proje başvurularının teknoloji alanlarına göre dağılımı gösterilmektedir. Şekil KOBİ ArGe Başlangıç estek Programına Başvuran Firma Sayısının Yıllara Göre ağılımı * 2012 yılsonu öngörüsü olup, OcakEkim 2012 itibarıyla başvuran firma sayısı 796 olup yeni firma sayısı 554 dür. Şekil KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı Kapsamında Proje Başvurularının Teknoloji Alanlarına Göre ağılımı KOBİ lerin TÜBİTAK TEYEB estek Programları İçindeki Yeri KOBİ ler, 1507 KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı na ilk iki projeleri için başvurabildiği gibi, tüm destek programlarına da başvurabilmektedir yılları arasında destek programları kapsamında proje başvurusu yapan firmaların ölçeğine bakıldığında, KOBİ ölçekli firmaların oranı 2004 yılında %79 iken, 2011 yılı sonunda %84 e yükselmiştir. Bu oran, 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla da %84 olarak görünmektedir. KOBİ ölçekli firmalardan gelen proje başvurularının oranı ise, 2004 yılında %68 iken, 2011 yıl sonu itibarıyla %78 e yükselmiştir. 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla ise bu oran %76 olmuştur. Söz konusu dönem itibarıyla, tüm destek programları kapsamında, KOBİ ölçekli firmalara verilen hibe destek tutarının oranı 2004 yılında %42 iken, 2011 yılı sonunda %58 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran OcakEkim 2012 döneminde %60 olarak gerçekleşmiştir. 208

214 TÜBİTAK TEYEB estek Programları Kapsamında, 1 Ocak 31 Ekim 2012 tarihleri arasında 743 firma 828 proje ile ilk kez TÜBİTAK TEYEB destek programlarına başvuru yapmış olup, firmaların 712 si KOBİ; projelerin 790 ı KOBİ projeleridir. Ayrıca desteklenen 358 projeden 339 u KOBİ projesidir (Tablo 82). Tablo 82. Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estek Programlarına İlk Kez Başvuru Yapan Firmalara ve estek Kararı Verilen Projelere İlişkin Veriler 1501 İlk kez Proje Başvurusu Yapan Firma Sayısı Toplam* KOBİ Büyük KOBİ Büyük KOBİ Büyük İlk kez Başvuru Yapan Firma Proje Sayısı estek Kararı Verilen (Proje Sayısı) *31 Ekim itibarıyla 1511Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Program ile ilgili detaylı bilgi 1 ve 2 stratejik amaçları altında sunulmaktadır. TÜBİTAK TEYEB Tarafında Yürütülen Programlardaki İyileştirmeler KOBİ lerin ArGe Kapasitesi ve Yetkinliklerinin Artırılması TEYEB Bütçesi İçerisinde KOBİ lere Aktarılan estek Oranının Artırılması Büyük Bütçeli Projelerde KOBİ lerin AltYüklenici Olarak Projelerde Yer Alması Zorunluluğu ve Kotası Getirilmesi esteklenen KOBİ Projelerinde Araştırmacılara Teşvik Edici Ödüller Verilmesi ÜniversiteSanayi İşbirliğini İçeren Projelerin eğerlendirme Kriterlerinin İyileştirilmesi ÜniversiteSanayi İşbirliklerinin Çoğaltılması hedefleri paralelinde; TÜBİTAK Bilim Kurulu nun 7 Nisan 2012 tarihli ve 207 sayılı toplantısı ile 5 Mayıs 2012 tarih ve 208 sayılı toplantısında alınan kararlar gereğince; 1507 kodlu, TÜBİTAK KOBİ ArGe Başlangıç estek Programı Uygulama Esaslarında, 1501 kodlu, TÜBİTAK Sanayi ArGe Projeleri estekleme Programı Uygulama Esaslarında, 1505 kodlu ÜniversiteSanayi İşbirliği estek Programı Uygulama Esaslarında, önemli değişiklikler yapılarak uygulama esasları yeniden düzenlenmiş olup yürürlük maddelerindeki hususlar çerçevesinde, yeniden düzenlenen hükümlerin çoğunluğu 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 209

215 Hem 1501 hem 1507 Programlarında; KOBİ lerin başarıyla tamamlanan projelerinde; proje fikrini çıkaran ve proje boyunca kuruluşta çalışan, fikir sahibi araştırmacı ya TL teşvik ödülü verilmesi uygulaması başlatılmıştır Programında; Mevcut uygulamada 1507 Programının %75 oranındaki hibe desteğinden en fazla ilk iki projesi için yararlanabilen KOBİ lere, en az ikisi ortaklı başvuru olmak kaydıyla ilk beş projelerinde Programdan destek alabilme hakkı tanınmıştır. Yeni yapılacak başvurularda, proje bütçesi üst sınırı TL den TL ye çıkarılmıştır TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı kapsamında kurulmuş veya 5746 sayılı kanun kapsamında Teknogirişim Sermayesi esteğinden yararlanmış KOBİ lerin bu Programa ilk başvurularında; başvuruların özel kriterlerle değerlendirilmesi, desteklenen projelere bütçenin %10 u kadar genel gider ödenmesi, birden fazla transfer ödemesi (ön ödeme) yapılabilmesi gibi avantajlar sağlanmıştır Programında; Yüksek bütçeli (> 10 milyon TL) proje başvurularında, proje kapsamında bütçenin en az %7 si kadar KOBİ lerle ve en az %3 ü kadar Üniversitelerle/Kamu Araştırma Merkez ve Enstitüleri ile işbirlikleri yapma zorunluluğu getirilmiştir. Projelerin önemsel estek Oranını belirlemede esas alınan ve ulusal hedeflerimiz açısından da önemli olan; firmalar arası ortak proje yapma, ülke öncelikli alanlarında proje yapma, üniversitesanayi işbirlikleri ni artırma, özel sektörün ArGe harcamaları nı artırma gibi, İlave estek lere konu parametrelere daha fazla önem ve özendiricilik kazandırmak üzere, temel destek oranı ile destek oranı üst sınırı arasındaki fark artırılmıştır. İlave desteğe konu parametrelerin kapsamı ve etkinlik katsayıları artırılmıştır. Yeni düzenleme ile ortaklı projelere, öncelikli alanlardaki projelere, gelir tablosu ve bilançosunda ArGe gideri kayıtlı olan firmaların projelerine, Üniversite/Kamu Araştırma Merkez ve Enstitüsü işbirliği içeren projelere ve özellikle toplam giderleri içinde personel gideri oranının yüksek olduğu mikro ve küçük ölçekli KOBİ lerin projelerine avantajlar sağlanmıştır. Proje başvurusu sırasında ön koşul olarak değerlendirilen, firmaların gelir tablosu ve bilançosuna dayanan başvuru kriterleri (rasyo) kaldırılmıştır. Yeminli Mali Müşavirlik Proje Harcamaları eğerlendirme ve Tasdik Raporu Giderleri de desteklenen harcamalar kapsamına alınmıştır Programında; Mevcut durumda yalnız KOBİ lerin müşteri kuruluş olabildiği estek Programı, KOBİ ve BÜYÜK her ölçekteki sermaye şirketinin başvurusuna açılmıştır. KOBİ Yararına Teknoloji Transferi olan estek Programının adı ÜniversiteSanayi İşbirliği estek Programı olarak değiştirilmiştir. Yeni yapılacak başvurularda, proje bütçesi üst sınırı 300 bin TL den 1 milyon TL ye, proje süresi üst sınırı 18 aydan 24 aya çıkarılmıştır. Müşteri Kuruluş KOBİ ise bütçenin %75 i, Büyük ölçekli ise bütçenin %60 ı TÜBİTAK tarafından karşılanacak şekilde düzenleme yapılmıştır. önem tanımı değiştirilmiştir. Gerek müşteri kuruluşun ve TÜBİTAK ın bütçe paylarını proje özel hesabına yatırmasında, gerek yürütücü ve müşteri kuruluşların TÜBİTAK a ArGe Yardımı İstek Formunu (AGY305) sunmasında, gerekse Proje Teşvik İkramiyesinin (PTİ) ödenmesinde, proje başlangıç tarihinden projenin son dönemine kadar 6 şar aylık dönem ler esas alınacak şekilde düzenleme yapılmıştır. aha önce müşteri kuruluştan tek seferde ve proje başında peşin olarak alınan kuruluş bütçe payının, yeni düzenleme ile 6 aylık proje gider akışına orantılı olarak taksitler halinde alınmasına yönelik düzenleme yapılmıştır. Proje bütçesinde Alet/teçhizat alımları bütçesine getirilen sınır (%25) kaldırılmıştır. 210

216 Müşteri kuruluştan hizmet alımını destek kapsamı dışında tutan madde kaldırılmıştır. Müşteri kuruluşun proje sorumlusunun giderleri de dahil olmak üzere, destek kapsamına alınan dönemsel bütçenin %10 u kadar müşteri kuruluştan hizmet alımlarının desteklenebilmesi sağlanmıştır. Farklı üniversitelerden araştırmacıların aynı proje ekibi içinde yer alabilmesine olanak tanınarak, çok disiplinli proje çalışmalarında bu destekten yararlanılabilmesi için kolaylık sağlanmıştır. Eğitim ve Araştırma Hastanesi Personeli ile lisans mezunu Meslek Yüksek Okulu tam zamanlı Öğretim Görevlilerinin de Yürütücü/Araştırmacı olarak proje yapabilmelerine olanak tanınmıştır. Proje yürütücüsü ve araştırmacılara, tümü proje sonunda ödenmesi öngörülen PTİ nin, 6 aylık her dönemin sonunda ödenmesine yönelik düzenleme yapılmıştır. Proje başvurusundan ve müşteri kuruluş projede mali açıdan herhangi bir risk almadan (ödeme yapmadan) önce, projenin teknik yapılabilirliğini ve proje ekibinin proje konusundaki yetkinliğini göstermek için ön çalışmaların yapılabilmesine olanak sağlamak üzere, Yürütücü Kuruluşa 3 ay süre ve tamamı TÜBİTAK tarafından karşılanacak TL Fizibilite esteği verilmesi için düzenleme yapılmıştır. (Fizibilite esteğine başvurular 1 Ocak 2013 ten itibaren alınmaya başlanacaktır). B. KOSGEB estekleri ArGe İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama estek Programı Bu program ile yeni ürün, yeni süreç bilgi ve/veya hizmet üretilmesi veya ticarileştirilmesi için araştırma, geliştirme, inovasyon ve endüstriyel uygulama projelerinin desteklenmesi suretiyle aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır: Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi Teknolojik fikirlere sahip teknogirişimcilerin desteklenmesi KOBİ lerde ArGe bilincinin yaygınlaştırılması ve ArGe kapasitesinin artırılması ArGe ve İnovasyon proje sonuçlarının ticarileştirilmesi ve endüstriyel uygulamasına destek sağlanması KOSGEB KOBİ Proje estek Programı İşletmelere özgü sorunların işletmeler tarafından projelendirildiği ve projelendirilen maliyetlerin desteklenebildiği bu program ile aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır: KOBİ lerde proje kültürü ve bilincinin oluşturulması İşletmelerin proje yapabilme kapasitelerinin geliştirilmesi KOBİ lerin; üretim, yönetimorganizasyon, pazarlama, dış ticaret, insan kaynakları, mali işler ve finans, bilgi yönetimi ve bunlarla ilişkili alanlarda sunacakları projelerin desteklenmesi KOSGEB Tematik Proje estek Programı Bu program ile aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır: KOBİ lerde makro strateji dokümanlarında işaret edilen öncelikler dikkate alınarak belirlenen tematik alanlarda bölgesel ve sektörel ihtiyaçların karşılanması, Uluslararası mevzuat ve önceliklere KOBİ lerin uyumunun sağlanması, Meslek Kuruluşlarının KOBİ leri geliştirmek amacıyla daha fazla proje hazırlamalarının teşvik edilmesi için işletme ve meslek kuruluşları projelerinin desteklenmesi. 211

217 Girişimcilik estek Programı Bu programın amacı: Ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümünün temel faktörü olan girişimciliğin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması, Başarılı ve sürdürülebilir işletmelerin kurulması, Girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması, İş Geliştirme Merkezlerinin kurulması ile girişimciliğin geliştirilmesi, İstihdamın artırılması, Yerel dinamiklere dayalı girişimciliğin desteklenmesidir. Girişimcilik estek Programı, aşağıdaki üç alt programdan oluşmaktadır. Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi Yeni Girişimci esteği İş Geliştirme Merkezi (İŞGEM) esteği Genel estek Programı Bu program ile ülkenin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında, aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır: KOBİ lerin payını ve etkinliğini artırmak, KOBİ lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, Sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek. Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ estek Programı Gelişme ve büyüme potansiyeline sahip küçük ve orta ölçekli işletmeler için aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Gelişen İşletmeler Piyasası nda işlem görmesinin sağlanması, Sermaye piyasalarından fon temin edilmesine imkân sağlanması. Yukarıda özetlenen KOSGEB destek programlarına ilişkin gerçekleşme rakamları Tablo 83 te yer almaktadır. Tablo 83. KOSGEB estek Programları Gerçekleşme Rakamları 2010 estek Programları ArGe, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama estek Programı İşletme Adedi 2011 estek Miktarı** İşletme Adedi 2012* estek Miktarı** İşletme Adedi Toplam estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** 115 4, , , ,4 KOBİ Proje estek Programı 3 0, ,8 Tematik Proje estek Programı , , , , , , , , ,5 Girişimcilik estek Programı Genel estek Programı * 31 Ekim 2012 itibarıyla **2012 yılı sabit fiyatlarıyla 212

218 Öte yandan, 2012 yılı içerisinde, ArGe ve İnovasyon estek Programı kapsamında verilen personel gideri desteği ile kişi istihdam edilmiştir. Endüstriyel Uygulama estek Programı kapsamında ise personel gideri desteği ile 165 kişi istihdam edilmiştir. 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla ArGe, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama estek Programı kapsamında toplamda personel istihdam edilmiştir. KOBİ A.Ş. estekleri 2005 yılından beri aktif olarak faaliyetlerini devam ettirmekte olan KOBİ A.Ş. ye, bu dönemde proje başvurusu yapılmıştır. Yapılan başvurulardan ü bilgilendirme aşamasında kalmış; 652 proje sahibi başvuru formunu doldurarak KOBİ A.Ş. ye resmi müracaatta bulunmuştur. KOBİ A.Ş. toplamda 54 işletmeden iş planı istemiş ve bu işletmeler üzerinde detaylı çalışmıştır. İş planı istenilen 54 işletmeden 27 sinin fizibilitesi ve malihukuki denetimi yapılmış, 9 işletme ile de ortaklık gerçekleştirilmiştir. KOBİ A.Ş. ye yapılan başvuruların yıllara göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 84. KOBİ A.Ş. ye Yıllara Göre Başvurular Proje urumu 2005 Toplam Başvuru * Toplam Bilgi Bilgilendirme Aşamasında Kalan Başvuru Formu Gelen İş planı Hazırlanan enetim + Fizibilitesi Yapılan Ortaklık Gerçekleştirilen * 30 Ekim 2012 tarihi itibarıyla KOBİ A.Ş. den alınan rakamlardır. Gelen başvurular sektörlere göre değerlendirildiğinde ise ilk 3 sırayı gıda, makine sanayi ve bilişim sektörleri oluşturmaktadır. Gelen başvuruların sektörlere göre dağılımı Tablo 85 te verilmiştir. Tablo 85. KOBİ A.Ş. Yıllara ve Sektörlere Göre Başvurular Sektör * Toplam Makine Sanayi Bilişim Savunma Sanayi Uzay Enerji Su Gıda iğer Otomotiv * 30 Ekim 2012 tarihi itibarıyla KOBİ A.Ş. den alınan rakamlardır. 213

219 C. ArGe Vergi Teşvik Yasası 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun 12 Mart 2008 tarihinde, Kanunun uygulama Yönetmeliği ise TÜBİTAK ın görüşü de alınarak, Maliye Bakanlığı ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle hazırlanmış ve 31 Temmuz 2008 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir yılı Mart ayı ile 2012 yılı Haziran ayı arasındaki gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan mükelleflerin toplam stopaj tutarına bakıldığında; KOBİ ler 29 milyon TL ile %7 lik, büyük sanayi 1 kuruluşları ise yaklaşık 397 milyon TL ile % 93 lük kısmı oluşturmaktadır Sayılı Kanun ile ilgili detaylı bilgi, Y2 stratejik amacı altında verilmektedir. 214

220 Stratejik Amaç Y5Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması Y5 Bölüm 1: UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Sorumlu Kurum/Kuruluş Eylem İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Stratejik Amaç Y5 Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması1 Amaç Y5.1 Mevcut ve yeni araştırma altyapılarının UBTYS nın stratejik yaklaşımına taban oluşturması Strateji Y5.1.1 Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Tamamlandı Ediyor () (T) Mevcut araştırma altyapılarının sektörlerarası çok ortaklı araştırma işbirliklerine de olanak tanıyacak şekilde, ülke öncelikleri doğrultusunda etkin, verimli ve sürdürülebilir şekilde kullanılmasının sağlanması TÜBİTAK, diğer destek veren kurumlar Eylem: ARBİS ve TARABİS in etkinleştirilmesi Kamu ArGe esteği Veren kuruluşlar, Üniversiteler Gelişme: 16 Mayıs 2012 tarihinde ARBİS e ön kayıt yaptırmış kullanıcı ve onaylı kullanıcı sayıları sırası ile ve iken bu sayılar 19 Kasım 2012 tarihi itibari ile ve e yükselmiştir yılı sonunda bu rakamların, ön kayıtlı kullanıcılar için , onaylı kullanıcılar için dolayında olacağı tahmin edilmektedir. ARBİS kullanıcılarının ARBİS teki bilgilerini güncellemelerini teşvik amacıyla; Tüm proje destek programlarına başvurularda hem yürütücünün hem de araştırmacıların ARBİS e kayıtlı olması zorunluluğu getirilmiştir. Proje değerlendirme panellerine davet edilecek panelistlerin seçilmesinde ARBİS e kaydı olmasına dikkat edilmekte ve kaydı olmayan bir araştırmacı panelist olarak davet edilmeden önce ARBİS kaydını yapması istenmektedir. Proje değerlendirme panellerinde ve tanıtım toplantılarında ARBİS e kayıt olunması konusunun hatırlatılmasına devam edilmektedir. Ayrıca araştırmacılara ARBİS e kayıt yaptırılması konusunda periyodik olarak eposta gönderilmektedir. ARBİS e ilişkin bazı güncel istatistikler Tablo 86 da verilmiştir. Tablo 86. TÜBİTAK ARBİS Temel İstatistikleri (Onaylı Kayıtlar)* Araştırmacı Sayıları (Yurtiçi/Yurtdışı) ArGe Kuruluşu Sayıları(Yurtiçi/Yurtdışı) Üniversite Kamu Sivil Toplum Kuruluşu 1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji(ler) altında 2012 yılına yönelik uygun bir eylem bulunmamaktadır: Y Üniversitelerde sanayi ihtiyaçlarını ve yerel özellikleri de dikkate alan tematik olarak yapılanmış araştırma merkezlerinin yaygınlaştırılması 215

221 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Ticari (Özel) Ticari (KİT) iğer TOPLAM Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Tamamlandı Ediyor () (T) *19 Kasım 2012 itibarıyla TARABİS in kurgulanma amacı Ulusal Araştırma Alt Yapısının kayıt altına alınması ve böylece kaynakların daha etkin ve verimli kullanılmasını sağlamaktadır yılından itibaren TÜBİTAK AREB e yapılan elektronik proje başvurularında, kurumlarda bulunup proje kapsamında kullanılacak olan ve ayrıca proje kapsamında talep edilen makine/teçhizat bilgileri elektronik ortamda Maliye Bakanlığının taşınırlar için belirlemiş olduğu kodlama sistemi kullanılarak alınmaktadır. Sisteme yapılan girişlerin artmasının temel olarak, proje başvurularında makineteçhizataltyapı bilgilerin TARABİS e girilmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bununla birlikte Araştırma estek Grupları desteklenmesine karar verilen projelerin bütçelerinin belirlenmesi aşamasında kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlamak amacıyla; alınacak alet/teçhizatlara karar verirken, TARABİS teki bilgilerden faydalanmaktadır. Bunun dışında TARABİS e verinin direk olarak Kamu Harcama ve Muhasebe Bilişim Sistemi (KBS) kapsamında Taşınır Mallar Yönetimi Sisteminden çekilmesinin fizibilite çalışması yapılmaktadır. Bu konuda KBS ye erişim için izin beklenmektedir. Eylem: Ulusal yenilik sistemi içinde yer alan tüm araştırma kuruluşlarının, araştırma altyapılarının ve araştırmacıların birbirine teknolojinin izin verdiği en yüksek hızlarda bağlanmasını sağlayacak ve ticari internet ağlarında olmayan yeni servislerin sunulduğu fiber optik tabanlı bir ağ altyapısının kurulması TÜBİTAK ULAKBİM UHB, TC Genel Müdürlüğü, Ulaştırma Bakanlığına Bağlı İlgili iğer Genel Müdürlükler, Kalkınma Bakanlığı, Belediyeler Gelişme: Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Anadolu Üniversitesi ve Osmangazi Üniversitesi ile mutabakata varılarak, Eskişehir de kurulacak fiber optik altyapı güzergâhı netleştirilmiş, kazı izninin alınmasına müteakip ihaleye çıkılmıştır. İstanbul da Medeniyet Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi Göztepe Yerleşkelerinin ULAKNET2 altyapısına bağlanması için güzergâh belirleme çalışmaları tamamlanmış, ihale sürecine girilmiştir. Eylem: "Türkiye Ulaştırma Araştırma Merkezi"nin oluşturulmasına yönelik olarak yapılabilirlik etüdü çalışmasının yapılması Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 216 Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığına bağlı ilgili ve ilişkili kuruluşlar, Türkiye 'de faaliyet gösteren akademik ve diğer teknik araştırma merkezleri, Belirlenecek uluslararası ulaştırma araştırma enstitüleri, Belirlenecek teknik üniversiteler, TÜBİTAK, YÖK, Kuruluş ve işleyiş prosedürlerine ilişkin olarak hukuk alanından belirlenecek yetkililer, Finansman desteği ve ayni destek sağlayabilecek kamu/özel kurum/kuruluşlar

222 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Sorumlu Kurum/Kuruluş Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Tamamlandı Ediyor () (T) Gelişme: 25 Mayıs 2012 tarihinde sektörden 500 temsilcinin katılımıyla Akıllı Ulaşım Sistemleri Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Ekim ayı sonu itibarıyla Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, ERTICO ortaklığına kabul edilmiştir. Viyana da Ekim ayında düzenlenen ünya Akıllı Ulaşım Sistemleri konferansına aktif katılım sağlanarak ülkemizdeki uygulamalar aktarılmıştır. Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi ( ) taslak çalışmalarına başlatılmıştır. Eylem: Salgınların erken tanı, tiplendirme ve kaynak araştırmasına yönelik mevcut alt yapının insan gücü ve teknik kapasite anlamında güçlendirilmesi, risk değerlendirme çalışmalarının sürdürülebilmesi ve buna göre kontrol önlemlerinin alınması için bilimsel veri oluşturulması Sağlık Bakanlığı (Türkiye Halk Sağlığı Kurumu) Sağlık Bakanlığı, GTHB, TÜBİTAK, Kalkınma Bakanlığı, YÖK, ÇŞB, TÜİK Gelişme: THSK BHKP Kurum Başkan Yardımcılığı yapısında kurulan Erken Uyarı Cevap ve Saha Epidemiyolojisi (EUCS) aire Başkanlığı merkezi düzeyde çalışmalarına başlamıştır. Günlük olarak olay bazlı sürveyans ve risk değerlendirmesi yapılmaktadır. EUCS ile ilişkili kurum/kuruluşlarda belirlenmiş odak noktalarıyla aylık toplantılar yapılmaya devam edilmiştir. IPA kaynaklı Bulaşıcı hastalıkları Sürveyansı ve Kontrolü Projesi kapsamında çalışmalara devam edilmiştir. Saha Epidemiyolojisi Eğitim Programı (FETP) sürdürülmektedir. Temel Epidemiyoloji Eğitimleri gerçekleştirilmiştir. Risk Yönetimi Eğitimi gerçekleştirilmiştir. İllerde EUCS kurulmasına yönelik eğitim toplantısı yapılmıştır. EUCS ye destek verecek laboratuvar kapasitesinin arttırılmasına yönelik Laboratuvar Kalite Yönetimi Eğitici Eğitimi ve Tüberküloz, Moleküler Mikrobiyoloji, Antibiyotik irenç konularında Spesifik Laboratuvar Eğitimleri gerçekleştirilmiştir. Eylem: Yükseköğretim araştırma merkezlerinin performanslarının ölçülmesi için model geliştirilmesi Kalkınma Bakanlığı TÜBİTAK BSTB 2012 Gelişme: 2011 yılında gerçekleştirilen Araştırma Altyapıları Çalıştayı ndan sonra başlanan çalışmalar neticesinde araştırma altyapılarının daha etkin ve verimli şekilde kullanılması amacıyla kanun tasarısı taslağı hazırlanmış ve taslak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına görüş için gönderilmiştir. Bu kapsamda TÜBİTAK bünyesinde bir izleme değerlendirme birimi oluşturulmuş olup performans ölçümü kriterleri için Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK tarafından ortak çalışmalar yürütülmektedir. Araştırma Altyapılarının etkinliği ve sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik idari ve hukuki düzenlemelerin tamamlanmasıyla Araştırma Altyapısı Yol Haritası çalışmalarına başlanacaktır. 217

223 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Strateji Y5.1.2 Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Tamamlandı Ediyor () (T) İlgili tüm aktörlerin katılımı ile ülke öncelikleri doğrultusunda araştırma altyapılarına yönelik olarak bir yol haritası aracılığıyla altyapıların performans yönetimine dayalı izlenmesi ve altyapı mükerrerliğinin önlenmesi Eylem: Araştırma Altyapıları (Merkezleri) Yol Haritasının hazırlanması ve araştırma altyapılarının etkin kullanımının ve sürdürülebilirliğinin sağlanması Kalkınma Bakanlığı Kamu Kuruluşları, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları, STK lar Gelişme: 2011 yılında gerçekleştirilen Araştırma Altyapıları Çalıştayından sonra başlanan çalışmalar neticesinde araştırma altyapılarının daha etkin ve verimli şekilde kullanılması amacıyla Kanun Tasarısı Taslağı hazırlanmış ve taslak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına görüş için gönderilmiştir. Taslak gelen görüşlere göre düzeltilmiştir. Yasal ve idari düzenlemeler kapsamında TÜBİTAK bünyesinde bir izleme değerlendirme birimi oluşturulmuş ve performans ölçümü kriterleri Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK tarafından ortak yürütülen çalışmalar kapsamında tamamlanmıştır. Ayrıca pilot çalışma kapsamında seçilen 5 merkez ile ilgili performans değerlendirme çalışmasına başlanmıştır. Bu pilot çalışma neticesinde performans siteminin uygulanabilirliği de denenmiş olacaktır. Araştırma Altyapılarının etkinliği ve sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik idari ve hukuki düzenlemelerin tamamlanması için çalışmalar devam etmektedir. Eylem: Savunma ve Uzay konusunda teknoloji sahiplik düzeyinin takibi için bilgi sistemi (SARGES) kurulması Milli Savunma Bakanlığı (ArGe ve Teknoloji airesi Başkanlığı) SSM, TSK (Fabrikalar, Hava İkmal Bakım Merkezleri, Tersaneler), Savunma Sanayi Kuruluşları, TÜBİTAK SAGE, Araştırma Kurumları, Üniversiteler Gelişme: SSM, STM, TÜBİTAK BİLGEM, HAVELSAN A.Ş., Milsoft Bilişim A.Ş., Altay Yazılım A.Ş., GATE Elektronik A.Ş. ile koordineli olarak hazırlanan Taslak Proje İstekleri Tanımlama okümanı ve Müşteri Kurum İhtiyaç Analiz okümanı TÜBİTAK a gönderilmiştir. TÜBİTAK ın 30 Ekim 2012 tarihli yazısı ile, proje önerisinin, 1007 programı kapsamı ile uyumlu hale getirilmesi için öncelikle teknoloji sınıflandırma (taksanomi) çalışmalarını içerecek Yapılabilirlik Etüdü Projesi olarak gerçekleştirilmesinin uygun olacağı bildirilmiştir. TÜBİTAK ve MSB yetkilileri Yapılabilirlik Etüdü çalışması için hazırlık çalışmalarını birlikte yürütmektedirler Strateji Y5.1.3 AB katılım öncesi mali yardım programlarından araştırma altyapılarına finansman ayrılması Eylem: AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) nın ilgili bileşenlerinin, coğrafi kriter gözetmeksizin Türkiye nin tüm bölgelerindeki ArGe, yenilik, teknoloji ve bilgi toplumu altyapılarını destekleyebilecek şekilde yeniden düzenlenmesi Kalkınma BakanlığıAvrupa Birliği Bakanlığı TÜBİTAK, BSTB, ÇSGB sürekli Gelişme: ArGe altyapısının geliştirilmesine yönelik tedbir içeren ve IPA nın III. bileşeni çerçevesinde uygulanmakta olan Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (OP) dönemine yönelik revize edilmiş olup revize OP Kalkınma Bakanlığı nın 15 Mayıs 2012 tarih ve 2522 sayılı yazısı ile Avrupa Komisyonu na sunulmuştur. Revizyon sürecinde mevcut dönemde geçerli olan coğrafi konsantrasyon (fonların kişi başına GSYİH si Türkiye ortalamasının %75 inden düşük bölgelere tahsis edilmesi) kuralının kaldırılması ve ilgili ArGe tedbirinin tüm bölgelerde uygulanmasına yönelik talep Avrupa Komisyonu na iletilmiş ve konu Komisyon ile müzakere edilmiştir. 218

224 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Tamamlandı Ediyor () (T) Yapılan görüşme ve yürütülen temasların neticesinde Avrupa Komisyonu, coğrafi konsantrasyon kısıtının esnetilmesi ile ilgili Türkiye pozisyonunu prensipte kabul etmiş bulunmaktadır. Bununla birlikte, MIP benzeri temel belgelerde yapılması gereken değişikliklerin 2013 dönemine yetiştirilmesi mümkün olmadığı için, bu değişikliğin 2014 te uygulanmaya başlanacak olan yeni IPA döneminde yapılması için Komisyon nezdinde gerekli girişimde bulunulmuştur. Strateji Y5.1.5 Ülke önceliklerimiz ve bilimsel kapasite eşgüdümümüz doğrultusunda stratejik olarak seçimi yapılcak uluslar arası alt yapı projelerine (ESFRI yol haritası vb) katılım konusunda mekanizmaların iyileştirilmesi Eylem: Uluslararası altyapı projelerine katılım konusunda eşgüdüm faaliyetlerinin yürütülmesi Kalkınma Bakanlığı AB Bakanlığı, TÜBİTAK Gelişme: Araştırma altyapılarına yönelik AB deki gelişmeler takip edilmektedir. Bu çerçevede; 29 Haziran 2012 tarihinde Brüksel de düzenlenen European Research Infrastructure Consortium (ERIC) komitesinin sekizinci toplantısına katılım sağlanmıştır. AB 7. ÇP ve ERIC çalışmaları kapsamında eşgüdüm faaliyetleri devam etmiş ve projelere katılmak isteyen kurum ve kuruluşlar için destek ve niyet mektupları hazırlanmıştır. Horizon 2020 için hazırlık çalışmalarına diğer kurumlarla birlikte devam edilmektedir. The Role of ICT Research Infrastructures in Horizon 2020 toplantısına katılım sağlanmıştır. 219

225 Y5 Bölüm 2: Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Bu bölümde, Araştırma Altyapılarına yönelik olarak Kalkınma Bakanlığı ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın yürüttüğü gelişmeler ve diğer düzenlemeler hakkında bilgi verilmektedir. A. Kalkınma Bakanlığı Araştırma Altyapısı estekleri Araştırma altyapısı destekleri kapsamında ülkesel ve bölgesel önceliklerle uyumlu, kamu ve özel sektörün ihtiyaç duyduğu alanlarda araştırmacılara birlikte çalışma ortamı oluşturmak üzere yönetim ve işletme modeli oluşturulmuş, diğer araştırma kurumları ile üniversitelerin kullanımına açık, sürdürülebilir araştırma merkezlerinin kurulması amaçlanmaktadır. Araştırma altyapısı destekleri iki ana grup altında verilmektedir. Tematik İleri Araştırma Merkezleri Bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek merkezler desteklenmektedir. Bu merkezler aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Üniversitelerdeki bilimsel ve teknolojik birikimin ülkemizin ekonomik ve sosyal gelişimine katkısını artırmak amacıyla 2005 yılından itibaren vakıf üniversitelerinin uygun görülen araştırma altyapısı ve araştırmacı insan gücü yetiştirme projeleri Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenmeye başlanmıştır Yılı Yatırım Programı nda üniversitelere ait 42 ve diğer kamu kurumlarına ait 39 olmak üzere toplam 81 tematik ileri araştırma merkezi projesi bulunmaktadır. Tablo 87 de yılları arasında Yatırım Programları kapsamında desteklenen tematik ileri araştırma merkezleri listelenmektedir. Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri Kurum Proje Adı Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* KAMU KURUMLARI Gıda Tarım ve Hayv. Bk. Tarla Bitkileri Altyapı Geliştirme Projesi Gıda Tarım ve Hayv. Bk. Lalahan Biyoteknoloji Merkezi Gıda Tarım ve Hayv. Bk. MeyveAsma Baz Materyalleri ArGe Merkezi Gıda Tarım ve Hayv. Bk. Milli Botanik Bahçesi MKEK Gn. Md. Pilot Ölçekli uyarsız Patlayıcı Altyapısı Sağlık Bk. Pankreas Adacık Hücre İzolasyonu Merkezi Sağlık Bk. Bağcılar eneysel Araştırma ve Beceri Geliştirme Merkezi TÜBİTAK SAGE Piroteknik Ateşleyici Kapsül Gel.Alt TÜBİTAK MAM eniz Araştırmaları Mükemmeliyet Merkezi TÜBİTAK MAM Hibrid Araç Teknolojileri Mükemmelliyet Merkezi TÜBİTAK UZAY Uzay Güvenilirlik Altyapı TÜBİTAK SAGE elici ve elme Etkinliği Geliştirme Altyapısı TÜBİTAK MAM Yüksek Teknoloji Uygulamaları için Lidar Geliştirilmesi TÜBİTAK MAMOrganik ElekronikOLE Teknoloji Altyapısı TÜBİTAK MAM EE Araç Laboratuvarı

226 Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri evam I Kurum Proje Adı Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* TÜBİTAK BİLGEM ULSICMOS Tümdevre Altyapısı TÜBİTAK BİLGEM Katot ve Mikrodalga Vakum Tüp Altyapısı TÜBİTAK BİLGEM Kuantum Kriptoloji Araştırma Merkezi TÜBİTAK BİLGEM Anten Test Araştırma Merkezi TÜBİTAK MAM GMBEBiyogüvenlik Seviye 3 Laboratuvarı TÜBİTAK MAMGE Ulusal Gıda Yenilik Merkezi TÜBİTAK MAM YBE Ulusal 1 MV Hızlandırılmış Kütle Spektroskopisi Laboratuvarı TÜBİTAK UME Çevresel Testler Merkezi TÜBİTAK BİLGEM Yazılım Test ve Kalite eğerlendirme Merkezi TÜBİTAK BİLGEM Çoklu Ortam Güvenlik Sistemleri Altyapısı TÜBİTAK SAGEArayıcı Başlık Test Merkezi TÜBİTAK UZAYHALL Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı TÜBİTAK MAM EEElektrik Enerjisi epolama Teknolojileri ArGe Merkezi TÜBİTAK MAMGE Gıda Güvenliğinde Erken Teşhis Projesi TÜBİTAK BİLGEM Konuşma ve il Teknolojileri Araştırma Merkezi TÜBİTAK BİLGEM İleri Genom ve Biyoenformatik Araştırma Merkezi TÜBİTAK MAMEE Gaz Teknolojileri ArGe Merkezi TÜBİTAK SAGE Ankara Sesaltı Rüzgar Tüneli Altyapısı İyileştirme TÜBİTAK SAGE İç Balistik Tasarım Altyapısı TÜBİTAK Fotovoltaik Performans Test Merkezinin Kurulması TÜBİTAK Türbin Modülü Tasarım oğrulama Altyapısı TÜBİTAK Patlayıcı Karşı Tedbirleri Test ve Araştırma Merkezi (MEKTAM) TÜBİTAK Enerjik Malzemeler Tahribatsız Test Merkezi TÜBİTAK Ulusal Enerjetik Malzemeler Karakterizasyon Merkezi Altyapı Projesi Türkiye Atom Enj.Kur.Bşk. Hızlandırıcı Üniversiteler Abant İzzet Baysal Üni. Nükleer Rad. et. Araş. Merk Abant İzzet Baysal Üni. Yenilikçi Gıda Teknolojileri Geliştirme Merkezi Adnan Menderes Üni. Tarımsal Biyoteknoloji ve Gıda Güvenliği ArGe Merkezi Afyon Kocatepe Üni. Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Geliştirme Merkezi Akdeniz Üni. Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi Akdeniz Üni. Endüstriyel ve Medikal Uygulamalar Mikrodalga Araştırma Merkezi (EMUMAM) Akdeniz Üni. Organ Nakli ArGe Merkezi Anadolu Üni. Havacılık Araştırma Merkezi

227 Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri evam II Proje Adı Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* Anadolu Üni. Raylı Sistemler Araştırma Merkezi Anadolu Üni. Seramik Araştırma Merkezi Ankara Üni. Biyoteknoloji Enstitüsü Ankara Üni. Hızlandırıcı Merkezi ve Test Laboratuvarı Ankara Üni. Bitkisel Gen Kaynakları Merkezi Ankara Üni. Süperiletkenlik Araştırma Merkez Laboratuvarı Ankara Üni. Viral Zoonozlar Tanı ve İleri Araştırma Laboratuvarı Ankara Üni. Radyasyon Uygulamaları ve Teknolojileri Geliştirme Merkezi Atatürk Üni. oğu Anadolu Gözlemevi Boğaziçi Üni. Kandilli eprem Araştırmaları Merkezi Boğaziçi Üni. Yaşambilim Araştırma Merkezi Boğaziçi Üni. Teleiletişim ve Enformatik Alan (TAM) Araştırmacı ve Akademisyen Yetiştirme Merkezi Boğaziçi Üni. Hidrokarbonlardan Katalitik Hidrojen Üretim Teknolojileri Laboratuvarı Boğaziçi Üni. (Ml) İleri Teknoloji ArGe Merkezi Boğaziçi Üni. (Kandilli) epreme Hazırlık Eğitim ve Öğretimi Merkezi Boğaziçi Üni. (Kandilli) eprem Öncesi ve Sonrası Afet Yönetimi Boğaziçi Üni. (Kandilli) eprem İzleme Merkezi Boğaziçi Üni. (Kandilli) İstanbul eprem Erken UyarıAcil Amaçlı ArGe Merkezi Çanakkale Onsekiz Mart Üni. Gözlemevi Büyük Teleskop Projesi Çukurova Üni. Tarımsal Biyoteknoloji Araştırma Altyapısı okuz Eylül Üni. İleri Biyomedikal ArGe Merkezi okuz Eylül Üni. Elektronik Malzemeler Üretim ve Uygulamalar Merkezi okuz Eylül Üni. eniz Bilimleri Araştırma Merkezi ve Gemisi umlupınar Üni. Araştırma ve Tasarım Merkezi Ege Üni. Tekstil ve eri Araştırma Merkezi Ege Üni. Enerji Enstitüsü Ege Üni. Farmasötik Bilimler Araştırma Merkezi Ege Üni. Biyobenzer Ürünler Araştırma Merkezi Ege Üni. Enerji Verimli. Organik Optoelektronik ve Fotovoltaik Teknoloji Araştırma Merkezi Erciyes Üni. Radyo Astronomi Gözlemevi Erciyes Üni. Mekatronik Mühendisliği Bölümü Endüstriyel Teknolojiler Araştırma, Uygulama ve Eğitim Merkezi Gazi Üni. İleri Teknolojiler ArGe Merkezi Gazi Üni. Nanotıp Araştırma Merkezi

228 Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri evam III Proje Adı Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* Gazi Üni. Fotonik Araştırma Merkezi Gazi Üni. İmmünobiyoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi Gazi Üni. İleri Araştırma ve Eğitim Programları Gazi Üni. Linyit ArGe Çalışmaları Laboratuvarı Gazi Üni. Plazma Teknolojileri İleri Araştırma Merkezi Gaziantep Üni. Gıda Ürünleri Araştırma Geliştirme Merkezi Gebze Yüksek Teknoloji Ens. Nanoteknoloji Araştırma Merkezi GYTE NanoMagnetizm Araştırma Merkezi Hacettepe Üni. Pediatrik Kök Hücre ArGe ve Hücresel Tedavi Merkezi Hacettepe Üni. Girişimsel Radyolojik Görüntüleme Teknolojileri Geliştirme Merkezi Hacettepe Üni. oğa Koruma ve Biyoçeşitlilik ArGe Merkezi Hacettepe Üni. Hacettepe ArGe Merkezi Hacettepe Üni. Transgenik Hayvan Araştırmaları Laboratuvarı Hacettepe Üni. Kimyasal Sensörler Araştırma Merkezi Harran Üni. GAP Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği ArGe Merkezi Harran Üni. Biyoteknoloji Araştırma Merkezi Harran Üni. Yumuşak ve Sert Çekirdekli Meyveler ArGe ve Uygulama Merkezi Harran Üni. Tam Otomatik Sera Kompleksi ArGe ve Uygulama Merkezi Harran Üni. Yüksek Başarımlı Bilgi İşlem Araştırma Merkezi İTÜ Uydu Yer Terminali Projesi İTÜ Otomotiv Teknolojileri ArGe Merkezi (OTAM) İTÜ Rotorlu Araçlar ArGe Merkezi (ROTAM) İTÜ Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi İTÜ Nanobilim ve Nanoteknoloji İleri Araştırmalar Merkezi İTÜ Yüksek Teknoloji Seramikler ve Kompozitler Araştırma Merkezi İTÜ Mekatronik Eğitim ve Araştırma Merkezi İTÜ RF/Karışık İşaret Araştırma Merkezi İTÜ İleri Araştırma ve Eğitim Programları İTÜ Bilim Parkı İTÜ Maden Yatakları Araştırma Merkezi İTÜ Ulusal Membran Teknolojileri Merkezi İstanbul Üni. İleri Litografik Yöntemler Laboratuvarı İstanbul Üni. Gıda Antioksidanları Araştırma Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. İzmir Çevresi Çevre Referans ArGe Merkezi

229 Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri evam IV Proje Adı Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Yüksek Teknoloji ArGe ve Eğitim Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Kompozit Malzemeler Araştırmalar Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Kütle Spektrometre Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Uygulamalı Kuantum Araştırma Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Jeotermal Enerji ArGe ve Test Eğitim Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Biyoteknoloji ve Biyomühendislik Araştırmaları Merkezi (BİYOMAM) K.Maraş Sütcü İmam Üni. Araştırma Sera Altyapısı Kocaeli Üni. Medikal Elektrooptik Sistemler Araştırma Merkezi Kocaeli Üni. (Ml) İleri isiplinler Arası Araştırmalar Laboratuvarı (İEAL) Marmara Üni. İleri Üretim ve Yönetim Teknolojileri Merkezi Marmara Üni. Mekatronik Sistemler İmalat Otomasyonu Altyapı Marmara Üni. Genetik ve Metabolik Hastalıklar Araştırma ve Uygulama Merkezi Mimar Sinan Üni. Sinema Kültür Mirası ArGe Altyapısı Mustafa Kemal Üni. eneysel Araştırmalar Merkezi OTÜ Endüstriyel MikroElektroMekanik Sist. ArGe Merk. (MEMS) OTÜ Güneş Enerjisi Araştırma Merkezi (GÜNAM) OTÜ Rüzgar Enerjisi Teknolojileri ArGe Merkezi OTÜ BİLTİREndüstriyel Tasarım ve İmalat Merkezi OTÜ Otomotiv Hasarsız Çarpışma Test Merkezi OTÜ Modelleme ve Simülasyon Merkezi OTÜ Biyomalzeme ve oku Mühendisliği Araştırma Merkezi OTÜ Kriptoloji Laboratuvarı OTÜ Sensör Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi OTÜ (Ml) Moleküler BiyolojiBiyoteknoloji ArGe Merkezi Pamukkale Üni. (Ml) Teknoloji Geliştirme Merkezi Sakarya Üni. Elektromanyetik Araştırma Merkezi Selçuk Üni. oğal Ürünler Araştırma ve Uygulama Merkezi Selçuk Üni. İmalat Sistemleri Otomasyon ve Bilgisayar estekli Tasarım/Üretim/Araştırma ve Uygulama Altyapısı Selçuk Üni. İleri Tarım Teknolojileri Altyapısı Selçuk Üni. İleri Teknoloji ArGe Merkezi Süleyman emirel Üni. Hayvancılık ArGe Merkezi Süleyman emirel Üni. Biyolojik Savaş Etmenleri Araştırma ve Üretim Merkezi Uludağ Üni. Uludağ Yenilik Merkezi Uludağ Üni. Mekatronik Sistemler ve Otomasyon Teknolojileri Geliştirme

230 Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri evam V Başlama ve Bitiş Yılları Proje Adı Kurum Toplam Maliyet* Yıldız Teknik Üni. Biyomedikal Malzemeler ve Yapay okular Araştırma Merkezi Yıldız Teknik Üni. Bitkisel Orjinli Pestisitler Araştırma ve Uygulama Merkezi Vakıf Üniversiteleri Atılım Üni. Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merkezi Atılım Üni. Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merkezi II. Faz Bilkent Üni. Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (UNAM) Bilkent Üni. Tanısal ve Girişimsel Manyetik Rezonans Görüntüleme Merkezi Bilkent Üni. Hareket Algılayıcı Teknolojileri Uzmanlık Merkezi Fatih Üni. BiyoNanoTeknoloji Araştırma Laboratuvarı İstanbul Medipol Üni. Rejeneratif ve Restoratif Tıp Araştırmaları Merkezi Koç Üni. Yüzey Teknolojileri Araştırma Merkezi Sabancı Üni. NanoMikro isiplinlerarası İleri Araştırma Merkezi (SUNUM) TOBB Ekonomi ve Tek. Üni. Su Türbini Tasarımı ve Testleri Merkezi Altyapısı * 2012 yılı sabit fiyatlarıyla, Bin TL 2012 Yılı Yatırım Programı nda üniversitelere ait ve diğer kamu kurumlarına ait tematik ileri araştırma merkezi projesi listesi Tablo 88 de yer almaktadır. Tablo Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri Kurum Proje Adı Başlama Tarihi Öngörülen Bitiş Tarihi Toplam Maliyet (Bin TL) 2012 Yılı Ödeneği (Bin TL) Abant İzzet Baysal Üniversitesi Yenilikçi Gıda Teknolojileri Geliştirme Merkezi Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji ve Gıda Güvenliği ArGe Merkezi Akdeniz Üniversitesi Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi Akdeniz Üniversitesi Organ Nakli ArGe Merkezi Anadolu Üniversitesi Havacılık Araştırma Merkezi Anadolu Üniversitesi Raylı Sistemler Araştırma Merkezi Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı Merkezi ve Test Laboratuvarı Ankara Üniversitesi Viral Zoonozlar Tanı ve İleri Araştırma Laboratuvarı Ankara Üniversitesi Süperiletkenlik Araştırma Merkez Laboratuvarı Ankara Üniversitesi Viral Zoonozlar Tanı ve İleri Araştırma Laboratuvarı Ankara Üniversitesi Yer Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi

231 Tablo Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri evam I Kurum Proje Adı Başlama Tarihi Öngörülen Bitiş Tarihi Toplam Maliyet (Bin TL) 2012 Yılı Ödeneği (Bin TL) Atatürk Üniversitesi oğu Anadolu Gözlemevi Boğaziçi Üniversitesi Teleiletişim ve Enformatik Alan (TAM) Araştırmacı ve Akademisyen Yetiştirme Merkezi Boğaziçi Üniversitesi Yaşambilim Araştırma Merkezi okuz Eylül Üniversitesi İleri Biyomedikal ArGe Merkezi Ege Üniversitesi Farmasötik Bilimler Araştırma Merkezi Ege Üniversitesi Biyobenzer Ürünler Araştırma Merkezi Ege Üniversitesi Enerji Verimli Organik Optoelektronik ve Fotovoltaik Teknoloji Araştırma Merkezi Gazi Üniversitesi İmmünobiyoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi Gazi Üniversitesi Fotonik Araştırma Merkezi Gaziantep Üniversitesi Gıda Ürünleri Araştırma Geliştirme Merkezi GYTE NanoMagnetizm Araştırma Merkezi Hacettepe Üniversitesi oğa Koruma ve Biyoçeşitlilik ArGe Merkezi Hacettepe Üniversitesi Kimyasal Sensörler Araştırma Merkezi Harran Üniversitesi Yüksek Başarımlı Bilgi İşlem Araştırma Merkezi Harran Üniversitesi GAP Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği ArGe Merkezi İTÜ Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi İTÜ Nanobilim ve Nanoteknoloji İleri Araştırmalar Merkezi İTÜ Mineroloji Maden Yatakları Araştırma Merkezi İTÜ RF/Karışık İşaret Araştırma Merkezi İTÜ Coğrafi Bilgi Teknolojileri Merkezi İTÜ Araç Teknolojileri ArGe Merkezi İstanbul Üniversitesi İleri Litografik Yöntemler Laboratuvarı İstanbul Üniversitesi Gıda Antioksidanları Araştırma Merkezi İstanbul Üniversitesi Hulusi Behçet Araştırma Merkezi Kocaeli Üniversitesi Medikal Elektrooptik Sistemler Araştırma Merkezi Marmara Üniversitesi Genetik ve Metabolik Hastalıklar Araştırma ve Uygulama Merkezi OTÜ Rüzgar Enerjisi Teknolojileri ArGe Merkezi OTÜ Biyomalzeme ve oku Mühendisliği Araştırma Merkezi OTÜ eniz Ekosistem ve İklim Araştırma Merkezi

232 Tablo Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri evam II Kurum Proje Adı Başlama Tarihi Öngörülen Bitiş Tarihi Toplam Maliyet (Bin TL) 2012 Yılı Ödeneği (Bin TL) Sakarya Üniversitesi Elektromanyetik Araştırma Merkezi Selçuk Üniversitesi oğal Ürünler Araştırma ve Uygulama Merkezi Kamu Kurumları Afet ve Acil urum Yönetimi Başkanlığı eprem Veri Merkezi Gıda, Tarım ve Hayv. Bk. Tarla Bitkileri Altyapı Geliştirme Projesi Gıda, Tarım ve Hayv. Bk. MeyveAsma Baz Materyalleri ArGe Merkezi Gıda, Tarım ve Hayv. Bk. Milli Botanik Bahçesi Mkek Gn.Md. Pilot Ölçekli uyarsız Patlayıcı Altyapısı Sağlık Bakanlığı Pankreas Adacık Hücre İzolasyonu Merkezi Sağlık Bakanlığı Bağcılar eneysel Araştırma ve Beceri Geliştirme Merkezi TÜBİTAK MAM eniz Araştırmaları Mükemmeliyet Merkezi TÜBİTAK SAGE elici ve elme Etkinliği Geliştirme Altyapısı TÜBİTAK MAM Organik ElektronikOLE Teknoloji Altyapısı TÜBİTAK MAM EE Araç Laboratuvarı TÜBİTAK BİLGEM ULSICMOS Tümdevre Altyapısı TÜBİTAK BİLGEM Katot ve Mikrodalga Vakum Tüp Altyapısı TÜBİTAK BİLGEM Kuantum Kriptoloji Araştırma Merkezi TÜBİTAK BİLGEM Anten Test Araştırma Merkezi TÜBİTAK MAM YBE Ulusal 1 MV Hızlandırılmış Kütle Spektroskopisi Laboratuvarı TÜBİTAK UME Çevresel Testler Merkezi TÜBİTAK BİLGEM Yazılım Test ve Kalite eğerlendirme Merkezi TÜBİTAK BİLGEM Çoklu Ortam Güvenlik Sistemleri Altyapısı TÜBİTAK SAGE Arayıcı Başlık Test Merkezi TÜBİTAK UZAY HALL Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı TÜBİTAK MAM EE Elektrik Enerjisi epolama Teknolojileri ArGe Merkezi TÜBİTAK MAM GE Gıda Güvenliğinde Erken Teşhis Projesi

233 Tablo Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri evam III Toplam Maliyet (Bin TL) 2012 Yılı Ödeneği (Bin TL) Proje Adı Başlama Tarihi Öngörülen Bitiş Tarihi TÜBİTAK BİLGEM Konuşma ve il Teknolojileri Araştırma Merkezi TÜBİTAK BİLGEM İleri Genom ve Biyoenformatik Araştırma Merkezi TÜBİTAK MAM EE Gaz Teknolojileri ArGe Merkezi TÜBİTAK SAGE Ankara Sesaltı Rüzgar Tüneli Altyapısı İyileştirme TÜBİTAK MAM Hibrid Araç Teknolojileri Mükemmelliyet Merkezi TÜBİTAK MAM GE Ulusal Gıda Yenilik Merkezi TÜBİTAK SAGE İç Balistik Tasarım Altyapısı TÜBİTAK BİLGEM Kablosuz İletişim Teknolojileri Laboratuarı TÜBİTAK BİLGEMPatlayıcıya Karşı Tedbir Test ve Araştırma Merkezi TÜBİTAK UME Fotovoltaik Test ve Araştırma Merkezi TÜBİTAK SAGE Enerjik Malzemeler Tahribatsız Test Merkezi TÜBİTAK SAGE Türbin Modülü Tasarımı Altyapısı TÜBİTAK MAM Enerjetik Malzemeler Karakterizasyon Altyapısı TÜBİTAK BUTAL Eser Bileşen Laboratuarı TÜBİTAK Türk Ulusal ebilim ealtyapısı (Truba) Türkiye Atom Enj.Kur.Bşk. Hızlandırıcı Kurum Merkezi Araştırma Laboratuvarları Araştırma altyapısı eksik olan üniversite ve araştırma kurumlarında ileri düzeyde araştırma projelerinin yürütülmesini sağlayacak merkezler oluşturulmaktadır. Merkezi Araştırma Laboratuvarları nın temel amaçları arasında yeni kurulan ve gelişmekte olan üniversitelere daha fazla sayıda nitelikli eleman çekebilmek, araştırma kültürünü yaygınlaştırmak ve üniversiteözel sektör işbirliği anlamında somut projelerin geliştirilebileceği platformlar oluşturmak yer almaktadır. Bu merkezlerde kişilerin veya bölümlerin kontrolü altında olmayan, yönetim modeli şeffaf ve bütün araştırmacıların kullanımına açık nitelikli araştırma altyapıları oluşturulmaktadır. Böylelikle üniversitelerde görev yapan araştırmacılar TÜBİTAK, BSTB gibi diğer kamu kurumlarının proje desteklerinden ve uluslararası fonlardan daha fazla yararlanabilecektir. Bu kapsamda, 2012 yılında 4, 2011 yılında 8, 2010 yılında 54, 2009 yılında 10 ve daha önceki yıllarda 5 olmak üzere toplam 81 Merkezi Araştırma Laboratuvarı projesi yatırım programına alınmıştır. Merkezi Araştırma Laboratuvarları proje bilgileri Tablo 89 da verilmektedir. 228

234 Tablo 89. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* (Bin TL) Abant İzzet Baysal Üni Adıyaman Üni Afyon Kocatepe Üni Ağrı İbrahim Çeçen Üni Ahi Evran Üni Aksaray Üni Amasya Üni Ardahan Üni Artvin Çoruh Üni Atatürk Üni Balıkesir Üni Bartın Üni Batman Üni Bayburt Üni Bilecik Üni Bingöl Üni Bitlis Eren Üni Boğaziçi Üni Bozok Üni Celal Bayar Üni Cumhuriyet Üni Çanakkale Onsekiz Mart Üni Çankırı Karatekin Üni icle Üni umlupınar Üni üzce Üni Ege Üni Erciyes Üni Erzincan Üni Eskişehir Osmangazi Üni Fırat Üni Gaziantep Üni Gaziosmanpaşa Üni Giresun Üni

235 Tablo 89. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri evam I Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* (Bin TL) Gümüşhane Üni Hacettepe Üni Harran Üni Hitit Üni Iğdır Üni İnönü Üni İstanbul Üni İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü K. Maraş Sütçü İmam Üni Kafkas Üniversitesi Kar.Mehmet Bey Üni Karabük Üni Kastamonu Üni Kırıkkale Üni Kırklareli Üni Kilis 7 Aralık Üni Kocaeli Üni M.Akif Ersoy Üni Mardin Artuklu Üni Mersin Üni Mimar Sinan Üni Muğla Üni Mustafa Kemal Üni Muş Alparslan Üni Namık Kemal Üni Nevşehir Üni Niğde Üni Ondokuz Mayıs Üni Ordu Üni OTÜ

236 Tablo 89. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri evam II Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* (Bin TL) Osmaniye K.Ata Üni Pamukkale Üni Rize Üni Sakarya Üni Selçuk Üni Siirt Üni Sinop Üni Süleyman emirel Üni Şırnak Üni Trakya Üni Tunceli Üni Uludağ Üni Uşak Üni Yalova Üni Yıldız Teknik Üni Yüzüncü Yıl Üni Zonguldak Karaelmas Üni *2012 yılı sabit fiyatlarıyla B Sayılı Kanun Kapsamında ArGe Merkezi Bilgileri 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında ülkemizde ArGe alt yapısını oluşturmuş, çok sayıda ArGe personeli çalıştıran ve ülkemizin GSYİH'deki ArGe payına katkıda bulunan büyük işletmelerin bu çalışmalarını daha da geliştirmelerini ve kendi teknolojilerini üretmelerine imkân sağlanmıştır Sayılı ArGe Kanununun Uygulama ve enetim Yönetmeliğinin 31 Temmuz 2008 tarihinde yayımlanmasından 31 Ekim 2012 tarihine kadar geçen sürede; 157 ArGe Merkezi başvurusu yapılmıştır. 138 işletmeye ArGe Merkezi Belgesi verilmesi uygun bulunmuştur. 5 ArGe Merkezi nin birleşme ve tüzel kişilik değişikliği nedeniyle faaliyetine son verilmiştir. 132 ArGe Merkezi faaliyetine devam etmektedir. 18 firmanın başvurusu Komisyon tarafından reddedilmiş, 5 firmanın başvurusu yetersiz olması nedeniyle kabul edilmemiştir. 3 başvuru ile ilgili değerlendirme süreci devam etmektedir. ArGe Merkezleri ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıdaki tablolarda sunulmaktadır (Tablo 9094). 231

237 Tablo 90. Yıllar İtibarıyla ArGe Merkezi Başvuru ve eğerlendirme Bilgileri* urum 2008 Başvuru Sayısı (osya) Toplam eğerlendirmeye Alınmayan Başvuru Sayısı ArGe Merkezi Belgesi Verilmeyen İşletme Sayısı eğerlendirme Süreci devam eden ArGe Merkezi Belgesi Verilen İşletme Sayısı * 31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Tablo 91. Faaliyette Olan ArGe Merkezleri Sıra No İşletme Adı Şehir 1 Temsa Global Sanayi ve Ticaret A.Ş. Adana 2 BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tekirdağ 3 Vestel Elektronik A.Ş Manisa 4 Vestel Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa 5 Arçelik Kurutma Makinası ve Elektrik Motorları ArGe Bölümü Tekirdağ 6 Arçelik A.Ş. ArGe irektörlüğü İstanbul 7 Arçelik Çamaşır Makinesi İstanbul 8 Arçelik Buzdolabı ve Kompresör Eskişehir 9 Arçelik Pişirici Cihazlar Bolu 10 Arçelik Bulaşık Makinası Ankara 11 Ege Soğutmacılık Klima Soğuk Hava Tesisleri İhracatİthalat Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 12 Havelsan Hava Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş Ankara 13 Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş Bursa 14 Nortel Networks Netaş Telekomünikasyon A.Ş. İstanbul 15 Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 16 Koçsistem Bilgi ve İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul 17 Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. İzmit 18 Tusaş Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. Ankara 19 Teklas Kauçuk Sanayi ve Ticaret A.Ş İzmit 20 Gate Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ankara 21 MercedesBenz Türk A.Ş. İstanbul 22 Aselsan A.Ş.Sst Grup Başkanlığı Ankara 23 Aselsan A.Ş.Radar Elektronik Harp ve İstihbarat Sistemleri Grup Başk. Ankara 24 Tırsan Treyler Sanayi Ticaret ve Nakliyat A.Ş Adapazarı 25 Aırtıes Kablosuz İletişim San. ve ış Ticaret A.Ş. İstanbul 26 Ortadoğu Rulman Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ankara 27 Bilim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 232

238 Tablo 91. Faaliyette Olan ArGe Merkezleri evam I Sıra No İşletme Adı Şehir 28 Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş Adapazarı 29 ıgıturkigital Platform İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul 30 Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.2 Manisa 31 Aselsan A.Ş. Mikroelektronik Güdüm ve ElektroOptik Grup Başk. Ankara 32 Aselsan T A.Ş. Haberleşme Cihazları Grup Başk. Ankara 33 Mikes Mikrodalga Elektronik Sistemler Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ankara 34 Goldaş Kuyumculuk İthalat İhracat A.Ş. İstanbul 35 Roketsan Roket Sanayii ve Ticaret A.Ş.1 Ankara 36 Roketsan Roket Sanayii ve Ticaret A.Ş.2 Ankara 37 Sanko Tekstil İşletmeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 38 Kordsa Global A.Ş. Kocaeli 39 Farplas Oto Yedek Parçaları İmalatı, İthalatı ve İhracatı A.Ş. Kocaeli 40 yo Boya Fabrikaları Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 41 Aksa Akrilik Kimya San. A.Ş. Yalova 42 Bosch Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 43 Bossa Ticaret ve Sanayi İşletmeleri T.A.Ş Adana 44 Anadolu Isuzu Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 45 Eczacıbaşı Zentiva Sağlık Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kırklareli 46 Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. Ankara 47 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. İstanbul 48 Hema Endüstri A.Ş. Tekirdağ 49 Organik Kimya A.Ş. İstanbul 50 Fnss Savunma Sistemleri A.Ş. Ankara 51 İnci Akü Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa 52 Bmc Sanayi ve Ticaret A.Ş İzmir 53 C/S Enformasyon Teknolojileri Ltd. Şti. İstanbul 54 Mako Elektrik San. ve Tic. A.Ş. Bursa 55 Arçelik A.Ş. İstanbul 56 Cms Jant ve Makine Sanayii A.Ş. İzmir 57 Alcatel Lucent Teletaş Telekomünikasyon A.Ş. İstanbul 58 Tusaş Motor Sanayii A.Ş (TEİ) Eskişehir 59 Beyçelik Gestamp Kalıp ve Oto Yan Sanayi Bursa 60 urmazlar Makine Sanayi ve Tic. A.Ş. Bursa 61 Sun Holding A.Ş. İzmir 62 Avea İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul 63 Erıcsson Telekomunıkasyon A.Ş. İstanbul 64 OyakRenault Otomobil Fabrikaları A.Ş. Bursa 65 eva Holding A.Ş. Tekirdağ 66 Man Türkiye A.Ş. Ankara 233

239 Tablo 91. Faaliyette Olan ArGe Merkezleri evamı II Sıra No İşletme Adı Şehir 67 Olgun Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa 68 Coşkunöz Metal Form Makina Endüstri ve Ticaret A.Ş. Bursa 69 Tüpraş Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. İzmit 70 İnform Elektronik Sanayi ve ış Ticaret A.Ş. İstanbul 71 Kanca El Aletleri övme Çelik ve Makine Sanayi A.Ş. Kocaeli 72 Havelsan Hava Elektronik ve Sanayi Tic. A.Ş. 2 İstanbul 73 Yünsa Yünlü Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tekirdağ 74 Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş. İstanbul 75 Balıkesir Elektromekanik Sanayi Tesisleri A.Ş Balıkesir 76 Grammer Koltuk Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 77 Martur Sünger ve Koltuk Tesisleri Tic.ve San.A.Ş. Bursa 78 Assan Hanıl Oto San. ve Tic. A.Ş. İzmit 79 Triodor Araştırma Geliştirme Yazılım ve Bilişim Tic. Ltd. Şti. İstanbul 80 Bosch Termoteknik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa 81 Samet Kalıp ve Madeni Eşya San.ve Tic.A.Ş. İstanbul 82 Intersource Tekstil Ve Konfeksiyon San. ve Tic. A.Ş. Tekirdağ 83 Indesit Company Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa 84 Ege Endüstri ve Ticaret A.Ş. İzmir 85 Teknorot Otomotiv Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. üzce 86 Hegzagon Mühendislik ve Tasarım A.Ş. Kocaeli 87 Üniteks Gıda Tekstil Motorlu Araçlar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İzmir 88 Yiğit Akü Ankara 89 Eczacıbaşı Yapı Gereçleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bilecik 90 Norm Civata Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 91 Valeo Otomotiv Sistemleri Endüstrisi A.Ş Bursa 92 Toksan Yedek Parça İmalat Ticaret ve Sanayi A. Ş. Bursa 93 ArçelikLg Kocaeli 94 elphı Outomotıve Systems Ltd. Şti. İstanbul 95 Huawei Telekomünikasyon ış Ticaret Ltd. Şti. İstanbul 96 Estaş Eksantrik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Sivas 97 Totomak Makina ve Yedek Parça Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 98 İzmir elphı Otomotiv Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 99 İzeltaş İzmir El Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 100 Gap Güneydoğu Tekstil San.Tic. A.Ş. Malatya 101 Akım Metal Sanayi ve Ticareta.Ş. İstanbul 102 Sıemens Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 103 Proline Bilişim Sistemleri ve Ticaret A.Ş. İstanbul 104 Kayalar Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 234

240 Tablo 91. Faaliyette Olan ArGe Merkezleri evam III Sıra No İşletme Adı Şehir 105 Ermetal Otomotiv ve Eşya Sanayi Tic.A. Ş. Bursa 106 Akdeniz Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 107 B Plas A.Ş. Bursa 108 Kale Oto Radyatör Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 109 Vestel ijital Üretim Sanayi A.Ş.Yeni Başvuru Manisa 110 Akgün Bilgisayar Prog. ve Tic.Hiz.Ltd.Şti. Ankara 111 Hayat Kimya Sanayi A.Ş. Kocaeli 112 Provus Bilişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul 113 Farba Otomotiv Aydınlatma ve Plastik A.Ş. Bursa 114 Viko İstanbul 115 Kale Kilit ve Kalıp Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 116 Mecaplast Otomotiv Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 117 Söktaş okuma İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş Aydın 118 Enel Enerji Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 119 Setaş Kimya Sanayi A.Ş. Tekirdağ 120 Hisarlar Grup (2. Başvuru) Eskişehir 121 Kale Seramik Çanakkale 122 Alarko Carrıer Kocaeli 123 Feka Bursa 124 Aydınlar Yedek Parça Sanayi ve Ticaret A.Ş. (2. Başvuru) Konya 125 Maysan Mando Otomotiv Parçalar San. ve. Tic. A.Ş. Bursa 126 Major Bursa 127 Ekol Lojistik İstanbul 128 AKA Bursa 129 Mustafa Nevzat İlaç Sanayi A.Ş. İstanbul 130 THY Teknik A.Ş. İstanbul 131 Rollmech Automotive Bursa 132 Elvan Gıda A.Ş. İstanbul * 31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Tablo 92. Yıllar İtibarıyla Faaliyeti urdurulan ArGe Merkezleri Sayı İşletme Adı Gerekçe Yılı 1 Vestel ijital Üretim Sanayi A.Ş Birleşme Grundig Elektronik A.Ş. İzmir Tüzel Kişilik eğişikliği Grundig Elektronik A.Ş. İstanbul Tüzel Kişilik eğişikliği Oyak Teknoloji Bilişim ve Kart Hizmetleri A.Ş Anadolu Bilişim Hizmetleri A.Ş Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 235

241 Tablo 93. ArGe Merkezlerinin Sektörel ağılımı Sıra Sektör Adı Sayı % 1 Otomotiv Yan Sanayii Otomotiv Bilgi ve İletişim Teknolojileri Savunma ayanıklı Tüketim Malları ElektrikElektronik Kimya Tekstil İlaç Cam ve Seramik Metal Sanayi Kuyumculuk Mobilya Enerji Gıda Sanayi emirçelik Bankacılık Makine Havacılık Lojistik 1 1 Toplam *31 Ekim 2012 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Tablo 94. Sektör Bazında Belge Verilen ArGe Merkezleri Sektörler Araştırmacı Teknisyen estek Personeli Patent Sayısı Yürütülen Proje Sayısı Bankacılık Bilgi ve İletişim Teknolojileri Cam ve Seramik ayanıklı Tüketim Malları emirçelik ElektrikElektronik İlaç Kimya Kuyumculuk Metal Sanayi Mobilya Otomotiv

242 Tablo 94. Sektör Bazında Belge Verilen ArGe Merkezleri evam Sektörler Araştırmacı Teknisyen estek Personeli Patent Sayısı Yürütülen Proje Sayısı Otomotiv Yan Sanayi Savunma Sanayi Tekstil Enerji * 31 Ekim 2012 itibarıyla Toplam Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Yönetmeliğin yürürlüğe girmesini müteakip ArGe faaliyetlerini ayrı ayrı yerlerde yürüten işletmeler, bu birimlerini birleştirmek ve ArGe personeli sayılarını arttırmak suretiyle hem 5746 Kanunla sağlanan desteklerden istifade etmek, hem de ArGe faaliyetinin kurumsallaşması yönünde oldukça yoğun çaba içine girmişlerdir. Program kapsamında bu güne kadar; ArGe Merkezi Belgesi verilen işletme sayısı: 138 Tüzel kişilik değişikliği ve birleşme nedeniyle kapatılan ArGe Merkezi sayısı: 5 Faaliyette olan ArGe Merkezi sayısı: 132 ArGe Merkezlerince istihdam edilen ArGe Personeli sayısı: yaklaşık ve 1 ArGe Merkezinin faaliyeti geçici olarak durdurulmuştur. Tablo 95. ArGe Merkezi Belgesi Alan İşletmelerin Yaptığı Harcamalar Yıl Harcama Tutarı* (Milyon TL) *2012 yılı sabit fiyatlarıyla Tablo Sayılı Kanun Kapsamında Sağlanan Teşvik Tutarı* Yıl Harcama Tutarı * (Milyon TL) , , , ,75 Toplam 5,70 *2012 yılı sabit fiyatlarıyla Kaynak: Maliye Bakanlığı 5746 Sayılı Kanunla kapsamında ArGe Merkezlerine 2011 yılı sonuna kadar yaklaşık 5,7 milyar TL indirim sağlanmıştır. ArGe Merkezlerine çalışan oktoralı ArGe Personel için %90 diğerleri için %80 oranında gelir vergisi stopajı desteği bulunmakta olup, bu kapsamda 2012 yılı Eylül ayı başına kadar terkin edilen vergi tutarı 403 milyon TL ye ulaşmıştır. 237

243 5746 Sayılı Kanun kapsamında terkin edilen vergi tutarı Tablo 97 de verilmiştir. Tablo Sayılı Kanun Kapsamında Terkin Edilen Vergi Tutarı Yıl oktoralı Olanlar İçin iğerleri İçin Toplam (Bin TL) Toplam *2012 yılı sabit fiyatlarıyla Kaynak: Maliye Bakanlığı 238

244 Stratejik Amaç Y6 Y6 Bölüm 1: UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Sorumlu Kurum/Kuruluş Eylem İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Stratejik Amaç Y6. Ülkemizin Çıkarları oğrultusunda Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi Amaç Y6.1. Uluslararası BTY işbirliklerinin ülkemizin çok taraflı taahhütleri de dikkate alınarak UBTYS stratejik çerçevesini desteklemesi Y6.1.1 Tamamlandı (T) evam Ediyor () Uluslararası BTY işbirliklerinde UBTYS stratejik çerçevesini destekleyecek tematik yaklaşımlar doğrultusunda güçlü ve ihtiyaç odaklı alanların ön plana çıkarılması Eylem: Güçlü ve ihtiyaç odaklı alanlar doğrultusunda oluģturulan uluslararası kamukamu ortaklıklarının takibi ve giriģimlerde aktif katılımın sağlanması TÜBĠTAK AraĢtırma Fonlayabilen Tüm Ulusal Kurumlar Sürekli Gelişme: 1. KamuKamu Ortaklıkları Ortak Programlama İnisiyatifleri Ġhtiyaç odaklı alanlarda TÜBĠTAK ın yönetim kurullarında yer aldığı Ortak Programlama Ġnisiyatifleri, Water Challenges for a Changing World, Healthy iet for a Healthy Life, Agriculture, Food Security and Climate Change dir. Güçlü olduğumuz alanlarda TÜBĠTAK ın yönetim kurulunda yer aldığı Ortak Programlama Ġnisiyatifleri ise UrbanEurope ve More Years Better Lives, the Challenges and Opportunities of emographic Change dir. Urban Europe Ortak Programlama Ġnisiyatifi kapsamında 11 Haziran 2012 tarihinde açılan çağrı 18 Eylül 2012 tarihinde kapanmıģtır. Türkiye nin Euro bütçe ayırdığı çağrı kapsamında Urban iversity and Social Cohesion, Urban Systems and Networks ve Governance of Complex Urban Systems konularında proje teklifleri desteklenecektir. 6 ülkeden 8 fonlama kuruluģunun katılım sağladığı çağrıya toplamda 59 proje teklifi sunulmuģtur. Bu proje tekliflerinin 27 sinde Türkiye den çeģitli araģtırma kuruluģları yer almıģtır. Söz konusu 27 proje teklifinin 2 sinde Türk kuruluģlar koordinatörlük görevi üstlenmiģlerdir. Sonuçlar Aralık 2012 tarihinde açıklanacaktır. SETPLAN Ġhtiyaç odaklı alanlardan Enerji Alanı nda Türkiye, Avrupa Komisyonu nun önderliğinde Avrupa nın orta ve uzun vadede Enerji Politikası hedeflerine ulaģabilmesi için oluģturulan Stratejik Enerji Teknoloji Planı nın (SETPLAN) Üst üzey Yürütme Grubu nda ve sanayi, araģtırma merkezleri ve fonlama yapan kamu kuruluģlarının bir araya geldiği çalıģma gruplarında aktif olarak yer almaya devam etmiģtir. Türkiye yi GüneĢ Enerjisi Avrupa Sanayi GiriĢimi nde temsil eden TÜBĠTAK ABÇPM söz konusu giriģimin önceliklerini desteklemek amacıyla desteklenen Solar ERANET projesine TÜBĠTAK TEYEB in ortak olması için gerekli koordinasyonu sağlamıģtır. Ayrıca, SET Plan bünyesindeki Avrupa Enerji AraĢtırma Birliği nin Rüzgar ve Akıllı Elektrik Ağları Ortak Programlarına TÜBĠTAK MAM Enerji Enstitüsü ve Fotovoltaik Ortak Programı na TÜBĠTAK UME ile TÜBĠTAK MAM Kimya Enstitüsü üye olmuģtur. ERANET/+ Projeleri TÜBĠTAK ve TAGEM tarafından gıda ve bilgi iletiģim teknolojileri alanının kesiģtiği bir ERANET projesi olan Tarımsal ve ilgili çevresel araģtırmalarda Bilgi ve ĠletiĢim Teknolojileri ve Robotik kullanımına yönelik yürütülen araģtırmaların Avrupa çapında koordinasyonunu sağlamak ICT AGRI isimli bir 239

245 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı proje yürütülmektedir. Ayrıca, TÜBĠTAK Enerji alanında SmartGrids, Geothermal ve SOLAR ERA.NET ileri ICT teknolojileri ile ilgili ChistEra ; güçlü olduğumuz imalat teknolojileri ile ilgili ise MANUNET II ERANET projelerinde ortak olarak yer almaktadır. ICTAGRI Projesi altında ICT and Automation for a Greener Agriculture konusunda 23 Mart 2012 tarihinde açılan 7 Eylül 2012 tarihinde kapanan çağrı kapsamında kesin destekleme kararı verilen toplam 7 projeden 4 ünde Türk ortaklar bulunmaktadır. Çağrı için ayrılan TÜBĠTAK bütçesi 600 bin Euro dur. CHISTERA Projesi kapsamında 30 Ekim 2012 tarihinde açılan, 22 Ocak 2013 tarihinde kapanacak olan 2012 çağrısı kapsamında Intelligent User Interfaces (IUI) ve Topic 2: Context and ContentAdaptive Communication Networks (C3N) konularında geliģtirilen projelere destek verilmesi planlanmaktadır. TÜBĠTAK söz konusu çağrı için 1,2 milyon Euro bütçe ayırmıģtır. MANUNET II Projesi kapsamında 12 Temmuz 2012 tarihinde kapanan ve üretim teknolojilerine yönelik geliģtirilen çağrıya 18 Türk Firma baģvuru gerçekleģtirmiģ, bunlardan 4 ü için mevcut durumda destek kararı çıkmıģtır. Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) 2. Avrupa Teknoloji Platformları Bilgi ĠletiĢim Teknolojileri, Makina Ġmalat, Otomotiv, Gıda, Su ve Enerji alanlarında Türk paydaģların yer aldığı Avrupa Teknoloji Platformları ile ilgili bilgi aģağıda verilmiģtir. Yapılan inceleme sonucunda ATP lerdeki Türk üye sayısı bilgi iletiģim teknolojileri alanında 12, makineimalat alanında 3, enerji alanında 1, gıda alanında 2 ve su alanında 1 kuruluģ artmıģtır. Net!Works European Technology Platform for communications networks and services: AMVG, Aradiom, Arçelik A.ġ., Avea, BaĢarı Mobile, Batı BĠNOM, Bilsag Bilgisayar Ltd., Bizitek, ataport Bilgi ĠĢlem Çözümleri Sanayi ve Ticaret Ltd., Ege Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Merkezi (EBILTEM), Espada Yazılım, Gordion, Hisbim Bilgi ve ĠletiĢim Teknolojileri, Ġkon Teknoloji, Innova Teknoloji, Koç Sistem A.ġ., Kocaeli Üniversitesi, KULIS (Kocaeli Üniversitesi ĠĢaret ve Görüntü ĠĢleme Laboratuvarı), Mobilera, Ortadoğu Teknopark A.ġ., Pozitron, Tikle/Artı Teknoloji, TÜBĠTAK, Türk Telekom, Turkcell, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi NEM, Networked and Electronic Media: Arçelik A.ġ. (Yürütme Grubu Üyesi), Avera Financial Adv. Servıc. Inc., Bilkent Üniversitesi, Bizitek, Cabot Communications Ltd, Ekospor, Espada Yazılım ve ıģ Ticaret Ltd. ġti., Evre Consulting, IKON Teknoloji, Innova BiliĢim Çözümleri A.ġ., Ġzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Kale Altınay Robotik ve Otomasyon A.ġ., KoçSistem A.ġ., Kocaeli Üniversitesi, Ortadoğu Teknopark A.ġ., Orta oğu Teknik Üniversitesi, Mobilera Bilisim ve Iletisim Teknolojileri A.ġ., Novikor Technology Partners, Özyeğin Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, TAGES, Turkcell ĠletiĢim Hizmetleri A.ġ., Turkcell Teknoloji, Türk Telekom, Vestel Elektronik A.ġ. NESSI, Networked European Software and Services Initiative: Arçelik A.ġ., Cabot Ġzmir Yazılım ve onanım Tic. San. A.ġ., ataport Bilgi ĠĢlem Çözümleri Sanayi ve Ticaret Ltd. ġti, Havelsan A.ġ., KoçSistem A.ġ., Mobilera BiliĢim ve ĠletiĢim Teknolojileri A.ġ., SAMPAġ, Siemens, SRC Yazılım AraĢtırma ve GeliĢtirme ve anıģmanlık Tic. Ltd. ġti., STM Savunma Teknolojileri Müh. ve Tic. A.ġ., TAGES Endüstri ve Bilgi Teknolojileri AraĢtırma GeliĢtirme Uygulama A.ġ., Teknoloji AraĢtırma GeliĢtirme Endüstriyel Ürünler BiliĢim Teknolojileri San. Tic., Turkcell Teknoloji, Türk Telekom A.ġ., Photonics21, European Technology Platform for Photonics: Altra Optik, Beta Lighting, Ekosolar, Elektrafon Manufacturer & Exp. Co., Ltd, Fiber Optik ve Elektronik San. ve Tic., Joyled Co., Ltd., KoçtaĢ Tek.Ltd.ġti, Limit Elektronik, Mavis Yapay Görme Yazılım Ltd. ġti., OZ Optics A.ġ., PROTEL, Teknik öküm, Bilkent Üniversitesi Nanoteknoloji AraĢtırma Merkezi, Çankaya Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi, icle Üniversitesi, Ġstanbul Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Gaziantep Üniversitesi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Koç Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Beam ArGe Optics and Laser Technologies Ltd, umlupınar Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi, Osmangazi Üniversitesi, OTÜ Teraherts AraĢtırma Laboratuvarı, TÜBĠTAK MAM, TÜBĠTAK UEKAE, Vestel EUROP, European Technology Platform on Robotics: Balıkesir Üniv. Erciyes Üniv., Kalealtınay Robotik Otomasyon, TÜBĠTAK 240

246 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu evam Ediyor () Tamamlandı (T) ERTRAC, European Road Transport Research Advisory Council: Otomotiv Teknoloji Platformu ERRAC, The European Rail Research Advisory Council: TC (Türkiye Cumhuriyeti evlet emiryolları) WATEBORNE TP: TC UlaĢtırma enizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı Food For Life: TÜBĠTAK MAM Gıda Enstitüsü, Ulusal Gıda Teknoloji Platfromu, Türkiye Gıda ve Ġçecek Sanayii ernekleri Federasyonu (TGF) (gözlemci statüsünde) GAH, European Technology Platform for Global Animal Health: TÜBĠTAK MAM GMBAE European Photovoltaic Technology Platform: Muğla Üniversitesi RHC, European Technology Platform on Renewable Heating and Cooling: MITAS oğal Enerji, Çukurova Üniversitesi, Hisbim A.ġ., Ege Üniversitesi, TÜBĠTAK, TÜBĠTAK MAM, IS Energy, BaĢkent Üniversitesi, Ouraset Solar, Çevre ve Orman Bakanlığı The European Wind Energy Association (EWEA): Hexagon Renewable Energy Investments, reconsult, Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği ECTB, European Construction Technology Platform/E2B A, Energy Efficient Buildings Association: ĠZOER, ĠMSA, Özyeğin Üniversitesi Water Supply and Sanitation Technology Platformu (WSSTP): TÜBĠTAK MAM Manufuture (European Technology Platform Manufuture): ManufutureTR Teknoloji Platformu Nanofutures Initiative: Sabancı Üniversitesi EFFRA European Factories of the Future Research Association: Koç Üniversitesi 3. EUREKA EUREKA Programı kapsamında, BĠT, enerji ve su alanlarında faaliyet gösteren kümeler ile ilgili bilgiler aģağıda verilmiģtir. CELTIC ve CELTIC Plus Kümesi: EUREKA Programı CELTIC Kümesi, 2003 yılında Avrupa nın telekomünikasyon alanındaki liderliğini sürdürebilmesi için kurulan bir EUREKA kümesidir. Telekomünikasyon çözümleri araģtırma alanında faaliyet gösteren CELTIC kümesi, geniģ bant altyapı ve servisleri, optik ağlar, mobil hizmetler gibi alt araģtırma alanlarında Avrupa telekomünikasyon alanının en büyük oyuncularını bir araya getirerek ArGe projelerinin geliģtirilmesini ve desteklenmesini sağlamaktadır. CELTIC kümesi faaliyetleri 2010 yılı itibari ile sona ermiģtir. Küme kapsamında yılları arasında açılan 8 çağrının değerlendirme sonuçlarına göre Türkiye 19. sıradan 7. sıraya yükselmiģtir (ġekil 23). CELTIC kümesi, yılları arasında faaliyetlerine CELTIC+ kümesi olarak devam edecektir. CELTIC+ kümesinin 2011 ve 2012 yıllarında açılan ilk üç çağrısında 19 projenin desteklenmesi uygun görülmüģtür. Bu projelerin 1 inde koordinatör olmak üzere 11 inde Türk ortak bulunmaktadır yılının ikinci çağrısı değerlendirme aģamasındadır. 241

247 UBTYS nın 2012 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Şekil 23. Türkiye nin EUREKA Programı CELTIC Kümesi Performansı EUREKA Programı nın stratejik bileģenleri olan kümelerde ülkemiz Ģirketlerinin temsili için yürütülen çalıģmalar devam etmektedir. Mevcut durumda Türkiye yi CELTIC+ kümesinde TURKCELL Teknoloji temsil etmekte idi. ġubat 2012 de Stockholm de gerçekleģtirilen CELTIC 2012 etkinliğinde TURKCELL Teknoloji den sonra Türk Telekom da sanayi danıģma grubuna kabul edilmiģtir. CELTIC+ kümesine Türkiye nin aktif katılımını sağlamak amacıyla 6 Aralık 2012 tarihinde Ġstanbul da CelticPlus Proposers ay etkinliği düzenlenecektir. Celtic kümesi tarafından her yıl farklı bir ülkede düzenlenen Celtic Event etkinliği ise önümüzdeki yıl ülkemizde 67 Mart 2013 tarihlerinde Kayseri de düzenlenecektir. CELTIC+ kümesinde Türkiye öncü ülkelerden biri olma ünvanını almıģ olsa da, Avrupa daki ülkelerin kümeye ayırdığı bütçe miktarı ve diğer fon sıkıntıları nedeni ile projelerin baģlaması gecikmektedir. CELTIC kümesi katılım ile ilgili bir diğer problem ise özellikle KOBĠ lerin projelerde aldıkları adam/yıl baģına ödemeleri gereken 1500 CELTIC+ ücretini karģılamakta yaģadıkları sorunlardır. ITEA2 ve ITEA3 Kümesi: EUREKA Programı ITEA2 Kümesi, yazılım yoğun servisler ve sistemler alanında Avrupa nın liderliğini sürdürebilmesi için sanayiliderliğindeki rekabet öncesi ArGe projelerinin desteklenmesini amaçlamaktadır yılları arasında açılacak 8 proje çağrısıyla ITEA2 yazılım sektöründe 3 milyar Euro nun üzerinde ArGe hacmi yaratmayı ve 200 ün üzerinde proje oluģturmayı hedeflemektedir. ITEA2 Kümesi nin ilk altı çağrısında Türk ortakların yer aldığı ve koordine ettiği toplam 30 proje Küme Yönetim Kurulu tarafından onaylanmıģtır. Bu projelerin 19 u TÜBĠTAK tarafından desteklenmektedir yılında Mobilera Ģirketi Türkiye yi temsilen ITEA2 Kümesi ve gelecek ITEA3 Kümesi Yönetim Kurulu na katılmıģtır yılında açılan ITEA2 kümesi 7. çağrısı tam proje teklifi aģamasında Türk Ģirketler 15 projeye 47 ortaklıkla katılmıģtır. Tam proje teklifleri 2627 Kasım 2012 tarihlerinde küme yönetimi ve ülke temsilcileri tarafından değerlendirilecektir. EUROGIA+ Kümesi: Fosil yakıt kaynaklarının giderek tükendiği günümüzde, EUROGIA+ alternatif enerji kaynaklarının yaratılmasına yönelik çalıģmaları teģvik etmek ve mevcut kaynakların daha verimli ve etkin kullanımını sağlamak için gerekli teknolojilerin üretilmesini teģvik etmeyi amaçlayan bir EUREKA kümesidir. 5 yıl için toplam 1 milyar Euro luk ArGe projesi yaratılmasını hedefleyen EUROGIA+ kümesi petrol ve doğalgaz politikalarına ek olarak yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik ArGe projelerinin de desteklenmesini amaçlamaktadır. Ülkemizin 2010 yılından itibaren aktif olarak katılım sağladığı EUROGIA+ kümesinin Yönetim Kurulu nda Türkiye den TÜPRAġ ve Türk Telekom un yer alması için lobi çalıģmaları yapılmıģ ve bu iki firmanın Yönetim Kurulu nda yer alması sağlanmıģtır. Ayrıca kümeye sunulan projelerin değerlendirildiği Küme Teknik Komitesi nde Yeditepe 242 evam Ediyor () Tamamlandı (T)