[SERAP KARAMAN] BEYANI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "[SERAP KARAMAN] BEYANI"

Transkript

1 Araştırma Destekleri/ Baş Araştırıcı 10. Ulusal Pediatrik Hematoloji Kongresi 3 6 Haziran 2015, Ankara [SERAP KARAMAN] BEYANI Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Çalıştığı Firma (lar) Danışman Olduğu Firma (lar) Hisse Senedi Ortaklığı Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Konuşmacı Bürosu Onursal Ödenti (ler) Bilimsel Danışma Kurulu Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur.

2 Lösemili çocuklarda geç etki yönetimi: Neyi, ne zaman, nasıl izleyelim? Endokrin, metabolik ve kardiyak sekellerin yönetimi Dr. Serap Karaman İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Onkoloji Bilim Dalı

3 Tedavinin geç yan etkileri Çocukluk çağı lösemilerinde sağkalım oranı, giderek artmaktadır. Bu nedenle bu hastaların izleminde, tedavinin erken ve geç yan etkilerini değerlendirmek önemli hale gelmiştir. Cindy l. S, Wendy LH, Louis SC, Kathelin SR (Eds). Sec ed. Survival of childhood and adolescent cancer, Philadelphia, 2005

4 Eski Türk filmleri Burun kanaması olan çocuğa lösemi tanısı konurdu. Çocuk, lösemi tedavisi alamadan ölürdü Çünkü löseminin tedavisi yoktu..

5 Günümüzdeki filmlerde lösemiden ölen yok.

6

7 Kanserden iyileşme oranı arttıkça. Gelecekteki filmlerin konusu..???

8 Çocukluk çağı kanserlerinin takibinde Late effects grupları- Klavuz ve öneriler COG (Children s Oncology Group) guidlines Dutch childhood oncology group UK Children s Cancer Study Group late effects group Scottish Intercollegiate guidlines network: Long term follow up of survivors of survivors of childhood cancer

9

10 Amaç Hastalarda kanser tedavisine bağlı oluşabilecek geç etkileri erken tespit etmek ve zamanında müdahaleyi sağlamak Hastaların sağlık durumunun düzenli aralıklarla izlemini sağlamak Hastaları sağlıklı yaşam tarzına teşvik etmek

11 Geç yan etki oluşumunu etkileyen faktörler Hastanın yaşı, cinsi Kanser tipi Takip süresi Genetik yatkınlık Kullanılan tedavi protokolleri (RT +/-)

12 Geç yan etkiler Lösemi tedavisi biten çocukların % inde ilerki yıllarda en az 1 geç etki geliştiği gösterilmiştir. Oeffinger KC, et al. Childhood Cancer Survivor Study. N Engl J Med 2006;355: Geenen MM, et al. JAMA 2007;297:

13 Kanser tedavisi gören 3 kişiden ikisinde en az 1 yan etki 4 kişiden birinde de hayatı tehdit eden ciddi yan etki

14 Geç yan etkiler-hangi sistemler etkilenir? Tepeden tırnağa her sistem

15 Geç yan etkiler Geç yan etkiler, tedavi bitiminden aylar veya yıllar sonra ortaya çıkabilir. Endokrin sorunlar Metabolik sorunlar Kardiak sorunlar Santral sinir sistemi sorunları İkincil maligniteler Psikososyal sorunlar Fulbright JM, et al. Late effects of childhood leukemia therapy. Curr Hematol Malig Rep :

16 Hangi sistemler etkilenir? Geç yan etkiler, tedavi bitiminden aylar veya yıllar sonra ortaya çıkabilir. Endokrin Metabolik Yan etkiler ve yönetimi Kardiak Santral sinir sistemi problemleri Sekonder malignite

17 Endokrin yan etkiler Endokrin sisteme ait geç yan etkiler, diğerlerinden daha sık görülmektedir. Endokrin sistemde görülen etkiler başlıca 3 bölge üzerinde toplanmaktadır. M.F.H.Brougham et al The late endocrine effects of childhood cancer treatment. Pediatric rehabilitation, 2002 Nandagopal R, et al. Endocrine Late effects of Chldhood cancer therapy: Areport from the Children s Oncology Group. Horm Res 2008;69:65-74

18 Özellikle 3 bölge önemli Hipotalamo-hipofizer bölge, tiroid bezi ve gonadlar. Büyüme, üreme, laktasyon ve metabolik denge KT ve RT den etkilenir.

19 Endokrin geç yan etkiler Büyüme bozuklukları (Boy kısalığı, erken/geç puberte) İnsülin direnci ve obezite Tiroid sorunları Üreme sistemi ile ilgili sorunlar Kemik sorunları Cindy l. S, Wendy LH, Louis SC, Kthelin SR, Editors, Survival of childhood and adolescent cancer, 2005; Chapter 5:51-79

20 Büyüme bozuklukları Büyüme hormonu (GH) eksikliği ve erken puberte, en sık görülen endokrin komplikasyonlardır (Nöroendokrin hasarın göstergesi). GnRH salınımındaki bozukluklar nedeniyle, erken ya da gecikmiş püberte görülebilir. Steffens M, et al. Endocrine and metabolic disorders in young adult survivors of childhood ALL or NHL. Clin Endocrinol 2008;69:

21 Büyüme geriliği ve boy kısalığının nedenleri Malign hastalık (Metabolik hız artmış) Enfeksiyonlar Aktif tedavi sırasında beslenme bozukluğu Kortikosteroidler ve diğer sitotoksik ilaçlar KRT (GH eksikliği) Hipotiroidi Erken puberte Wallace H, Green D. Late effects of childhood cancer. 1 th ed, London 2003 Alves CHB, Growth and puberty 2004

22 Büyüme bozukluklarını değerlendirmede Serum IGF-1 düzeyi, önemli bir parametredir. Löseminin hem kendisi hem de tedavisi, ciddi katabolik etkiler yapmakta, GH/IGF aksı etkilenmektedir

23 Kızlarda, yaşı küçük olanlarda boy kısalığı daha fazla KRT alanlarda risk daha fazla GH replasmanı verilenlerde relaps riski artmamış

24 Hipotalamo-hipofiz eksen ışınlaması Hormonal eksiklik GH eksikliği ACTH eksikliği TRH/TSH eksikliği Erken puberte LH/FSH eksikliği Hiperprolaktinemi RT doz Gy 40 Gy 40 Gy 20 Gy 40 Gy 40 Gy RT nin dozuna bağlı olarak, büyüme hormonunda salgılanma bozukluğu gelişebilir.

25 Büyümeyi nasıl izleyelim? Yan etki Riski artıran faktörler En yüksek risk grubu Öneriler GH eksikliği KRT KRT 18 Gy Yıllık boy, ağırlık, ölçümü Tanner evreleme (Büyüme tamamlanana kadar 6 ayda bir, sonra yıllık)

26 Büyümeyi nasıl izleyelim? Yan etki Riski artıran faktörler En yüksek risk grubu Öneriler Erken puberte KRT Kız cinsiyet Küçük ya da ileri yaşta tedavi KRT 18 Gy Yıllık FM (Boy, ağırlık, Tanner evreleme (seksüel olgunluğa erişinceye kadar) < 8 y puberte belirtileri (+) ise Endokrin konsültasyonu Kemik yaşı tayini FSH, LH ve östradiol, testosteron Pelvik USG (over tm?)

27 Büyümeyi nasıl izleyelim? Yan etki Riski artıran faktörler En yüksek risk grubu Öneriler Kısa boy/kasiskelet gelişmesinde problemler KRT Kortikosteroidler Total vücut ışınlaması Küçük yaşta tedavi KRT> 18 Gy Oturma yüksekliği ve boy (Büyüme tamamlanıncaya kadar yıllık) Boy < 3p ya da yılda < 4-5 cm uzuyorsa Endokrin konsültasyonu

28 Lösemi ve obezite ALL tedavisi almış çocukların fazla kilo almaya meyilli oldukları, BMİ lerinin sağlıklı çocuklara göre daha yüksek olduğu, meta analitik çalışmalarda gösterilmiştir. Gina E Nam, et al. J cancer surviv 2015 Oeffinger KC, et al. Childhood Cancer Survivor Study. J Clin Oncol 2003;21: Akut lenfoblastik lösemi tedavisi sonrası obezite prevalansının %16-56 arasında olduğu bildirilmiştir. Gregory JW, et al. Body Composition and Obesity. In: Wallace WH, Green DM, eds. Late Effects of Childhood Cancer. London, United Kingdom: Arnold, 2004;

29 Lösemi ve obezite Remisyondaki ALL hastalarının uzun dönem izlemlerinde % sinde, tedavi bitimini takiben ilk 1 yıl içinde obezite geliştirdiği gösterilmiştir. Pakakasama S, et al. Late effects of childhood acute lymphoblastic leukemia: A study from Thai Pediatric Oncology Group. Int J Hematol 2010;91:850-4.

30 Lösemide obesite için risk faktörleri KRT alanlar Tanı yaşının küçük olması (< 4 y) Kız cinsiyet Kortikosteroid kullanımı Leptin duyarsızlığı ve leptin reseptör gen polimorfizmi Büyüme hormonu eksikliği Fazla enerji alımı, ancak yetersiz fiziksel aktivite (Miyopati ve osteopati) Genetik faktörler ve yaşam tarzı Ross JA, et al. Genetic variation in the leptin receptor gene and obesity in survivors of childhood acute lymphoblastic leukemia: A report from the Childhood Cancer Survivor Study. J Clin Oncol 2004;22: Nathan P.C., et al. Long-term Outcomes in Survivors of Childhood Acute Lymphoblastic Leukemia. Hematol Oncol Clin N Am 2009;23: Pakakasama S, et al. Late effects of childhood acute lymphoblastic leukemia: A study from Thai Pediatric Oncology Group. Int J Hematol 2010;91:850-4.

31 Leptin, obezite ve lösemi Obez bireylerde serum leptin düzeylerinin yüksek olduğu ve leptin rezistansı geliştiği bilinmektedir. ALL tedavisi alanlarda leptin seviyelerinin arttığı gösterilmiştir. Karaman S, et al. Late effects of childhood ALL treatment on body mass index and serum leptin levels. J Clin Endocrinol Metab : Janiszewski PM, et al. J Clin Endocrinol Metab 2007;

32

33 172 çalışma incelenmiş. Bunlar arasında, 21 yaşından önce ALL tanısı almış Yan etki değerlendirmesi sırasında 15 yaş ve üstü olan hastaları içeren, kontrol grubu olan 9 çalışma seçilmiş Lösemi tedavisi alan çocuklarda adölesan ve erişkin dönemde obezite, kontrol gruba göre % 28 daha fazla,, kızlarda daha yüksek

34 Literatür taraması 13 makale Obezite, en sık geç yan etki etki, kızlarda daha sık 20 Gy RT, steroid tedavisi alanlarda artmış Tedavi sırasında obezite gelişen çocuklarda, tedavi tamamlandıktan sonra da obezite çoğunlukla devam etmiş.

35 Obezite açısından nasıl izleyelim? Yan etki Riski artıran faktörler En yüksek risk grubu Öneriler Obezite KRT Hipotalamohipofiz aksını içeren cerrahi Küçük yaşta tedavi almak Kız cinsiyet KRT 20 Gy Boy, ağırlık, BMİ (Yıllık)

36 Obeziteden korumak için öneriler Çocuklar sağlıklı yaşam (dengeli beslenme, fiziksel aktivitenin arttırılması, sedanter yaşamın azaltılması vb.) konusunda desteklenmeli ve aileler bilgilendirilmelidir.

37 Metabolik sendrom Obezite Hipertansiyon Bozulmuş glukoz metabolizması Dislipidemi 3 veya daha fazlası Bu hastalar, erişkin dönemde koroner arter hastalığına ve diabete yatkın hale gelirler. Oudin C, et al. Prevalence and risk factors of the metabolic syndrome in adult survivors of childhood leukemia. Blood 2011;117:

38 Metabolik bozukluklar ve lösemi Lösemi tedavisi bitenlerde geç dönemde, Hiperinsülinemi İnsülin rezistansı Glukoz intoleransı Hipertansiyon Serum lipid değerlerinde bozukluklar gelişebilir. Tonorezos RE, et al. Pediatr Blood and Cancer 2012;58:31-6 Nottage KA, et al. Metabolic syndrome and cardiovascular risk among long-term survivors of acute lymphoblastic leukemia from the St. Jude Lifetime Cohort. Br J Haematol 2014;165:

39

40 Hastaların sağlıklı yaşamaları için önerilen diyet yaklaşımları-klavuzlar Her 3 klavuzda da birbirine benzer öneriler var

41 Diyet için klavuzlar-1

42 Diyet için klavuzlar-2

43 Beslenme önerileri Diyetisyen ve beslenme uzmanı, tedavi sırasında ve sonrasında, hastaları düzenli olarak görmeli, bireyselleştirilmiş diyet önerilerinde bulunmalıdır. American Cancer Society. Nutrition for children with cancer

44 Kanser tedavisi gören çocukların yaklaşık 1/3 ünde, World Cancer Research Fund or American Institute for Cancer Research in diyet guidline önerilerine uymadığı için, metabolik sendrom geliştiği bildirilmiş.

45 Metabolik sendrom ve obeziteden Düşük yağ ve glisemik indeks, yüksek protein içeren yiyecekler verilmeli Meyve ve lif alımı artırılmalı, tuz azaltılmalı Doymamış yağ kullanılmalı korumak için öneriler Multidisipliner takım (Doktor, aile, diyetisyen, hemşire, davranış terapisti, fizyoterapist) ile hastaların diet, egzersiz ve aktif hayat tarzına özendirilerek desteklenmeleri gerekmektedir. Tota Maharaj R, et al. Curr Opinion Cardiol 2010;25: Brunner EJ, et al. Cochrain Dtabase Syst Rev, 2007;4

46 Fiziksel aktivite Bu hastalara kilo kontrolünü sağlayan FİT 4 Life programı önerilebilir. Fit 4 life program Barnes MJ, et al. Importance of balanced diet and physical activity during and after cancer treatment in adolescent patients. Clin Oncol Adolesc Young Adults 2014;4:13-20

47 Kemikle ilgili sorunlar ve lösemi Lösemi tedavisi bitenlerde, kemik mineral dansitesindeki (KMD) azalma görülebilir. Nathan PC, et al. Long-term outcomes in survivors of childhood acute lymphoblastic leukemia. Hematol Oncol Clin N Am 2009;23: Kraniyal RT, yüksek doz kortikosteroid, MTX ve siklofosfamid kullanımı sonucu kemik demineralizasyonu ve avasküler nekroz, ALL tedavisinin iki önemli kemik toksisitesidir. Mostoufi -Moab S, et al. Longitudinal assessment of bone density and structure in childhood survivors of acute lymphoblastic leukemia without cranial radiation. J Clin Endocrinol Metab 2012;97:

48 Kemikle ilgili sorunlar ve lösemi Fizik aktivite azlığı Kötü beslenme KRT (GH ve gonadotropin eksikliği sonucu kemik kütlesinde azalma) Nathan PC, et al. Long-term outcomes in survivors of childhood acute lymphoblastic leukemia. Hematol Oncol Clin N Am 2009;23:

49 Avasküler Nekroz ve lösemi Sıklık % Steroid kullanımı önemli bir risk faktörü -Osteoblast aktivitesini kemik rezorbsiyonunu - Barsak ve böbrekteki kalsiyum dengesinde bozulma - Kas gücünde - Hiperkoagülabilite Adölesanlarda daha fazla Deksametazon > Prednizolon Kız cinsiyet, > BMİ olanlar daha riskli Strauss AJ, et al. Bony morbidity in children treated for acute lymphoblastic leukemia. J Clin Oncol 2001;19: Kadan-Lottick NS, et al. Osteonecrosis in adult survivors of childhood cancer: a report from the Childhood Cancer Survivor Study. J Clin Oncol 2008;26:

50 Avasküler Nekroz ve lösemi Femur başı ve dizde daha sık Tanıdan sonra 0-11 yılda, ortanca 25 ay Ağrı için analjezik verilebilir Kilo verilmelidir. İleri durumlarda eklem protezi gerekebilir.

51 Osteopeni GH eksikliği, osteoblast ve kondrositlerin proliferasyon ve fonksiyonunu direk olarak etkileyerek osteopeniye zemin hazırlar Thomas IH, at al. Bone mineral density in young adult survivors of acute lymphoblastic leukemia. Cancer 2008;113:

52 Kemik problemleri-lösemi KMD düşüklüğü olan hastalarda predispozan faktörler değerlendirilmelidir. Kalsiyumdan zengin ve yeterli beslenme önerilmelidir. Kalsitonin, D-vitamini, kalsiyum ve bifosfonat kullanımı gerekliliği açısından bir Pediatrik Endokrinolog tarafından değerlendirilmelidir. Düzenli fiziksel aktivite önerilmelidir. Nathan PC, et al. Long-term outcomes in survivors of childhood acute lymphoblastic leukemia. Hematol Oncol Clin N Am 2009;23:

53 Kemik problemleri için izlem Yan etki Riski artıran faktörler En yüksek risk grubu Öneriler Azalmış kemik mineral yoğunluğu Kortikosteroidler Metotrexat KRST Gonadal RT Total vücüt ışınlaması Hipotiroidi Hipogonadizm GH eksikliği Bazal kemik dansitesi ölçümü (DEXA). Klinik endikasyon varsa tekrarlanmalı Osteonekroz Kortikosteroidler Kemiğe yüksek doz RT uygulanması Deksametazon Tedavi alan adölesan Kız cinsiyet Ayrıntılı hikaye ve fizik muayene, yıllık Gerekirse cerrahi

54 Tiroid fonksiyonları ve lösemi Hipotalamo-hipofizo-tiroid aks, tedaviden etkilenir ALL de verilen KRT sırasında yayılan düşük dozdaki radyasyonun bile tiroid hasarına yol açabileceği belirtilmiştir. Chow EJ, et al. Pediatr Blood Cancer 2009;53:432-7

55 Tiroid fonksiyonları ve lösemi Primer hipotiroidi, gizli, aşikar ya da kompansatuar hipotiroidi Hipertiroidi Tiroid nodülleri Guatr Sekonder maligniteler (Tiroid kanseri) > 30 Gy KRT, santral hipotiroidi riski artar. Ch ity W, et al. Curr Opin Endocrnol Diabetes Obes 2014;21:71-6 Lösemide KRT yok ya da daha az, risk çok düşük Chow EJ, et al. Pediatr Blood Cancer 2009;53:432-7

56 Tiroid bozuklukları için nasıl izleyelim? Yan etki Riski artıran faktörler En yüksek risk grubu Öneriler Hipotiroidi Tiroidi etkileyen RT RT dozunun artması Kız cinsiyet Tedavi sırasında ileri yaşta olmak Tiroid bezi muayenesi ft4, TSH, yıllık. Anormallik saptanırsa Endokrinoloji konsültasyonu, hormon replasmanı

57 Gonad fonksiyonları Cerrahi Kemoterapi Radyoterapi Kemik iliği nakli Kanserin kendisi ** İnfertilite, psikolojik travmaya neden olan en önemli tedavi yan etkisidir.

58 Gonadotoksisiteyi etkileyen faktörler Kişisel faktörler (Yaş, cinsiyet, genetik..) Kanser tipi Tedavi protokolleri -Kemoterapi ilaçlarının cinsi, kümülatif dozu -Radyoterapinin yeri, dozu, fraksiyon sayısı

59 Gonad fonksiyonları ve lösemi Hipotalamo-hipofizo-gonad aksın etkilenmesi sonucu gonadotropinlerin salgılanmasında bozukluk gelişebilir. ALL protokollerinde düşük doz KRT yer aldığından, uygulanan RT nin gonadotropinler üzerine etkisi daha azdır. Cindy l. S, Wendy LH, Louis SC, Kthelin SR, Editors, Survival of childhood and adolescent cancer, 2005

60 Erkekler Germ (Sertoli) hücre bozukluğu Oligo-azospermi Gonadal endokrin (Leydig hücre) Testesteron yetersizliği fonksiyon kaybı

61 Germinal epitelin mitoz hızı, Leydig hücrelerinden yüksek Kanser tedavisinden daha fazla etkilenir Gonadal endokrin bozukluk olmadan azospermi görülebilir

62 Germ hücre hasarı- erkek Kemoterapinin spermatogeneze etkisi puberte durumundan bağımsız, doza bağımlıdır. Siklofosfamid kümülatif dozu, < 1200 mg/m 2 ise, gonadal disfonksiyon <% 10 > 1200 mg/m 2 ise, gonadal disfonksiyon % 30 Lösemi protokollerinde siklofosfamid kümülatif dozu düşük olduğundan, azospermi nadir. Doksorubisin, ARA-C, Daunorubisin, Etoposid, MP, MTX, Tioguanin, VCR hafif ve reversibl gonadal hasara neden olabilir.

63 Germ hücre hasarı- erkek Azospermi RT dozu ile ilişkili: Fraksiyonda 1-3 Gy de geriye dönüşlü olabilir 3-6 Gy de en az 3-5 yıl sürer ve geriye dönüş şansı daha az > 6 Gy de geriye dönüş yok Prepubertal germ hücreleri, hasara daha açık

64 Leydig hücre hasarı-erkek Erkeklerde, kızlara göre daha az Leydig hücreleri, toksisiteye daha dirençli Kemoterapiden fazla etkilenmiyor Toksik RT dozu, germ hücrelerden yüksek Toksisite doza bağlı, yaş ile ters ilişkili

65 Gonad Gonad fonksiyonları ve lösemi-erkek > 20 Gy testis ışınlamasında sterilite ve testosteron (T) sentez bozukluğu oluşur. Verilen doz < 20 Gy ise, çoğu vakada serum T düzeyleri normaldir. ALL nin testiküler tutulumunda RT dozu genellikle Gy dir ve bu da kalıcı azospermi, testis volümlerinde azalma veya atrofi, yüksek FSH seviyeleri ile birlikte düşük inhibin B seviyeleri tespit edilir.

66 Leydig hücre hasarı-erkek Puberte öncesi/sırasında RT > 20Gy Cinsel olgunlaşmada gecikme Yüksek LH, düşük testesteron Puberte öncesi <12Gy Kompanse Leydig h yetmezliği Testesteron N, LH yüksek, normal puberte Adolesan/genç erişkinler, 30 Gy ve üstü Yalnız % 50 sinde Leydig hücre hasarı

67 Gonad fonksiyon kaybı için alınacak önlemler ALL de yeni tedavi rejimleri ile gonodotoksisite riski çok düşüktir. Ancak yüksek riskli, relaps ya da KİT olasılığı yüksek ve tanı anında puberte döneminde olan erkeklere, sperm bankalarında spermlerin dondurularak saklanması önerilebilir. Nathan PC, et al. Long-term outcomes in survivors of childhood acute lymphoblastic leukemia. Hematol Oncol Clin N Am 2009;23:

68 Gonadal fonksiyon kaybı için alınacak önlemler Sperm dondurulabilirse tek aktif spermle bile gebelik sağlanabilir. Anomali ve kanser geçiş olasılığı normale göre yüksek değil Pubertenin başı ve ortalarında sperm üretimi başlar. Örnek almak güç. Testis biyopsisi/ testiküler aspirasyon denenebilir. Masker KW, et al. Male infertility in long-term survivors of pediatric cancer:a report from the childhood cancer survivor study. Cancer Surviv (2014) 8:

69 Gonadal fonksiyon kaybı için alınacak önlemler Prepubertal erkeklerde rutin ve standart bir seçenek yok. Tedavi öncesi testis dokusunun dondurulması ile ilgili deneysel çalışmalar var

70 Kızlarda gonad fonksiyonları Kanser tedavisi prepubertal dönemde, postpubertal döneme göre çok daha az toksik Erkeklerden farklı olarak germ hücre yetmezliği ve gonadal endokrin fonksiyon bozukluğu birlikte

71 İki tip over yetmezliği Akut yetmezlik Tedavi sırasında/ hemen sonrasında fonksiyon kaybı, amenore Prematür over yetersizliği Tedavi sonrasında over fonksiyonları korunuyor ancak 40 yaşından önce menapoz

72 Lösemi tedavisi alan kız hastalar riskli mi? Akut over yetmezliği, çocukluğunda kanser tedavisi görenlerin yaklaşık % 6 sında bulunmuş Hematopoetik kök hücre nakli ve pelvik RT sorumlu Prematüre over yetmezliği ise yaklaşık %40 Yüksek doz alkilleyici, RT, cerrahi olanlarda fazla Lösemili hastalar yüksek riskli değil

73 Tedavi sonrası puberte, FSH, LH, testesteron, östradiol, inhibin, testis volümü normal. Hamilelik oranı kardeşlerinkine benzer. Postpubertal kızların %13 ünde AMH eksik. İzlem arttıkça yetmezlik çıkacak mı?

74 Tedavi öncesi overlerin korunması Embriyo dondurma Oosit dondurma GnRHa ile over supresyonu Over dokusu dondurma En başarılı yöntem Eş, zaman, niyet gerek Fiziksel ve emosyonel olarak zor Tedaviyi geciktirir Erişkinlerde, Yararı tartışmalı Deneyim az, Lösemi taşıma riski! Monika L. Et al. Female Reproductive Health After Childhood, Adolescent, and Young Adult Cancers: Guidelines for the Assessment and Management of Female Reproductive Complications. J Clin Oncol 2013;31:

75 Prematür over yetersizliği Tarama ve izlem Erken menapoz Osteoporoz, kardiyovasküler hastalıklar, psikoseksüel bozukluklar Endokrinoloji kontrolü, replasman tedavisi? Fertilite danışmanlığı

76 Yıllık muayene (sekonder seks karakterleri ve libido, impotans,..), Tanner evrelemesi Kızlarda 13y, erkeklerde 14 y>, gonadal fonksiyonların değerlendirilmesi (LH, FSH, östradiol ve testosteron,..) Gecikmiş puberte ya da hormonal eksiklik belirti ve bulguları gösteren olgularda hormonal tetkikler tekrar edilmeli Semen analizi yapılmalı

77 Gonadlar-kız Adet düzeni, primer/sekonder amenore sorulmalı Östrojen eksikliğinin belirti ve bulguları aranmalı

78 Serum kortizolu (Hipotalamohipofizer aksa 40 Gy RT ise en az 15 yıl, testler yıllık tekrarlanmalı Serum prolaktini (Kızlarda galaktore, amenore, erkeklerde libido kaybı varsa)

79 Kardiyotoksisite ve lösemi Miyosit kaybı veya hasarı (Toksik metabolitler birikir) Sol ventriküler duvar kalınlığında ve kontraktilitede azalma Yıllar sonra Konjestif kalp yetmezliği (Sistolik ve diastolik fonksiyon boz) Ventriküler aritmi Dilate kardiomyopati Ani ölümler gelişebilir. Lipshultz S et al. Late cardiac effects of doxorubicin therapy for acute lymphoblastic leukemia in childhood. N Eng J Med 1991;324:

80 Kardiyotoksisite ve kemoterapi Antrasiklinler (Doksorubisin, daunorubicin) Alkilleyici ajanlar (Siklofosfamid, ifosfamid) Kortikosteroidler (Prednizon, deksametazon) Yüksek doz Metotreksat Belgaumi AF, et al. Dexamethasone-associated toxicity during induction chemotherapy for childhood acute lymphoblastic leukemia is augmented by concurrent use of daunomycin. Cancer 2003;97: Pakakasama S, et al. Late effects of childhood acute lymphoblastic leukemia: A study from Thai Pediatric Oncology Group. Int J Hematol 2010;91:850-4.

81 Kardiyotoksisite ve lösemi Antrasiklinler ** Kardiyotoksisite sıklığı ve ağırlığı, doza bağımlı olup kümülatif doz ile orantılı olarak artar. Kümülatif doz< 250 mg/ m 2, kalp yetm riski < %5 Kümülatif doz mg/m 2, kalp yetm riski % 10 Kümülatif doz> 600 mg/m 2, kalp yetm riski > % 30 Duyarlılık hastadan hastaya değişmektedir. Liphultz SE, et al. A scientific statement from the AmericanHeart Association. Circulation 2013;128:

82 Kardiak yan etki için risk faktörleri Tedavi ile ilişkili faktörler Mediastene radyoterapi + KT (Lösemi dışı kanserler) Antrasiklin grubunun diğer kardiotoksik KT ile birlikte verilmesi (Siklofosfamid, yüksek doz MTX) Yüksek kümülatif doz İlacın yüksek dozda tek doz bolus /kısa süreli intravenöz infüzyon şeklinde uygulanması Amsakrin Hasta ile ilişkili faktörler Kız cinsiyet Tanı yaşı< 4 y Obezite, DM, HT Konjenital kalp hastalığı Daha önce antrasiklin almış olmak Yaşam biçimi ile ilişkili faktörler Sigara içmek Beslenme bozukluğu İlaç kullanımı (kokain, diet ilaçları,.. Nathan PC,at al. Long-term outcomes in survivors of childhood acute lymphoblastic leukemia. Hematol Oncol Clin N Am 2009;23:

83 COG guidline Kardiak geç yan etkiler Geç başlangıçlı kardiomyopati Ateroskerotik kalp hastalıkları ve kapak hastalıkları Perikardial komplikasyonlar Düzenli egzersiz önerilmeli Sağlıklı diyet önerilmeli İzlem

84 Hikaye Nefes darlığı Ortopne Taşipne Çarpıntı Göğüs ağrısı < 25 yaş, abdominal semptomlar (Bulantı, kusma,..) YILLIK SORGULANMALI Nasıl izleyelim? Fizik muayene Üfürüm S3, S4 Sert P2 Perikardial sürtünme sesi Ral Weezing Jugular venöz dolgunluk Periferik ödem YILLIK SORGULANMALI Tarama testleri Bazal EKO Bazal EKG (Hastanın yaşına ve aldığı kümülatif antrasiklin dozuna göre periodik olarak istenir)

85 Yıllık fizik muayene Bazal EKG, periodik olarak EKO (Yaş ve doza bağımlı olarak) 2 yılda bir açlık glikozu, lipid profili istenmelidir. Semptomu olan, tarama testleri anormal olan, Hamile olan ya da kalmak isteyen hastalar Kümülatif antrasiklin dozu 300 mg/m 2 alan ya da < 300 mg/m 2 +RT alan hastalarda kardioloji konsültasyonu istenmelidir.

86 EKO sıklığı nasıl olmalı?

87

88 ALLİC protokolü

89 93 ALL tedavisi gören hasta Tedavinin endokrin geç yan etkileri açısından 50 kontrol grubu olgusu ile karşılaştırılarak değerlendirildi.

90

91 BMİ ve BMİ SDS, hasta grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek bulundu. Kranial RT almış olmak, cinsiyet ve tanı yaşı anlamlı bir fark göstermedi.

92 Leptin düzeyleri, hasta ve kontrol gruplarında, KRT alan ve almayanlarda anlamlı fark göstermedi. Cinsiyet göz önünde bulundurulduğunda, ALL li kız olgularda leptin düzeyleri hem erkeklere göre, hem de kontrol grubuna göre yüksek bulundu.

93 Tiroid fonksiyonları Tiroid fonksiyonları ve prolaktin açısından hasta grubu ile kontrol grubu ve KRT alan ve almayan olgular arasında anlamlı fark bulunmadı.

94 FSH, LH ve İnhibin-B Tüm hasta gruplarında FSH ve LH değerleri anlamlı fark göstermedi. İnhibin-B değerleri, KRT alan ve almayan grupta, kontrol grubuna göre düşük bulundu (Hem kız hem erkeklerde)

95 Spermiogram/Fertilite Spermiogram bakılan 24 olgudan 20 si normal olarak değerlendirildi. Üçü steril, 1 inde ise nadir semen mevcuttu. Sonuç olarak ALL ve kontrol grubu arasında, spermiogram sonuçlarında kalitatif ve kantitatif olarak anlamlı farklılık saptanmadı.

96 Sonuç Lösemi tedavisindeki gelişmeler ile erişkin yaşa ulaşan hastaların giderek arttığından, tedavinin geç etkileri giderek önem kazanmaktadır. Kaliteli ve sağlıklı bir yaşam için yan etkiler açısından dikkatli klinik izlem ve bölümler arası multidisipliner yaklaşım önemlidir.

97 TEŞEKKÜRLER

98 FSH, LH ve İnhibin-B İnhibin-B değerleri, KRT alan Tanner evresi 1 olan erkek ALL li olgularda kontrol grubuna göre düşük bulundu. İnhibin-B değerleri, cinsiyet ayrımı yapılmaksızın hem Tanner evresi 2-3 olan olgularda hem de KRT alan Tanner evresi 2-3 olan olgularda kontrol grubuna göre düşük bulundu. Benzer bulgular, Tanner evresi 2-3 olan ALL li kız olgularda ve KRT alan ALL li kız olgularda saptandı. İnhibin-B değerleri, KRT almayan Tanner evresi 4-5 olan ALL li kız olgularda kontrol grubuna göre düşük saptandı. Tüm hasta gruplarında FSH ve LH değerleri anlamlı fark göstermedi.

99 Östradiol (E2), Testosteron (T), Free Testosteron (ft) ile testis /over volümleri Tanner evresi 4-5 olan erkek olgular kontrol grubu ile karşılaştırıldığında T değerleri ve testis boyutları açısından anlamlı fark yok iken, E2 ve ft değerleri hasta grubunda kontrol grubuna göre yüksek bulundu. Kranial RT alan erkek olgularda da benzer bulgular saptandı. Diğer değerler arasında anlamlı farklılık saptanmadı. Testis boyutları yaşına göre düşük olan 3 olgu olup, bu olgular testis nüksü nedeniyle testislerine ışın tedavisi uygulanan olgular idi.

100 Östradiol (E2), Testosteron (T), Free Testosteron (ft) ile testis /over volümleri: Tanner evresi 2-3 olan kız olgularda, ft değerleri kontrol grubuna göre düşük bulundu. Aynı bulgular KRT alan kızlarda da mevcuttu. Diğer değerler açısından anlamlı farklılık saptanmadı. ALL li Tanner evresi 4-5 olan kız olgular, E2, T, ft değerleri ve menstruasyon başlangıç yaşları açısından kontrol grubu ile karşılaştırıldığında gruplar arasında anlamlı fark saptanmadı. Ancak hasta grubunda kontrol grubuna göre sol over boyutları anlamlı olarak küçük idi. Bu özellik hem KRT alan hem de almayan hasta grubunda da gözlendi. Sağ overde de benzer eğilim görülmesine rağmen anlamlı farklılığa ulaşılamadı.

101 Sonuç Lösemi tedavisindeki gelişmeler ile erişkin yaşa ulaşan hastalar giderek arttığından, tedavinin geç etkileri giderek önem kazanmaktadır. Kaliteli ve sağlıklı bir yaşam için yan etkiler açısından dikkatli klinik izlem ve bölümler arası multidisipliner yaklaşım önemlidir.

Radyoterapi-Infertilite. Dr. Ferah Yıldız HÜTF Radyasyon Onkolojisi AD

Radyoterapi-Infertilite. Dr. Ferah Yıldız HÜTF Radyasyon Onkolojisi AD Radyoterapi-Infertilite Dr. Ferah Yıldız HÜTF Radyasyon Onkolojisi AD 2010 yılında her 250 erişkinden biri kanserden kurtulmuş bireylerden oluşacak Blatt ve ark, 1999 TEDAVİYE BAĞLI YAN ETKİLER!!!!! Infertilite

Detaylı

Cinsel Kimlik Bozuklukları

Cinsel Kimlik Bozuklukları Endokrinolog Gözü ile Cinsel Kimlik Bozuklukları Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı Cinsel Kimlik Bozukluğu (Transseksüalite) Bir kişinin normal seksuel

Detaylı

KANSER TEDAVİSİNİN GEÇ YAN ETKİLERİ KURSU

KANSER TEDAVİSİNİN GEÇ YAN ETKİLERİ KURSU KANSER TEDAVİSİNİN GEÇ YAN ETKİLERİ KURSU GENİTOÜRİNER GEÇ YAN ETKİLER *KEMOTERAPİ* Dr. CELALETTİN CAMCI GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ TIBBİ ONKOLOJİ BİLİM DALI tanım Antineoplastik tedaviye bağlı geç etkiler

Detaylı

Çocukluk Çaðý Lösemi Tedavisinde Kemoradyoterapinin Endokrin Komplikasyonlarý

Çocukluk Çaðý Lösemi Tedavisinde Kemoradyoterapinin Endokrin Komplikasyonlarý ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Çocukluk Çaðý Lösemi Tedavisinde Kemoradyoterapinin Endokrin Komplikasyonlarý Endocrine Complications Because Of Chemoradýotherapy in Children With Leukemia Türkan Patýroðlu,

Detaylı

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011 Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011 Dr. Serhat IŞIK 13.10.2011 TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD

Detaylı

[RABİA EMEL ŞENAY] BEYANI

[RABİA EMEL ŞENAY] BEYANI Araştırma Destekleri/ Baş Araştırıcı 10. Ulusal Pediatrik Hematoloji Kongresi 3 6 Haziran 2015, Ankara [RABİA EMEL ŞENAY] BEYANI Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Çalıştığı Firma (lar) Danışman

Detaylı

Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır.

Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır. Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır. Olguların çok büyük bir bölümünde ise obezitenin altında yatan

Detaylı

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden

Detaylı

BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Prof Dr Zehra AYCAN.

BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Prof Dr Zehra AYCAN. BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ Prof Dr Zehra AYCAN zehraaycan67@hotmail.com Büyüme Çocukluk çağı, döllenme anında başlar ve ergenliğin tamamlanmasına kadar devam eder Bu süreçte çocuk hem büyür hem de gelişir

Detaylı

İNFERTİLİTE NEDENLERİ. İlknur M. Gönenç

İNFERTİLİTE NEDENLERİ. İlknur M. Gönenç İNFERTİLİTE NEDENLERİ İlknur M. Gönenç ERKEK İNFERTİLİTE NEDENLERİ Endokrin Bozukluklar Hipotalamik disfonksiyon (Kallmann) Hipoffizer yetmezlik ( tm., rad, cerrahi ) Hiperprolaktinemi, Adrenal hiperplazi

Detaylı

[MEHMET ERTEM] BEYANI

[MEHMET ERTEM] BEYANI Araştırma Destekleri/ Baş Araştırıcı 10. Ulusal Pediatrik Hematoloji Kongresi 3 6 Haziran 2015, Ankara [MEHMET ERTEM] BEYANI Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Çalıştığı Firma (lar) Danışman Olduğu

Detaylı

MENOPOZ. Menopoz nedir?

MENOPOZ. Menopoz nedir? MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona

Detaylı

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; AMENORE Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12 yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin olmamasına

Detaylı

Akut Myeloid Lösemi Relaps ve Tedavisi

Akut Myeloid Lösemi Relaps ve Tedavisi ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI 1945 Akut Myeloid Lösemi Relaps ve Tedavisi Dr. Talia İleri Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji BD Akut Lösemide Tedavi

Detaylı

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ DR. FZT. AYSEL YILDIZ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI Talasemi; Kalıtsal bir hemoglobin hastalığıdır. Hemoglobin

Detaylı

GEBELİKTE TİROİD FONKSİYONLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

GEBELİKTE TİROİD FONKSİYONLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ GEBELİKTE TİROİD FONKSİYONLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Doç. Dr. Habib BİLEN Atatürk Üniversitesi Tıp fakültesi İç Hastalıkları ABD Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı SUNU PLANI Örnek olgu

Detaylı

Metabolik Sendrom ve Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Miraç Vural Keskinler

Metabolik Sendrom ve Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Miraç Vural Keskinler Metabolik Sendrom ve Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı Dr Miraç Vural Keskinler Önce sentez DM ve MS Akılcı İlaç Kullanımı Oral antidiyabetik ajanlar İnsülin Glp-1 analogları Antihipertansif ilaçlar Hipolipidemik

Detaylı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Çalışan açısından, yüksekte güvenle çalışabilirliği belirleyen etkenler:

Detaylı

Adölesanda Lösemi & İnfant Lösemi

Adölesanda Lösemi & İnfant Lösemi Adölesanda Lösemi & İnfant Lösemi Prof. Dr. Özcan Bör Eskişehir Osmangazi Üniversitesi TPHD OKULU 18 20 Kasım 2016 Ankara 1 Adölesanda Lösemi Dünya Sağlık Örgütü 10 19 yaşlarını Adölesan Dönemi olarak

Detaylı

OBEZİTE ÇOCUK SAHİBİ OLMA ORANINI AZALTIYOR! AKŞAM GAZETESİ

OBEZİTE ÇOCUK SAHİBİ OLMA ORANINI AZALTIYOR! AKŞAM GAZETESİ OBEZİTE ÇOCUK SAHİBİ OLMA ORANINI AZALTIYOR! AKŞAM GAZETESİ İnfertilite (Kısırlık); döl oluşturma yeteneğinin azalması ya da yokluğu ile karakterize edilen tıbbi bir durumdur. Hem erkeklerde, hem de kadınlarda

Detaylı

AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018

AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018 AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018 Lösemiye bağlı Psikososyal Geç Etkiler Fiziksel Görünüm (Saç

Detaylı

İKİNCİL KANSERLER. Dr Aziz Yazar Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD. Tıbbi Onkoloji BD. 23 Mart 2014, Antalya

İKİNCİL KANSERLER. Dr Aziz Yazar Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD. Tıbbi Onkoloji BD. 23 Mart 2014, Antalya İKİNCİL KANSERLER Dr Aziz Yazar Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD. Tıbbi Onkoloji BD. 23 Mart 2014, Antalya Tanım Kanser tedavisi almış veya kanser öyküsü olan bir hastada histopatolojik

Detaylı

OKUL ÇAĞINDA BESLENME

OKUL ÇAĞINDA BESLENME OKUL ÇAĞINDA BESLENME Doç. Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Gastroenteroloji, Beslenme ve Metabolizma Ünitesi Nisan 2008-İZMİR ADÖLESAN DÖNEM 1. Biyolojik değişim BÜYÜME

Detaylı

DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler

DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler Diyabet nedir? Diyabet hastalığı, şekerin vücudumuzda kullanımını düzenleyen insülin olarak adlandırdığımız hormonun salınımındaki eksiklik veya kullanımındaki yetersizlikten

Detaylı

ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği

ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği SUNU PLANI Tanım ve Epidemiyoloji Adrenal bez anatomi Etiyoloji Tanı Klinik Tedavi TANIM-EPİDEMİYOLOJİ Adrenal

Detaylı

oporoz Tanı ve Tedavi Prensipleri

oporoz Tanı ve Tedavi Prensipleri Osteoporoz Tanı ve Tedavi oporoz Tanı ve Tedavi Prensipleri Prensipleri Dr. Ümit İNCEBOZ Balıkesir Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Dr. Ümit İNCEBOZ Balıkesir Üniversitesi Tıp

Detaylı

Tiroid dışı hastalıklarda düşük T3, yüksek rt3, normal T4 ve normal TSH izlenir.

Tiroid dışı hastalıklarda düşük T3, yüksek rt3, normal T4 ve normal TSH izlenir. TİROİD HORMON SENTEZİ Dishormonogenezis Hasta ötroid? Şiddetli açlıkta, kronik hastalıkta, akut hastalıkta, cerrahi esnasında ve sonrasında T4--- T3 azalır Propiltiourasil, kortikosteroid, amiodaron propnalol

Detaylı

İNFERTİLİTE ANAMNEZ FORMU

İNFERTİLİTE ANAMNEZ FORMU Sayfa No 1 / 6 Adı Soyadı: Tarih:.. Baba Adı: Dosya No:.. Yaşı: Telefon:.. Evli/Bekar: Eşinin Adı:.. Eşinin Yaşı:. Korunma Yöntemi:.. Korunma Süresi:. İnfertilite Süresi:. Primer: Sekonder:. Şimdiki Eşinden

Detaylı

ÇOCUKLUK ÇAĞI LÖSEMİ OLGULARINDA ENDOKRİNOLOJİK VE KARDİYOLOJİK GEÇ ETKİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

ÇOCUKLUK ÇAĞI LÖSEMİ OLGULARINDA ENDOKRİNOLOJİK VE KARDİYOLOJİK GEÇ ETKİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI ÇOCUKLUK ÇAĞI LÖSEMİ OLGULARINDA ENDOKRİNOLOJİK VE KARDİYOLOJİK GEÇ ETKİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Pakize Karakaya

Detaylı

Tiroid Hormonları ve Yorumlanması.

Tiroid Hormonları ve Yorumlanması. Tiroid Hormonları ve Yorumlanması www.hepsaglik.net Tiroid Hastalıklarında İlk İstenecek Testler Tiroid tarama testi olarak TSH kullanılabilir. Son derece hassas bir testtir. Primer hipotiroidi ve hipertiroidiyi

Detaylı

Kastrasyon Masum Bir Tedavi midir? Dr. Kamil ÇAM Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD

Kastrasyon Masum Bir Tedavi midir? Dr. Kamil ÇAM Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD Kastrasyon Masum Bir Tedavi midir? Dr. Kamil ÇAM Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD İLERİ EVRE PROSTAT KANSERİ HORMONAL TEDAVİ STANDART %80-90 yanıt Hormonal Tedavi Testesteron düzeyini düşüren

Detaylı

HİPOGONADOTROPİK HİPOGONADİZMDE ÜREME TEDAVİSİ VE SONRASINDAKİ SÜREÇ. Önemli Not : Bu yazı bilgilendirme ve yol gösterme amaçlıdır.

HİPOGONADOTROPİK HİPOGONADİZMDE ÜREME TEDAVİSİ VE SONRASINDAKİ SÜREÇ. Önemli Not : Bu yazı bilgilendirme ve yol gösterme amaçlıdır. HİPOGONADOTROPİK HİPOGONADİZMDE ÜREME TEDAVİSİ VE SONRASINDAKİ SÜREÇ Önei Not : Bu yazı bilgilendirme ve yol gösterme amaçlıdır. Saygılarıa... Uğur AYDOĞAN - Gazi Üniversitesi ugur@hipogonadizm.org ugur.aydogan@gazi.edu.tr

Detaylı

İNFERTİL HASTANIN HORMON DEĞERLENDİRMESİ NASIL YAPILMALIDIR? DOÇ. DR. ERCAN BAŞTU

İNFERTİL HASTANIN HORMON DEĞERLENDİRMESİ NASIL YAPILMALIDIR? DOÇ. DR. ERCAN BAŞTU İNFERTİL HASTANIN HORMON DEĞERLENDİRMESİ NASIL YAPILMALIDIR? DOÇ. DR. ERCAN BAŞTU İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Reprodük>f Endokrinoloji ve İnfer>lite

Detaylı

Review / Derleme. Tuba Arpaci 1, Ebru Kılıçarslan Törüner 1. DOI: 10.16899/ctd.54299

Review / Derleme. Tuba Arpaci 1, Ebru Kılıçarslan Törüner 1. DOI: 10.16899/ctd.54299 Journal of Contemporary Medicine 2015;5(1): 61-66 Review / Derleme Arpaci et Kılıcarslan Toruner Çocukluk Çağı Akut Lenfoblastik Lösemi Sağ Kalanlarında Obezite: Bir Literatür Taraması Obesity in Childhood

Detaylı

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri Ergenin yaşına, gelişim düzeyine uygun Bireysel, kültürel ve sosyoekonomik farklılıklara

Detaylı

MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065

MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2014 2017) TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ

Detaylı

Santral Sinir Sistemi Rabdoid Teratoid Tümörü Radyoterapisi. Dr. Ayşe Hiçsönmez AÜTF Radyasyon Onkolojisi Nisan 2013

Santral Sinir Sistemi Rabdoid Teratoid Tümörü Radyoterapisi. Dr. Ayşe Hiçsönmez AÜTF Radyasyon Onkolojisi Nisan 2013 Santral Sinir Sistemi Rabdoid Teratoid Tümörü Radyoterapisi Dr. Ayşe Hiçsönmez AÜTF Radyasyon Onkolojisi Nisan 2013 RT nin yeri varmı? RT endike ise doz ve volüm? Hangi teknik? Kurtarma tedavisinde RT?

Detaylı

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI D.P.Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR PROF. DR. AHMET HAKAN VURAL OP. DR. GÜLEN SEZER ALPTEKİN ERKUL OP. DR. SİNAN ERKUL

Detaylı

Gestasyonel Diyabet: Anne ve Fetusta Kısa ve Uzun Dönem Sonuçlar

Gestasyonel Diyabet: Anne ve Fetusta Kısa ve Uzun Dönem Sonuçlar Gestasyonel Diyabet: Anne ve Fetusta Kısa ve Uzun Dönem Sonuçlar Prof. Dr. Lemi İbrahimoğlu İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Perinatoloji Bilim Dalı Gestasyonel Diyabetes

Detaylı

Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi

Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Tedavisi: Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Sıklık Yolaçtığı sorunlar Nedenler Kan basıncı hedefleri Tedavi Dünyada Mortalite

Detaylı

LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER

LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER Varlık Erol, Cengiz Aydın, Levent Uğurlu, Emre Turgut, Hülya Yalçın*, Fatma Demet İnce* T.C.S.B. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi,

Detaylı

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri

Detaylı

Kan Kanserleri (Lösemiler)

Kan Kanserleri (Lösemiler) Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci

Detaylı

Diyabetes Mellitus. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Diyabetes Mellitus. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Diyabetes Mellitus Akut Komplikasyonları Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Diyabetes mellitus akut komplikasyonlar Hipoglisemi Hiperglisemi ilişkili ketonemi

Detaylı

SUBKLİNİK HİPOTİROİDİYE YAKLAŞIM. Doc. Dr. Meral Mert SBÜ, Bakırkoy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği

SUBKLİNİK HİPOTİROİDİYE YAKLAŞIM. Doc. Dr. Meral Mert SBÜ, Bakırkoy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği SUBKLİNİK HİPOTİROİDİYE YAKLAŞIM Doc. Dr. Meral Mert SBÜ, Bakırkoy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği SUBKLİNİK HİPOTİROİDİ T3, T4 düzeylerinin normal, TSH

Detaylı

Kemoterapinin Neden Olduğu Fertilite Sorunları. Doç.Dr. Alp Özkan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji-Onkoloji

Kemoterapinin Neden Olduğu Fertilite Sorunları. Doç.Dr. Alp Özkan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji-Onkoloji Kemoterapinin Neden Olduğu Fertilite Sorunları Doç.Dr. Alp Özkan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji-Onkoloji Yaşam % Türkiye deki kanserli çocukların yaşam süreleri (T.

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Nefroloji BD Olgu Sunumu 24 Ekim 2017 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Nefroloji BD Olgu Sunumu 24 Ekim 2017 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Nefroloji BD Olgu Sunumu 24 Ekim 2017 Salı Uzman Dr. Mehtap Ezel Çelakıl DR.MEHTAP EZEL ÇELAKIL 4YAŞ ERKEK HASTA Şikayeti:

Detaylı

D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bruselloz Brucella cinsi bakteriler tarafından primer olarak otçul

Detaylı

İkincil Kanserler SUNA EMİR. Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji EAH Çocuk Hematoloji Onkoloji Kliniği

İkincil Kanserler SUNA EMİR. Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji EAH Çocuk Hematoloji Onkoloji Kliniği İkincil Kanserler SUNA EMİR Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji EAH Çocuk Hematoloji Onkoloji Kliniği Sunum akışı İkincil kanser tanımı Neden önemli bir konu? İkincil kanser oluşumunda

Detaylı

Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu;

Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; PROLAKTİNOMA Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; Prolaktinoma beyinde yer alan hipofiz bezinin prolaktin salgılayan tümörüdür. Kanserleşmez ancak hormonal dengeyi bozar. Prolaktin hormonu

Detaylı

TESTOSTERON (TOTAL) Klinik Laboratuvar Testleri

TESTOSTERON (TOTAL) Klinik Laboratuvar Testleri TESTOSTERON (TOTAL) Kullanım amacı: Erkeklerde ve kadınlarda farklı kullanım amaçları vardır. Erkeklerde en çok, libido kaybı, erektil fonksiyon bozukluğu, jinekomasti, osteoporoz ve infertilite gibi belirti

Detaylı

Nedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler:

Nedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler: Obezite alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmasıyla oluşur. Bunu genetik faktörler, metabolizma hızı, iştah, gıdaya ulaşabilme, davranışsal faktörler, fiziksel aktivite durumu, kültürel faktörler

Detaylı

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr.

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi Dr. Aslı KANTAR GİRİŞ GENEL BİLGİLER Akut böbrek hasarı (ABH) yenidoğan yoğun bakım

Detaylı

Hiperlipidemiye Güncel Yaklaşım

Hiperlipidemiye Güncel Yaklaşım İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sık Görülen Kardiyolojik Sorunlarda Güncelleme Sempozyum Dizisi No: 40 Haziran 2004; s. 69-74 Hiperlipidemiye Güncel Yaklaşım Prof. Dr. Hakan

Detaylı

Türk Pediatrik Hematoloji Derneği (TPHD) Hemofilide Cerrahi Çalıştayı Uzlaşı Raporu

Türk Pediatrik Hematoloji Derneği (TPHD) Hemofilide Cerrahi Çalıştayı Uzlaşı Raporu Türk Pediatrik Hematoloji Derneği (TPHD) Hemofilide Cerrahi Çalıştayı Uzlaşı Raporu Türk Pediatrik Hematoloji Derneği Hemofili/Hemostaz/Tromboz Alt Çalışma grubu tarafından 25 Eylül 2010 tarihinde düzenlenen

Detaylı

Çocukluk Çağı Kanserlerinin Epidemiyolojisi Prof. Dr. Tezer Kutluk

Çocukluk Çağı Kanserlerinin Epidemiyolojisi Prof. Dr. Tezer Kutluk İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Herkes İçin Çocuk Kanserlerinde Tanı Sempozyum Dizisi No: 49 Mayıs 2006; s.11-15 Çocukluk Çağı Kanserlerinin Epidemiyolojisi Prof. Dr. Tezer

Detaylı

Polikistik Over Sendromu ve Hiperandrojenemi

Polikistik Over Sendromu ve Hiperandrojenemi Polikistik Over Sendromu ve Hiperandrojenemi Ayırıcı Tanı Nasıl Yapılmalı? Prof. Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı Kayseri PKOS Tanı Kriterleri NIH 1990

Detaylı

Nörofibromatozis Tip 1 Tanılı Olguların Değerlendirilmesi: Tek Merkez Deneyimi

Nörofibromatozis Tip 1 Tanılı Olguların Değerlendirilmesi: Tek Merkez Deneyimi Nörofibromatozis Tip 1 Tanılı Olguların Değerlendirilmesi: Tek Merkez Deneyimi Nurşah Eker, Ayşe Gülnur Tokuç, Burcu Tufan Taş, Berkin Berk, Emel Şenay, Barış Yılmaz Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim

Detaylı

Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein;

Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein; MYELİN BASİC PROTEİN Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein; Beyin Omurilik Sıvısı içinde Myelin Basic Protein miktarının araştırılmasıdır.

Detaylı

1. HAFTA PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA. Kuramsal Ders Diabetes mellitus: Tanı, sınıflama ve klinik bulgular Nilgün Başkal.

1. HAFTA PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA. Kuramsal Ders Diabetes mellitus: Tanı, sınıflama ve klinik bulgular Nilgün Başkal. 1. HAFTA Volüm dengesi bozuklukları Böbrek hastalıklarında tanısal yöntemler Diabetes mellitus: Tanı, sınıflama ve klinik bulgular Nilgün Başkal Diabetes mellitus komplikasyonları Sevim Güllü Artritlere

Detaylı

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR?

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR? KEMOTERAPİ NEDİR? Kanser hücrelerini tahrip eden kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedaviye kemoterapi denir. Bu tedavilerde kullanılan ilaçlara antikanser ilaçlar da denir. Kanserin türüne göre kemoterapinin

Detaylı

Çağın Salgını. Aile Hekimliğinde Diabetes Mellitus Yönetimi

Çağın Salgını. Aile Hekimliğinde Diabetes Mellitus Yönetimi Çağın Salgını Aile Hekimliğinde Diabetes Mellitus Yönetimi Epidemiyoloji, Tanı, İzlem Uzm. Dr. İrfan Şencan Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği Başasistanı Sunum Planı Tanım

Detaylı

MENAPOZ DÖNEMİ MENAPOZ DÖNEM VE HORMONLAR

MENAPOZ DÖNEMİ MENAPOZ DÖNEM VE HORMONLAR MENAPOZ DÖNEMİ VE HORMONLAR DR.ALEV ÖKTEM Menapozun Nedeni Overlerdeki oositlerin üreme yaşlanması sırasında ovülasyon ve atrezi nedeniyle tükenmesidir Kronolojik yaş üreme yaşlanmasının tespiti için çok

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

BOY KISALIĞI GECİKMİŞ PUBERTE HİPOGONADİZM

BOY KISALIĞI GECİKMİŞ PUBERTE HİPOGONADİZM BOY KISALIĞI 1 GECİKMİŞ PUBERTE HİPOGONADİZM BOY KISALIĞI Multi-transfüzyon alan talasemi majör (TM) hastalarında aşırı demir yüklemesi, anemi ve kronik karaciğer hastalığından kaynaklanan ve uzmanlar

Detaylı

KADIN İNFERTİLİTESİNDE LABORATUVARIN ROLÜ

KADIN İNFERTİLİTESİNDE LABORATUVARIN ROLÜ KADIN İNFERTİLİTESİNDE LABORATUVARIN ROLÜ OVERYEN REZERV PREMATÜR OVARYEN YETMEZLİK POLİKİSTİK OVER SENDROMU Dr.MURAT ÖKTEM Menstrüel siklusların düzenli olması %95 ovülasyon olduğunu gösterir. Fakat yeterli

Detaylı

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI Gebelikte ortaya çıkan fizyolojik değişiklikler Sodyum ve su retansiyonu Sistemik kan basıncında azalma Böbrek boyutunda artma ve toplayıcı sistemde dilatasyon Böbrek kan

Detaylı

IX. BÖLÜM KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011

IX. BÖLÜM KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011 ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011 KRONİK HASTALIK ANEMİSİ IX. BÖLÜM TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU GİRİŞ VE TANIM Kronik

Detaylı

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır.

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır. HODGKIN LENFOMA HODGKIN LENFOMA NEDİR? Hodgkin lenfoma, lenf sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır. Lenf sisteminde genç lenf hücreleri (Hodgkin ve Reed- Sternberg hücreleri) çoğalır ve vücuttaki lenf

Detaylı

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite Düzenli fiziksel aktivite ile kazanılmak istenen yaşam kalitesi artışı özellikle yaşlı nüfusta önemli görülmektedir. Bu kısımda yaşlılar için egzersiz programı oluşturulurken nelere dikkat edilmesi gerektiği

Detaylı

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri

Detaylı

1. HAFTA PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA. Kuramsal Ders Diabetes mellitus: Tanı, sınıflama ve klinik bulgular Nilgün Başkal

1. HAFTA PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA. Kuramsal Ders Diabetes mellitus: Tanı, sınıflama ve klinik bulgular Nilgün Başkal 1. HAFTA Volüm dengesi bozuklukları Böbrek hastalıklarında tanısal yöntemler Diabetes mellitus: Tanı, sınıflama ve klinik bulgular Nilgün Başkal Diabetes mellitus komplikasyonları Sevim Güllü Artritlere

Detaylı

ADOLESANLARDA FĠZĠKSEL BÜYÜME VE CĠNSEL GELĠġME

ADOLESANLARDA FĠZĠKSEL BÜYÜME VE CĠNSEL GELĠġME ADOLESANLARDA FĠZĠKSEL BÜYÜME VE CĠNSEL GELĠġME Adolesans ; çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemidir * Fiziksel Büyüme * Cinsel Gelişme * Psikososyal Gelişme Büyüme ve gelişme, adolesansta belirgin bir

Detaylı

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 09 Nisan 2009 02:34 - Son Güncelleme Perşembe, 09 Nisan 2009 03:06

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 09 Nisan 2009 02:34 - Son Güncelleme Perşembe, 09 Nisan 2009 03:06 ÇOCUKLARDA ENDOKRİN SORUNLAR Memorial Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bölümü'nden Prof. Dr. Oya Ercan, büyüme bozuklukları ile ilgili bilgi verdi. Bu sorunlar, büyüme bozukluklarını ve hormonların fazla

Detaylı

Fiziksel Aktivite ve Sağlık. Prof. Dr. Bülent Ülkar Spor Hekimliği Anabilim Dalı

Fiziksel Aktivite ve Sağlık. Prof. Dr. Bülent Ülkar Spor Hekimliği Anabilim Dalı Fiziksel Aktivite ve Sağlık Prof. Dr. Bülent Ülkar Spor Hekimliği Anabilim Dalı 1 Fiziksel İnaktivite Nedir? Haftanın en az 5 günü 30 dakika ve üzerinde orta şiddetli veya haftanın en az 3 günü 20 dakika

Detaylı

Akut Myeloid Lösemide Prognostik Faktörler ve Tedavi

Akut Myeloid Lösemide Prognostik Faktörler ve Tedavi 1945 ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI Akut Myeloid Lösemide Prognostik Faktörler ve Tedavi Dr. Mehmet ERTEM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Bilim Dalı

Detaylı

Adrenal yetmezlik var mı? Kortikosteroid verelim mi? Prof.Dr.Bilgin CÖMERT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım BD

Adrenal yetmezlik var mı? Kortikosteroid verelim mi? Prof.Dr.Bilgin CÖMERT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım BD Adrenal yetmezlik var mı? Kortikosteroid verelim mi? Prof.Dr.Bilgin CÖMERT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım BD Adrenal Yetmezlik Yapısal hasar Hipotalamus Hipofiz Adrenal

Detaylı

Osteosarkom Tedavisinde Neoadjuvan Tedavi. Dr. Bülent Yalçın 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, Mart 2014 Susesi Otel, Antalya

Osteosarkom Tedavisinde Neoadjuvan Tedavi. Dr. Bülent Yalçın 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, Mart 2014 Susesi Otel, Antalya Osteosarkom Tedavisinde Neoadjuvan Tedavi Dr. Bülent Yalçın 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, 19-23 Mart 2014 Susesi Otel, Antalya Osteosarkoma-1 Nadir tümörler (2-3/100.000), Çalışma yapmak zor (çok merkezli,

Detaylı

Kemik tümörleri. Dr Canfeza Sezgin EÜTF Tıbbi Onkoloji BD

Kemik tümörleri. Dr Canfeza Sezgin EÜTF Tıbbi Onkoloji BD Kemik tümörleri Dr Canfeza Sezgin EÜTF Tıbbi Onkoloji BD OSTEOSARKOM TEDAVİSİNDE KEMOTERAPİ Sarkomlu çocukların 5 yıllık sağkalım sonuçlarında zamanla belirgin iyileşme elde edilmiştir From: Arndt C and

Detaylı

İleri Obez Diyabetiklerde Tedavi Yaklaşım Bariatrik Cerrahinin Zamanlaması

İleri Obez Diyabetiklerde Tedavi Yaklaşım Bariatrik Cerrahinin Zamanlaması İleri Obez Diyabetiklerde Tedavi Yaklaşım Bariatrik Cerrahinin Zamanlaması Prof.Dr.Volkan Genç Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi ABD Meme-Endokrin ve Metabolizma Cerrahisi ÇOK BİLİNENLER

Detaylı

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Hipertansiyon HT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Neslihan Yukarıkır ve Arş. Gör. Dr. Dilber Deryol Nacar

Detaylı

HORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI

HORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI HORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI Prof. Dr. Orhan Turan KAYNAKÇA: 1.Stephen J. McPhee, Gary D.Hammer eds. Pathophysiology of Disease. 6th ed. Mc Graw Hill; 2010. 2.Damjanov I. Pathophisiology. 1st ed. Saunders

Detaylı

POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ

POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ Prof. Dr. Fırat ORTAÇ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD. Jinekolojik Onkoloji Departmanı Polikistik Over Sendromu(PKOS)

Detaylı

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; AMENORE Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12 yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin olmamasına

Detaylı

MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D.

MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. Multipl Myeloma Nedir? Vücuda bakteri veya virusler girdiğinde bazı B-lenfositler plazma hücrelerine

Detaylı

OLGU-2. Dr. Mustafa Büyükavcı Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji-Onkoloji Ünitesi Erzurum

OLGU-2. Dr. Mustafa Büyükavcı Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji-Onkoloji Ünitesi Erzurum OLGU-2 Dr. Mustafa Büyükavcı Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji-Onkoloji Ünitesi Erzurum 9 yaş Erkek Şikayeti Halsizlik İştahsızlık Öksürük Kilo kaybı Ateş Göğüs ağrısı Hikayesi Bir aydır

Detaylı

DİYABETES MELLİTUS. Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERC

DİYABETES MELLİTUS. Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERC DİYABETES MELLİTUS Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERC İ NORMAL FİZYOLOJİ İnsan vücudu enerji olarak GLUKOZ kullanır Alınan her besin vücudumuzda glukoza parçalanır ve kana verilir Kandaki glukozun enerji kaynağı olarak

Detaylı

Endokrin ve Metabolik Hastalıklarda Fiziksel Aktivite ve Egzersiz

Endokrin ve Metabolik Hastalıklarda Fiziksel Aktivite ve Egzersiz Endokrin ve Metabolik Hastalıklarda Fiziksel Aktivite ve Egzersiz Prof Dr Zehra Aycan Doç Dr Baran Yosmaoğlu Yrd Doç Dr Cihan Fidan Hasan Göktan Arzu Bektaş Kapsam: Tip 1 diyabet Obezite ve Tip 2 diyabet

Detaylı

MENOPOZ. Dr. Serdar Balcı, Dr. Eser Çolak. Başkent Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum

MENOPOZ. Dr. Serdar Balcı, Dr. Eser Çolak. Başkent Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum MENOPOZ Dr. Serdar Balcı, Dr. Eser Çolak Başkent Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum 1 MENOPOZ NEDİR?? Son adet(mesntruasyon) periyodudur Oniki aylık bir süre ile menstruasyonun durmasıdır Östrojenin

Detaylı

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011 Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını

Detaylı

BFM ALL tedavi protokolü sırasında yaşanan engeller ve problemler

BFM ALL tedavi protokolü sırasında yaşanan engeller ve problemler BFM ALL tedavi protokolü sırasında yaşanan engeller ve problemler Istanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD İstanbul 2013 Amaç ALL çocukluk çağında en sık görülen

Detaylı

ENDOKRİN BEZ EKZOKRİN BEZ. Tiroid bezi. Deri. Hormon salgısı. Endokrin hücreler Kanal. Kan akımı. Ter bezi. Ekzokrin hücreler

ENDOKRİN BEZ EKZOKRİN BEZ. Tiroid bezi. Deri. Hormon salgısı. Endokrin hücreler Kanal. Kan akımı. Ter bezi. Ekzokrin hücreler ENDOKRİN SİSTEM Endokrin sistem, sinir sistemiyle işbirliği içinde çalışarak vücut fonksiyonlarını kontrol eder ve vücudumuzun farklı bölümleri arasında iletişim sağlar. 1 ENDOKRİN BEZ Tiroid bezi EKZOKRİN

Detaylı

İleri obez diyabetiklerde antidiyabetik ajan seçimi. Dr. Mustafa ÖZBEK Dışkapı YBEAH Endokrinoloji Kliniği ANKARA

İleri obez diyabetiklerde antidiyabetik ajan seçimi. Dr. Mustafa ÖZBEK Dışkapı YBEAH Endokrinoloji Kliniği ANKARA İleri obez diyabetiklerde antidiyabetik ajan seçimi Dr. Mustafa ÖZBEK Dışkapı YBEAH Endokrinoloji Kliniği ANKARA 16.11.2018 Genel bilgiler Obezite: özellikle son 20 yıldır tüm dünyada prevalansı giderek

Detaylı

İBH da osteoporoz. Dr. Ahmet TEZEL Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi İBH Okulu Mayıs 2013

İBH da osteoporoz. Dr. Ahmet TEZEL Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi İBH Okulu Mayıs 2013 İBH da osteoporoz Dr. Ahmet TEZEL Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi İBH Okulu Mayıs 2013 WHO a göre osteoporoz «Osteoporoz; azalmış kemik kitlesi, kemik dokusunun mikroçatısında bozulma, kemik frajilitesinde

Detaylı

BÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir.

BÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. BÜYÜME Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. 2 BÜYÜME Örneğin doku büyümesi gerçekleşerek vücut ağırlığı ve boy uzunluğunda

Detaylı

VÜCUT KOMPOSİZYONU VE EGZERSİZ PROGRAMLAMA

VÜCUT KOMPOSİZYONU VE EGZERSİZ PROGRAMLAMA 1 VÜCUT KOMPOSİZYONU VE EGZERSİZ PROGRAMLAMA 2 VÜCUT KOMPOSİZYONU Vücuttaki tüm doku, hücre, molekül ve atom bileşenlerinin miktarını ifade eder Tıp, beslenme, egzersiz bilimleri, büyüme ve gelişme, yaşlanma,

Detaylı

Gestasyonel Diyabet (GDM)

Gestasyonel Diyabet (GDM) Gestasyonel Diyabet (GDM) Tanım, Sıklık Gebelikte ortaya çıkan veya ilk defa tespit edilen glikoz intoleransı olarak tanımlanmaktadır (WHO 2012; ACOG, 2013). Aşikar diyabet kriterlerini içermeyen ve gebeliğin

Detaylı

KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013

KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013 KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013 SUNUM KAPSAMI Niçin KMY yaparız? Hangi yöntemi kullanırız? KMY sonuçlarını nasıl değerlendirmemiz gerekir? Kırık

Detaylı

HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ. Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi

HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ. Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi Hematopoetik kök hücre transplantasyonu hematoloji-onkoloji alanında özel bir daldır

Detaylı