İSLÂM DA YAŞAM YOLUNUN SINAV BASAMAKLARI

Transkript

1 İSLÂM DA YAŞAM YOLUNUN SINAV BASAMAKLARI Süleyman GÜNVER İZMİR

2 ii İ Ç İ N D E K İ L E R GĠRĠġ... 1 KÂĠNATIN YARATILIġI:... 2 DÜNYANIN OLUġUMU:... 4 ĠNSANIN YARATILIġI: a. Balçık çamuru üzerinde yapılan ilmi araģtırmalar b. Hz. Adem ve Hz. Havva nın yaradılıģı c. Hz. Âdem ve Hz. Havva nın Cennetteki yaģamları d. Hz. Âdem ve Havva nın Cennetten çıkarılıģı e. Ġnsanla Ģeytan arasındaki iliģkiler DÜNYA YAġAMI: a. Hz. Âdem ve Hz. Havva nın Dünyaya GeliĢleri 24 b. Ġnanç Yönünden Geçirilen Ġmtihan (1) Tek Tanrılı Dinler (a) Yahudi Dini (b) Hıristiyanlık: (c) Ġslâmiyet (2) Çok Tanrılı Dinler (a) Hinduizm dini (b) Budizm dini (c) ġintoizm dini... 54

3 c. Ġbadet Yönünden Geçirilen Ġmtihan (1) Namaz, Oruç, Zekât, Hac ve Umre Ġbadetleri (a) Namaz Ġbadeti (b) Oruç Ġbadeti (c) Zekât ve Sadaka Vermek Ġbadeti (d) Hac, Umre ve Kurban Kesme Ġbadeti (2) Sabır, ġükür, Tövbe ve Diğer Salih Amel Ġbadetleri (a) Sabır (b) ġükür (Hamt) etmek (c) Tövbe Etmek (d) Salih Amel ĠĢlemek d. Günah ĠĢleme Konusunda Geçirilen Ġmtihan 139 (1) Büyük Günahlar (a) Allah ı inkâr etmek veya ortak koģmak (Ģirk) (b) SarhoĢ Eden Herhangi Bir ġeyi Ġçmek (c) Yetim Malı Yemek (Veya) Hakkını Gasbetmek) (ç) Faiz Kazancı Alıp Vermek (d) Yalan Söylemek Ve Yalan ġahitlik Yapmak (e) Yalan Yere Yemin Etmek (f) Sihir ( Büyü ) Yapmak: (g) Zina Yapmak (ğ) Livata Yapmak (Homoseksüellik) (h) Haksız Olarak Ġnsan Öldürmek (ı) Hırsızlık Yapmak (i) Harpte DüĢman KarĢısından Kaçmak (j) Ana- Baba Hakkına Saygı Göstermemek:. 193 (k) Allah Teâlâ nın Rahmetinden Ümidini Kesmek iii

4 (l) Namuslu Kadına Zina Ġftirası Yapmak (2) Küçük Günahlar (a) Gıybet (b) Kovuculuk Yapmak (Söz TaĢımak) (c) Kibirli Olmak (Kendini Beğenmek) (ç) RüĢvet Alıp Vermek (d) Hainlik ve Kötülük Yapmak (e) Ġsraf (Savurganlık) ve Cimrilik (f) Ġnsanlarla Ġyi ĠliĢkide Bulunmamak, KomĢu Hakkına Saygı Göstermemek ve Ticari ĠĢlemlerde Sahtecilik e) Yeme Ġçme, Giyim KuĢam ĠĢlemlerinde Geçirilen Ġmtihan (1) Haram Yiyeceklerden Uzak Durulması (2) Giyim KuĢam Konularında Geçirilen Sınav f) Zenginlik Fakirlik Konusunda Geçirilen Ġmtihan g) YaratılıĢ Yönünden Geçirilen Ġmtihan ğ) Sağlığın da Hastalığın da Bizler için Birer Ġmtihan Olduğu OKUYUCU ĠLE SOHBET: DüĢüncelerin Eyleme DönüĢmesi: DanıĢtay BaĢkanlığı üyelerine saldırı olayı: Yazarın YaĢam Yolunu Belirleyen Kader Çizgisi:309 BaĢa Gelen Musibet Ders Almak Ġçindir Beni Ġsrail Oğulları ve Yahudi Dini Ġsrail Oğullarının Tarihi Sınavları II. Viyana kuģatması: Atatürk ten Bir Anekdot: BaĢkomutan Gazi M. Kemal PaĢanın Trikopis e hitabı: BinbaĢı Kemal Beyi Duygulandıran Olay: iv

5 Filozof Paskal ın YaĢam Öyküsü: GeçmiĢte Kalan Bir Anı: Pop Müziği Sanatçısı DoğuĢ un YaĢam Öyküsünden Bir kesit: Allah ın Sevdiği veya Sevmediği Söz ve DavranıĢlar: KAYNAK ESERLER: BĠYOGRAFĠ v

6 1 GİRİŞ Gençlik yıllarımın bir bölümü, doğup büyüdüğüm köyde tarımcılık uğraģıyla geçti. Anılarda kalmıģ o günleri hayal edip geçmiģi yaģamak ne güzel bir duygu. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarında güneģ ıģınlarının bunaltıcı sıcaklığı bastırınca tarladaki iģi bırakır bahçede ağaç gölgesinde çimenler üzerine sırt üstü yatıp gözlerimi gökyüzüne çevirirdim. Hem yorgun bedeni dinlendirir ve hem de gökyüzündeki kümelenmiģ bulut yığınlarını hayranlıkla izlerdim. Zaman olur sabit dağlar gibi aynı yerde durur; bakarsın rüzgârın esintisine kapılıp baģka mekânlara taģınmıģ, bazen de gökyüzünde kaybolmuģtur. Nereden gelip nereye gider, diye derin düģüncelere dalardım. Ġzlenim ve düģünceler birbirini takip edip uzadıkça, insanın hayalinde neler neler oluģmazdı ki! DüĢünceler, sonsuz mekân görünümündeki gök kubbede yoğunlaģırken, gündüz güneģin, geceleri ay ve yıldızların nasıl ıģıldadıkları, durumlarını nasıl devam ettirdikleri konusunda düğümlenip kalırdı. Çünkü o zaman

7 2 sahip olduğum temel eğitim (Ġlköğretim) ders kitaplarının kısıtlı bilgisi ile hayal gücünü zorlayan bu gibi sorulara cevap bulmam hiç de inandırıcı olmayacaktı. ġimdi durum daha çok farklı düzeyde: Çağın bilgi iletiģim kolaylıklarından her zaman yararlanma olanağına sahibiz. Bizleri bu gibi soru çıkmazından kurtaran bilim adamlarına sonsuz Ģükran borçluyuz. Çünkü onlar, Allah ın kendilerine lütfettiği akıl ve beceriyi en iyi Ģekilde insanlık yararına kullanmasını bilmiģlerdir. Bu sayede bizler de yaģadığımız evren hakkında bilgi sahibi olmaktayız. ġimdi, bilgi ve kültür ufkumuzu aydınlatıp yarınlara daha bilinçli olarak hazırlanmamızda büyük katkıları bulunan bilim çevresinin, kâinatın oluģumu ile ilgili tespitlerine değinelim: Gökleri ve yeri hak ile yaratan O dur. O, ol dediği gün her şey olur. (En am Sur/73). KÂİNATIN YARATILIŞI: Halen geçerli olan ve doğruluğuna inanılan Big Bang teorisine göre kâinat,

8 3 yoktan var edilmiģti. ġöyle ki, önce, madde ve enerjiden oluģan iptidai atom meydana gelmiģ; daha sonra adına Big Bang denilen büyük bir patlama sonucunda atom parçacıkları yaratılmıģ, sonra bu parçacıklardan atomlar, atomlardan gaz ve toz bulutları, bulutlardan galaksiler ve galaksilerden de kâinat oluģmuģ. Fakat büyük patlamanın ne zaman gerçekleģtiği konusunda bugünkü bilim verilerine göre kesin bir rakam belirtilmesi mümkün görülmemekte. Ancak, bazı bulgular bu tarihin 15 milyar yıl önce gerçekleģtiği yönünde (18). Bilinen baģka bir gerçek de, kâinatı oluģturan galaksi kümelerinin devamlı birbirlerinden uzaklaģmakta, geniģlemekte ve belirli yörüngeler takip edip uzayda hareket halinde olduklarıdır. <Semayı biz kurduk ve onu biz genişletmekteyiz> (Zariyat Sûr./47), <Güneş de yörüngesinde yürüyüp gitmektedir. Bu, üstün hüküm ve hikmet sahibi Allah ın takdiridir.> (Yasin Sur./38) Galaksilerin oluģması ile içinde bulunduğumuz güneģ sistemi yaratılmıģ ve

9 4 Dünyamız da özel bir ihtimamla canlı hayatın baģlamasına hazırlanmıģtır. Yapılan hesaplara göre güneģ sisteminin yaratılıģı günümüzden 10 milyar yıl öncesine uzanır. DÜNYANIN OLUŞUMU: ġimdi akla Ģöyle bir soru gelebilir: Neden ilk patlama sonucu dünya oluģup insan hayatı baģlamadı? Çünkü her Ģey bir plan ve düzen içerisinde belirli aģamalardan geçtikten sonra oluģup kullanılır hale gelmektedir. Bu konudaki bilim çevrelerinin görüģleri de Ģöyledir: Dünyamızı oluģturan elementlerin kompleks hale gelebilmesi için hammadde durumundaki hidrojen ve helyum elementlerinin ilk nesil yıldızların nükleer sıcaklık ortamlarında piģirilmesi gerekiyordu. Buradaki iģlem sonucu ancak kompleks hale dönüģen elementler, süper novalar aracılığı ile uzaya dağılmıģ ve yeni yıldız nesillerini oluģturmuģlardır. Bu arada içinde bulunduğumuz güneģ sistemi ve dünyamız da uzaydaki yerini almıģtır. Yine bilimsel verilere göre dünyamız, 4,5 milyar yıl önce oluģmaya baģlamıģ, geçirdiği

10 5 birçok jeolojik ve meteorolojik değiģikler sonucu ancak insanın yaģayabileceği uygun ortama dönüģebilmiģtir. Peki, dünyamız nasıldı ve ne gibi değiģikliklere uğradı, Ģeklindeki soruya verilecek cevap konunun daha iyi anlaģılmasına yardımcı olacaktır. Dünyamız ilk oluģmaya baģladığında kızgın gaz ve toz bulutu halinde idi. Hem kendi etrafında ve hem de güneģin etrafında belirlenmiģ yörüngesinde dönerken önce yoğunlaģıp magma kütlesi haline dönüģtü ve sonra da zamanla soğuyup kabuk bağladı. Toprak ve denizler oluģtu. Fakat ilk aģamada insanın yaģayabileceği ortama dönüģemedi. Çünkü yaģamın baģlayabilmesi için baģka koģullar da gerekiyordu. ġöyle ki; a. Öncelikle dünyanın belirli bir sıcaklığa sahip olması gerekiyordu. Sıcaklık ne çok yüksek ve ne de çok düģük seviyede olmalıydı. Çünkü, genelde, moleküllerin kompleks yapılarının parçalanması ancak yüksek sıcaklık ortamında gerçekleģebilecekti. Buna karģın eğer bir yerde sıcaklık 60 C ve daha yüksek olduğu

11 6 takdirde, orada canlı varlıkların yaģamaları bu defa imkân dıģı olacaktı. Öte yandan, düģük sıcaklık değerlerinde de canlı sistemin hayatta kalamayacağı yine bilinen bir gerçekti. Ayrıca, düģük sıcaklık ortamında kimyevi bileģimler parçalanamayacak ve dolayısıyla hayatın geliģmesini de önleyecekti. Hayatın geliģmesi için enerji gerekli. Enerji ise yeģil bitkilerden sağlanmaktadır. Çok düģük sıcaklık ortamında bitkiler oluģup geliģemeyeceği için ihtiyaç duyulan enerji de karģılanamayacaktı. ĠĢte bu nedenle, insanın yaģayacağı ortamdaki sıcaklığın uygun seviyede bulunması önemli bir koģul olarak öne çıkar. b. Ġkinci koģul, hava tabakasının oluģmasıdır. Ġnsan yaģamı için önce bitki ve hayvan hayatı mevcut olacaktır. Çünkü insan bu iki kaynaktan beslenip yaģamını devam ettirecektir. Diğer bir ifadeyle insan, karada ve denizde yaģayan canlılarla beslenir. Öte yandan hayvanların çoğu da bitkilerle beslenir. Peki, bitkiler ne ile beslenir? Toprak ve havadan

12 7 beslenir. Topraktan, madensel gıda ve su alır; havadan da karbondioksit alarak enerji elde eder. Yani fotosentez olayını gerçekleģtirir. Böylece hava canlılar için her zaman gerekli, olmazsa olmaz bir koģuldur. Dünya atmosferini meydana getiren havanın, canlıların yaģamını kolaylaģtıracak Ģekilde belirli ölçüdeki gaz karıģımından oluģması gerekir; aksi halde yaģamın devamlılığı mümkün olamaz. Havanın %78 ini azot, %21 ini oksijen ve %1 ini de soy gazlar oluģturur. Azot, proteinlerin ana maddesidir. Yalnız biz bunu doğrudan kullanma olanağına sahip değiliz. Havadan kar ve yağmurla toprağa geçer. Topraktan bitkilere, bitkilerden de hayvanlara intikal eder. Biz insanlar da süt ve et ile alır, vücudumuzda protein ihtiyacında kullanırız. Oksijen, yakıcı bir özelliğe sahiptir. Nefes alıģlarda kana karıģır, hücrelerde yediğimiz besinlerin yanmasında kullanılır. Besinlerin yanmasında enerji ortaya çıkar. Bu enerjiyi

13 8 kullanıp hareketliliğimizi devam ettiririz (19). Havadaki oksijen oranının %21 seviyesine gelebilmesi için birçok jeolojik ve meteorolojik değiģiklikler gerçekleģmiģtir. Önce yeryüzünde geniģ yapraklı bitkiler oluģmuģ, yaptıkları fotosentez yolu ile oksijen oranının yükselmesine katkıda bulunmuģlar. Havadaki oksijen oranının belli seviyeye ulaģması sonucu jeolojik baģka bir değiģiklikle mevcut bitki ve hayvanlar bu defa toprak altında kalmıģtır. Geçen süre içerisinde kimyevi değiģikliğe uğrayan söz konusu birikimler, maden kömürü, ham petrol ve doğal gaz Ģeklinde bugünkü neslin enerji ihtiyacını karģılamaktadır. Eğer jeolojik değiģiklik olmasaydı bitkilerin fotosentez yoluyla havaya verdikleri oksijen miktarı artacak ve baģ gösterecek yangın olaylarıyla karada yaģayan tüm canlı sistem yok olacaktı. Çünkü oksijenin en belirgin özelliği yakıcı olmasıdır. Karbondioksit, soy gazlar kümesindendir. Yanma olayında açığa çıkar. Bitkiler bunu fotosentezde kullanıp glikoz ve oksijen üretir.

14 9 Glikozu kendisi tüketip canlılığını devam ettirirken oksijeni havaya verip yaģama katkıda bulunur. c. Hayatın var olması için diğer bir koģul da sudur. Dünya üzerinde su, sıvı, buhar ve katı olarak üç halde bulunur. Ġklim koģullarına göre Ģekil değiģtirip varlığını devam ettirir. Suyun kaynağı, Ģüphesiz ki denizlerdir. GüneĢ ıģınlarının verdiği sıcaklık ile denizlerden buharlaģan su damlacıkları, rüzgâr ve bulutların aracılığıyla değiģik mekânlara taģınır. Oralarda fiziki Ģartlar tamamlanınca yağmur ve kar Ģeklinde toprağa düģer. Toprak tarafından emilen su, milyonlarca bitki ve canlıları harekete geçirir. Bakarsın ki, doğa renk renk çiçekler ve yeģil bitkilerle donatılmıģ, yeniden canlılığına kavuģmuģtur. Her canlı suya muhtaçtır. Çünkü vücut kimyasının büyük bir kısmını su oluģturur. Çocuk vücudunun %78 ini, yaģlıların %50 sini su teģkil eder. Susuz yaģamak ise olanaksızdır. ĠĢte bu nedenledir ki, dünyamızın ¼ ünü kara parçası, ¾ ünü su, yani denizler oluģturmuģtur.

15 10 d. Dördüncü koģul olarak toprağın uygun bileģimde bulunmasıdır. Canlı sistemin oluģup beslenebilmesi için toprağın, madensel elementler, inorganik maddeler ve gübrece zengin olması; bünyesinde mikroorganizmaları barındırması gerekir. Eğer bileģiminde söz konusu varlıklar yoksa bitki de yok demektir. Çünkü toprak içindeki mikroorganizmalar bitkinin besin ve su almasında aracılık yaparlar. Üzerinde toprak bulunmayan kaya kütlesinde bitki yaģayabilir mi? Tabii ki hayır... Öyleyse dünyada insan hayatının var olabilmesi, toprak koģulları ile yakından ilgilidir (20). Önce dünyamız değiģik aģamalardan geçip havası, suyu, ısısı ve toprağı ile canlı sistemin yaģayabilmesine uygun hale gelmiģtir. Önce bitkiler daha sonra hayvanlar, cinsiyet de gözetilerek yaratılmıģ ve böylece yaģamın ilk adımları atılmıģtır. Artık dünyamız, kendisini onurlandıracak önemli misafirini ağırlama aģamasına gelmiģtir. Yani ilk insanı beklemektedir.

16 11 İNSANIN YARATILIŞI: Biz insanı kuru balçıktan; kararmış, şekillenmiş çamurdan yarattık. (Hicr Sur./26). Rabb in meleklere şöyle demişti: Ben kuru balçıktan; kararmış, şekillenmiş çamurdan bir insan yaratacağım. (Hicr Sur./28). Yüce Rabb imizin peygamberleri aracılığı ile bizlere ulaģan haberlerine göre, önce melekeler ve cinler, daha sonra insan yaratılmıģtır. Ġlk yaratılan insan, aynı zamanda peygamberlik özelliğini taģıyan, Hz. Âdem dir. Kuran da da açık ve seçik olarak belirtildiği üzere Hz. Âdem, dünyaya ait toprak ve su kullanılarak insan görünümünde biçimlendirilmiģtir. Daha sonra Allah Teâlâ ruh üflemek suretiyle canlı hale gelmiģtir. Hz. Âdem, yukarıdaki ayette ifade edildiği gibi kuru balçıktan ĢekillendirilmiĢ; ancak söz konusu bileģim, bazı aģamalardan geçtikten sonra kullanılır hale gelmiģtir. Önce toprak su ile karıģıp kararmıģ çamur haline dönüģmüģ ve

17 12 bu aģamada insan görünümü (iç ve dıģ organlar) ĢekillendirilmiĢtir. Kuru balçık halini alınca da ruh üflenmiģtir. Peki, balçık çamurunun ne gibi özelliği var: a. Balçık çamuru üzerinde yapılan ilmi araştırmalar Bugün halk arasında balçık denince, durgun suların oluģturduğu, böcek ve sivrisineklerin uçuģtuğu, kurbağaların kulak tırmalayan seslerinin yükseldiği bataklık akla gelir. Ġnsanın hammaddesi olan balçık ile bataklık çamuru arasında nitelik yönünden farklı özellikler vardır. Kuran da ilk insanın kuru balçıktan yaratıldığı hükmü, yabancı bazı ilim adamlarının dikkatlerini çekmiģ olacak ki, çalıģmalarını bu yönde yoğunlaģtırmıģlardır. ABD nde yapılan ve New York Times de yayınlanan bir araģtırmada bilim adamlarının konuya iliģkin görüģ ve tespitleri hayranlık uyandırıp ilmi geliģmelere büyük bir boyut kazandırmıģtır. ġöyle ki: Kaliforniya San Jose Eyalet Üniversitesi nden Dr. Leila M. Coyne: Sakin ve

18 13 durgun gibi görünen balçık, içi hareket dolu gizli bir dünyadır. Bir balçık parçasına çekiçle vurdum. Laboratuarda bir ay müddetle <ultraviyole enerji> neģrettiğini tespit ettim. Balçığın yüksek bir enerji deposu olduğunu hayretle gördüm. diyor. Çünkü balçık kristal yapıdaki elementlerden teģekkül etmiģtir. Kristal moleküller, levha ve yaprak Ģeklinde diziler meydana getirerek sıralanmıģlardır. Bu özelliği, balçığa iki boyut kazandırmıģ oluyor. Belçika Liege Üniversitesi nden Pierre Laszio: ĠĢte bu iki boyutlu oluģudur ki; balçığa büyük bir kimyevi enerji deposu özelliği kazandırmıģtır. Yarım kilo kadar bir balçığın kristal levhalarını yere dizmek mümkün olsaydı, 50 futbol sahası geniģliğinde bir alanı kaplayacaktı. diyor. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü nden Dr. Hartman da Ģöyle diyor: Elimizdeki cihazlar yeterli olsaydı ve balçığı moleküler seviyede değil de atom-atom inceleyebilseydik, Ģimdi bildiklerimizden çok daha fazlasını elde edebilirdik... Bence - hayat ve canlılık atomun

19 14 ve hücrelerin maddi yapısından çok daha baģka bir Ģeydir. Balçık konusundaki çalıģmalarımız ne kadar ilerlerse ilerlesin; ona hayat vermek, bizim beyin gücümüzün çok ötesinde bir ilmi seviyedir. Onun, aklımızın alamayacağı girift formülü, Yaradan ın elindedir. Biz ancak akla kapı açabiliriz; ama hayatı laboratuarlarda asla elde edemeyiz. Balçığın temel maddesi, silikondur. Buna ilaveten, cinslerine göre çeģitli oranlarda olmak üzere; alüminyum, demir, magnezyum ve oksijen atomları da yer alır (8). Görünüm yönünden cıvık ve yapıģkan halde; karıģım bakımından değiģik birçok madensel elementleri içinde barındıran balçık çamuru, söz konusu nedenlerle bataklık çamurundan ayrı bir oluģum ve özelliğe sahiptir. b. Hz. Adem ve Hz. Havva nın yaradılışı Hz. Âdem in yaradılıģı esnasında üreme hücresine bütün insanların bedeni karakterleri

20 15 toplu bir program halinde verilmiģtir. Bu nedenle Hz. Havva, ayrı bir balçıktan yaratılmamıģ ve Hz. Âdem in vücudundan alınan örneklerle bedeni oluģturulmuģtur (16). Nitekim Yüce Rabb im: Sizi bir candan (Âdem den) yaratan ve bu candan da, gönlü kendisine meyledip huzur bulsun diye eşini (Havva yı) yaratan O dur. (Araf Sur./189) buyurmaktadır. Demek ki, biyolojik ve genetik olarak Hz. Havva, Hz. Âdem in bedeninden yaratılmıģtır. c. Hz. Âdem ve Hz. Havva nın Cennetteki yaşamları Hz. Âdem ve eģi yaratıldıktan sonra Cennette ilk yaģamlarına baģlarlar. Böylece, nimet-külfet dengesi kurulur. Yani kiģiye, verilen kolaylık ve olanaklar karģılığında sorumluluk görevi de yüklenir. Nitekim Cennette çalıģma ve meģakkatten öte her türlü nimetten yararlanıp yaģamaları karģılığında, yasak ağacın meyvesinden uzak durmaları, kendilerine düģman olan Ģeytana uymamaları istenir. Böylece ilk insan, ilk imtihana tabi

21 16 tutulur. Bu, nefis ile akıl mücadelesinin de baģlangıcı olur. ġeytanın sözlerine aldanıp kural dıģına çıkmamaları gerekirken, baģarılı olamazlar bu ilk deneyimlerinde. Nefis aklın önüne geçip uzanır elleri yasak meyveye. Yemesi kolay, fakat çıkarması sorun olur baģlarına. Bakarlar ikisi de birbirine; çünkü çıkmıģtır edep yerleri meydana. Her ne kadar ağaç yapraklarıyla örterlerse üzerini, yine de görünür az da olsa birer yerleri. Utanırlar, sıkılırlar, yaptıklarına olurlar piģman. Ancak, iģ iģten geçmiģtir artık; son piģmanlık çare olmaz kendilerine. d. Hz. Âdem ve Havva nın Cennetten çıkarılışı Bunun üzerine; Yüce Yaratan Âdem ile Havva ya: Ben size o ağacı yasaklamamış mıydım? Şeytanın size apaçık bir düşman olduğunu söylememiş miydim? diye seslendi. Âdem ve Havva, Allah ın bu seslenişine cevap olarak, <Rabb imiz biz kendimize haksızlık ettik; eğer bizi

22 17 bağışlamaz ve bize acımazsan kuşkusuz zarara uğrayanlardan olacağız.> dediler. (Araf Sur./22-23). Allah, pişmanlık ve içten gelen samimi yalvarışları işitti. Onların tövbelerini kabul etti ve < Birbirinize düşman olarak inin aşağı. Sizin için dünyada belli bir süreye kadar yerleşeceğiniz bir yer ve geçimlik vardır.> <Orada yaşayacaksınız, orada öleceksiniz ve tekrar oradan diriltilip çıkarılacaksınız.> (Araf Sur./24-25) diye buyurdu. Böylece Hz. Âdem ve Hz. Havva, insan nesli için yaratılan, birçok canlı ve cansız varlıklarla donatılıp yaģama uygun hale getirilen yeni mekânları dünyaya teģrif ettiler. Onlar ve onlardan sonra gelen insan nesli için zorlu bir hayat, yaģam mücadelesi de baģlamıģ oldu. Çünkü insan neslini kötülük iģlemeye iten nefis ve Ģeytan hiçbir zaman yakasını bırakmayacaktır. Niçin ve nedenlere yanıt

23 18 verebilmek için insan ve Ģeytan iliģkilerinin bilinmesinde yarar vardır. e. İnsanla şeytan arasındaki ilişkiler Yüce Rabbim buyuruyor: Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım. (Zariyat Sur./56). Ġnsan topraktan, cinler de ateģten yaratılmıģtır. ġeytan da, cin toplumundan bir gruptur. Belirgin özelliği ise, Allah ın emirlerine uymayıp kötülük iģlemeye meyilli bir tutum içinde bulunmasıdır. ġeytanlar neden insanlarla uğraģıp kötü yola yönelmesini ister? Kuran daki açıklamaya göre, Allah Hz. Âdem i yarattığı zaman melek ve Ģeytana Âdem e secde yapmalarını emretti; melekler emri yerine getirdikleri halde Ģeytan secde yapmaktan kaçındı. ġeytana neden secde yapmadığı sorulduğunda, Hz. Âdem i topraktan, kendisini ise ateģten yarattığını belirtip büyüklük kibrine kapıldı. Bu tutumundan dolayı huzurdan kovuldu; o da Allah tan dilekte bulunup kıyamete kadar insanoğlunu Allah ın yolundan

24 19 caydırabilmesi için izin aldı. Bu olay üzerine Ģeytan da Cennetten çıkarılıp dünyaya indirildi. Madem ki dünya yaģamında da Ģeytandan kurtuluģ yok; devamlı çevremizde ve zaman zaman da Hz. Peygamberimizin öğretisine göre (Buharı, Ġtikaf: 11) insan vücudunda kanın deveranı gibi dolaģtığına göre istenmeyen bu yoldaģı çok iyi tanımamız gerekir. Gözle görülmeyen elle tutulmayan, ancak çoğu kiģinin düģüncesinde taht kuran bu yaratık hakkında nereden doğru bilgi edinebiliriz? ġüphesiz ki, Ģeytanı en çok tanıyan, ancak onu yaratandır. Öyleyse kartvizitini okumaya çalıģalım; bakalım Yüce Rabbim nasıl tanıtıyor ve onun düģmanlığını önlemek için neler yapmamız gerektiğini tavsiye ediyor: Kuran a göre Ģeytan, insana düģmandır (Fatır Sur./5). Ġnsanı saptırır (Kasas Sur./15), aldatır ve vesvese verir (Nas Sur./1-4). Ġnsanları doğru yoldan ayırmak için her türlü çareye baģvurur. Aldatıcı (Lokman Sur./33) özelliği ile insanları kıģkırtır, unutturur, fitne ve fesadı körükler, korkutur ve yalan konuģturur.

25 20 Buna karģın Ģeytanın, inananlara ve Allah a sığınanlara karģı hiçbir gücü yoktur (Nahl Sur./99). Onun gücü sadece kendisini dost tutanlara ve Allah a ortak koģanlaradır (Nahl Sur./100). Öyleyse Ģeytanın etkisini önlemek için, Allah a güvenip dayanmak ve sık sık Felâk ve Nas surelerini okumak; atılacak her adımda aklı nefsin önünde tutmak gerekecektir. ġeytan derken akla, cin Ģeytanı gelir. Hâlbuki bir de insan Ģeytanları vardır. Bunun varlığını da Kuran ın Nas Suresi nde Yüce Allah bildiriyor. Cin Ģeytanın aksine, elle tutulur gözle görülür, söyledikleri iģitilir, fakat tanınması her zaman kolay olmaz. Ancak, baģkalarını aldatıp kural dıģı yöne çekince kendisini ele verir. Cin Ģeytanı gibi kiģiye vesvese verir, öfkesini artırır, baģkalarına karģı kıģkırtır, ibadet yapmasını caydırır, iyilik yapmasını önler, bağıģ yapmasına karģı çıkar, çeģitli söz ve davranıģlarıyla haram olan Ģeyi helâl gösterip günah iģlemesine aracı olur. Neden böyle denirse, çünkü bu tip insanlar cin Ģeytanının kontrolü ve yaptırımı altındadır. Nefis gücü, akıl ve iradesinin önüne geçip söz

26 21 sahibi olmuģtur. Ancak böyle hareket ederlerse huzur bulurlar. Sözün özü, insan Ģeytanları daha çok tehlikeli ve etkilidir. Dikkat edilirse kötü alıģkanlık hep arkadaģ çevresinde edinilmektedir. Sigara, alkol ve uyuģturucu alıģkanlığı gibi... Cin Ģeytanının insanoğluna düģman oluģu Hz. Âdem den dolayı Cennetten ve huzurdan kovulmuģ olmasından kaynaklanmaktadır. Bu madalyanın bir yüzü; diğer yüzünü çevirip baģka gerçekleri görmeye çalıģalım: Ġnsan yaratılıģındaki özellik itibariyle melek ve Ģeytandan farklı bir yapıdadır. Melek, iyilik, dürüstlük, güzel davranıģ sembolünü temsil eder. ġeytan ise, kötülük ve düģmanlık karakterini yansıtır. Ġnsan ise yaratılıģında her iki davranıģı yapabilecek özellikleri taģır. ġöyle ki, Allah insana, akıl, zekâ, irade gücü ile beraber beģ duyu organını vererek yaģam mücadelesini kolaylaģtırmıģtır. Ayrıca peygamberler aracılığıyla da neyin iyi (helâl), neyin kötü (haram) olduğunu açıklayarak doğru

27 22 yolu göstermiģtir. Ancak, bu olumlu olanakların karģısına nefsini çıkararak Ģeytanın yanıltmasına zemin hazırlamıģtır. Niçin böyle bir yol seçilmiģtir diye kendimizi sorgularsak, ulaģılacak sonuç, yaratılıģ gerekçesini belirleyen ilâhi irade olacaktır. Buradaki amaç, yaratana kulluk (ibadet) yapmak olduğuna göre, her türlü kolaylığın sağlandığı dünya ortamında özgür olarak yaģayıp aklının erdiği, iradesinin gerçekleģtirdiği yaģam tarzı süresince Rabbine ne ölçüde kulluk görevini yerine getirip getirmediğinin belirlenmesidir. Allah a kulluk denince, O nun emir ve yasaklarına koģulsuz uyulması, yapılan samimi ibadetlerle saygıya dayalı bağlılığın gösterilmesi, anlaģılmalıdır. Dünya yaģamında her Ģey zıddı ile yaratılmıģtır. Yaratan Allah olduğuna göre, tabiî ki bunun da geçerli ve değiģmez bir nedeni olacaktır. Örneğin iyilik-kötülük, gündüz- gece, beyaz- siyah, düz yol- eğri yol, varlık- yokluk, açlık- tokluk biri diğerini gerekli kılan veya farklılığını ortaya koyan değer ölçüleri gibi. Böyle bir ölçü insan yaģam tarzı ve davranıģ

28 23 biçimi için de geçerlidir. Salih amel- kötü amel, edepli- edepsiz, cömert- cimri, gibi... Nitekim Yüce Rabbim buyuruyor: Hanginizin ameli( ibadet ve davranış biçimi) daha güzeldir diye sizi imtihan yapmak üzere ölümü ve hayatı yaratan O dur. (Mülk Sur/2). Demek ki insanoğlu, reģit yaģtan itibaren ölünceye kadar ki yaģam süresince, kimin amelinin daha güzel olduğunun belirlenmesi yönünden devamlı bir sınav geçirmektedir. Önüne konan ölçülere göre, yaģamının her aģamasında, hareket tarzının hangisinin doğru, hangisinin yanlıģ olduğunu belirleme imkân ve kabiliyeti de kendisine verilmiģtir. Artık, bundan sonra kiģiye düģen görev, akıl ve iradesini serbestçe kullanıp yararına en uygun olanını seçmesidir. Buna karģın Ģeytanın etkisindeki nefsin de, kiģinin tercihini yanlıģ yöne çekme gayreti güçlendirilmiģtir. Yani akıl ile nefis, öne geçme mücadelesini sürdürecektir. ĠĢte sınav da bu aģamada baģlar. Ġmtihanını baģarı ile sonuçlandıran, diğer bir ifadeyle aklını kullanıp

29 24 belirlenmiģ kurallar içerisinde Yaratan ına yönelen, gerçek bir mümin, Cennet ödülüne namzet kiģi olacaktır. ġeytanın vesvesesini çözüm yolu kabul edip tercihini yanlıģ yönde kullanan kiģi de, Yüce Rabbinin isteklerine uymadığı için hem sınavını kaybetmiģ ve hem de kendini ateģe atmıģ olacaktır. DÜNYA YAŞAMI: a. Hz. Âdem ve Hz. Havva nın Dünyaya Gelişleri Dünya, çeģitli bitki örtüsü ve hayvan türleriyle donatılıp insanın yaģamına uygun ortama dönüģünce, Hz. Âdem ve eģi Hz. Havva, Cennetten çıkarılıp buraya indirildi. Yapılan rivayetlere göre, Hz. Âdem Hint tarafına ve Hz. Havva ise Cidde ye indirildi. Hz. Âdem, çok ağladı ve Cenab-ı Hak ka yalvardı. Nihayet Cenab-ı Hak, onun tövbesini kabul buyurdu ve Mekke tarafına git diye vahyi gönderdi. Hz. Âdem Mekke bölgesine gelip Hz. Havva ile buluģtu (1). Yine baģka bir görüģe göre, Hz. Âdem ile Hz. Havva Mekke yakınındaki Arafat bölgesinde rahmet tepesi diye anılan Cebel-i

30 25 Rahme de buluģtukları rivayet edilir(2). Ayrıca, Hz. Ġbrahim Peygamber de yine bu tepede Cebrail ile konuģtuğu ileri sürülmektedir. Bu özelliğinden dolayı da yapılan haccın kabul edilebilmesi için Arafat vakfesi (yani orada belirli bir zaman bulunma ) koģulu ön görülmüģtür. Yiyecek ve içecek yönünden dünya ortamı da Cennet yaģamına benzemekte. Çevrede her Ģey bol; fakat, elde edebilmek ayrı bir gayreti ve çalıģmayı gerektirmekte. Yeni teknik uygulamalara ihtiyaçları var. Bir bölümünü de yaģam mücadelesi veren hayvan toplumunu izlemekten elde ederler. Bakarlar hayvanlar cinslerine göre gruplara ayrılmıģlar. Kimisi bitki yiyerek, kimisi bitki tohumu ve meyvesini yiyerek, kimisi et yiyerek, kimisi de hem et ve hem de ot yiyerek hayatlarını sürdürmekteler. Kurulu bu dünya düzeni, Hz. Âdem ve eģinin yaģam için beslenmelerinde kendilerine örnek olur. Onlar da yaģamlarını bu düzen içerisinde sürdürürler. Bir farkla ki, Cennette her Ģey çaba harcamadan elde edilirken, dünya yaģamında

31 26 çalıģma ve gayret öngörülmüģ; çalıģmadan yaģamı sürdürmek olanaksız hale getirilmiģ. Canları et yemek isteyince avlanmak gerekir; bu da bir teknikle, aklını iyi kullanabilme becerisiyle olur. Yani, hayatın her aģamasında çalıģmak, uğraģmak ve gayret gösterip alın teri dökmek gerekiyor. Çünkü dünya düzeni, bu kurallara göre kurulup iģlemekte. b. İnanç Yönünden Geçirilen İmtihan Hz. Âdem ilk insan ve ilk peygamberdir. YaĢamını kolaylaģtıracak kurallar, Allah tarafından öğretilmiģ ve dünyada da uygulamasını yapmıģtır. Bu aģamada tevhit inancının esasları da kendisine vahyi edilmiģtir. O yaģadığı sürece; (1) Allah tan baģka ilâh olmadığına, eģi ve benzerinin bulunmadığına, doğmadığına ve doğurmadığına; (2) Hayatı da, ölümü de, canlı ve cansız bütün varlıkları yaratanın da Allah olduğuna; (3) Kıyametin gerçek olduğuna, tekrar dirilip herkesin dünyadaki davranıģına göre

32 27 hesap verip Cennete veya Cehenneme gideceklerine; (4) Rızkı verenin, onu azaltıp çoğaltanın Allah olduğuna; (5) Ġbadet, dua, istek ve tövbenin yalnızca Allah a yapılacağına; inanıp uygulamıģ, ayrıca bu inancını kendisinden sonra gelen nesle intikal etmesine gayret göstermiģtir. Hz. Âdem gerek Cennet yaģamında olsun gerek dünya da yegâne sığınılacak makamın Rabbi olduğunu bilmiģ, O na güvenip O na yalvarıģta bulunmuģtur. Ne var ki, tevhit inancı, nesilden nesle intikal ederken, Ģeytanın güdümündeki insanların iģgüzarlığı veya ilgisizliği yüzünden anlam değiģtirmiģ, yerini çok Tanrılı ve putperestliğe bırakmıģtır. Bu nedenle, Yüce Rabbim zaman zaman bozulan inancın yenilenmesi bakımından peygamberler göndermiģ ve kendilerine ilâhi buyruklarını, suhuf (sayfa) ve kitap halinde vermiģtir. Kuran-ı Kerimde Hz. Âdem den itibaren Hz. Muhammed e (s) kadar 25 Peygamberin

33 28 ismi geçmekte ve bunların, Allah ın tevhit dinini insanlara tebliğinde (duyurulmasında) karģılaģtıkları zorluklar anlatılmaktadır. Yüce Rabbimin emir ve bildirdiklerinde değiģiklik olmadığı, geçmiģteki olaylardan ibret alınması gerektiği, emir ve yasaklara uymayanların her an helâk (yok) edileceği inancına sahip olmaları yönünden zaman zaman cezalandırılmıģtır. Örneğin, Nuh tufanı (kara parçasının belirli bir süre su altında kalıp bütün canlıların boğulması), Hud kavminin, Semud kavminin, Ad kavminin baģlarına gelen yok edici afetler, Hz. Musa yı takip eden Firavun ve askerlerinin denizde boğulma olayı gibi... Allah Teâlâ, hak dine davetçi ve uyarıcı göndermeden hiçbir kavmi sorumlu tutmayacağını ifade etmiģtir. Bu ifadeden, her ne kadar Kuran da 25 Peygamberin ismi geçmekte ise de, dünya üzerine dağılmıģ her millete kendilerini uyaracak peygamberler gönderilmiģ olduğu anlaģılmaktadır. (Nisa Sur/164). Bunların sayısının da 124 bin civarında olduğu sanılmaktadır (3).

34 29 En son Peygamber, Hz. Muhammed (s) dır. Genelde her Peygamber mensup olduğu kendi kavmini (milletini) uyarmak için gönderilmiģtir. Hz. Muhammed (s) ise, dünya üzerindeki ve kıyamete kadar bütün insanların Peygamberidir. Hz. Muhammed den (s) sonra baģka bir Peygamber gelmeyecektir. Çünkü Kuran-ı Kerimde Yüce Rabbim Kuşkusuz Kuran ı Biz indirdik ve onu kesinlikle koruyacakta Biziz ( Hıcr Sur/9) diye ilâhi hükmünü beyan etmiģtir. Zaten 1400 yıldan buyana ilâhi koruma altındaki mukaddes kitabımız, hiçbir değiģiklik ve bozulmaya uğramadan zamanımıza intikal etmiģ olması bu gerçeğin göstergesidir. Halen dünyada yaģayan bazı dinlerin özelliklerine göz atıp tanımaya çalıģalım: Dinler arasındaki belirleyici özellik, semavi din olup olmadığıdır. Yani dinin esaslarını Tanrının belirlemiģ olmasıdır. Bu ayırıma göre; (1) Tek Tanrılı dinler: Yahudilik, Hıristiyanlık, Müslümanlık;