İŞ VE ZAMAN KAVRAMLARI DEĞİŞEN ANLAMLARI

Transkript

1 İŞ VE ZAMAN KAVRAMLARI DEĞİŞEN ANLAMLARI Çalışma zamanı..serbest zaman Endüstriyel kapitalizmin ürünü.. İş, iş ve iş. Murat Uygurtaş Çalışma zamanı= rutin, zorlama, kısıtlama Serbest zaman= özgürlük, serbestlik, eğlence (Laurier, 1999) 1 2 Zaman, ev işleri ve tarımsal işler Örneğin avcı ve toplayıcı toplumlarda zaman yiyecek olanaklarının kullanılması.. Zaman; önceki olay ile sonraki olay arasından kalan dönem Bu anlamda bir hareket olmadan zamandan söz edemeyiz Doğanın döngüsel tekrarları zamanı oluştururdu.. (Green, 1968) Kapitalizm öncesi zaman; işe odaklanmak.. (Rojek, 1989)

2 Saat zamanı özgür olamaz.. (DeGrazia, 1962) Döngüsel Zaman; Şimdi ve buradaki zaman.. Zamanın belirlenmesi net değildir. Time is money (Franklin, 1932). Kapitalizmin gelişiminde bu kavram rastlantı değildir. 5 6 Çalışma ve iş zamanının zamanı yönlendirdiği dönemde serbest zaman; dışsal zorlamalardan kurtulma ve kaçmayı ifade eder. Mekanik Zaman Cloche-Clock???? Hristiyanlığın yaygınlaşması Cloche?? Time özgür olamaz???..yaşam kalitesini artırıcı bir nitelik taşıdığı gibi, zorlantı psikolojisinden kaçışa da hizmet eder (Kelly&Freysinger, 2000). Şehir yaşantısı haline getirildi Hem manastırlar hem de laik kurumlar için ekonomik kazanç.. Dini etkinlikler bu zaman kavramına göre düzenleniyordu.. (Bammel & Bammel, 1992) 7 8 2

3 Serbest Zaman-Mekanik Zaman Çalışma saatlerinin düzenlenmesi.. tekbiçimli-spontane yaşamdan sıyrılarak aykırı ve özerk bir boyut kazandı. Kapitalizmin etkisi Anamalcı üretime dinamizm katma amacı.. Serbest zamanları artırma. Bu zamanları karlı kılma fikri.. (Juniu, 2000) Bu anlamda serbest zamanın özerk bir ekonomiye dönüştüğü ve karlı bir sektör haline geldiği savunulur (Provonost, 1998). Bu ekonomi ikiye ayrılır; Örgütlenme.. Pazar, işçi hareketi, mal ve hizmet.. Sosyal-Kültürel Boyut Aktiviteler, deneyimler, kültürel kalıplar Sosyal ve Kültürel Zaman Sosyal çevre edinimli rutin işlerin düzenlendiği zaman kavramıdır (Levine & Wolff, 1985). Okul, ev, alışveriş vs Genel olarak; Kapitalizmin ilk dönemleri; serbest zaman çalışma zamanı ikilemi Kültürel olarak zaman algısı yeni değerler, ideolojiler, yaşam trendleri ve göstergeler sosyal ve kültürel olarak farklılıkları ortaya koyar (Kelly&Freysinger, 2000). 11 Kapitalizmin sonraki dönemleri, özerk bir zaman dilimi.. artı değerler, üretim için tüketime duyulan gereksinim, çalışma zamanı dışı zamanın artırılmasına yönelik çalışmalar.. (Provonost, 1998). 12 3

4 Serbest Zamanın Anlamlandırılması Boş zaman-çalışmaya bağlı zaman Bunun ürünü olarak serbest zaman kavramının varolamayacağı Çalışmanın sonunun gelmesi.. Emek, işçi, sınıf gibi kavramlardan uzak serbest zaman boş zamanın ekonomik olarak birey tarafından seçilen bölümü tanımlanması (Hunnicutt, 1988) Günümüzde ise serbest zaman; Çok boyutlu bir algılama ve kullanım değerine sahiptir. Daha üst yapılardan gündelik yaşama kadar hareket ve üretim içermektedir. Yabancılaşmış Boş Zaman Makineleşmenin artması, çalışma dışı zamanların artması ve esnek çalışma süreci.. Daha az emek, insan ve iş gücü daha fazla üretim.. (Fromm, 1987). Üretim sürecinde insanların pasifleşmesi.. Bu süreçte edilgen olan birey, iş dışı zamanlarda da edilgendir.. Eğlence ve Tüketim pasifliği

5 Çalışma sürecinde katılım ve sorumluluktan uzaklaşmasının sonucu olarak; Serbest zamanlarda edilgenliğin sürmesi.. Serbest zamanın anlamındaki deformasyon????? Kişi ve toplum için S.Z. Gösteri izleme ve meta tüketimi (Parker, 1979) Bireysel inisiyatif, istemli tercih tarafından organize dilen S.Z Gerçekte serbest zaman iş ile yakından ilgilidir Çalışma ethosu olarak tanımlanması; serbest zamanın iş in baskı ve zorlayıcılığından kaçma, rahatlama anlamlarından kaynaklanır. Ve zamanla serbest zaman ; Çalışmanın sonucu olan yeniden üretmeye yarayan bir sistem olarak belirirken; Çalışanlar için ise işlevsel bir yaşam alanı haline dönüştü ( Özerk ekonomi, karlı sektör)

6 Bugün iş ve serbest zaman kavramları nasıl birbirlerinden ayrılmaktadır (mı)??? Teşekkürler Boş zaman-serbest zaman çalışmalarında serbest zaman nasıl zaman dilimlerine bölünmektedir (mi)??