DNASentezi (Replikasyon) Prof.Dr.T

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DNASentezi (Replikasyon) Prof.Dr.T"

Transkript

1 DNASentezi (Replikasyon) Prof.Dr.T.Tülay Akçay 1

2 DNA Sentezi (Replikasyonu) DNA molekülünün bir zincirinde bulunan (A), karşı şılığında tamamlayıcı zincirde mutlaka (T), benzer şekilde (G) ile (C) çift oluşturmal turmalı. Bir zincirin dizilimi hakkındaki bilgi, tamamlayıcı zincirde ters yönde yer almaktadır. İki zincir birbirinden ayrıld ldığında her biri yeni tamamlayıcı zincir içinin kalıp hizmet eder. Ana zincirin iki zincire ayrılarak her bir zincirin, yeni çiftin bir zincirini oluşturmas turması semikonservatif replikasyon olarak isimlendirilir. 2

3 Kromozomal DNA molekülü, hücre döngüsü ile birlikte bir defa replike olmaktadır. Herhangi bir nedenle DNA replikasyonu hücre bölünmesi de durur. durursa, 3

4 Hücre bölünmesinin çok yavaş olduğu durumlarda ise DNA replikasyonu zaman içindeinde aynı miktarda tamamlanmaktadır. DNA sentezi hücre döngüsünün S fazında meydana gelir. Replikasyonda görevli bağı ğımlı polimerazlardır enzimler kalıba 4

5 E.coli replikasyonunda,, DNA polimerazdan başka her birinin özel bir görevi olan 20 den fazla enzim ve proteinler gerekmektedir. Bunların n tümüne t DNA replikaz sistemi veya replizom denir. 5

6 DNA Sentezinin Başlamas laması Zincir Ayrılmas lması(kol ayrımı) Polimeraz, kalıp olarak sadece tek zincirli DNA molekülünü kullanır. 6

7 DNA replikasyonu; prokaryotlarda replikasyon merkezinde, ökaryotlardaki DNA üzerindeki pek çok yerde başlar. Böylece büyük b k bir ökaryotik DNA molekülünün n kısa k zamanda replikasyonu sağlanmaktad lanmaktadır. 7

8 Aktif sentezin başlad ladığı bölgede dönmeyen iki zincir, birbirinden ayrılarak replikasyon çatalı olarak bilinen bir çatal oluşturur turur. DNA molekülü üzerindeki replikasyon çatalı sentez sırasında merkezden başlayarak ilerler. DNA çift sarmalın olmaktadır. replikasyonu çift yönlü 8

9 Özel bir grup protein, replikasyon çatalının ilerlemesini, çift sarmal DNA molekülünün dönmemesinini ve ebeveyn zincirlerinin ayrı durması sağlar lar. 9

10 Heliks Bozucu (HD) Proteinler Tek zincirli DNA yapısına bağlı protein (SSB) olarak da isimlendirilirler. DNA molekülünün bağlanmaktad lanmaktadır. tek zincirine HD proteinleri enzim değildirler ildirler. 10

11 Heliks Bozucu (HD) Proteinler Replikasyon merkezinde iki zinciri birbirinden ayrı tutarak tek standart kalıp bulunmasını sağla larlar, DNA molekülünü, tek zinciri parçalayan alayan nükleaz enziminin etkisinden de korururlar rurlar. 11

12 DNA Helikaz DNA helikaz, çift sarmal DNA zincirlerini birbirinden ATP harcayarak ayırmaktad rmaktadır. Replikasyon merkezindeki ori C olarak tanımlanan mlanan kısmındaki 9 baz çiftinin dört kez tekrarlanan bölgesine DNA-A proteini ATP tüketilerek bağlanmaktad lanmaktadır. DNA-A proteini etrafında katlanan DNA denatüre olmaktadır. 12

13 Bir helikaz olan DNA-B proteini,, DNA-C proteini gerektiren bir tepkime ile 13 baz çiftinin üç kez tekrarlandığı ve A=T çiftince zengin bölgeye bağlan lanır. DNA-B proteini DNA çift zincirini replikasyon çatalı olacak şekilde açar. iki tane 13

14 Ayrılm lmış zincirlere HD proteinlerinin bağlanmas lanması yeniden çift heliks oluşmas masını önler. Zincirlerin birbirlerinden ayrılmas lması sonucu çift sarmal heliks DNA yapısında oluşan topolojik gerilim, topoizomerazlar tarafından giderilir. 14

15 Her İki DNA Zinciri,, DNA Sentezi İçin Kalıp Olarak Kullanılır. Replikasyon çatalında iki ana zincir, ters yönde ilerleyen DNA sentezi içinin kalıp görevi yapmaktadır. Ana zincir nükleotid dizisini sadece 3 5 yönündende okuyabilen DNA polimeraz, bu kalıbı kopyalayarak yeni DNA zincirini 5 3 yönündende sentezler. 15

16 Bir çift ana heliks zincirinden, biri 5 3 yönündende replikasyon çatalına doğru ru, diğeri ise 5 3 yönündende replikasyon çatalından uzağa doğru ilerleyen iki yeni düz nükleotid zincir oluşur ur. Replikasyon çatalına doğru kesintisiz olarak sentezlenen yeni zincire öncül zincir adı verilir. 16

17 Replikasyon çatalından uzaklaşarak arak aralıkl klı olarak yapılan sentez sırasında, küçük DNA parçalar aları replikasyon çatalının yanında nda sentezlenir. Okazaki parçac acıkları deni nilen bu küçük parçalar aların daha sonra birleşmesi ile tek ve sürekli artçıl zincirler oluşturulur turulur. 17

18 Öncü RNA DNA polimerazların, artçıl zincir sentez edebilmeleri için, tek zincirli kalıp üzerinde DNA zincirinin tamamlay layıcısı olarak sentezin başlamas lamasını sağlayacak 3 ucu serbest, kısa bir zincir olan primer gerekir. Primerin 3 hidroksil grubu,, DNA polimeraz içinin bir nükleotidi ilk kabul edici yer olarak görev yapar. 18

19 DNA sentezinde serbest 3 hidroksil grubu, DNA dan değil kısa RNA zincirinden sağlan lanır 19

20 Primaz (DNA G proteini): Spesifik RNA polimeraz,, DNA kalıbına tamamlayıcı ve ters yönde paralel olarak öncül RNA molekülünün yaklaşı şık 10 nükleotid uzunluğundaki undaki zincirini sentezler. Kısa RNA dizisi, artçıl zincir üzerinde replikasyon çatalında devamlı sentez edilir. 20

21 Artçıl zincirde öncü RNA molekülünün sentezinden önce bir araya gelen çeşitli proteinler nler, DNA tek zincirine bağlanarak primazla birliktre primozom olarak isimlendirilen protein kompleksini oluştururlar tururlar. DNA-B ve DNA-C primozomun bileşenleridir enleridir. Artçıl zincirinde 5 3 yönündende hareket eden primozom, periyodik olarak RNA primerinin okazaki parçac acıklarının sentezini başlat latır. 21

22 Zincir Uzatılmas lması DNA polimeraz III, ilk deoksiribonükleotidin kleotidin alıcısı olarak öncü RNA molekülünün 3 -hidroksil grubunu kullanır. DNA polimeraz III, ana zincire ters yönde paralel 5 3 yönündende sentezlenen zincirin nükleotidlerini ekler. 22

23 Nükleotid zincirinin yapı birimi imi 5 deoksiribonükleozidkleozid trifosfattır. DNA zincir uzamasında datp, dttp, dctp ve dgtp gibi 4 tür deoksiribonükleozid kleozid trifosfat kullanılmaktad lmaktadır. Deoksiribonükleozid kleozid trifosfatlardan tanesinin eksikliğinde inde DNA sentezi durur. bir 23

24 DNA zincirinin büyümesi b bloke edilebilir. Nükleotidin şeker kısmının değiştirilmesi ile elde edilen bazı nükleotid analogları kullanılır. DNA replikasyonunun engellenmesi sonucu bu bileşenler enler virus ve hızlı büyüyenyen hücrelerin bölünmesini yavaşlat latırlar. 24

25 Sitozin arabinozid (ara C) kanser kemoterapisinde Adeninarabinosid antiviral tedavide kullanılmaktad lmaktadır. 25

26 DNA nükleotid dizisinin mümkün olduğunca unca az hata ile replikasyonu, organizmanın yaşam amı içinin çok önemlidir. Zararlı ve belkide öldürücü mutasyonla sonuçlanabilen kalıp dizisinin yanlış okunması DNA polimeraz III tarafından kontrol edilir. DNA polimeraz III enzimi,, polimeraz aktivitesine ilaveten, sağlamal lamalı okuma (3 5 ekzonükleaz kleaz) aktivitesi de gösterir. 26

27 27 27 Ökaryotik karyotik DNA DNA polimerazlar polimerazlar DNA DNA polimer polimer az az α δ ε β γ Yerle Yerleşi m nükleer kleer nükleer kleer nükleer kleer nükleer kleer mitokondri mitokondri Sentez Sentez deki deki fonksi fonksi yon yon Sentezin Sentezin ba başlama lama sı Yeni Yeni kolun kolun uzamas uzamas ı onar onarım onar onarı m sentez sentez Di Diğer er fonksiy fonksiy onlar onlar _ 3-5 ekzon ekzonükle kle az az(do (doğrula rula ma) ma) 3-5 ekzon ekzonüklea klea z (do (doğrulama) rulama) _ 3-5 ekzon ekzonükleaz kleaz (do (doğrulama) rulama)

28 DNA sentezi inhibisyonu Mitomycin,DNA,DNA ya bağlanarak hücre h replikasyonunu inhibe eder.(tümörlere rlere karşı şı) 28

29 Hasarlı DNA Onarımı DNA sentezi sırasında sağlamal lamalı okuma ve yanlış yerleşimi onarma olmasına rağmen men, bazı yanlış yerleşmi miş bazlar kalır. İlave olarak, hücrelerde oluşan mutagenler veya inhalasyon veya çevreden absorbe olan mutagenlerle DNA hasara uğratılır. 29

30 Normal hücreleri kanser hücrelerine dönüştüren mutagenler karsinogenler olarak bilinir. 30

31 Hücrelerin DNA hasarlarını onarabilme yeteneği i vardır: r: Bu onarım mekanizmalarının çoğu, hasarın tanınmas nması, hasarlı kısmın DNA zincirinden uzaklaştırılmas lması ve kalan boşlu luğunun doldurulması gibi işlevleri kapsar. Onarım mekanizması olmaksızın yaşamam amamız mümkün olmaz. 31

32 DNA hasarı radyasyonla veya kimyasallarla oluşabilir. Bu etkenler direkt olarak veya indirekt olarak DNA yı etkiler. Örneğin, x-ray bir tip ionize radyasyondur, hücrede DNA ile etkileşen en molekülleri lleri harekete geçirerek indirekt etkiler, bazların yapısını değiştirir veya DNA kollarını kırar. 32

33 X-ray a maruz kalmak pek sık olmasada, sigara dumanına na maruz kalmaktan kaçınmak daha zordur ve güneş ışığından kaçmak mümkün değildir ildir. Güneşten gelen ultraviole ışık, komşu pirimidin bazlarının kovalent dimer oluşturmas turmasına neden olur. 33

34 Sigara dumanı; aromatik polisiklik hidrokardon, benzo(a)pyrene gibi karsinogenleri kapsar, hücrede enzimlerle okside olduğunda unda,, DNA da guanin ile büyük bir yapı oluşturabilir turabilir. 34

35 Bütün hücreler çok çeşitli DNA onarım sistemlerine sahiptirler. Onarım sistemlerinin in çeşit ve sayılar ları, hücre yaşam amı içinin DNA onarımının önemini ve DNA hasarının çeşitliliğiniini yansıtır. 35

36 Prokaryot ve ökaryatlarda benzer olan başlıca 4 tip onarım sistemi vardır: 1. Baz kesip çıkarma onarımı 2. Nükleotid kesip çıkarma onarımı 3.Yanl Yanlış eşleşme onarımı (mismatch onarım) 4. Direkt onarım 36

37 Tablo 1: E.koli de DNA Onarım Sistemleri Enzimler / Proteinler Baz Kesip Çıkarma Onarımı DNA glikozila zilazlarzlar AP endonükleazlar DNA polimeraz I DNA ligaz Hasarın Tipi Anormal bazlar (urasil, hipoksantin, ksantin): alkalilendirilmiş bazlar; pirimidin dimerleri Nükleotid Kesip Çıkarma Onarımı UvrABC endonükleaz (veya ABC excinuclease) DNA Helikaz DNA polimeraz I DNA ligaz Yapısal değişikliklere ikliklere neden olan hasarları (örnek: pirimidin dimerleri) DNA 37

38 Tablo 1: E.koli de DNA Onarım Sistemleri (devamı) Enzimler / Proteinler Hasarın Tipi Yanlış Eşleşme Onarımı Mut proteinler Helikazlar Ekzonükleazlar kleazlar DNA polimeraz III DNA ligaz Yeni sentezlenen eşleşmiş bazlar. kollarda yanlış Direkt Onarım DNA fotoliyazlar O 6 -Metilguanin-DNA metitransferaz Pirimidin dimerleri,, O 6 -Metilguanin 38

39 39

40 Az rastlanan bir genetik hastalık olan kseroderma pigmentozumda DNA yapısında meydana gelen dimerlerin hücreler tarafından onarılamamas lamaması, mutasyonların birikimine ve sıklıklakla deri kanserine yol açar. 40

DNA REPLİKASYONU. Doç.Dr. TUĞBA YILMAZ ÖZDEN

DNA REPLİKASYONU. Doç.Dr. TUĞBA YILMAZ ÖZDEN DNA REPLİKASYONU Doç.Dr. TUĞBA YILMAZ ÖZDEN DNA sentezi (replikasyon) DNA çift heliksini oluşturan iki zincir birbirinden ayrıldığında, bu zincirlerden her biri sentezlenecek yeni zincir için kalıp olarak

Detaylı

Genetik materyal: DNA replikasyonu

Genetik materyal: DNA replikasyonu Genetik materyal: DNA replikasyonu Umut Fahrioglu, PhD MSc DNA Replikasyonu DNA replikasyonu genomların ve içerdikleri genlerin nesilden nesile aktarılmasında çok önemli bir rol oynar. Hücreden hücreye

Detaylı

DNA ONARIMI VE MUTASYON. Merve Tuzlakoğlu Öztürk Bakteri genetiği dersi Sunum-2 18.11.2005

DNA ONARIMI VE MUTASYON. Merve Tuzlakoğlu Öztürk Bakteri genetiği dersi Sunum-2 18.11.2005 DNA ONARIMI VE MUTASYON Merve Tuzlakoğlu Öztürk Bakteri genetiği dersi Sunum-2 18.11.2005 *DNA nın dölden döle değişmeden aktarımı için 2 süreç önemlidir: DNA ONARIMI 1. Replikasyon sürecinin doğru yapılması

Detaylı

DNA REPLİKASYONU. Dr. Mahmut Cerkez Ergoren

DNA REPLİKASYONU. Dr. Mahmut Cerkez Ergoren DNA REPLİKASYONU Dr. Mahmut Cerkez Ergoren Arthur Kornberg 1959 Nobel Ödülü "the mechanisms in the biological synthesis of DNA DNA Replikasyonu Replikasyon genetik materyalin tamamen kendi benzeri yeni

Detaylı

Ökaryotik Kromozomlar

Ökaryotik Kromozomlar Telomer Ökaryotik Kromozomlar Mitoz metafazında kromozomlar mikroskop altında görülebilir Kromozomların uçlarında telomer denilen yapılar vardır, bu yapıların görevi kromozomu korumaktır Ortaya yakın bir

Detaylı

DNA nın REPLİKASYONU ve REKOMBİNASYONU. Prof.Dr. Sacide PEHLİVAN

DNA nın REPLİKASYONU ve REKOMBİNASYONU. Prof.Dr. Sacide PEHLİVAN DNA nın REPLİKASYONU ve REKOMBİNASYONU Prof.Dr. Sacide PEHLİVAN REPLİKASYON (DNA nın Eşlenmesi-Hangi DNA ) nükleer-mitokondrial Nerede? Ne zaman? Neden? DNA Replikasyon Mekanizmasının Özellikleri Özgül

Detaylı

GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-2

GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-2 DNA nın replikasyonu GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-2 1 2 DNA Replikasyonu (DNA çoğalması, DNA ikileşmesi, DNA sentezi) Bir hücrenin bölünebilmesi için DNA nın da çoğalması gerekir. DNA replikasyon mekanizmasının

Detaylı

Hücrede Genetik Bilgi Akışı

Hücrede Genetik Bilgi Akışı Hücrede Genetik Bilgi Akışı 1) Genomun korunması DNA nın tam olarak kopyalanması ve hücre bölünmesiyle yeni kuşak hücrelere aktarılması 2) Genetik bilginin çevrimi Hücre içerisinde bilginin DNA dan RNA

Detaylı

DNA TAMİR MEKANİZMALARI. Prof. Dr. Filiz ÖZBAŞ GERÇEKER

DNA TAMİR MEKANİZMALARI. Prof. Dr. Filiz ÖZBAŞ GERÇEKER DNA TAMİR MEKANİZMALARI Prof. Dr. Filiz ÖZBAŞ GERÇEKER Baz kaybı DNA hasarları Baz modifikasyonları Deaminasyon Kimyasal modifikasyon Işık hasarı (UV) Replikasyon hataları Zincirler arası çapraz bağlantıları

Detaylı

Hücre Neden DNA sını Replike Eder? ÇÜNKİ Mitoz Bölünmenin Gerçekleşmesi İçin S Evresinde DNA nın 2 Katına Çıkması Gerekmektedir

Hücre Neden DNA sını Replike Eder? ÇÜNKİ Mitoz Bölünmenin Gerçekleşmesi İçin S Evresinde DNA nın 2 Katına Çıkması Gerekmektedir DNA REPLİKASYONU Hücre Neden DNA sını Replike Eder? ÇÜNKİ Mitoz Bölünmenin Gerçekleşmesi İçin S Evresinde DNA nın 2 Katına Çıkması Gerekmektedir Hücre yaşam döngüsü G 1, S, G 2, Mitoz,evreleri ile tamamlar.

Detaylı

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler MBG 111 BİYOLOJİ I 3.1.Karbon:Biyolojik Moleküllerin İskeleti *Karbon bütün biyolojik moleküllerin omurgasıdır, çünkü dört kovalent bağ yapabilir ve uzun zincirler

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER GİRİŞ Ara Sınav 50 Ödev 30 Performans Görevi (Seminer) 20

MOLEKÜLER BİYOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER GİRİŞ Ara Sınav 50 Ödev 30 Performans Görevi (Seminer) 20 MOLEKÜLER BİYOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER Dersin içeriği Nükleik asitler Hücre parçalama yöntemleri Ayırma ve saflaştırma yöntemleri (filtrasyon, diyaliz, çöktürme santrifüjleme vb) DNA izolasyonu ve analizi

Detaylı

PROTEİN BİYOSENTEZİ ve REGÜLASYONU. Yrd.Doç.Dr. Filiz Bakar Ateş

PROTEİN BİYOSENTEZİ ve REGÜLASYONU. Yrd.Doç.Dr. Filiz Bakar Ateş PROTEİN BİYOSENTEZİ ve REGÜLASYONU Yrd.Doç.Dr. Filiz Bakar Ateş Nükleik asitler genetik bilginin depolanması ve ekspresyonu için gereklidir. 1. DNA (deoksiribonükleik asit) 2. RNA (ribonükleik asit) gen

Detaylı

Chapter Konu 11 Lecture 11. Konu 11. Concepts of Genetics. Tenth Edition. 2-DNA Eşlenmesi ve Rekombinasyon

Chapter Konu 11 Lecture 11. Konu 11. Concepts of Genetics. Tenth Edition. 2-DNA Eşlenmesi ve Rekombinasyon Chapter Konu 11 Lecture 11 Concepts of Genetics Konu 11 Tenth Edition 2-DNA Eşlenmesi ve Rekombinasyon Konu 11 İçerik 11.1 DNA yarı korunumlu eşlenme ile kopyalanır 11.2 Prokaryotlarda DNA eşlenmesi 11.3

Detaylı

BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ

BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ GENETİK MATERYALLER VE YAPILARI HER HÜCREDE Genetik bilgilerin kodlandığı bir DNA genomu bulunur Bu genetik bilgiler mrna ve ribozomlar aracılığı ile proteinlere dönüştürülür

Detaylı

Bakteri Hücrelerinde Bölünme

Bakteri Hücrelerinde Bölünme Bakteri Hücrelerinde Bölünme Bakteri hücrelerinde eşeysiz çoğalma görülür. Bu da ana hücrenin DNA miktarını ikiye (replikasyon) çıkardıktan sonra yaşadığı bir sitokinezle gerçekleşir. Yrd.Doç.Dr. Yosun

Detaylı

Chapter 10 Lecture. Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. 1. DNA Yapısı. Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu

Chapter 10 Lecture. Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. 1. DNA Yapısı. Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu Chapter 10 Lecture Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition 1. DNA Yapısı Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu Genetik malzeme nedir? Çoğunlukla genetiğin ikili sarmalın keşfiyle başladığı düşünülür

Detaylı

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ DNA replikasyonu DNA nın replikasyonu, DNA molekülünün, sakladığı genetik bilgilerin sonraki nesillere aktarılması için kendi kopyasını

Detaylı

DNA REPLİKASYONU VE REKOMBİNASYONU

DNA REPLİKASYONU VE REKOMBİNASYONU DNA REPLİKASYONU VE REKOMBİNASYONU Replikasyon Watson ve Crick in DNA nın yapısını önermelerinin ardından bilim adamları DNA nın nasıl kopyalandığı üzerinde yoğunlaşmıştır. DNA nın kendini kopyalamasına

Detaylı

RNA nın Yapısı. Dr. Mahmut Çerkez Ergören

RNA nın Yapısı. Dr. Mahmut Çerkez Ergören RNA nın Yapısı Dr. Mahmut Çerkez Ergören RNA (Ribonükleik Asit ) Ribonükleotidlerin fosfodiester bağı ile bağlanmasından oluşan polinükleotid zinciridir. Tek zincirden oluşur (trna nın bazı bölgeleri hariç).

Detaylı

-Conservative Ökaryotlarda Yarı-Saklı (Semikonservatif) Replikasyon J. Herbert Taylor, Philip Woods ve Walter Hughes 1957 de Meselson ve Stahl ın çalışmasının yayınlanmasından bir yıl önce ökaryotlarda

Detaylı

Cuma materyallerinden. Le Châtelier İlkesi: Denge halindeki bir sisteme dış etki uygulandığı zaman, denge dış etkiyi şekilde davranır.

Cuma materyallerinden. Le Châtelier İlkesi: Denge halindeki bir sisteme dış etki uygulandığı zaman, denge dış etkiyi şekilde davranır. 35.1 5.111 Ders 35 Kinetik Konu: Kataliz Bölüm 13 (kısım 13.14-13.15) Cuma materyallerinden Le Châtelier İlkesi: Denge halindeki bir sisteme dış etki uygulandığı zaman, denge dış etkiyi şekilde davranır.

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE Protein sentezini tüm canlılar gerçekleştirir. Bir mrna molekülünde en fazla 64 çeşit kodon bulunur. DOĞRU YANLIŞ SORULARI Canlıların heterotrof beslenenleri

Detaylı

ayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D

ayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D 1. DNA replikasyonu.. için gereklidir A) sadece mitoz B) sadece mayoz C) mitoz ve mayoz D) sadece gamet oluşumu E) sadece protein sentezi 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki

Detaylı

BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER

BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER www.benimdershanem.esy.es Bilgi paylaştıkça çoğalır. BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER NÜKLEİK ASİTLER Nükleik asitler, bütün canlı hücrelerde ve virüslerde bulunan, nükleotid birimlerden

Detaylı

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ 15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden

Detaylı

DNA Tamiri ve Rekombinasyonu

DNA Tamiri ve Rekombinasyonu DNA Tamiri ve Rekombinasyonu Bitkilerdeki 3 genom UV ve radyosyonun diğer formları, kimyasallar, ve diğer streslerle (örneğin oksidatif, ısı vb.) devamlı hasar görür. Bazı proteinler onarımda ve rekombinasyonda

Detaylı

KALITIMIN MOLEKÜLER TEMELİ

KALITIMIN MOLEKÜLER TEMELİ KALITIMIN MOLEKÜLER TEMELİ MBG 111 BİYOLOJİ I Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER Genetik Bilgi Kaynağımızın Doğası 1928 de Frederick Griffith bakteri hücrelerinin kendini transforme edilebildiğini gösterdi.

Detaylı

SANRAL DOGMA REPLİKASYON 11.10.2012. Memeli hücre döngüsü. DNA sentezi ve histon sentezi. DNA sentezi için hızlı gelişim. fazı. fazı.

SANRAL DOGMA REPLİKASYON 11.10.2012. Memeli hücre döngüsü. DNA sentezi ve histon sentezi. DNA sentezi için hızlı gelişim. fazı. fazı. SANRAL DOGMA 1 2 REPLİKASYON Memeli hücre döngüsü DNA sentezi için hızlı gelişim S fazı DNA sentezi ve histon sentezi G0 Hücreler sessiz G1 fazı M fazı G2 fazı Gelişim ve hücre bölünmesi için hazırlık

Detaylı

RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri

RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri RNA (Ribonükleik Asit) Nükleik asitler, Friedrich Miescher tara2ndan 1869'da keşfedildi. İl=haplı bandajlardan izole edilen bu maddeye nüklein adını

Detaylı

11. Hafta: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI NÜKLEOTİDLER

11. Hafta: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI NÜKLEOTİDLER 11. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder

Detaylı

KALITIMIN MOLEKÜLER TEMELİ

KALITIMIN MOLEKÜLER TEMELİ KALITIMIN MOLEKÜLER TEMELİ Kalıtsal madde ile ilgili araştırmalar Morgan ve arkadaşları genlerin kromozomlar üzerinde yer aldığını gösterince kromozomların iki kimyasal bileşeni (DNA ve proteinler) kalıtsal

Detaylı

www.demiraylisesi.com

www.demiraylisesi.com YÖNETİCİ MOLEKÜLLER C, H, O, N, P atomlarından meydana gelir. Hücrenin en büyük yapılı molekülüdür. Yönetici moleküller hücreye ait genetik bilgiyi taşır, hayatsal faaliyetleri yönetir, genetik bilginin

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA

12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA 12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA DNA (DEOKSİRİBONÜKLEİK ASİT) Temel nükleik asittir. Prokaryot hücrelerin sitoplazmasında, ökaryot hücrelerde çekirdek, mitokondri ve kloroplast organelinde bulunur.

Detaylı

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON Translasyonda nükleik asit kullanılır fakat son ürün bir nükleik asit değil proteindir. Translasyon mekanizması 4 ana bileşenden oluşmaktadır: 1. mrnalar 2. trnalar

Detaylı

RNA Sentezi (Transkripsiyon) Prof.Dr.T

RNA Sentezi (Transkripsiyon) Prof.Dr.T RNA Sentezi (Transkripsiyon) Prof.Dr.T.Tülay Akçay Sistron genetik ekspresyon un(ifadenin) en küçük k birimidir.tek bir mrna birden fazla protein transle ediyorsa polisistronik mrna dır. Operonlar ve polisistronik

Detaylı

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol

Detaylı

BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI

BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI Kromozom bakteri hücrelerinde genellikle çift zincirli helikal çembersel (bazı bakterilerde lineer) yapıdaki DNA molekülü Genom kromozomal ve plazmitlerde bulunan toplam genetik

Detaylı

2. Histon olmayan kromozomal proteinler

2. Histon olmayan kromozomal proteinler 12. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder

Detaylı

DNA REPLİKASYONU. Yrd.Doç.Dr. Seda Örenay Boyacıoğlu

DNA REPLİKASYONU. Yrd.Doç.Dr. Seda Örenay Boyacıoğlu DNA REPLİKASYONU Yrd.Doç.Dr. Seda Örenay Boyacıoğlu DNA REPLİKASYONU Replikasyon genetik materyelin tamamen kendi benzeri yeni bir molekül oluşturma işlemidir. DNA kendini eşleyebilen yegane biyomoleküldür

Detaylı

Prof. Dr. Turgut Ulutin DNA REPLİKASYONU (DNA EŞLEŞMESİ)

Prof. Dr. Turgut Ulutin DNA REPLİKASYONU (DNA EŞLEŞMESİ) Prof. Dr. Turgut Ulutin DNA REPLİKASYONU (DNA EŞLEŞMESİ) DNA REPLİKASYONU Replikasyon genetik materyelin tamamen kendi benzeri yeni bir molekül oluşturma işlemidir. DNA kendini eşleyebilen yegane biyomoleküldür

Detaylı

POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYONU (PZR-PCR) VE RESTRİKSİYON PARÇA UZUNLUĞU POLİMORFİZMİ (RFLP)

POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYONU (PZR-PCR) VE RESTRİKSİYON PARÇA UZUNLUĞU POLİMORFİZMİ (RFLP) Deney: M 1 POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYONU (PZR-PCR) VE RESTRİKSİYON PARÇA UZUNLUĞU POLİMORFİZMİ (RFLP) a) PCR yöntemi uygulaması b) RPLF sonuçları değerlendirilmesi I. Araç ve Gereç dntp (deoksi Nükleotid

Detaylı

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol

Detaylı

Çekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph

Çekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph NUKLEUS Bir hücrenin tüm yapılarının ve etkinliklerinin kodlandığı kromozomu Ayrıca, DNA sını dublike edecek ve 3 tip RNA yı ribozomal (rrna), haberci (mrna) ve transfer (trna)-sentezleyecek ve işleyecek

Detaylı

Kalıtımın moleküler temeli

Kalıtımın moleküler temeli Kalıtımın moleküler temeli DNA kalıtsal maddedir Birçok protein, DNA replikasyonunda ve DNA nın tamirinde birlikte çalışır Kromozom, proteinlerle birlikte paketlenmiş bir DNA molekülünden oluşur 1856-1865-

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARI

MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARI MOLEKÜLER 2014-2015 BİYOLOJİ LABORATUVARI GÜZ DÖNEMİ MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARI 6.HAFTA DERS NOTLARI GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ BİYOLOJİ BÖLÜMÜ Sayfa 1 / 10 MUTASYON Mutasyon; DNA dizilerinde

Detaylı

Genetik Bilgi: DNA Yapısı, Fonksiyonu ve Replikasyonu. Dr. Mahmut Çerkez Ergören

Genetik Bilgi: DNA Yapısı, Fonksiyonu ve Replikasyonu. Dr. Mahmut Çerkez Ergören Genetik Bilgi: DNA Yapısı, Fonksiyonu ve Replikasyonu Dr. Mahmut Çerkez Ergören Genetik materyal; Kendini çoğaltır. Bilgi depolar. Bilgiyi ifade eder. Mutasyonla varyasyonlara izin verir. Genetik Tarihçe

Detaylı

POLİMER KİMYASI -13. Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu

POLİMER KİMYASI -13. Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu POLİMER KİMYASI -13 Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu İlerleme: Başlama adımında oluşan iyon çifti (karbokatyon negatif yüklü karşıt iyonu) diğer monomer birimlerini katarak büyüme gerçekleşir. veya Bazı

Detaylı

TRANSLASYON ve PROTEİNLER

TRANSLASYON ve PROTEİNLER TRANSLASYON ve PROTEİNLER Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 13 Aralık 2016 mrna daki baz sırasının kullanılarak amino asitlerin doğru sıra ile proteini oluşturmasını kapsayan olayların tümüne Translasyon veya

Detaylı

Agaroz jel elektroforezi

Agaroz jel elektroforezi MOLEKÜLER TEKNİKLER Dr. Naşit İĞCİ Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü 4. Sınıf (2017-2018 Bahar) 2. NOT Agaroz jel elektroforezi PAGE daha çok proteinlerin ve küçük

Detaylı

Hücre içinde bilginin akışı

Hücre içinde bilginin akışı Hücre içinde bilginin akışı 1 DNA Çift Zincir Heliks 2 Hücre Çekirdeği ve Çekirdek Zarının Yapısal Organizasyonu Hatırlıyor musunuz? DNA Kromatin Kromatid Kromozom RNA Protein Çekirdek Çekirdekcik Nükleotid

Detaylı

A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ

A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ DNA nın Yapısı ve Replikasyonu Biyoloji Ders Notları A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ İlk olarak Friedrich Miescher (1869) akyuvar hücreleri ve balık sperminde yönetici molekülleri tespit etmiştir. Çekirdekte

Detaylı

GENEL ÖZELLİKLERİ: Tüm canlılarda sudan sonra en fazla bulunan moleküllerdir. Canlının kuru ağırlığının %50 si proteindir. Oldukça büyük ve kompleks

GENEL ÖZELLİKLERİ: Tüm canlılarda sudan sonra en fazla bulunan moleküllerdir. Canlının kuru ağırlığının %50 si proteindir. Oldukça büyük ve kompleks PROTEİNLER GENEL ÖZELLİKLERİ: Tüm canlılarda sudan sonra en fazla bulunan moleküllerdir. Canlının kuru ağırlığının %50 si proteindir. Oldukça büyük ve kompleks maddelerdir. Hücrede ribozom organelinde

Detaylı

REKOMBİNAT DNA TEKNOLOJİSİ TEMEL İLKELERİ VE UYGULAMA ALANLARI. Yard.Doç.Dr. Gülay Büyükköroğlu Eczacılık Fakültesi Farmasötik Biyoteknoloji ABD.

REKOMBİNAT DNA TEKNOLOJİSİ TEMEL İLKELERİ VE UYGULAMA ALANLARI. Yard.Doç.Dr. Gülay Büyükköroğlu Eczacılık Fakültesi Farmasötik Biyoteknoloji ABD. REKOMBİNAT DNA TEKNOLOJİSİ TEMEL İLKELERİ VE UYGULAMA ALANLARI Yard.Doç.Dr. Gülay Büyükköroğlu Eczacılık Fakültesi Farmasötik Biyoteknoloji ABD. Tarihçe Rekombinant DNA teknolojisine ilişkin deneysel çalışmalar

Detaylı

HÜCRE BÖLÜNMESİ. 1-Amitoz (Amitosis) bölünme, 2-Mitoz (Mitosis) bölünme, 3- Mayoz (Meiosis) bölünme.

HÜCRE BÖLÜNMESİ. 1-Amitoz (Amitosis) bölünme, 2-Mitoz (Mitosis) bölünme, 3- Mayoz (Meiosis) bölünme. HÜCRE BÖLÜNMESİ 1-Amitoz (Amitosis) bölünme, 2-Mitoz (Mitosis) bölünme, 3- Mayoz (Meiosis) bölünme. Amitoz Bölünme Önce nukleolus, sonra nukleus, daha sonra sitoplazmanın uzayıp ortadan boğulması ile ikiye

Detaylı

ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ

ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ Seçici gen ifadesi embriyonun gelişmesini sağlayan 4 temel işlevi denetler: 1. Hücre çoğalması 2. Hücre farklılaşması 3. Hücre etkileşimleri 4. Hücre hareketi HÜCRE

Detaylı

DNA Hasarı ve Onarımı. Doç.Dr. Tuğba Yılmaz Özden

DNA Hasarı ve Onarımı. Doç.Dr. Tuğba Yılmaz Özden DNA Hasarı ve Onarımı Doç.Dr. Tuğba Yılmaz Özden DNA sentezi sırasında sağlamalı okuma ile yanlış nükleotidlerin çıkarılmasına rağmen bazen yanlış eşleşmiş baz içeren nükleotidler kalabilir. Ayrıca çeşitli

Detaylı

8. Sınıf Fen ve Teknoloji

8. Sınıf Fen ve Teknoloji KONU:8. Sınıf 1. Ünite SBS Deneme Sınavı 1- Mitoz bölünme için aşağıdaki öğrencilerden hangisinin söylediği bilgi yanlıştır? Tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar. Önce sitoplazma bölünmesi sonra çekirdek

Detaylı

Sınıf ; Çalışma yaprağı 3

Sınıf ; Çalışma yaprağı 3 Öğrencinin Adı ve soyadı ; Sınıf ; Çalışma yaprağı 3 F.8.2. DNA ve Genetik Kod / Canlılar ve Yaşam Bu ünitede öğrencilerin; DNA ve genetik kod ile ilişkili kavramları açıklamaları ve aralarındaki ilişkileri

Detaylı

Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören

Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören Transkripsiyon Transkripsiyon DNA molekülündeki bilginin RNA nükleotid dizisi haline çevrilmesi işlemidir. (DNA dan RNA sentezlenmesi) Hücre içi genetik

Detaylı

Besin Zinciri, Besin Ağı ve Besin Piramidi

Besin Zinciri, Besin Ağı ve Besin Piramidi Besin Zinciri, Besin Ağı ve Besin Piramidi Besin Zinciri, Besin Ağı ve Besin Piramidi Bir ekosistemde üreticilerden tüketicilere doğru besin aktarımı meydana gelir. Üreticilerden başlayarak bir trafik

Detaylı

MOLEKÜLER DNA DİZİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

MOLEKÜLER DNA DİZİ ANALİZ YÖNTEMLERİ MOLEKÜLER DNA DİZİ ANALİZ YÖNTEMLERİ DNA dizi analizleri ya da sekanslama; DNA birincil (temel) yapılarının belirlenmesinde kullanılan yöntemlerdir, DNA nın nukleotid dizilerinin saptanması anlamına gelir.

Detaylı

MERKEZ LABORATUVAR. Moleküler Biyoloji Deneylerinde Sıklıkla Kullanılan Bazı Aletlerin Tanıtımı

MERKEZ LABORATUVAR. Moleküler Biyoloji Deneylerinde Sıklıkla Kullanılan Bazı Aletlerin Tanıtımı MERKEZ LABORATUVAR Moleküler Biyoloji Deneylerinde Sıklıkla Kullanılan Bazı Aletlerin Tanıtımı Yüksek Performans Sıvı Kromatografisi (HPLC) Karbonhidratların, organik asitlerin, vitaminlerin, amino asitlerin

Detaylı

NÜKLEİK ASİTLER İsmail Temel

NÜKLEİK ASİTLER İsmail Temel NÜKLEİK ASİTLER İsmail Temel Nükleik asitler genetik bilginin depolanması ve ifade edilmesinden sorumlu moleküllerdir. Kimyasal olarak birbirinden farklı iki değişik nükleik asit vardır: Deoksiribonükleik

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM)

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU (ÖKARYOTİK) STOPLAZMA DNA Transkripsiyon hnrna RNA nın işlenmesi mrna G AAA Eksport G AAA NÜKLEUS TRANSKRİPSİYONU (PROKARYOTİK) Stoplazma

Detaylı

ÖZEL TOKSİK ETKİLER KİMYASAL MUTAJENEZİS, KARSİNOJENEZİS, TERATOJENEZİS KAYNAKLAR: 1. Toksikoloji, Prof. Dr. Nevin VURAL

ÖZEL TOKSİK ETKİLER KİMYASAL MUTAJENEZİS, KARSİNOJENEZİS, TERATOJENEZİS KAYNAKLAR: 1. Toksikoloji, Prof. Dr. Nevin VURAL ÖZEL TOKSİK ETKİLER KİMYASAL MUTAJENEZİS, KARSİNOJENEZİS, TERATOJENEZİS KAYNAKLAR: 1. Toksikoloji, Prof. Dr. Nevin VURAL 2. Casarett and Doll s Toxicology. The Basic Science of Poisions. KİMYASAL MUTAJENEZİS

Detaylı

Genden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik

Genden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik Genden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik hücreler, transkripsiyondan sonra RNA yı değişikliğe uğratırlar

Detaylı

Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri

Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri mrna trna - rrna Taşıyıcı (transfer) RNA (trna) Nispeten küçük moleküllerdir. Bir öncu molekülün nükleusta işlenmesiyle oluşurlar. trna molekülleri, mrna

Detaylı

hendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu

hendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu BYM613 Genetik MühendisliM hendisliği Hacettepe Üniversitesi Biyomühendislik BölümüB 2012-2013 2013 Güz G z DönemiD Salı 9.00-11.45, D9 Dr. Eda Çelik-AKDUR edacelik@hacettepe.edu.tr İçerik Tanımlar: Gen,

Detaylı

TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON

TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON GEN İFADESİ (GEN EKSPRESYONU) Gen ifadesinin düzenlenmesi çeşitli aşamalarda olur: 1) Primer transkriptlerin oluşumu 2) Primer mrna dan matür (olgun) mrna oluşumu 3) mrna nın

Detaylı

Prokaryotik promotor

Prokaryotik promotor Transkripsiyon Transkripsiyon-Replikasyon Farkları 1.Replikasyon sırasında tüm kromozom kopyalanır fakat transkripsiyonda sadece bir gen bölgesi kopyalanabilir. 2. Transkripsiyon düzeyi organizmanın o

Detaylı

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)! HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü

Detaylı

NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller)

NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller) NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller) NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞFİ *FRIEDRICH MIESCHER * Balık spermlerinin çekirdeklerini ve akyuvar çekirdeklerini ayrıştırarak yaptığı çalışmalarda, bu hücrelerin

Detaylı

Hafta VIII Rekombinant DNA Teknolojileri

Hafta VIII Rekombinant DNA Teknolojileri GENETĐK 111-503 Hafta VIII Rekombinant DNA Teknolojileri Doç.Dr. Hilâl Özdağ Rekombinant DNA Teknolojisi Amaç Spesifik DNA dizilerinin yerlerinin belirlenmesi. DNA nın belirli noktalardan kesilmesi Belirli

Detaylı

ÜNİTE 10:YÖNETİCİ MOLEKÜLLER

ÜNİTE 10:YÖNETİCİ MOLEKÜLLER ÜNİTE 10:YÖNETİCİ MOLEKÜLLER Nükleik asitler sadece kalıtsal bilgiyi taşıyan moleküller olmayıp bu bilgiyi protein senteziyle birlikte hücre yönetiminde kullanmalarıyla önem kazanmaktadırlar.gelişmiş canlıların

Detaylı

KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ

KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ Değişik canlı gruplarında kalıtsal molekülün çeşidi, sayısı, biçimi ve organizasyonu bakımından farklılıklar bulunur. Ortak özellik: nükleik

Detaylı

Serbest radikal. yörüngelerinde) eşleşmemiş tek. gösteren, nötr ya da iyonize tüm atom veya moleküllere denir.

Serbest radikal. yörüngelerinde) eşleşmemiş tek. gösteren, nötr ya da iyonize tüm atom veya moleküllere denir. Superoxide Dismutase Hazırlayanlar: Funda İLHAN (050559017) Ebru KORKMAZ (050559021) Mehtap BİRKAN (050559008) Nihan BAŞARAN (050559007) Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi GAZİ İ ÜNİVERSİTESİİ

Detaylı

Mineral Maddeler (1)

Mineral Maddeler (1) Mineral Maddeler Mineral Maddeler (1) Mineral maddeler topraktan kökler yoluyla su ile birlikte suda erimiş olarak ve çok azı da havadan alınan besin maddeleridir. C, O ve H; havadan CO 2 olarak ve sudan

Detaylı

ÜNİTE 6 Nükleoproteinler ve Nükleik Asitler

ÜNİTE 6 Nükleoproteinler ve Nükleik Asitler ÜNİTE 6 Nükleoproteinler ve Nükleik Asitler Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Nükleoprotein ve nükleik asitlerin yapısını, Nükleozid, nükleotid tanımlarını, Azotlu bazları, Nükleik asitlerin metabolizmasını

Detaylı

Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları

Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları ANT139 PALEOANTROPOLOJİ YE GİRİŞ Genetiğin Basit Temelleri, Kavramlar, Mendel Genetiği, Gen Aktarımı 3. Ders Canlılığı anlayabilmek için moleküler seviyeye inmek gerekir! Hücre Yaşayan organizmaların temel

Detaylı

Genetik Şifre ve Transkripsiyon

Genetik Şifre ve Transkripsiyon Genetik Şifre ve Transkripsiyon Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 12 Aralık 2016 RNA (Ribonükleik Asit): Ribonükleotid Polimeri Tek zincirli bir moleküldür. İçerdiği şeker ünitesi riboz dur. DNA dan baz içeriği

Detaylı

cdna Kitaplık Hazırlanışı

cdna Kitaplık Hazırlanışı cdna Kitaplık Hazırlanışı Uzm.Bio.Veysel Sabri HANÇER İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Doktora Programı 2602043040 Genetik Bilginin İki Kaynağı Vardır; Genomik DNA mrna Ökaryotlardaki

Detaylı

Nükleik Asitler, Nükleotidler, DNA ve RNA. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ

Nükleik Asitler, Nükleotidler, DNA ve RNA. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ Nükleik Asitler, Nükleotidler, DNA ve RNA Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ Nükleik Asitler Nükleik asitler her hücrede bulunan genler ve kalıtsal faktörlerle ilgili protein sentezinin anahtar maddeleridir. İlk

Detaylı

DNA REPLİKASYONU. Prof.Dr. Hüseyin H. Biyokimya Anabilim Dalı

DNA REPLİKASYONU. Prof.Dr. Hüseyin H. Biyokimya Anabilim Dalı DNA REPLİKASYONU Prof.Dr. Hüseyin H SÖNMEZS Cerrahpaşa a Tıp T p Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı DNA genetik bilginin depolandığı biyolojik makro moleküld ldür. Prokaryotlarda hücrenin diğer komponentleri

Detaylı

DNA Replikasyonu. Doç. Dr. Hilal Özdağ. A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: /202 Eposta:

DNA Replikasyonu. Doç. Dr. Hilal Özdağ. A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: /202 Eposta: DNA Replikasyonu Doç. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/202 Eposta: hilalozdag@gmail.com 1 Watson ve Crick Gözümüzden kaçmamış olan bir nokta da.. Replikasyon

Detaylı

BAŞLAR DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

BAŞLAR DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ CANLILIK HÜCREYLE BAŞLAR DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Şehit Polis İsmail Özbek Orta Okulu Melisa B. ALADAĞ & Bersu PAŞA 245 256 6/C 1 HÜCRE Hücre, çok hücreli canlılardaki en küçük yaşam birimidir. Canlının

Detaylı

VE GIDALARDA KULLANIM POTANSİYELLER YELLERİ. ÜSTÜN, Sadettin TURHAN

VE GIDALARDA KULLANIM POTANSİYELLER YELLERİ. ÜSTÜN, Sadettin TURHAN ANTİFR FRİZ Z PROTEİNLER VE GIDALARDA KULLANIM POTANSİYELLER YELLERİ N. Şule ÜSTÜN, Sadettin TURHAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Samsun, Türkiye Antifriz

Detaylı

Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi

Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi MBG 505 BAKTERİ GENETİĞİ Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi Emrah ÖZÇELİK Ribonükleik asit (RNA) 3 tip RNA Mesajcı RNA (mrna) (genetik seviyede) Transfer RNA (trna) Ribozomal RNA (rrna) (fonksiyonel

Detaylı

DNA NIN KENDİNİ EŞLEME MAKETİ (BİYOLOJİ)

DNA NIN KENDİNİ EŞLEME MAKETİ (BİYOLOJİ) YİBO Öğretmenleri (Fen ve Teknoloji-Fizik,Kimya,Biyoloji- ve matematik) Proje Eğitimi Çalıştayı DNA NIN KENDİNİ EŞLEME MAKETİ (BİYOLOJİ) İKİLİ SARMAL GRUBU Fatma YILMAZ Recai AYBAT DANIŞMANLAR Prof.Dr.Serpil

Detaylı

MOLEKÜLER GENETİK. Prof. Dr. Arif ALTINTAŞ altintas@veterinary.ankara.edu.tr

MOLEKÜLER GENETİK. Prof. Dr. Arif ALTINTAŞ altintas@veterinary.ankara.edu.tr MOLEKÜLER GENETİK Prof. Dr. Arif ALTINTAŞ altintas@veterinary.ankara.edu.tr Genetik (Kalıtım bilim) Biyolojinin bir dalı olup, canlı organizmalarda kalıtım ve çeşitlilik konularını işler. Canlının sahip

Detaylı

REKOMBİNANT DNA TEKNOLOJİSİ. Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL

REKOMBİNANT DNA TEKNOLOJİSİ. Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL 1960 lardan bu yana genetik ve moleküler biyolojideki kavrayışımızın hızla artması, biyoteknolojide heyecan verici buluşlar ve uygulamalara yol açtı. DNA yapısı ve fonksiyonlarının

Detaylı

DNA. İzolasyon Kiti. Mısırdan. Öğretmen Kılavuzu. Öğrenci Kılavuzu

DNA. İzolasyon Kiti. Mısırdan. Öğretmen Kılavuzu. Öğrenci Kılavuzu DNA Mısırdan İzolasyon Kiti Öğretmen Kılavuzu a. Konu b. Kullanıcı Kitlesi c. Deney Süresi d. Materyaller e. Güvenlik f. Genel Bilgi g. Deney Öncesi Hazırlık h. Ön Bilgi i. Deneyin Yapılışı j. Deney Sonuçları

Detaylı

NÜKLEİK ASİTLER ÜN TE 3

NÜKLEİK ASİTLER ÜN TE 3 NÜKLEİK SİTLER ÜN TE 3 NÜKLEİK SİTLER NÜKLE K S TLER DN (Deoksiribonükleik asit) RN (Ribonükleik asit) Bulundu u Yerler Çekirdek Bulundu u Yerler Çekirdek Mitokondri Ökaryotlarda Mitokondri Kloroplast

Detaylı

NÜKLEOTİDLER VE NÜKLEİK ASİTLER

NÜKLEOTİDLER VE NÜKLEİK ASİTLER NÜKLEOTİDLER VE NÜKLEİK ASİTLER Nükleotidler ve nükleik asitlerle ilgili temel kavramlar Nükleotidler, bütün hücrelerdeki metabolik süreçleri (temel olarak biyosentezleri) yürüten enerjice zengin bileşiklerdir;

Detaylı

Nükleik Asitlerin İşlevi

Nükleik Asitlerin İşlevi Nükleik Asitler Nükleik Asitlerin İşlevi n n n n n Metabolik işlemlerde kullanılan enerji (ATP: Adenozintrifosfat) Hücrelerin hormonlara ve diğer hücre dışı uyarılara karşı yanıtında ana bağlantı bileşeni

Detaylı

nükleotit "adenin nükleotit", guanin bazını içeren nükleotit "guanin nükleotit" olarak adlandırılır. 1. ÜNİTE İNSANLARDA ÜREME BÜYÜME VE GELİŞME

nükleotit adenin nükleotit, guanin bazını içeren nükleotit guanin nükleotit olarak adlandırılır. 1. ÜNİTE İNSANLARDA ÜREME BÜYÜME VE GELİŞME 1. ÜNİTE İNSANLARDA ÜREME BÜYÜME VE GELİŞME KONU KAVRAMLAR KAZANIMLAR DNA ve Genetik Kod *DNA`nın yapısı *DNA`nın kendini eşlemesi *Nükleotid *Gen *Kromozom 1. Nükleotid, gen, DNA ve kromozom kavramlarını

Detaylı

24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ

24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ 24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ Radyasyona aşırı duyarlı bazı hücreler kullanılarak hücresel radyasyon cevabının genetik kontrolü ile ilgili önemli bilgiler sağlanmıştır.bu hücreler genellikle

Detaylı

Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13. Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi

Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13. Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13 Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com Gen İfadesi

Detaylı

8. KONU: VİRAL KOMPONENTLERİN BİYOLOJİK FONKSİYONU Kodlama: Her virüs kendine özgü proteini oluşturmakla birlikte, proteinde nükleik asidi için

8. KONU: VİRAL KOMPONENTLERİN BİYOLOJİK FONKSİYONU Kodlama: Her virüs kendine özgü proteini oluşturmakla birlikte, proteinde nükleik asidi için 8. KONU: VİRAL KOMPONENTLERİN BİYOLOJİK FONKSİYONU Kodlama: Her virüs kendine özgü proteini oluşturmakla birlikte, proteinde nükleik asidi için koruyucu kalkan görevi görmektedir. Protein kendi kendine

Detaylı

Biyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON

Biyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON Biyoteknoloji ve Genetik II Hafta 8 TRANSLASYON Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com TRANSLASYON Translasyon a. mrna ribozoma

Detaylı