Nükleik Asitler, Nükleotidler, DNA ve RNA. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Nükleik Asitler, Nükleotidler, DNA ve RNA. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ"

Transkript

1 Nükleik Asitler, Nükleotidler, DNA ve RNA Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ

2 Nükleik Asitler Nükleik asitler her hücrede bulunan genler ve kalıtsal faktörlerle ilgili protein sentezinin anahtar maddeleridir. İlk kez hücre çekirdeğinden izole edildiği için adına nüklein yada nüklein maddesi denmiştir. Bunlar sadece hücre çekirdeğinde değil hücrenin diğer kısımlarında özellikle ribozomlarda, mitokondrilerde ve sitoplazmada da bulunurlar. Nükleik asitler kalıtsal bilgileri depolar ve aktarırlar.

3 Proteinlerdeki polipeptid zincirleri gibi nükleik asitler de nükleotidlerden kurulur. Nükleotidler, 1:1:1 oranında azotlu baz, pentoz ve fosfat olmak üzere üç karakteristik komponente sahiptirler. Azotlu baz ve pentozun birbirine β-n-glikozit bağıyla bağlanmasıyla nükleozid oluşur, nükleozide fosfatın bağlanmasıyla nükleotid (mononükleotid, nükleozid monofosfat) oluşur.

4

5 Azotlu Bazlar Nukleik asitlerin yapısında yer alan bazlar primidin ve purin bazlar olarak başlıca iki gruba ayrılmaktadır. Primidinler yapılarında iki azot (N) bulunan ve altıgen bir halkaya sahip bileşiklerdir. Yapıdaki numaralama sistemi halkanın altında bulunan azottan başlar ve saatin işleyiş yönüne doğru devam eder. Nukleik asit yapısında yer alan diğer bütün pirimidinler bu ana yapının türevidirler. Hatta purinler bile bazı hallerde pirimidinlerin bir türevi olarak kabul edilmektedir. Çünkü purinler pirimidin halkasına bir imidazol halkasının bağlanması ile oluşmuşlardır.

6

7 Nukleik asitlerin yapısında yer alan başlıca pirimidinler, pirimidin halkasındaki 2., 4. ve 5. pozisyonlardaki hidrojen atomlarının yerine amino, hidroksil, oksijen ve metil gruplarının girmesi ile oluşmaktadırlar. Bunlar pirimidin ana yapısından meydana gelmiş pirimidin türevidirler.

8 Serbest pirimidinler ve pürinler, zayıf olarak bazik bileşiklerdir; bu yüzden baz olarak tanımlanırlar. Serbest pirimidin ve pürin bazları, ph a bağlı olarak iki veya daha fazla tautomerik formda bulunabilirler. Pirimidin ve pürinler, keto-enol tautomeri göstermektedirler.

9

10 Nukleik asit yapısında sıklıkla yer alan üç pirimidin bilinmektedir ve bunlar sitozin, urasil ve timindir. Bunlardan timin ve sitozin nükleik asitlerden DNA yapısında, urasil ve sitozin ise RNA yapısında yer almaktadır.

11 Purinler altıgen pirimidin halkasına beşli bir imidazol halkasının bağlanması ile purin bazlarının ana halkasal yapısı oluşur. Purin ana halkasal yapısında numaralama pirimidin altıgen halkasında bulunan yukarıdaki azottan başlar ve saatin işleyiş yönünün aksine devam eder ve imidazol halkasında ise tekrar saatin işleyiş yönünde numaralama devam eder. Nukleik asitin yapısında başlıca iki purin bazı bulunmaktadır ve bunlar adenin ve guanindir.

12

13

14 Daha az sıklıkla rastlanan purin bazları ise ksantin, hipoksantin ve ürik asittir. Doğal olarak meydana gelen bu purin bazları daha çok purin metabolizmasında rol oynamaktadırlar.

15 Her ne kadar adenin, guanin, titmin, sitozin ve urasil gibi normal bazlar çoğunlukla DNA ve RNA yapısında yer alıyorlarsa da diğer bazı bazlar da nukleik asitlerin yapısında yer almaktadır. Bu bazlara Nadir Rastlanan Bazlar-Modifiye Bazlar denilmektedir. Nadir bazlar genellikle normal bazların değişik pozisyonlarına metil, hidroksimetil, asetil, izopentenil veya değişik bir grubun bağlanması ile meydana gelmektedirler. Nadir bazlar daha sıklıkla trna yapısında bulunmakta olup trna larda 30 kadar nadir baza rastlanmaktadır.

16 Pentoz Nükleotidlerdeki pentozlar, D-riboz ve 2i-deoksi- D-Ribozdur ki her iki pentoz tipi nükleotidlerde β- furanoz formunda bulunurlar. Bir purin veya pirimidin bazının riboz veya deoksiriboz şekerinin 1. karbonuna bağlanması ile nukleozitler meydana gelmektedir. O halde iki sınıf nukleozit bulunmaktadır. Bazların riboz şekerine bağlanması ile ribonukleozitler, deoksiriboz şekerine bağlanması ile de deoksiribonukleozitler ortaya çıkmaktadır. Ribonukleozitlerin yapısı aşağıda gösterilmiştir.

17

18 Nükleozidler Yukarıda verilen biligiler ışığında anlaşılacağı üzere iki seri nükleozid mevcuttur. Şeker olarak D-riboz ihtiva eden ribonükleozidler ve 2- deoksi D-riboz içeren dezoksiribonükleosidler. Serbest nükleozidler purin ve pirimidinler gibi hücrelerin çoğunda sadece iz halde rastlanırlar. Onlar nükleotidlerin kimyasal yada enzimatik hidrolizinin sonucunda meydana gelirler. Nükleozidler suda, karşılıkları serbest bazlardan daha çok eriyebilirler. Kromatografik metodlarla kolayca izole ve idantifiye edilirler. Nükleosidler glikozidler gibi alkali ortamda itiraz edilmez bir şekilde olarak dayanıklıdırlar.

19 Purin ve pirimidin bazları gibi nukleozitler de hücre içerisinde nukleotitlerin fosfat grubunun enzimatik olarak hidrolize edilmesi ile çok az miktarda üretilmektedirler. Nukleozitler suda ait oldukları bazlardan daha fazla çözünmektedirler. Purin nükleosidler asit ortamda rölatif olarak kolayca hidrolize olurlar ve serbest bir baz ve bir pentoz verirler. Pirimidin nukleozitler, purin nukleozitlere nazaran asit hidrolizine karşı daha fazla dayanıklıdırlar. Her iki tip nukleozitlerde spesifik nükleozidazlarla hidrolize edilerek serbest şeker ve baza ayrılmaktadır.

20

21 Pirimidin nukleozitlerde şeker, 1. Karbonundan sitozin, timin ve urasilin 1 no.lu azotuna bir glikozidik bağ ile bağlanmıştır. Purin nukleozitlerde ise şeker 1. Karbonu ile adenin ve guaninin 9 no.lu azotuna bağlanmıştır. Şeker molekülü ve bazlar arasındaki bu bağa Beta-Nglikozidik bağ adı verilmektedir. Örneğin, adenin nukleozite kısaaca adenozin adı verilir. Eğer bazların nukleozit yapılarındaki şeker, riboz şeker ise nukleozitlerin isimleri aşağıdaki gibidir. Adenin nukleozit -> Adenozin, Guanin nukuleozit -> Guanozin, Timin Nukleozit -> Timidin, Sitozin Nukleozit -> Sitidin, Urasil Nukleozit -> Uridin, Hipoksantin Nukleozit -> İnozin. Formülleri aşağıda gösterilmiştir.

22

23

24

25

26 Nükleotidler Nukleotitleri, nukleozitlerin fosfat esterleri olarak tanımlayabiliriz. Nükleotidlerdeki fosfat, fosforik asittir (H3PO4). Fosfat grubu 5 karbonlu riboz şekerinin 2., 3. ve 5. karbonlarına bağlı hidroksil grupları ile ester bağı yaparak üç farklı nukleotid oluşturulabilir. Hatta bazen 3 ve 5 nolu karbonlara aynı anda bağlanarak halkasal fosfat veya siklik fosfat türevi meydana gelir. Örneğin, 3, 5 -adenozin monofosfat (c-amp) böyle halkasal fosfat grubu ihtiva eden bir yapıdadır. Buna kısaca siklik-amp adı verilmektedir. Şayet şeker bir deoksiriboz şekeri ise 3 ve 5 nolu hidroksil gruplarına fosfat bağlandığından her nukleozit için nukleotidin meydana gelmesi söz konusudur.

27

28

29

30

31 Nukleotit trifosfatların hücre içinde önemli fonksiyonları vardır. Bunlar: 1. ATP, kimyasal enerjinin transferini sağlayan muhtelif enzimatik reaksiyonlarda fosfat ve pirofosfat taşıyıcısı olarak ödev yapmaktadır. ATP defosforile edildiği zaman ADP meydana gelmekte, ADP ise solunum esnasında üretilen enerji ile tekrar fosforile edilerek ATP haline dönüşmektedir. ATP diğer NTP lara spesifik biyosentetik yollarda kimyasal enerjiyi sağlayan ana maddelerdir.

32

33 2. Nukleotit di- ve trifosfatlar bazı moleküllerin biyosentezinde koenzime benzer görev yapmaktadırlar. Örneğin, uridin difosfat (UDP) polisakkaritlerin sentezinde şeker taşıyan bir molekül olarak görev yapmaktadır. UDPglukoz, glikojenin enzimatik biyosentezinde glukoz donoru olarak hareket etmektedir. Sitidin difosfat kolin ise kolin ihtiva eden, fosfogliseritlerin biyosentezinde fosfokolin donoru olarak hareket etmektedir.

34 3. NTP ler ve dntp lar, mononukleotit üniteleri halinde DNA ve RNA ların yapısında girerken enerjice zengin öncül madde olarak hareket etmektedirler. Nukuleotit trifosfatlar, monofosfat haline gelirken beta ve Gamma-fosfat gruplarında depolanan enerji bu fosfat gruplarının hidrolize edilmesi ile açığa çıkmakta ve yeni kovalent bağların yapılması için harcanmaktadır.

35 Nükleik Asitler

36

37 Şimdiye kadar anlattığımız kısımlarda DNA nın kalıtımı taşıyan bir molekül olduğunu RNA ların ise DNA nın taşıdığı genetik bilgiyi proteinlere aktarmada aracılık görevi yaptığından bahsettik. DNA ve RNA nın yapı taşlarını basitten komplekse doğru incelemeye çalıştık. Şimdi bu bölümde basit yapısal ünitelerin yan yana gelip polimer bir molekül olan nukleik asitleri nasıl oluşturduğuna bakalım.

38

39 Deoksiribonukleotitlerin polimerize olması ile DNA ve ribonukleotitlerin polimerize olması ile de RNA meydana gelmektedir. Bir nukleotitteki şekerin 5 -karbonuna bağlı fosfat grubunun hidroksili ile diğer nukleotitteki şekerin 3 - hidroksil grubu arasında bir fosfodiester bağı oluşur. Böylece bir şeker ile bir fosfatın münavebeli bir şekilde devam etmesi ve arada fosfodiester bağının bulunması ile nukleik asitlerin ana omurgası meydana gelmektedir. Daha önce de belirtildiği gibi DNA ve RNA arasında bir şeker ve baz farklılığı bir yana bırakılacak olursa her iki molekülün pek çok özellikleri birbirine benzemektedir. Gerek DNA da gerekse RNA da nukleotitler fosfodiester bağı ile birbirine bağlanarak polinukleotitler meydana gelmektedir.

40

41

42 Her hücre içindeki DNA ve RNA ların toplam miktarları değişiktir. Maya hücrelerinde %40, bakterilerde %15 memeli hayvanların nükleik asitlerden zengin thymus gibi dokularında %1 kadar (kuru ağırlık üzerinden) nükleik asit bulunur. DNA/RNA=20/1 ile 0,5/1 arasında değişir. Biyokimyasal yapılarından dolayı, makromolekül yapısı ile fonksiyonu nukleik asit tiplerini birbirinden farklı kılar. Bütün nükleik asitler fonksiyonel birimler teşkil ederler ve protein biyosentezinde özel bir şekilde ve belli bir sıra ile ortak hareket ederler.

43 DNA ve RNA molekülleri birçok bakımdan birbirlerine benzemektedir. Genel yapı bakımından birbirinin benzeridirler. Ancak bir takım farklılıklar vardır ve bunları şu şekilde sıralayabiliriz. 1. DNA nın yapısında deoksiriboz şekeri, RNA nın yapısında riboz şekeri bulunur. 2. DNA nın yapısında adenin, timin, sitozin ve guanin bulunur. Yani DNA daki timin yerine RNA da urasil bazı girmektedir. 3. DNA hemen hemen her zaman çift sarmal yapıda bulunur. İstisna olarak bazı viruslardaki DNA tek sarmaldır. RNA lar hemen hemen her zaman tek zincir halinde bulunurlar. Nadir hallerde örneğin, trna yapısında kısmi çift sarmal yapı meydana getirirler. 4. DNA her zaman kalıtsal özelliği taşıyan molekül olarak ödev yapmaktadır. RNA lar çoğu zaman yapısal ödev yapmakta veya protein sentezinde genetik bilginin DNA dan proteine aktarılmasında aracı rolü oynamakta ve ancak çok nadir hallerde bazı viruslarda kalıtsal bilgiyi taşıyan bir molekül olarak hareket etmektedirler.

44

45 DNA, çift sarmal yapıdan ibarettir. Hücre çekirdeğinde kromozomlarda ve mitokondrilerde yer alır. Genetik haber birimidir. DNA nın makromolekül modeli Watson ve Crick tarafından geliştirilmiştir. Buna göre; 1. DNA molekülü, biri müşterek bir eksen etrafında sarılmış nukleik asit zincirleri ve diğeri de sabit geometrik ölçülerle meydana gelmiş çift spiral olmak üzere iki kısımlıdır. Azotlu heterosiklik bazlar bu çift sarmal içerisinde yerlerini alırlar. Bir zincirin her bir bazı diğerinin uygun bir bazına karşı gelir. Karşı karşıya bulunan bazlar alt alta H-köprüleri ile birbirine bağlanır. 2. DNA nın bazları, önce düzgün olmayan bir sıra ile dizilir. Ancak sonradan bir zincirin baz sırasından dolayı, diğer zincirin baz sırası saptanır. Daima Adenin-Timin, Guanin-Sitozin karşı karşıya bulunur. Bazların çiftleşmesi kuralı çeşitli organizmaların DNA larında A ile T in ve G ile de C in daima ekimolar oranda bulunduğu, buna karşın, A + T in G + C e oranının değiştiği gerçeğini ortaya koyar. 3. DNA molekülünde birbirine uyan zincirler karşılıklı yer alırlar. Yani bir zincirdeki 5-3 fosfodiester bağı ikinci zincirdeki 3-5 fosfodiester bağının karşısında yer alır.

46 DNA 1953 yılında Cambridge Üniversitesinden James Watson ve İngiliz Fizikçi Francis Crick'in DNA nın üç boyutlu yapısına ait önerdikleri modele göre, çift zincirden meydana gelen DNA nın bir eksen doğrultusunda sağa dönen çift sarmalı meydana gelmiştir.

47 Önerilen DNA çift sarmalı birbirine antiparalel olarak devam etmektedir. Yani zincirlerden birinin 3 ucu diğerinin 5 ucu aynı tarafta bulunmaktadır. DNA nın omurgasını oluşturan ve hidrofilik özelliğe sahip olan şeker ve negatif yüklü fosfat üniteleri çift sarmalın dışa bakan yüzünde ve kendilerini saran su moleküllerine dönüktür. Hidrofobik özelliğe sahip olan purin ve pirimidin bazları ise çift sarmalın içe bakan yüzünde ve ana eksene dikey olarak yer almışlardır.

48 Çift sarmalın çapı 20 Angstromdur. Birbirini takip eden bazlar 36 derece dönüş göstererek dizilmekte ve 10 bazın arka arkaya gelmesi çift sarmalın bir tam dönüş yapmasına neden olmaktadır. Bir tam dönüşte çift sarmalın boyu 34 A uzanmakta ve her baz ise 3.4 A uzamakta ve her baz ise 3.4 A luk bir boy artışı sağlamaktadır. DNA nın iki zinciri bir eksen boyunca çift sarmal meydana getirmektedir. Ancak belirli baz çiftleri 20 A çapındaki çift sarmalın içine sığmaktadır. Eğer karşı karşıya duran bazlardan biri purin ise diğeri mutlaka pirimidin olmalıdır. İki purin bu yapı için büyük, iki pirimidin ise küçüktür. DNA yapısındaki adenin (A) daima iki hidrojen bağı ile timine (T), guanin (G) ise daima üç hidrojen bağı ile sitozine (C) bağlanmaktadır.

49

50 DNA çift sarmalını bir arada tutan iki kuvvet olup bunlardan birincisi birbirinin komplementeri olan bazlar arasındaki hidrojen bağları, ikincisi ise sarmalın içinde kalan korunmuş kısım ile sarmalın dışında ve oldukça polar özelliğe sahip kısım arasındaki hidrofobik etkileşimdir. Çift sarmalın kararlı bir durumda kalmasına hidrofobik etkileşimin büyük katkıları olmaktadır. Çift sarmalın omurgasını teşkil eden kısımda bulunan fosfat grupları ph 7.0 de negatif yüklüdür ve bu nedenle de nötr ph da DNA molekülü kuvvetli asidiktir.

51

52

53 DNA'nın Değişik Formları A DNA: A form sağa dönümlüdür. Bu forma çift iplikli RNA ve DNA-RNA hibritlerinde rastlanır. Eğer sağ el çift sarmal yapı gösteren DNA molekülünün bir tam dönüş yapması için yapıya 11 baz girmiş ve baz çiftleri çift sarmal eksenine 20 derecelik bir açıyla yerleşmiş bulunuyorlarsa ve DNA molekülü su kaybetmişse bu yapıdaki DNA ya A-DNA adı verilmektedir.

54 B DNA: DNA ların çoğu B formundadır. Bu molekül sağa dönümlü bir sarmaldır. Hücrelerin içinde bulunduğu ortam gibi sulu ortamlarda baskındır. DNA çift sarmalı için ileri sürülen orijinal model sağ el heliks yapısı göstermektedir. DNA daki sağ el heliks yapısı stereokimyasal konfigurasyon bakımından sol el heliks yapısından daha kararlı bir yapı şeklidir. DNA ların büyük bir kısmının sağ el heliks yapısı göstermesi bu duruma bir kanıt olarak gösterilebilir. Çift zincirin bir tam dönüşünde yapıya 10 baz girmektedir. Baz çiftleri çift sarmal eksenine dikey olarak yer almış bulunmaktadır. Bu yapıdaki DNA ya B-DNA adı verilmektedir.

55

56 Z DNA: Z-DNA sola dönümlü bir sarmaldır. Aşağıdaki gibi iki zincirde birbirinin yerine geçebilen pürin ve pirimidinlerin yer aldığı polinükleotitlerde bulunur. Z-DNA nın bir tam dönüş yapmasında zincir yapısına 12 baz girmektedir. 5 -CGCGCG-3 3 -GCGCGC-5 Tek zincirli nükleik asitlerde birbirinin tamamlayıcısı olan ve palindrom olarak bilinen dizilerin varlığı bu bölgelerde molekül içi baz çiftlerinin oluşmasına yol açar. DNA da da meydana gelebilmekle beraber en çok trnalar ve rrnalar bu tip diziler içerirler.

57

58 H DNA: DNA ve RNA nın üçlü sarmal şekli, H-DNA olarak adlandırılır. H-DNA yı tercih eden dizilerde pirimidinler bir zincirde, pürinler diğer zincirde yoğunlaşmıştır. Üçlü sarmal H-DNA da bazlar (örneğin A) hem kendi tamamlayıcılarıyla (örneğin T ile) eşleşirler. Hem de (örneğin başka bir T ile) Hoogsteen eşleşmesi olarak bilinen başka bir eşleşme oluştururlar.

59 DNA ile ilgili Özet Bilgiler Yapılan çok sayıda araştırmalardan aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkmıştır: 1. Aynı bir türün değişik dokularından kaynaklanan DNA lar aynı baz kompozisyonuna sahiptirler. 2. DNA ların baz kompozisyonu türden türe değişir. 3. Bir türün DNA larının baz kompozisyonu ne yaşla ne beslenmeyle ve nede yaşadığı ortamın değişmesiyle değişmez. 4. İncelenen hemen tüm DNA larda adenin artığının sayısı timin artığının sayısına (A=T), Guanininki de sitozininkine (G=C) eşittir. Buradan hareketle purin artıklarının toplamı pirimidin artıklarının toplamına eşittir denebilir. (A+G)=(C+T) 5. Yakın türlerine DNA ları benzer baz kompozisyonuna sahiptirler. Halbuki birbirinden çok uzak türlerinkiler ise çok farklı baz kompozisyonu sergilerler. Türlerin taksonomik bir sınıflandırmasında bazların kompozisyonundan yararlanılabilir.

60 DNA ve RNA'ların Fonksiyonları DNA lar oldukça uzun moleküller olup dört farklı deoksinukleotidin her organizma için karakteristik olan belli bir sırada birbirine bağlanarak dizilmesi ile meydana gelmişlerdir. DNA lar genellikle çift sarmallı yapıya sahiptirler. Prokaryotik hücreler dairesel şekilde DNA dan meydana gelmiş bir romozoma sahiptirler. Bu DNA molekülü luplar ve super sarmallar meydana getirerek Nuklear Zon adı verilen bölgede toplanmış ve paketlenmiştir. Prokaryotik hücrelerin, nukleik asitleri etrafında bir membran bulunmaz. Bu hücreler bariz bir nukleusa sahip değillerdir.

61 Eukaryotik hücreler, prokaryotik hücrelere nazaran daha büyük ve pek çok DNA molekülüne sahiptirler. Eukaryotik hücrelerin DNA ları proteinlerle birleşerek kromatin iplikçiklerini oluşturmuş ve iki katlı nukleus membranı tarafından sarılmıştır. Bu nedenle eukaryotik hücreler iki katlı membran ile sarılmış bariz bir nukleusa sahiptirler. Bir canlıda bulunan DNA molekülleri, o canlının hayatı boyunca hangi proteinleri ve RNA ları, organizmanın hangi vücut bölgesinde ve ne zaman sentez edeceğini, hangi doku ve organları oluşturacağını ve o canlının ne tip bir kişiliğe sahip olacağını tayin edebilecek bilgileri yapısında saklı olarak bulundurmaktır. DNA Molekülleri genellikle nukleusta bulunmaktadır. Fakat bazı nadir hallerde sitoplazmada ekstrakromozomal genetik materyal olarak da yer almaktadır.

62 Genetik materyal olarak viruslar DNA ve RNA ihtiva ederler. Doğada bakteri, hayvan ve bitki viruslarına rastlanmaktadır. Viral nukleik asitler bakteri DNA ları ile kıyaslandığı zaman oldukça küçük boyda kalmaktadır. Viral genetik materyal ancak virus partikülünün yapısında bulunması lazım gelen karakteristik proteinleri sentez edecek ve konakçı hücre içinde virus nukleik asitinin sentezini sağlayabilecek genlere sahiptir. Bu nedenle viral nukleik asitlerin boyları kısadır.

63

64

65 RNA lar ribonukleotitlerin birbirine bağlanması ile meydana gelen tek zincirli nukleik asitlerdir. DNA molekülleri ile kıyaslandığı zaman boyları daha kısadır. Hemen hemen bütün hücrelerde bol olarak bulunmaktadırlar. Gerek prokaryotik gerek eukaryotik hücrelerde genellikle üç ana sınıf RNA ya rastlanmaktadır. Bunlar mesenger RNA (mrna), ribozomal RNA (rrna) ve transfer RNA (trna) dır. Bütün RNA lar tek zincirli özel bir baz dizisine karakteristik bir molekül ağırlığına sahip ve belirli bir biyolojik fonksiyonu yerine getirmektedir.

66

67

68 1. mrna : Tek şerit halinde olup toplam RNA nın %1-3 ünü teşkil eder. Nükleolusta ve stoplazmada bulunur. Yarı ömrü DNA dan kısadır. Nükleusdaki DNA dan proteine genetik haberin tışıyıcısıdır. DNA da saklı bulunan genetik bilginin, protein yapısına aktarılmasında kalıplık görevi yapan aracı bir moleküldür. mrna ribozomlara tutunur ve DNA dan aldığı genetik şifreye göre sentezlenecek proteinin amino asit sırasını tayin etmektedir. Her mrna molekülü, DNA üzerinde bulunan ve gen adı verilen belirli bir bölge ile komplementerlik göstermektedir. Tek bir eukaryotik hücre yaklaşık farklı mrna molekülü ihtiva etmekte ve bunların her birinden bir veya daha fazla polipeptid zinciri sentezlenmektedir. Eukaryotik mrna7nın 5 ucunda 7-metilguanin 37 ucunda ise poli AAAA... uzantısı bulunmaktadır.

69

70

71 2. trna: Kıvrılmış yaprak şeklinde olup toplam RNA nın %15-20 sini teşkil eder. Sitoplazmada bulunur. Protein biyosentezi için gerekli amino asitleri taşır. trna lar da ribonukleotitlerin polimerize olması ile meydana gelmiş çok kıvrılmalar gösteren ve tek zincirli yapıya sahip bir RNA çeşididir. trna lar yonca yaprağına benzeyen üç boyutlu yapılarında yer yer çift sarmallı bir durum göstermektedir. Zincirde yer alan ribonukleotit sayısı 70 ile 99 arasında, molekül ağırlığı ise ile dalton arasında değişmektedir. Doğada yer alan 20 amino asitin her biri için en az bir trna molekülü bulunmaktadır. trna lar adaptörlük görevi yaparak bir uçlarına bağladıkları amino asiti, ribozoma tutunmuş mrna nın taşıdığı kodona göre polipeptit zincirine dizerler. trna lar üzerinde bulunan ve üçlü bazdan meydana gelen ve kodon adı verilen bölgeye geçici bağlanarak amino asitlerin mrna üzerindeki şifreye göre doğru bir şekilde dizilmelerini temin etmektedirler.

72

73

74 3. rrna: Toplam RNA nın %80 ini teşkil eder. Endoplazmik retikulum üzerinde yer alan ribozomlarda bulunur. Protein biyosentezinde trna ile mrna larla ortak hareket eder. rrna lar ribozomların ana yapısal elementi olup yaklaşık olarak ribozom ağırlığının % 65 ini teşkil ederler. Prokaryotik hücrelerde 3 çeşit ve eukaryotik hücrelerde ise 4 çeşit rrna bulunmaktadır. Ribozomal rna lar ribozomların yapı ve fonksiyonlarında önemli roller oynamaktadır.

75

76 Bunlara ilave olarak eukaryotik hücrelerde diğer RNA çeşitleri de bulunmaktadır. Bunlardan birincisi heterojen nuklear RNA (hnrna) lardır. Bunlar eukaryotik hücrede sentezlenen ve prosese uğramamış öncül mrna moleküllerdir. İkincisi ise küçük nukleak (snrna) dır ve yine öncül mrna moleküllerinin metabolzmasında oluşmaktadır.

Genetik Bilgi: DNA Yapısı, Fonksiyonu ve Replikasyonu. Dr. Mahmut Çerkez Ergören

Genetik Bilgi: DNA Yapısı, Fonksiyonu ve Replikasyonu. Dr. Mahmut Çerkez Ergören Genetik Bilgi: DNA Yapısı, Fonksiyonu ve Replikasyonu Dr. Mahmut Çerkez Ergören Genetik materyal; Kendini çoğaltır. Bilgi depolar. Bilgiyi ifade eder. Mutasyonla varyasyonlara izin verir. Genetik Tarihçe

Detaylı

BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER

BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER www.benimdershanem.esy.es Bilgi paylaştıkça çoğalır. BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER NÜKLEİK ASİTLER Nükleik asitler, bütün canlı hücrelerde ve virüslerde bulunan, nükleotid birimlerden

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA

12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA 12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA DNA (DEOKSİRİBONÜKLEİK ASİT) Temel nükleik asittir. Prokaryot hücrelerin sitoplazmasında, ökaryot hücrelerde çekirdek, mitokondri ve kloroplast organelinde bulunur.

Detaylı

11. Hafta: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI NÜKLEOTİDLER

11. Hafta: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI NÜKLEOTİDLER 11. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder

Detaylı

BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ

BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ GENETİK MATERYALLER VE YAPILARI HER HÜCREDE Genetik bilgilerin kodlandığı bir DNA genomu bulunur Bu genetik bilgiler mrna ve ribozomlar aracılığı ile proteinlere dönüştürülür

Detaylı

ÜNİTE 6 Nükleoproteinler ve Nükleik Asitler

ÜNİTE 6 Nükleoproteinler ve Nükleik Asitler ÜNİTE 6 Nükleoproteinler ve Nükleik Asitler Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Nükleoprotein ve nükleik asitlerin yapısını, Nükleozid, nükleotid tanımlarını, Azotlu bazları, Nükleik asitlerin metabolizmasını

Detaylı

www.demiraylisesi.com

www.demiraylisesi.com YÖNETİCİ MOLEKÜLLER C, H, O, N, P atomlarından meydana gelir. Hücrenin en büyük yapılı molekülüdür. Yönetici moleküller hücreye ait genetik bilgiyi taşır, hayatsal faaliyetleri yönetir, genetik bilginin

Detaylı

RNA DNA. Nükleosit Baz + Şeker Riboz (RNA) Deoksiriboz (DNA) Ribonükleozitler : Adenozin, Pürinler: Pirimidinler: AveGdışında

RNA DNA. Nükleosit Baz + Şeker Riboz (RNA) Deoksiriboz (DNA) Ribonükleozitler : Adenozin, Pürinler: Pirimidinler: AveGdışında Bazlar : Nükleik Asitlerin karakteristik Özellikleri DNA RNA Yasin EREN Recep LiMAN Muhsin KONUK Nükleik Asitlerin Yapısı Pürinler: Pirimidinler: AveGdışında TU T,U ve Sdışında d bazı theobromin, kafein,

Detaylı

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler MBG 111 BİYOLOJİ I 3.1.Karbon:Biyolojik Moleküllerin İskeleti *Karbon bütün biyolojik moleküllerin omurgasıdır, çünkü dört kovalent bağ yapabilir ve uzun zincirler

Detaylı

Nükleoproteinlerin Yapısı. Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN

Nükleoproteinlerin Yapısı. Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN ükleoproteinlerin Yapısı Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİ Bu derste neler öğreneceğiz? ükleotid tanımı ve yapısı DA ve RA nın yapısı ükleoprotein metabolizması Replikasyon, transkripsiyon, translasyon Canlılarda,

Detaylı

DNA ve RNA NIN YAPISI. Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN

DNA ve RNA NIN YAPISI. Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN DNA ve RNA NIN YAPISI Yrd.Doç.Dr. Özlem KURT ŞİRİN Bu derste neler öğreneceğiz? Nükleotid tanımı ve yapısı DNA nın primer, sekonder ve tersiyer yapısı RNA çeşitleri ve yapıları Canlılarda, genetik bilginin

Detaylı

Nükleik Asitlerin İşlevi

Nükleik Asitlerin İşlevi Nükleik Asitler Nükleik Asitlerin İşlevi n n n n n Metabolik işlemlerde kullanılan enerji (ATP: Adenozintrifosfat) Hücrelerin hormonlara ve diğer hücre dışı uyarılara karşı yanıtında ana bağlantı bileşeni

Detaylı

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır 9.Sınıf Biyoloji 1 Akıllı Defter vitaminler,hormonlar,nükleik asitler sembole tıklayınca etkinlik açılır sembole tıklayınca ppt sunumu açılır sembole tıklayınca video açılır 1 VİTAMİNLER ***Vitaminler:

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM)

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU (ÖKARYOTİK) STOPLAZMA DNA Transkripsiyon hnrna RNA nın işlenmesi mrna G AAA Eksport G AAA NÜKLEUS TRANSKRİPSİYONU (PROKARYOTİK) Stoplazma

Detaylı

LYS ANAHTAR SORULAR #4. Nükleik Asitler ve Protein Sentezi

LYS ANAHTAR SORULAR #4. Nükleik Asitler ve Protein Sentezi LYS ANAHTAR SORULAR #4 Nükleik Asitler ve Protein Sentezi 1) İncelenen bir nükleotidin DNA ya mı yoksa RNA ya mı ait olduğu; I. Bağ çeşidi II. Pürin bazı çeşidi III. Pirimidin bazı çeşidi IV. Şeker çeşidi

Detaylı

Chapter 10 Lecture. Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. 1. DNA Yapısı. Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu

Chapter 10 Lecture. Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. 1. DNA Yapısı. Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu Chapter 10 Lecture Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition 1. DNA Yapısı Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu Genetik malzeme nedir? Çoğunlukla genetiğin ikili sarmalın keşfiyle başladığı düşünülür

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE Protein sentezini tüm canlılar gerçekleştirir. Bir mrna molekülünde en fazla 64 çeşit kodon bulunur. DOĞRU YANLIŞ SORULARI Canlıların heterotrof beslenenleri

Detaylı

2. Histon olmayan kromozomal proteinler

2. Histon olmayan kromozomal proteinler 12. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder

Detaylı

RNA nın Yapısı. Dr. Mahmut Çerkez Ergören

RNA nın Yapısı. Dr. Mahmut Çerkez Ergören RNA nın Yapısı Dr. Mahmut Çerkez Ergören RNA (Ribonükleik Asit ) Ribonükleotidlerin fosfodiester bağı ile bağlanmasından oluşan polinükleotid zinciridir. Tek zincirden oluşur (trna nın bazı bölgeleri hariç).

Detaylı

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry Chapter 4: Biomolecules, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry/Hikmet Geckil Chapter 4: Biomolecules 2 BİYOMOLEKÜLLER Bilim adamları hücreyi

Detaylı

RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri

RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri RNA (Ribonükleik Asit) Nükleik asitler, Friedrich Miescher tara2ndan 1869'da keşfedildi. İl=haplı bandajlardan izole edilen bu maddeye nüklein adını

Detaylı

A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ

A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ DNA nın Yapısı ve Replikasyonu Biyoloji Ders Notları A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ İlk olarak Friedrich Miescher (1869) akyuvar hücreleri ve balık sperminde yönetici molekülleri tespit etmiştir. Çekirdekte

Detaylı

NÜKLEİK ASİTLER İsmail Temel

NÜKLEİK ASİTLER İsmail Temel NÜKLEİK ASİTLER İsmail Temel Nükleik asitler genetik bilginin depolanması ve ifade edilmesinden sorumlu moleküllerdir. Kimyasal olarak birbirinden farklı iki değişik nükleik asit vardır: Deoksiribonükleik

Detaylı

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ 15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden

Detaylı

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir.

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir. DERS: BİYOLOJİ KONU: C.T.B(Vitaminler e Nükleik Asitler) VİTAMİNLER Bitkiler ihtiyaç duydukları bütün vitaminleri üretip, insanlar ise bir kısmını hazır alır. Özellikleri: Yapıcı, onarıcı, düzenleyicidirler.

Detaylı

ÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU

ÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU ÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı İnsan genomu 3 x 10 9 bp (n) İnsan diploidtir (2n) her çekirdek

Detaylı

NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller)

NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller) NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller) NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞFİ *FRIEDRICH MIESCHER * Balık spermlerinin çekirdeklerini ve akyuvar çekirdeklerini ayrıştırarak yaptığı çalışmalarda, bu hücrelerin

Detaylı

Sınıf ; Çalışma yaprağı 3

Sınıf ; Çalışma yaprağı 3 Öğrencinin Adı ve soyadı ; Sınıf ; Çalışma yaprağı 3 F.8.2. DNA ve Genetik Kod / Canlılar ve Yaşam Bu ünitede öğrencilerin; DNA ve genetik kod ile ilişkili kavramları açıklamaları ve aralarındaki ilişkileri

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER

Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER * Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER *DNA, RNA ve Protein Moleküllerinin Yapısı ve Evrimi *Burada Moleküler Biyoloji nin temelini oluşturan DNA-RNA, amino asitler ve proteinler gibi moleküllerin yapılarını hatırlayacağız.

Detaylı

NÜKLEOTİT METABOLİZMASI

NÜKLEOTİT METABOLİZMASI NÜKLEOTİT METABOLİZMASI Genel Akış Nükleotitlerin yapısı Pentozlar Pürin ve pirimidinler Nükleozitler Nükleotitler De Novo Pürin Nükleotit Sentezi PRPP sentezi 5-Fosforibozilamin sentezi IMP sentezi Pürin

Detaylı

Çekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph

Çekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph NUKLEUS Bir hücrenin tüm yapılarının ve etkinliklerinin kodlandığı kromozomu Ayrıca, DNA sını dublike edecek ve 3 tip RNA yı ribozomal (rrna), haberci (mrna) ve transfer (trna)-sentezleyecek ve işleyecek

Detaylı

MAKROMOLEKÜLLERİN YAPI VE İŞLEVLERİ

MAKROMOLEKÜLLERİN YAPI VE İŞLEVLERİ MAKROMOLEKÜLLERİN YAPI VE İŞLEVLERİ Polimerlerin yapısı Polimer, birbirinin aynısı veya benzeri yapıtaşlarının kovalent bağlarla bağlanarak oluşturdukları uzun bir moleküldür. Polimerlerin yapıtaşı olarak

Detaylı

Chapter 10 Lecture. Konu 10 Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. DNA Yapısı ve Analizi

Chapter 10 Lecture. Konu 10 Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. DNA Yapısı ve Analizi Chapter 10 Lecture Konu 10 Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition DNA Yapısı ve Analizi Genetik malzeme nedir? Çoğunlukla genetiğin ikili sarmalın keşfiyle başladığı düşünülür ama aslında

Detaylı

DNA. İzolasyon Kiti. Mısırdan. Öğretmen Kılavuzu. Öğrenci Kılavuzu

DNA. İzolasyon Kiti. Mısırdan. Öğretmen Kılavuzu. Öğrenci Kılavuzu DNA Mısırdan İzolasyon Kiti Öğretmen Kılavuzu a. Konu b. Kullanıcı Kitlesi c. Deney Süresi d. Materyaller e. Güvenlik f. Genel Bilgi g. Deney Öncesi Hazırlık h. Ön Bilgi i. Deneyin Yapılışı j. Deney Sonuçları

Detaylı

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON Translasyonda nükleik asit kullanılır fakat son ürün bir nükleik asit değil proteindir. Translasyon mekanizması 4 ana bileşenden oluşmaktadır: 1. mrnalar 2. trnalar

Detaylı

Nükleik Asitler. DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur

Nükleik Asitler. DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur NÜKLEİK ASİTLER Nükleik Asitler DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur Genetik bilginin nesiller boyu aktarılması ve bunun proteinlere tercüme edilmesinde görev alırlar Nükleotid ünitelerinden oluşurlar

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ. Dr. ismail Bezirganoglu

MOLEKÜLER BİYOLOJİ. Dr. ismail Bezirganoglu MOLEKÜLER BİYOLOJİ Dr. ismail Bezirganoglu DNA YAPISI Kimyasal anlamda DNA, nükleotid denilen yapıtaşlarından oluşan bir zincirdir. Her nükleotid bir şeker, bir baz ve bir fosfat dan oluşur. Bu bölümün

Detaylı

DNA Yapısı ve Fonksiyonu. Dr. Mahmut Çerkez Ergören

DNA Yapısı ve Fonksiyonu. Dr. Mahmut Çerkez Ergören DNA Yapısı ve Fonksiyonu Dr. Mahmut Çerkez Ergören Genetik materyal Kendini çoğaltır. Bilgi depolar. Bilgiyi ifade eder. Santral dogma Mutasyonla varyasyonlara izin verir. DNA (deoksiribonükleik asit)

Detaylı

Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri

Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri mrna trna - rrna Taşıyıcı (transfer) RNA (trna) Nispeten küçük moleküllerdir. Bir öncu molekülün nükleusta işlenmesiyle oluşurlar. trna molekülleri, mrna

Detaylı

TRANSLASYON ve PROTEİNLER

TRANSLASYON ve PROTEİNLER TRANSLASYON ve PROTEİNLER Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 13 Aralık 2016 mrna daki baz sırasının kullanılarak amino asitlerin doğru sıra ile proteini oluşturmasını kapsayan olayların tümüne Translasyon veya

Detaylı

Nükleik Asitler ve Yaşamın Başlangıcı

Nükleik Asitler ve Yaşamın Başlangıcı 4 Nükleik Asitler ve Yaşamın Başlangıcı 4 Nükleik Asitler ve Yaşamın Başşlangıcı 4.1 Nükleik asitlerin kimyasal yapısı ve görevleri nelerdir? 4.2 Yaşamın küçük molekülleri nerde ve ne zaman ortaya çıktı?

Detaylı

NUKLEOPROTEİNLER VE NUKLEİK ASİDLERİN YAPISI. Prof. Dr. Nuriye AKEV

NUKLEOPROTEİNLER VE NUKLEİK ASİDLERİN YAPISI. Prof. Dr. Nuriye AKEV NUKLEPRTEİNLER VE NUKLEİK ASİDLERİN YAPISI Prof. Dr. Nuriye AKEV İnsan vücudunda bulunan trilyonlarca hücre, bölünerek birbirinden çoğalıyor. İlk hücreden sonra bölünerek çoğalan her hücrede, tüm genetik

Detaylı

GENEL ÖZELLİKLERİ: Tüm canlılarda sudan sonra en fazla bulunan moleküllerdir. Canlının kuru ağırlığının %50 si proteindir. Oldukça büyük ve kompleks

GENEL ÖZELLİKLERİ: Tüm canlılarda sudan sonra en fazla bulunan moleküllerdir. Canlının kuru ağırlığının %50 si proteindir. Oldukça büyük ve kompleks PROTEİNLER GENEL ÖZELLİKLERİ: Tüm canlılarda sudan sonra en fazla bulunan moleküllerdir. Canlının kuru ağırlığının %50 si proteindir. Oldukça büyük ve kompleks maddelerdir. Hücrede ribozom organelinde

Detaylı

NÜKLEOTİDLER VE NÜKLEİK ASİTLER

NÜKLEOTİDLER VE NÜKLEİK ASİTLER NÜKLEOTİDLER VE NÜKLEİK ASİTLER Nükleotidler ve nükleik asitlerle ilgili temel kavramlar Nükleotidler, bütün hücrelerdeki metabolik süreçleri (temel olarak biyosentezleri) yürüten enerjice zengin bileşiklerdir;

Detaylı

hendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu

hendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu BYM613 Genetik MühendisliM hendisliği Hacettepe Üniversitesi Biyomühendislik BölümüB 2012-2013 2013 Güz G z DönemiD Salı 9.00-11.45, D9 Dr. Eda Çelik-AKDUR edacelik@hacettepe.edu.tr İçerik Tanımlar: Gen,

Detaylı

DNA Replikasyonu. Doç. Dr. Hilal Özdağ. A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: /202 Eposta:

DNA Replikasyonu. Doç. Dr. Hilal Özdağ. A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: /202 Eposta: DNA Replikasyonu Doç. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/202 Eposta: hilalozdag@gmail.com 1 Watson ve Crick Gözümüzden kaçmamış olan bir nokta da.. Replikasyon

Detaylı

Biyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON

Biyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON Biyoteknoloji ve Genetik II Hafta 8 TRANSLASYON Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com TRANSLASYON Translasyon a. mrna ribozoma

Detaylı

Hücre içinde bilginin akışı

Hücre içinde bilginin akışı Hücre içinde bilginin akışı 1 DNA Çift Zincir Heliks 2 Hücre Çekirdeği ve Çekirdek Zarının Yapısal Organizasyonu Hatırlıyor musunuz? DNA Kromatin Kromatid Kromozom RNA Protein Çekirdek Çekirdekcik Nükleotid

Detaylı

3.1. Karbonhidratların Tanımı 3.2. Karbonhidratların Sınıflandırılması 3.3. Monosakkaritler ve Monosakkarit Türevleri Monosakkaritler

3.1. Karbonhidratların Tanımı 3.2. Karbonhidratların Sınıflandırılması 3.3. Monosakkaritler ve Monosakkarit Türevleri Monosakkaritler 3.1. Karbonhidratların Tanımı 3.2. Karbonhidratların Sınıflandırılması 3.3. Monosakkaritler ve Monosakkarit Türevleri 3.3.1. Monosakkaritler 3.3.1.1. Monosakkaritlerin isimlendirilmesi 3.3.2. Monosakkaritlerin

Detaylı

Genetik Şifre ve Transkripsiyon

Genetik Şifre ve Transkripsiyon Genetik Şifre ve Transkripsiyon Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 12 Aralık 2016 RNA (Ribonükleik Asit): Ribonükleotid Polimeri Tek zincirli bir moleküldür. İçerdiği şeker ünitesi riboz dur. DNA dan baz içeriği

Detaylı

Biyoloji Canlıların Temel Bileşenleri, Organik Bileşikler

Biyoloji Canlıların Temel Bileşenleri, Organik Bileşikler Biyoloji Canlıların Temel Bileşenleri, Organik Bileşikler Canlılardaki Organik Bileşikler: Canlı vücudunda biyosentez reaksiyonları sonuncu oluşturulan maddelerdir. Organik moleküllerin vücutta çeşitli

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER GİRİŞ Ara Sınav 50 Ödev 30 Performans Görevi (Seminer) 20

MOLEKÜLER BİYOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER GİRİŞ Ara Sınav 50 Ödev 30 Performans Görevi (Seminer) 20 MOLEKÜLER BİYOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER Dersin içeriği Nükleik asitler Hücre parçalama yöntemleri Ayırma ve saflaştırma yöntemleri (filtrasyon, diyaliz, çöktürme santrifüjleme vb) DNA izolasyonu ve analizi

Detaylı

MİKROBİYOLOJİ 3 MAKROMOLEKÜLLER

MİKROBİYOLOJİ 3 MAKROMOLEKÜLLER MİKROBİYOLOJİ 3 MAKROMOLEKÜLLER Canlılardaki Kimyasal Bağlar Canlılarda bulunan temel kimyasal elementler hidrojen, oksijen, karbon, azot, fosfor ve kükürt'tür. Bu elementler canlılardaki molekülleri oluşturmak

Detaylı

REKOMBİNAT DNA TEKNOLOJİSİ TEMEL İLKELERİ VE UYGULAMA ALANLARI. Yard.Doç.Dr. Gülay Büyükköroğlu Eczacılık Fakültesi Farmasötik Biyoteknoloji ABD.

REKOMBİNAT DNA TEKNOLOJİSİ TEMEL İLKELERİ VE UYGULAMA ALANLARI. Yard.Doç.Dr. Gülay Büyükköroğlu Eczacılık Fakültesi Farmasötik Biyoteknoloji ABD. REKOMBİNAT DNA TEKNOLOJİSİ TEMEL İLKELERİ VE UYGULAMA ALANLARI Yard.Doç.Dr. Gülay Büyükköroğlu Eczacılık Fakültesi Farmasötik Biyoteknoloji ABD. Tarihçe Rekombinant DNA teknolojisine ilişkin deneysel çalışmalar

Detaylı

GENETİK ŞİFRE PROF. DR. SERKAN YILMAZ

GENETİK ŞİFRE PROF. DR. SERKAN YILMAZ GENETİK ŞİFRE PROF. DR. SERKAN YILMAZ Genetik Şifre (Kod) Organizmalardaki proteinlerin birincil yapılarının (amino asit dizilerinin), DNA molekülündeki genlerin nükleotid dizisi tarafından tayin edilmesi

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf DOĞRU YANLIŞ SORULARI Nitel gözlemlerin güvenilirliği nicel gözlemlerden fazladır. Ökaryot hücrelerde kalıtım materyali çekirdek içinde bulunur. Ototrof beslenen canlılar

Detaylı

BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI

BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI Kromozom bakteri hücrelerinde genellikle çift zincirli helikal çembersel (bazı bakterilerde lineer) yapıdaki DNA molekülü Genom kromozomal ve plazmitlerde bulunan toplam genetik

Detaylı

DNA ` nın Yapısı Yrd. Doç.Dr. Seda Örenay Boyacıoğlu

DNA ` nın Yapısı Yrd. Doç.Dr. Seda Örenay Boyacıoğlu 1 DNA ` nın Yapısı Yrd. Doç.Dr. Seda Örenay Boyacıoğlu 15 Ekim 2014 Çarşamba Gen-Genetik Kod-Genetik bilgi 2 Nukleus Kromozom Kromozom Ge n Gen 15 Ekim 2014 Çarşamba DNA Transkripsiyon Ribozom Translasyon

Detaylı

Nükleik asitler. Deoksiribonükleik asit Ribonükleik asit 18.11.2008. DNA nın YAPISI ve ÖZELLİKLERİ

Nükleik asitler. Deoksiribonükleik asit Ribonükleik asit 18.11.2008. DNA nın YAPISI ve ÖZELLİKLERİ Nükleik asitler Sıcaklıkla öldürülmüş S suşları Canlı R suşlarını canlı S suşuna dönüştürür a) Farelere virulan S suşu enjekte edildiğinde ölür b) R suşu enjekte edildiğinde yaşar c) Isıyla öldürülmüş

Detaylı

BİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi

BİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi BİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ 2008-2009 Güz Yarı Dönemi 1 Anlatım Planı 1. Makromoleküller ve Su 2. Amino asitler ve Peptidler 3. Proteinler 4. Enzimler 5. Karbohidratlar 6. Nükleik

Detaylı

BİYOKİMYA DOÇ. DR. MEHMET KARACA (9. BÖLÜM)

BİYOKİMYA DOÇ. DR. MEHMET KARACA (9. BÖLÜM) BİYOKİMYA DOÇ. DR. MEHMET KARACA (9. BÖLÜM) YAĞ ASİTLERİ REKASİYONLARI (SAPONİFİKASYON) Tuz Reaksiyonları (Sabunlaşma): Yağ asiti (R-COOH) + NaOH => R-COO-Na Sodyum veya Potasyum tuzları ile sabunlar,

Detaylı

Homo- ve heteropolisakkaritler olarak iki grupta toplanırlar. Nişaşta ve selüloz gibi polisakkaritler, 10 ve daha fazla monosakkarit biriminden

Homo- ve heteropolisakkaritler olarak iki grupta toplanırlar. Nişaşta ve selüloz gibi polisakkaritler, 10 ve daha fazla monosakkarit biriminden Polisakkaritler (glikanlar) Homo- ve heteropolisakkaritler olarak iki grupta toplanırlar. Nişaşta ve selüloz gibi polisakkaritler, 10 ve daha fazla monosakkarit biriminden oluşan polimerlerdir; (D)-Glukoz,

Detaylı

- DeoxyriboNucleic Acid DNA. -tekrar eden nükleotid monomerlerinden oluşan polimer ŞEKERLER. Nükleik aside adını taşıdığı şeker verir.

- DeoxyriboNucleic Acid DNA. -tekrar eden nükleotid monomerlerinden oluşan polimer ŞEKERLER. Nükleik aside adını taşıdığı şeker verir. MOLEKÜLER GENETİK-1 Santral Dogma DNA -transkripsiyon--> RNA -translasyon--> Protein Genetik Materyalin Özellikleri *Replikasyon *Bilgi depolama *Depolanmış bilgiyi ifade etme *Mutasyonlar ile varyasyon

Detaylı

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)! HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü

Detaylı

TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON

TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON GEN İFADESİ (GEN EKSPRESYONU) Gen ifadesinin düzenlenmesi çeşitli aşamalarda olur: 1) Primer transkriptlerin oluşumu 2) Primer mrna dan matür (olgun) mrna oluşumu 3) mrna nın

Detaylı

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara

Detaylı

KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ

KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ Değişik canlı gruplarında kalıtsal molekülün çeşidi, sayısı, biçimi ve organizasyonu bakımından farklılıklar bulunur. Ortak özellik: nükleik

Detaylı

NÜKLEİK ASİTLER. Nükleotitler, nükleik asitlerin yapı taşlarıdır. Nükleotitlerin, hücre

NÜKLEİK ASİTLER. Nükleotitler, nükleik asitlerin yapı taşlarıdır. Nükleotitlerin, hücre NÜKLEİK ASİTLER Nükleotitler, nükleik asitlerin yapı taşlarıdır. Nükleotitlerin, hücre metabolizmasında çeşitli görevleri vardır. Nükleotitler, metabolik dönüşümlerde enerji birimi, hücrelerin hormonlara

Detaylı

00220 Gıda Biyokimyası

00220 Gıda Biyokimyası 00220 Gıda Biyokimyası Hazırlayan: Doç.Gökhan DURMAZ 00220 Gıda Biyokimyası-Şubat 2013 1 Bu notların hazırlanmasında aşağıdaki eserlerden yararlanılmıştır; Biyokimya, Engin Gözükara, Nobel Tip Kitabevi,

Detaylı

GENEL BOTANİK PROF. DR. BEDRİ SERDAR

GENEL BOTANİK PROF. DR. BEDRİ SERDAR GENEL BOTANİK PROF. DR. BEDRİ SERDAR Kloroplastlar Kloroplastlarda bulunan yeşil renk maddesi olan klorofiller, güneş enerjisini absorbe eder ve depo ederler. Adenozindifosfat (ADP) ve Fosfat (PO4) ın

Detaylı

DNA ve Özellikleri. Şeker;

DNA ve Özellikleri. Şeker; DNA ve Özellikleri Hücrelerdeki hayatsal olayların yönetimini çekirdek sağlar. Çekirdek içinde, hücrenin beslenme, solunum, üreme gibi canlılık faaliyetlerin yönetilmesini sağlayan genetik madde bulunur.

Detaylı

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ DNA replikasyonu DNA nın replikasyonu, DNA molekülünün, sakladığı genetik bilgilerin sonraki nesillere aktarılması için kendi kopyasını

Detaylı

GENETİK MÜHENDİSLİĞİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA

GENETİK MÜHENDİSLİĞİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA GENETİK MÜHENDİSLİĞİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA Genetik Mühendisliği bir organizmanın (hayvan, bitki veya mikroorganizma) genomunda (hücresel DNA ve nüklear kromozom) bulunan gen veya genlerin kontrollü bir

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13 1) Canlılarda özelliklerin genlerle kontrol edildiği ve her genin en az bir özellikten sorumlu olduğu bilindiğine göre, I. Diploid canlılarda her özellik için iki gen bulunması

Detaylı

Cuma materyallerinden. Le Châtelier İlkesi: Denge halindeki bir sisteme dış etki uygulandığı zaman, denge dış etkiyi şekilde davranır.

Cuma materyallerinden. Le Châtelier İlkesi: Denge halindeki bir sisteme dış etki uygulandığı zaman, denge dış etkiyi şekilde davranır. 35.1 5.111 Ders 35 Kinetik Konu: Kataliz Bölüm 13 (kısım 13.14-13.15) Cuma materyallerinden Le Châtelier İlkesi: Denge halindeki bir sisteme dış etki uygulandığı zaman, denge dış etkiyi şekilde davranır.

Detaylı

NÜKLEİK ASİTLER ÜN TE 3

NÜKLEİK ASİTLER ÜN TE 3 NÜKLEİK SİTLER ÜN TE 3 NÜKLEİK SİTLER NÜKLE K S TLER DN (Deoksiribonükleik asit) RN (Ribonükleik asit) Bulundu u Yerler Çekirdek Bulundu u Yerler Çekirdek Mitokondri Ökaryotlarda Mitokondri Kloroplast

Detaylı

DNA - Gen - Kromozom üçlüsünün yapısal ve fonksiyonel ilişkisi Sabahat KÜPELİKILIÇ (Emekli Biyoloji Öğretmeni) 27 Nisan 2015

DNA - Gen - Kromozom üçlüsünün yapısal ve fonksiyonel ilişkisi Sabahat KÜPELİKILIÇ (Emekli Biyoloji Öğretmeni) 27 Nisan 2015 DNA - Gen - Kromozom üçlüsünün yapısal ve fonksiyonel ilişkisi Sabahat KÜPELİKILIÇ (Emekli Biyoloji Öğretmeni) 27 Nisan 2015 www.dna-gunu.com HÜCRELER ARASI İLETİŞİM-CANLILARIN ÇEŞİTLİLİĞİNİN SIRRI İnsanlar

Detaylı

Tanımlamalar PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON. Protein sentezi ;translasyon. mrna ; Genetik şifre 1/30/2012. Prof Dr.Dildar Konukoğlu

Tanımlamalar PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON. Protein sentezi ;translasyon. mrna ; Genetik şifre 1/30/2012. Prof Dr.Dildar Konukoğlu PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON Prof Dr.Dildar Konukoğlu DNA SENTEZİ DNA DNA RNA sentezi DNA mrna Protein sentezi mrna Protein Tanımlamalar Replikasyon Replikasyon Transkripsiyon Transkripsiyon Translasyon

Detaylı

GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-3

GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-3 Protein sentezi GIDA BİYOTEKNOLOJİSİ-3 1 2 Genler ve genetik kod Gen: DNA nın genetik bilgiyi taşıyan bölümleri. Bütün genler DNA dan oluşur. Bir gendeki bilgileri A,G,T,C bazlarının sıralanışı belirler.

Detaylı

Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU

Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU Giriş DNA nın genetik bilgiyi barındırdığının anlaşılmasından sonra; DNA nın genler halinde nasıl organize olduğu ve Genetik işlevin kromozomlar

Detaylı

ayxmaz/biyoloji Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H

ayxmaz/biyoloji Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H 2.Radyoaktif izotoplar biyologları için önemlidir? Aşağıda radyoakif maddelerin kullanıldığı alanlar sıralanmıştır.bunlarla

Detaylı

FİZYOLOJİ BİLİMİNE GİRİŞ

FİZYOLOJİ BİLİMİNE GİRİŞ FİZYOLOJİ BİLİMİNE GİRİŞ fizyoloji Hayvan fiz. İnsan fiz. Bitki fiz. Spor fizyolojisi Fizyoloji; Vücut fonksiyonlarını inceleyen ve bir canlının canlı olma özelliğini devam ettirmede rol oynayan bütün

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ)

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ) YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ) DOĞRU YANLIŞ SORULARI Depo yağlar iç organları basınç ve darbelerden korur. Steroitler hücre zarının yapısına katılır ve geçirgenliğini artırır.

Detaylı

Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon

Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon PowerPoint Lecture Presentation for Concepts of Genetics Ninth Edition Klug, Cummings, Spencer, Palladino Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon Yrd. Doç. Dr. Aslı Sade Memişoğlu Copyright Copyright 2009

Detaylı

BAŞLAR DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

BAŞLAR DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ CANLILIK HÜCREYLE BAŞLAR DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Şehit Polis İsmail Özbek Orta Okulu Melisa B. ALADAĞ & Bersu PAŞA 245 256 6/C 1 HÜCRE Hücre, çok hücreli canlılardaki en küçük yaşam birimidir. Canlının

Detaylı

Adı ve Soyadı : Sınıfı ve Numarası : 1- DNA molekülünün görevlerini yazınız? * * 2- ATP molekülünün görevini açıklayınız?

Adı ve Soyadı : Sınıfı ve Numarası : 1- DNA molekülünün görevlerini yazınız? * * 2- ATP molekülünün görevini açıklayınız? Adı ve Soyadı : Sınıfı ve Numarası : A 1- DNA molekülünün görevlerini yazınız? 2- ATP molekülünün görevini açıklayınız? 3- Hücre teorilerinin açıklayınız? 4- Ökaryatik hücre yapısına sahip canlıları yazınız?

Detaylı

DNA NIN KENDİNİ EŞLEME MAKETİ (BİYOLOJİ)

DNA NIN KENDİNİ EŞLEME MAKETİ (BİYOLOJİ) YİBO Öğretmenleri (Fen ve Teknoloji-Fizik,Kimya,Biyoloji- ve matematik) Proje Eğitimi Çalıştayı DNA NIN KENDİNİ EŞLEME MAKETİ (BİYOLOJİ) İKİLİ SARMAL GRUBU Fatma YILMAZ Recai AYBAT DANIŞMANLAR Prof.Dr.Serpil

Detaylı

Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik asitler olmak üzere beş gruba ayrılır.

Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik asitler olmak üzere beş gruba ayrılır. ORGANİK BİLEŞİKLER **Organik bileşikler: Canlılar tarafından sentezlenirler. Yapılarında C, H, atomlarını bulundururlar. Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik

Detaylı

Genetik Kod ve Protein Sentezi. Dr. Mahmut Çerkez Ergören

Genetik Kod ve Protein Sentezi. Dr. Mahmut Çerkez Ergören Genetik Kod ve Protein Sentezi Dr. Mahmut Çerkez Ergören Protein Sentezi = Translasyon Genetik bilginin protein molekülü şeklindeki ifadesi. Protein Sentezi Proteinler gen ekspresyonunun son ürünüdür.

Detaylı

Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi

Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi 2 Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi «Genetik bilgiden hastaların ve ailelerin yararlanması için tüm sağlık çalışanları insan genetiğinin temelinde yatan prensipleri anlamalıdır»

Detaylı

Organik Bileşiklerin Sınıflandırılması - Alkanlar. Prof. Dr. Arif ALTINTAŞ

Organik Bileşiklerin Sınıflandırılması - Alkanlar. Prof. Dr. Arif ALTINTAŞ Organik Bileşiklerin Sınıflandırılması - Alkanlar Prof. Dr. Arif ALTINTAŞ Organik Bileşiklerin Sınıflandırılması idrokarbonlar yapılarında ve bulunduran bileşiklerdir. Genel olarak 2 grupta incelenebilir:

Detaylı

MOLEKÜLER GENETİK. Prof. Dr. Arif ALTINTAŞ altintas@veterinary.ankara.edu.tr

MOLEKÜLER GENETİK. Prof. Dr. Arif ALTINTAŞ altintas@veterinary.ankara.edu.tr MOLEKÜLER GENETİK Prof. Dr. Arif ALTINTAŞ altintas@veterinary.ankara.edu.tr Genetik (Kalıtım bilim) Biyolojinin bir dalı olup, canlı organizmalarda kalıtım ve çeşitlilik konularını işler. Canlının sahip

Detaylı

Canlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP

Canlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP Tamamı karbon ( C ) elementi taşıyan moleküllerden oluşan bir gruptur. Doğal organik bileşikler canlı vücudunda sentezlenir. Ancak günümüzde birçok organik bileşik ( vitamin, hormon, antibiyotik vb. )

Detaylı

Nucleik asitlerin hücre hayatı için önemi A-Oswgld Avery nin yaptığı çalışmalar ve sonuçları:

Nucleik asitlerin hücre hayatı için önemi A-Oswgld Avery nin yaptığı çalışmalar ve sonuçları: Nucleik asitlerin hücre hayatı için önemi A-Oswgld Avery nin yaptığı çalışmalar ve sonuçları: Sonuç: a) DNA uygun koşullarda kendine benzer yeni DNA ların oluşumunu sağlar. b) DNA özgün karakterlerin oluşumunu

Detaylı

Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları

Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları ANT139 PALEOANTROPOLOJİ YE GİRİŞ Genetiğin Basit Temelleri, Kavramlar, Mendel Genetiği, Gen Aktarımı 3. Ders Canlılığı anlayabilmek için moleküler seviyeye inmek gerekir! Hücre Yaşayan organizmaların temel

Detaylı

POLİMER KİMYASI -13. Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu

POLİMER KİMYASI -13. Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu POLİMER KİMYASI -13 Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu İlerleme: Başlama adımında oluşan iyon çifti (karbokatyon negatif yüklü karşıt iyonu) diğer monomer birimlerini katarak büyüme gerçekleşir. veya Bazı

Detaylı

DNA ONARIMI VE MUTASYON. Merve Tuzlakoğlu Öztürk Bakteri genetiği dersi Sunum-2 18.11.2005

DNA ONARIMI VE MUTASYON. Merve Tuzlakoğlu Öztürk Bakteri genetiği dersi Sunum-2 18.11.2005 DNA ONARIMI VE MUTASYON Merve Tuzlakoğlu Öztürk Bakteri genetiği dersi Sunum-2 18.11.2005 *DNA nın dölden döle değişmeden aktarımı için 2 süreç önemlidir: DNA ONARIMI 1. Replikasyon sürecinin doğru yapılması

Detaylı

SİTOPLAZMİK ZAR ve SİTOPLAZMA

SİTOPLAZMİK ZAR ve SİTOPLAZMA SİTOPLAZMİK ZAR ve SİTOPLAZMA Sitoplazmik Zarın İçeriği ve Fonksiyonu Hem gram negatif hem gram pozitif bakterilerde sitoplazmayı saran ve sitoplazma ile hücre çeperi arasında yer alan bu zarın ayrı bir

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK

ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK 3) Çekirdek Ökaryot yapılı hücrelerde genetik maddeyi taşıyan hücre kısmıdır. Prokaryot hücreli canlılarda bulunmaz. GÖREVLERİ: 1) Genetik maddeyi taşıdığından

Detaylı

Moleküllerin çekirdek ve sitozol arasında taşınımı. Prof.Dr.Gönül Kanıgür

Moleküllerin çekirdek ve sitozol arasında taşınımı. Prof.Dr.Gönül Kanıgür Moleküllerin çekirdek ve sitozol arasında taşınımı Prof.Dr.Gönül Kanıgür NUKLEUS Nukleus zarfı İç membran Perinuklear aralık Dış membran Kromatin DNA+Protein (Histon ve Histon olmayan proteinler) Nukleolus

Detaylı