Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 26. Toplantısı Toplantı Hazırlık Notları

Transkript

1 Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 26. Toplantısı Toplantı Hazırlık Notları 11 Haziran 2013 Vali Galip emirel Ankara Vilayetler Evi

2 BTYK 26. Toplantısı Hazırlık osyası Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, 2013 Bu raporun bütün hakları saklıdır. Yazılar ve görsel malzemeler izin alınmadan tümüyle veya kısmen yayımlanamaz. Bilimsel amaçlarla kullanım halinde referans verilmesi zorunludur. TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları aire Başkanlığı Atatürk Bulvarı No: 221 Kavaklıdere Ankara Tel: e-posta:

3 Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Hakkında Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) 4 Ekim 1983 tarih ve 77 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kurulmuştur. Yüksek Kurul un KHK ile belirlenen görevleri; uzun vadeli bilim ve teknoloji politikalarının tespitinde hükümete yardımcı olunması, hedeflerin saptanması, öncelikli alanların belirlenmesi, plan ve programların hazırlanması, kamu kuruluşlarının görevlendirilmesi, özel kuruluşlarla işbirliği sağlanması, gerekli yasa tasarıları ve mevzuatın hazırlanması, araştırıcı insan gücünün yetiştirilmesinin sağlanması, özel sektör araştırma merkezlerinin kurulması için tedbirler alınması, sektörler ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanmasıdır. BTYK, 77 sayılı KHK nın 3. Maddesi çerçevesinde, Başbakanın başkanlığında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı, Gümrük ve Ticaret Bakanı, Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Sağlık Bakanı, Orman ve Su İşleri Bakanı ile YÖK Başkanı, Hazine Müsteşarı, Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı, Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı, TAEK Başkanı, TÜBİTAK Başkanı ile bir yardımcısı, TRT Genel Müdürü, TOBB Başkanı ve YÖK'ün belirleyeceği konu ile ilgili gelişmiş bir üniversitenin seçeceği bir üyeden oluşur 1. Gerektiğinde diğer Bakanlar, araştırma kuruluşlarının sorumluları ve uzman kişiler de BTYK ya davetli sıfatıyla katılım sağlayabilirler. İlk toplantısı 9 Ekim 1989 tarihinde gerçekleşen BTYK nın sekretarya faaliyetleri TÜBİTAK tarafından yürütülmektedir. Not Yüksek Kurul toplantılarında alınan kararlar 8 Eylül 2005 tarihinde gerçekleştirilen 12. toplantıdan itibaren aşağıda gösterilen sistematik ile numaralandırılmıştır: YYYY/TKK : (Örnek: 2009/201) YYYY : Yıl (Örnek: 2009) T : Kararın alındığı toplantının o yıl içindeki toplantılar arasındaki sırası (Örnek: 2) KK : Kararın o toplantı içerisinde alınan kararlar arasındaki sırası (Örnek: 01) 1 8 Haziran 2011 ve 4 Temmuz 2011 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan KHK larla Bakanlık teşkilatlarında yapılan değişiklikler dikkate alınmıştır.

4 İÇİNEKİLER 1. Gündem 1 2. Katılımcı Listesi 2.1. BTYK 26. Toplantısı Üyeleri 2.2. BTYK 26. Toplantısı avetlileri Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler Ulusal Uzay Araştırmaları Programı [2005/9] 3.2. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı [2007/102] 3.3. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi [2010/201] 3.4. Araştırma Altyapıları Yol Haritası ve Araştırma Merkezlerine İlişkin İdari ve Yasal üzenlemeler [2010/203] 3.5. Ar-Ge Yoğun Başlangıç Firmalarını Etkinleştirmek ve Sayılarını Artırmak Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/103] 3.6. Üniversitede Yenilikçiliğin ve Girişimciliğin Tetiklenmesi Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/104] 3.7. Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması [2011/105] 3.8. Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi [2011/106] 3.9. Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması [2011/107] Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/108] Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla urum Tespitine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2012/101] İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun ijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102] Lisans üzeyinde ijital ers İçeriklerinin Geliştirilmesinin Teşvik Edilmesi ve Erişime Sunulması [2012/103] Temel Yetkinliklerin Öğrencilere aha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104] İlk ve Ortaöğretimde Yabancı il Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105]

5 3.16. Yurt ışında Lisansüstü Eğitim esteği Sağlayan Burs Programlarının Yeniden Yapılandırılması [2012/106] İlk ve Ortaöğretim Öğrencileri için Bilim Fuarlarının üzenlenmesi [2012/107] Üniversiteye Giriş Sisteminin Yeniden Yapılandırılması [2012/108] AB Çerçeve Programları Horizon 2020 ye Katılım Hazırlıklarının Yürütülmesi [2012/109] Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] e-evlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması [2013/102] Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması [2013/104] Kurumların İhtiyaç uyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi [2013/105] Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması [2013/106]

6 BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU 26. Toplantısı 11 Haziran 2013, Saat: Vali Galip emirel Ankara Vilayetler Evi GÜNEM 1) Başbakan Sayın Recep Tayyip EROĞAN ın Açılış Konuşması 2) TÜBİTAK Başkanı Prof. r. Yücel ALTUNBAŞAK ın Sunumu 3) Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Binali YILIRIM ın Sunumu 4) Genel Görüşme 5) Sonuçlandırılacak Kararlar ile Yeni Karar Taslaklarının Görüşülmesi a) Sonuçlanan Karar Taslakları i. Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3 Ek Karar] ii. Ulusal Yenilik Sistemi Performans Göstergeleri [2006/101] b) Yeni Karar Taslakları i. Yerli Termik Santral Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLTES) [2013/201] ii. Hidroelektrik Enerjisi Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLHES) [2013/202] iii. Rüzgâr Enerjisi Santrali Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLRES) [2013/203] iv. Güneş Enerjisi Teknolojilerinin Ülkemize Kazandırılması (MİLGES) [2013/204] v. Termik Santral Baca Gazı Arıtma Teknolojilerinde Yerli Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLKAS) [2013/205] vi. Kömür Gazlaştırma ve Sıvı Yakıt Üretimi Teknolojilerinin Geliştirilmesi [2013/206] 6) Kapanış vii. Enerji Verimliliğinin Artırılması Çalışmaları [2013/207] 1

7 BTYK YİRMİ ALTINCI TOPLANTISI ÜYELERİ 1. Recep Tayyip EROĞAN Başbakan 2. Nihat ERGÜN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı 3. Taner YILIZ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı 4. r. Mehmet Mehdi EKER Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı 5. Hayati YAZICI Gümrük ve Ticaret Bakanı 6. Mehmet ŞİMŞEK Maliye Bakanı 7. Prof. r. Nabi AVCI Milli Eğitim Bakanı 8. r. İsmet YILMAZ Milli Savunma Bakanı 9. Prof. r. Veysel EROĞLU Orman ve Su İşleri Bakanı 10. r. Mehmet MÜEZZİNOĞLU Sağlık Bakanı 11. Prof. r. Gökhan ÇETİNSAYA YÖK Başkanı 12. İbrahim H. ÇANAKCI Hazine Müsteşarı 13. Ahmet YAKICI Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı 14. Kemal MAENOĞLU Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı 15. Prof. r. Mehmet KARACA İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü 16. Zafer ALPER TAEK Başkanı 17. Prof. r. Yücel ALTUNBAŞAK TÜBİTAK Başkanı 18. İbrahim ŞAHİN TRT Genel Müdürü 19. M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU TOBB Başkanı 20. Prof. r. M. Arif ALI TÜBİTAK Başkan Yardımcısı 2

8 BTYK YİRMİ ALTINCI TOPLANTISI AVETLİLERİ 1. Org. Necdet ÖZEL Genelkurmay Başkanı 2. Bülent ARINÇ Başbakan Yardımcısı 3. Ali BABACAN Başbakan Yardımcısı 4. Prof. r. Beşir ATALAY Başbakan Yardımcısı 5. Bekir BOZAĞ Başbakan Yardımcısı 6. Sadullah ERGİN Adalet Bakanı 7. Fatma ŞAHİN Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı 8. Egemen BAĞIŞ Avrupa Birliği Bakanı 9. Faruk ÇELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı 10. Erdoğan BAYRAKTAR Çevre ve Şehircilik Bakanı 11. Prof. r. Ahmet AVUTOĞLU ışişleri Bakanı 12. Mehmet Zafer ÇAĞLAYAN Ekonomi Bakanı 13. Suat KILIÇ Gençlik ve Spor Bakanı 14. Muammer GÜLER İçişleri Bakanı 15. r. Cevdet YILMAZ Kalkınma Bakanı 16. Ömer ÇELİK Kültür ve Turizm Bakanı 17. Binali YILIRIM Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanı 18. Mahmut Mücahit FINIKLI TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Başkanı 19. Lütfi ELVAN TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı 20. Süleyman SOYLU AK Parti Genel Başkan Yardımcısı (Ar-Ge) 21. Mehmet Emrehan HALICI CHP Bilgi ve İletişim Teknolojileri Genel Başkan Yardımcısı 22. oç. r. Recai AKYEL Sayıştay Başkanı 23. Efkan ALA Başbakanlık Müsteşarı 24. Prof. r. avut KAVRANOĞLU Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bakan Yardımcısı 25. oç. r. Hasan Murat MERCAN Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bakan Yardımcısı 26. Alâaddin YÜKSEL Ankara Valisi 27. Muammer TÜRKER Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri 28. Prof. r. Ersan ASLAN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı 29. Ercan TIRAŞ Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı 30. Metin KİLCİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı 31. Vedat MİRMAHMUTOĞULLARI Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı 32. Ziya ALTUNYALIZ Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı 33. Naci AĞBAL Maliye Bakanlığı Müsteşarı 34. oç. r. Yusuf TEKİN Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı 35. Korg. Ümit ÜNAR Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarı 36. Prof. r. Lütfi AKCA Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşarı 37. Prof. r. Nihat TOSUN Sağlık Bakanlığı Müsteşarı 38. M. Habib SOLUK Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı 39. Murad BAYAR Savunma Sanayii Müsteşarı 40. Prof. r. İbrahim Halil MUTLU Üniversitelerarası Kurul Başkanı 41. Prof. r. Ahmet Cevat ACAR Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı 42. Hüseyin Rahmi ÇETİN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı 3

9 BTYK YİRMİ ALTINCI TOPLANTISI AVETLİLERİ 43. Ramazan YILIRIM Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı 44. r. Selahattin ÇİMEN Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı 45. Zafer BENLİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı 46. M. Cüneyd ÜZYOL Kalkınma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı 47. Birol AYEMİR Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı 48. Hasan KÖKTAŞ Enerji Piyasası üzenleme Kurumu Başkanı 49. Mahmut GÜRSES Kamu İhale Kurumu Başkanı 50. İlhan HATİPOĞLU Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü 51. r. Hasan OĞAN Başbakan Özel Kalem Müdürü 52. Mustafa AKTAŞ Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürü 53. Burhan İNAN Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürü 54. Halil ALIŞ Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürü 55. Kemal YILIR Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürü 56. Hilmi BAŞTÜRK Türkiye Elektromekanik Sanayii A.Ş. Genel Müdürü 57. Prof. r. Talip ALP TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 58. Prof. r. Yaman ARKUN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 59. Adnan ALGAKIRAN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 60. Prof. r. Ömer EMİR TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 61. Abdulkerim ERVİŞOĞLU TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 62. Prof. r. Ensar GÜL TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 63. Ahmet KULA TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 64. Prof. r. İskender YILGÖR TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 65. Prof. r. İsmail YÜKSEK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 66. Prof. r. Ethem TOLGA TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 67. Prof. r. Mustafa SOLAK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 68. Prof. r. Abdullah ÇAVUŞOĞLU TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 69. Prof. r. Gülfettin ÇELİK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 70. oç. r. Bilge EMİRKÖZ TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 71. Abdulkadir KONUKOĞLU TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi 72. oç. r. M. Necati EMİR TÜBİTAK Başkan Yardımcısı V. 73. r. Hasan PALAZ TÜBİTAK Başkan Yardımcısı V. 74. Ogün BAHAIR TÜBİTAK Genel Sekreteri 75. Hüseyin GÜLER TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları aire Başkanı 76. 4

10 Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler 5

11 2005/9 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 3.1. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı [2005/9] KARAR 1. Ulusal Uzay Araştırmaları Programının uzun vadeli ve sürdürülebilir yapıda bir devlet politikası olarak bütçesi ve yol haritası ile birlikte gerçekleştirilmesi için gereken tüm tedbirlerin alınmasına, 2. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı koordinasyonunun ulusal kurum ve kuruluşlarla birlikte tam bir eşgüdüm içinde TÜBİTAK tarafından yapılmasına, 3. Türkiye nin Avrupa Uzay Ajansına üyeliğini gerçekleştirecek çalışmaların TÜBİTAK ın koordinasyonunda zaman geçirilmeden başlatılmasına, karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR - AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Eylül 2005; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 12. Toplantısı Mart 2006; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 13. Toplantısı Eylül 2006; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 14. Toplantısı Mart 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 15. Toplantısı Kasım 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 16. Toplantısı Mayıs 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 17. Toplantısı Aralık 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 18. Toplantısı Haziran 2009; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 19. Toplantısı Haziran 2010; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 21. Toplantısı Aralık 2010; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 22. Toplantısı Aralık 2011; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 23. Toplantısı Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞ TÜBİTAK İLGİLİ KURULUŞLAR TARAL Kapsamındaki Kuruluşlar GELİŞME 10 Mart 2005 tarihinde yapılan BTYK nın 11. toplantısında alınan 2005/9 no.lu karar gereği Ulusal Uzay Araştırmaları Programı 10 yıllık Eylem Planı ile kabul edilmiş ve Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu program kapsamında Kasım-Nisan 2013 tarihleri arasında gerçekleşen gelişmeler aşağıda yer almaktadır: 6

12 2005/9 (G) BTYK nın 26. Toplantısı A. Uygulama ve Teknoloji Ulusal Uzay Araştırmaları Programı Projesi GÖKTÜRK-2 İleri Teknoloji Uydusu TÜBİTAK-UZAY ve TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii işbirliğiyle gerçekleştirilen 2,5 Metre Çözünürlüklü Görüntüleme Amaçlı Bilimsel Araştırma ve Teknoloji Geliştirme Uydusu, GÖKTÜRK-2 projesinin tasarım, üretim, montaj ve test aşamalarının tamamı öngörülen sürede tamamlanmış ve uydumuz Çin in Gansu Eyaletindeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi nden 18 Aralık 2012 tarihinde başarıyla fırlatılmıştır. Türk Silahlı Kuvvetleri ve diğer kamu kurumlarının uydu görüntüsü ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla geliştirilen 400 kg ağırlık ve 2,5 metre çözünürlüğe sahip GÖKTÜRK-2 uydusu Mayıs 2013 sonuna kadar yörüngesinde toplam tur atmış ve uydu ile toplam kez iletişim kurulmuştur. GÖKTÜRK-2 uydusu ile dünyanın farklı bölgelerinden 450 den fazla görüntü çekilerek toplam 240 bin km 2 lik alan görüntülenmiştir (Şekil 1). GÖKTÜRK-2 uydusu devreye alma faaliyeti tamamlanarak uydu operasyonel kullanıma hazır hale getirilmiştir. GÖKTÜRK-2 uydusu muayene ve kabul işlemlerine başlanmış olup yörünge kabul testlerinin bitirilmesinin ardından uydu Türk Hava Kuvvetleri ne teslim edilecektir. Şekil 1. Örnek GÖKTÜRK-2 görüntüsü* * Görüntü raporda kullanılmak amacıyla özellikle küçültülmüştür. 7

13 2005/9 (G) BTYK nın 26. Toplantısı RASAT Yer Gözlem Uydusu TÜBİTAK-UZAY tarafından Kalkınma Bakanlığı desteğiyle tasarlanıp üretilen ve 17 Ağustos 2011 tarihinde fırlatılan uzaktan algılama uydusu RASAT ın dünyanın dört bir tarafından çektiği görüntüler, TÜBİTAK UZAY binasında faaliyet gösteren yer istasyonundan indirilmektedir. RASAT uydusu ile Mayıs 2013 itibarıyla yaklaşık 3,5 milyon km 2 alan görüntülenmiş olup bu alan Türkiye nin yaklaşık 4 katına karşılık gelmektedir. RASAT uydusundan tüm Türkiye görüntüleri alınmış ve Türkiye nin mozaik görüntüsü oluşturma çalışmalarında son aşamaya gelinmiştir. Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemine hizmet edecek nitelikteki görüntülerle oluşturulacak bir portalın 2013 yılı son çeyreğinde kamu kurumları, üniversiteler ve Silahlı Kuvvetler ile paylaşılması hedeflenmektedir. RASAT uydu görüntülerinin paylaşımı için Başbakanlık, MTA, TPAO, AFA ve evlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü gibi kurumlarla protokoller imzalanmış; bu kurumlara RASAT görüntüleri temin edilerek uzaktan algılama faaliyetlerine katkı sağlanmıştır. Ayrıca Mayıs 2013 itibarıyla aşağıda belirtilmiş olan kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşları ile üniversitelere uydu görüntüsü sağlanmıştır. Başbakanlık Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı evlet emir Yolları Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 13. Bölge Müdürlüğü iyarbakır Emniyet Müdürlüğü Adana Valiliği Orman ve Su İşleri Bakanlığı, oğal Hayatı Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Fatih Üniversitesi OTÜ Elektronik Müh. Bölümü Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi SÜ Üniversitesi Orman Fakültesi Adana Milli Parklar Bölge Müdürlüğü Artvin Çoruh Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü Adıyaman Üniversitesi Tarsus Belediyesi Fırat Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Anadolu Üniversitesi Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsü Artvin Çoruh Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü HAVELSAN İSKİ Harita Genel Komutanlığı Bağ Fotoğrafçılık Ordu Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bandırma Belediyesi 100.Yıl Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü İTÜ İnşaat Fakültesi BAME Tarım KTÜ Jeodezi ve Fotogrometri Müh. Bölümü Bu kurum ve kuruluşlara sağlanan uydu görüntüleri; istihbarat, sulanan alanların takibi, yeşil alan tespiti, orman kadastrosu, rekolte tahmini, iklim değişikliği, petrol arama, flora ve fauna takibi, rezervuar sahasındaki sediment birikim alanlarının belirlenmesi, imar yasasına uygun yapılaşmanın takip edilmesi, değişim analizleri, hedef tespiti, havza analizleri, tektonik araştırmalar, deprem sonrası hasar tespiti, yangından etkilenen alanların belirlenmesi, peyzaj karakter analizi gibi uzaktan algılama konularında yürütülen bilimsel ve teknik faaliyetlerde kullanılmıştır. 8

14 2005/9 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 2013 yılında, Türkiye mozaiği oluşturulması için 2012 yılından eksik kalan veya bulutlu bölgelerin uydu görüntülerinin çekilmesi planlanmaktadır. Ayrıca, Mayıs 2013 e kadar görüntülenmiş bölgelerin tekrar görüntülenmesi yoluyla değişim analizlerinin mümkün kılınması planlanmaktadır yılı Ekim ayında TÜBİTAK UZAY da gerçekleştirilecek Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Organizasyonu (APSCO) ile birlikte düzenlenecek uluslararası sempozyumda RASAT uydu görüntüleri ile yapılan çalışmaların uluslararası kuruluşlara tanıtılması planlanmaktadır. Altsistem Çalışmaları TÜBİTAK UZAY, RASAT ve GÖKTÜRK-2 uydu projeleriyle elde ettiği uydu ve alt sistem tasarım, üretim, test, entegrasyon ve fırlatma hizmeti bilgi ve deneyimlerini, uyduların tamamen yerli olarak üretilebilmesini sağlamak ve daha yüksek yörüngelerde çalışabilecek uydular üretebilmek amacıyla aşağıdaki projelerle devam ettirmektedir. HALE (Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı) Projesi HALE projesi, Türkiye için tamamen yeni olan, başta Hall etkili itki teknolojileri olmak üzere, iyon iticiler ve manyetoplazmadinamik itici teknolojileri konusunda tasarım, doğrulama ve entegrasyon için gerekli tüm araçların kurulu olduğu bir tesis ve bu tesisin doğrulanması ile uzay itki ihtiyaçlarının karşılanması için bir Hall etkili itki motoru üretilmesi projesidir. Proje kapsamında, elektrikli itki sistemi altyapısını kurmak amacıyla, vakum test sistemi tedariği ve temiz oda kurulumu için sözleşme imzalama aşamasına gelinmiştir. İlgili tedarik sürecinin 2013 yılı ikinci çeyreğinde başlatılması hedeflenmekte olup altyapının doğrulanmasına yönelik itici tasarımı ve ölçüm altyapısı kurma çalışmaları devam etmektedir. 9

15 2005/9 (G) BTYK nın 26. Toplantısı TÜBİTAK Uzay Yer Gözlem Uydu Kavramı Geliştirme Projesi (TUYGU-KG) 2012 yılında başlatılan iç destekli proje kapsamında, uzaydan yer gözleme için yerli kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarına uygun gereksinimler belirlenerek, görev tanım ve analizi çalışmaları gerçekleştirilmiş sistem seviyesi gereksinimleri ortaya çıkarılmıştır. Alt sistem seviyesi gereksinim belirleme çalışmaları sürdürülmektedir. Hiperspektral Kamera Geliştirme Projesi Hiperspektral veri toplama amaçlı bir uydu için faydalı yük olacak olan hiperspektral bir kameranın ve ilgili entegrasyon, kalibrasyon ve test altyapılarının geliştirilmesi projesidir yılı ortasında başlatılan bu proje kapsamında hiperspektral bir kameranın sistem/alt sistem ve arayüz gereksinimleri belirleme, opto-mekanik ve elektronik birimler için ön-tasarım ve malzeme araştırma çalışmaları gerçekleştirilmiştir yılında hiperspektral kameranın elektronik modüllerinin ön tasarım süreci tamamlanarak ayrıntılı tasarıma başlanmıştır. Opto-mekanik modülünün tasarımı ve optik lab kurulumu için teknoloji transferi hizmeti alımı konusunda ise idari ve teknik şartnameleri içeren teklife çağrı dokümanları hazırlanarak ihaleye çıkılmıştır. Proje çalışmaları Kalkınma Bakanlığının 2013 yatırım programında yer alan İMECE Uydu Sistemleri Alt Yapı projesi kapsamında devam ettirilecektir. Gelecek Nesil Uydularda Kullanılacak Gelişmiş Bir Güç üzenleme ve ağıtım Birimi nin Güç ağıtım Modüllerini Araştırma-Geliştirme ve Gerçekleştirme Projesi (UYGAR) Yüksek çözünürlüklü görüntüleme uyduları (Optik, SAR, Hiperspektral), telekomünikasyon ve yeni nesil bilimsel uydularda kullanılacak gelişmiş bir Güç üzenleme ve ağıtım Birimi nin uluslararası standartlarda tasarlanması, üretilmesi ve kalifiye edilmesi projesidir. UYGAR Projesi kapsamında Güç ağıtım Birimi tasarlanmış ve üretilen Kalifikasyon Modeli üzerinde işlevsel, ısıl vakum, titreşim ve EMI/EMC testleri gerçekleştirilerek Mart 2013 itibarıyla Kalifikasyon Modeli test kampanyası tamamlanmıştır. Proje neticesinde yeni nesil uydularda kullanılabilecek uzay şartlarına kalifiye edilmiş bir Güç ağıtım Birimine sahip olunmuştur. UZAY-İMECE Uydu Altyapı Geliştirme Projesi Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen altyapı geliştirme projesi kapsamında TÜBİTAK UZAY tarafından 5 yıl içerisinde tepki tekeri, yıldız algılayıcı, metrealtı kamera, hiperspektral kamera, uçuş bilgisayarı, haberleşme sistemi ve güneş algılayıcı olmak üzere 7 alt sisteme yönelik altyapılar kurulacak ve ilgili sistemler geliştirilecektir. B. Uluslararası İşbirliği Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı RASAT ve GÖKTÜRK-2 uydusunda edinilmiş tecrübelerle TÜBİTAK UZAY, Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı destekli 5 uluslararası projede (P2-ROTECT, THOR, GAMALINK, EOPOWER ve COGSENSE) proje ortağı olarak yer almaktadır. Uluslararası Bilim Konseyi - Uzay Araştırmaları Komitesi (ICSU-COSPAR) 2012 yılında Hindistan ın düzenlediği, 2014 yılında da Rusya nın düzenleyeceği COSPAR (Committee on Space Research) Bilimsel Kongresi nin 41. si 2016 yılında TÜBİTAK ev sahipliğinde İstanbul da gerçekleşecektir. Yaklaşık 60 ülkeden 3 binin üzerinde katılımcının beklenildiği kongre için hazırlık çalışmaları yürütülmektedir. İslam Ülkeleri Uzay Bilimleri ve Teknolojisi Ağı (ISNET) İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği aimi Komitesi ne (COMSTECH) bağlı ISNET in 25 Şubat-8 Mart 2013 tarihleri arasında Karaçi/Pakistan'da Pakistan Uzay Ajansı (SUPARCO) düzenlediği Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri İleri üzey Eğitimine katılım sağlanmıştır. 10

16 2005/9 (G) BTYK nın 26. Toplantısı Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Organizasyonu (APSCO) Bangladeş, Çin, İran, Moğolistan, Pakistan, Peru, Tayland ve Türkiye nin üyesi olduğu APSCO nun proje ve idari toplantılarına katılım sağlanmıştır. APSCO nun sağlamış olduğu yüksek lisans ve doktora burslarının duyuruları yapılmış, APSCO bünyesinde TÜBİTAK UZAY da kurulacak uzaktan eğitim merkezi için çalışmalara başlanmıştır Haziran 2013 tarihlerinde İstanbul da gerçekleştirilecek uzay teknolojilerindeki son gelişmelerin paylaşılacağı RAST konferansına APSCO nun üst düzey yetkililerinin katılımı sağlanacaktır. Ekim 2013 te TÜBİTAK UZAY da gerçekleşecek APSCO nun 5. Uluslararası Sempozyumu hazırlıkları başlatılmıştır. Birleşmiş Milletler Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanılması Komitesi - UBAKK (UN OOSA) 8-19 Nisan 2013 tarihlerinde Viyana'da gerçekleştirilen UBAKK a bağlı Hukuk Alt Komitesi'nin 52. oturumuna TÜBİTAK UZAY ve Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ndan katılım sağlanmıştır. Toplantıda Birleşmiş Milletler'in dış uzay ile ilgili 5 anlaşmasının durumu ve gelişmeler, dış uzayın barışçıl amaçlarla kullanılması, dış uzayda nükleer güç kaynaklarının kullanımı, uzayın keşfi, uzay çöplerinin azaltılması, yer eşzamanlı yörüngelerin kullanımı, uzay hukuku ile ilgili kapasite geliştirilmesi, dış uzayın keşfi ve kullanımına yönelik uluslararası mekanizmalar hakkındaki görüşmelere katılım sağlanmıştır. 11

17 2007/102 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 3.2. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı [2007/102] KARAR Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı nın uzun vadeli bir devlet politikası olarak gerçekleştirilmesi için gereken tüm tedbirlerin alınmasına, ekteki bütçenin gerek görüldüğünde revize edilmek kaydıyla dönemi için tahsisine ve Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı nın ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte eşgüdüm içinde Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR - AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Kasım 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 16. Toplantısı Mayıs 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 17. Toplantısı Aralık 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 18. Toplantısı Haziran 2009; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 19. Toplantısı Aralık 2009; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 20. Toplantısı Haziran 2010; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 21. Toplantısı Aralık 2010; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 22. Toplantısı Aralık 2011; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 23. Toplantısı Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı TAEK İLGİLİ KURULUŞLAR TÜBİTAK Üniversiteler GELİŞME Karar kapsamında son dönemde gerçekleşen gelişmeler aşağıda özetlenmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından sürdürülen söz konusu müzakereler kapsamında Sinop sahasında kurulacak nükleer güç santralleri için seçilen reaktör teknolojisi büyük ölçüde bu nükleer teknoloji geliştirme faaliyetlerinin yönünü çizecektir. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı nın bundan sonraki safhaları ülkemizde ve özellikle de Sinop ta sürdürülen nükleer güç santrali kurma çalışmalarına paralel olarak şekillenecektir. 3 Mayıs 2013 tarihinde Türkiye ile Japonya arasında Nükleer Enerjinin Barışçı Amaçlarla Kullanımı ve Türkiye Cumhuriyetinde Nükleer Güç Santrallerinin ve Nükleer Sanayinin Geliştirilmesi anlaşmaları imzalanmıştır. Bu itibarla, söz konusu teknoloji geliştirme programının anılan anlaşmaların paralelinde hazırlanacak olan Ev Sahibi Ülke Anlaşması (Host Government Agreement) hükümleri çerçevesinde yer alması beklenmektedir. 12

18 2010/201 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 3.3. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi [2010/201] KARAR Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Uygulama Planı nın adının Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (UBTYS) olarak değiştirilmesine, UBTYS nın onaylanmasına, UBTYS da belirlenen stratejilerle ilgili eylemlerin BTYK Sekretaryası (TÜBİTAK) tarafından izlenmesine ve UBTYS özelinde sekretarya tarafından kurumlar arası eşgüdümün sağlanmasına; bu kapsamda UBTYS nın uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesinde kullanılması önerilen sistematiğin aşağıdaki gibi olmasına karar verilmiştir: İlgili kurumlarca UBTYS nın belirlenen stratejiler çerçevesinde gerçekleştirilmesi planlanan eylemler, strateji belgesinin kabulünü takiben, 2011 yılı için, 31 Ocak 2011 e kadar; diğer yıllar için 1 Kasım tarihine kadar TÜBİTAK a gönderilir. TÜBİTAK ilk aşamada, UBTYS da belirlenen stratejiler ile ilgili kurumlardan gelen eylem önerilerini toplar. Sonrasında bu eylemler, TÜBİTAK koordinasyonunda kurumlar arası eşgüdüm içerisinde nihai haline getirilir ve Bilim ve Teknolojiden sorumlu evlet Bakanına sunulur. Eylemler, Bilim ve Teknolojiden sorumlu evlet Bakanı tarafından ilgili Bakanlıklar aracılığı ile kurumlara gereği için iletilir. Eylemlere ilişkin gelişmeler sorumlu kurumlar tarafından her altı ayda bir1 BTYK sekretaryasına (TÜBİTAK) bildirilir ve en yakın BTYK toplantısında raporlanır. Bu süreç UBTYS döneminde her yıl için tekrarlanır. İLGİLİ İĞER KARARLAR 2009/202 Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Uygulama Planı nın Hazırlanması 2007/201 Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı 2010/101 Başbakan ın Himayeleri Altına Aldığı Enerji, Su ve Gıda Alanlarında Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Stratejilerinin Hazırlanması AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Aralık 2011; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 23. Toplantısı Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR TÜBİTAK İLGİLİ KURULUŞLAR TARAL Kapsamındaki Kuruluşlar GELİŞME UBTYS Aralık 2010 tarihinde gerçekleştirilen BTYK'nın 22. Toplantısında alınan 2010/201 no.lu karar gereği onaylanmıştır. UBTYS nın stratejik çerçevesi Şekil 3 te verilmektedir. 1 BTYK 4 Ekim 1983 tarih ve 77 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yılda en az iki defa toplanmaktadır. 13

19 2010/201 (G) BTYK nın 26. Toplantısı Şekil 3. UBTYS nın Stratejik Çerçevesi 15 Ocak 2013 te gerçekleştirilen BTYK nın 25. toplantısında UBTYS da öncelikli olarak belirlenen alanlara sağlık alanı da eklenmiştir (Şekil 3). UBTYS kapsamında belirlenen stratejilerin hayata geçirilmesine yönelik yıllık eylem planları oluşturulmakta olup oluşturulan eylem planlarına ilişkin gelişmeler düzenli olarak BTYK toplantılarında raporlanmaktadır. UBTYS kapsamında, 2013 yılı için ilgili kurumlar tarafından TÜBİTAK a 1 Kasım 2012 itibarıyla sunulan eylem önerileri belirlenen kriterler çerçevesinde incelenmiş ve taslak eylem planı 30 un üstünde kurumdan yaklaşık 80 temsilcinin katılımıyla 20 Mart 2013 te gerçekleştirilen Eşgüdüm Toplantısı nda değerlendirilmiştir. Nihai görüşlerin alınmasıyla son haline getirilen 2013 Yılı Eylem Planı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından ilgili kurumlara gönderilmiştir. UBTYS nın yıllık eylem planlarının yanı sıra, stratejik amaçları destekleyici nitelikte çeşitli alanlara odaklanan ayrı strateji belgeleri de bulunmaktadır. Şekil 4 te UBTYS kapsamında izlenen bu strateji belgeleri yer almaktadır. 14

20 2010/201 (G) BTYK nın 26. Toplantısı Şekil 4. UBTYS Kapsamında İzlenen iğer Strateji Belgeleri BTYK nın 21. toplantısında Sayın Başbakan ın Himayeleri Altına Aldığı Enerji, Su ve Gıda Alanlarında Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Stratejilerinin Hazırlanması kararı alınmıştır. Bu karar gereği Ulusal Enerji/Su/Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri ve Eylem Planları kurumlararası eşgüdüm içerisinde, paydaşların katılımı ile oluşturulmuştur. Enerji, su ve gıda alanlarındaki Ar-Ge ve yenilik strateji belgelerinin izleme ve değerlendirme faaliyetleri Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi kapsamında devam etmektedir. Benzer şekilde; 2007/201 no.lu BTYK kararı ile hazırlanan Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı (BT İK) Stratejisi ve Eylem Planı da Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi çerçevesinde takip edilmektedir. Bundan sonraki bölümlerde, UBTYS kapsamındaki gelişmeler her bir stratejik amaç için aşağıdaki başlıklarda sunulmaktadır. Bölüm 1: UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planına İlişkin Gelişmeler Bölüm 2: Stratejik Amaç Kapsamındaki iğer Gelişmeler Ulusal Enerji, Su ve Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri ile BT İK Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında da gelişme raporları oluşturulmuştur. Raporda Ulusal Enerji, Su ve Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri kapsamında oluşturulan eylem planlarına ilişkin gelişmeler 2 stratejik amacı altında, Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı na ilişkin gelişmeler ise Y1 stratejik amacı altında verilmektedir. Raporlama dönemi 1 Kasım Nisan 2013 dönemini kapsamaktadır. 15

21 Stratejik Amaç Bölüm 1: UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç 1. Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar 1 Amaç Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin güçlü olduğu alanlarda Ar-Ge ve yenilik kaynaklı ekonomik kazanımların artırılması erinlemesine analizlerin alt sektörleri de kapsayacak şekilde gerçekleştirilmesi Eylem: Elektronik haberleşme sektöründe ülke gereksinimlerini karşılayacak yeni nesil, yakınsak hizmetlerin, uluslararası standartlar doğrultusunda ve zamanında sunumuna yardımcı olacak düzenleyici çerçevenin temin edilmesi Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Gelişme: MHz bandının yayıncılık dışı hizmetlere tahsisi kararı ile ilgili frekans bantlarında analog yayınların sonlandırılmasının ardından hangi hizmetlerin sunulacağına ilişkin gerekli planlama ve hazırlıklar devam etmektedir. Çalışmanın ileriki aşamalarının döneminden sonra da 2015 yılına kadar devam etmesi beklenmektedir. Eylem: Zararlı Yazılım Analiz Merkezi kurulması TÜBİTAK BİLGEM Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, BTK Gelişme: Proje, UHB ile sözleşme imzalanarak 14 Şubat 2013'te başlamış olup bilgi birikimi edinimi ve dokümantasyon aşaması devam etmektedir. Proje planına uygun olarak "Zararlı Yazılımların Özellikleri ve Yayılma Yöntemleri" dokümanı %70 oranında tamamlanmıştır. 1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji(ler) altında 2013 yılına yönelik uygun bulunan bir eylem bulunmamaktadır: Hedef odaklı yaklaşımlarla insan kaynaklarının geliştirilmesi Farklı öncelikli sektörler (ve alt sektörler) arasında Ar-Ge ve yenilik eksenli işbirliğinin ve kilit teknolojilerin çift amaçlı kullanımının artırılması yoluyla farklı sektörlerin birikimlerinin harmanlanmasının teşvik edilmesi Günümüzde paradigma değişikliği olarak kabul edilen açık yeniliğin teşvik edilmesi yoluyla sektörlerin üretim zincirini oluşturan aktörlerin Ar-Ge ve yenilik tabanlı rollerinin güçlendirilmesi 16

22 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Bilginin yayılımını ve ticarileşmesini artırmak amacıyla paydaşların (üniversite-kamu-sanayi) bir araya geldiği platformların etkinleştirilmesi, disiplinlerarası araştırmaların artırılması ve araştırma sonuçlarının paylaşımının teşvik edilmesi Eylem: Üyesi olunan Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) hibrit (karma) elektrikli araçlar uygulama anlaşması yıllık raporlarının çeşitli otomotiv platformlarıyla paylaşımı TÜBİTAK MAM Otomotiv Teknoloji Platformu, Otomotiv Sanayi erneği, Taşıt Araçları Yan Sanayi erneği, UHB, Kamu ve Özel Sektör Paydaşları Gelişme: Nisan 2013 tarihlerinde IEA Hibrit ve Elektrikli Araçlar Uygulama Anlaşması İcra komitesi ile bilgi değişimi toplantılarına katılım sağlanmıştır. Bu toplantılarda ülkelerin hibrit ve elektrikli araçlar programları hakkında bilgi alınmıştır. Buradan elde edilen bilgiler Otomotiv Teknoloji Platformu (OTEP) Elektrikli Araç Çalışma Grubunda değerlendirilmiştir. Eylem: Ülkemizde Ar-Ge faaliyetleri yürüten elektronik sektörüne dönük olarak üniversiteler de dahil olmak üzere kamu, özel sektör ve üniversite faaliyetlerinin takip edilebildiği, teknolojik yetkinlikler ile ürünlerin somut düzeyde tespit edilebildiği ve bu noktada arz ve talebin bir araya getirildiği platformların kurulması (veri tabanı, portal, iletişim ağı vb.), ayrıca ilgili yapının kurumsal olarak web ortamında sürdürülebilir mekanizmalarla desteklenmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, KOSGEB, YÖK, TÜBİTAK, SSM, Otomotiv Teknoloji Platformu, Sektör STK ları Gelişme: Eylem ile ilgili olarak web tasarımı için proje dokümanı ve ayrıntılı iş planlarının hazırlığına yönelik çalışmalar devam etmektedir Ülkenin ekonomik ve teknolojik gelişmesine hizmet edecek nitelikteki güdümlü ve sonuç-odaklı projeleri destekleyecek programların geliştirilmesi Eylem: Türkiye de elektronik bankacılık alanındaki sanal saldırıların ve tehditlerin envanterlerinin hazırlanması, bu envanterden yola çıkarak elektronik bankacılığa dönük sanal tehditlerin risklerini azaltacak teknolojik, hukuksal gereksinimlerin tespit edilmesi ve envanterin düzenli olarak güncellenmesi Bankacılık üzenleme ve enetleme Kurumu Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, MASAK, EGM, BTK, TÜBİTAK BİLGEM, Telekom operatörleri, Bilişim İhracatçıları Birliği, İnternet servis sağlayıcıları, İlgili bilgi teknolojileri donanım ve yazılım üreticileri ve satıcıları, MEB Gelişme: Elektronik ortamda yayınlanacak olan, Türkiye de elektronik bankacılığa dönük siber saldırılar ve tehditler envanterinde hangi verilerin yer alması gerektiğinin belirlenmesi amacıyla çalışmalar devam etmektedir. 17

23 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: 4G Mobil Haberleşme altyapısında kullanılacak sistemlerin araştırılması, geliştirilmesi, gerçekleştirilmesi ve üretim sanayisine teknoloji transferinin yapılması TÜBİTAK BİLGEM Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, BTK,SSM, İlgili Kamu Kurumları, Mobil İletişim İşletmecileri, Haberleşme Altyapı İşletmecileri Gelişme: 4G Mobil Haberleşme sistemleri konusunda yurt dışındaki trendler ile ilgili araştırmalar sonucunda, LTE ve WİMAX standartları ile geliştirilen 4G ürünlerin kullanımının gelişmiş ülkelerde yaygınlaştığı ve bu sistemlerin ileri versiyonlarının geliştirilmesi üzerine Ar-Ge faaliyetlerinin devam ettiği gözlemlenmiştir. LTE standartlarının fiziksel ve ortama erişim katmanlarında kullandığı teknolojiler ile ilgili literatür araştırması tamamlanmıştır. LTE sisteminin fiziksel ve ortama erişim katmanında kullandığı temel fonksiyonların ve algoritmaların bir kısmı MATLAB ortamında geliştirilerek, baz istasyonu ve terminaller arasında çift yönde sürdürülebilir iletişimi gösteren demo başarılı bir şekilde çalıştırılmıştır. Prototip aşamasında kullanılmak üzere LTE sisteminin gerçekleştireceği geliştirme platformları belirlenmiştir. Eylem: TÜBİTAK Ar-Ge estek Programları içerisinde hedef odaklı, farklı destek unsurları içeren projelerin açılacak çağrılar aracılığıyla desteklenmesi TÜBİTAK Sektör STK ları, İlgili Kamu Kurumları, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, Özel Sektör Gelişme: TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Uygulama Esasları yürürlüğe girmiş, Otomotiv, Makine-İmalat ve Bilgi İletişim Teknolojileri alanlarında üst düzey önceliklendirme gruplarının belirlediği öncelikli alanlarda, Çağrılı Projeler anışma Kurulları (ÇPK) tarafından çağrı konuları belirleme çalışmaları yapılmıştır. Bu alanlarda açılan çağrılara 416 proje ön başvurusu yapılmıştır. Ön başvurusu tamamlanan ve panellerde başarılı bulunan projelerden, programa 2012 sonu itibarıyla 205 proje başvurusu gerçekleşmiş ve bu başvurulardan 102 si için destek kararı verilmiştir. Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlardan biri olan Otomotiv alanında OT01 Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araç Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında, OT0101 Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araçlarda Enerji Yönetim Sistemleri, Elektrik Motoru ve Batarya Teknolojileri; OT0102 Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araçların inamiği ve Kontrolü ; OT0103 Hibrit Elektrikli Araçlarda İçten Yanmalı Motor Performansı ve Emisyon Kontrolü konularında 2012 yılında çağrıya çıkılmıştır. İkinci aşama başvuruları 1 Şubat 2013 tarihinde alınan projelerin panel değerlendirmesi sonucunda 8 projenin desteklenmesi uygun bulunmuş ve sonuçlar 5 Nisan 2013 tarihinde açıklanmıştır. Söz konusu çağrıya ilişkin istatistikler Tablo 3 te verilmektedir: 18

24 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Tablo 3. OT01 Çağrı Programına Ait Veriler (2013) Çağrı Başlığı OT0101 OT0102 OT Aşama Başvuru Sayısı Aşama Başvuru Yapmaya Hak Kazananlar Aşama Başvuru Sayısı esteklenen Proje Sayısı Toplam estek Bütçesi 4 milyon TL Yine otomotiv alanında elektrikli araç teknolojilerinden kritik nitelikte olan bileşenlerin yerli olarak geliştirilmesi ve buna bağlı olarak geliştirilen bu bileşenlerin kullanıldığı yerli elektrikli araç üretilmesi amacıyla, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın müşterisi olduğu Elektrikli Araç Teknolojilerinin Geliştirilmesi çağrısı KAMAG tarafından 18 Şubat 2013 tarihinde açılmıştır. Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlardan bir diğeri olan BİT alanında Milli Eğitim Bakanlığı FATİH Projesi kapsamında BT01 FATİH Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri Çağrı Programı açılmış ve BT0101 Fatih Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri konusunda 2012 yılında çağrıya çıkılmıştır. İkinci aşama başvuruları 4 Ocak 2013 tarihinde alınan projelerden panel değerlendirmesi sonucunda 9 projenin desteklenmesi uygun bulunmuş ve sonuçlar 4 Mart 2013 tarihinde açıklanmıştır. Söz konusu çağrıya ilişkin istatistikler Tablo 4 te verilmiştir. Tablo 4. BT01 Çağrı Programına Ait Veriler Çağrı Başlığı 1. Aşama Başvuru Sayısı Aşama Başvuru Yapmaya Hak Kazananlar Aşama Başvuru Sayısı 61 esteklenen Proje Sayısı 9 BT0101 Toplam estek Bütçesi 3 milyon TL 19

25 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () BİT alanında onanım Trojanlarının Tespiti ile ilgili Savunma Sanayii Müsteşarlığı nın müşterisi olduğu çağrı, TÜBİTAK SAVTAG tarafından 19 Ekim 2012 tarihinde yayımlanmış, 19 Kasım 2012 tarihinde 1. aşamada 4 proje önerisi alınmış, yapılan komisyon değerlendirmesi neticesinde görüşler proje isteklilerine iletilmiştir. 15 Mart 2013 tarihinde 2. aşamada da 4 proje önerisi alınmış, yapılan panel değerlendirmesi sonucunda 2 proje önerisinin desteklenmesine karar verilmiştir. Projeler ile ilgili revizyon çalışmaları devam etmekte olup projelerin, 2013 Haziran içerisinde yürürlüğe alınması öngörülmektedir. Eylem: Kamu Kurumlarının Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetlerini eşfonlama yoluyla finanse edebilecekleri güdümlü destek mekanizmalarının geliştirilmesi TÜBİTAK UHB, SSM, Sağlık Bakanlığı, İlgili iğer Kamu Kurumları T Gelişme: BİT alanında Milli Eğitim Bakanlığı ile imzalanan protokol çerçevesinde FATİH Projesi kapsamında BT01 FATİH Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri Çağrı Programı açılmış BT0101 Fatih Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri konusunda eş fonlama yoluyla 9 projenin desteklenmesine karar verilmiştir Mevcut fiziki araştırma altyapılarının analiz edilerek ihtiyaç duyulan altyapıların geliştirilmesinin teşvik edilmesi Eylem: Güçlü olarak belirlenen alanlarda sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda ölçüm sistem ve standartlarının kurulması ve/veya iyileştirilmesi ve kapasitelerinin artırılması Kalkınma Bakanlığı TÜBİTAK UME, SSM, Kamu ve Özel Ar- Ge Kurum / Kuruluşları Gelişme: Kalkınma Bakanlığı tarafından 2011 yılında gerçekleştirilen proje teklif çağrısına binaen sunulan TÜBİTAK UME Fotovoltaik Test ve Araştırma Merkezi projesi 6,4 milyon TL bütçe ile 2012 Yılı Yatırım Programına alınarak desteklenmeye başlanmış ve 5,9 milyon TL ödenek tahsis edilmiştir yılı sonunda tamamlanması öngörülen projeye 2013 yılı için 500 bin TL ödenek tahsis edilmiştir. Sürekli 20

26 1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında iğer Gelişmeler UBTYS kapsamında Otomotiv, Makine-İmalat ile Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar olarak belirlenmiştir. Bu alanlara yönelik TÜBİTAK tarafından 2012 yılında geliştirilen programlar şu şekildedir: Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri estekleme Programı Bununla birlikte, Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini estekleme Programı (1007 Programı) kamu kurumlarının Ar-Ge ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanmasına veya sorunlarının çözümüne ilişkin projeleri desteklemek üzere revize edilmiştir. Ayrıca Otomotiv, Makine-İmalat ve BİT alanlarında TÜBİTAK ın ve diğer kamu kurum kuruluşlarının faaliyetleri ile Ar-Ge ve yenilik destekleri verilmeye devam edilmektedir. A. TÜBİTAK ın Ar-Ge ve Yenilik estek Mekanizmalarındaki Yenilikler 1 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe giren TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı kapsamında belirlenen Öncelikli alanlarda çağrıya çıkılarak Ar-Ge nitelikli ve yenilikçi projelerinin harcamalarına uluslararası tanım ve kavramlar çerçevesinde geri ödemesiz (hibe) olarak destek sağlanması amaçlanmıştır. Program kapsamında sağlanacak desteğin teknolojik yeterlilik ve bilgi birikiminin artırılmasında, mevcut yeteneklerin farklı alanlarda da değerlendirilmesinde ve özgün teknolojilerin geliştirilmesinde ivme kazandırıcı ve yönlendirici bir etken olması hedeflenmektedir. Programda uygulanacak destek oranı, her dönem için sabit olup büyük ölçekli kuruluşlar için %60, KOBİ ler için %75 tir. Ulusal öncelikli alanlarımız olan otomotiv, makine-imalat, bit enerji ve gıda kapsamında belirlenen alt teknoloji alanlarında, toplam 22 çağrı açılmış olup, yeni açılan destek programı olmasına rağmen 2012 yılı içerisinde toplam 682 proje ön başvurusu alınmıştır. Bu başvuruların 416 sı makine-imalat, otomotiv ve BİT alanındaki çağrılara yapılmıştır (Tablo 5). Tablo 5. TÜBİTAK 1511 Öncelikl Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programına İlişkin Veriler Öncelikli Alan Alt Alan Ön Başvuru Sayısı Proje Öneri sayısı Kabul Edilen Proje Sayısı Makine-İmalat Otomotiv Mekatronik 81 Takım Tezgahları 52 Hibrit-Elektrikli Araç 28 Yenilikçi Araç BİT Gömülü Sistemler ve Entegre evreler TOPLAM

27 Ön başvurusu tamamlanan ve panellerde başarılı bulunan projelerden, programa 2012 sonu itibarıyla 205 proje başvurusu gerçekleşmiş ve Ocak-Nisan 2013 tarihleri arasında bu başvurulardan 102 adeti için destek kararı verilmiştir yılı içinde program mekanizmasında yapılan değişikliklerle birlikte Haziran ayından itibaren çağrılar yayınlanmaya başlanacaktır yılı ilk çağrıları enerji ve BİT öncelikli alanlarında olacaktır. Yıl sonuna kadar sağlık, gıda, makine-imalat ve otomotiv öncelikli alanlarında da çağrıya çıkılması hedeflenmektedir Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri estekleme Programı TÜBİTAK 1003 programının amacı, UBTYS çerçevesinde belirlenecek konularda sonuç odaklı, izlenebilir hedefleri olan, ilgili bilim/teknoloji alanlarının dinamiklerini gözeten ve yurt içinde yapılan Ar-Ge projelerini desteklemek ve bu projeler arasında eşgüdüm sağlamaktır yılında başlayan bu program kapsamında 2012 yılında toplam 11 başlıkta çağrı açılmıştır. Açılan çağrılara UBTYS da yer alan öncelikli alanlarda toplam 944 proje önerilmiştir. Bu önerilerden 308 i Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin güçlü olduğu alanlarda açılan çağrılara yapılmıştır (Tablo 6). Tablo 6: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda TÜBİTAK 1003 Programı Kapsamında Veriler Açılan Çağrı Başlığı Önerilen Proje Sayısı Fatih Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri 250 Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araçlarda Enerji Yönetim Sistemleri, Elektrik Motoru ve Batarya Teknolojileri 40 Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araçların inamiği ve Kontrolü 10 Hibrit Elektrikli Araçlarda İçten Yanmalı Motor Performansı ve Emisyon Kontrolü 8 TOPLAM Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini estekleme Programı Program kapsamında 2012 yılında revizyon çalışması yapılmış ve çağrılı sisteme geçilmiştir. Yeni sistemde, ilgili kamu kurumlarının Ar-Ge nitelikli ihtiyaçları belirlenmektedir. Belirlenen ihtiyaçlara ilişkin konu uzmanlarının da katılımıyla odak grup çalışmaları yürütülmekte ve bu çalışma kapsamında çağrı dokümanı hazırlanmaktadır. Hazırlanan çağrı dokümanı ile TÜBİTAK çağrı ilanına çıkarak proje başvurusu alınmaktadır yılında Müşteri Kurumlar tarafından Ar-Ge nitelikli ihtiyaç olarak belirtilen başlıklar için yapılan çağrı duyurusu sayısı ve çağrı başlıkları ile çağrılara yapılan proje başvurularına ilişkin bilgiler Tablo 7 de sunulmaktadır. 22

28 Tablo 7. İhtiyaç Analizi Çalışması Yapılan Kurumlar ve Açılan Çağrılar Çalışma Yapılan Kurumlar Açılan Çağrı Sayısı Çağrı Başlıkları Proje Başvuru Sayısı Örtüaltı Sebze Zararlılarıyla Biyolojik Mücadelede Kullanılabilecek Bazı oğal üşman Türlerinin Kitlesel Üretim Yöntemlerinin Geliştirilmesi Turunçgillerde Sektörel Gelişim ve İhracat Şansını Artıracak Çeşit ve Anaç Geliştirme Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 7 Yüksek Kaliteli Kuru Kayısı Üretimi için Kükürtleme, Kurutma ve epolama Sistemlerinin Geliştirilmesi Yerel Algal Biyoyakıt Üretim Yöntemlerinin ve Teknolojilerinin Geliştirilmesi 23 Tarım Arazilerinden Kaynaklanan Sera Gazı Emisyon, Hazne ve Yutak Miktarlarının Belirlenmesi - Türkiye Akı Ağı Şap Aşılarının CpG Motifi İçeren Oligonükleotidlerle Immün Etkisinin Arttırılması Çaydan Katma eğeri Yüksek Yeni Ürünler Geliştirilmesi Yerüstü, Kıyı ve Geçiş Sularında Çevresel Hedeflerin Belirlenmesine Yönelik Metodolojinin Geliştirilmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması Orman ve Su İşleri Bakanlığı 3 Yeraltı Suyu Kütlelerinin Kimyasal urum ve Miktar Açısından eğerlendirilmesi ve İyi Yeraltısuyu urumuna Ulaşmak için Hedeflerin Belirlenmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması 19 Erozyon ve Çölleşmenin İzlenmesi ve Kriter, Gösterge Standartlarının Belirlenmesi: Erozyonla Mücadelenin Etkin Kılınması evlet emiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü 2 Mantarı Sertleştirilmiş Ray Üretimi Türkiye Hemzemin Geçitleri Risk Modeli Oluşturulması ve Örnek Hemzemin Geçit Koruma Sistemlerinin Geliştirilmesi 6 Kalibre Edilebilir Karayolu Üstyapıları (Rijit-Esnek) için Projelendirme Yönteminin Geliştirilmesi Karayolları Genel Müdürlüğü 3 Kaza Kara Noktası Olan Hemzemin Kavşaklarda Uyarı Sistemlerinin Geliştirilmesi Karayollarında Buzlanmayı Önleyici ve Buz Çözücü Çözelti ve/veya ispersiyonların Yerli Olarak Geliştirilmesi, Çevre ve İklim Koşullarına Göre Performans Kriterlerinin Belirlenmesi 20 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2 Yüksek Gerilim Yüksek Güç Çevirgeçlerinin Geliştirilmesi Gaz Türbini Kanatlarının Yerli İmalatı 8 23

29 B. Ülkemizin Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Ar-Ge estekleri TÜBİTAK estekleri Otomotiv, makine-imalat ile BİT alanlarında TÜBİTAK programları bazında verilen destekler Tablo 8 de verilmektedir. Tablo 8. Ülkemizin Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda TÜBİTAK Birimleri Tarafından 2012 Yılında esteklenen Projelerin ağılımı* esteklenen Proje Sayısı Otomotiv Makine-İmalat BİT estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** AREB 19 3,7 32 6, ,0 TEYEB , , ,1 KAMAG , ,2 * TÜBİTAK UİB ye ilişkin veriler Y6 bölümünde verilmektedir. ** 2013 sabit fiyatlarıyla; Milyon TL TTGV estekleri Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı bünyesinde yürütülen çeşitli Ar-Ge destek programları kapsamında Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda verilen desteklere ilişkin bilgiler Tablo 9 da verilmektedir. Tablo 9. Ülkemizin Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda TTGV Programları estek Verileri ( *) Otomotiv Makine-İmalat BİT Teknoloji Geliştirme Projeleri esteği Ticarileştirme Projeleri esteği İleri Teknoloji Projeleri esteği esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** 64 43, , ,3 2 2,1 2 2,4 3 1, ,7 - - * 30 Nisan 2013 itibarıyla ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla; Milyon TL 24

30 Stratejik Amaç 2: İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar 2 - Bölüm 1a: UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç 2 Amaç İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar 1 İhtiyaç-odaklı alanlarda Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin ivmelenmesi Ülke ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte Ar-Ge ve yenilik eksenli bilgi üretiminin artırılması ve sonuç-odaklı araştırmaların desteklenmesi Eylem: Haberleşme uydularının tasarımı yapılarak yerli imkanlarla üretim, entegrasyon ve testlerinin yapılması Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme A.Ş., TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş., TÜBİTAK UZAY, TÜBİTAK UME, SSM Gelişme: Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UHB) ile TÜBİTAK KAMAG arasında Ar-Ge ihtiyaçlarını belirlemek üzere bir dizi toplantı gerçekleştirilmiştir. Yerli Haberleşme Uydusu Geliştirilmesi Projesi, UHB nin birinci öncelikli projesi olarak TÜBİTAK KAMAG a gönderilmiştir. TÜBİTAK KAMAG ev sahipliğinde, TÜBİTAK UZAY, TUSAŞ, ASELSAN ve TÜRKSAT ın katılımı ile muhtemel paydaşlar değerlendirme toplantısı yapılmıştır. Projenin gerektirdiği bütçe büyüklüğü sebebi ile bütçenin bir kısmının UHB tarafından karşılanmasına yönelik, TÜBİTAK KAMAG ve UHB Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürlüğü arasında değerlendirme toplantıları yapılmıştır. Projenin bir kısmının finansmanının UHB tarafından karşılanmasına yönelik Kalkınma Bakanlığı ile görüşmeler yapılmıştır. Eylem: TÜBİTAK Ar-Ge estek Programları içerisinde hedef odaklı, farklı destek unsurları içeren projelerin açılacak çağrılar aracılığıyla desteklenmesi TÜBİTAK Sektör STK ları, İlgili kamu kurumları, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme: 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Uygulama Esasları yürürlüğe girmiş, enerji ve gıda alanlarında üst düzey önceliklendirme gruplarının belirlediği öncelikli alanlarda, Çağrılı Projeler anışma Kurulları (ÇPK) tarafından çağrı konuları belirleme çalışmaları yapılmıştır. Bu alanlarda açılan çağrılara 266 proje ön başvurusu yapılmıştır. Ön başvurusu tamamlanan ve panellerde başarılı bulunan projelerden, programa 2012 sonu itibarıyla 132 proje başvurusu gerçekleşmiş ve Ocak-Nisan 2013 döneminde bunlardan 75 i için destek kararı verilmiştir. TÜBİTAK ile BOREN işbirliği çerçevesinde enerji alanında Bor Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında BR0101 Yeni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin 1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji(ler) altında 2013 yılına yönelik uygun bulunan bir eylem bulunmamaktadır: BT İnsan kaynaklarının geliştirilmesi ve disiplinlerarası yaklaşımlar ile etkileşiminin sağlanması Bilim toplum etkinlikleri aracılığıyla gençler arasında disiplinlerarası yaklaşımların benimsenmesi 25

31 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması konusunda 2012 yılında çıkılan çağrının 2. aşamasında 38 proje önerisi sunulmuştur. Bu önerilerden 27 si panel değerlendirmesine alınmış ve 9 unun desteklenmesine karar verilmiştir. esteklenmesine karar verilen projelerin sözleşmeleri yapılmış ve projeler 15 Aralık 2012 tarihinde yürürlüğe alınmıştır. Bor Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında açılan BR0101 Yeni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması konusunda tekrar çağrıya çıkılmıştır. Kömür Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında 2. aşamada değerlendirilmek üzere toplamda 32 proje önerisi sunulmuştur. Bu önerilerden 30 u panel değerlendirmesine alınmış ve 5 inin desteklenmesine karar verilmiştir. esteklenmesine karar verilen projelerin yürürlüğe alınma çalışmaları devam etmektedir. Enerji alanında Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri ile Güneş Enerjisi Çağrı Programları kapsamında çıkılacak çağrı konularının belirlenmesi amacıyla 2 Çağrı Programı anışma Kurulu (ÇPK) oluşturulmuştur. ÇPK toplantıları sonucunda Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri Çağrı programı kapsamında EN0201 Hidrojen Üretim, ağıtım ve epolama Teknolojileri ve EN0202 Yakıt Pili Geliştirme Teknolojileri; Güneş Enerjisi Çağrı Programları kapsamında EN0301 Fotovoltaik Teknolojilerin Geliştirilmesi, EN0302 Yoğunlaştırılmış Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve EN0303 Güneş Enerjisi Uygulamalarına Yönelik Yenilikçi Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi konularında 1 Şubat 2013 tarihinde çağrıya çıkılmıştır. Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri kapsamında 96 projenin, Güneş Enerjisi Çağrı Programları kapsamında 87 projenin 1. aşama başvuruları alınmıştır. İvme kazanmamız gereken alanlardan bir diğeri olan gıda alanında Tarla Bitkileri Çağrı Programı kapsamında 2. aşamada değerlendirilmek üzere toplamda 73 proje önerisi sunulmuştur. Bu önerilerden 67 si panel değerlendirmesine alınmış ve 18 inin desteklenmesine karar verilmiştir. esteklenmesine karar verilen projelerin yürürlüğe alınma çalışmaları devam etmektedir. Gıda alanında Gıda Güvenilirliği Çağrı Programı kapsamında G0201 Güvenilir Gıda için Minimum/Alternatif İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi/İyileştirilmesi ve G0202 Güvenilir Gıdalar için İzlenebilirlik/Kontrol Sistemlerinin/Tekniklerinin Geliştirilmesi konularında 1 Şubat 2013 tarihinde çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrılarda sırasıyla 51 ve 70 projenin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Su alanında ise Membran Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında çıkılacak çağrı konularının belirlenmesi amacıyla ÇPK oluşturulmuştur. ÇPK toplantısı sonucu Membran Teknolojileri Çağrı programı kapsamında SU0101 Evsel ve Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Biyoreaktör (MBR) Uygulamaları, SU0102 Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Teknolojileri Uygulamaları ve SU0103 Su Arıtımında Membran Uygulamaları konularında 1 Şubat 2013 tarihinde çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrılar kapsamında toplam 64 projenin 1.aşama başvurusu alınmıştır. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Savunma ve Uzay alanlarında Üst üzey Önceliklendirme Grubu oluşturularak alt teknoloji alanlarının belirlenmesi TÜBİTAK İlgili Kamu Kurumları, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri, Sektör STK ları, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır. Eylem: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarca yürütülen ve yeni yapılacak Ar-Ge yatırımlarının ve pilot projelerin bir önceki yıla göre her yıl kuruluşlarca öngörülen oranda artırılmasının sağlanması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılmasının teşvik edilmesi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına Bağlı İlgili ve İlişkili Kuruluşları, Hazine Müsteşarlığı, TÜBİTAK, TEAŞ, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler

32 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Plazma Kömür Gazlaştırma Projesi: Klasik yöntemlerle gazlaştırılamayan düşük kalorili kömürlerimiz plazma yöntemi ile gazlaştırılarak hidrojence zengin sentez gazı (CO, H2) elde edilmektedir. Proje kapsamında; 3 kw gücünde laboratuvar ölçekli gazlaştırma tesisi tamamlanmış olup; 10 kw gücündeki mikrodalga plazma gazlaştırma pilot tesisinin çalışmaları devam etmektedir. Plazma Santral Projesi: Yakıt olarak kömür kullanan termik santrallerde; ilk tutuşturucu ve alev dengeleyici olarak mazot ve fuel-oil kullanılmaktadır. Projede; Soma A Santraline plazma yakıcıları monte edilecek ve santrallerde artık bu amaçla mazot ile fuel-oil kullanılmayacaktır. Plazma yakıcı testlerinin başarı ile sonuçlanması halinde hem ithal yolla sağlanan yakıtlardan tasarruf edilecek hem de emisyon değerleri açısından santrallerin atmosfere saldığı zararlı gazların kullanımı minimize edilmiş olacaktır. Plazma Kombi Projesi: Proje sonucunda; ısınma ve sıcak su eldesinde sadece elektrikle çalışan plazma kombiler geliştirilecektir. Bu kombiler elektrik dışında başka bir yakıta ihtiyaç duymayacak olup; doğalgazdan ve LPG den tasarruf edilecektir. Ayrıca klasik kombi bacalarından çıkan zararlı gazların da salınımı engellenmiş olacaktır. Eylem: Ekonomi Bakanlığı ve TTGV işbirliğinde yürütülmekte olan Ar-Ge teşvik mekanizmasının güncellenerek daha etkili hale getirilmesi ve uluslararası rekabetçiliğimiz ile ihracatımızı artırmaya yönelik ihtiyaç duyulan alanlarda yeni destek kalemlerinin teşvik kapsamına ilave edilmesi Ekonomi Bakanlığı TTGV Gelişme: Uluslararası Pazarlara Yönelik Ürün Geliştirme ve Ticarileştirme esteği Karar Taslağı hazırlanarak 6 Mart 2012 tarihinde Kalkınma Bakanlığı na sevk edilmiştir. Hazine Müsteşarlığı nın Karar Taslağına yönelik olumsuz eleştirileri dolayısıyla Taslak imzaya açılamamıştır. Eylem: TKİ maden sahalarının bütün yönleriyle çevre durum raporunun ortaya konulması, raporun tespitlerine göre terkedilen sahaların doğaya yeniden kazandırılmasına odaklanan çevresel projeler geliştirilmesi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı TÜBİTAK, Üniversiteler, Özel Sektör Gelişme: TKİ maden sahalarının bütün yönleriyle çevre durumunun ortaya konulması ve çevre mevzuatı açısından uygun faaliyetlerin yürütülmesi amacıyla atık yönetimi, su yönetimi, hava yönetimi ve arazilerin ıslah ihtiyaçlarının belirlenmesi başlıkları altında değerlendirmeler yapılarak, mevzuatın gerektirdiği uygulamalar, kirliliğin kontrol altına alınması ve yönetimini sağlamaya yardımcı olacak çözümler ve öneriler oluşturulmuştur. Konuyla ilgili olarak Nisan 2013 tarihinde TKİ Genel Müdürlüğü nde Müessese ve İşletme Müdürlükleri ve TÜBİTAK-MAM Çevre Enstitüsü katılımcılarının da bulunduğu bir toplantı tertip edilmiştir. Yukarıdaki amaç doğrultusunda; bilimsel araştırmalar ile teknolojik gelişmelerin takip edilerek çevresel kirlenmenin önlenmesi, çevresel performansın koordineli bir şekilde sürekli olarak geliştirilmesi ve çevre sorunlarının önüne geçilmesini sağlayacak aktif tedbirlerin hızlı bir şekilde alınması amacıyla TKİ ye bağlı Müessese ve İşletme Müdürlükleri yazışma yoluyla talimatlandırılmıştır. Ayrıca Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) ile İstanbul Teknik Üniversitesi nin ortaklaşa yürüttüğü TÜBİTAK KAMAG projesi 1 Ekim 2010 tarihinde başlamış olup, proje çerçevesinde taahhüt edilen TKİ ye ait sahalardan alınan numuneler üzerinde yapılan deneysel çalışma planı tamamlanmış bulunmaktadır. Yapılacak proje çalışmaları ve elde edilen veriler ışığında kurulacak olan pilot ölçekli kömür iyileştirme tesisi ile TKİ nin farklı özellikli linyit kömürlerine kuru zenginleştirme yöntemleri uygulanarak nitelikli ürünlere dönüştürülecektir. Bu sayede TKİ nin önümüzdeki 10 yıllık enerji üretim stratejilerine yönelik ekonomik ve çevresel avantajlar sağlaması hedeflenmektedir. 27

33 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Su ve hidrolik enerjisi alanında gerçekleştirilecek Ar-Ge faaliyetlerinin Sİ Genel Müdürlüğü Ar-Ge yönergesi kapsamında desteklenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı (Sİ Genel Müdürlüğü) Üniversiteler, İlgili Kamu Kurumları, Araştırma Kuruluşları, Araştırma Enstitüleri Gelişme: Sİ Ar-Ge yönergesi kapsamında 455 bin TL bütçeli 2 proje devam etmekte olup 5 Ar-Ge projesi başvurusu kabul edilmiş ve Sİ Ar-Ge Bilim Kurulu toplantısında görüşülüp değerlendirmeye hazır hale getirilmiştir. Eylem: Gıda üretim zincirinde hammadde kalitesinin yükseltilmesi için kritik konularda Ar-Ge projelerinin gerçekleştirilmesi 2 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tüm Kamu Kurum ve Kuruluşları Sürekli Gelişme: Yumurta Tavuğu Saf Hatlarında Kanat Tüylenme Hızına Göre Cinsiyet Ayırımına İmkan Veren Soyların Geliştirilmesi projesi kapsamında, 1.Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan kahverengi yumurtacı hatlarda 2013 yılında yapılan çalışmalar: Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan kahverengi yumurtacı hatlarda; cinsel olgunluk yaşı, cinsel olgunluk ağırlığı, yumurta sayısı ve yumurta ağırlığına ait veriler değerlendirilerek, gelecek jenerasyonun ana ve baba adayları belirlenmiştir. 2. Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan beyaz yumurtacı hatlarda 2013 yılında yapılan çalışmalar: Bir sonraki jenerasyonun ana ve baba adaylarının belirlenmesi amacıyla, tavukların yumurta verim performansları belirlenmiştir Planlama Amaçlı Köy Veri Tabanlarının Oluşturulması projesi kapsamında, veri tabanı internet yolu ile kullanıcıların görüşlerine sunulmuştur. Veri tabanına adresinden erişilebilmektedir. Çoklu Yumurtlatma ve Embriyo Transferi (MOET) yöntemi ile hayvan ıslahı için; gerekli hayvan materyali (donör ve taşıyıcı hayvanlar) temin edilmiş olup teknik personel eğitimi, transferlerin yapılması,verilerin toplanması devam etmektedir. Sürünün ari olması için serolojik muayeneler yaptırılmaktadır. Sürünün hastalıklardan ari olması için, sadece taşıyıcılara leptospirosiz aşısı yapılmıştır. Serolojik muayeneler ile aşının titre seviyeleri kontrol edilmektedir. Yapılan aşılarla beklenen bağışıklık sağlanamamıştır. Yapılan transferlerde, familyalar oluşturularak transferler gerçekleştirilmiştir. Bu transferler sonucunda doğumlar başlamış ve buzağılar büyütülmektedir. Sürünün süt veriminin kaydı alınmıştır. Eylem: Genomik verilerin güvenliğinin sağlanmasına ilişkin risklerin saptanması ve bu konuda kurumlar arasında farkındalık yaratılması TÜBİTAK BİLGEM Sağlık Bakanlığı, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları Gelişme: Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı Standart ve Akreditasyon aire Başkanlığı ile bu konuda nasıl bir çalışma yapılması gerektiği ve ihtiyaçların tespit edilmesi konusunda görüşme gerçekleştirilmiştir. Görüşmenin sonunda ilgili uzmanların katılımı ile bir çalıştay yapılmasına karar verilmiştir. 2 GTHB tarafından belirlenen kritik konularda GTHB bünyesinde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetleri bu eylem altında raporlanmaktadır. 28

34 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Yerli GEO uyduların haberleşme sisteminde ve savunmanın öncelikli stratejik ihtiyaç duyulan güdümlü füzelerin RF radar arayıcı başlıklarında kullanılması zorunlu olan yüksek güç mikrodalga vakum tüp kaynakların (TWT, Magnetron) yerli imkânlar ile tasarlanıp üretilmesi TÜBİTAK BİLGEM SSM, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları Gelişme: TWT ve Magnetronların çalışma bölgesine göre teorik hesaplanması, simulasyon araçları ile modellenmesi ve bu modellerin gerçek hayatta kullanılan ve geliştirilmiş olan TWT ve Magnetronlar ile kıyaslanması yapılmıştır. Bu şekilde kritik frekans bantlarında çalışacak olan, belirli güç ve verimlilik seviyesinde ve ileride üretilmesi planlanan X-band, Ku-band TWT ve X-Band Magnetronların kavramsal tasarımları tamamlanmıştır. TWT ve Mangetron gibi mikrodalga elektronik cihazların üretimi için gerekli ilk bileşen katot olup bu cihazların ömrünü belirleyen ana unsurdur. Katot, TWT ve Magnetronun parametrelerine uygun tasarlanıp geliştirilmelidir. Katot geliştirme çalışmaları çoklu disiplin bir konu olması ve doğrudan cihazın performansını etkilemesi yüzünden % 100 milli olarak geliştirilmesi gereklidir. Bu yüzden rapor döneminde üzerinde en fazla çaba sarf edilen konu da Katot olmuştur. Kalkınma Bakanlığı KAMTAM projesi kapsamında inşa edilen ve altyapı için kullanılacak cihaz ve personelin görev alacağı araştırma merkezi binası, ihale süreci nedeni ile tamamlanmamıştır. Yeni bir ikmal ihale açılması süreci devam etmektedir. Bina ve temiz oda ihtiyaçlarının geçici olarak karşılanabilmesi için geçici bir takım çözümler üretilmiştir. Bu amaçla özellikle katot geliştirme ve üretimi için gerekli cihazların bir bölümünü bulunduran küçük bir laboratuvar kurulmuştur. Bu odada katot geliştirme çalışmalarında kullanılacak teçhizatların bir kısmı temin edilmiştir. Bunlar izostatik ve mekanik presler, katot test düzeneği ve hidrojen atmosferli 2500 o C sıcaklığa çıkabilen sinterleme fırınıdır. Bu fırın ülkemizde bulunmayan ve üretilmeyen bir donanımdır ve katot geliştirmede mutlaka kullanılması gerekmektedir. Bu altyapının geliştirilmesinde özel sektör ile işbirliği yapılmış ve firma teknoloji transferi ile fırını üretmiştir. TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsünün Tungsten sinterleme konusundaki tecrübeleri dikkate alınarak yüksek sıcaklık fırını ve benzer donanımların bu enstitünün göstereceği bir yere kurulmasına ve işbirliği yapılmasına karar verilmiştir. Teknik ekipler karşılıklı bilgi alışverişinde bulunarak mutabakat sağlamıştır. Mayıs 2013 içerisinde sinterleme ve diğer ısıl işlemlere başlanacaktır. Toz Tungsten ve sinterlenmiş Tungsten çubuk ile katot geliştirme sürecinin ara basamaklarının denemelerine başlanmıştır. TÜBİTAK MAM ve TÜBİTAK UME bünyesinde bulunan çeşitli görüntüleme ve analiz cihazları kullanılarak sonuçlar değerlendirilmektedir. Toz tungsten üzerinden katot çubuğu üretimi denemeleri başlamış olup elde edilen sonuçlar TÜBİTAK MAM ve TÜBİTAK UME laboratuvarlarındaki çeşitli cihazlar ile incelenmekte ve en uygun katot üretim metodu belirlenmesi için çalışmalar yapılmaktadır. İş Geliştirme ve İşbirliği Faaliyetleri 1. TÜBİTAK MAM bünyesindeki Kimya ve Malzeme Enstitüleri ile altyapı kullanımı konusunda işbirliği gerçekleştirilmektedir. Bu enstitülerde hali hazırda bulunan yüksek maliyetli olan cihazların geri alınması yerine bir protokol yapılarak hizmet alımı yolu ile kullanımı sağlanmıştır. Ayrıca çeşitli ölçümler için bu enstitülerin bilgi ve cihazları kullanılmaktadır. 2. TÜBİTAK Enerji Enstitüsü ile TWT, Magnetron ve Katot geliştirmede ve nihai ürünlerde kullanılacak güç kaynaklarının birlikte geliştirilmesine ilişkin görüşmeler yapılmıştır. Mayıs 2013 içerisinde işbirliğinin karara bağlanması beklenmektedir. 3. TÜBİTAK SAGE, ASELSAN, ROKETSAN ın dahil olduğu RF Güdümlü Füze Arayıcı Başlık projesinde teklif hazırlama çalışmasında bulunulmuş olup arayıcı başlık içerisinde kullanılacak olan TWT sisteminin başlığa tümleştirilmesi BİLGEM BTE koordinasyonunda sistem mühendisliği çalışmalarına katılım sağlanmıştır. Bu kapsamda işbirliği ve teknoloji transferine yönelik Mayıs 2013 içerisinde iki yurtdışı ziyareti planlamıştır. 4. İlgili firmanın GEO Uydu projesi kapsamında gerçekleştirdiği Anket Formu doldurulmuş ve bu proje kapsamında ihtiyaç duyulan TWTA sistemleri için birimimiz yeteneklerini açıklayan Yetenek kartı hazırlanmıştır. Hazırlanan yetenek kartları sonrasında firma ve SSM ile uydu sistemlerindeki kullanılacak TWT sistemleri konusunda bir proje teklif çalışması gerçekleştirmiş ve bu çalışmayı SSM nin talebi doğrultusunda detaylandırmaktadır. 5. Hindistan ve Türkiye arasında imzalanan ortak araştırma projeleri destekleme protokolü kapsamında TÜBİTAK BİLGEM in Hindistan daki eşdeğeri konumundaki CEERİ ile ortak proje teklifi hazırlanmış ve çeşitli TWT bileşenlerinin geliştirilmesi konusunda bir takvim planlanmıştır. Bu çalışma iki ülkenin onayı sonrasında belirlenen takvim çerçevesinde gerçekleştirilecektir. 6. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) petrol üretiminde yaşanan bazı sorunların çözümü amacı ile TÜBİTAK BİLGEM ile iletişime geçmiş ve çeşitli kuyularda yaşanan ağır petrol sondajı sorununu basitleştirmek amacı ile Mikrodalga sistemler ile petrol ısıtılması konusunda bir çalışma yapılmasını talep etmiştir. Kurumumuzun 29

35 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı yaptığı saha gezisi ve gerçekleştirilen toplantılar sonrasında TPAO ile gerçekleştirilmek üzere magnetron ile petrol ısıtma amaçlı bir proje teklifi hazırlanmış ve bu teklif TPAO yönetimine sunulmuştur. 7. Kalkınma Bakanlığı ndan KAMTAM projesi için ek bütçe sağlanmasına yönelik teklif hazırlanmıştır. 8. TWT ve Magnetron geliştirme süreçlerinde yurtdışında tecrübe edinmiş T.C. Vatandaşı iki araştırmacının tam zamanlı veya dönemsel olarak ülkemize getirilmesi ve teknoloji kazanım sürecine katkıda bulunmasına yönelik kendileri ile mutabakat sağlanmıştır. Eylem: İnsansız Hava Aracı (İHA) ya da uygun uçan platform için yüksek çözünürlüklü arbe oppler radarın tasarımı ve gerçekleştirilmesi TÜBİTAK BİLGEM SSM, ASELSAN, METEKSAN, TAİ, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme: Geçtiğimiz dönemde konuyla ilgili literatür araştırması yapılarak sensör özellikleri incelenmiş, TÜBİTAK BİLGEM de mevcut sensörlerle (FMCW radar ile) özellikle mikro oppler araştırma çalışmaları yapılmıştır. Ayrıca konunun bir program dahilinde desteklenmesi için MSB Ar-Ge ve Teknoloji airesi ile konuyla ilgilenen firmaların da katılımı ile konuyla ilgili toplantılara katılım sağlanmış olup, uygun platform ve sensör setinin seçimi için görüş bildirimlerinde bulunulmuştur. Radar ve sensör konularında çalışmaları bulunan ASELSAN ve METEKSAN SAVUNMA firmaları ile görüşmeler yapılmıştır. Eylem: Bakanlıklar, kamu kurumları ve özel sektörün öncelikli alanlardaki ihtiyaçlarına yönelik Ar Ge projelerin geliştirilmesi i Gelişme: Aşağıda isimleri verilen projelerin teklifleri hazırlanmıştır: - Tavuk İşleme Prosesinde Yan Ürünlerin eğerlendirilmesi TÜBİTAK MAM - Novel Physical Technologies for the isinfection of Spices and Fresh Herbs - Vurgulu Elektrik Alanı Tekniğinin Uygulanmasıyla Türk Zeytinyağlarının Veriminin ve Kalitesinin Artırılması - Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünlerde Kalıntı Seviyelerinin Araştırılması - Fındıktan Katma eğerli Yeni Ürün Geliştirilmesi İlgili Kamu Kurumları, Belediyeler, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları - Tütün Mamullerinin Üretiminde Kullanılan Girdilerin eğerlendirilmesi Amacıyla Fizibilite Çalışmalarının Yapılması (TAPK), - üşük Camsı Geçiş Sıcaklığına Sahip Azido Polimerlerin Sentez ve Karakterizasyonları (ROKETSAN), - İletim Sistem Çerçeve Programı (TEİAŞ), - İletim Sistemi Genel Teknik estek Projesi (TEİAŞ) - HATTAT Yeraltı Gazlaştırma Teknolojisi - TEİAŞ-KAINCIK 1-2 HES Rehabilitasyon İşleri - Cerrahi Uygulamalar İçin Yeni Nesil Antimikrobiyal ve Hemostatik Kompozit Meshlerin Geliştirilmesi ve Üretilmesi - Gebze Organize Sanayi Bölgesi Hava Kalitesi ve Koku Kirliliği Seviyelerinin Belirlenmesi - Afyon Alkaloidleri Endüstrisi Atıksularının Arıtımı İçin Uygun Yöntemlerin Araştırılması - Gördes Baraj Gölü Havzası Özel Hüküm Belirleme Çalışması TÜPRAŞ Rafinerilerinde Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemleri Tebliğ Kapsamında Yapılacak Olan İkinci Seviye Kalite Güvence Sistemi (Kgs2) Ölçümlerinin Yapılarak Gerekli Belgelerin ve Raporların Hazırlanması İşi Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () 30

36 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) - SEAŞ Ayıtlı Kül epolama Alanı İyileştirme Planının Hazırlanması ve Uçucu Kül Gerikazanılabilirliğinin Araştırılması Zaman Aralığı Külsüz Kömür Üretim Projesi konusunda TKİ ile görüşmeler sürdürülmüş, Ulusal Katalizör Araştırma Merkezi isimli olası proje teklif hazırlıkları ve Geri Kazanım Yöntemiyle Hidrojen Yakıcı Paladyum Katalizörlerinin Üretimi isimli yeni proje teklifi hazırlıkları yapılmıştır. Aşağıdaki dış destekli projeler sözleşmeleri imzalanarak başlatılmıştır: - EÜAŞ-Seyhan 1 HES Rehabilitasyon İşleri Projesi - EÜAŞ-MİLTES Termik Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi - EÜAŞ-Termik Santralları İçin Teknik Konularda anışmanlık (2013) - TİGEM Ceylanpınar Yenilenebilir Enerji Potansiyelinin eğerlendirilmesi ve Güç Kalitesi Problemlerinin Tespiti - EÜAŞ-Karkamış HES SCAA Rehabilitasyonu ve Haberleşme Sistemleri - TEİAŞ-Güç Kalitesi Milli Projesi Sonuçlarını Uygulama Planına Yönelik Mal ve Hizmet Alımı - FOR OTOSAN-Araç ve İçten Yanmalı Motorlarda Performans ve Emisyon Testleri - ÇEVPET-oğalgazdan Sentetik Sıvı Yakıt ve Kimyasal Üretimine Yönelik Fizibilite Çalışması - Malatya Belediyesi nin Stratejik Gürültü Haritalarının Oluşturulması - İzmit Körfezi Su Kalitesinin ve Karasal Girdilerin İzlenmesi ve Kirliliğin Önlenmesine Yönelik Önerilen Geliştirilmesi - Aksa Göynük Enerji Üretim A.Ş Göynük Termik Santrali Tesisinin Hava Kirletici Kaynaklı Çevresel Etkilerinin Belirlenmesi - Turizmde Çevre ostu Atıksu Yönetim Modelinin Oluşturulması (Yüzme Suyu Profilleri Belirlenmesi projesinin alt projesi) TÜBİTAK BİLGEM tarafından hazırlanmakta olan Milli enizaltı Konsept Tasarım Raporu hazırlanması sürecinde Sualtı Akustik Teknolojileri kapsamında gerekli çalışmaların yapılması görüşülmüştür. TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirilmiş olan sualtı telefon sisteminde yurtdışı kaynaklı olarak kullanılan sualtı telefon transdüserlerinin milli olarak geliştirilmesi konusunda karşılıklı görüşmeler gerçekleştirilmiştir ve ön maliyet bilgisi iletilmiştir yılı içerisinde HAVELSAN ve TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü karşılıklı inceleme ziyaretleri gerçekleştirilmiştir. Mayın Tespit ve Sınıflandırma Sonarı geliştirilmesinin ülke için öncelikli olduğu değerlendirilmiş ve bu kapsamda her iki tarafın birbirini tamamlayıcı çalışmaları olduğu görülmüştür. Bu konuda Proje Çağrısı açılmasına yönelik olarak Proje Tanımla okümanı hazırlanmasına karar verilmiştir. MSB Ar-Ge Sensör ve Elektronik Sistemler Teknoloji Panelinde (SESTP) Sualtı Görüntüleme Yetenekleri çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubunun 27 Şubat 2013 ve 10 Nisan 2013 tarihli toplantılarına katılım sağlanmış olup z.k.k.lığı ve ilgili savunma sanayii kuruluş ve firmalarına sunum yapılmıştır. Sualtı Görüntüleme Teknikleri konusunda ortak bir rapor hazırlanmasını müteakip, raporun SESTP paneline sunulması kararlaştırılmıştır. Polimer Teknolojileri çalışma alanında gerçekleştirilen faaliyetler: Isı yalıtım amaçlı ve yanmaya dayanıklı bor katkılı polimerik köpük kompozit geliştirilmesi hakkında Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü ile ortak proje hazırlanması, Çevre dostu ve etkin Antifouling Sualtı boya geliştirme projesi hazırlığı. Bor Akrilat Polimer Esaslı Antifouling etkin deniz boyaları geliştirme hakkında San-Tez Proje Teklifi ile partner olarak başvuru. z.k.k'lığı envanterinde yer alabilecek bakır ve bor bazlı boyalarla antifouling sualtı boya geliştirme üzerine SSM ye, Bağımsız Ar-Ge Proje Teklifi ile başvuru yapılmıştır. EÜAŞ-Türbin Parçalarının Geliştirilmesi ve Üretimi çalışma alanında Yeniköy Termik Santralinde türbün başlığı parçaları üretilmesi üzerine çalışmalar yapıldı. TEYEB 1505 programı kapsamında VEFAGroup ile Zırhlandırılmış Prefabrik Bina geliştirilmesi konusunda ortak proje hazırlıklarına başlanmıştır. Zırh Çeliği hakkında ROKETSAN ile proje görüşmelerine başlanmıştır. Araç zırhlandırma konusunda ROKETSAN ile görüşülmüş, isterlerine uygun olarak ön test numuneleri yeni açılan iç destekli proje kapsamında geliştirilmeye başlanmıştır. Ön testlerden başarılı sonuç alınırsa ROKETSAN ile bu konuda ayrıca proje yapılması planlanmaktadır. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () 31

37 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş Eylem: Ülke öncelikleri doğrultusunda projelerin geliştirilerek yapılması ii Gelişme: TÜBİTAK 1003 çağrıları kapsamında 37 proje teklifi iletilmiştir. TÜBİTAK MAM İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) İlgili Kamu Kurumları, Belediyeler, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları Zaman Aralığı Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerini estekleme Programı, TC0101-Tanı, Tedavi ve estek Amaçlı Yenilikçi Tıbbi Cihazlar Çağrısı na, Yoğunlaştırılmış Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi programı EN0302 Çağrısı na, Güneş kulesi tesislerinin en kritik komponenti olan ve MW mertebesinde bir tesiste binlerce adet kullanılan ayna geliştirilmesi üzerine 1003-Yoğunlaştırılmış Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi programı EN0302 Çağrısı na başvurular yapılmıştır. EN0201 Hidrojen Üretim, ağıtım ve epolama Teknolojileri proje çağrısına Hidrojenin Gaz Fazda epolanması-yüksek Basınçlı Kompozit Hidrojen Tankı başlığı altında proje teklifi verilmiştir. TÜBİTAK 1003 programı kapsamında verilen proje önerisi kabul edilmiş ve başlatılma aşamasına gelmiştir: Tarımsal Atıkları ve Selülozik Biyokütleyi eğerlendirme Yönelik Enzim ve Mikroorganizma Geliştirilmesi Aynı kapsamda olaşımlı akışkan yatak yakma sisteminde linyit ve biyokömürün oksijence zengin ortamda yakılması (oksiyanma) başlıklı proje teklifinin 2. Aşama başvurusu yapılmış ve kabul edilmiştir. Çaydan Katma eğeri Yüksek Yeni Ürünler Geliştirilmesi, Yüksek Kaliteli Kuru Kayısı Üretimi İçin Kükürtleme, Kurutma ve epolama Sistemlerinin Geliştirilmesi başlıklı projeler panel sistemiyle değerlendirilmiştir. "3. Nesil Tek Kristal Süperalaşım Üretilmesi ve Uçak Motor Türbin Kanadı için Ön Prototip Uygulaması ve E sınıfı 130MW bir gaz türbininde 1 set rotor ve 1 set stator 3. Kademe türbin kanadının hassas döküm yöntemi ile geliştirilmesi ve üretimi projeleri TÜBİTAK 1007 programına sunulmuştur. Kale Havacılık ın Ulaştırma Bakanlığı'na yaptığı proje başvurusu kapsamında, uçak motoru kanadı üretilmesi için teklif verilmiştir. Aşağıda adı geçen TÜBİTAK 1007 Projeleri başlatılmıştır: üşük Alkali ve üşük Sülfat İçeren Borik Asit Üretim Teknolojisinin Geliştirilmesi, Atmosferik Yaşam estek Sistemi (AYES) OLE, OPV Teknoloji Alt Yapısı kurulmasına yönelik Ar-Ge çalışmaları kapsamında PT projesi yürütülmektedir ( ). Kömürden Metanol Üretimi konusunda Proje teklifi KE üst yönetimi ve TÜBİTAK a Ocak 2012 tarihinde sunulmuştur. EE TKİ ile bu sene içerisinde, geçtiğimiz aylarda TKİ ile anlaşmıştır. Pigment Tabanlı Kaplamalar konusunda proje teklifi çalışması sürdürülmektedir. Setting new standards for marine biomonitoring and assessment: NA barcoding technology and bioinformatics to streamline biodiversity research in Turkey başlıklı 1001 proje önerisi değerlendirmeye sunulmuştur. TÜBİTAK 1001 Güç Elektroniği Arayüzü üşük Gerilim ağıtık Üretim Şebekelerinin Korunması proje sözleşmesi imzalanarak başlatılmıştır. Şlam Atıkların Geri Kazanılması: Kömür işletmelerinde kömür zenginleştirme tesislerinden kaynaklanan Şlam Atıklarının Geri Kazanılması konusunda Türkiye Kömür İşletmeleri ne proje teklifi verilmiş ve konunun önemi açısından proje yapılması uygun bulunmuştur. Ancak bu konuda TÜBİTAK KAMAG 1007 programı kapsamında çağrıya çıkılma kararı alındığı için şu aşamada çağrının açılması beklenmektedir. Eylem: Elektronik haberleşme sektöründeki öncelikli olarak desteklenmesi gereken alanların belirlenerek, bu alanların geliştirilmesi amacıyla elektronik haberleşme sektörü ile uzay ve havacılık sektöründeki Ar-Ge araştırma ve geliştirme projelerinin desteklenmesi Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürlüğü), TÜBİTAK, BTK, İlgili Kamu Kurumları, TÜRKSAT A.Ş., TAİ, Sürekli Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () 32

38 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: 1-31 Ocak olan ilk başvuru döneminde elektronik haberleşme sektöründe 175, uzay ve havacılık sektöründe ise 70 proje dosyası kabul edilmiş ve Ön eğerlendirme Grubu na (ÖG) sunulmuş olup, projelerin incelenmesine devam edilmektedir. estek bütçesi ise elektronik haberleşme sektörü için proje başına 10 milyon TL, Uzay ve Havacılık sektörü için 20 milyon TL dir. Eylem: Sanayinin ihtiyaç duyduğu girdilerde ithalat bağımlılığının azaltılması ve katma değerin artırılması amacıyla başta GİTES çalışmalarında atıfta bulunulan ürün ve alanlarda Ar-Ge yetkinlikleri envanterinin oluşturulması ve bu konuda çalışacak merkezlerin teşvik edilmesi Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı BSTB, TÜBİTAK, TOBB Gelişme: Ekonomi Bakanlığı koordinasyonunda 2010 yılında başlatılan ve temel olarak Türkiye de önde gelen sektörlerin ihtiyaç duyduğu girdilerin temininde süreklilik ve etkinliğin sağlanmasını ve dolayısıyla ihracata yönelik üretimde rekabet gücünün artırılmasını hedefleyen Girdi Tedarik Stratejisi (GİTES) çalışmalarında 2012 yılında son aşamaya gelinmiş, GİTES ve Eylem Planı ( ) başlığı altında, Yüksek Planlama Kurulu nun 21 Aralık 2012 tarihli ve 2012/32 sayılı Kararı ile kabul edilmiş ve 25 Aralık 2012 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıştır. GİTES Eylem Planı, toplam 37 hedef ve bu hedeflere dönük 91 eylem içermektedir. Eylemlerin tamamı ara malı ithalat bağımlılığını azaltmaya ve ihracatta sürdürülebilir rekabet gücünü sağlamaya dönük somut sonuç yaratıcı nitelik taşımaktadır. GİTES Eylem Planlarının hayata geçirilmesi sürecine dönük olarak; Sorumlu/ilgili tüm kurum/kuruluşlarda koordinasyonu sağlayacak temsilciler belirlenmiş, Yol haritasının belirlenebilmesi, dönemler itibarıyla sorumlu ve ilgili kurum/kuruluşlarca etkileşim ve paylaşımın artırılabilmesi ve eylemler özelinde çalışma takviminin detaylandırılabilmesine yönelik hazırlanan 6 aylık genel ve 3 aylık detaylı iş planlarına sorumlu kurum/kuruluşlarca nihai hali verilmiştir. Nisan 2013 itibarıyla GİTES Eylem Planlarında yer alan her bir eylem için hazırlanan detaylı iş planları çerçevesinde faaliyetlere başlanmıştır Özel sektörün Ar-Ge ve yenilik yapabilme yetkinliğinin geliştirilmesi ve üretim zincirinde Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yoğunluğunun artırılması Eylem: Sanayicilerin üretim sürecinde verimli enerji teknolojilerinin geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve üretim sürecinde yeşil teknoloji kullanım yoğunluğunun artırılması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, TOBB, İhracatçı Birlikleri Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır. Eylem: Elektronik Haberleşme sektöründe faaliyet gösteren özel sektörün Ar-Ge ve yenilik çalışmalarında ihtiyaç duyabileceği mevcut teşvik ve desteklerin tanıtılması ve sektöre yol gösterilmesi hususunda rapor hazırlanması Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu BSTB, İçişleri Bakanlığı, UHB, AB Bakanlığı, KOSGEB, TÜBİTAK, Sektör STK'ları, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, 2013 T Gelişme: Ülkemizde teşvik ve destek veren yerlerin internet sitelerinden ve yapmış oldukları yayınlardan toplanan bilgiler çerçevesinde bir rapor hazırlanmıştır. Bu bilgilerin kısa bir özeti BTK internet sitesine konulmuştur. 33

39 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Araştırma altyapılarının (araştırma merkezleri, vb.) kurumlar arası eşgüdüm içinde geliştirilmesi ile ulusal ve yerel ihtiyaçlar doğrultusunda etkin kullanımının sağlanması Eylem: Yapı Malzemeleri Zemin ve Enerji Verimliliği Hizmetleri İhtisas Laboratuvarı kurulması çalışmalarının yapılması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Malzemeleri Üreticileri Birlikleri, Ekonomi Bakanlığı, BSTB, Onaylanmış Kuruluşlar, TOBB, KOSGEB, TÜBİTAK UME, Üniversiteler, ETKB T Gelişme: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Malzemeleri İhtisas ve Hakem Laboratuvarı bünyesinde kurulan Beton ve Agrega Laboratuvarı, Fizik Laboratuvarı, Metalik Malzemeler Laboratuvarı, Kagir Birimler Laboratuvar, Ahşap Laboratuvarı ve Kimya Laboratuvarı ile Temel Yapı Malzemeleri alanlarında güncel standartlar doğrultusunda kamu kurum ve kuruluşlarına, özel ve tüzel kişilere, onaylanmış kuruluşlara, yapı malzemeleri üreticilerine hizmet vermektedir Sektörler ve disiplinlerarası bilginin yayılımını destekleyecek şekilde çok paydaşlı Ar-Ge projelerinin artırılması Eylem: Tarımsal amaçlı bor kullanımına yönelik projelerin ülkemizin tarım sektöründeki öncelikleri doğrultusunda yönlendirilmesi, araştırmalar sonucunda elde edilen verilerin uygulamaya dönüştürülerek katma değer yaratılması ve bu bağlamda Tarım-Bor Araştırma ve Uygulama Programı nın hazırlanması Gelişme: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü) GTHB, TAGEM, Üniversiteler Bu dönem içerisinde Tarım-Bor Araştırma ve Uygulama Programı Hakem ve Yürütme Kurulu dört kez toplanmış ve alınan kararlar doğrultusunda borun üretim kapasitesi ve bora duyarlılığı yüksek ürünler öncelenerek tarım sektöründe sistematik kullanımını sağlayarak ekonomik katma değer yaratmaya yönelik araştırma ve uygulama projeleri geliştirmek üzere ekim ve uygulama dönemine uygun ürünler ve alanlarda (GAP Bölgesinde Pamuk, Ege Bölgesinde Zeytin (ağırlıklı olarak İzmir, Muğla ve Aydın), Ege Bölgesinde Üzüm (ağırlıklı olarak Manisa, İzmir ve Aydın), Antalya'da Sofralık omates, Bursa ve Manisa bölgelerinde Endüstriyel omates, Orta Anadolu Bölgesinde Buğday (ağırlıklı olarak Konya ve Eskişehir), Malatya Bölgesinde Kayısı, Adana ve Osmaniye Bölgesinde Mısır, İzmir ve Aydın Bölgelerinde İncir, Gaziantep ve Şanlıurfa Bölgelerinde Antep Fıstığı için son başvuru tarihi 26 Kasım 2012 olmak üzere üçüncü proje çağrısına çıkılmıştır. Şimdiye kadar yapılan iki adet proje çağrısında olduğu gibi projeye konu bölgelerde uygulama ve analizlerde kullanılacak yöntemlerin Kurul tarafından belirlenen şablona uygun olması beklenmiştir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı araştırma enstitüleri ve istasyonları başta olmak üzere üniversitelerimizin Ziraat Fakültelerinden verilen süre içerisinde Enstitümüze mısır, antepfıstığı, kavun, kayısı, incir, üzüm, zeytin, buğday (2), domates (3) konularında 12 proje başvurusu yapılmıştır. Gelen projeler arasında yapılan değerlendirmeler Hakem Kurulunca Yürütme Kurulu onayına sunulmuştur. Bu kapsamda endüstriyel domates yetiştiriciliğinin yaygın olarak yapıldığı Bursa, İzmir ve Manisa bölgeleri ile sofralık domates yetiştiriciliğinin yaygın olarak yapıldığı Antalya bölgesinde 2 domates, Konya-Karaman ile Ankara- Eskişehir bölgelerinde yürütülmek üzere 2 buğday, Adana ve Osmaniye bölgesinde 1 mısır olmak üzere toplam 5 yeni proje 36 ay süre ve toplamda 942 milyon TL bütçe tahsisi ile başlatılmıştır. 2. Birinci çağrı kapsamında 32 ay süre ve toplamda 1,2 milyon TL ile desteklenen ayçiçeği, şekerpancarı, fındık, elma ve patates projelerinde birinci iş paketi olan tarama çalışmaları tamamlanarak birinci gelişme raporları BOREN e sunulmuştur. 3. İkinci çağrı kapsamında 32 ay süre ve 250 bin TL bütçe ile desteklenen çay projesi tarama çalışmaları başlatılmıştır. 34

40 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Enerji, su ve gıda alanlarında sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda mevcut TÜBİTAK UME altyapısının etkin kullanılması ve gerekli yeni altyapı kurulması TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü Kalkınma Bakanlığı, Özel ve kamu Ar-Ge kurum ve Kuruluşları, Üniversiteler Gelişme: TÜBİTAK UME ilgili eylem kapsamında kimyasal referans malzeme üretme konusundaki ülkemizin yurtdışı bağımlılığını görerek bu eksikliği en aza indirgemek için AB fonlarından IPA kapsamında proje müracaatları yapmış ve Tablo 10 da verilen projelerin desteklenmesini sağlamıştır. Tablo 10. TÜBİTAK UME Tarafından Yürütülen Projeler İlgili Laboratuvar Proje Adı Başlama Tarihi Bitiş Tarihi Proje Toplam Bütçesi (X1000) Kimya Grubu Kimyasal Metroloji Cihazlarının TÜBİTAK UME ye Tedarik Edilmesi 13/10/ /06/ TL (3000 ) Optik Grubu Fotovoltaik Performans Test Merkezi Kurulması 01/04/ /03/ TL 1 Kasım Nisan 2013 tarihleri arasında yukarıda listelenen projeler hakkındaki gelişmeler aşağıda verilmektedir. Kimyasal Metroloji Cihazlarının TÜBİTAK UME'ye Tedarik Edilmesi İlk ihalede başarılı olarak tamamlanan 4. ve 5. Lotların kontratları Aralık 2012 içinde imzalandı. Proje uygulama toplantısı yapılmıştır. Firmaların cihaz veya sistemler ile ilgili detay soruları cevaplandırılmış, bu lotlardaki cihazların yerleştirileceği yerlerin belirlenmesi ve altyapıları hazır hale getirilmesi işlemleri başlatılmıştır. ördüncü Lot kapsamında alınacak olan cihazların kurulumu, kullanıcı eğitimleri ve muayene kabulleri tamamlanmıştır. Beşinci Lot ihalesini alan İtalyan firması ile görüşmele devam etmektedir. Uygulamada ek süre talebinde bulunan AGMIN firmasını bu talebi üzerine, MFIB tarafından, TÜBİTAK UME nin de olumlu görüşüyle, kendilerine ek süre verilmiştir. Tekrar edilecek olan ihale için hazırlanan teknik şartnamelerin MFİB tarafından talep edilen gözden geçirilmesi ve piyasa araştırması tekrar gözden geçirilmiş ve tamamlanmıştır. Son hali verilen dokümanlar MFİB ne iletilmiş olup 28 Aralık 2012 tarihinde ihale duyurusu yayınlanmıştır. 29 Ocak 2013 tarihinde düzenlenen toplantıda aday firmaların tekik soruları cevaplandırılmış ve saha ziyareti gerçekleştirilmiştir. İhale açılış toplantısı ve değerlendirme süreci ise 5 Mart 2013 tarihinde başlamış ve devam etmektedir. Fotovoltaik Performans Test Merkezi Kurulması 1. IEC ve IEC standartlarında belirtilen testlerin yapılabilmesi için oluşturulan altyapı için satın alım çalışmaları yapılmıştır. 2. Fotovoltaik Performans Test Merkezinin UME bünyesinde kurulacağı laboratuvarlar tespit edilmiş ve kurum içerisinde karara bağlanmıştır. 3. TÜBİTAK UME bünyesinde kurulacak olan Fotovoltaik Performans Test Merkezi ni ve sunacağı hizmetleri en yakın tarihte yenilenebilir enerji konusunda yurtiçinde düzenlenecek olan ulusal veya uluslararası bir konferansında tanıtmak amacıyla Kristal Silikon ve İnce Film Esaslı Karasal Fotovoltaik Panellerin Tüm Performans Testlerinin Yapılabilmesi için Kurulan Fotovoltaik Performans Test Merkezi başlıklı bir bildiri hazırlanmıştır Aralık 2012 tarihinde, TÜBİTAK UME de referans güneş hücresinin geliştirilebilmesine yönelik TÜBİTAK UME Fotonik ve Elektronik Sensörler Laboratuvarı ile bir toplantı düzenlenmiştir Mart 2013 tarihinde, Kalkınma Bakanlığı na iletilmek üzere 2012 yılında gerçekleştirilen faaliyetlere yönelik özet bilgi notu hazırlanmıştır Ocak 2013 ve 19 Nisan 2013 tarihlerinde, TÜBİTAK UME de İstanbul Uygulamalı Gaz ve Enerji Teknolojileri Araştırma Mühendislik Sanayi ve Tic. A.Ş. (UGETAM) yetkilileri ile fotovoltaik konusunda toplantılar düzenlenmiştir. Toplantılarda yürütülen proje ile ilgili sunuş yapılmış ve projenin gidişatı ile ilgili 35

41 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş bilgiler verilmiştir. İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Nisan 2013 döneminde UGETAM tarafından gerçekleştirilecek ürün belgelendirme faaliyetlerinde TÜBİTAK-UME de kurulacak olan Fotovoltaik Performans Test Merkezi laboratuvarları hizmetlerinden yararlanabilmek için iki kurum arasında işbirliği protokolü imzalanmıştır. Eylem: Yeni ve uygulanabilir enerji teknolojileri alanlarında çok ortaklı ulusal/uluslararası pilot ve demo tesis (saha uygulama) projeleri oluşturulması Gelişme: TÜBİTAK MAM ETKB, İlgili Kamu Kurumları, Belediyeler, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları Külsüz Kömür Üretim Projesi konusunda TKİ ile görüşmeler sürdürülmüştür. Kurum yetkililerine konu ile ilgili bilgi formu gönderilmiştir. Ulusal Enerjetik Malzemeler Karakterizasyon Merkezi Altyapısının Tamamlanması projesi yürütülmektedir TÜBİTAK AY olaşımlı Akışkan Yatakta Yakma Teknolojilerinin Geliştirilmesi projesinin PSUP uygulaması demo tesisi durum analizi ve fizibilite çalışması başlatılmıştır. Böylece söz konusu projenin PSUP çalışması yukarıda sözleşmesi imzalanıp başlatılan EÜAŞ-MİLTES Termik Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi başlıklı proje ile birleştirilmiştir. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Çok paydaşlı ulusal ve uluslararası işbirliği projelerinin oluşturulması, sektörler ve disiplinler arası bilgi paylaşımı etkinliklerinin düzenlenmesi TÜBİTAK MAM İlgili Kamu Kurumları, Belediyeler, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme: EuroFleets2: New operational steps towards an alliance of European research fleets, Integrated hotspots management and saving the living Black Sea başlıklı AB 7. ÇP projeleri başlatılmıştır. FP7-ENV-2013-Two-stage çağrısı için Optimizing the properties of nanofluids to demonstrate the efficient in-situ remediation of contaminated soils and aquifers (OSIRIS) adlı proje teklifinin 2. aşaması 28 Şubat 2013 tarihinde sunulmuştur. Teklif değerlendirme eşik değeri geçmiştir. 3 ulusal çalıştay düzenlenmiştir: eniz ve Kıyı Suları Kalite urumlarının Belirlenmesi ve Sınıflandırılması 2. Çalıştayı (Kasım 2012, İzmir), Su Çerçeve irektifi Kapsamında Su Kütleleri, Biyolojik Kalite Oranları ve Çevresel Kalite Standartlarının Belirlenmesi (Aralık 2012, Kocaeli), Turizmde Atıksu Yönetimi - Yöntem ve Strateji Çalıştayı (Aralık 2012, Kocaeli). 18 ulusal, 15 uluslararası bilimsel etkinliğe katılım sağlanmıştır. Ulusal ve uluslararası bilimsel etkinlikte 19 bildiri sunulmuş, 3 makale yayınlanmıştır. CM1005 kodlu COST projesi kapsamında yapılan toplantılara katılım sağlanmış (16-20 Kasım 2012, Portekiz) olup Almanya, İsviçre ve Belçika'dan katılımcılarla işbirliği kurulmuşur. Almanya ve İsviçre den gönderilen malzemelerle sıvı hücresinde ölçüm çalışmaları grubumuzda yapılmaktadır. Suudi Arabistan ile KACST-Technology Collaboration for Power Quality Monitoring (KACST_PQ) proje sözleşmesi imzalanarak başlatılmıştır. FP7-CONTEX Projesi kapsamında gaz temizleme sistemlerinin geliştirilmesine yönelik uluslararası işbirliği ağı yeniden canlandırılmış ve proje faaliyetleri yeniden başlatılmıştır. ICCI 2013 (Nisan 2013), UEVF 2013 (Şubat 2013) fuar ve konferanslarında stand açılmıştır. Ayrıca çeşitli uluslararası kuruluşlarla işbirliği kapsamında 9 proje teklifi sunulmuştur. 36

42 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () İhtiyaç-odaklı alanların arasındaki etkileşimi arttıracak yönetişim mekanizmalarının oluşturulması Eylem: Yerli Enerji Teknolojileri Ar-Ge Platformunun kurulması Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü Enerji alanında faaliyet gösteren özel sektör kuruluşları, ETKB Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, EÜAŞ, TÜBİTAK, TTGV, TOBB, ÇŞB, İlgili Tüm Kurum ve Kuruluşlar (kamu, özel sektör, üniversite, sivil toplum kuruluşları, vb.) Gelişme: Proje Ostim Endüstriyel Yatırım ve İşletmeler A.Ş. tarafından, EÜAŞ ETKB ve TTGV nin desteği ile yürütülmektedir. i TÜBİTAK MAM tarafından Bakanlıklar, kamu kurumları ve özel sektörün öncelikli alanlardaki ihtiyaçlarına yönelik Ar Ge projelerin geliştirilmesi eylemi kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan çalışmalar: (Termik Santral Teknolojileri: EÜAŞ-MİLTES Projesi, Yakma-Gazlaştırma, Güç Elektroniği ve Güç Sistemleri Teknolojileri, Batarya Teknolojileri: MSB Ar-Ge-GÖKTÜRK 2 uydusu için uzayda kullanım speklerine uygun 5-10 Ah güçte Li-İyon pil geliştirilmesi, Yakıt Pili ve Elektrölizör Projeleri, Kimyasal Proses Teknolojileri, Organik Kimya Teknolojileri, Polimer Teknolojileri, Kömür Teknolojileri, Biyomedikal malzeme, biyosensör ve biyomateryal geliştirilmesi, Biyosensör geliştirilmesi; biyolojik ajanların tespiti, Biyoenerji teknolojileri geliştirilmesi, Endüstriyel enzimler geliştirilmesi, Genomik ve Biyoenformatik, Yaygın hastalıkların tanı ve tedavisine yönelik çözümler; genetik hastalıklar, kanser ve enfeksiyon hastalıkları gibi, Bitki ve hayvan ıslahına yönelik çözümler, MSB Ar-Ge-İMECE uydusu için Çok Katmanlı Yalıtım Battaniyesi Geliştirilmesi, EÜAŞ-Türbin Parçalarının Geliştirilmesi ve Üretimi, Zırhlı ve Yalıtımlı Bina Geliştirilmesi, Askeri Araçlara Yönelik Zırhı Geliştirilmesi, Su Altı Akustik Teknolojilerinin Geliştirilmesi, LE Teknolojileri Geliştirilmesi) ii TÜBİTAK MAM tarafından Ülke öncelikleri doğrultusunda projelerin geliştirilerek yapılması eylemi kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan çalışmalar: (Termik santral teknolojileri, Kömür ve biyokütle gazlaştırma ve sentetik yakıt üretim sistemleri, Yerli rüzgâr türbini teknolojileri:1007-milres 1. Faz 500 kwe gücünde rüzgâr enerji santrali prototipi ve MİLRES 2. Faz 2,5 MWe gücünde rüzgâr enerji santrali prototipi, MİLHES: Hidroelektrik santral teknolojilerinin yerlileştirilmesi üzerine çok disiplinli Ar Ge projesi geliştirilmesi, Güneş Enerjisi, Elektrikli lokomotif: kw güçte yerli elektrikli lokomotif geliştirilmesinde çalışan prototip, Elektrikli araç: Elektrikli araçlar için elektronik kontrol ünitesi, elektrikli tahrik sistemi ve batarya grubu geliştirilmesi, Gelişmiş bataryalar, Yerli yakıt pilleri ve elektrölizörler, Biyomedikal malzeme, biyosensör ve biyomateryal geliştirilmesi, Biyosensör geliştirilmesi; biyolojik ajanların tespiti, Biyoenerji teknolojileri geliştirilmesi, Endüstriyel enzimler geliştirilmesi, Genomik ve Biyoenformatik, Yaygın hastalıkların tanı ve tedavisine yönelik çözümler; genetik hastalıklar, kanser ve enfeksiyon hastalıkları gibi, Bitki ve hayvan ıslahına yönelik çözümler, Yerli Atıksu Filtrasyon sistemi: 50 mikron altında partikül boyutu bulunan atıksuların tekrar kullanımını sağlayabilecek ekipman geliştirilmesi, Yerli PCB Arındırma Sistemi: PCB ile kirlenmiş ekipmanların temizlenmesi için sistem geliştirilmesi, Şlam Atıkların Geri Kazanılması: Kömür işletmelerinde kömür zenginleştirme tesislerinden kaynaklanan Şlam Atıklarının Geri Kazanılması, Kömür Teknolojileri: Organik Elektronik Teknoloji Altyapısı Kurulması, Kimyasal Proses Teknolojileri, Kömür Teknolojileri, Organik Kimya Teknolojileri, Polimer Teknolojileri, estekler - Akademik - Ulusal Programlar - Açık Çağrılar kapsamında çağrılara uygun proje başvurularının yapılması, Mağnezyum Stent Geliştirilmesi, Nikel Bazlı Tek Kristal Süperalaşım Geliştirilmesi, Karbon-SiC Kompozit Malzeme Geliştirilmesi, Yüksek Silika İçeren Kompozit Geliştirilmesi, Radar Absorplayıcı Kompozit Geliştirilmesi, Gaz Türbin Kanatlarının Yerli İmalatı, Kanser Tespitine Yönelik Cihaz/Sensör Geliştirilmesi, Zırh Teknolojileri Geliştirilmesi, LE Teknolojileri Geliştirilmesi) 37

43 2 - Bölüm 1b: UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç 1 Strateji 1.1 Ülke İhtiyaçları oğrultusunda Enerji Alanında Ar-Ge ve Yenilik Projelerinin esteklenmesi Ulusal öncelikli araştırma konularının belirlenmesi ve desteklenmesi Eylem 1: Ülkemizde enerji alanında bir uzman grubu oluşturularak enerji alanındaki konuların; Ar-Ge potansiyeli, insan kaynakları, altyapılar, cari denge açısından incelenmesi ve önceliklendirilmesi TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X T 2 Strateji 1.1 Eylem 2: Belirlenen öncelikli konularda uzman kişilerden oluşan hedef belirleme gruplarının oluşturulması ve bu uzman grubunun her yıl toplanması TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X Gelişme: Enerji alanında 2012 yılında açılan Kömür Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında çıkılacak çağrı konularını belirlemek ve çağrı metinlerini hazırlamak amacıyla Çağrı Programı anışma Kurulu (ÇPK) oluşturulmuştur. İlgili ÇPK üyelerinin katılımıyla 1 toplantı düzenlenmiş ve çıkılacak çağrı konuları belirlenmiştir. Enerji alanında 2013 yılında açılan Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri ile Güneş Enerjisi Çağrı Programları kapsamında çıkılacak çağrı konularını belirlemek ve çağrı metinlerini hazırlamak amacıyla 2 ÇPK oluşturulmuştur. İlgili ÇPK üyelerinin katılımıyla 2 toplantı düzenlenmiş ve çıkılacak çağrı konuları belirlenmiştir TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı kapsamında desteklenen projeler açıklanmıştır. Projelerdeki gelişmelere bağlı olarak, uygun bir süre sonra çağrı bazında toplantı yapılması mümkün olabilecektir Ocak ayında Eylem 3: Enerji teknolojileri ile ilgili belirlenen hedefler doğrultusunda proje çağrılarına çıkılması TÜBİTAK BSTB, ETKB, Üniversiteler, KOSGEB, TTGV X T 3 Strateji 1.1 Eylem 4: Belirlenen öncelikli konularda proje envanteri oluşturulması Eylem 5: Belirlenen öncelikli konulardaki proje yürütücüleriyle yılda en az bir kez değerlendirme toplantısı yapılması TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X T 3 TÜBİTAK BSTB, ETKB, Proje Yürütücüleri X Gelişme: 1511-TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı kapsamında desteklenen projeler 2013 Ocak ayında açıklanmıştır. İlk proje destekleri 2013 Ocak ayında açıklandı. Proje gelişmelerindeki makul bir süre sonrasında çağrı bazında toplantı yapılması mümkün olabilecektir. Bor Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında BR0101 Eni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması konusunda 1 Kısa: 1 yıl veya 1 yıldan kısa; Orta: 1-3 yıl; Uzun: 3-5 yıl 2 Bu eylem daha önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 3 Bu eylem daha önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 38

44 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () çıkılan çağrı kapsamında desteklenmesine karar verilen 9 projenin sözleşmeleri yapılmış ve projeler 15 Aralık 2012 tarihinde yürürlüğe alınmıştır. Bu projelerin yıllık ÇPK değerlendirme toplantısının Aralık 2013 te yapılması planlanmaktadır. Kömür Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen projeler açıklanmış ve projelerin yürürlüğe alınma çalışmalarına geçilmiş olup projelerin haziran ayında başlatılması planlanmaktadır. Projelerin yürürlüğe girme tarihleri göz önünde bulundurularak yıllık ÇPK değerlendirme toplantısı tarihi belirlenecektir. Eylem 6: EN-AR (Enerji Sektörü Ar-Ge) projeleri destekleme programının değerlendirilerek 2016 yılına kadar ihtiyaç duyulması halinde destek sağlanması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, KB, ETKB ye Bağlı İlgili ve İlişkili Kuruluşlar, HM, TEAŞ, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler X Gelişme: Bu dönemde eylem gelişmesi raporlanmamıştır. Strateji 1.2 Enerji alanında uluslararası işbirliğinin teşvik edilmesi Eylem 7: Enerji alanında Ar-Ge ve yenilik boyutunda işbirliği yapılacak ülkelerin belirlenmesi TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA, Ekonomi Bakanlığı, ışişleri Bakanlığı, TOBB X Gelişme: Enerji alanına yönelik olarak İngiltere ve AB ile Ocak ve Nisan 2013 te çalıştaylar düzenlenmiştir. İngiltere de ve ülkemizdeki enerji alanında çalışan bilim insanları, üniversiteler, kamu kuruluşları ve özel sektör temsilcilerinin bir araya geldiği Ocak ta düzenlenen Üretimde Enerji Verimliliği çalıştayı sonucunda, iki ülke arasında enerji ve üretim alanlarında daha somut işbirlikleri kurulması için ilk adımlar atılmıştır. Nisan da düzenlenen Türkiye-AB Bilim Teknoloji İşbirliği Toplantısı kapsamında belirlenen yedi alandan biri olan enerji alanı toplantısında Türkiye ve AB arasında enerji alt alanlarında gerçekleştirilecek işbirliği için yöntemler ve aksiyon planı belirlenmiştir. UBTYS çerçevesinde belirlenen hedefler doğrultusunda TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği airesi Başkanlığı nın faaliyetlerine yol göstermesi amacıyla Uluslararası İşbirliği nde Öncelikli Ülkeler Çalıştayı yapılmasına karar verilmiştir. Her biri bölge özelinde yapılması planlanan çalıştaylar ile BTY alanında işbirliği yapılan ve yapılması planlanan ülkeleri önceliklendirmek ve bu ülkeler arasından ülkemiz açısından stratejik ve öne çıkan işbirliği ortaklarını belirlemek amaçlanmaktadır. İlk etapta, çalıştaylar Kafkasya-Orta Asya, Orta oğu ve Balkanlar bölgelerine yönelik düzenlenecektir. Çalıştaylar, alanında önde gelen, bölge potansiyeline hakim olan akademisyenler ve kamu kurumlarından bölge uzmanları ile yürütülecektir. Çalıştaylar sonucunda, katılımcıların da katkısıyla söz konusu bölgelerde hangi ülkelerle, hangi alanlar ve hangi şekillerde işbirliği yapılacağına ilişkin bilginin elde edilmesi öngörülmektedir. Çalışmada UBTYS deki öncelikli alanlar ile mevcut ikili işbirlikleri de göz önünde bulundurulacaktır. Çalıştaylar sonucunda çıkacak nihai raporda enerji alanında öne çıkan ülkelerle işbirliklerinin oluşturulması/genişletilmesi faaliyetlerine hız verilecektir. Eylem 8: Enerji alanında seçim kriterleri ile avantaj ve kısıtların açıkça ortaya konulduğu ve uzman grup tarafından belirlenen ülkelerle, Ar-Ge ve yenilik alanında işbirliği alanlarının tespiti TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA, Ekonomi Bakanlığı, ışişleri Bakanlığı X 39

45 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Bilim, Teknoloji ve Yenilik alanlarında uluslararası işbirliğinde öncelikli ülkeler çalışması Y amacı kapsamında yürütülmektedir ve gelişmeler bu madde altında belirtilmiştir. Enerji alanında Ar-Ge ve yenilik boyutunda işbirliği yapılacak ülkeler de bu çalışma kapsamında belirlenmektedir. Çalışma kapsamında enerji alanında hangi ülkelerle hangi alanlarda işbirliği yapılacağı genel olarak belirlenecektir. Bu nedenle, öncelikli ülkeler çalışmasının tamamlanmasını takiben, Enerji alanına yönelik olarak belirlenen ülkelerle işbirliği yapılması gereken alanlar, sadece bu alana odaklanan uzman grup oluşturularak ayrıntılı olarak belirlenecektir. Ayrıca, mevcut ikili işbirlikleri kapsamında açılan çağrılarda da konu sınırlamasına gidildiğinden, enerji alanının öncelikli alan olarak kabul edilmesi çalışmaları devam etmektedir. Ukrayna ile açılan işbirliği çağrısında enerji, enerji verimliliği, Almanya ile açılan ikili işbirliği çağrısında yeni teknolojiler altında yenilenebilir enerjiler, Belçika ve Romanya ile açılan çağrılarda enerji konusu, Yunanistan ile açılan ikili işbirliği çağrısında yenilenebilir enerji kaynakları ve enerji verimliliği öncelikli alanlar arasındadır. Eylem 9: Belirlenen ülkelerle enerji kapsamında ikili veya çoklu işbirliği programlarının başlatılması TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA, Ekonomi Bakanlığı, ışişleri Bakanlığı X T 4 Stratejik Amaç 2 Strateji 2.1 Enerji Alanında Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Geliştirilmesi Enerji alanında Ar-Ge insan kaynağının geliştirilmesi Eylem 10: Enerji alanında insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda araştırma ve eğitim burslarının verilmesi TÜBİTAK BSTB, ETKB, KB X Gelişme: TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı ve TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda yüksek lisans ve doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturulmuştur. TÜBİTAK 2211 Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirilmiştir yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 44 yüksek lisans ve 31 doktora öğrencisi olmak üzere 75 lisansüstü öğrenci programa başvurmuştur. Ayrıca, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt ışı oktora Burs Programı nın geliştirilerek yeniden uygulamaya konulmasına yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu bağlamda TÜBİTAK 2230 Yurt ışı Yüksek Lisans Burs Programı ile TÜBİTAK 2213 Programı nın birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2213 Yurt ışı Lisansüstü Burs Programı taslak kural ve ilkeleri hazırlanmıştır. Eylem 11: Belirlenen öncelikli alanlarda üniversitelerde lisans ve lisansüstü programlarının açılması veya yaygınlaştırılması YÖK BSTB, ETKB, Üniversiteler, TOBB, İlgili Bakanlıklar X 4 Bu eylem daha önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 40

46 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Bu alanla ilgili sınırlı sayıda da olsa ülkemizde lisansüstü programlar mevcuttur. Ayrıca, lisans düzeyinde Teknoloji Fakülteleri bünyesinde Enerji Sistemleri Mühendisliği programı mevcuttur. Yine, bazı Makine Mühendisliği ve Elektrik Mühendisliği programlarında, özellikle son sınıfta müfredatın önemli bir kısmı bu alanlarda yoğunlaşmaktadır. Bu eylem planı önümüzdeki süreçte iyi uygulamaları da gözden geçirerek, yeni pilot lisans ve lisansüstü programların tasarlanmasını ve bu programların seçilecek üniversitelerde uygulamaya konulmasını hedeflemektedir. Öncelikle var olan durumu görmek amaçlı olarak üniversitelerle yazışmalar yapılarak Enerji alanında belirlenen öncelikli alanlarda lisans ve lisansüstü programların varlığı konusunda bilgi alınmaktadır. Üniversitelerden gelen veriler doğrultusunda, bu alanlarda programları olan üniversitelerden temsilcilerle bir komisyon oluşturulmaktadır. Eylem 12: Enerji teknolojilerinde ara eleman yetiştirilmesi amacıyla meslek yüksekokullarında ve endüstri meslek liselerinde ilgili müfredatın değiştirilmesi ve gerekli görüldüğünde yeni bölümlerin açılması Milli Eğitim Bakanlığı BSTB, ETKB, TÜBİTAK, MYK, İŞKUR, YÖK, Üniversiteler X T 5 Strateji 2.2 Enerji alanında Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi Eylem 13: Belirlenen öncelikli alanlarda tematik ileri araştırma merkezlerinin desteklenmesi Kalkınma Bakanlığı BSTB, ETKB, Üniversiteler, YÖK,TOBB, TÜBİTAK X Gelişme: Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi amacıyla bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek tematik ileri araştırma merkezleri desteklenmektedir. Bu merkezler aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. evam eden 6 üniversite ve 7 kamu ileri araştırma merkezi projesinden toplam 5 i 2013 yılı itibarıyla faaliyete geçecektir. Bu projelere toplam 83 milyon TL destek sağlanmaktadır. Eylem 14: Belirlenen öncelikli alanlarda kurum/kuruluş ve üniversitelerde kurulacak merkezi araştırma laboratuvarlarının desteklenmesi Kalkınma Bakanlığı BSTB, ETKB, Üniversiteler, YÖK, TOBB, TÜBİTAK X Gelişme: 2013 yılında 1, 2012 yılında 4, 2011 yılında 8, 2010 yılında 54, 2009 yılında 10 ve daha önceki yıllarda 5 olmak üzere toplam 82 merkezi laboratuvar projesi Yatırım Programına alınmıştır yılı için 9 yeni üniversitede merkezi araştırma laboratuvarı kurulmasına destek sağlamak üzere çalışmalar başlatılmıştır. 5 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 41

47 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç 3. Strateji 3.1 Enerji Alanında Yapılan Ar-Ge Faaliyetlerinin Sonuçlarının Yaygınlaştırılması ve Etkin Kullanımı Ar-Ge sonuçlarına ve bilgiye ulaşılabilirliğin sağlanması Eylem 15: Kamu destekli enerji projeleri için açık bir veri tabanı oluşturulması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, TÜİK, Üniversiteler, İlgili iğer Bakanlıklar, TOBB, KB, KOSGEB, EPK, TÜBİTAK, ULAKBİM,TTGV, TPE X Gelişme: Bu dönemde eylem gelişmesi raporlanmamıştır. Strateji 3.2 Üniversite - sanayi etkileşimini ve işbirliğini arttıracak mekanizmaların geliştirilmesi Eylem 16: Sanayinin enerji teknolojileri geliştirme sürecinde ihtiyaç duyduğu personel niteliğinin belirlenmesi ve ilgili kurumlara iletilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TOBB, YÖK, Üniversiteler, TÜBİTAK MEB, MYK, ETKB X Gelişme: Bu dönemde üniversite-sanayi etkileşimi amacıyla düzenlenen 6 bölgesel toplantı kapsamında personel niteliği dahil olmak üzere tüm gelişmeler paydaşlarla değerlendirilmiştir. Eylem 17: Enerji alanında açılacak hedef odaklı proje çağrıları kapsamında üniversite, sanayi ve/veya araştırma kuruluşları arasındaki işbirliklerinin teşvik edilmesi TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, TTGV, TOBB, BSTB, ETKB X Gelişme: Bu konuya ilişkin değerlendirmeler her çağrı hazırlama toplantısında gündeme gelmektedir. Bu konuya ilişkin çağrılarda açıklamalar yapılmaktadır. Şu ana kadarki bütün çağrılarda bu konunun önemine vurgu yapılmış ve bu tip mekanizma çözümlerini teşvik edici kriterler tanımlanmıştır. TÜBİTAK 1511 programı kapsamında üniversite-sanayi işbirliği daha çok gözetilen, ama mutlak şart konulmayan bir konudur. Neler yapılabileceğine ilişkin sonuçların süreç içinde belirginleşmesi beklenmektedir. Enerji alanında bugüne kadar açılan çağrılar kapsamında alınan başvurular ve değerlendirme işlemi tamamlanmış çağrılarda üniversite/sanayi işbirliği içeren proje sayıları Tablo 11 de verilmiştir. 42

48 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Tablo 11. Enerji ve Bor Alanlarında Çıkılan Çağrılarda Üniversite/Sanayi İşbirliği İçeren Proje Sayıları Çağrı Adı 1. Aşama Başvuru Sayısı Üniversite/Sanayi İşbirliğini İçeren Proje Sayısı 2. Aşama Başvuru Sayısı Üniversite/Sanayi İşbirliğini İçeren Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı Üniversite/Sanayi İşbirliğini İçeren Proje Sayısı Bor Teknolojileri Kömür Teknolojileri Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri Güneş Enerjisi Stratejik Amaç 4. Strateji 4.1 Yönetişim Mekanizmalarının Etkinleştirilmesi Ulusal yönetişim mekanizmalarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesi Eylem 18: Kamu kurumlarının enerji alanındaki öncelikli konularda, belirlenen Ar-Ge ihtiyaçları için TÜBİTAK KAMAG tarafından proje çağrısına çıkılması TÜBİTAK ETKB, BSTB, Üniversiteler, Araştırma Kurumları, ÇŞB, GTHB, Büyükşehir Belediyeleri, OSİB, İlgili Kamu Kurumları X Gelişme: 2012 yılı itibarıyla, TÜBİTAK KAMAG çağrılı sisteme geçmiştir. Çağrılı sistemde, ihtiyaç analizi çalışması ile müşteri kurumların Ar-Ge nitelikli ihtiyaç başlıkları belirlenmekte, Odak Grup çalışması ile belirlenen her bir başlık için çağrı dokümanı oluşturulmakta ve söz konusu ihtiyaçlar için çağrıya çıkılmaktadır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) ile ihtiyaç analizi çalışmalarına başlanmış ve ETKB ihtiyaç analizi dokümanı; TÜBİTAK uzmanları, ETKB uzmanları, Ekonomi Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı uzmanları ile konu uzmanları tarafından oluşturulmuştur. Enerji Üst üzey Önceliklendirme Grubu tarafından enerji alanındaki öncelikli olarak belirlenen; Kömür, Güneş Enerjisi, Konut ve ticari binalarda enerji verimliliği, Nükleer Enerji, Güç ve depolama teknolojileri, Yenilenebilir Enerji Kaynakları teknoloji alanlarında; oluşturulan ihtiyaç analiz dokümanında toplam 8 Ar-Ge nitelikli ihtiyaç başlığı yer almaktadır. 2 Ar-Ge nitelikli ihtiyaç başlığı (Gaz Türbini Kanatlarının Yerli İmalatı ve Yüksek Gerilim Yüksek Güç Çevirgeçlerinin Geliştirilmesi) için çağrı dokümanları hazırlanmış ve çağrıya çıkılmıştır. Söz konusu iki çağrıya toplam 8 proje başvurusu yapılmıştır. Ayrıca LE ve OLE Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ihtiyaç başlığı için Odak Grup toplantısı yapılmış olup söz konusu başlık için çağrıya çıkılması planlanmaktadır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için 18 Şubat 2013 tarihinde Elektrikli Araç Teknolojilerinin Geliştirilmesi çağrısına çıkılmıştır. Bu çağrı kapsamında batarya geliştirilmesi zorunlu Ar-Ge alanı olarak belirlenmiştir. Proje başvuruları için son tarih 24 Mayıs 2013 tür. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı için yapılan ihtiyaç analizi çalışması sonrasında belirlenen 7 ihtiyaç başlığı için çağrıya çıkılmıştır. Bir çağrı başlığına proje başvurusu yapılmamış olup kalan 6 çağrı başlığına toplam 23 proje başvurusu yapılmıştır. Çağrı başlıkları için 2. aşama proje panelleri gerçekleştirilmiştir. Projelerin değerlendirmesi devam etmektedir. Ayrıca, Orman ve Su İşleri Bakanlığı için yapılan ihtiyaç analizi çalışması sonrası toplam 3 çağrı başlığı için çağrıya çıkılmıştır. Söz konusu 3 çağrıya toplam 19 proje başvurusu yapılmıştır. Komisyon toplantısı sonrası çağrı başlıkları için 2. aşama proje panelleri gerçekleştirilmiştir. Projelerin değerlendirme süreci devam etmektedir. 43

49 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji 4.2 Uluslararası yönetişim mekanizmalarına etkin katılımın sağlanması Eylem 19: Uluslararası Enerji Ajansı ve Avrupa Birliği bünyesinde yer alan ve belirlenecek öncelikli alanlarda uygulama anlaşmalarına ve yapılara üye olunması ve çalışmaların takip edilmesi ışişleri Bakanlığı TÜBİTAK, OEC aimi Temsilciliği, ETKB, BSTB, AB aimi Temsilciliği, AB Bakanlığı X T 6 Strateji 4.3 Enerji alanında Ar-Ge ve yeniliğin teşvikine ilişkin mevzuat değişikliklerinin yapılması Eylem 20: Enerji teknolojileri ile ilgili malzeme ve ekipmanların Ar- Ge ve yenilik yoluyla geliştirilmesi ve yerli sanayi ürünlerinin payının artırılması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı EPK,Maliye Bakanlığı, KİK, BSTB, TSE, Türkiye Belediyeler Birliği, TOBB X Gelişme: Bu dönemde eylem gelişmesi raporlanmamıştır. Eylem 21: Yerli öncü örnek uygulamaların kamu tarafından özendirici alımlarla desteklenmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bakanlıklar, KİK, Belediyeler, İçişleri Bakanlığı X Gelişme: Eylem çalışmaları UBTYS Y kapsamında devam etmektedir. 6 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 44

50 2 - Bölüm 1c: UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç 1 Strateji 1.1 Strateji 1.1 Su Konusunda Çalışmaların Yapılabilmesi İçin Gerekli Veri Altyapısının Geliştirilmesi Su konusundaki çalışmalar için veri toplanması, verilerin izlenmesi, değerlendirilmesi, paylaşılması, veri tabanı oluşturulması, kalite kontrolünün yapılması Eylem 1: İlgili bütün kurumların hem fikir olacağı ortak veri toplama ve ölçüm standardının oluşturulması Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Kurulu (Sİ, Mİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, TSE, Sivil Toplum Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları, ÇŞB, SUEN, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Üniversiteler) Gelişme: Bu eylem kapsamında son dönem gelişmeleri aşağıda verilmektedir: Veri toplama 25 Havzada kurulacak izleme ağından elde edilecek verilerin ulusal ve uluslararası karşılaştırılabilirliğinin sağlanabilmesi için su miktarı ve kalitesi izleme konusunda ulusal ve uluslararası kullanılan standartlar ve yöntemlerin temin edilmesi çalışmaları Yerüstü ve yeraltı sularının izlenmesine dair yönetmelik hazırlanması çalışması Eylem 2: İlgili kuruluşlarla koordinasyonu yürütecek Su Kurulunun oluşturulması; verilerin toplanması, ortak ölçme, izleme ve değerlendirmesinin gerçekleştirmesinin sağlanması ve verilerin paylaşım esaslarının belirlenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Kurulu (Sİ, Mİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, TSE, Sivil Toplum Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları, ÇŞB, SUEN, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Üniversiteler) X X Gelişme: Bu eylem kapsamında ilk olarak 81 il valiliğinden içmesuyu kaynaklarına ilişkin veriler istenmiştir. Gelen verilerin bilgisayar ortamına aktarılması tamamlanmıştır. 80 ilden yaklaşık 6900 adet su kaynağına ilişkin veri temin edilmiş olup veri girişi tamamlanmıştır. Strateji 1.1 Eylem 3: İlgili kuruluşların verilerin ölçme, izleme ve değerlendirilmesi için gerekli altyapısının (insan kaynağı ve teknik) güçlendirilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Kurulu (Sİ, Mİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, TSE, Sivil Toplum Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları, ÇŞB, SUEN, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Üniversiteler) X Gelişme: İlgili tüm kurumlarca yapılan izleme verilerinin toplanacağı Su Bilgi Sistemi nin kurulması çalışmaları devam etmektedir. 1 Kısa: 1 yıl veya 1 yıldan kısa; Orta: 1-3 yıl; Uzun: 3-5 yıl 45

51 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji 1.2 Suyun havza bazında izlenmesi, potansiyelinin belirlenmesi, korunması, geliştirilmesi, verimli kullanımı, yönetimi ve sektörler arası paylaşımı konularında altyapının oluşturulması; Su Çerçeve irektifi çalışmalarının hızlandırılması Eylem 4: Suyun havza bazında bütüncül (entegre) bir yaklaşımla yönetilmesi için kurumsal yapılanmanın sağlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X 2012 yılında kurulan Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu 3. toplantısını 31 Ocak 2013 tarihinde gerçekleştirmiştir. Toplantıda aşağıdaki kararlar alınmıştır: Maden sektörü gibi yerinde işletilme mecburiyeti olmayan münferit sanayiler dışındaki sanayi tesislerine öncelikli olarak mevcut organize sanayi içerisinde izin verilmesi ve bunun bir politika haline getirilmesi, Su Kanunu Taslağı nın kurum kuruluşlardan gelen görüşler dercedildikten sonra tekrar birlikte değerlendirilmesi, Su Kanunu Taslağı ile ilgili yetki ve sorumluluklar açısından görev karmaşasının giderilmesi, Yeraltı suları kısıtlı olan bölgelerde ürün deseni değişikliği ile ilgili Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, evlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Su Yönetimi Genel Müdürlüğü nün ortak çalışma yapmaları, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın zirai ilaç kullanımının zararlarının önlenmesi konusunda gerekli tedbirleri aldığı dikkate alınarak, kurum ve kuruluşlarca yapılan açıklamalarda kontrolsüz zirai kullanımı tabirinin kullanılmaması konusunda gerekli hassasiyetin gösterilmesi. Eylem 5: Havza koruma eylem planlarının hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X Gelişme: Havzalardaki arazi çalışmaları tamamlanmıştır. Aralık 2012 de ara değerlendirme raporları sunulmuştur. Atıksu Arıtma Tesisi planlamaları hazırlanmış olup ilgili belediyelerin görüşüne sunulmuştur. Nihai taslak raporların Eylül 2013 te sunulması planlanmaktadır. Eylem 6: Nehir havza yönetim planlarının hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler,STK lar X Gelişme: Nehir havza bölgeleri belirlenmiştir. Belirlenen 25 havzanın 11 i için Havza Koruma Eylem Planları hazırlanmış olup geri kalan 14 havza için Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi (HKEP) Aralık 2011 de TÜBİTAK MAM la imzalanan protokolle başlamış bulunmaktadır. Aralık 2013 te 25 havza için tamamlanmış olacak HKEP ler Nehir Havza Yönetim Planları na dönüştürülecektir. Havza Koruma Eylem Planları nın Nehir Havza Yönetim Planları na önüştürülmesi Projesi IPA 2011 programına sunulmuş ve kabul edilmiştir yılında 4 havza için (Konya, B. Menderes, Meriç - Ergene, Susurluk) Nehir Havza Yönetim Planları hazırlanmaya başlanacaktır. 46

52 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Havza Koruma Eylem Planlarının Nehir Havza Yönetim Planlarına önüştürülmesi Projesi nin teknik şartnamesinin hazırlanması amacıyla SEI programına yapılmış olan başvuru kabul edilmiş olup projenin teknik şartnamesi SEI programı kapsamında hazırlanmıştır. Proje 26 Aralık 2012 de Avrupa Komisyonu ile Türkiye arasında imzalanan Finansal Anlaşmada yer almaktadır. Proje ihale duyurusuna çıkma aşamasındadır. Maliyet Geri önüşümünü Sağlayacak Ekonomik Araçların Geliştirilmesi ve Su Hizmetlerinin Mevcut Maliyet Karşılama Seviyesinin eğerlendirilmesine Yönelik Ekonomik Araç Geliştirilmesi konusu TÜBİTAK KAMAG önceliklendirme sıralamasında 13. sırada yer almıştır. Eylem 7: Havzadaki su kalitesinin izleme noktalarının ve sıklıklarının belirlenerek, izleme sonuçlarının elde edilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler,STK lar X Gelişme: Su Çerçeve irektifi ile uyumlu izleme ağının oluşturulabilmesi için atılan adımlar: 2009 Yılı IPA Programlamasından finanse edilen Su Kalitesi İzleme Konusunda Kapasite Geliştirme Projesi Eşleştirme, Teknik Yardım ve Malzeme Temini bileşenlerinden oluşmaktadır. Eşleştirme bileşeni 8 Eylül 2011 tarihi itibari ile başlamış olup, Teknik Yardım Bileşenin ön ihale aşaması tamamlanmış olup ihale süreci başlamıştır ve Malzeme Temini bileşeni ön ihale aşamasındadır. Projenin eşleştirme bileşeninde 6 pilot havza (Büyük Menderes, Sakarya, Susurluk, Akarçay, Meriç Ergene ve Konya Kapalı Havzaları) için Ulusal İzleme Planı oluşturulacak, Teknik Yardım bileşeninde ise irektifle uyumlu olarak 1 yıl boyunca su miktarı ve kalitesi izlenecek olup ön ihale aşaması tamamlanmıştır. Şu ana kadar; - Su Kütlelerinin ve Tipolojilerinin Belirlenmesi, - Baskı ve Etkilerin Belirlenmesi, - Risk Analizi, - Referans Noktaların/Koşulların Belirlenmesi, - Gözetimsel ve Operasyonel İzleme Noktalarının Belirlenmesi, - Su Çerçeve irektifi Kapsamında Biyolojik İzleme Eğitimi, - "Göllerde Balık Örnekleme ve Analizi", - "Göllerde Makrofit Örnekleme ve Analizi", - "Nehirlerde Bentik Makroomurgasız Örnekleme ve Analizi", - "Nehirlerde Balık Örnekleme ve Analizi", - Göllerde Makroomurgasız ve Fitoplankton Örnekleme ve Analizi - Göllerde Hidromorfolojik İzleme ve Balık Örnekleme ve Analizi Etkinliği gibi konularda pek çok etkinlik gerçekleştirilmiştir. Türkiye de su miktarı ve kalitesini izleyen tüm kurumlarla iletişime geçilerek izleme noktaları, izlenen parametreler ve sıklıkları ile ilgili veriler temin edilmiştir. Havza İzleme ve Referans Noktaların Belirlenmesi projesi kapsamında Sakarya, Susurluk, Ergene, Akarçay ve Gediz Havzalarında izleme çalışmaları devam etmektedir. Havza İzleme ve Referans Noktaların Belirlenmesi projesi kapsamında Büyük Menderes, Marmara, Küçük Menderes, Kızılırmak ve Konya Kapalı Havzalarında izleme çalışmaları başlatılacaktır. Otomatik Ölçüm İstasyonlarının Kurulması projesi kapsamında Ergene Meriç Havzasına kurulacak olan gerçek zamanlı ölçüm istasyonlarının ve merkezi izleme odasının kurulmasına ait teknik şartname hazırlanmış olup, ihale aşamasındadır. Atatürk Baraj Gölü nün Korunması ve Geliştirilmesi Projesi, 2013 yılı Yatırım Programında yer almakta olup, projeye ilişkin teknik şartname hazırlıkları devam etmektedir. 47

53 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem 8: Havzalardaki su potansiyelinin belirlenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar Gelişme: Havzalardaki yeraltısuyu potansiyelinin belirlenmesi ile ilgili Revize Hidrojeolojik Etütlerin Yapılması kapsamında 5 ovanın hidrojeolojik etütü ihaleye verilmiştir. Gerekli verilerin toplanması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca Acıpayam Ovası Revize Hidrojeolojik Etüt raporu 2012 yılı içerisinde Sİ Genel Müdürlüğü Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları airesi Başkanlığı tarafından hazırlanmış olup söz konusu ovanın yeraltısuyu potansiyeli tespit edilmiştir. X Eylem 9: Hazırlanan verilerin TEIEN üzerinden paylaşılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X Gelişme: Havza tanımlamalarının yapılması için bir havza veri tabanı oluşturulmuştur. Bu havza veri tabanı yardımıyla mikro havza, alt havza ve havza sınırları, su çerçeve direktifine göre belirlenmiştir. Veriler Orman ve Su İşleri Bakanlığına özgün uygulamalarla sunulmaktadır. Eylem 10: Hazırlanan verilerin Su Bilgi Sistemi aracılığıyla aktarılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X Gelişme: İlgili tüm kurumlarca yapılan izleme verilerinin toplanacağı Su Bilgi Sistemi nin kurulması çalışmaları devam etmektedir. Bu kapsamda fizibilite etüdü için şartname hazırlanmış olup, 2013 yılında ihale çalışmaları devam etmektedir. Eylem 11: Su kalitesinin korunmasına yönelik havza bazında kirliliğin kaynağında önlenmesi ile ilgili Türkiye için en iyi/uygun çevresel uygulamaların, yöntem, teknik ve teknolojilerin araştırılması ve geliştirilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X Gelişme: Alıcı su ortamlarının çevresel kalite standartları ve çevresel hedefleri Orman ve Su İşleri Bakanlığınca belirlenecektir. Akabinde su kaynaklarına etki eden kirletici kaynaklar tespit edilecektir. Kirlilik yükleri itibarı ile alıcı ortamı belirlenen standartları bozacak şekilde etkileyen kaynaklar tespit edildikten sonra kirliliğin kaynağında önlenmesine ve su kaynaklarının koruma-kullanma dengesi içerisinde verimli, etkin ve sürdürülebilir yönetimine yönelik çalışmalara geçilecektir. Ayrıca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Tekstil Sektöründe Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Tebliği 14 Aralık 2011 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup; benzer düzenlemeler Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından alıcı ortam standartlarının belirlenmesine müteakip diğer sanayi sektörleri için de yapılacaktır. Öte yandan, Orman ve Su İşleri Bakanlığınca hazırlanan ve 30 Kasım 2012 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği ne su kaynaklarının korunması maksadıyla yüzeysel sularla etkileşim içerisinde olan karasal alanlarda faaliyet gösteren sanayi tesislerinde, bütünleşik kirlilik önleme ve kontrol, temiz üretim, mevcut en iyi teknikler ve en iyi çevresel uygulamalara öncelik verilmesi ve yayılı kirletici girişinin azaltılmasına yönelik 48

54 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () hüküm eklenmiştir. Ayrıca, bir Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilen Su Kalitesi Yönetimi Strateji Begesi ve Eylem Planı ( ) taslağına Su kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi, kirliliğinin önlenmesi ve kontrolü için gerekli yatırımlar yapılacak ve temiz üretim uygulamalarına sistematik olarak, 2023 yılı sonuna kadar geçilecektir hedefi ve bu hedef altında eylemler konulmuştur. Eylem 12: Taşkın Risk Yönetim Planları nın hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X Gelişme: Kalkınma Bakanlığı na sunulmuş olan Taşkın Risk Yönetim Planlarının Hazırlanması amaçlı proje önerisi 2013 Yatırım Programına alınmış olup, ihale çalışmalarına başlanmıştır. Eylem 13: Havza Kurak önem Eylem ve Yönetim Planları nın hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK lar X Gelişme: Kalkınma Bakanlığı na Kurak önem Yönetim ve Eylem Planlarının Hazırlanması amaçlı proje önerisi sunulmuş ve proje 2013 yılı Yatırım Programına alınmış olup, ihale çalışmalarına başlanmıştır. Stratejik Amaç 2. Strateji 2.1 Su Konusunda Hedef Odaklı Öncelikli Alan ve İleri Teknolojilere Yatırım Yapılması Su kaynaklarının tüm sektörlerde ekoloji ve biyoçeşitlilik gözetilerek verimli kullanımı ve sektörlerarası su kullanımı konularında araştırma yapılması Eylem 14: Sanayide ve enerji üretiminde su tasarrufu, suyun yeniden kullanımı, madde geri kazanımı ve tekrar kullanımı ve proses değişimleri konusunda eğitim ve araştırma çalışmalarının yapılması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı GTHB, OSİB, ÇŞB Verimlilik Genel Müdürlüğü, ETKB, Özel Sektör Kuruluşları X Gelişme: Belirtilen zaman aralığında eyleme yönelik herhangi bir gerçekleşme olmamıştır. Eylem 15: Tarımda suyun yeniden kullanımı, madde geri kazanımı ve tekrar kullanımı ve proses değişimleri konularında araştırma çalışmalarının yapılması; tarımda sulama suyunun optimum kullanımı/su tasarrufu sağlayan sistemlerin kullanım olanaklarının araştırılması ve sulama programlarının oluşturulması Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı OSİB, Sİ, ÇŞB X 49

55 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Araştırmaları airesi Başkanlığı faaliyetleri kapsamında bu eylem altında Tarımda suyun yeniden kullanımı ve sulama suyu kalitesi ne ilişkin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Araştırma Enstitülerinde 9, Tarımda sulama suyunun optimum kullanımı, su tasarrufu sağlayan sistemlerin kullanım olanaklarının araştırılması ve sulama programlarının oluşturulması konusunda ise 21 proje yürütülmektedir. Eylem 16: Kentsel atıksuların geri kazanımı ve başta tarımsal olmak üzere farklı amaçlar için (bahçe sulama vb) yeniden kullanımı ile su tasarrufu sağlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Mİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, ÇŞB, Belediyeler X Gelişme: Su tasarruf ürünlerinin kullanımı ve etiketleme konularında ülke örnekleri incelenmektedir. Özel sektör ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile beraber daha az su tüketen ürünlerin kullanılmasına yönelik Su verimliliği etiketi uygulanması hakkında görüşmeler devam etmektedir. Eylem 17: Sanal su çalışmalarının yapılması TÜBİTAK MAM OSİB, SUEN, Üniversiteler, Sİ, TAGEM X Gelişme: Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi kapsamında Türkiye nin 25 havzası hakkında kapsamlı bilgi derlenmiş, havzaların su bütçeleri hakkında bilgi sahibi olunmuştur. Bu tecrübe Türkiye de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi ile pekiştirilmektedir. Projelerin asıl amacı olmamakla birlikte su kaynaklarının verimli kullanımı ve su kullanımının sektörler arasında halihazırdaki dağılımı konusunda, yapılan çalışmalar sırasında veri elde edilmektedir. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü nün (SYGM) ve Türkiye Su Enstitüsü nün (SUEN) iştiraki ile 24 Mayıs 2013 tarihinde bir Sanal Su Bilgilendirme Semineri düzenlenmesi planlanmıştır. Seminer dahilinde MAM ın bilgi birikimi, SYGM in su ayak izi ve sanal su bağlamında yapmakta olduğu çalışmalar ve SUEN in uluslararası işbirliği çalışmaları sırasında edindiği bilgiler seminer katılımcılarına anlatılarak sanal su konusunda farkındalık yaratılması amaçlanmaktadır. Strateji 2.2 Su temini, kullanımı ve arıtımında enerji tasarrufu sağlayan teknolojiler Eylem 18: Yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklarının su temini, kullanımı ve arıtma teknolojilerine adaptasyonu/yeni teknolojilerin geliştirilmesi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı OSİB, ÇŞB, BSTB X Gelişme: Belirtilen zaman aralığında eyleme yönelik herhangi bir gerçekleşme olmamıştır. Eylem 19: Atık su arıtımı sonucu oluşan suyun ve çamurun farklı kullanım alanlarının araştırılması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı GTHB, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri, TAGEM, Özel Sektör Kuruluşları X Gelişme: Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Yönetim Projesi Kullanılmış suların arıtılarak alıcı ortama uygun koşullarda verilmesi su kaynaklarının kalitesinin korunmasını sağlarken, arıtma tesislerinde son ürün olarak oluşan arıtma çamurlarının gerek miktar olarak artması gerekse bertarafında ciddi sorunların yaşanması nedeniyle önemli darboğazlar oluşmaktadır. Bu çerçevede yüksek miktarlarda üretilen evsel/kentsel çamurların bir sistematik çerçevesinde yönetilmesinin sağlanması ve bölge koşullarına uygun yararlı kullanım olasılıklarının değerlendirilerek arıtma çamurlarının işleme ve bertarafında ülke ölçeğinde belirlenecek esaslardan oluşacak bir Arıtma Çamuru Yönetim Sisteminin 50

56 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () oluşturulmasını amaçlayan projede, atıksu arıtma tesislerinden kaynaklanan arıtma çamurlarının alternatif hammadde ya da yakıt olarak kullanılması ve proje kapsamında tarım iş paketinden elde edilen çıktıların değerlendirilmesi sonucunda toprak iyileştirici olarak kullanılması hususları dikkate alınarak geri kazanım yöntemlerinin yaygınlaştırılması sağlanacaktır. Eylem 20: Su arıtımı sonucu oluşan suyun ve çamurun farklı kullanım alanlarının araştırılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri, TAGEM, Özel Sektör Kuruluşları X Gelişme: Atıksu Arıtma Tesislerinin Tasarımı Rehber Kitapçığı Projesi kapsamında, arıtma çamurlarının yeniden kullanımının sağlanması için arıtma çamuruna uygulanacak işlemler ve sonrasında kullanım alanlarının tespiti için çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Atıksu arıtma tesislerinin tasarımı için belirlenen kriterler dahilinde arıtma çamuru için kompostlaştırma ve biyogaz elde etme yöntemleri incelenmiş ve gerekli hesaplamalar Atıksu Arıtma Tesisleri Tasarım ve Norm Rehberleri olarak Su Yönetimi Genel Müdürlüğü internet sayfasında yayımlanmış olup, basımı için evlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilmiştir. T Strateji 2.3 Su kalitesinin korunması, iyileştirilmesi ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması Eylem 21: Yerüstü, yeraltı, kıyı ve geçiş suları için kirleticiliği en yüksek faaliyetlerde temiz üretim teknolojilerinin ve mevcut en iyi tekniklerin uygulanmasına yönelik ulusal araştırma ve geliştirme ihtiyaçlarının belirlenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, ÇŞB, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, SUEN X Gelişme: Türkiye de Temiz (Sürdürülebilir) Üretim Uygulamalarının Yaygınlaştırılması için Çerçeve Koşullarının ve Ar-Ge İhtiyaçlarının Belirlenmesi Projesi Sonuç Raporunda belirlenen öncelikli kirletici vasfı yüksek sanayi sektörlerinde temiz üretim uygulamalarının gerçekleştirilmesi yönünde çalışmalar Orman ve Su İşleri Bakanlığınca da desteklenmekte ve takip edilmektedir. Buna ilaveten, 2011 yılı Ekim ayında İzmir Kalkınma Ajansı nın girişimiyle İzmir bölgesinde eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamalarının yaygınlaştırılması amacıyla Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) tarafından imzalanan işbirliği protokolü ile İzmir de Ekoverimlilik (Temiz Üretim) Uygulamalarının Yaygınlaştırılması Projesi ne Orman ve Su İşleri Bakanlığınca da katılım sağlanmış ve takip edilmiştir. Bu proje ile İzmir de sanayiye yönelik temiz üretim uygulamalarının yanı sıra atıksuların geri kazanımı ve yeniden kullanımına yönelik farklı sektörlerde pilot çalışmalar da gerçekleştirilmiştir. Öte yandan, Orman ve Su İşleri Bakanlığınca hazırlanan ve 30 Kasım 2012 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği ne su kaynaklarının korunması maksadıyla yüzeysel sularla etkileşim içerisinde olan karasal alanlarda faaliyet gösteren sanayi tesislerinde, bütünleşik kirlilik önleme ve kontrol, temiz üretim, mevcut en iyi teknikler ve en iyi çevresel uygulamalara öncelik verilmesi ve yayılı kirletici girişinin azaltılması na yönelik hüküm eklenmiştir. Ayrıca, Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilen Su Kalitesi Yönetimi Strateji Begesi ve Eylem Planı ( ) taslağına Su kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi, kirliliğinin önlenmesi ve kontrolü için gerekli yatırımlar yapılacak ve temiz üretim uygulamalarına sistematik olarak, 2023 yılı sonuna kadar, geçilecektir. ile Suyun etkin ve verimli yönetimi için; stratejik değerlendirmelere baz teşkil edecek acilen ihtiyaç duyulan her türlü proje ve Ar-Ge ihtiyaçlarının belirlenmesi, 2015 yılı sonuna kadar tamamlanacaktır. hedefleri ve bu hedefler altında eylemler konulmuştur. 51

57 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem 22: Yerüstü, yeraltı, kıyı ve geçiş sularında çevresel kalitelerin ve hedeflerinin belirlenmesi için araştırma ve geliştirme yapılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Sİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, ÇŞB, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, SUEN X Gelişme: Yerüstü, Kıyı ve Geçiş Suları için Çevresel Hedeflerin Belirlenmesine Yönelik Metedolojinin Geliştirilmesi projesi kapsamında çağrı başvurularının değerlendirilmesi neticesinde proje yüklenicisi belirlenmiştir. Ülkemiz Kıyı ve Geçiş Sularında Tehlikeli Maddelerin Tespiti ve Ekolojik Kıyı inamiği Projesi kapsamında TÜBİTAK-MAM tarafından Bakanlığımıza Proje Başlangıç Raporu sunulmuştur. Tehlikeli Madde Kirliliğinin Kontrolüne İlişkin Proje kapsamında İlerleme Raporu 16 Kasım 2013 tarihinde OSİB e sunulmuştur. 1 inci ve 2 nci önem izleme çalışmaları tamamlanmış olup, analiz sonuçlarının değerlendirmeleri yapılmıştır. Çevresel kalite standartlarının ve deşarj standartlarının belirlenmesine ilişkin dünyada uygulanan diğer metodolojiler ortaya konacak çalışmalar gerçekleştirilmiştir.tehlikeli Madde Bilgi Sisteminin kurulması çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bitki Koruma Ürünlerinin Kullanımı Neticesinde Meydana Gelen Su Kirliliğinin Tespiti ve Madde veya Madde Grubu Bazında Çevresel Kalite Standartlarının Belirlenmesi Projesi 22 Ekim 2012 tarihinde başlamıştır. İş planı 6 Kasım 2013 tarihinde Bakanlığa sunulmuştur. Envanter oluşturma çalışmalarına başlanmıştır. Türkiye de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi nin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 3 (e) maddesi kapsamında TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından yürütülmesini teminen, 17 Eylül 2012 tarihi itibariyle, Bakanlığımız ile TÜBİTAK- MAM arasında Sözleşme imzalanmıştır. TÜBİTAK- MAM tarafından İş Planı ve Başlangıç Raporu sunulmuş olup, çalışmalar iş planına uygun bir şekilde devam etmektedir. Su Kütlelerinin Belirlenmesi iş paketi kapsamında, 19 havza için su kütlesi belirleme çalışmaları, TÜBİTAK CBS ekibi ve havza sorumluları tarafından taslak olarak tamamlanmıştır. Tipoloji belirleme çalışmalarına ise devam edilmektedir.baskı-etki analizi, Noktasal ve Yayılı Kaynaklı Kirlilik Yüklerinin (KOİ, BOİ, AKM, TN, TP, NO3, PO4) hesaplanması konusunda çalışmalara ise Susurluk Havzası örneğinde başlanmıştır.hassas alanların tespitine ilişkin Taslak Metodoloji belirlenmiştir. Strateji 2.4 Su teknolojilerine yatırım yapılması (membran, kalite kontrolü, otomasyon, basınç kontrolü, uzaktan algılama teknolojileri ve yazılım geliştirme, su kaçaklarının tespiti ve azaltılması, modelleme, şebeke kontrol sistemleri) Eylem 23: Çevresel problemlerin takibi ve anlık kontrolünün yapılarak kayıp ve kaçakların engellenebilmesi için SCAA ve otomasyon teknolojisinin geliştirilmesine yönelik projelerin desteklenmesi ve yerel yönetimlerle bilgilerin paylaşılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı TÜBİTAK, Türkiye Belediyeler Birliği X Gelişme: İçme suyu şebekelerindeki su kayıp-kaçaklarının önlenmesine yönelik Su Kayıp Kaçakları Yönetmeliği taslağı hazırlanmıştır. Türkiye Belediyeler Birliğinin işbirliğinde, 1-2 Nisan 2013 tarihlerinde büyükşehir belediyeleri ve ilgili kurum/kuruluşların katılımı ile bir çalıştay gerçekleştirilmiş ve söz konusu taslak yönetmelik üzerinde çalışılmıştır. Eylem 24: Gerekli koşullarda bu teknolojilerin kullanılmasının zorunlu olmasına yönelik mevzuat düzenlemelerinin yapılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı BSTB, ÇŞB X 52

58 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Membran Konsantreleri ile İlgili Mevzuat Geliştirme Çalışma Grubu, Türkiye de ters osmoz başta olmak üzere birçok membranlı arıtım sistemlerinin kurulmaya başlamasıyla, bu sistemlerden kaynaklanan konsantrelerin verildikleri ortamda büyük zararlara yol açması sebebiyle membran konsantrelerinin uzaklaştırılması mevzuatta açık olan boşluğun doldurulması maksadıyla kurulmuştur. Çalışma Grubu hazırladığı nihai raporla, membran konsantrelerinin alıcı ortama deşarjında uygulanacak deşarj yöntem ve standartlarının çerçevesini belirleyerek çalışmalarını tamamlamıştır. Konuyla ilgili tebliğ taslağı hazırlanmıştır. Alıcı Ortam Kalitesi Açısından Membran Konsantre Akımlarının Yönetimi Tebliğ Taslağı ile ilgili çalışmalar tamamlanmış olup, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile yapılacak görüşmelerin sonunda Başbakanlığa gönderilecektir. Eylem 25: Özel firmaların ve kamu araştırma merkezlerinin membran teknolojilerini ülkemiz koşullarına göre geliştirmesinin desteklenmesi TÜBİTAK BSTB, TÜBİTAK MAM, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları X Gelişme: Su alanında Membran Teknolojileri Çağrılı Program anışma Kurulu (ÇPK) üyeleri belirlenmiş ve çağrı ön hazırlık toplantısı 19 Aralık 2012 tarihinde yapılmıştır. Söz konusu toplantıda Membran Teknolojileri alanında aşağıda verilen 3 konuda çağrıya çıkılması kararlaştırılmış ve her bir çağrı konusu için çağrı metni ve bilgi notu hazırlanmıştır. 1. SU0101 Evsel ve Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Biyoreaktör (MBR) Uygulamaları 2. SU0102 Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Teknolojileri Uygulamaları 3. SU0103 Su Arıtımında Membran Uygulamaları 1 Şubat 2013 tarihi itibarıyla çağrı konuları ilan edilmiştir. 12 Nisan 2013 tarihinde çağrı kapanmıştır. Toplam 3 çağrı konusu çerçevesinde 64 proje önerisinin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Bu çağrıya ilişkin 1. aşama değerlendirme sonuçlarının 31 Mayıs 2013 tarihinde açıklanması planlanmaktadır. Çağrının 2. aşama başvuruları 16 Ağustos 2013 tarihinde alınacaktır. Strateji 2.5 Suyun geri kazanımı ve kullanımı Eylem 26: Sanayi atıksularının geri kazanımı ve yeniden kullanımının araştırılması ve geliştirilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı ÇŞB, Sİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM Gelişme: Alıcı su ortamlarının çevresel kalite standartları Orman ve Su İşleri Bakanlığınca belirlenecektir. Bunu müteakip su kaynaklarına etki eden kirletici kaynaklar tespit edilecektir. Kirlilik yükleri itibarı ile alıcı ortamı belirlenen standartları bozacak şekilde etkileyen kaynaklar tespit edildikten sonra kirliliğin kaynağında önlenmesine ve su kaynaklarının koruma-kullanma dengesi içerisinde verimli, etkin ve sürdürülebilir yönetimine yönelik çalışmalara geçilecektir. Eyleme ilişkin diğer gelişmeler Eylem 21 altında raporlanmıştır. X Eylem 27: Endüstriyel atıksuyun ve yağış sularının geri kazanımı için altyapı ve teknoloji (dezenfeksiyon teknolojileri dahil) geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM X T 2 2 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 53

59 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem 28: Evsel Atıksuyun geri kazanımı için altyapı ve teknoloji (dezenfeksiyon teknolojileri dâhil) geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Sİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler, Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM Gelişme: Arıtılmış Atıksuyun Tarımda Kullanımı Projesi kapsamında Afyon ili seçilmiş olup, proje için maddi destek verecek olan Hollanda Hükümeti tarafından ihaleye aşaması tamamlanmış ve proje fizibilite aşamasına geçmiştir. Projeyle ilgili fizibilite çalışmaları devam etmektedir X Strateji 2.6 İklim değişikliğinin su kaynakları ve kalitesinin üzerindeki etkisinin araştırılması Eylem 29: İklim değişikliğinin su kaynaklarına taşkın ve kuraklık yönünde olumsuz etkilerinin belirlenmesi için gerekli araştırma ve çalışmaların yapılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı Mİ, Üniversiteler, Sİ, GTHB, ÇŞB, TÜBİTAK MAM Gelişme: Su Yönetimi Genel Müdürlüğünün İklim değişikliği senaryolarının yüzey ve yer altı sularına havza bazında etkisinin tespiti ve uyum faaliyetlerinin belirlenmesi amaçlı proje önerisi Kalkınma Bakanlığı 2013 Yatırım Programında yer almış olup; ihale hazırlık aşamasındadır. X Stratejik Amaç 3. Strateji 3.1 Su Konusunda Ar-Ge Kapasitesinin Geliştirilmesi Su alanındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yönetişiminin etkinleştirilmesi Eylem 30: Hazırlanmakta olan Su Kanunu Taslağına su alanındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ivme kazandıracak düzenlemelerin dahil edilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Sİ, Mİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜBİTAK, BSTB, ÇŞB Gelişme: Hazırlanmakta olan Su Kanunu Taslağına su alanındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ivme kazandıracak düzenlemelerin dahil edilmesi yönünde düzenlemeler yapılmış ve kurum görüşlerine sunulmuştur. 1-2 Kasım 2012 tarihlerinde ilgili kurum, kuruluşlar, üniversiteler ve STK ların katılımları ile Su Kanunu Çalıştayı yapılmıştır. Su Kanununun üzenleyici Etki Analizi hazırlanmaktadır. X Strateji 3.2 Su araştırmaları konusunda (Stratejik Amaç 2 altında belirlenen teknoloji alanlarında, su hukuku ve hidropolitik konularında) insan kaynağı yetiştirilmesi Eylem 31: Belirlenen alanlar göz önünde bulundurularak burs desteklerinin planlanması TÜBİTAK, MEB Üniversiteler, TİKA X Gelişme: TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı ve TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda yüksek lisans ve doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için 54

60 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturulmuştur. TÜBİTAK 2211 Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirilmiştir yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 44 yüksek lisans ve 31 doktora öğrencisi olmak üzere 75 lisansüstü öğrenci programa başvurmuştur. Ayrıca, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt ışı oktora Burs Programı nın geliştirilerek yeniden uygulamaya konulmasına yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu bağlamda TÜBİTAK 2230 Yurt ışı Yüksek Lisans Burs Programı ile TÜBİTAK 2213 Programı nın birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2213 Yurt ışı Lisansüstü Burs Programı taslak kural ve ilkeleri hazırlanmıştır. Strateji 3.3 Su konusuyla ilgili disiplinlerarası (sosyal bilimler/mühendislik) araştırmaların desteklenmesi Eylem 32: isiplinlerarası konularda yapılacak proje önerilerinin özendirilmesi TÜBİTAK - X Gelişme: Membran Teknolojileri alanında çağrıya çıkılan konuların çağrı metinlerinde disiplinlerarası projeleri teşvik edici yaklaşımlara yer verilmiştir. Bu kapsamda hazırlanan çağrıya özel hususlarda Proje ekibine, yeni kurulan üniversiteler (2006 yılından itibaren kurulmuş) ve araştırma enstitülerinde görev yapan araştırmacıların katılımının sağlandığı projelere değerlendirme sonucuna göre destek önceliği verilecektir. Kimya, Çevre, Malzeme gibi farklı disiplinlerden araştırmacıların proje ekibinde görev alması ve konunun interdisipliner bir yaklaşımla ele alınması önerilmektedir. ifadesi yer almaktadır. Strateji 3.4 Stratejik Amaç 2 altında belirlenen teknoloji alanlarında gerekli fiziki araştırma altyapısının geliştirilmesi Eylem 33: Su alanında tematik ileri araştırma merkezlerinin kurulması Kalkınma Bakanlığı Üniversiteler, GTHB, TÜBİTAK MAM X Gelişme: Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi amacıyla bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek tematik ileri araştırma merkezleri desteklenmektedir. Bu merkezler aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Su öncelikli alanında 2 araştırma merkezi tamamlanmış ve toplam 21 milyon TL destek sağlanmıştır. Ayrıca devam eden 2 üniversite araştırma altyapısına toplam 16 milyon TL destek sağlanmaktadır. Strateji 3.5 Su teknolojilerindeki kamu alımlarında ihtiyaç odaklı yeniliğin teşvik edilmesi Eylem 34: Kamu kurumlarının Ar-Ge ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu doğrultuda proje geliştirmeleri İlgili Kamu Kurumları TÜBİTAK X 55

61 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: 2012 yılı itibarıyla, TÜBİTAK KAMAG çağrılı sisteme geçmiştir. Çağrılı sistemde, ihtiyaç analizi çalışması ile müşteri kurumların Ar-Ge nitelikli ihtiyaç başlıkları belirlenmekte, Odak Grup çalışması ile belirlenen her bir başlık için çağrı dokümanı oluşturulmakta ve söz konusu ihtiyaçlar için çağrıya çıkılmaktadır. Orman ve Su İşleri Bakanlığı için yapılan ihtiyaç analizi çalışması sonrası toplam 3 çağrı başlığı için çağrıya çıkılmıştır. Sözkonusu 3 çağrıya toplam 19 proje başvurusu yapılmıştır. Bu projelerden 3 ü doğrudan su alanı ile ilgilidir. Komisyon toplantısı sonrası Çağrı başlıkları için 2. aşama proje panelleri gerçekleştirilmiştir. Projelerin değerlendirme süreci devam etmektedir. Eylem 35: Ar-Ge çalışması Türkiye'de yapılmış ürünlerin tedariğinin teşvik edilmesi (finansmanda düşük faiz, hibe vb. gibi uygun teşvik yöntemlerinin geliştirilmesi) Hazine Müsteşarlığı İller Bankası, KİK, Sİ, ÇŞB X T 3 Eylem 36: Su konusunda desteklenen projelerin belediyeler ve ilgili kamu kurumlarına tanıtılacağı seminerlerin düzenlenmesi TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, TTGV, KOSGEB, BSTB, Belediyeler, Özel Sektör Kuruluşları X Gelişme: Su alanında çıkılan çağrıya ilişkin detaylı bilgi Eylem 25 te yer almaktadır. Membran Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında çıkılan çağrıların bilgi notunda Bu çağrı programıyla, ülkemizde membran teknolojileri alanında mevcut uygulamalara hız kazandırmak, bilgi birikimini ve yetişmiş insan gücünü arttırmak, dışa bağımlılığı azaltmak hedeflenmektedir. ifadesine yer verilerek araştırıcılar bu konuda teşvik edilmiştir. Şubat ayı içerisinde düzenlenen Su konulu Proje Pazarı çalıştayında AREB tarafından Su konusunda desteklenen projelerin belediyeler ve ilgili kamu kurumlarına tanıtımı yapılmıştır. Strateji 3.6 Su teknolojileri alanında özel sektörün yetkinlik kazanmasını sağlayacak ortamların oluşturulması Eylem 37: Özel sektörün AB projelerinde (ACQUEAU, ECOINNOVATION, vb.) daha fazla yer almasının özendirilmesi TÜBİTAK Araştırma Enstitüleri, BSTB X Gelişme: 16 Mayıs Ağustos 2012 tarihleri arasında açılmış olan ACQUEAU Kümesi 6. Çağrısı na yönelik firmalarımız herhangi bir proje başvurusunda yer almamıştır. 19 Şubat 2013 itibariyle açılan 7. Çağrı, açık çağrı niteliğinde olacak ve işlemleri bütün bir yıl boyunca devam edebilecektir. 7. çağrı için proje özeti sunma aşaması 10 Mayıs 2013 tarihinde kapanacaktır. Açılan 7. Çağrı bünyesinde 19 Şubat 2013 tarihinde Brüksel / Belçika da düzenlenen ACQUEAU Bilgi Günü ve Proje Pazarı Etkinliğine Türkiye yi temsilen katılım sağlanmış olup, Türkiye EUREKA önem Başkanlığı özelinde açılış konuşması ve Türkiye de Uluslararası Ar-Ge estek Mekanizmaları konulu sunum yapılmıştır. ACQUEAU Kümesi ile ilgili ülkemiz genelinde ilgili firmalarımızın katılacağı etkinliğin düzenlenmesi ve proje sayısını arttırmaya yönelik bilgilendirmeler yapılmaya devam edilmiştir. Bu kapsamda ülkemiz genelinde ilgili firmalarımızın katıldığı, Uluslararası Endüstriyel Su Teknolojileri Sempozyumu ve Fuarı nda ACQUEAU Kümesi ile ilgili proje sayısını arttırmaya yönelik bilgilendirme ve tanıtım sunumu 6 Aralık 2012 tarihinde Bursa da gerçekleştirilmiştir. 3 Bu Eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 56

62 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç 4. Strateji 4.1 Su Konusu ile İlgili Sosyoekonomik ve Hidropolitik Araştırmalarda Yetkinlik Kazanılması Kıyıdaş ülkeler arasında sınıraşan sulara ilişkin hidropolitik araştırma yapılması Eylem 38: Kıyıdaş ülkeler arasında sınıraşan sulara ilişkin hidropolitik araştırmalar konusunda proje çağrısına çıkılması TÜBİTAK OSİB, ışişleri Bakanlığı, Üniversiteler, Sİ, SUEN Gelişme: Mevcut durumda TÜBİTAK, ülkemizin kıyıdaş ülkelerinden Bulgaristan, Romanya, Rusya, Ukrayna ve Yunanistan; Akdeniz bölgesi ülkelerinden Fransa, İtalya, Slovenya, Mısır ve Tunus ile ikili işbirliği programı yürütmektedir. Bu programlar kapsamında geniş kapsamlı çağrılar açılmakta ve Su konusunda da projeler desteklenmektedir. X Strateji 4.2 Uluslararası anlaşmalara göre su kullanımı ve su hakları konularında araştırma yapılması Eylem 39: Uluslararası anlaşmalara göre su kullanımı ve su hakları konularında araştırma yapılması ve teşvik edilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Üniversiteler, Sİ, ışişleri Bakanlığı, TİKA, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM, SUEN X Gelişme: Eylül 2012 tarihlerinde Ankara da Orman ve Su İşleri Bakanlığı koordinasyonunda Akdeniz Ülkelerinden Fransa, Portekiz, İspanya, İtalya ile Akdeniz Ülkelerinde Su Politikası Konusunda eneyim Paylaşımı, Su Yönetiminin İdari Yapılanması, Su Çerçeve irektifinin Uygulanması ve Havza Yönetimi Yaklaşımı ile Uluslararası İşbirliği konularında TAIEX Projesi gerçekleştirilmiştir. Sınır aşan sularla alakalı (özellikle Fırat ve icle), SU-EN, Sİ ve SYGM nin ortak çalışma yaparak, iki nehirle alakalı toplanan veriler ışığında bilimsel argümanların hazırlanması ve ülkemizin uluslararası toplantılarda gelecek iddialara karşı hazırlıklı olması hususu Orman ve Su İşleri Bakanı tarafından 27 Mart 2012 tarihinde talimat olarak verilmiştir. Anılan talimat doğrultusunda bilgi temin edilmekte olup, SUEN başkanlığında düzenlenecek çalışmalara katkı ve aktif katılım sağlanacaktır. Strateji 4.3 Türkiye'nin su alanında Orta oğu, Orta Asya, Afrika ve oğu Avrupa ülkeleriyle uluslararası BTY işbirliklerinin geliştirilmesi Eylem 40: Orta oğu, Orta Asya, Afrika ve oğu Avrupa ülkeleriyle işbirliği ve eğitim programlarının hayata geçirilmesi TÜBİTAK OSİB, ışişleri Bakanlığı, TİKA, GTHB X Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır. 57

63 2 - Bölüm 1d: UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Tamamlandı (T) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Stratejik Amaç 1 Strateji 1.1 Hammadde Üretimi Bitkisel ve hayvansal üretim ile su ürünlerinin birincil hammadde üretim verimliliğinin artırılması Eylem 1: Birincil hammadde üretimine girdi sağlamaya yönelik Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin teşvik edilmesi için özel mekanizmalar geliştirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Maliye Bakanlığı, BSTB, Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK X Gelişme: Bahçe Bitkileri: Türkiye de Bahçe Bitkileri Alt Sektör üretim kapasitesinin artırılması için sağlıklı, bol ve uygun fiyatlı girdi sağlamaya yönelik Ar-Ge faaliyetlerinin teşvik edilmesi amacıyla Bakanlık Araştırma kuruluşlarında yürütülen toplam 234 araştırma projesi yerinde izlenip, değerlendirilmiş, yönlendirilmiş ve 80 yeni Ar-Ge proje teklifi metodik çalışmalarla olgunlaştırılarak, 2013 Mayıs sonu yapılması planlanan Araştırma Tavsiye Komitesi Toplantısında değerlendirilerek bilimsel olarak yeterli görülen projelere destek verilmesine karar verilecektir. iğer taraftan, 5488 sayılı Tarım Kanunu çerçevesinde Araştırma ve Geliştirme Projelerinin esteklenmesinde Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Tebliğ kapsamında, tarım sektörünün ihtiyacı olan konularda üniversiteler, sivil toplum örgütleri, meslek kuruluşları, çiftçi örgütleri ve özel sektör tarafından yürütülen Ar-Gr projeleri desteklenmektedir. estekleme programı çerçevesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca 34 adet konu başlığı belirlenmiştir. Her yıl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve TAGEM web sayfasında ilana çıkılmaktadır yılı son başvuru tarihi 1 Nisan 2013 olarak belirlenmiştir. Tarla Bitkileri: estekleme programı çerçevesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca 34 adet konu başlığı belirlenmiştir. Strateji 1.2 Bitkisel ve hayvansal üretim ile su ürünlerinin, gıda sanayinin ihtiyaç duyduğu kalitede olması için üretim teknolojilerinin geliştirilmesi Eylem 2: Birincil hammadde kalitesi ile ilgili yapılan Ar-Ge çalışmalarının üretici firmalara aktarılmasına yönelik çalışmalar yapılması Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı BSTB, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, İlgili STK lar, Üniversiteler X Gelişme: Bahçe Bitkileri: Bahçe Bitkileri araştırmaları kapsamında yürütülen meyve-sebze ve bağcılık araştırma projelerinin ilk hedefi, verimle birlikte gerek taze tüketim, gerekse işleme sanayi için kalitenin yükseltilmesi olup, yapılan tüm değerlendirmeler ve yönlendirmelerde bu sürekli gündemde tutulmaktadır. Özellikle son yıllarda hızla gelişen meyve-sebze işleme sektörünün ihtiyaç duyduğu endüstriye uygun çeşit geliştirilmesi ve yetiştirme, hasat ve hasat sonrası teknolojileri konusunda hala yetersiz düzeyde olan proje sayısının artırılması yönünde çabalar sürdürülmüştür. Bakanlık Ar-Ge tebliği kapsamında Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü nde Meyve Suyu Endüstrisi erneği (MEYE) ile ortak bir İşleme Sanayiine Uygun Şeftali Çeşitlerinin Belirlenmesi başlıklı proje yürütülmektedir. Bu konudaki diğer bir somut gelişme de Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu tarafından yürütülen meyve suyuna uygun zerdali çeşitlerinin geliştirilmesi projesidir. Tarla Bitkileri: Enstitüler tarafından geliştirilerek tescil ettirilen, hastalıklara, kurağa, sıcağa dayanıklı, kalite ve verim açısından öne çıkan çeşitlerin özel sektöre tanıtılması ile tohumluk üretim ve satış hakkı devredilmektedir. Bu kapsamda planlanan tarla günleri ile gezici çalışma grupları ve çeşitli taramalarla çiftçi ve sanayici ihtiyaçları belirlenerek ıslah programına yön verilmektedir. 1 Kısa: 1 yıl veya 1 yıldan kısa; Orta: 1-3 yıl; Uzun: 3-5 yıl 58

64 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Tamamlandı (T) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Eylem 3: Üniversitelerde ve araştırma merkezlerinde yapılan çalışmalarda birincil hammadde üreticilerinin ihtiyaçlarının tespit edilmesine yönelik periyodik toplantılar düzenlenmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İlgili Kooperatifler, Yerel Yönetimler, TOBB İlgili Sektör Meclisleri Üniversiteler, Araştırma Merkezleri(Kamu ve Üniversite), YÖK, İlgili STK lar, TÜBİTAK X Gelişme: Bahçe Bitkileri: TAGEM e bağlı Araştırma Enstitülerinde yürütülen projelerin Tarımsal Araştırma Master Planı hedefleri doğrultusunda planlanması, hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde, işbirliği ve eşgüdümü sağlamak, bu çerçevede sonuçlanan araştırma projelerini görüşmek, araştırma sonuçlarının uygulamaya aktarma şeklini ve yayınlanmasını karara bağlamak, Araştırma Mastır Planında belirtilen Araştırma Program Hedefleri doğrultusunda yürütülen projelerin program hedeflerini karşılama durumlarını gözden geçirmek amacıyla TAGEM tarafından, GTHB ye bağlı diğer Genel Müdürlükler, STK lar, özel sektör, üniversiteler ve kamu kurumlarının davet edildiği ve Mart 2013 te 1 hafta süreyle Bahçe Bitkileri Araştırmaları aire Başkanlığı Çalışma Gruplarında (Ilıman İklim Meyveleri ve Organik Tarım Araştırmaları, Sert Kabuklu Meyve Araştırmaları, Bağcılık Araştırmaları, Sebzecilik ve Süs Bitkileri Araştırmaları, Turunçgiller, Zeytin, İncir ve iğer Subtropik Meyve Araştırmaları) yaklaşık 600 kişinin katılımı ile Program eğerlendirme Toplantıları gerçekleştirilmiştir. iğer taraftan, Bakanlık, Üniversite, Özel Sektör ve STK ların katılımlarıyla TAGEM koordinasyonunda Kasım 2012 tarihlerinde Yalova da Uluslararası Kivi Çalıştayı ve Aralık 2012 tarihlerinde Isparta da 1. Ulusal Elma Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Tarla Bitkileri: TAGEM Master Plan Uygulama çerçevesinde GTHB ye bağlı diğer Genel Müdürlükler, STK lar, özel sektör, üniversiteler, kamu kurumları ve çiftçilerin davet edildiği Mart 2013 te 1 hafta süreyle tarla bitkilerinin 8 çalışma grubunda (Serin İklim Tahılları, Sıcak İklim Tahılları, Yemeklik Tane Baklagiller, Endüstri Bitkileri, Yağlı Bitkiler, Tıbbi Aromatik Bitkiler ve Çayır - Mera ve Yem Bitkileri) 600 kişinin katılımı ile Program eğerlendirme Toplantıları gerçekleştirilmiştir. Stratejik Amaç 2 Strateji 2.1 Sanayi Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetleri Gıda sanayinde maliyeti düşürecek, miktarı ve kaliteyi arttıracak yeni teknolojilerin geliştirilmesi Eylem 4: Gıda sanayinin teknoloji geliştirme sürecinde ihtiyaç duyduğu nitelikli personelin yetişebilmesi için ilgili akademik bölümlerle işbirliğinin sağlanması YÖK TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Üniversiteler, BSTB, Milli Eğitim Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, GTHB, İlgili STK lar, TÜBİTAK X Gelişme: Bu eylemle ilgili çalışmalar başlatılmıştır. Son yıllarda üniversitelerimizin Gıda Mühendisliği bölümlerinin birçoğunda sektörel beklentileri iyi analiz edebilmek amacıyla ilgili meslek kuruluşlarının da katılımıyla önemli toplantılar düzenlenmiştir. Bu toplantılar, sektörün beklentilerini net olarak ortaya koyabilme ve üniversitelerimiz için yeniden yapılanma adına önemli bir fırsat olmuştur. Ayrıca, birçok bölümde yürütülmekte olan akreditasyon süreçleri sektörel işbirliğini teşvik etmektedir. Nihai hedef, ilgili lisans programlarını, sektörel beklentileri ve teknolojik değişimleri dikkate alarak dinamik bir şekilde gözden geçirmektir. Öncelikle var olan durumu görme amaçlı olarak üniversitelerin Gıda Mühendisliği ve diğer ilgili bölümleri ile yazışmalar yapılarak bilgi alınmaktadır. Gıda sektörü temsilcilerinden de görüşler alınmaktadır. 59

65 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem 5: Gıda sanayi firmalarına yönelik Ar-Ge ve Yenilik faaliyetlerinin önemi ve ülkemizdeki destek mekanizmaları konusunda bilgilendirme toplantılarının yapılması TÜBİTAK BSTB, Kalkınma Bakanlığı, İlgili STK lar, Ulusal Gıda Teknoloji Platformu, TPE, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X Gelişme: Aşağıda bilgileri verilen toplantılara katılım sağlanmış ve sunumlar yapılmıştır. Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Bilgilendirme Toplantısı, Ankara, 15 Mayıs 2013 Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği Bilgilendirme Toplantısı, Ankara, 3 Mayıs Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Ankara, 29 Mart Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği Antalya Çalışma Toplantısı, Antalya, 26 Mart Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TAGEM ile birlikte 28 Ocak 24 Şubat 2013 tarihleri arasında 4 ayrı oturumda düzenlenen Program eğerlendirme Toplantısına katılan sektör temsilcilerine Ulusal Akademik Araştırma estekleri konulu sunum Kalkınma Bakanlığı, Onuncu Kalkınma Planı Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyonu Çalıştayı, Ankara, 24 Aralık 2012 Eylem 6: Kamu, üniversite ve araştırma merkezlerinde yapılan gıda araştırma projelerinden elde edilen sonuçların, uygulamaya aktarılmasına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi 2 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri TÜBİTAK, YÖK, GTHB X Gelişme: Tanıtım Pazarlama Yönetmeliği Başbakanlık, Yatırım estek Yönetmeliği Maliye Bakanlığı görüşüne sunulmuştur. Eylem 7: Üniversiteler ve Araştırma Merkezleri nde devam eden / tamamlanan Gıda Ar-Ge çalışmalarının sunulduğu/sergilendiği geniş katılımlı proje pazarı ve çeşitli bilimsel etkinliklerin organize edilmesi ve desteklenmesi Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi ernekleri Federasyonu BSTB, TÜBİTAK GTHB, Üniversiteler, TOBB Gıda Sektör Meclisi, KOSGEB, TİM, Teknoparklar X Gelişme: Ulusal Gıda Teknoloji Platformu (UGTP), endüstri kesiminden üyelerin belirlediği öncelikler ve akademik kesimin öngörüleri doğrultusunda Stratejik Araştırma ve Yenilik Gündemi belgesini hazırlamış ve Mayıs 2013 te kamuoyuna duyurmuştur Mayıs 2013 tarihleri arasında UGTP tarafından EuroFoodChem XVII Kongresi nde UGTP Proje Özel Ödülü Yarışması gerçekleştirilmiştir. UGTP, 3-4 Haziran 2013 tarihlerinde Ege İhracatçı Birlikleri tarafından düzenlenen II. Uluslararası Gıda Ar-Ge Proje Pazarı etkinliğine aktif katılım sağlama ve etkinliği destekleme kararı almıştır. 2 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı söz konusu eyleme ilişkin gelişmelerin UBTYS altındaki Tamamlanan Ar-Ge ve yenilik projelerine yönelik patent, yatırım, pazarlama ve tanıtım desteği verilmesi eylemi kapsamında yapılan çalışmalar paralelinde yürüyeceğini iletmiştir. 60

66 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji 2.2 Gıda sanayinin uluslararası Ar-Ge faaliyetlerine ve konsorsiyumlarına katılımının özendirilmesi Eylem 8: AB Çerçeve Programları, AB CIP Programı, EUREKA, EBN gibi uluslararası destekler konusunda gıda sanayi firmalarına bilgilendirme yapılması TÜBİTAK BSTB, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, İlgili STK lar X Gelişme: AB 7. ÇP Gıda, Tarım ve Biyoteknoloji Alanı 2013 Çağrısı kapsamında gıda sektöründe faaliyet gösteren 7 Türk firma, yabancı koordinatörler ile eşleştirilmiştir. Çağrılar 5 Şubat 2013 tarihinde kapanmış olup, Mayıs ayı içerisinde açıklanacaktır. Gıda sektöründe faaliyet gösteren 12 firma temsilcisi ile yapılan görüşmelerde Çerçeve Programlara katılım hakkında bilgi verilmiş, TÜBİTAK Ulusal Koordinasyon Ofisi nin destek faaliyetleri anlatılmış ve uluslararası projelerde yer almalarını artırmak için 4 firmadan profil formu toplanmıştır. Türkiye-Fransa arasında tarım ve gıda sektöründe işbirliğini artırmaya yönelik Fransız Büyükelçiliği ile 22 Şubat 2013 tarihinde bir görüşme yapılmıştır. Görüşmede Fransa dan bilimsel ziyaret için Türkiye ye gelmeyi planlayan ekiplere, Türkiye de gıda ve tarım sektöründe ziyaret edebilecekleri akademi ve sanayi bilgileri verilmiştir. Eylem 9: Uluslararası yönetmeliklerin hazırlanmasında alt sektör birliklerinin etkin lobilerinin oluşturulması Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi ernekleri Federasyonu GTHB, Sektör Birlikleri, TİM, ışişleri Bakanlığı Gelişme: Uluslararası mevzuat yakından takip edilmekte ve ulusal mevzuatımız ile karşılaştırılması, uyum çalışmaları, sektör açısından önemli hususlar konularında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile sürekli işbirliği yapılmaktadır. X Strateji 2.3 Gıda sanayindeki KOBİ lerin üretim verimliliğinin arttırılması Eylem 10: Gıda Sektöründe faaliyet gösteren KOBİ lerin üretim verimliliklerini artırma yönünde KOSGEB desteklerinden etkin bir şekilde faydalanmasının sağlanması KOSGEB BSTB, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Gıda Sektörü Meslek Kuruluşları X Gelişme: Bu dönemde, KOSGEB destek programları dahilinde Nace Rev.2 ye göre C-İmalat Sanayi Sektörü altında, Gıda Ürünlerinin İmalatı ve İçeceklerin İmalatı Sektörlerinde faaliyet gösteren toplam KOBİ ye 13 milyon TL destek sağlanmıştır. iğer yandan Hizmet Merkezi Müdürlükleri vasıtasıyla, Gıda Sektörünün de içinde yer aldığı hedef kitlemizdekii tüm sektörlere yönelik olarak, KOBİ lerin KOSGEB desteklerinden daha etkin faydalanabilmesini sağlamak üzere bilgilendirme faaliyetleri de gerçekleştirilmektedir. 61

67 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Tamamlandı (T) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Stratejik Amaç 3 Strateji 3.1 Yerel Yetkinlikler ve Yenilikçi Ürünler Yerel ve geleneksel gıdaların, özelliklerinin korunarak, modern yöntem ve teknolojilerle gıda sanayi tarafından üretilmesi ve markalaştırılması Eylem 11: Yerel ve geleneksel gıdaların envanterinin çıkarılması, kayıt altına alınması ve coğrafi işaret tescili yapılabilecek olanların tespit edilmesi, bunların yurt içi ve yurt dışı piyasalardaki ekonomik potansiyellerinin belirlenmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yerel Yönetimler, Kalkınma Ajansları, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri,TPE X Gelişme: Geleneksel gıdalarımızın envanterinin çıkarılmasına yönelik Bursa Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından hazırlanan projeye ilişkin çalışmalar halen devam etmektedir. Eylem 12: Yerel ve geleneksel gıdaların karakterizasyonununstandardizasyonun yapılmasının ve coğrafi işaret başvurusu yapılmasının teşvik edilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Türk Patent Enstitüsü TSE, Yerel Yönetimler, Üniversiteler İlgili Kuruluşlar Gelişme: GTHB, Sağlık Bakanlığı ve TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsü tarafından müşterek yürütülen Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Yaygın, Sürekli Veri Tabanının Oluşturulması isimli TÜBİTAK 1007 projesi sonuçlandırılmış olup, bu dönemde 9 u geleneksel gıda olmak üzere toplamda 53 dosya, tescil başvurusu için Türk Patent Enstitüsüne sunulmak üzere hazır hale getirilmiştir. X Eylem 13: Yerel ve geleneksel gıdaların sanayide üretimiyle ilgili yapılan Ar-Ge çalışmalarının sanayiye aktarılması konusunda çalışmalar yapılması Ulusal Gıda Teknoloji Platformu BSTB,TÜBİTAK YÖK, ULAKBİM,TİM TPE,TOBB İlgili Sektör Meclisleri X Gelişme: Bu konuda önümüzdeki dönemde: Yerel ve geleneksel gıdalar üzerine yapılmış çalışmalara dair envanter oluşturulması (2013) Seçilen bazı başarılı bulguların ticarileştirilmesi amacıyla Ulusal Gıda Teknoloji Platformu üyeleri tarafından TEYEB projesi hazırlanması (2014) faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Strateji 3.2 Gıda sanayinde katma değeri yüksek yeni ürünlerin ve fonksiyonel gıda ürünlerinin geliştirilmesi Eylem 14: Fonksiyonel gıdalar ile ilgili yapılan Ar-Ge faaliyetlerinin sanayiye aktarılması konusunda çalışmalar yapılması Ulusal Gıda Teknoloji Platformu TÜBİTAK, BSTB, Araştırma Merkezleri, Üniversiteler KOSGEB, ULAKBİM, TPE, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X 62

68 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Tamamlandı (T) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Gelişme: Bu konuda önümüzdeki dönemde: Fonksiyonel gıdalar üzerine yapılmış çalışmalara dair envanter oluşturulması (2013) Seçilen bazı başarılı bulguların ticarileştirilmesi amacıyla Ulusal Gıda Teknoloji Platformu üyeleri tarafından TEYEB projesi hazırlanması (2014) faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Eylem 15: Fonksiyonel gıdaların ve katma değeri yüksek yeni ürünlerin geliştirilmesi, üretilmesi ve uluslararası pazara sunulması için teşvik programlarının geliştirilmesi Ekonomi Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TPE, TÜBİTAK BSTB, Araştırma Merkezleri, KOSGEB, TİM, Üniversiteler TOBB İlgili Sektör Meclisleri, TGF Gelişme: Bir önceki gelişme raporunda detaylı bir şekilde bilgileri verilen Ar-Ge destekleri kapsamındaki 2 proje çalışma takvimlerine uygun olarak devam etmektedir. Mersin Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü tarafından hazırlanan Türkiye de Yetiştirilen Gölevez Bitki Yumrusunun Cipse İşlenebilme Olanaklarının Araştırılması isimli proje Ocak 2013 itibarıyla başlamıştır. GTHB ye bağlı araştırma enstitülerince eylem kapsamında hazırlanan 7 proje, Mart 2013 te yapılan Gıda ve Yem Araştırmaları Program eğerlendirme Toplantısında görüşülerek projelerin kesin kabulüne esas olmak üzere Araştırma Tavsiye Komitesi ne (ATK) gönderilmesine karar verilmiştir. GTHB tarafından yürütülen Ar-Ge destek projeleri kapsamında Gıda sektöründe katma değeri yüksek yeni ürünlerin geliştirilmesi konusunun 2013 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır. Eylem 16: Gıda katkı maddelerinin geliştirilmesi ve üretimi konusunda Ar-Ge ve Yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı BSTB, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, Üniversiteler, TÜBİTAK KOSGEB Gelişme: GTHB tarafından yürütülen Ar-Ge destek projeleri kapsamında oğal gıda katkı maddelerinin geliştirilmesi ve üretime kazandırılması konusunun 2013 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır. oğal gıda katkı maddelerinin geliştirilmesi ve üretime kazandırılması konusunda üniversiteler, STK lar ve özel sektör tarafından hazırlanan projelerin ilgili kurullarda görüşülerek karara bağlanması sağlanacaktır. X X Eylem 17: Gıda üretiminde kullanılan starter kültür, enzim, maya gibi yardımcı maddelerin Ar-Ge ve üretim faaliyetlerinin özendirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı BSTB, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, Üniversiteler, TÜBİTAK, KOSGEB X Gelişme: Eylem kapsamında; Farklı Peynir Çeşitlerinden İzole Edilen Laktik Asit Bakterilerinin Tanımlanması ve Süt Endüstrisinde Kullanımının Araştırılması isimli Ar- Ge projesi, çalışma takvimine uygun olarak devam etmektedir. Ulusal Gıda Starter Kültür Gen Bankası kurulmasına yönelik olarak Bursa Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından alt yapı projesi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Projeye ilişkin Kalkınma Bakanlığı yetkilileri ile yapılan görüşmede olumlu netice alınmış ve bu yıl içerisinde projeye destek sağlamak üzere kaynak arayışına başlanmıştır. GTHB tarafından yürütülen Ar-Ge destek projeleri kapsamında Geleneksel fermente ürünlerden izole edilen mikroorganizmalar kullanılarak starter kültür üretilmesi konusunun 2013 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır 63

69 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Tamamlandı (T) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Eylem 18: Birincil hammadde ve gıda üretiminde gen teknolojisi ve biyoteknoloji Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Üniversiteler, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK,KOSGEB X Gelişme: Gıda Birincil hammadde ve gıda üretiminde gen teknolojisi ve biyoteknoloji Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi konusunun, GTHB Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanarak bu konudaki projeler desteklenecektir. Bahçe Bitkileri Kiraz çeşitlerinde ve kullanılan anaçlarda bodurluk mekanizması bulunmamaktadır. Bu çalışma ile rol bodurluk genleri içeren Agrobacterium rhizogenes aracılığıyla bu genlerin 0900 Ziraat ve Stella kiraz çeşitleriyle Kuş kirazı anacına aktarılması planlanmaktadır. Elde edilecek gen aktarılmış bodur bitkiler ülkemiz kiraz yetiştiriciliğinde kullanılabilecek, aktarılan genler sayesinde vejetatif olarak çoğaltılması güç olan çeşit ve anaçlar kolaylıkla çelikle çoğaltılacak ve uygun ekolojik şartlarda aşılama ihtiyacı olmadan yetiştirileceklerdir. Kayısıda SNP Moleküler Markerların Geliştirilmesi projesi kapsamında geliştirilen SNP markerlar başta Şarka dayanıklılık çalışmaları olmak üzere Türkiye de süre gelen tüm ıslah çalışmalarında genlerin keşfinde kullanılacak, marker destekli seleksiyon (MAS) çalışmalarına olanak sağlayacak potansiyeldedir. Ayrıca bu markerlar yurtdışındaki araştırmacılar tarafında da kullanılabilecektir. Tarla Bitkileri Biyoteknoloji konusunda TAGEM bünyesinde enstitüler tarafından yeni ve devam eden toplam 7 projenin kabulü gerçekleşmiştir. evam eden projelerin yıllık gelişmeleri Program değerlendirme toplantılarında görüşülerek projenin gelişmeleri değerlendirilmiştir. Bugüne kadar geliştirilerek tescil edilen 897 tarla bitkileri çeşitlerinin parmak izlerinin çıkartılması ile ilgili olarak Ege Üniversitesi tarafından hazırlanan GTHB Ar-Ge projesi Haziran 2012 de kabul edilmiş olup projenin ilk dönem çıktıları ve raporları TAGEM e sunulmuştur. Ayrıca, Melez Mısır Islahında Anter Kültürü Teknigi Ile ihaploid Hatların Elde Edilmesi adlı TÜBİTAK 1007 projesi Sakarya Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülmektedir. Stratejik Amaç 4 Strateji 4.1 Gıda Tüketimi ve Sağlık Gıda kalitesi ve güvenliği denetimlerinin etkinleştirilmesi Eylem 19: Gıda güvenilirliğine yönelik olarak, mevcut altyapının etkin şekilde kullanımına olanak sağlayacak Ar-Ge Birimlerinin güçlendirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı, BSTB, Araştırma Merkezleri Üniversiteler, TÜBİTAK TGF, TOBB İlgili Sektör Meclisleri Gelişme: Gıda güvenilirliğine yönelik olarak Bakanlığımıza bağlı Araştırma Enstitüleri tarafından hazırlanan ve aynı zamanda alt yapının kuvvetlendirilmesine destek sağlayacak olan projeler 2013 yılı Mart ayındaki Gıda ve Yem Araştırmaları Program eğerlendirme Toplantısında görüşülerek projelerin kesin kabulüne esas olmak üzere Araştırma Tavsiye Komitesi ne (ATK) gönderilmesine karar verilmiştir. X 64

70 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem 20: Tüketici sağlığının korunması kapsamında yapılan Ar-Ge çalışmalarına temel teşkil etmesi amacıyla; gıda ile bulaşan hastalıkların ortaya çıkma sıklığının ve beslenme kaynaklı hastalıkların takibinin yapılabilmesi için ulusal veri tabanı kurulması Sağlık Bakanlığı GTHB X Gelişme: TÜBİTAK MAM tarafından yürütülmekte olan Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Sürekli paylaşım Sisteminin oluşturulması projesi Türkiye Halk Sağlığı Kurumu bünyesindeki Tüketici Güvenliği Laboratuvarları aire Başkanlığı sorumluluğunda devam etmektedir. Proje sahibi Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı olan projede çalışmalar halen devam etmektedir. Eylem Gıda Tüketimi ve Sağlık başlığı ile dolaylı olarak ilişkilidir. Bu dönem içerisinde piyasadan örneklemler yapılmıştır. Kompozit oluşturulan numunelerin gerekli analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçları A.B.., Japonya ve animarka gibi ülkelerin veri tabanlarıyla karşılaştırılmıştır. Örneklem formları ve analiz sonuçları Ulusal veri tabanına girilmiştir. Strateji 4.2 Stratejik Amaç 5 Strateji 5.1 Eylem 21: Üretim sırasında kalitenin kontrolü konusunda kamuda ve üniversitede yapılan çalışmaların sanayiye aktarılması için özel proje pazarları düzenlenmesi Gelişme: Gıda sanayi tarafından üretim sırasında kalitenin kontrolü için yeni teknolojilerin geliştirilmesi Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi ernekleri Federasyonu TOBB İlgili Sektör Meclisleri, TÜBİTAK, BSTB, ULAKBİM, YÖK UGTP endüstri kesiminden üyelerin belirlediği öncelikler ve akademik kesimin öngörüleri doğrultusunda Stratejik Araştırma ve Yenilik Gündemi belgesini hazırlamış ve Mayıs 2013 tarihinde kamuoyuna duyurmuştur Mayıs 2013 tarihleri arasında UGTP tarafından EuroFoodChem XVII Kongresi nde UGTP Proje Özel Ödülü Yarışması gerçekleştirilmiştir. UGTP 3-4 Haziran 2013 tarihleri Ege İhtracatçı Birlikleri tarafından düzenlenen II. Uluslararası Gıda Ar-Ge Proje Pazarı etkinliğine üyeleri ile aktik katılım sağlama ve destekleme kararı almıştır. Hedef Odaklı Öncelikli Ar-Ge Projeleri Gıda üretim ve tüketim zincirinin her aşamasında ihtiyaç duyulan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi Eylem 22: Birincil hammadde üretimine ve bu üretime girdi sağlamaya yönelik öncelikli araştırma konularının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TÜBİTAK, Üniversiteler, UGTP, TGF, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Araştırma Merkezleri X X T 65

71 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Tamamlandı (T) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Gelişme: Bahçe Bitkileri: Araştırma kurumlarımızca öncelikli Ar-Ge konularında yapılan çalışmalar neticesinde elde edilen çıktılar düzenlenecek eğitim toplantılarıyla Bakanlığımız yayım personeline aktarılacaktır. Tarla Bitkileri: Araştırma enstitülerimiz tarafından geliştirilen teknoloji ve çeşitlerin çiftçilere aktarılması konusunda enstitülerimiz ve istasyonlarımızda tarla günleri düzenlenerek çiftçilere çeşitlerimiz ve uygulamalarımız tanıtılacaktır. Eylem 23: Gıda sanayinin, yenilikçi ürün ve üretim yöntemlerine odaklı öncelikli Ar-Ge çalışmalarının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi TOBB İlgili Sektör Meclisleri BSTB, TMMOB, UGTP, TGF, TÜBİTAK X Gelişme: UGTP endüstri kesiminden üyelerin belirlediği öncelikler ve akademik kesimin öngörüleri doğrultusunda Stratejik Araştırma ve Yenilik Gündemi belgesini hazırlamış ve Mayıs 2013 tarihinde kamuoyuna duyurmuştur Mayıs 2013 tarihleri arasında EuroFoodChem XVII Kongresi nde Türk araştırmacılar tarafından sunulan araştırma projelerinin sonuçları yenilik faaliyetleri açısından değerlendirilmiş ve tüm paydaşlara duyurulmuştur. Eylem 24: Gıda Kalitesi ve Güvenliği ile Gıda ve Sağlık konularına odaklı öncelikli Ar-Ge konularının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Sağlık Bakanlığı BSTB, TGF TÜBİTAK, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri X Gelişme: Gıda güvenilirliğine yönelik olarak Bakanlığımıza bağlı Araştırma Enstitüleri tarafından hazırlanan ve Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenmesi öngörülen 20 proje 2013 yılı Ocak itibariyle başlamıştır. Projelerin gelişme raporları Mart ayındaki Gıda ve Yem Araştırmaları Program eğerlendirme toplantısında görüşülmüştür. Bakanlığımıza bağlı araştırma enstitülerince eylem kapsamında hazırlanan 17 adet proje, 2013 yılı Mart ayında yapılan Gıda ve Yem Araştırmaları Program eğerlendirme Toplantısında görüşülerek projelerin kesin kabulüne esas olmak üzere Araştırma Tavsiye Komitesi ne (ATK) gönderilmesine karar verilmiştir. Gıda kalitesi ve güvenilirliği konusuna esas olmak üzere Gıda ile temas eden maddelerin güvenilirliğinin belirlenmesi ve "Gıdalarda taklit ve tağşişin belirlenmesine yönelik analiz metotlarının geliştirilmesi konularının 2013 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır. Eylem 25 3 : Gıda üretim ve tüketim zincirinin her aşamasında, TGP (Teknoloji Geliştirme Projeleri) desteği kapsamında Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X T 3 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde kapatılmıştır. 66

72 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji 5.2 Gıda üretim ve tüketim zincirindeki öncelikli konularda Ar-Ge ve Yenilik yetkinliğinin geliştirilmesi Eylem 26: Bir uzman grubu kurularak gıda üretim ve tüketim zincirindeki teknolojik alanların; Ar-Ge potansiyeli, insan kaynakları, altyapılar, cari denge açısından incelenmesi ve önceliklendirilmesi Eylem 27: Gıda üretim ve tüketim zincirindeki öncelikli konularda hedef odaklı Ar-Ge projelerinin desteklenmesi TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X T 4 TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X Gelişme: Gıda alanında Gıda Güvenilirliği Çağrı Programı kapsamında G0201 Güvenilir Gıda için Minimum/Alternatif İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi/İyileştirilmesi ve G0202 Güvenilir Gıdalar için İzlenebilirlik/Kontrol Sistemlerinin/Tekniklerinin Geliştirilmesi konularında çağrıya çıkılmıştır. 12 Nisan 2013 tarihinde Çağrı kapanmıştır. Toplam 2 çağrı başlığında sırasıyla 51 ve 70 proje önerisinin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Bu çağrıya ilişkin 1. aşama değerlendirme sonuçlarının 31 Mayıs 2013 tarihinde açıklanması planlanmaktadır. Söz konusu çağrının 2. aşama başvuruları 16 Ağustos 2013 tarihinde alınacaktır. Eylem 28: Gıda üretim ve tüketim zincirinde altyapı geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda altyapı desteklerinin verilmesi Kalkınma Bakanlığı Tüm İlgili Paydaşlar X Gelişme: 2012 yatırım programında gıda ile ilgili 8 araştırma merkezi projesi yer almaktadır yılı itibariyle 6 gıda araştırma merkezi projesi tamamlanmıştır yılı için herhangi bir alanda yeni proje alınmaması nedeniyle gıda alanında da yeni bir araştırma merkezi yatırım programına alınmamıştır yılı için mevcut projelerin büyük ölçüde tamamlanması amaçlanmaktadır. Eylem 29: Gıda üretim ve tüketim zincirinde insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda yüksek lisans ve doktora programlarının açılması YÖK Tüm İlgili Paydaşlar X Gelişme: Bu eylem planı kapsamında üniversitelerle yazışmalar yapılarak mevcut durum belirlenmektedir. Eylem planının nihai hedefi, gıda sanayinin gereksinimlerine cevap verebilecek ve teknolojik gelişmelere ayak uydurabilecek mesleki bilgi ve beceriye sahip nitelikli iş gücünün oluşmasına katkı sağlayacak yeni lisansüstü programların açılmasıdır. Eylem 30: Gıda üretim ve tüketim zincirinde insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda araştırma ve eğitim burslarının verilmesi TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X 4 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 67

73 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Tamamlandı (T) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Gelişme: TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı ve TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda yüksek lisans ve doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapıldı.yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturuldu. TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirildi yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 44 yüksek lisans ve 31 doktora öğrencisi olmak üzere 75 lisansüstü öğrenci programa başvurdu. Ayrıca, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt ışı oktora Burs Programı nın geliştirilerek yeniden uygulamaya konulmasına yönelik çalışmalar yapıldı. Bu bağlamda TÜBİTAK 2230 Yurt ışı Yüksek Lisans Burs Programı ile TÜBİTAK 2213 Yurt ışı oktora Burs Proramı nın birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2213 Yurt ışı Lisansüstü Burs Programı taslak kural ve ilkeleri hazırlandı. Eylem 31: Gıda üretim ve tüketim zincirinde kamu sektöründe ihtiyaç duyulan Ar-Ge konularının belirlenmesi ve açılacak çağrılar kapsamında desteklenmesi TÜBİTAK Tüm İlgili Kamu Kurumları X T 5 Eylem 32: Gıda üretim ve tüketim zincirindeki ileri teknoloji geliştirme faaliyetlerinin İleri Teknoloji Projeleri (ITEP) esteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan İleri Teknoloji Projeleri esteği (İTEP) kapsamında öncelikli alanlar arasında yer alan Gıda Teknolojileri alanında bir proje başvurusu alınmamıştır. Proje başvuru kabul süreci 2013 yılı süresince açık tutulacaktır. Stratejik Amaç 6 Strateji 6.1 Sürdürülebilirlik ve Çevre ostu Teknolojiler Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi ile gıda kayıplarının önlenmesi Eylem 33: epolama ve taşıma teknolojileri konusundaki Ar- Ge ve yenilik çalışmalarının özendirilmesi TÜBİTAK GTHB, TGF, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X Gelişme: Gıda alanında Gıda Güvenilirliği Çağrı Programı kapsamında G0201 Güvenilir Gıda için Minimum/Alternatif İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi/İyileştirilmesi ve G0202 Güvenilir Gıdalar için İzlenebilirlik/Kontrol Sistemlerinin/Tekniklerinin Geliştirilmesi konularında çağrıya çıkılmıştır. 12 Nisan 2013 tarihinde Çağrı kapanmıştır. Toplam 2 çağrı başlığında sırasıyla 51 ve 70 proje önerisinin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Bu çağrıya ilişkin 1. aşama değerlendirme sonuçlarının 31 Mayıs 2013 tarihinde açıklanması planlanmaktadır. Söz konusu çağrının 2. aşama başvuruları 16 Ağustos 2013 tarihinde alınacaktır. 5 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır. 68

74 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Kısa Orta Uzun Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem 34 6 : Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi konulu yenilik ve Ar-Ge faaliyetlerinin, TGP (Teknoloji Geliştirme Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X T Strateji 6.2 Strateji 6.3 Eylem 35: Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi konulu ileri teknoloji geliştirme faaliyetlerinin, ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan İleri Teknoloji Projeleri esteği (İTEP) kapsamında öncelikli alanlar arasında yer alan Gıda Teknolojileri alanında şu ana kadar bir proje başvurusu alınmamıştır. Birincil hammadde üretiminde doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlayacak teknolojilerin geliştirilmesi Eylem 36: Birincil Hammadde Üretiminde oğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımını Sağlayacak Teknolojilerin Geliştirilmesi faaliyetlerinin ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan İleri Teknoloji Projeleri esteği (İTEP) kapsamında öncelikli alanlar arasında yer alan Gıda Teknolojileri alanında şu ana kadar bir proje başvurusu alınmamıştır. Eylem 37: Birincil Hammadde Üretiminde oğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımını Sağlayacak Teknolojilerin Geliştirilmesi faaliyetlerinin Çevre Projeleri-Temiz Üretim esteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB X Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri esteği-temiz Üretim (Çevre Teknolojileri ve Enerji Verimlliği) esteği kapsamında belirtilen tarihler arasında yedi proje başvurusu olmuş, üç proje için sözleşme imzalanmıştır. Belirtilen bu projelerden arasında birincil hammadde üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanması konusu bulunmamaktadır. Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi Eylem 38: Çevre dostu teknolojilerle ilgili yapılan akademik Ar- Ge çalışmalarıyla ilgili Gıda sanayine periyodik bilgilendirme yapılması TOBB İlgili Sektör Meclisleri TÜBİTAK, TGF YÖK, GTHB X 6 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde kapatılmıştır. 69

75 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Tamamlandı (T) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Gelişme: 7-10 Mayıs 2013 tarihleri arasında UGTP tarafından EuroFoodChem XVII Kongresi nde çevre dostu teknolojileri dikkate alan UGTP Proje Özel Ödülü Yarışması gerçekleştirilmiş ve tüm paydaşlara duyurulmuştur. Eylem 39: Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi faaliyetlerinin ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB X Gelişme: TTGV özkaynaklarından sağlanan İTEP kapsamında 2011 yılında açılan Gıda Teknolojileri alanında proje başvurusu alınmamıştır. İTEP kapsamında Gıda Teknolojileri desteği için proje başvuru kabul süreci 2013 yılında da açık tutulacaktır. Eylem 40: Gıda paketlemede kullanılan ambalaj malzemelerinin üretimi ve kullanımına yönelik olarak Ar-Ge faaliyetlerinin özendirilmesi TÜBİTAK GTHB, İlgili STK lar X Gelişme: TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı çerçevesinde Gıda GHS-02 Kodlu Yeni Nesil Gıda Ambalajlarının Geliştirilmesi adında çağrıya çıkıldı. eğerlendirmeye uygun bulunan 9 proje başvurusundan 4 adeti desteklenmeye uygun bulundu. esteklenmesi uygun bulunan projelerin toplam TL bütçesinin TL kısmı kabul edilmiştir. Ayrıca, Gıda Güvenilirliği Çağrı Programı kapsamında G0202 Güvenilir Gıdalar için İzlenebilirlik/Kontrol Sistemlerinin/Tekniklerinin Geliştirilmesi konusunda çağrıya çıkılmıştır. 12 Nisan 2013 tarihinde Çağrı kapanmıştır. Bu çağrı başlığında 70 proje önerisinin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Bu çağrıya ilişkin 1. aşama değerlendirme sonuçlarının 31 Mayıs 2013 tarihinde açıklanması planlanmaktadır. Söz konusu çağrının 2. aşama başvuruları 16 Ağustos 2013 tarihinde alınacaktır. Eylem 41: Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi faaliyetlerinin Çevre Projeleri-Temiz Üretim ve Enerji Verimliliği estekleri kapsamında teşvik edilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB X Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri esteği-temiz Üretim (Çevre Teknolojileri ve Enerji Verimlliği) esteği kapsamında belirtilen tarihler arasında yedi proje başvurusu olmuş, üç proje için sözleşme imzalanmıştır. Belirtilen bu projeler arasında Gıda sanayiine yönelik bir proje bulunmamaktadır. TTGV Özkaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri esteği kapsamında Enerji Verimliliği alanında proje desteği için proje başvuru kabul süreci 2013 yılında da açık tutulacaktır. Gıda sanayii ile ilgili projeler de bu kapsama girmektedir. Eylem 42: Üretim süreçlerinde yerel düşük karbon teknolojilerini teşvik etmek için İklim ostu Ürün Sertifikasının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı GTHB, TSE X Gelişme: Üretim süreçlerinde yerel düşük karbon teknolojilerini teşvik etmek için İklim ostu Ürün Sertifikasının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması konusunda paydaşlarla görüş alışverişi yapılmaktadır. 70

76 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Zaman Aralığı 1 Tamamlanma urumu Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Tamamlandı (T) Kısa Orta Uzun evam Ediyor () Strateji 6.4 Gıda sanayinde atıkların ve artıkların geri dönüşümü ile katma değer sağlanması Eylem 43: Gıda sanayi atık ve artıklarının farklı sektörlerde değerlendirilmesi konusundaki Ar-Ge ve yenilik çalışmalarının özendirilmesi TÜBİTAK GTHB, ÇŞB, EPK, ETKB, UGTP, TGF TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X Gelişme: Gıda alanında Gıda Güvenilirliği Çağrı Programı kapsamında G0201 Güvenilir Gıda için Minimum/Alternatif İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi/İyileştirilmesi ve G0202 Güvenilir Gıdalar için İzlenebilirlik/Kontrol Sistemlerinin/Tekniklerinin Geliştirilmesi konularında çağrıya çıkılmıştır. 12 Nisan 2013 tarihinde Çağrı kapanmıştır. Toplam 2 çağrı başlığında sırasıyla 51 ve 70 proje önerisinin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Bu çağrıya ilişkin 1. aşama değerlendirme sonuçlarının 31 Mayıs 2013 tarihinde açıklanması planlanmaktadır. Söz konusu çağrının 2. aşama başvuruları 16 Ağustos 2013 tarihinde alınacaktır. TÜBİTAK-TEYEB tarafından aşağıda bilgileri verilen toplantılara katılım sağlanmış ve sunumlar yapılmıştır. Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Bilgilendirme Toplantısı, Ankara, 15 Mayıs 2013 Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği Bilgilendirme Toplantısı, Ankara, 3 Mayıs TC Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Ankara, 29 Mart Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği Antalya Çalışma Toplantısı, Antalya, 26 Mart Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TAGEM ile birlikte 28 Ocak 24 Şubat 2013 tarihleri arasında 4 ayrı oturumda düzenlenen Program eğerlendirme Toplantısına katılan sektör temsilcilerine Ulusal Akademik Araştırma estekleri konulu sunum TC Kalkınma Bakanlığı, Onuncu Kalkınma Planı Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyonu Çalıştayı, Ankara, 24 Aralık

77 2 - Bölüm 2: İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında iğer Gelişmeler UBTYS kapsamında savunma ve uzay alanlarının yanı sıra enerji, su, gıda ve sağlık 1 alanları, ivme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlar olarak belirlenmiştir. Bu alanlara yönelik TÜBİTAK tarafından geliştirilen programlar aşağıda sunulmaktadır. TÜBİTAK ın Ar-Ge ve Yenilik estek Mekanizmalarındaki Yenilikler Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Ulusal öncelikli alanlarımız olan otomotiv, makine-imalat, BİT, enerji ve gıda kapsamında belirlenen alt teknoloji alanlarında, toplam 22 çağrı açılmış olup, yeni açılan destek programı olmasına rağmen 2012 yılı içerisinde toplam 682 proje ön başvurusu alınmıştır. Bu başvuruların 266 sı enerji ve gıda alanındaki çağrılara yapılmılştır (Tablo 12). Tablo Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlara İlişkin Veriler Öncelikli Alan Alt Alan Ön Başvuru Sayısı Proje Öneri sayısı Kabul Edilen Proje Sayısı Güneş Enerjisi Enerji Enerji epolama Kömür ve Kömür Teknolojileri Gıda Tohum ve Hayvan Islahı 31 Gıda Hijyeni Toplam Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri estekleme Programı 2012 yılında başlayan program kapsamında 2012 yılında toplam 11 başlıkta çağrı açılmıştır. Açılan çağrılara UBTYS da yer alan öncelikli alanlarda toplam 944 proje önerilmiştir. Bu önerilerden 636 sı ivme kazanmamız gereken alanlarda açılan çağrılara yapılmıştır (Tablo 13) /106 no.lu BTYK Kararı 72

78 Tablo 13. İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda TÜBİTAK 1003 Programı Kapsamında Veriler* Açılan Çağrı Başlığı Önerilen Proje Sayısı Tanı, Tedavi ve estek Amaçlı Yenilikçi Tıbbi Cihazlar 309 Çeşit Islahı ve Yerli Tohumluk Üretiminin Artırılması 109 Yeni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması 104 Enerji Bitkileri 53 Kömür İyileştirme/Hazırlama Teknolojileri 33 Kömür Gazlaştırma Teknolojileri 16 Kömür Yakma Teknolojileri 12 *2012 yıl sonu itibarıyla Toplam yılının ilk 4 ayında 1003 programı kapsamında önerilen 368 projenin dağılımı ise Tablo 14 te verilmektedir: Tablo 14. TÜBİTAK 1003 Programı Kapsamında Veriler (1 Ocak - 30 Nisan 2013) Açılan Çağrı Başlığı Önerilen Proje Sayısı Evsel ve Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Biyoreaktör (MBR) Uygulamaları 13 Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Teknolojileri Uygulamaları 31 Su Arıtımında Membran Uygulamaları 20 Yakıt Pili Geliştirme Teknolojileri 42 Fotovoltaik Teknolojilerin Geliştirilmesi 53 Yoğunlaştırılmış Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi 11 Güneş Enerjisi Uygulamalarına YönelikYenilikçi Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi 23 Güvenilir Gıda için Minimum / Alternatif İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi / İyileştirilmesi 51 Güvenilir Gıdalar için İzlenebilir / Kontrol Edilebilir Sistemlerin / Tekniklerin Geliştirilmesi 70 Hidrojen Üretim, ağıtım ve epolama Teknolojileri 54 Toplam 368 Öte yandan, TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini estekleme Programı (1007 Programı) kamu kurumlarının Ar-Ge ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanmasına veya sorunlarının çözümüne ilişkin projeleri desteklemek üzere revize edilmiştir 2. Ayrıca enerji, su, gıda, savunma ve uzay alanlarında TÜBİTAK ın ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetleri ile Ar-Ge ve Yenilik destekleri verilmeye devam edilmektedir. İvme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlarda TÜBİTAK birimleri tarafından desteklenen proje sayısı ve destek miktarı Tablo 15 te verilmektedir ,1003 ve 1007 programları kapsamında ayrıntılı bilgiler 1 başlığı altında verilmektedir. 73

79 Tablo 15. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TÜBİTAK estek Verileri* (2012) Enerji Su Gıda esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** AREB 45 9,9 44 7, ,8 TEYEB 48 3, ,4 *UİB ye ilişkin veriler Y6 bölümünde verilmektedir. ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla; Milyon TL TTGV estekleri Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) bünyesinde yürütülen çeşitli Ar-Ge estek programları kapsamında ivme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlar da desteklenmektedir. esteklere ilişkin bilgiler Tablo 16 ve Tablo 17 de verilmektedir. Tablo 16. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TTGV Programları estek Verileri (Enerji, Su, Gıda *) Enerji Su Gıda Programlar esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** Teknoloji Geliştirme Projeleri esteği Ticarileştirme Projeleri esteği İleri Teknoloji Projeleri esteği 10 6,8 2 1,1 16 7, , Çevre Projeleri esteği *30 Nisan 2013 itibarıyla, ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla; Milyon TL 17 6, ,6 Tablo 17. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TTGV Programları estek Verileri (Savunma, Uzay *) Savunma Uzay Programlar esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** esteklenen Proje Sayısı estek Bütçesi** Teknoloji Geliştirme Projeleri esteği İleri Teknoloji Projeleri esteği 18 19,0 2 1,8 1 4,6 - - *30 Nisan 2013 itibarıyla, ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla; Milyon TL TÜBİTAK Ulusal Savunma ve Güvenlik Teknolojileri Araştırma Projeleri estekleme Programı TÜBİTAK SAVTAG ın kurulduğu 8 Ocak 2006 tarihinden 30 Nisan 2013 tarihine kadar geçen süre içerisinde, Başbakanlık tan 2, Milli Savunma Bakanlığı ndan (MSB) 61 ve Savunma Sanayii Müsteşarlığı ndan (SSM) 42 proje olmak üzere toplam 105 proje önerilmiştir. Önerilen 105 projenin toplam bütçesi milyon TL dir yılının ikinci yarısında, TÜBİTAK 1007 projelerinde çağrılı sisteme geçmiştir Temmuz ayından 30 Nisan 2013 tarihine kadar geçen sürede TÜBİTAK SAVTAG bünyesinde, 9 çağrıya çıkılmış olup yılsonuna kadar 19 çağrıya çıkılması hedeflenmektedir. Önerilen projelerden 55 inin sözleşmesi, Başbakanlık, MSB, TÜBİTAK, SSM, ve proje yürütücüsü kurum/kuruluşların yetkilileri tarafından imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Bu projelerden 34 ü sonuçlanmış, 3 ü izleme sürecinde iken iptal edilmiş, 39 proje ise reddedilmiş veya Müşteri Kurum tarafından geri çekilmiştir. 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla 18 proje yürürlükte olup toplam bütçesi, 350,6 74

80 milyon TL dir. Kalan 11 projeden; 6 proje revizyon aşamasında olup, 4 projenin panel çalışmaları devam etmektedir. 1 proje ise mevcut bütçesel imkânlar çerçevesinde bekletilmektedir yılından 30 Nisan 2013 tarihine kadar toplam 55 projenin sözleşmeleri imzalanmıştır. 30 Nisan 2012 ve 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla önerilen ve desteklenen proje sayı ve bütçe değerleri Tablo 18 ve Tablo 19 da gösterilmektedir. Tablo 18. SAVTAG a Önerilen ve esteklenen Proje Sayıları ve Bütçelerinin ağılımı 31 Ekim 2012 itibarıyla 30 Nisan 2013 itibarıyla 2013 sonu (Tahmini) Sayı Bütçe (Milyon TL) Sayı Bütçe (Milyon TL) Sayı Bütçe (Milyon TL) Önerilen Projeler eğerlendirilen Projeler Yürürlükte Olan Projeler Sözleşmesi Hazırlanmakta Olan Projeler Revizyondaki Projeler Paneli Yapılacak Projeler Bekleyen Projeler Sonuçlanan Projeler İptal Edilen Projeler Reddedilen/Geri Çekilen Projeler Tablo 17 de yer alan 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla yürürlükteki 18 proje, alt projeleriyle birlikte 27 adet projeden oluşmakta olup, bu projelerin sayısal dağılım olarak üniversitelerin payı %18,5, özel sektörün payı %41 (Şekil XY) ve TÜBİTAK enstitülerinin payı %41 dir (Şekil 5). Söz konusu projelerin bütçe olarak dağılımında üniversitelerin payı %22, özel sanayinin payı %39 ve TÜBİTAK enstitülerinin payı %39 dur (Şekil 6). Program kapsamında desteklenmiş olan 55 projenin (628 milyon TL), 5 i (176 milyon TL) uzay alanı, kalan 50 proje (452 milyon TL) ise savunma alanı ile ilişkilidir. Uzay alanında desteklenen projelerin bütçesi, toplam desteklenen projelerin bütçesi içerisinde %28 lik bir oran oluşturmaktadır. Şekil 5. Yürürlükte Olan Projelerin Sayısal ağılımı Şekil 6. Yürürlükte Olan Projelerin Bütçesel ağılımı 75

81 Tablo 19. SAVTAG Projelerinin urumu (01 Ocak Nisan 2013) Proje Sayısı Toplamı Ana Prj. Alt Prj. SAYI Üniversite Özel Sektör Enstitü BÜTÇE (Milyon TL) Top. % Top. % Ana Prj. Alt Prj. SAYI BÜTÇE (Milyon TL) Top % Top. % Ana Prj. Alt Prj. SAYI BÜTÇE (Milyon TL) Top. % Top. % TOPLAM BÜTÇE (Milyon TL) Önerilen Projeler (1) , , , , , Yürürlükte Olan Projeler (2) , , , , , ,2 351 Sözleşme Aşamasında Olan Projeler (3) Revizyonda Olan Projeler(4) , , , Paneli Yapılacak Projeler (5) Bekleyen Projeler (6) Reddedilen/ Geri Çekilen Projeler (7) , , , İptal Edilen Projeler (8) , ,3 4 7 Sonuçlanan Projeler (9) , (1) Önerilen proje sayısı 105 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 179 olmaktadır. (2) Yürürlükte olan proje sayısı 18 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 27 olmaktadır. (3) Sözleşmesi TÜBİTAK MAES'te olan proje bulunmamaktadır. (4) Revizyonda olan proje sayısı 6 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 11 olmaktadır. (5) Paneli yapılacak proje sayısı 4 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 10 olmaktadır. (6) Bekleyen proje sayısı 2 olup bu 2 projenin alt projeleri yoktur. (7) Reddedilen/Geri Çekilen proje sayısı 39 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 78 olmaktadır. (8) İptal edilen proje sayısı 3 olup bu 3 projenin alt projeleri yoktur. (9) Sonuçlanan proje sayısı 34 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 48 olmaktadır. 39,

82 Stratejik Amaç 3: Tabandan Yukarı Yaklaşımlar 3 - Bölüm 1: UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç 3. Amaç Tabandan Yukarı Yaklaşımlar 1 Tabandan yukarı yaklaşımların desteklenmesine yönelik mevcut desteklerin iyileştirilmesi isiplinlerarası alanlarda bilimsel boşlukları doldurmak üzere evrensel boyutta katkı yapacak araştırmaların teşvik edilmesi Eylem: Aşı ile önlenebilir hastalıklarda Ar-Ge çalışmalarının desteklenmesi ve ülkemize özgü etken profiline göre aşı politikalarına yön verilmesinin sağlanması Sağlık Bakanlığı Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri Gelişme: N. meningitidis serogrup B aşı çalışmalarında kullanılmakta olan proteinler (gna1994, gna2132 ve gna1870) in ülkemizdeki suşları kapsayıcılığı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir Sanayicilerin ihtiyaçlarına cevap verecek temel ve uygulamalı araştırma projelerinin teşvik edilmesi Eylem: Sanayi işletmelerinin sektörel Ar-Ge ihtiyaçlarının dönemsel olarak belirlenmesi, ilan edilmesi ve araştırmacıların çalıştıkları konuların da sanayiciler tarafından görülebilmesini sağlayacak bir bilgi sisteminin kurulması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TÜBİTAK, TOBB, TTGV, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Gelişme: Web Portalı Bakanlık sistemiyle entegre edilerek Teknogirişim Sermayesi esteği (TGS) ile ilgili 1539 başvuru web ortamında alınmıştır. Ayrıca San-Tez Programı kapsamında 2013 yılı içerisinde sistem aracılığıyla 251 başvuru alınmış olup değerlendirme süreci devam etmektedir. Eylem: Yeni bor ürünlerinin ve yeni kullanım alanlarının araştırılarak dünya bor pazarının büyütülmesi (Mevcut ve yeni ürün üretimi sonucunda oluşan atıkların çevre etkilerini en aza indirerek atıkların yeniden ekonomiye kazandırılması için Ar-Ge çalışmalarına devam edilmesi) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETİ Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü) TÜBİTAK, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji altında 2013 yılına yönelik uygun bulunan bir eylem bulunmamaktadır: Öncül araştırmalara yönelik destek programlarında, araştırma yetkinliği konusunda uluslararası üne sahip yurtdışındaki Türk ve uluslararası bilim insanlarının Türkiye ye çekilebilmesine yönelik proaktif yaklaşım ve mekanizmaların geliştirilmesi 77

83 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Kırka Bor Atıklarında Hafif Agrega Üretimi ve Karakterizasyonu Kırka Bor İşletmesinin bor atıklarından ısı yalıtım yeteneğine sahip seramik kaplama malzemesi üretilmesi amacıyla Eskişehir Anadolu Üniversitesi Seramik Araştırma Merkezi (SAM) ile birlikte Kırka Bor Atıklarında Hafif Agrega Üretimi ve Karakterizasyonu konulu proje sözleşmesi, 2011-Kasım ayında imzalanmıştır. Çalışmalar tamamlanarak rapor yayınlanmıştır. Uygulama yapılabilmesi için özel sektörden firmaları ile görüşmeler yapılmaktadır. Metal borhidrürlerin sentezlenmesi ve hidrojen çevriminde kullanımı Gazi Üniversitesi Kimya Mühendisliğinin danışmanlığında Teşekkülümüz Teknoloji Geliştirme personeli tarafından yürütülen projede, laboratuar çalışmaları için gerekli cihaz ve kimyasal madde alımlarına müteakip deneysel çalışmalar tamamlanmıştır. eneysel çalışmaların neticesinde Konuyla ilgili olarak ANA PROJECTS firması ve AB li yetkililer ile tarihinde Genel Müdürlüğümüzde yapılan toplantı sonucunda, firmanın sodyum borhidrür üretimi için proje ve mühendislik hizmetleri verebileceği sonrasında sodyum borhidrür içerikli batarya imalatı konusunda araştırma ve üretim tesisi kurulabileceği hususlarında görüş birliğine varılmıştır. Firma ile gizlilik anlaşması imzalanması için çalışmalar devam etmektedir. Kolemanitin Polimerik Malzemeler ve Kablo Endüstrisinde Alev Geciktirici Olarak Kullanılabilirliği OTÜ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği ile Teşekkülümüz Teknoloji Geliştirme personelinin ortaklaşa gerçekleştirdiği proje, 2011 yılı içerisinde tamamlanmıştır. Proje sonucunda, öğütülmüş kolemanitin Alimunyum trihidroksitle birlikte alev geciktirici olarak kullanılabileceği tespit edilmiştir. Hedef sektör temsilcilerin bilgilendirilmesi amacıyla bir toplantı yapılmış ve firmalardan geri dönüşler beklenmektedir. Bor ve Bor Bileşikleri İle Yapılandırılmış Antifouling Nanoteknolojik Kaplama Uygulamaları Bilkent Üniversitesi, İnnovcoat firması ve Teşekkülümüz Teknoloji Geliştirme personelinin ortaklaşa gerçekleştirdiği proje 2011 yılında tamamlanmış olup bor bileşiklerin de kullanıldığı nano boyutta farklı kompozisyonlarda ürünler sentezlenerek ahşap, seramik, metal gibi yüzeylere tatbik edilmiş ve olumlu sonuçlar alınmıştır. İnnovcoat firması tarafından, cam, seramik, beyaz eşya, ahşap, sıhhi malzemeler, beton, granit gibi sektörlere bor katkılı nano kompozit ürün satışları gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Çalışmaların tamamlanmasına müteakip ikinci aşama metal borürü üretimi ve metal yüzeylerinin kaplanması çalışmalarına başlanmıştır. Metal Borür Üretimi ve Metal Yüzeylerin Kaplanması Metal yüzeylerde aşınma, korozyon ve yüksek sıcaklıklara karşı dayanım gibi makina, uzay-havacılık ve savunma sanayinde çalışma koşulları ve malzeme özelliklerinden kaynaklanan birçok soruna bor bileşikleri ile çözüm geliştirmesi amacıyla, Metal Borür Üretimi ve Metal Yüzeylerin Kaplanması konulu proje 2011 yılı Kasım ayında başlatılmıştır. Termal yöntem ve çözelti yöntemi ile nano ve mikron boyutta metal borür üretimi konusunda Hacettepe Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü nden danışmanlık hizmeti alınmasına dair sözleşme 08/11/2012 tarihinde imzalanmıştır. Mekanik yöntemle üretilen Co 2B ve ZrB 2 nin saflaştırmasına yönelik deneysel çalışmalar sürmektedir. Solvotermal yöntem deneyleri sürdürülmüştür. Reaksiyon süresinin ürün üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla farklı sürelerde deneyler yapılmıştır. Mekanokimyasal yöntemle tungsten borür üretimi deneyleri sürdürülmüştür. Mekanik yöntemle zirkonyum borür üretimi deneylerine devam edilmiştir. Solvotermal yöntemde üretilen kobalt borürün karakterizasyonu çalışmaları sürmüş ve farklı çözücülerin üretime etkisinin araştırılması amacıyla deney tasarımı çalışmaları yapılmaktadır. emir-çelik Sektöründe Kolemanit Kullanabilirliğinin Araştırılması iler emir Çelik A.Ş. firması ile yapılan görüşmeler sonucunda Başkanlığımız elemanlarının da katılımı ile tarihlerinde, öğütülmüş kolemanitin curuf yapısı üzerindeki etkilerini araştırma denemeleri firmanın ilovası ndaki üretim tesislerinde yapılmış ve olumlu sonuçlar elde edilmiştir. 17 Nisan 2013 tarihinde Türkiye emir Çelik Üreticileri erneği Genel Sekreteri Veysel Yayan ziyaret edilmiş yapılan çalışmalar kendileri ile paylaşılmıştır. Benzer deneylerin üleksit ve tinkal ile yapılabilmesi için Çolakoğlu Metalurji Tesisi yetkilileri ile görüşülmüş ve kendilerinden haber beklenmektedir. Sektör temsilcileri bilgilendirilmekte olup firmalardan geri dönüşler beklenmektedir. Etidot-67 ve Boraks ekahidrat Ürünleriyle Çamaşır eterjanı Geliştirilmesi Ticari yıkama deterjanı ile benzer yıkama test sonucu elde edilen bor katkılı karışım üzerinde deterjan sektörü için gerekli testlerin yaptırılabilmesi için uzman kuruluşlarla temasa geçilmiş ve fiyat teklifi istenmiştir. Geliştirilen son karışımlarla yapılan yıkama sonucunda belirlenen formül, piyasada bulunan bir deterjan referans 78

84 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş alınarak yapılacak olan leke performans testi için İntertek Test Hizmetleri A.Ş. firmasına gönderilmiştir. üşük Alkali ve üşük Sülfat İçeren Borik Asit Üretim Teknolojisinin Geliştirilmesi İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Özellikle LC sektörü olmak üzere diğer pazar ihtiyaçları doğrultusunda sülfat ve alkali içerikleri yönünden saf borik asit üretimine ihtiyaç duyulmuştur. Bu doğrultuda, Emet Borik Asit Fabrikasında rekristalizasyon çalışmaları yapılmıştır. Yapılan çalışmalarda toz borik asit kullanılmış olup çalışma sonucunda sülfat içeriği 12 ppm düzeyinde borik asit üretimi gerçekleştirilmiştir. Ancak, elde edilen ürünün sodyum içeriği ppm ve potasyum içeriği ppm düzeyinde olup istenilen değerlere düşmemiştir. LC sektöründe kullanılan borik asidin alkali içeriğinin toplamda 5 ppm olması istenmektedir. TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini estekleme Programı (1007 programı) kapsamında sunulmasına karar verilerek başvuru yapılmış ve kabul edilmişitr. TÜBİTAK MAM tarafından laboratuar çalışmaları için gerekli cihaz ve kimyasalların temini, analiz metotlarının belirlenmesi çalışmalarına başlanmıştır. Pilot Ölçekli vakumlu belt filtre alımı için teknik şartname hazırlanmaktadır. Yüksek saflıktaki borik asit numunelerinde, eser miktardaki elementlerin analiz metotlarının geliştirilmesi çalışmaları yapılmaktadır. Sodyum Borat Bileşiklerinden Sodyum Nitrat Üretimi Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkezi Araştırma Enstitüsüne gidilerek nitrat analizi konusunda bilgi alınmış ve uygulanan analiz yöntemin kendi çalışma sonucu elde ettiğimiz numunelerde uygulanabilirliğini görmek üzere Enstitü de çalışma yapılmıştır. Laboratuvar analiz sonuçlarında verilen nitrat tayininin doğruluğunun teyit edilmesi amacıyla, seçilen bazı numuneler nitrat tayini için Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkezi Araştırma Enstitüsünde gönderilmiştir. Mekanokimyasal Yöntemle Kalsiyum Borhidrür Üretilmesi ve Katalitik esorpsiyonla Hidrojen Eldesi Proje Literatür Çalışmaları Başlamıştır. Bu incelemeler göz önünde bulundurularak deney programı ve deneyde kullanılacak kimyasal listesi oluşturulmaktadır. eney programı ve alınacak kimyasallar hakkında proje danışmanı ile görüşülmüştür. Kolemanitten SO2 Gazı Geçirilerek Borik Asit Üretiminin Optimizasyonu Bu proje ile borik asit eldesi için gerekli olan sülfürik asit kullanımı ortadan kaldırılarak SO 2 gazı ile üretim hedeflenmiş ve Çankırı Karatekin Üniversitesinden danışmanlık hizmeti alınması için tarihinde sözleşme imzalanmıştır. Katı Faz Reaksiyonu İle Pilot Ölçekli Yüksek Enerji Çarpımlı Reaktör İmalatı Ve Susuz Çinko Borat, Metal Bor Hidrür Ve Metal Borür Gibi Bileşiklerinin Sentezinin Gerçekleştirilmesi Bu çalışmada katı faz reaksiyonun gerçekleştirildiği yüksek enerjili reaktör imalatı yapılacak, aynı zamanda bazı bor bileşiklerinin üretilmesine çalışılacaktır. 25/04/2012 tarihinde Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Bölümü ile ETİ Maden İşletmeleri arasında sözleşme imzalanmıştır. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Çevre dostu inşaat süreçlerinin ve yöntemlerinin geliştirilmesi için çalışmaların yapılması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Belediyeler, İl Özel İdareleri, Üniversiteler ve Meslek Odaları Gelişme: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı son dönemde gerçekleştirilen çalışmalar aşağıda özetlenmektedir: 1. Binaların çevre dostu, doğaya saygılı, ekolojik, konforlu ve enerji tüketimini azaltan binalar olarak plan ve projelerinin elde edilmesi. 2. Proje çalışmaları devam eden kamu binalarında belirtilen aktif ve pasif sistemlerle enerji verimliliğinin sağlanması. Yapının tüm alanlarında en verimli doğal ışığın mekânlarda kullanılması, Bina otomasyon sisteminin oluşturulması, İnşaatın yapılacağı alanda bulunan yerel doğal malzemelerin kullanımı, 79

85 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında 3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Etkili yalıtım sistemleri ile enerji tasarrufunun sağlanması, ses ve ısı yalıtımının oluşturulması, ısıtma soğutma maliyetlerinin ve karbondioksit salınımının azaltılması, Yağmur suyunun depolanması ve kullanılması, Gri su sisteminin kullanılması, Az su tüketen bitki ve ağaçlar ile peyzaj yapılması, Uçucu organik bileşik değeri düşük yapı malzemelerinin seçilmesi, Güneş enerjisinin kullanıldığı sitemler (özellikle yurt binalarında sıcak su ihtiyacı) Harekete duyarlı aydınlatma ve batarya sistemlerinin seçilmesi, Özelliği olan prestijli binalarda kendi elektriğini üreten sistemlerin kurulması (kojenarasyon, fotvoltaik panel, Head pump-ısı pompası sistemleri) Asansör sisteminde enerji tasarruflu günümüz teknolojisinin kullanılması, Sincan-Etimesgut İlçe Tapu Kadastro Müdürlüğü nün enerji verimliliğine uygun örnek proje elde edilmesi. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Amaç 3.2. Yeni gelişmekte olan teknolojilere temel oluşturacak araştırmaların desteklenmesi Akademik yetkinliği yüksek olan Türkiye'deki yerleşik araştırmacıların bilimin sınırındaki olan öncül araştırmalarının desteklenmesi Eylem: Bilimin sınırında, bilgilerimizi değiştirme potansiyeli olan, alışılagelen araştırma teknik ve yöntemlerinin dışında unsurlar içeren araştırmalar için yeni bir destek mekanizmasının belirlenmesi TÜBİTAK TÜBİTAK, TÜBİTAK Enstitüleri, Kalkınma Bakanlığı Gelişme: Programın Bilim Kuruluna sunulması, mevzuatın hazırlanması ve programın tamamlanarak, program kapsamında proje başvurusu alınma eylemi, TÜBİTAK kapsamında planlanan yeni hedefler doğrultusunda ileri bir tarihe ötelenmiştir Öncül araştırmalara yönelik Ar-Ge ve altyapı desteklerinin kurumlararası eşgüdüm içerisinde geliştirilmesi Eylem: Ulusal Biyoteknoloji ve Ulusal Nanoteknoloji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi ve Eylem Planlarının hazırlanması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü) Sektör STK ları, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), İlgili kamu kurumları, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, özel sektör kuruluşları Gelişme: Nanoteknoloji ve Biyoteknoloji çalışma grupları oluşturularak çalışmalar başlatılmıştır. Mevcut durumun tespiti yapılmış ve belirlenen başlıklarda strateji belgesi yazımına geçilmiştir. 80

86 3 - Bölüm 2: Tabandan Yukarı Yaklaşımlar Kapsamında Türkiye de iğer Gelişmeler A. TÜBİTAK Akademik Ar-Ge estekleri TÜBİTAK Araştırma Projeleri estekleme Programları Başkanlığı (AREB) programları kapsamında evrensel gelişmeler ve ülke öncelikleri doğrultusunda, bilgi ve teknolojinin üretilerek, sonuçların hizmet ve/veya ürüne dönüştürülmesi yoluyla topluma kazandırılması için Ar-Ge faaliyetlerini yürüten bilim insanlarımız desteklenmektedir. TÜBİTAK AREB tarafından yürütülen estek Programları: Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini estekleme Programı (1001 Programı) Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerini estekleme Programı (1003 Programı) Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı (3501 Programı) Hızlı estek Programı (1002 Programı) Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı (1011 Programı) Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformları Kurma Girişimi Projeleri (İŞBAP-1301 Programı), İl Yenilik Platformları Projelerini estekleme Programı Uluslararası Projeleri estekleme Programları ( Programları) Patent Başvurusu Teşvik ve estekleme Programı (1008 Programı) estek programlarına ilişkin veriler Tablo 20 de, kamu projeleri hariç olmak üzere 2012 yılında önerilen ve destek kararı verilen projelerin üniversitelere göre dağılımı Tablo 21 de yer almaktadır. Tablo 20. TÜBİTAK Araştırma estek Programları Başkanlığı na İlişkin Veriler Nisan * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Bin TL)** esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)*** * 2013 yıl sonu öngörüsü ** Cari fiyatlarla, yürürlükte olan projelerin toplam bütçesi ***2013 yılı sabit fiyatlarıyla estek programları kapsamında 2000 yılında 946, 2005 yılında ve 2012 yılında ise 6107 proje önerisi gelmiştir. Yine 2000 yılında 335, 2005 yılında ve 2012 yılında ise proje desteklenmiştir yılında destek programları kapsamında 176 milyon TL harcama yapılmıştır (2013 yılı sabit fiyatlarıyla) Nisan sonu itibarıyla ise 3414 proje başvurusu yapılmış olup bunlardan 560 ı desteklenmiştir Nisan sonu itibarıyla 2738 proje devam etmekte olup, bu projelere 67 milyon TL aktarılmıştır. 81

87 Tablo Yılında Önerilen ve estek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı* (Kamu Projeleri Hariç) Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı Toplam estek Bütçesi (Bin TL) Ege Ü Süleyman emirel Ü Ankara Ü Hacettepe Ü İstanbul Teknik Ü İstanbul Ü Orta oğu Teknik Ü Gazi Ü Yıldız Teknik Ü okuz Eylül Ü Akdeniz Ü Erciyes Ü Selçuk Ü Atatürk Ü Bilkent Ü Çanakkale Onsekiz Mart Ü Çukurova Ü Sabancı Ü Boğaziçi Ü Koç Ü Gebze Yük. Tekn. Ens Ondokuz Mayıs Ü Marmara Ü Muğla Sıtkı Koçman Ü Karadeniz Teknik Ü İzmir Yük. Tekn. Ens Uludağ Ü Kocaeli Ü Fırat Ü Mustafa Kemal Ü Adnan Menderes Ü Fatih Ü Sakarya Ü Abant İzzet Baysal Ü Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü

88 Tablo Yılında Önerilen ve estek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı* (Kamu Projeleri Hariç) Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı Toplam estek Bütçesi (Bin TL) Pamukkale Ü Yeditepe Ü İnönü Ü Afyon Kocatepe Ü TOBB Ekonomi ve Teknoloji Ü Anadolu Ü Gaziantep Ü Recep Tayyip Erdoğan Ü Mehmet Akif Ersoy Ü Mersin Ü Niğde Ü Osmangazi Ü Namık Kemal Ü Bülent Ecevit Ü Gaziosmanpaşa Ü Cumhuriyet Ü Harran Ü Balıkesir Ü icle Ü Kırıkkale Ü Karabük Ü Celal Bayar Ü Atılım Ü İzmir Katip Çelebi Ü Çankırı Karatekin Ü Özyeğin Ü Bahçeşehir Ü Yüzüncü Yıl ü Yıldırım Beyazıt Ü üzce Ü Trakya Ü Aksaray Ü umlupınar Ü Karamanoğlu Mehmet Bey Ü İstanbul Kültür Ü Erzincan Ü

89 Tablo Yılında Önerilen ve estek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı* (Kamu Projeleri Hariç) Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı Toplam estek Bütçesi (Bin TL) GATA Ordu Ü Yalova Ü Acıbadem Ü İstanbul Bilgi Ü Melikşah Ü Türk Hava Kurumu Ü Osm. Korkut Ata Ü Turgut Özal Ü Bingöl Ü Tunceli Ü Gümüşhane Ü Kastamonu Ü Bilecik Şeyh Edebali Ü Okan Ü Kafkas Ü oğuş Ü Zirve Ü Ahi Evran Ü Bursa Teknik Ü İzmir Ekonomi Ü Başkent Ü Konya Necmettin Erbakan Ü Bartın Ü Hitit Ü Kadir Has Ü Bozok Ü Nevşehir Ü Işık Ü İstanbul Medeniyet Ü Giresun Ü Sinop Ü Bezmialem Vakıf Ü İstanbul Kemerburgaz Ü İstanbul Şehir Ü Mevlana Ü

90 Tablo Yılında Önerilen ve estek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı* (Kamu Projeleri Hariç) Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı Toplam estek Bütçesi (Bin TL) Gediz Ü Nuh Hacı Yazgan Ü Fatih Sultan Mehmet Ü Mimar Sinan Güzel Sanatlar Ü TE Ü Bitlis Eren Ü Uşak Ü Artvin Çoruh Ü Kilis 7 Aralık Ü Uluslararası Antalya Ü Yaşar Ü Çankaya Ü Canik Başarı Ü Beykent Ü Galatasaray Ü Iğdır Ü Adıyaman Ü Bayburt Ü İstanbul Aydın Ü Maltepe Ü Üsküdar Ü Ardahan Ü Erzurum Teknik Ü Siirt Ü Amasya Ü İstanbul Gelişim Ü Yeni Yüzyıl Ü Şifa Ü Toros Ü Ağrı İbrahim Çeçen Ü Muş Alparslan Ü Abdullah Gül Ü Ufuk Ü Hakkari Ü İzmir Ü Batman Ü

91 Tablo Yılında Önerilen ve estek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı* (Kamu Projeleri Hariç) Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı Toplam estek Bütçesi (Bin TL) Altın Koza Ü KTO Karatay Ü Avrasya Ü Kırklareli Ü Bursa Orhangazi Ü Gedik Ü Süleyman Şah Ü İstanbul Bilim Ü Piri Reis Ü Toplam iğer Kuruluşlar * 30 Nisan 2013 itibarıyla Genel Toplam Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini estekleme Programı Yeni bilgiler üretmek, bilimsel yorumlar yapmak veya teknolojik problemleri çözümlemek amacıyla yapılan çalışmaları ve ayrıca ülkemizin uluslararası pazarlardaki rekabet gücünün artırılmak için ileri teknoloji uygulamalarına yönelik projeleri, öncelikli alanlar çerçevesinde desteklemektir. Yıllar itibarıyla Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini estekleme Programı na ait veriler Tablo 22 de yer almaktadır. Tablo Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini estekleme Programı Verileri Nisan * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Bin TL)** esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)*** * 2013 yıl sonu öngörüsü ** Cari fiyatlarla *** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla 86

92 2007 yılında TÜBİTAK 1001 Programı na başvuru yapılmış, 2012 yılında ise başvuru yapılmıştır. Yine 2007 yılında 803, 2012 yılında ise 535 proje desteklenmiştir yılları arasında desteklenen projelerde toplam araştırmacı ve bursiyer yer almıştır. Projelere yılları arasında 2013 yılı sabit fiyatlarıyla toplam 849 milyon TL aktarılmıştır. Nisan 2013 itibarıyla 1537 proje devam etmekte olup, projelere 39 milyon TL aktarılmıştır Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı (Kariyer Programı) Yıllar itibarıyla Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı na ait veriler Tablo 23 te yer almaktadır. Tablo Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı Verileri Nisan * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (milyon TL)** 9,2 8,1 7,1 8,4 20,5 21, evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Bin TL)** esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (milyon TL)*** ,2 16,9 13,6 11, ,6 8,1 18 * 2013 yıl sonu öngörüsü ** Cari fiyatlarla *** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK 3501 Programı kapsamında program başladığından 2012 yılı sonuna kadar toplam proje başvurusu yapılmış, 781 proje desteklenmiştir. Nisan 2013 itibarıyla 358 başvuru yapılmış, 67 başvuru desteklenmiştir. Yine Nisan 2013 itibarıyla 284 proje devam etmekte olup, projelere 8 milyon TL aktarılmıştır Hızlı estek Programı Programın amacı üniversiteler, araştırma hastaneleri ve araştırma enstitülerinde yürütülecek acil, kısa süreli, küçük bütçeli araştırma ve geliştirme projelerine destek sağlamaktır. Yıllar itibarıyla Hızlı estek Programı na ait veriler Tablo 24 te yer almaktadır. Tablo Hızlı estek Programı Verileri Nisan * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** 6,6 8 6,9 7,5 7,9 8,3 4,3 10 evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı

93 Tablo Hızlı estek Programı Verileri Nisan * Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Bin TL)** esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)*** ,5 13,5 11,6 10,3 9,1 8, * 2013 yıl sonu öngörüsü ** Cari fiyatlarla *** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK 1002 Programı kapsamında yıllarında toplam öneri yapılmış, proje desteklenmiştir yılı sabit fiyatlarıyla, yine bu dönemde toplam 59 milyon TL projelere aktarılmıştır. Nisan 2013 itibarıyla 483 proje önerisi yapılmış, 159 proje desteklenmiştir. Yine Nisan 2013 itibarıyla 473 proje devam etmekte olup, projelere 4 milyon TL aktarılmıştır. B. Özel Sektöre Yönelik TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estekleri Özel sektöre yönelik oluşturulan Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estek Programları kapsamında, bilimsel ve teknolojik bilgiyi ürüne, sürece, yönteme veya sisteme dönüştürme aşamalarında yapılacak, teknoloji ve yenilik odaklı araştırma, geliştirme ve iyileştirme faaliyetlerine ilişkin proje önerileri, değerlendirilmekte, izlenmekte ve geri ödemesiz olarak desteklenmektedir. TÜBİTAK TEYEB tarafından yürütülen özel sektöre yönelik Ar-Ge ve Yenilik estek Programları: 1501 TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri estekleme Programı, 1503 TÜBİTAK Proje Pazarı estekleme Programı, 1505 TÜBİTAK Üniversite-Sanayi İşbirliği estek Programı, 1507 TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç estek Programı, 1509 TÜBİTAK Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri estekleme Programı, 1511 TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı, 1512 TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı, 1513 TÜBİTAK Teknoloji Transfer Ofisleri estekleme Programı, 1514 TÜBİTAK Girişim Sermayesi estekleme Programı estek programlarına ilişkin veriler Tablo 25 te yer almaktadır. Tablo 25. TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estek Programlarına İlişkin Veriler Nisan * Proje Başvuru Sayısı Firma Sayısı Yeni Firma Sayısı estek Kararı Verilen Proje Sayısı

94 Tablo 25. TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estek Programlarına İlişkin Veriler Nisan * Sonuçlanan Proje Sayısı Aralık 2012 itibarıyla esteklenmekte Olan Proje Sayısı esteklenen Projeler Kapsamında Gerçekleşen Harcama Tutarı (Milyon TL)** estek Kapsamına Alınan Harcama Tutarı (Oluşturulan Ar-Ge Hacmi) (Milyon TL)** Ödenen estek Tutarı** (Milyon TL) * 2013 yıl sonu öngörüsü ** 2013 sabit fiyatlarıyla, Milyon TL 30 Nisan 2013 itibarıyla, Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estek Programları kapsamında proje desteklenmektedir. Ocak-Nisan 2013 döneminde destek programlarına 884 proje başvurusu yapılmış ve desteklenen projelere TÜBİTAK kaynaklarından toplam 42 milyon TL ödenmiştir Sanayi Ar-Ge Projeleri estekleme Programı Yıllar itibarıyla Sanayi Ar-Ge Projeleri estekleme Programı kapsamında yapılan proje başvuruları ve desteklenen proje sayıları Tablo 26 da sunulmaktadır. Tablo Sanayi Ar-Ge Projeleri estekleme Programı Verileri Nisan * Toplam** Proje Başvuru Sayısı Firma Sayısı Yeni Firma Sayısı Karar Verilen Proje Sayısı (Yıl İçerisinde) estek Kararı Verilen esteklenmeyen Sonuçlanan Proje Sayısı Ödenen estek Tutarı (Milyon TL)*** * 2013 yıl sonu öngörüsü ** 30 Nisan 2013 itibarıyla birikimli toplam *** 2013 sabit fiyatlarıyla, Milyon TL 1 Ocak Nisan 2013 dönemi itibarıyla, 1501-Sanayi Ar-Ge Projeleri estekleme Programı kapsamında proje desteklenmekte olup, 239 proje önerisinin değerlendirme süreci devam etmektedir. Tablo 26 da görüldüğü gibi program kapsamında desteklenen projelere yılları arasında 2013 yılı sabit fiyatlarıyla toplam 1,9 milyar TL hibe destek sağlanmıştır. 89

95 Üniversite Sanayi İşbirliği estek Programı ve KOBİ Ar-Ge Başlangıç estek Programına dair detaylı bilgi Y4 stratejik amacı, Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri estekleme Programına dair detaylı bilgi ise Y6 stratejik amacı altında verilmiştir. TÜBİTAK-1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı, TÜBİTAK-1513 Teknoloji Transfer Ofisleri estekleme Programı, TÜBİTAK-1514 Girişim Sermayesi estekleme Programı na dair detaylı bilgi Y2 stratejik amacı altında verilmiştir. C. Tabandan Yukarı Yaklaşım ile Yürütülen iğer estek Mekanizmaları Teknoloji Geliştirme Projeleri (TGP) esteği UBTYS kapsamında "İhtiyaç-odaklı alanlarda Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin ivmelenmesi" başlıklı Stratejik Amaç çerçevesinde, Para Kredi ve Koordinasyon Kurulu nun 98/10 sayılı Araştırma- Geliştirme Yardımına İlişkin Tebliğ i kapsamında 1995 yılından beri FİF kaynağından sanayi ve yazılım kuruluşlarının Ar-Ge projeleri Teknoloji Geliştirme Projeleri (TGP) Programı başlığı kapsamında desteklenmiştir yılı Ağustos ayından bu yana FİF kaynağından fon aktarımında devam eden duraklama nedeniyle, TGP kapsamında proje desteği mümkün olamamaktadır. evam eden projelerin kullandırımları ise TTGV özkaynaklarından karşılanmaktadır. Ekonomi Bakanlığı ile üzerinde çalışılan Ür-Ge ve Ticarileştirmeye Yönelik yeni destek modeline ilişkin Tebliğin yürürlüğe girmesi durumunda UBTYS kapsamındaki öncelikli alanlardaki yenilikçi ve rekabetçi projelerin desteklenmesi mümkün olabilecektir. Bilimsel Araştırma Projeleri esteği Bilimsel Araştırma Projeleri esteği kapsamında üniversitelere kamu kaynaklarından 2003 yılında 87 Milyon TL aktarılmışken 2013 yılında bu rakam 603 milyon TL ye yükselmiştir. iğer estek Programlarına İlişkin Bilgiler KOBİ lerin kendi belirledikleri konulara yönelik destek sağlayan KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama estek Programı kapsamında projelere destek sağlamaktadır. estek miktarlarına ilişkin bilgiler Y4 stratejik amacı altında raporlanmıştır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sağlanan SAN-TEZ ve Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri desteği ile sanayicinin ihtiyaçları doğrultusundaki Ar-Ge ve yenilik projeleri desteklenmektedir. Bunlara ilişkin gelişmeler Y3 bölümünde verilmiştir. BSTB nin sunduğu bir diğer destek mekanizması olan Teknogirişim Sermayesi esteği ile de benzer şekilde meraka dayalı araştırmalar desteklenmektedir. Bu programa ilişkin detaylar Y2 stratejik amacı altında yer almaktadır. Ayrıca, TÜBİTAK BİEB tarafından sağlanan Üniversite Öğrencileri Yurt İçi/ışı Araştırma Projeleri estekleme Programı (2233) ve Konuk Bilim İnsanı estekleme Programı kapsamında araştırmacıların kendi belirledikleri konularda çalışmaları için ek destek sağlanmaktadır. Bu programlar hakkındaki detaylı bilgi sırasıyla Y1 ve Y6 stratejik amaçları altında verilmektedir. TÜBİTAK tarafından İkili Anlaşmalar kapsamında desteklenen projelerde de benzer şekilde araştırmacıların kendi belirledikleri alanlarda çalışmalarına olanak sağlanmaktadır. İlgili gelişmeler Y6 stratejik amacı altında raporlanmıştır. Uluslararası destek programları kapsamında Türkiye deki yerleşik araştırmacıların yararlanabildiği 7.ÇP Kapasiteler Özel Programı, Araştırma Potansiyeli Programı, 7.ÇP KOBİ Yararına Araştırmalar, 7.ÇP Marie Curie Burs Programı, 7.ÇP Fikirler Özel Programı (ERC), EUREKA ve COST Programı da meraka dayalı araştırmalara destek sağlamaktadır ve bu programlara ilişkin bilgiler Y6 stratejik amacı altında verilmektedir. Bu destek mekanizmalarına ek olarak Kalkınma Bakanlığı tarafından sağlanan Araştırma Altyapı destekleri ise hem tabandan yukarı yürütülen araştırmalar için hem de öncül araştırmalar için gerekli altyapıların kurulmasını sağlamaktadır. Bu destek türüne ilişkin bilgiler Y5 stratejik amacı başlığında verilmiştir. 90

96 Stratejik Amaç Y1-BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Y1 - Bölüm 1a: UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç Y1. Amaç Y1.1. Y1.1.1 BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi 1 BT İK sayısının artırılması ve sektörel dağılımın iyileştirilmesi 2 Gençlerin Ar-Ge alanlarına yönlendirilmesi Eylem: Temel ve orta öğretimde bilim kültürünün geliştirilmesine yönelik bilim fuarlarının düzenlenmesi TÜBİTAK MEB Gelişme: Bilim Fuarları nın tanıtımında kullanılacak logo, afiş tasarımı ve tanıtım videosu yapımı tamamlanmıştır. Bilim Fuarları web sitesi oluşturulmuş ve hazırlanan tanıtım materyalleri ile kılavuzlar web sitesinde yayımlanmıştır. Başvuru formları hazırlanarak çevrimiçi (online) başvuru portalı kullanıma açılmıştır TÜBİTAK Bilim Fuarları estekleme Programı anışma Kurulu oluşturulmuştur. MEB'den 1000 adet pilot okul iletişim bilgileri alınmış, çevrimiçi başvuru yapmaları için duyuru yapılmış ve süreç hakkında bilgi verilmiştir. MEB'e bilgi notu hazırlanmış ve okullara resmi yazı gönderilerek duyuru yapılması sağlanmıştır. Belirlenen 1000 pilot okula ek olarak 200 gönüllü okul başvurusu alınmıştır. 200 okulun daha desteklenebilmesi için TÜBİTAK Bilim Kurulu onayı alınmıştır. TÜBİTAK Bilim Fuarı sonuç raporu alınmasına yönelik çevrimiçi sistem oluşturulmasına başlanmıştır. TÜBİTAK Bilim Fuarı estek Taahhütnamesi hazırlanmış ve çevrimiçi başvuru yapan okullara gönderilmiştir. Taahhütname imzalayarak gönderen okullara proje destek sözleşmesi gönderilmiştir. Sözleşmesi gelen okulların bilgileri sisteme girilmiş (BAYS) ve 5 bin TL maddi desteğin aktarılmasına yönelik işlemler başlatılmıştır. 1 Bu stratejik amaç altındaki stratejiler Ulusal Bilim, Teknoloji İnsan Kaynağı Strateji ve Eylem Planı kapsamında ele alınmakta olup, buradaki eylemler ek olarak Kurumlardan bildirilmiş eylemlerdir. Ulusal Bilim, Teknoloji İnsan Kaynağı Strateji ve Eylem Planı belgesine adresinden erişmek mümkündür eylem planında Y1.1.2 ve Y1.1.4 stratejik amaçları kapsamında yürütülecek bir eylem bulunmamaktadır. 91

97 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Bilim toplum faaliyetleri aracılığıyla gençlerin uzay alanına yönlendirilmesi TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG) TÜBİTAK Enstitüleri, MEB, Üniversiteler Sürekli Gelişme: Belirtilen dönemde 495 ziyaretçi gözlemevini ziyaret etmiştir. Eylem: Özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, destekleyecek ve teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin 2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde kurulmasına yönelik yerel yönetimlerle işbirliği halinde çalışmaların gerçekleştirilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK Yerel Yönetimler, MEB, Sanayi ve/veya Ticaret Odaları, Üniversiteler Gelişme: 2 Mart 2013 tarih ve 217 sayılı Bilim Kurulu toplantısında alınan karara göre; Mardin de İslam Bilim ve Teknoloji Kurulması çalışması için Mardin Valiliği ve ilgili diğer kurumlar ile Protokol imzalanması konusunda Başkanlık Makamına yetki verilmesi ve bu proje için belirlenen destek miktarının TL olarak belirlenmesine karar verilmiştir. Protokol imzalanabilmesi için Mardin Valiliği ile görüşmeler devam etmektedir. TÜBİTAK Bilim ve Toplum Proje estek Programı Bilim Merkezi Kurulması Çağrı Metni, Proje Ana Aşamaları Listesi ve Bilim Merkezi Kurulmasına air Proje Sözleşmesinde değişiklikler yapılarak yapılan değişiklikler için Bilim Kurulu ve Başkanlık onayı alınmıştır. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile 15 Ocak 2013 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol imzalanmıştır. Eyleme ilişkin ayrıntılı bilgi Y1 iğer Gelişmeler bölümünde verilmiştir. Eylem: Fen bilimleri, bilişim teknolojileri, teknoloji ve tasarım ile matematik öğretim programlarının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması TÜBİTAK MEB, TPE Gelişme: Milli Eğitim Bakanlığı ile TÜBİTAK arasında 14 Mart 2012 de imzalanan, TÜBİTAK Bilim ve Toplum aire Başkanlığı tarafından yürütülen Eğitimde İşbirliği Protokolü kapsamında yer alan Eğitim ve Öğretimin niteliğinin artırılması için MEB in ihtiyaçlarına yönelik Ar-Ge faaliyetleri eyleme yönelik atılan önemli ve yenilikçi bir adımdır. Eğitim-Öğretim sisteminin öğrenme/öğretme yöntemlerinin ve müfredat içeriklerinin iyileştirmesine yönelik yenilikleri beraberinde getirecek olan bu protokol kapsamında TÜBİTAK Bilim ve Toplum aire Başkanlığı Eğitim Araştırmaları Müdürlüğü bünyesinde çalışmalar yürütülmektedir. Yürütülen faaliyetlerden bir tanesi de ilgili eylem olan Fen bilimleri, ile matematik öğretim programlarının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması na yönelik yapılan çalışmalardır. İlgili eylem kapsamında 1 Kasım Nisan 2013 tarihleri arasında aşağıda gelişmeler kaydedilmiştir: Öğretim Programları Revize Çalışmaları; Yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde, aşağıda sunulan öğretim programlarının revize çalışmaları 30 Ocak 2012 tarihi itibariyle tamamlanmıştır. Ortaokul Matematik (5-8), Lise Matematik (9-12) Fen Bilimleri (3-8) Lise Fizik (9-12) Lise Kimya (9-12) Lise Biyoloji (9-12) 92

98 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş Yukarıda belirtilen her bir ders için kısaca aşağıdaki süreç yürütülmüştür; İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı 1. Gelişmiş ülkelerin öğretim programları ile karşılaştırılarak, her sınıf seviyesinde yer alan kazanım ve becerilerin gözden geçirilmesi ve belirlenmesi 2. Kazanım ve becerilere uygun konu ve alt-kavramların belirlenmesi (Ünitenin kavram haritasının belirlenmesi) 3. Belirlenen kazanım ve becerilere göre öğretim programının hazırlanması Müfredat revize sürecinde Çalışma Grupları ile TTKB temsilcileri toplantılarla bir araya gelmiş, süreci değerlendirmiş ve ve fikir alış verişleri yapmışlardır. Müfredat taslaklarında Kasım-Aralık 2012 dönemindeki çalıştaylarla son güncellemeler yapılmış ve düzenlenerek MEB e teslim edilmiş ve Ocak 2013 te TTKB tarafından onaylanmıştır. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () MEB TTKB koordinesinde; Fen Bilimleri, Fizik, Kimya, Biyoloji, Ortaokul Matematik, Lise Matematik öğretim programları hakkında yayıncılara bilgilendirme yapılmıştır. Şubat 2013 itibarıyla; TTKB tarafından onaylanan yukarıdaki öğretim programlarına yönelik kademeli olarak Eğitim materyallerinin hazırlanması çalışmaları başlatılmıştır. 93

99 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Y1.1.3 Özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçları doğrultusunda BT İK yetişmesine yönelik programlar tasarlanması Eylem: Sanayinin ihtiyaç duyduğu alanlarda lisansüstü eğitim bursu verilmesi ve lisans düzeyinde yarışmaların düzenlenmesi TÜBİTAK Üniversiteler, TOBB, BSTB, YÖK, ETKB Gelişme: TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı ve TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında sanayinin ihtiyacına yönelik alanlarda yüksek lisans ve doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapıldı. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturuldu. TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında sanayi ile ilgili alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirildi yılında ilk dönem sanayinin ihtiyaç duyduğu alanlarda tez yazan 7 yüksek lisans ve 7 doktora öğrencisi olmak üzere 14 lisansüstü öğrenci programa başvurdu. Ayrıca, 1968 yılından bu yana verilmekte olan üniversite öğrencileri proje desteği kapsamında herhangi bir sanayi/sektör kuruluşunun bir sorununu çözmeyi hedefleyen araştırma konusuna sahip bitirme tezleri için son sınıfa geçmiş lisans öğrencilerinin hazırladıkları araştırma projelerine destek verilmesi sağlandı. İlgili program kapsamında var olan TL lik destek miktarı 14/01/2012 tarih ve 204 sayılı Bilim Kurulu kararı ile normal projeler için TL ve sanayiye entegre projeler için ise TL olarak belirlendi Sanayi odaklı bitirme projeleri 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2241/A Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Tezi estekleme Programı kapsamında desteklenmeye başlandı. Sanayiye entegre proje desteği kapsamında 2012 yılında 2 dönemde toplam 235 başvuru alındı ve 147 proje desteklendi yılından itibaren başvuru dönemleri lisans öğrencilerinin her ay başvuru yapmasını sağlayacak şekilde yılda 12 dönem olarak belirlendi. Bu kapsamda 2013 yılının ilk 4 ayında 119 proje başvurusu alındı ve 71 proje desteklendi. Sanayiye entegre lisans bitirme tezi desteği ile paralel olarak üniversitelerimizin Mühendislik ve Teknoloji Fakülteleri ile Ziraat Fakültesinin ilgili bölümlerinde öğrenim görmekte olan lisans öğrencilerinin, sanayinin bir sorununu çözmeyi hedefleyen ve/veya sanayide uygulama potansiyeli olan ürün/yöntem/süreç iyileştirme ve/veya geliştirmeye yönelik araştırma konusuna sahip lisans bitirme projeleri için TÜBİTAK 2241/B Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Projeleri Yarışması uygulamaya koyuldu. Y1.1.6 Toplumda bilim ve teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması Eylem: TÜBA Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü Projesi ile bilim dili olarak Türkçe'nin eğitimde kullanımının yaygınlaştırılması ve toplum genelinde benimsetilmesi amacıyla "Türkçe Bilim Terimleri Sözlükleri"nin hazırlanması Türkiye Bilimler Akademisi Üniversiteler Sürekli Gelişme: Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü Projesi kapsamında yer alan 26 alt sosyal bilim alanından oluşan Sosyal Bilimler Terimleri Sözlüğü nün kitap satışı devam etmiştir. Ayrıca adresinde internet üzerinden de herkesin kullanımına sunulmuş Sosyal Bilimler Terimleri Sözlüğü kullanıcılardan alınan geri bildirimlerle güncellenmektedir. Proje kapsamında yer alan 6 alt alandan oluşan oğa Bilimleri Terimleri Sözlüğü kapsamındaki yaklaşık terimin yayına hazırlık ve yabancı dil karşılıklarının oluşturulması çalışmalarına devam edilmiştir. Proje kapsamında yer alan 13 alt alandan oluşan Mühendislik Terimleri Sözlüğü kapsamındaki yaklaşık terimin yayına hazırlık ve yabancı dil karşılıklarının oluşturulması çalışmalarına 70 kişinin üzerinde bir katılımcı sayısıyla devam edilmiştir. Proje kapsamında çalışmaların internet üzerinden yürütülebilmesi için oluşturulan veri tabanı yazılımının geliştirilmesine devam edilmiştir. Veri tabanı ve proje web sayfasına yeni bölümler ve uygulamalar eklenmiştir. 94

100 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Öğretmen adayları ve öğretmenlerin kendi branşlarına yönelik toplumda olumlu tutum geliştirilmesine ilişkin yürütecekleri faaliyetlerin desteklenmesine ilişkin destek programının geliştirilmesi TÜBİTAK MEB, YÖK, Üniversiteler Sürekli Gelişme: Çağrıya özel sitesi uygulamaya konulmuş ve çağrı yayımlanmıştır. Çağrıya yapılan 61 başvurunun ön değerlendirmeleri yapılmıştır. Ön değerlendirmeyi geçen 34 proje konularına göre ayrılarak incelenmek üzere panelistlere gönderilmiş ve oluşturulan 7 ayrı panelde 42 panelist tarafından değerlendirilmiştir. esteklenmesine karar verilen 11 proje ve reddedilen tüm projelerin başvuru sahiplerine panel ortak raporları iletilmiştir. esteklenmesine karar verilen projelerden bütçeleri revize edilen projelerin sözleşmeleri imzalanmak üzere proje yürütücülerine gönderilmiştir. Eylem: TÜBA Bilim Eğitimi Projesi kapsamında yürütülen etkinliklerin yanında, çocukların ve gençlerin bilime olan meraklarının arttırılması ve bir Çocuk Platformu oluşturulması; Türk ünyası nın İnsanlığa Miras Bıraktığı 100 Temel Eser in Türk dili ve literatürüne kazandırılması ve çocuk uyarlamalarının hazırlanması Türkiye Bilimler Akademisi Kalkınma Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı (Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı) Sürekli Gelişme: Çocuk Platformu, Türk ünyası nın İnsanlığa Miras Bıraktığı 100 Temel Eser ve 100 Temel Eserin Çocuk Uyarlaması kapsamında içerik planlaması, iş takvimi, taslak bütçe ve organizasyon şemalarının oluşturulması, kurul ve komitelerde görev alacak kişilerin belirlenmesi çalışmalarına başlanmıştır. Eylem: Toplumda bilim ve teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması amacıyla TÜBİTAK Bilim kampı projesinin gerçekleştirilmesi TÜBİTAK TÜSSİE Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, TÜBİTAK (BTB) Gelişme: 2013 İklim eğişikliğinin Etkileri ve İklim eğişikliği Konularında Farkındalık Geliştirme Projesi kapsamında gerçekleştirilen faaliyetler; 4 ilde (Trabzon, İzmir, Konya, Edirne) çalıştaylar gerçekleştirilmiştir. Fen ve Sosyal Bilgiler öğretmenlerine yönelik İklim eğişikliği Hizmet İçi Seminerleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca kamu spotu çalışmaları, afiş/poster çalışmaları, web sayfasının hazırlanması çalışmalarına devam edilmektedir. Eylem: Medyanın BTY konularına ayırdığı zaman ve alan ile BTY konularındaki popüler bilim haberlerinin niteliğinin artması için medyaya BTY konularında içerik sağlanması TÜBİTAK Kamu Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, Özel Sektör, Medya

101 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: İlgili dönemde basınla 100 e yakın basın bülteni paylaşılmış; 20 ye yakın basın toplantısı ve ziyareti düzenlenmiş ya da düzenlenen toplantılara TÜBİTAK olarak katılım sağlanmıştır. Basında bilim ve teknoloji haberlerinin görünürlüğü takip edilmeye başlanmış, haberlerin görünürlüğüne etki eden faktörler üzerinde çalışılmaya başlanmıştır. Ayrıca, toplumda bilim ve teknoloji konularına dair farkındalığın TÜBİTAK algısı üzerinden ölçümüne dair anketler hazırlanmıştır. Alanlarına göre sınıflandırılan ve genişletilen basın listeleri ile haberlerin doğrudan ilgili alandan sorumlu basına iletilmesi, böylelikle hem daha fazla sayıda haber yayınlanması hem de yayınlanan haberlerin niteliğinin artması sağlanmıştır. Yenilenen TÜBİTAK ana sayfasından bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler basının ilgisini çekebilecek formatta (fotoğraf ve görüntülü olarak) hızlı bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmaya başlanmıştır. Ayrıca dâhil olunan sosyal medya uygulamaları ile de toplumun ve basının ülkemiz ve dünyadaki BTY alanındaki gelişmeleri hızlı ve sağlıklı bir şekilde takip etmesi sağlanmıştır. Amaç Y Y1.2.1 Araştırma kültürünün, araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin geliştirilmesi Araştırma yeteneğinin geliştirilmesini teşvik eden mekanizmalar tasarlanması Eylem: TÜBA Açık ers Malzemeleri Projesi kapsamında hazırlanacak derslerin Ulusal Açık ers Malzemeleri (UAM) web üzerinden herkesin erişimine açılması Türkiye Bilimler Akademisi Üniversiteler Sürekli Gelişme: Açık ers Malzemeleri Projesinin TÜBA tarafından başlatılmış olması ve bu kapsamda şimdiye kadar 80 adet eserin hazırlanmış ve adresinden yayınlanmış olması; Açık ers Malzemeleri konusunun kapsam ve içeriğinin genişliği ve zenginliği gibi hususlar gözetilerek, bu konuda ilgili kurumlar arası işbirliği yapmanın zorunlu olduğu görüşünden hareketle TÜBA ile TÜBİTAK ın işbirliği yapmasının gerekli olduğu değerlendirilmektedir. Nitekim bu husus TÜBİTAK Bilim Kurulu nun 6 Ekim 2012 tarihli toplantısında karar altına alınmış ve TÜBA-TÜBİTAK işbirliği kapsamında 7 Kasım 2012 tarihinde 16. Türkiye de İnternet Konferansı kapsamında Açık ers Malzemelerinin ünü, Bugünü, Yarını isimli bir panel Eskişehir de düzenlenmiştir. Bu panele, katılımcıları TÜBİTAK ve TÜBA nın konuyla ilgili geçmiş çalışmaları ve gelecekteki işbirliği hakkında bilgilendirmek üzere, TÜBA dan katılım sağlanmıştır. Eylem: Yükseköğretimde Türkçe kaynak eksikliği hissedilen konular öncelikli olmak üzere, akademik bilgi, beceri ve yetkinliği artırmaya yönelik Türkçe telif kitaplar basılması yoluyla geniş kitlelere ulaştırılması TÜBİTAK TÜBİTAK, MEB, YÖK, TÜBA, Atatürk Kültür, il, Tarih Yüksek Kurumu eylem planında Y1.2.3 ve Y1.2.4 stratejik amaçları kapsamında yürütülecek bir eylem bulunmamaktadır. 96

102 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Lisans düzeyinde hazırlanacak Türkçe telif e-kitapların web üzerinden herkesin erişimine açılması çalışmaları kapsamında, 2012/103 sayılı BTYK kararına istinaden ijital İçerikli Açık ers Kaynaklarını estekleme Programı oluşturulmuştur. Bu destek programı kapsamında her yıl belirlenen çağrı alanlarında lisans derslerine yardımcı olması amacıyla nitelikli Türkçe telif e-kitapları herkesin erişimine açılacaktır. estek programının, 1. ijital İçerikli Açık ers Kaynaklarını estekleme Programı nın işleyiş ve destek mekanizması belirlenmiştir ÖSYM verileri kullanılarak Türkiye'deki üniversitelerde en çok okutulan derslerin listesi oluşturulmuştur. 3. Program bütçesi netleştirilmiştir. 4. Türkiye de akademik kitap yazma ve değerlendirme konusunda tecrübeli akademisyenlerin bir araya geldiği bir çalıştay düzenlenerek bu çalıştayın çıktılarına göre çağrı metni revize edilmiştir. 5. ijital İçerikli Açık ers Kaynakları estekleme Programı kapsamında 5001 Akademik e-kitap çağrısının içeriğinin ve detaylarının netleştirilmesi amacıyla Aralık 2012 tarihlerinde çalıştay düzenlenmiş, çıktılar değerlendirilerek 5001 Akademik e-kitap çağrısı kapsamında 31 dersin desteklenmesine karar verilmiştir. 6. ijital İçerikli Açık ers Kaynakları estekleme Programı anışma ve eğerlendirme Kurulu oluşturulmuştur Akademik e-kitap çağrısının gerçekleştirilmesi için ilgili mevzuattaki gerekli değişiklikler yapılmıştır. 8. ijital İçerikli Açık ers Kaynaklarını estekleme Programı için bilgi notu hazırlanarak ARBİS e kayıtlı tüm akademisyenlere duyuru yapılmıştır. 9. Proje sahiplerinin projenin konusu olan eserin içeriğini zenginleştirmek için hazırlayacakları video, animasyon vb. için standart belirlenmesi amacıyla teknik şartname hazırlanmıştır. 10. Mart 2013 te 5001 Akademik e-kitap çağrısına çıkılmıştır. 11. ijital İçerikli Açık ers Kaynakları estekleme Programı için Hizmet Envanteri oluşturulmuştur. Eylem: Lise ve üniversiteler için girişimcilik ve fikri mülkiyet ders içeriklerinin tasarlanması 4 TÜBİTAK, Türk Patent Enstitüsü MEB, KOSGEB, BSTB, YÖK, ETKB, TOBB Gelişme: Eyleme ilişkin Türk Patent Enstitüsü (TPE) bünyesinde kaydedilen gelişmeler aşağıda verilmektedir: Üniversitelerde Sınaî Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi Proje kapsamında yürütülecek faaliyetleri koordine etmek adına TPE bünyesinde bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Yönlendirme Komitesi Listesi, Yönlendirme Komitesi Çalışma Usul ve Esasları ile Yol Haritası çalışma grubu tarafından revize edilmiş ve Yönlendirme Komitesi üyeleri ile paylaşılmıştır. Gelen görüşler doğrultusunda anılan dokümanlara son hali verilmiştir. Avrupa Patent Ofisi (EPO) tarafından öğretim üyeleri ve doktora öğrencilerinin derslerde kullanabilmesi için hazırlanan Patent Eğitim Seti ile ilgili EPO dan çeviri onayı alınmıştır. Eğitim setine TPE ve EPO nun sitesinden 19 Mart 2013 tarihi itibariyle erişim sağlanabilmektedir. Uludağ ve Süleyman emirel Üniversitelerinde Patent Eğitim Seti ile Eğiticilerin Eğitimi gerçekleştirilmiştir. Söz konusu eğitimlere toplam 104 kişi katılım sağlamıştır. Proje kapsamında 9 üniversitede Farkındalık Etkinliği düzenlenmiştir. Ayrıca projenin üniversitelerin üst yönetimi ile paylaşılması amacıyla Enstitü Başkanımız 4 Girişimcilik ders içeriklerinin tasarlanmasından TÜBİTAK, fikri mülkiyet ders içeriklerinin tasarlanmasından Türk Patent Enstitüsü sorumludur. 97

103 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı tarafından 6 üniversitede (İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Ankara, Gaziantep, Uludağ, Afyon Kocatepe, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversiteleri) Senato Bilgilendirme Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Üniversite öğretim üyeleri ile patent uzmanlarının bire bir görüşme yaptıkları Patent Randevu Sistemi 5 üniversitede (Gaziantep, Afyon Kocatepe, Ege, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversiteleri) uygulanmıştır. 22 Kasım 2013 tarihinde İstanbul da gerçekleştirilen Üniversite-Sanayi İşbirliği Zirvesi kapsamında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat ERGÜN nezaretinde Türk Patent Enstitüsü - Yükseköğretim Kurulu İşbirliği Protokolü imzalanmıştır. TPE tarafından desteklenen "Üniversite Patentlerinin eğere önüştürülmesi" konulu "2. Ar-Ge ve Teknoloji Günleri -AreGE2" etkinliği Kasım 2012 tarihleri arasında Ege Üniversitesi nde gerçekleştirilmiştir. Sınai mülkiyetle ilişkili (patent, marka, tasarım, inovasyon, teknoloji) üniversite öğrenci kulüp ve toplulukları, 29 Mart 2013 tarihinde TPE de I. Üniversite Öğrenci Kulüpleri Sınai Mülkiyet Zirvesi etkinliğinde bir araya gelmiştir. Kulüp temsilcileri ile TPE ve EPO yetkililerinin katılım sağladığı zirvede, öğrenci kulüplerinin sürece sağlayabileceği katkılar tüm yönleriyle değerlendirilmiştir. Fikri Mülkiyet Akademisi Fikri mülkiyet sisteminin yürütücülerinin ve kullanıcılarının uluslararası standartlarda çalışabilmesi için gerekli olan temel ve uzmanlık eğitimlerine duyulan ihtiyaç doğrultusunda, fikri mülkiyet bilgisinin bilimsel yollarla öğretilmesi, üretilmesi ve paylaşılmasına katkıda bulunmak amacıyla ülkemizde Fikri Mülkiyet Akademisi kurulması çalışmaları kapsamında, 9 Ocak 2012 tarihinde TPE ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü arasında imzalanan Fikri Mülkiyet Akademisi Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı uyarınca 2 Nisan 2012 tarihinde Türk Patent Enstitüsünce oluşturulan Sınai Mülkiyet Eğitim Merkezi, Enstitü çalışanları içinden sınai mülkiyet alanında uzmanlaşmış potansiyel eğiticileri belirleyerek, bu eğiticilerin eğiticilik becerilerini artırmaya yönelik olarak Eğiticilerin Eğitimi programlarından ilkini patent ve marka uzmanlarından oluşan 12 katılımcıyla Kasım 2012 tarihlerinde TPE de düzenlemiştir. Bu ilk programın ardından bir dizi Eğiticilerin Eğitimi programı düzenlenmesi için çalışmalar yapılmıştır. Eyleme ilişkin TÜBİTAK bünyesinde kaydedilen gelişmeler aşağıda özetlenmektedir: Lise düzeyinde çalışmaların başlatılması amacıyla 25 Ocak 2012 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) ve TÜBİTAK arasında Girişimciliğin Geliştirilmesi İşbirliği Protokolü imzalanmıştır. Bu protokol çerçevesinde MEB Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü (MTEGM) ile yapılan görüşmeler sonucunda öğretmen eğitimlerine başlanılması kararlaştırılarak Türkiye genelinde 81 ilden en az bir öğretmen olmak üzere toplam 120 öğretmen ve 4 MTEGM programcısına beş günlük girişimcilik ve iki günlük yenilikçilik eğitimi verilmiştir. Tüm katılımcılardan, kendi okullarındaki öğrencilere okul kapanmadan önce en az bir uygulama yapmaları, bu şekilde yetişkin eğitiminden önce almış oldukları eğitimi içselleştirmeleri istenmiştir. Eğitim alan öğretmenler illerindeki diğer öğretmenlerin eğitilmesi konusunda görev almış ve bu kapsamda 2012 yılında 2000 öğretmen eğitilmiştir. Protokol kapsamında eğiticilerin eğitilmesinin yanı sıra müfredat geliştirilmesi çalışmaları da yürütülmüştür. Bu konuyla ilgili olarak MTEGM ile toplantılar ve çalışmalar sonucunda girişimcilik dersinin bir dönem okutulmak koşulu ile Mesleki Gelişim dersi içerisinde geniş bir modül olarak verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu çalışmalarda yol gösterici olması adına yurt dışında okutulan iyi müfredat örnekleri incelenmiş ve seçilen kitaplar yurt dışından satın alınmıştır. Ayrıca, yurt dışı girişimcilik eğitimi içerik standartları araştırılarak Türkçe ye çevrilmiştir. Lise düzeyi Girişimcilik Modülü nün tasarlanması için alanda çalışmalar yürüten akademisyenler, alan uzmanları ve öğretmenlerin katılımı ile çalıştay düzenlenmiş, çalıştay sonucunda oluşturulan modül Talim Terbiye Kurulu onayı alınarak öğretim yılında okutulmaya başlanmıştır. Üniversite düzeyinde çalışmaları yürütmek amacıyla yapılan çalıştaylar sonucunda diğer gruplar ile birlikte Üniversite üzeyi Müfredat Geliştirme ve Mini MBA Programı Hazırlama Grubu oluşturulmuştur. Bu grubun çalışmalarını desteklemesi için Vaka Çalışma Grubu kurularak ve ders programı oluşturularak, 20 üniversitede 56 saatlik girişimcilik derslerinin açılması sağlanmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda Mini MBA Programının tasarlanması ile vaka çalışmalarının derlenmesi için TÜBİTAK TEYEB bünyesinde çağrıya çıkılmasına karar verilmiştir. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () 98

104 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Üniversitelerde örgün eğitim içerisinde girişimcilik eğitimlerinin yaygınlaştırılmasının desteklenmesi KOSGEB - Sürekli Gelişme: 1 Kasım Nisan 2013 tarihleri arasında eğitim öğretim yılında 38 üniversitede 169 farklı girişimcilik dersine onay verilmiştir. Eylem: Gençlerin girişimcilik konusunda teşvik edilmesine yönelik destek mekanizmalarının tasarlanması TÜBİTAK YÖK, KOSGEB, Üniversiteler Gelişme: Lise öğrencilerinin yenilikçilik temelli düşünme yeteneğine sahip olmalarını sağlayarak yenilikçiliği, girişimcilik sürecinin merkezine yerleştiren bir nesil yetişmesine katkıda bulunmak ve böylece girişimcilik ve yenilikçilik konularına yönelik farkındalığı arttırmak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/A Lise Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenmeye başlanmıştır. TÜBİTAK 2238/A Programı na birinci yılında toplam 663 başvuru yapılmıştır. İlk yılında çevre, sağlık, ulaşım, enerji, gıda ve turizm alanlarında belirlenen sorunlara ilişkin lise öğrencilerinin çözüm önerileri ile başvurduğu yarışma kapsamında birinci değerlendirme sonucunda 180 iş fikri Mayıs 2013 tarihleri arasında yapılacak final sergisine davet edilmiştir. Girişimcilik ve yenilikçilik alanında farkındalığı arttırmak hedefi kapsamında ikinci olarak çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/B Üniversite Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenmeye başlanmıştır. Genel Kategori ve Teknoloji Kategorisi olmak üzere iki kategoride başvuru alınan yarışmanın birinci yılında toplam 353 başvuru yapılmıştır. 1. aşamayı geçen 200 öğrenci Mayıs 2013 tarihleri arasında düzenlenecek iş planı seminerine katılmaya ve TL lik ödülü almaya hak kazanmıştır. Ayrıca TÜBİTAK, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ndan teknogirişim sermaye desteğini kazanmış kişilerin girişimcilik eğitimi almaları ve uluslararası iş ortamına dâhil olmalarını teşvik etmek amacıyla 2012 yılında TÜBİTAK 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini estekleme Programı başlatılmıştır. TÜBİTAK 2239 Programı kapsamında BSTB ile işbirliği yapılmış, bu çerçevede, teknogirişim sermaye desteğini kazanan 42 kişi BTSB tarafından Silikon Vadisi ne gönderilmek için önerilerek, yapılan panellerde önerilen 42 kişi arasından seçilen 10 kişinin Silikon Vadi sinde eğitim alması için desteklenmesine karar verilmiştir. esteklenen 10 kişi, 2 gün süreyle TÜSSİE de iş kurma, vize, finansal sistemler ve yatırımcıya sunum teknikleri konularında, daha sonra da Ankara da 10 saatlik iş modellemesi eğitimine alınmış ve 26 Kasım - 21 Aralık 2012 tarihleri arasında Silikon Vadisi ndeki eğitime katılmıştır. Eylem: Gelişen teknoloji ve iş piyasasının taleplerine uygun nitelikli eğitimi tetikleyen hayat boyu öğrenmenin teşvik edilmesi MEB AB İlgili Birimi, Yerel Yönetimler, OSB, Türkiye İş Kurumu 2013 Gelişme: Ülkemizde hayat boyu öğrenmenin teşvik edilmesi ve geliştirilmesine yönelik olarak MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü tarafından Türkiye de Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi Projesi yürütülmektedir. 1. Projenin politika bileşeni kapsamında HBÖ politika belgesi hazırlanarak, tüm paydaşların sorumluluklarının belirlendiği bir Hayat Boyu Öğrenme Koordinasyon kanunu taslak çalışması tamamlanmıştır. 2. İletişim bileşeni kapsamında farkındalık oluşturma çalışmaları yürütülmektedir. Bu kapsamda, Uluslararası HBÖ Konferansı İstanbul da gerçekleştirilmiştir. Ayrıca hayat boyu öğrenmeye erişimin kolaylaştırılması adına Bir web-portalı geliştirilmiş ve kullanıma açılmıştır. Ayrıca çeşitli kamu spotu, film ve resim yarışmaları gerçekleştirilmiştir. Eğitim bileşeni kapsamında projenin coğrafi kapsamında yer alan 43 NUTS 2 bölgesinde tüm paydaş kuruluşlarımızın personeline yönelik olarak yetişkin eğitimi, mesleki danışmanlık ve rehberlik, izleme ve değerlendirme eğitimleri yapılmıştır. Önceki Öğrenmelerin Tanınması (ÖÖT) konusunda pilot uygulamalar yapılmış olup Taslak ÖÖT Çerçevesi geliştirme çalışmaları devam etmektedir. 99

105 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Y Başarılı genç araştırmacılara kendi araştırma gruplarını kurmalarına yönelik destek mekanizmalarının geliştirilmesi Eylem: TÜBA Genç Bilim İnsanlarını estekleme Programı (GEBİP) ile öne çıkmış genç bilim insanlarının desteklenmesi ve Avrupa Genç Akademileri ile ortak çalışmalar yapacak Genç Akademi nin kurulmasına yönelik çalışmaların başlatılması Türkiye Bilimler Akademisi Üniversiteler Sürekli Gelişme: GEBİP Programı dahilinde 2012 yılı itibariyle 45 genç bilim insanına destek verilmiştir. Ayrıca, 2012 yılı için yapılan 124 başvurunun değerlendirmeleri devam etmektedir. Amaç Y Y Araştırmacıların dolaşımının artırılması Yurtdışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, yurt içinde istihdam edilmesi için gerekli imkânların sağlanması Eylem: Beyin göçünü tersine çevirmeye yönelik mekanizmaların iyileştirilmesi ve yeni desteklerin geliştirilmesi TÜBİTAK YÖK, Üniversiteler, Araştırma Kurumları, TÜBİTAK Enstitüleri, Yurt ışındaki Türk Araştırmacı ernekleri, Türkiye İş Kurumu Gelişme: Yurt dışında çalışmalarına devam etmekte olan Türk araştırmacıların Türkiye ye dönmelerini teşvik etmek amacıyla 2010 yılında uygulamaya konulan TÜBİTAK 2232 Yurda önüş Araştırma Burs Programı kapsamında 2012 yılında yapılan bir değişiklikle, programın daha cazip hale gelebilmesi için araştırmacıların istihdam edilmesi durumunda burslarının kesilmesi kuralı değiştirilerek kısmi bursiyerlik uygulaması kaldırılmıştır. Araştırmacıların istihdam edilmeleri durumunda burslarının tam olarak ödenmesine devam ettirilmesine karar verilmiş; ayrıca, doktoralı araştırmacıların yanı sıra lisans ve yüksek lisans mezunlarının da programdan yararlanması sağlanmıştır. Bunlara ek olarak 25 bin TL ye kadar araştırma desteği verilmeye başlanmıştır Nisan 2013 arasında programa toplam 102 başvuru yapılmış ve %67 lik destekleme oranı ile 68 araştırmacı Türkiye de yapacakları araştırmalar için desteklenmiştir eylem planında Y1.3 amacı, Y1.4.1 stratejik amacı ve Y1.5 amacı kapsamında yürütülecek bir eylem bulunmamaktadır. 100

106 Y1 - Bölüm 1b: UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç 1. Amaç 1. Strateji 1.1. BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi BT İK sayısının artırılması ve sektörel dağılımın iyileştirilmesi Gençlerin Ar-Ge alanlarına yönlendirilmesi Eylem: İlköğretim ve ortaöğretimde müfredata proje odaklı Bilim ve Teknoloji eğitimlerinin eklenmesi, merakın artırılması, yaratıcı ve girişimci zihniyetlerin yetiştirilmesi MEB TÜBİTAK X T 1 Eylem: İlk ve orta öğretim için popüler bilim etkinliklerinin artırılarak, bilimsel faaliyetlere olan merakın artırılması MEB TÜBİTAK, Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem kapsamında yürütülen Bu Benim Eserim Proje Çalışması ilköğretim okullarının 6.,7. ve 8. sınıflarına yönelik olarak gerçekleştirilmektedir. Öğrenciler matematik ve fen bilimleri alanlarında hazırladıkları projeleriyle çalışmaya katılabilmektedir. Bu alanlardaki konuların projelendirilmesi aşamasında, çalışmaların özgün, bilimsel, mantık çerçevesi içinde, estetik, uygulanabilir ve sosyal fayda sağlayıcı olması esas alınmaktadır. Proje çalışması kapsamında eğitim-öğretim yılında internet üzerinde proje başvurusu yapılmıştır. Onaylanan projelerden tanesi il çalışma grubu tarafından seçilmiştir. Bu projelerden i ise bölge çalışma grubu tarafından seçilip Bölge Bilim Kuruluna (BBK) gönderilmiştir. BBK tarafından 968 tanesi bölge sergilerine davet edilmiştir. 12 Bölge merkezinde 9-10 Nisan 2013 tarihlerinde 2 gün süre ile projeler sergilenecek ve 11 Nisan 2013 tarihinde Bölge Bilim kurulları tarafından belirtilen kontenjan kadar Türkiye Finaline katılacak 100 proje belirlenmiştir. Final sergisine katılan projeler Ankara da TÜBİTAK tarafından oluşturulan Merkez Bilim Kurulu tarafından değerlendirilerek ilk 50 ye giren ve ikinci 50 ye kalan projeler belirlenmiştir. Türkiye Finali için Ankara ya gelen 100 proje Ankara Başkent Öğretmenevi nde 7-8 Mayıs 2013 tarihlerinde sergilenmiş ve proje sahibi öğrenciler ve danışman öğretmenler, 9 Mayıs 2013 tarihinde MEB Şura Salonu nda ödüllendirilmiştir Eylem: Eğitim Fakültesi müfredatlarına proje yapma ve popüler bilim konularının eklenmesi Eylem: İlk ve orta öğretim öğrencileri arası Ar-Ge proje yarışmalarının yaygınlaştırılması YÖK MEB, Üniversiteler X T 2 MEB TÜBİTAK, Üniversiteler X T Eylem: Lisans düzeyinde proje yarışmalarının desteklenmesi ve programların destek miktarlarının artırılması TÜBİTAK YÖK, MEB, MB, Üniversiteler X 1 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 2 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 101

107 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Lisans öğrencilerinin araştırma proje çalışmalarını, lisans düzeyindeki yurt içi araştırma proje yarışmalarını ve lisans öğrenci takımlarının uluslararası proje yarışmalarına katılımını destekleyerek teşvik etmek amacıyla TÜBİTAK BİEB tarafından 1968 yılından bu yana TÜBİTAK 2209 Üniversite Öğrencileri Yurt İçi/ışı Araştırma Projeleri estekleme Programı yürütülmektedir. TÜBİTAK 2209 Programı kapsamında yılları arasında toplam lisans proje yarışması desteklenmiştir yılında ise 30 Nisan 2013 itibarıyla yurt içi proje yarışmaları için yapılan 11 başvurunun tümü desteklenmiştir. esteklenen lisans yarışmaları ve destek miktarları Tablo 27 de gösterilmiştir. Tablo 27. TÜBİTAK 2209 Programı 2013 Yılı (30 Nisan itibarıyla) esteklenen Lisans Yarışmaları Listesi üzenleyen Üniversite Yarışmanın üzenlendiği İl Yarışmanın Adı estek Bütçesi (Bin TL) Fırat Üniversitesi Elazığ Adli Bilişim, Biyometrik Sistemler ve Bilgi Güvenliği 17 Celal Bayar Üniversitesi Manisa 1. Ulusal Tıp Öğrencileri Proje Yarışması 18 İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul İTURO GATA Ankara Tıbbi Hipotez Yarışması İstanbul Aydın Üniversitesi İstanbul 2. Enformasyon Proje Yarışması 10 Süleyman emirel Ü. Isparta Öğrenci Proje Pazarı Etkinliği 12,5 Anadolu Üniversitesi Eskişehir Mühendislik Proje Fuarı ve Yarışması ,5 Kırıkkale Üniversitesi Kırıkkale Eğitsel Kısa Film ve Video Yarışması 12,5 Boğaziçi Üniversitesi İstanbul ICAMES Bilkent Üniversitesi Ankara 11. End. Müh. Proje Fuarı ve Yarışması 17,5 İstanbul Aydın Üniversitesi İstanbul 2. Robot Yarışması 14 Eylem: Lisans öğrencilerinin araştırma süreçlerinde görev alabilmelerinin sağlanması için düzenlemeler yapılması TOPLAM 162,5 YÖK Üniversiteler X Gelişme: Üniversitelerden mevcut duruma dair bilgiler toplanmaktadır. Mevcut durum bilgileri ile üniversitelerin araştırma projelerinde lisans öğrencilerin görev alabilmeleri noktasında yaşadıkları sorunlar tespit edilerek, mevcut durum iyileştirme çalışması için planlamalar ilgili kurumlarla işbirliği içerisinde yapılacaktır. 102

108 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji 1.2. Kariyer imkânlarının geliştirilmesi ve gelirlerin iyileştirilmesi Eylem: Araştırmacıların doktora sonrası en az altı yıl bir yüksek öğretim kurumunda öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra alanında deneyim kazanmak amacıyla ücretli izinli olarak yurtiçi ve yurtdışı üniversitelerde ve araştırma enstitüleri ile özel sektör Ar-Ge birimlerinde, çalıştığı kurumun uygun görmesi halinde, bir yılı aşmayacak şekilde çalışabilmesi için yasal düzenlemelerin yapılması YÖK Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili, üniversitelerimiz ve ilgili kurumlarla ile görüşmeler yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir. Bu manada mevcut yasa incelenmiştir. Halihazırda, mevcut YÖK yasasında, araştırmacıların doktora sonrası en az altı yıl bir yüksek öğretim kurumunda öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra alanında deneyim kazanmak amacıyla ücretli izinli olarak yurtiçi ve yurtdışı üniversitelerde ve araştırma enstitüleri çalıştığı kurumun uygun görmesi halinde, bir yılı aşmayacak şekilde çalışabilmesinde herhangi bir sorun yoktur. Bu şekilde görevlendirmeler nihai olarak Üniversite Yönetim Kurulu (ÜYK) kararı ile yapılabilmektedir. Özel sektör Ar-Ge birimlerinde görevlendirme ise farklıdır. Özel sektör, eğer, Teknoloji Geliştirme Bölgesi nde ise ilgili kanuna (4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu) göre görevlendirmede herhangi bir sorun yoktur. Bu kanun özel bir kanun olup, görevlendirmelerle ilgili özel ayrıcalıklara sahiptir. Kanunun 7. Maddesi bu görevlendirmelerle ilgili olup; aşağıda verilmiştir: MAE 7. Yönetici şirkette ve Bölgede yer alan faaliyetlerde yürürlükteki iş ve çalışma mevzuatına göre personel istihdam edilir. Bu Bölgelerde 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yabancı uyruklu yönetici ve vasıflı Ar-Ge personeli çalıştırılabilir. Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite personelinden Bölgede yer alan faaliyetlerde araştırmacı personel olarak hizmetine ihtiyaç duyulanlar, çalıştıkları kuruluşların izni ile sürekli veya yarı zamanlı olarak çalıştırılabilirler. Yarı zamanlı görev alan öğretim üyesi, öğretim görevlisi, araştırma görevlisi ve uzmanların bu hizmetleri karşılığı elde edecekleri gelirler, üniversite döner sermaye kapsamı dışında tutulur. Sürekli olarak istihdam edilecek personele kurumlarınca aylıksız izin verilir ve kadroları ile ilişkileri devam eder. Bunlardan 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa tâbi personelin burada geçirdikleri süreler için emeklilik hakları 5434 sayılı Kanunun 31 inci maddesi hükümlerine uyulmak kaydıyla saklı kalır sayılı Yükseköğretim Kanununun 36 ncı maddesinin bu maddede yer alan düzenlemelere aykırı hükümleri uygulanmaz. Öğretim elemanları 2547 sayılı Kanunun 39 uncu maddesinde öngörülen yurt içinde ve yurt dışında geçici görevlendirme esaslarına göre yapacakları çalışmaları Üniversite Yönetim Kurulunun izni ile Bölgedeki kuruluşlarda yapabilirler. Aylıklı izinli olarak Bölgede görevlendirilen öğretim üyelerinin Bölgede elde edecekleri gelirler üniversite döner sermaye kapsamı dışında tutulur. Ayrıca, öğretim elemanları Üniversite Yönetim Kurulunun izni ile yaptıkları araştırmaların sonuçlarını ticarileştirmek amacı ile bu bölgelerde şirket kurabilir, kurulu bir şirkete ortak olabilir ve/veya bu şirketlerin yönetiminde görev alabilirler. Teknoloji Bölgeleri kapsamında yer almayan özel sektör Ar-Ge birimlerinde görevlendirme hâlihazırdaki yasa ve yönetmeliklere göre mümkün değildir. YÖK ün önerisi, ilgili paydaş kurumlardan da alınan görüşler doğrultusunda, araştırmacıların, yukarıdaki Ar-Ge tanımına uyan faaliyetler gerçekleştiren özel sektör Ar-Ge birimlerinde de görevlendirilebilmesinin önünün açılmasıdır. Bu hususa ilişkin yasal düzenleme yeni YÖK Yasa Taslağı nda ele alınmıştır. T Eylem: Kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında lisansüstü programlarının yaygınlaştırılması YÖK İlgili kamu ve özel sektör kuruluşları, Üniversiteler X T 103

109 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimizden gelen cevaplar değerlendirilmiş ve bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubuna, kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında programlar yürüten ve çeşitli, kapsamlı ve zengin programlara sahip üniversitelerden devlet ve vakıf üniversiteleri arasında denge gözetilerek seçim yapılmıştır. Seçilen üniversiteler şunlardır: Akdeniz, Çukurova, okuz Eylül, Ege, Marmara, Selçuk, Yıldız Teknik, Hacettepe, Başkent, Kadir Has ve Sabancı Üniversiteleri. 19 Mart 2013 tarihinde YÖK te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda, öncelikle YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. aha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır. Üniversitelerimizde doğrudan bu eylem maddesi ile ilgili, kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında (II. Öğretim) eğitim veren birçok lisansüstü program mevcuttur. oğal olarak, nüfusun ve üniversitelerimizin daha yoğun olduğu, merkezi kamu kurumlarının bulunduğu ve özel sektörün daha güçlü olduğu İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerimizde bulunan üniversitelerimizde, var olan yüksek talebe de binaen, bu programlar daha yoğundur. Bu programlar, doğrudan kamu ve özel sektörün ihtiyaçlarına göre, ilgili kurumlarla istişare edilerek açılmıştır. Bu programlardan başarı ile mezun olmuş veya programlara devam etmekte olan çok sayıda kamu ve özel sektör çalışanımız vardır. Son yıllarda, uluslararasılaşma (Bologna süreci gibi), kalite yönetimi ve akreditasyon çalışmaları neticesinde üniversitelerimizde farklı programlarda, uygulanmakta olan müfredatlarda uluslararası eğilimleri, çağın değişen koşulları, teknolojide yaşanan hızlı değişimleri ve paydaş beklentileri dikkate alınarak önemli değişikler yapılmıştır. Bu eylem kapsamında, üniversitelerle yapılan görüş alışverişleri neticesinde birçok üniversitemizde kamu ve özel sektörün ihtiyaç ve beklentilerini algılayabilme adına yapılar oluşturulduğu, bu amaçla yeni lisansüstü programlar açıldığı, yeni açılan veya var olan programlarda müfredatın bu kapsamda tasarlandığı, yenilendiği veya yenilenmekte olduğu gözlenmiştir. Ayrıca YÖK ün yeni programlar açılmasında uyguladığı ölçütlerde işgücü piyasası analizi gibi kıstaslar dikkate alınmaktadır. YÖK, belirli bir altyapıya sahip olmayı asgari koşul olarak (programda ders verecek öğretim üyesi ve programın altyapısı) uygulamakta ve üniversitelerimizde kamu ve özel sektörün ihtiyaçlarına cevap verebilecek yeni lisansüstü programların açılmasını teşvik etmekte ve desteklemektedir. Kısaca, gerek devlet üniversitelerimiz gerekse vakıf üniversitelerimiz, kamu ve özel sektörün göreceli olarak daha gelişmiş olduğu bölgelerde ağırlıklı olmak üzere, kamu ve özel sektör işgücü kapasitesinin niteliğini artıracak ve onların ihtiyaç ve beklentilerine uygun olarak açılmış mesai saatleri dışında öğretim veren (II. Öğretim) birçok lisansüstü programı başarı ile yürütmektedir. Üniversitelerimizden bu bağlamda YÖK e gelen mesai saatleri dışı (II. Öğretim) yeni lisansüstü program açma teklifleri, bu eylem maddesinin de hedeflediği gibi kamu ve özel sektörün ihtiyaçları da dikkate alarak değerlendirilmektedir. Eylem: Araştırmacı ücretlerinin performansa dayalı olmak üzere diğer meslek grupları ile rekabet edebilir bir düzeye getirilmesi YÖK MB X Gelişme: Son dönemlerde yapılan yasal düzenlemelerle, araştırmacıların sanayi desteği ile yaptığı araştırmalardan elde ettikleri döner sermaye paylarının artmasında önemli iyileşmeler sağlanmıştır. Bu eylem maddesi ile ilgili, üniversitelerimiz ve ilgili kurumlarla ile görüşmeler devam etmektedir. Bu manada YÖK Yeni Yasa Taslağı nda da ele alınmıştır. T Eylem: evlet üniversitelerinde TÜBİTAK bursiyeri olan lisansüstü öğrencilere yönelik desteklerin kapsamının genişletilmesi TÜBİTAK ÇSGB, Üniversiteler X T 3 3 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 104

110 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji 1.3. Özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçları doğrultusunda BT-İK yetişmesine yönelik programlar tasarlanması Eylem: Lisans programlarına özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçlarına yönelik seçmeli (tasarım, proje vb) derslerin konulması YÖK Üniversiteler, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X Gelişme: 19 Şubat 2013 tarihinde, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TOBB temsilcilerinin katılımı ile YÖK te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda öncelikle YÖK tarafından üniversitelerimizin mevcut durumu sunulmuştur. Üniversitelerimizde özellikle mühendislik programları gibi özel sektörle yakın ilişki içerisinde olan programlarda bu eylem maddesinin hedeflediği gibi özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçlarına yönelik birçok seçmeli dersin varlığı görülmüştür. Üniversitelerimizden bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu ortaya koyabilmek adına derlenen bilgiler değerlendirildiğinde, bölümlerimizde kendi alanları ile ilgili özel sektörün ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte birçok dersin var olduğu görülmüştür. Toplantıda, ülkemizin Ar-Ge kapasitesinin artmasında özel sektörün önemine vurgu yapılmış; özel sektörün Ar-Ge yeteneğinin artması ve bu bağlamda nitelikli iş gücünün önemi üzerinde durulmuştur. Üniversitelerden gelen yazılardan da değerlendirildiği gibi bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimizin günden güne potansiyellerini geliştirdikleri görülmüştür. Ayrıca, BTİK Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında üniversitelerle ve ilgili kurumlarla yapılan görüş alışverişleri üniversitelerimizde bu eylem maddesi ile ilgili farkındalığı artırmıştır. Üniversitelerimizden gelen yazılar incelendiğinde, birçok üniversitemizde özel sektörün ihtiyaç ve beklentilerini algılayabilme adına yapılar oluşturulduğu, müfredatın bu kapsamda yenilendiği veya yenilenmekte olduğu gözlenmiştir. T Eylem: Sanayi ihtiyaçlarına yönelik olarak üniversite ve özel sektör işbirliğiyle düzenlenen lisansüstü eğitim programlarının oluşturulması YÖK Üniversiteler, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X Gelişme: Bu eylem maddesi, Kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında lisansüstü programların yaygınlaştırılması maddesi ile yakın ilişkili olduğundan her iki eylem maddesi ile ilgili çalışmalar eşgüdüm içerisinde yürütülmüştür. İlgili eylem maddesinde bahsi geçen çalışma grubu bu konuda da çalışma gerçekleştirmiştir. Yapılan değerlendirme neticesinde üniversitelerimizde doğrudan bu eylem maddesi ile ilgili, sanayi ihtiyaçlarına yönelik olarak üniversite ve özel sektör işbirliğiyle düzenlenen lisansüstü eğitim programları mevcut olduğu görülmüştür. Beklenildiği üzere, sanayinin daha gelişmiş olduğu bölgelerde bulunan üniversitelerimizde, var olan yüksek talebe de binaen, bu programlar daha yoğundur. Ayrıca, sanayide kümelenmenin olduğu (otomotiv sektörü gibi) bölgelerde de bu kümelenmeyi tamamlayıcı ve destekleyici unsur olarak, üniversitelerimiz, ilgili küme sanayinin Ar-Ge ve inovasyon potansiyelini artıracak programlar yürütmektedir. Ayrıca, BTİK Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında üniversitelerle ve ilgili kurumlarla yapılan görüş alışverişleri üniversitelerimizde bu eylem maddesi ile ilgili farkındalığı daha da artırmıştır. Yapılan değerlendirme neticesinde gerek devlet üniversitelerimizin gerekse vakıf üniversitelerimizin, sanayinin göreceli olarak daha gelişmiş olduğu bölgelerde ağırlıklı olmak üzere, sanayimizin işgücü kapasitesinin niteliğini artıracak ve onların ihtiyaç ve beklentilerine uygun olarak açılmış birçok lisansüstü programı olduğu görülmüştür. Üniversitelerimizden bu bağlamda YÖK e gelen yeni lisansüstü program açma teklifleri, bu eylem maddesinin de hedeflediği gibi sanayi ihtiyaçları da dikkate alarak değerlendirilmektedir. T 105

111 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji Eylem: Meslek yüksekokullarının meslek eğitim standart ve müfredatının özel sektörün Ar-Ge destek personeli ihtiyacına göre güncellenmesi; meslek yüksekokullarında sanayide yeni gelişmekte olan ve gelecek vadeden alanlarda meslek eğitim standartlarının oluşturulması; meslek yüksekokullarından mezun olan öğrencilerin istihdamının teşvik edilmesi ve izlenmesi Teknisyen ve dengi personelin istihdamının artırılması YÖK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB Gelişme: Üniversitelerle yazışmalar yapılmış, meslek yüksekokullarının meslek eğitim standart ve müfredatının özel sektörün Ar-Ge destek personeli ihtiyacına göre güncellenmesi, meslek yüksekokullarında sanayide yeni gelişmekte olan ve gelecek vadeden alanlarda meslek eğitim standartlarının oluşturulması ve meslek yüksekokullarından mezun olan öğrencilerin istihdamının teşvik edilmesi ve izlenmesi konusundaki çalışmaları hakkında ayrıntılı durum raporları ve görüşleri toplanmıştır. Yapılan çalışmalar neticesinde üniversitelerin iyi uygulama örnekleri değerlendirilmiştir. Bu çalışmaların raporları Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planında belirtilmiş ilgili kurumlardan (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB) ve seçilecek kurumlardan oluşturulacak çalışma grubu ile paylaşılıp görüşler alınarak çalışma takvimi belirlenecektir. X Eylem: Meslek liselerinin meslek eğitim standart ve müfredatının özel sektörün Ar-Ge destek personeli ihtiyacına göre güncellenmesi; meslek liselerinde, sanayide yeni gelişmekte olan ve gelecek vadeden alanlarda meslek eğitim standartlarının oluşturulması; meslek liselerinden mezun olan öğrencilerin istihdamının teşvik edilmesi ve izlenmesi MEB Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X Gelişme: Ülkemizde meslek standartlarının hazırlanma yetkisi 5544 sayılı Mesleki Yeterlik Kurumu Kanunu ile Mesleki Yeterlilik Kurumuna (MYK) verilmiştir. Ulusal Yeterlikler ve Meslek Standartları hazırlama görevi MYK koordinasyonunda yürütülmektedir. Bu nedenle bu tedbir maddesi MYK koordinasyonunda olmalıdır. MEB MTEGM tarafından gelişen ve değişen dünyada ekonominin ve sanayinin talepleri doğrultusunda yeni alan ve dal açma, bunların öğretim programlarını hazırlama çalışmaları ve MYK tarafından kabul edilen meslek standartları doğrultusunda öğretim programlarının güncellenmesi çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarından mezun olanların istihdam edilme durumlarının belirlenmesi ve sistematik olarak izlenmeleri için Mesleki ve Teknik Eğitim Kurumu Mezunlarının İzlenmesi Projesi uygulamaya konulmuştur. Bu proje ile; Mezunların istihdam edilme durumları belirlenmekte, Mezunların sistematik olarak izlenmesi sağlanmakta, Elde edilecek veriler analiz edilmekte, Eğitim programları için önerilerde bulunulmakta, 106

112 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eğitim sisteminin güçlü ve zayıf yönleri ortaya çıkartılmakta, Eğitimin iş hayatının taleplerine uygunluğu belirlenmekte, eğitim ile istihdam arasındaki ilişki kuvvetlendirilmekte, Eğitim programları bu talepler doğrultusunda geliştirilmekte, Okul ve kurumlarda performansa dayalı değerlendirme yapılmaktadır. Mezun ve işletme yetkililerine yönelik anketler hazırlanarak uygulanmıştır. Projenin tüm illerde tanıtılmasına yönelik broşür ve afişler hazırlanıp dağıtılmıştır. Pilot okul ve kurumlarda görevli yönetici ve öğretmenlere yönelik hizmet içi kurslar düzenlenmiştir. Web ortamından elde edilen veriler değerlendirilerek raporlaştırılmıştır. e-mezun portalı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. 2007/88 sayılı Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumları Mezunlarının İzlenmesi konulu Genelge, Tanıtım, Mezunları İzleme, İstihdam, Mesleki Rehberlik ve anışma Hizmetleri Yönergesi konulu Yönerge ve Mesleki ve Teknik eğitim Yönetmeliği kapsamında mezunların izlenmesi ile ilgili faaliyetler devam etmektedir. Eylem: Özel sektörün ihtiyaç duyduğu Ar-Ge alanlarında çalışabilecek nitelikli destek personelin yetiştirilmesi amacıyla önlisans ve lisans programlarının geliştirilmesi YÖK Üniversiteler, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X Gelişme: 19 Şubat 2013 tarihinde, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TOBB temsilcilerinin katılımı ile YÖK te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda, öncelikle YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. aha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır. Üniversitelerimizde doğrudan özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçlarına cevap veren birçok önlisans, lisans ve hatta lisansüstü programlar mevcuttur. Bugün, ülkemizin her ilinde bir üniversite mevcut olup; bu üniversitelerimizdeki önlisans ve lisans programları, bulundukları ilin ve bölgenin coğrafi, sosyo-ekonomik ve kültürel durumu dikkate alınarak belirlenmiştir. Lisans seviyesinde özellikle mühendislik programlarından (Makine Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği ve benzeri) mezun olan öğrenciler özel sektörün talep ettiği bölümlerden gerekli bilgi, beceri ve donanımla mezun olmaktadır. Sanayimiz geliştikçe bu mezunların istihdam edilme oranı artacaktır. Özellikle KOBİ lerde mühendis çalıştırma eğilimi henüz yeterli seviyede değildir. Her alanda kendi teknolojisini üretebilen Türkiye idealinde; özel sektörün kapasite ve becerileri arttıkça, mühendis ve benzeri kalifiye eleman istihdamı artacaktır. Bu bağlamda, özellikle lisans programları açısından özel sektörün ihtiyaç ve beklentilerine cevap verebilen programlar yeterli seviyededir. Günümüzün girişimci ve yenilikçi üniversite anlayışı, mezunlarımızın bu beklentileri karşılama ötesinde, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de öncelikli sorunlarımızdan biri olan işsizlik veya istihdam boyutu düşünüldüğünde, kendi işini kurabilecek bilgi, beceri ve özgüveni ile mezun olmalarını öngörmektedir. Bu bağlamda, kolaylaştırıcı mekanizmalar (girişim sermayeleri gibi) son yıllarda hızla artmaktadır. T Eylem: Meslek liseleri ile özel sektör Ar-Ge faaliyetleri arasındaki ilişkinin ortak proje ve eğitimler yolu ile güçlendirilmesi MEB TOBB X T 4 4 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 107

113 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Özel sektör ile işbirliğinde önemli engellerden biri olan mevcut döner sermaye uygulamasının ve denge tazminatı kesintisinin, akademisyenlerde olduğu gibi, 5947 sayılı kanun kapsamı ve sağlık sektörü dışındaki teknisyen ve dengi personel ile Ar-Ge destek personeli için de düzenlenmesi MB YÖK, Üniversiteler X T 4 Strateji 1.5. Ülkemizin önceliklerine ve ihtiyaç duyduğu alanlara yönelik BT-İK personeli yetiştirilmesi Eylem: Teşvik sistemlerinde (burs ve proje destek sistemlerinde), politika belgelerinde belirlenen ulusal amaç ve öncelikler ile paralellik sağlanması TARAL Kuruluşları X Gelişme: BTYK nın 11. toplantısında alınan 2005/9 nolu kararda yer alan Ulusal Uzay Araştırmaları Programı çerçevesinde belirlenen hedeflere ulaşmak için yeterli sayıda ve gerekli nitelikte uzmanların kısa vadede yetiştirilmesi amacıyla 2008 yılından bu yana TÜBİTAK BİEB tarafından TÜBİTAK 2230 Yurt ışı Yüksek Lisans Burs Programı yürütülmektedir. Bu programla ülkemizin uzay bilim ve teknolojileri alanında ihtiyaç duyulan nitelikli insan gücünün yetiştirilmesine katkı sağlamak hedeflenmektedir. Bu program kapsamında ilk çağrı 2008 yılında açıldı ve bunu takiben her yıl bir dönem olmak üzere yıllarında toplam 5 çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrılar kapsamında yılları arasında toplam 25 kişi desteklendi. Eğitimlerini tamamlayıp Türkiye ye dönen 8 kişiden 2 si 2010 yılı, 5 i 2011 yılı ve 1 i ise 2012 yılı itibarıyla TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü nde çalışmaya başlamıştır. Bu bağlamda, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt ışı oktora Burs Programı nın geliştirilerek yeniden uygulamaya konulmasına yönelik çalışmalar yapıldı. Bu bağlamda 2013 yılında TÜBİTAK 2230 Yurt ışı Yüksek Lisans Burs Programı ile TÜBİTAK 2213 Yurt ışı oktora Burs Programı nın birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2213 Yurt ışı Lisansüstü Burs Programı taslak kural ve ilkeleri hazırlanmıştır. Ayrıca, TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı ve TÜBİTAK 2211 Yurt İçi oktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda yüksek lisans ve doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturuldu. TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirilmiştir yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 44 yüksek lisans ve 31 doktora öğrencisi olmak üzere 75 lisansüstü öğrenci programa başvurmuştur. 108

114 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji 1.6. Toplumda bilim teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması Eylem 5 : Bilim Teknoloji ve Yenilik konularının medyada popüler bir şekilde yayınlanmasına yönelik teşviklerin geliştirilmesi (yazılı ve görsel materyalin hazırlanması, sergilerin düzenlenmesi, vb.) RTÜK Üniversiteler, TÜBİTAK, Özel Sektör, TRT Genel Müd., Medya X -- Eylem: Bilim muhabirliği eğitimlerinin yaygınlaştırılarak, donanımlı bilim-teknoloji muhabirlerinin yetişmesinin sağlanması YÖK Üniversiteler, Basın Yayın E. G.M., TÜBİTAK X Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili bünyesinde İletişim Fakültesi bulunan üniversitelerimizle yazışmalar yapılarak, mevcut durum hakkında ayrıntılı bilgiler toplanmıştır. Yazılara gelen cevaplardan, gerek devlet gerekse vakıf üniversiteleri bünyelerindeki fakültelerde ilgili bölümlerde uygulanan müfredatta, Bilim Haberciliği, Bilim Muhabirliği, Uzman Gazetecilik, Bilim ve Teknoloji Gazeteciliği derslerinin yer aldığı veya yakın gelecekte yer alacağı bildirilmiştir. Ayrıca, kurulmuş, ancak henüz eğitimöğretime başlamamış fakültelerin ilgili bölümleri de bu kapsamdaki dersleri gelecekte uygulayacakları müfredata dahil edeceklerini bildirmişlerdir. Ülkemizdeki bilim ve teknoloji kültürünün gelişmesi ve yaygınlaştırılmasında basın ve medyanın rolü çok kritiktir. Bu bağlamda, basın ve medya çalışanlarının bilim ve teknoloji okuryazarı olması önemlidir. Ülkemizde İletişim Fakültelerinin yaygınlaşmasıyla, basın ve medya kuruluşlarında çalışanlar içerisinde üniversite mezunlarının (İletişim Fakültesi mezunları ağırlıklı olarak) sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Bu mezunların bilim ve teknolojiye olan ilgi ve bilgisi, toplumda bilim ve teknoloji kültürünün gelişmesi ve yaygınlaşmasına önemli katkı yapacaktır. Bu bağlamda, yüksek öğretim kurumlarımızda ilgili programlarında uygulanmakta olan müfredat oldukça önemlidir. T Eylem: Özel sektörde Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yönetilmesine ilişkin farkındalığın artırılmasına yönelik olarak TRT tarafından bilim-eğitim kanalının oluşturulması TRT Genel Müdürlüğü Üniversiteler, TÜBİTAK, Özel Sektör Ar-Ge merkezleri X T 6 Amaç 2. Strateji Eylem: Lisans ve lisansüstü programlarda araştırma yöntemleri ve Ar-Ge proje metodolojisine ilişkin ders veya eğitimlerin müfredatta yer alması, yaygınlaştırılması ve bu alanda çalıştay, yaz okulu vb. çeşitli etkinliklerin düzenlenmesi Araştırma kültürünün, araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin geliştirilmesi Araştırmacıların yeteneklerinin geliştirilmesini sağlayan mekanizmalar tasarlanması YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK X Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili, üniversitelerimizle yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar incelenerek mevcut durum değerlendirilmiştir. Üniversitelerimizde, özellikle fen ve mühendislik programlarında, bu eylem maddesinin hedeflediği gibi araştırma yöntemleri ve Ar-Ge proje metodolojisine ilişkin çok sayıda ders müfredatta yer aldığı görülmüştür. Üniversitelerden gelen yazılardan da değerlendirildiği gibi bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimizin günden güne potansiyellerini geliştirdikleri görülmüştür. Benzer şekilde, üniversitelerimizde, bu konularla ile ilgili çok sayıda konferans, seminer, panel, çalıştay ve benzeri bilimsel etkinlikler düzenlenmiştir. T 5 RTÜK ün 21 Kasım 2011 tarih ve B.02.6.RTÜ /1285 sayılı yazısında, Üst Kurulun spot film hazırlaması ya da hazırlatmasının görev, yetki ve sorumluluk alanı dışında kalmakta olup mezkur konu ile ilgili ödenek ayırmasının yasal olarak mümkün gözükmediği belirtilmektedir. 6 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 109

115 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Liderlik, bilim iletişimi, yabancı dil gibi teknik olmayan yeteneklerin de geliştirilmesine yönelik seçmeli ders, eğitim ve benzeri imkanların sağlanması YÖK Üniversiteler X Strateji Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimizle yazışmalar yapılarak, mevcut durum hakkında ayrıntılı bilgiler toplanmıştır. Ülkemizdeki araştırma kültürünün gelişmesi, araştırma kapasitemizin artması ve araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin gelişmesi için buna uygun ortam ve iklimin oluşturulması esastır. Bu bağlamda, yüksek öğretim kurumlarımızda uygulanmakta olan müfredat oldukça önemlidir. Lisans eğitimi, temel, mesleki ve genel eğitim olmak üzere üç bileşenden oluşmaktadır. Genel eğitimin bileşenin katkısı, öğrenciye geniş bir ufuk kazandırmaktır. Bu bağlamda, herhangi bir lisans programında uygulanmakta olan eğitim-öğretim müfredatında, bu bileşeni tamamlayıcı derslerin sayısı ve niteliği önem arz etmektedir. Üniversitelerimizden bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu ortaya koyabilmek adına yazı ile istediğimiz bilgiler değerlendirildiğinde, bölümlerimizde bu eylem maddesinin hedefi ile ilgili liderlik, bilim iletişimi, yabancı dil gibi teknik olmayan yeteneklerinin gelişmesine yönelik çok sayıda dersin olduğu görülmüştür. Ayrıca, bölüm, fakülte ve üniversite bazlı seminer, konferans, çalıştay ve benzeri etkinliklerle bu yeteneklerin kazandırılmasına katkıda bulunulmaktadır. Üniversitelerle yapılan görüş alışverişleri neticesinde bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimizin günden güne potansiyellerini geliştirdikleri görülmüştür. Yabancı il eğitim veren bölümlerin bazılarında tamamen yabancı dilde eğitim verilirken, bir kısmında da müfredatın asgari %30 u yabancı dilde verilen derslerden oluşmaktadır. Her iki türden programlarda da yabancı dil hazırlık eğitimi zorunludur. Ayrıca, yabancı dil hazırlık eğitiminin seçmeli olduğu programlar da mevcuttur. Yine lisans öğrenim süresince, Mesleki Yabancı il ve iş Hayatında Yabancı il gibi derslerle öğrencilerin yabancı dil bilgilerinin daha da geliştirilerek güçlendirilmesi hedeflenmektedir. oktora sonrası araştırma (post-doc) uygulamasının hayata geçirilmesi Eylem: oktora sonrası araştırmacı statüsünün oluşturulması YÖK MB, TÜBİTAK X Gelişme: 19 Şubat 2013 tarihinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TOBB temsilcilerinin katılımı ile YÖK te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda, öncelikle YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. aha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır. Üniversitelerimizde doğrudan özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçlarına cevap veren birçok önlisans, lisans ve hatta lisansüstü programlar mevcuttur. Bugün, ülkemizin her ilinde bir üniversite mevcut olup; bu üniversitelerimizdeki önlisans ve lisans programları, bulundukları ilin ve bölgenin coğrafi, sosyo-ekonomik ve kültürel durumu dikkate alınarak belirlenmiştir. Lisans seviyesinde özellikle mühendislik programlarından (Makine Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği ve benzeri) mezun olan öğrenciler özel sektörün talep ettiği bölümlerden gerekli bilgi, beceri ve donanımla mezun olmaktadır. Sanayimiz geliştikçe bu mezunların istihdam edilme oranı artacaktır. Özellikle KOBİ lerde mühendis çalıştırma eğilimi henüz yeterli seviyede değildir. Her alanda kendi teknolojisini üretebilen Türkiye idealinde; özel sektörün kapasite ve becerileri arttıkça, mühendis ve benzeri kalifiye eleman istihdamı artacaktır. Bu bağlamda, özellikle lisans programları açısından özel sektörün ihtiyaç ve beklentilerine cevap verebilen programların yeterli seviyede olduğu değerlendirilmiştir. Günümüzün girişimci ve yenilikçi üniversite anlayışı, mezunlarımızın bu beklentileri karşılama ötesinde, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de öncelikli sorunlarımızdan biri olan işsizlik veya istihdam boyutu düşünüldüğünde, kendi işini kurabilecek bilgi, beceri ve özgüveni ile mezun olmalarını öngörmektedir. T T Eylem: Üniversitelerde bursiyerlerin ve projelerde bursiyer olarak yer alan doktora sonrası (postdoc) araştırmacıların sosyal güvenlik haklarının da destek kapsamına alınması YÖK Üniversiteler X T 110

116 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimiz ile yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir. Bu eylem maddesi ile ilgili 26 Şubat 2013 tarihinde, YÖK te, TÜBİTAK ve Maliye Bakanlığı ndan yetkililerle bir toplantı yapılmıştır. Bu eylem maddesi, numaralı eylem maddesi ile doğrudan ilişkilidir. Toplantıda, öncelikle, YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. aha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır. Bu konu ile ilgili yazışmalar değerlendirildiğinde, yaygın olmamasına rağmen bazı üniversitelerimizde (özellikle vakıf üniversitelerinde) bu statüde çalışanların olduğu görülmüştür. Genelde bu statüde çalışanlar, TÜBİTAK projelerinde görev almaktadır. Ayrıca, sınırlı sayıda da olsa AB projeleri ve üniversitelerin kendi destekledikleri projelerde görev yapan bu statüde kişiler mevcuttur. Hâlihazırda mevcut yasada, doktora sonrası araştırmacı statüsü yoktur. Ancak, TÜBİTAK ve benzeri kuruluşlardan destekli projeler, doktora sonrası araştırmacı istihdamına izin vermektedir. Böylelikle, yasada olmasa da, bu kavram yükseköğretim gündemine yerleşmiştir. Araştırma gruplarının yaygın olduğu gelişmiş ülkelerde, doktora sonrası araştırmacılar, araştırma ekibinin en anahtar elemanlarındandır. Son zamanlarda Ar-Ge ye verilen önem ve desteklerin artması, proje bazlı araştırmayı yaygınlaştırmıştır. Hâlihazırda, TÜBİTAK ve benzeri kurumların verdiği desteklerle doktorasını tamamlamış olanların, projelerde doktora sonrası araştırmacı olarak görev alması giderek yaygınlaşmaktadır. Bu destekler arttıkça, paralelinde, doktora sonrası araştırmacı statüsü daha da yerleşecektir numaralı eylem planı raporunda ifade edildiği üzere, projelerde görev alan bursiyerlerin sosyal güvenlik haklarının da destek kapsamına alınması iki farklı şekilde değerlendirilebilir: i) Sosyal güvencelerini, isteğe bağlı olarak özel sosyal güvence kuruluşları ile sağlayan bursiyerlerin, sosyal güvencelerinin de destek kapsamına alınması Bu duruma, yasal bir engel yoktur. Bu durumda, burs miktarı biraz daha artacaktır. Bu durum, burs veren kuruluşlarca değerlendirilmelidir. ii) Bursiyerlere sosyal güvence sağlanması Bu durum, yasal olarak mümkün değildir ve yasal düzenleme gerektirmektedir. Toplantıda varılan ortak görüş, proje süresince desteklenen ve proje süresinin tamamlanmasıyla bursu kesilen burslu doktora sonrası araştırmacılar için en uygun yol yukarıda verilen i) yoludur. YÖK ün çok farklı paydaşlardan görüş alarak hazırladığı Yeni Yasa Taslağı nda da, bu konu ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Tasarının Madde 44.(3) doğrudan, doktora sonrası araştırmacıların sosyal güvenlik hakları ile ilgilidir. Yasa Taslağı nda Madde 44 de ayrıntılı bir şekilde açıklanan oktora sonrası araştırmacı statüsü, Ar-Ge kapasitemizin daha da artmasına vesile olacaktır. oktora sonrası araştırmacı statüsü MAE 44: (1) oktora veya sanatta yeterlilik eğitimini tamamlayanlar varsa üstlendikleri mecburi hizmetlerini yerine getirdikten sonra, yükseköğretim kurumlarındaki veya bir araştırma kuruluşundaki bilimsel bir projede, yetkin bilim insanlarının bulunduğu araştırma ekipleri içerisinde yer alarak bilgi, beceri ve yetkinliklerin derinleştirilmesi amacıyla doktora sonrası araştırma yapabilirler. (2) evlet yüksek öğretim kurumları birinci fıkra kapsamında, boş yardımcı doçent kadrolarının yüzde onunu aşmayacak şekilde ya da bu oranın üstünde doktora sonrası araştırmacı istihdam etmek istemeleri halinde özgelirlerden karşılamak kaydıyla aynı yükseköğretim kurumunda en fazla iki yıl süreyle, ders görevi verilmeksizin doktora sonrası araştırmacıları sözleşmeli olarak istihdam edebilir. oktora sonrası araştırmacılara, beşinci derecenin birinci kademesinde yer alan yardımcı doçent kadrosu için öngörülen ve fiili çalışmaya bağlı ödemeler hariç olmak üzere mali ve sosyal haklar aynı usul ve esaslar çerçevesinde ödenir. T 111

117 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji 2.3. isiplinler arası çalışma ve işbirliklerinin desteklenmesi Eylem: isiplinlerarası çalışma kültürünün artırılması amacı ile işbirliğini özendiren proje destek programlarının açılması TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, YÖK, Üniversiteler, BSTB, MB X T 7 Eylem: isiplinlerarası lisansüstü programların sayısının artırılması YÖK Üniversiteler X Strateji Amaç 3. Strateji 3.1. Gelişme: Bu eylem maddesi, Kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında lisansüstü programların yaygınlaştırılması maddesi ile yakın ilişkili olduğundan her iki eylem maddesi ile ilgili çalışmalar eşgüdüm içerisinde yürütülmüştür. İlgili eylem maddesinde bahsi geçen çalışma grubu bu konuda da çalışma gerçekleştirmiştir. Çalışma grubunun 19 Mart 2013 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında öncelikle YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. aha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır. Üniversitelerimizde doğrudan bu eylem maddesi ile ilgili birçok disiplinlerarası lisansüstü eğitim program mevcuttur. Bu lisansüstü programlara örnek olarak; Biyoteknoloji, Nanoteknoloji, Arkeometri, Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri, Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi, Toplam Kalite Yönetimi, Tasarım, Gayrimenkul Geliştirme, Enerji Bilimi ve teknoloji, Radyasyon Bilimi ve Teknoloji, Mekatronik, Elektro-Optik, Polimer Bilimi ve Teknolojisi, Biyomedikal Mühendisliği, İş Sağlığı ve Güvenliği, Havacılık Bilimi ve Teknolojisi, Enerji Sistemleri, Bilişim Sistemleri, Aile anışmanlığı ve Eğitimi, Finans Mühendisliği, Otomotiv Mühendisliği, Tıbbi Sistemler ve Bilişim ve İşletme ve Teknoloji Yönetimi adlı programlar verilebilir. Program adlarından da anlaşıldığı üzere, bu programlar, birden fazla disiplinin ilgisini içeren disiplinlerarası programlardır. Eylem: TÜBİTAK tarafından ilgili kurumların katılımı ile öncül araştırma projeleri için büyük ölçekli destek programlarının başlatılması Başarılı araştırmacılara kendi araştırma gruplarını kurmalarına yönelik destek mekanizmalarının geliştirilmesi TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı X Gelişme: Programın TÜBİTAK Bilim Kuruluna sunulması, mevzuatın hazırlanması ve programın tamamlanarak, program kapsamında proje başvurusu alınma eylemi, TÜBİTAK kapsamında planlanan yeni hedefler doğrultusunda ileri bir tarihe ötelenmiştir. BT-İK personelinin çalışma ortamlarının iyileştirilmesi Üniversitelerdeki çalışma ortamının iyileştirilmesi T Eylem: Akademik yükseltme ölçütlerinin yeniden tasarımı (yayınların yanı sıra patentlerin, araştırma projelerinde proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak görev almanın da değerlendirmeye alınması) YÖK ÜAK, Üniversiteler X 7 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 112

118 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Akademik yükseltme ölçütlerinin girişimcilik ve yenilikçiliği teşvik edecek şekilde yeniden tasarımı konusu yeni Yükseköğretim Yasa çalışmaları kapsamında değerlendirilmektedir. Akademik yükseltme ölçütlerinde yayınların yanı sıra, patentler, araştırma projelerinde proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak görev almak ve şirket kurmak gibi unsurların değerlendirme kapsamına alınmasına yönelik, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Üniversiteler Arası Kurul, TÜBİTAK ve Türk Patent Enstitüsü nden birer temsilci bilgisi istenerek Temmuz 2012 de oluşturulan çalışma grubu çalışmalarına devam etmektedir. Çalışma grubu toplantılarına paralel olarak çalışma grubunda bulunan ilgili kurumlardan elektronik ortamda kurumsal görüşleri alınmıştır. Alınan görüşlerin değerlendirilmesi yapılarak Üniversitelerarası Kurul oçentlik Üst Komisyonu toplantısında ilgili komisyona sunularak, paylaşımda bulunulmuştur. Bu çalışmaların çıktıları yeni yükseköğretim yasa çalışmaları kapsamında da değerlendirmeye alınmaktadır. Eylem: Yurtdışında düzenlenen konferans, sempozyum vb. etkinliklere katılımın desteklenmesi için programların çeşitlendirilmesi YÖK TÜBİTAK, Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimiz ile yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir. Hareketlilik, üniversitelerimizin uluslararasılaşmasında en önemli gündem maddelerinden biridir. Akademik personelin bilgi, görgü ve becerilerinin artması, kendi alanlarındaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip edebilmesi, uluslararası eğitim ve araştırma işbirlikleri oluşturabilmesi benzeri daha birçok faydasıyla hareketlilik, gün geçtikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Bireysel, kurumsal, bölgesel, ulusal ve uluslar arası konumumuzu sorgulama adına da; hareketlilik, kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, hareketlilik farklı birçok ulusal ve uluslararası fonlarla da desteklenmektedir. Uluslararası katılımlı, akademik bilginin yayıldığı ve güncel gelişmelerin paylaşıldığı konferans, sempozyum ve benzeri akademik faaliyetlere katılımın özendirilmesi ve bu kapsamda yapılan hareketliliklerin artması, üniversitelerimizin öncelikli gündem maddelerinden olmuştur. Bu eylem planı kapsamında, devlet ve vakıf üniversitelerimizin son iki yıllık hareketlilik düzeyleri incelenmiş ve üniversitelerimizin birçoğunda üst seviyede bir hareketlilik düzeyinin olduğu görülmüştür. Bu hareketlilikler, çok farklı kaynaklardan desteklenmektedir. Üniversitelerimizin birçoğu (özellikle vakıf üniversitelerimiz), bu türden uluslar arası akademik etkinliklere katılımı bütçelerinden desteklemektedirler. estekler, hem genel bütçe ve hem de döner sermaye bütçesi kapsamında gerçekleşmektedir. Yine üniversitelerin yakın işbirliği içerisinde olduğu vakıf ve dernekler de bu türden etkinlikleri desteklemektedir. TÜBİTAK, bu türden etkinliklere destek veren en önemli kurumumuzdur. Bu türden etkinlikler, hem araştırma projeleri kapsamında hem de ayrı bir programla desteklenmektedir. Benzer şekilde, Milli Eğitim Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, PT, Başbakanlık, TAEK, TİKA, TÜBA, iyanet İşleri Başkanlığı, Türk iyanet Vakfı, Atatürk Araştırma Merkezi, Kalkınma Ajansları ve benzeri birçok kurum üniversitelerimizle işbirliği içerisinde yürüttükleri çalışmalar çerçevesinde, bu türden yurtdışı sempozyum, konferans ve benzeri etkinliklere katılımlara önemli miktarlarda destekler sağlamışlardır. Yine, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı SANTEZ proje destekleri, bu türden akademik hareketliliklere bütçe ayırmaktadır. Benzer şekilde, bu türden akademik hareketlikleri destekleyen uluslar arası fonlar da mevcuttur. Örneğin; AB fonları, AA, Fullbright, vb. Ayrıca, YÖK ün uyguladığı Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında, lisansüstü eğitim-öğretim görmekte olan araştırma görevlileri ve danışmanlarının bu türden yurtdışı hareketliklerini desteklemek için özel bir fon oluşturularak ilgili üniversitelere aktarılmıştır. T 113

119 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji Eylem: Üniversitelerde güçlü olduğumuz ve ivme kazanmamız gereken alanlar başta olmak üzere araştırma altyapısının güçlendirilmesi Üniversitelerdeki Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi Kalkınma Bakanlığı YÖK, Üniversiteler X Gelişme: Üniversitelerdeki tematik ileri araştırma merkezi ve merkezi araştırma laboratuvarı projeleri yatırım programları kapsamında desteklenmektedir. Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerin 2014 yılına ilişkin araştırma altyapı projelerine ilişkin çalışmalar başlamıştır. Türkiye nin mevcut araştırma altyapısı ve bu altyapının bulunduğu alanlar değerlendirilmekte ve öncelikli ihtiyaç duyulan alanlarda yeni projelerin desteklenmesi için çalışmalar yapılmaktadır. Eylem: Araştırma merkezlerinin bütün (kamu, özel sektör ve üniversite) araştırmacılara açık 7 gün 24 saat hizmet verebilmesi ve sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik idari ve yasal düzenlemelerin yapılması Kalkınma Bakanlığı YÖK, Üniversiteler, MB, PB X Gelişme: Araştırma altyapılarının yönetimine ve desteklenmesine yönelik hazırlanan kanun tasarısı taslağının 24. BTYK da sunulmasının ardından, Taslakla ilgili kurum görüşleri alınmış ve bazı akademisyenlerin katılımıyla Kalkınma Bakanlığı nda taslağın detaylarıyla ilgili son bir toplantı yapılmıştır. İlgili kurumlarla yapılan son değerlendirme sonrası taslak Başbakanlığa gönderilmek üzere son haline getirilmiştir Eylem: Lisansüstü öğrencileri, doktora sonrası ilk 5 yıl içinde olan genç bilim insanları, yurt içi ve yurt dışı değişim programları kapsamındaki araştırmacılar ve uluslararası araştırmacılar için üniversite ve kamu enstitülerine ait yerleşkelerin içinde veya dışında belirlenecek belirli alanlarda barınma imkânlarının artırılmasına ilişkin çalışmanın yapılması Kalkınma Bakanlığı YÖK, MB, Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem kapsamında İTÜ bünyesinde inşaatına 2010 yılında başlanmış ve 2011 yılı içerisinde hizmete alınmış olan 300 ÖYP öğrencisine yönelik yurt (stüdyo daire tipi) projesi hayata geçirilmiştir. Bunun dışında, ÖYP üniversitesi olarak nitelendirilebilecek üniversitelerden ÖYP öğrencilerine yönelik yurt projesi teklifi gelmemiştir Eylem: Üniversitedeki çalışma ve yaşam koşullarına dair lojman, kreş, sosyal tesis gibi imkânların iyileştirilmesi Kalkınma Bakanlığı MB, YÖK, Üniversiteler X Gelişme: yılları arasında kurulan 41 devlet üniversitesi arasında yer alan ve çoğunluğu oğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunan 21 devlet üniversitesine Lojman ve Sosyal Tesis projesi verilmiştir. Söz konusu projeler kapsamında üniversitenin talepleri ve yatırım ödenek miktarı göz önünde bulundurularak çeşitli sayılarda lojman inşaatı devam etmektedir. 114

120 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji 3.3. Üniversitelerdeki yönetişimin iyileştirilmesi Eylem: Üniversitelerde dış ilişkiler koordinatörlüğünün müdürlük, daire başkanlığı ve benzeri statüdeki bir birim olarak teşkilatlandırılması ve üniversitelerce yapılan ikili ve çok taraflı uluslar arası anlaşmalar yaparak öğretim elemanlarının bu kapsamdaki faaliyetlerinin artırılması Üniversiteler X Gelişme: Üniversitelerimizde, dış ilişkileri koordine eden Uluslararası İlişkiler Ofisi, ış İlişkiler Ofisi ve benzeri adlar altında yapılar mevcuttur. Yeni YÖK Yasa Taslağı Madde 16 da üniversiteler bünyesinde ış İlişkiler, Tanıtım ve Topluma Hizmet aire Başkanlığı adı altında bir yapı öngörülmektedir. Bu eylem maddesinin hedeflediği türden bir yapılanma, yasal düzenleme gerektirmektedir. Üniversitelerde yukarıda bahsedildiği gibi yurtdışı ilişkileri düzenlemek üzere farklı birimler bulunmaktadır. Bu birimler, üniversitenin kurumsal bütün yurtdışı ilişkilerini başarıyla koordine etmektedirler. Birçok üniversitemiz, bu birimlerde, nitelikli ve yeterli sayıda eleman görevlendirmiştir. Örneğin, şu an üniversitelerimizde başarıyla yürütülmekte olan ve yurtdışından üniversitelerde imzalanmış çok sayıda işbirliği anlaşması kapsamında yürüyen ERASMUS ve benzeri programlar, bu birimlerce yürütülmektedir. Üniversitelerimizde günden güne artan uluslararasılaşma çabaları, bu birimlerin önemini daha da artırmıştır. Birçok üniversitemizde birimler, kurumsal yapılarını tamamlamış olup, bu eylem maddesinin hedeflediği türden faaliyetleri başarıyla sürdürmektedir. T Eylem: Proje koordinasyon ve danışmanlık merkezlerinin kurulması, bu merkezlerde 1. Üniversite mensupları için ulusal/uluslararası projelerin hazırlanması, yürütülmesi, sonlandırılması ve başka bir proje ile devam ettirilmesi süreçlerinde araştırmacıya a. Proje kaynağı belirleme; b. Araştırmacıyı bilgilendirme; c. Bilimsel, teknik, idari, fikri mülkiyet hakları ve çıktıların pazarlanması konularında destek sağlanması 2. Söz konusu merkezlerde kalifiye eleman istihdam edilmesi, YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı X 3. Merkezlerin özel sektöre de benzer konularda hizmet verebilmesi. Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimiz ile yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir. 26 Şubat 2013 tarihinde YÖK te TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı ndan yetkililerle bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda, öncelikle, YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. aha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır. Son yıllarda, Ar-Ge ye verilen önemin artmasına da binaen Ar-Ge ye ayrılan kaynaklar ciddi bir şekilde artmıştır. Ar-Ge ye destek veren ulusal ve uluslararası fonlar günden güne çeşitlenerek artmaktadır. Fon kaynaklarındaki bu artışa da paralel olarak, üniversitelerimizin bu desteklerden kaynaklardan yararlanma arzusu ve düzeyi 115

121 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () gün geçtikçe artmaktadır. Bu desteklerden yararlanmada nitelikli işgücü yanı sıra kurumsal kapasite önemlidir. Var olan projelerden haberdar olmak, ilgili proje kaynaklarını ilgili öğretim üyeleri veya araştırmacılara yönlendirmek ve kaynaklardan destek alabilecek projeler yazabilmek veya yazılmasına katkıda bulanabilmek ve nihai olarak desteklenen projelerin başarılı bir şekilde yürütülerek sonuçlanmasını sağlamak, ciddi bir organizasyonu gerektirir. Bu bağlamda, üniversitelerimiz bünyesinde oluşturulan proje ofislerinin varlığı, önem arz etmektedir. Bu farkındalıkla, çoğu üniversitemiz bünyesinde proje ofisleri kurulmuş veya kurulma aşamasındadır. Bu ofisler, gün geçtikçe gelişen ve iyileşen kapasiteleriyle üniversitelerin bulundukları bölgelerde proje kültürünün oluşması ve gelişmesinde öncü olmuş, farklı fon kaynakları için proje hazırlama ve desteklenen projelerin yürütülmesinde önemli rol üstlenmişlerdir. Gerek devlet ve gerekse vakıf üniversitelerimiz bünyesinde proje ofisi veya bu hedefte farklı adlarda ofis veya merkezler oluşturulmuştur. Ofisler, bünyelerinde istihdam ettikleri yüksek nitelikli proje yazmayı ve yönetmeyi bilen personel yapısıyla, üniversite bünyesinde proje kapasitesinin artmasına önemli katkılar sağlamıştır. Bu ofisler, sürekli olarak var olan proje kaynaklarını araştırma, ilgili kaynakları hedef gruplara yönlendirme, çoğu zaman özel bilgi ve beceri gerektiren proje yazımı sürecinde ilgili ekibe yardımcı olma ve nihai olarak başarılı olan projelerin yine özel bilgi ve beceri gerektiren etkin verimli bir şekilde yürütme sürecinde proje ekibine yardımcı olarak projelerin başarı ile sonlandırılması için her aşamada önemli bir rol üstlenirler. Bu türden yapıların oluştuğu üniversitelerimizde, proje kapasitesinin, başarılı ve yetkin öğretim üyelerinin gayretlerinin yanı sıra, profesyonel bir yapı ile proje almanın teşviki ve desteklenmesi çok önemli kazanımlara yol vermiştir. Bu bağlamda, bu ofislerin oluştuğu üniversitelerimizde çok ciddi bir bilgi birikimi ve gün geçtikçe gelişen bir kapasite oluşmuştur. Bu ofislere örnek olarak, Akdeniz, Ege, okuz Eylül, Abdullah Gül, Celal Bayar, Osmangazi, Galatasaray, Gaziantep, Hacettepe, Kafkas, Kocaeli, Marmara, Ondokuz Mayıs, OTÜ, Trakya, Uludağ, YTÜ, Özyeğin, Sabancı, Türk Hava Kurumu üniversitelerimizde ve daha birçok üniversitemizde var olan proje ofisleri verilebilir. Bu proje ofisleri, öğretim üyesi veya bir araştırma grubu yürütücülüğündeki projelerin yanı sıra, daha büyük makro projelerde de üniversitelerimizin yer almasına vesile olmuştur. Ofisler, hem TÜBİTAK, BTSB, KOSGEB ve benzeri ulusal kaynaklara, hem de başta AB 7. Çerçeve fonları olmak üzere uluslararası birçok fon kaynağına proje hazırlamada öncü bir rol üstlenmiştir. Yine bu eylem maddesi ile ilgili, üniversitelerimiz bünyesinde TÜBİTAK desteği ile kurulan Teknoloji Transfer Ofisleri de önemli bir gelişme olarak kaydedilmiştir. Bilim Teknoloji Yüksek Kurulunun 27 Aralık 2011 tarihinde gerçekleştirilen 23. toplantısında, üniversite sanayi işbirliğinin gelişimine katkı sağlayacak, teknolojinin ticarileşme sürecini destekleyecek ve akademik araştırmalara lojistik destek sağlayacak bir arayüz olan teknoloji transfer ofislerinin etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması amacıyla kamu kaynakları ile desteklenmesine karar verilmiştir. Bu amaçla oluşturulan Teknoloji Transfer Ofisleri estekleme Programı ile Teknoloji Transfer Ofislerinin proje esaslı olarak üniversitedeki bilginin ticarileştirilmesine katkı sağlayacak çeşitli faaliyetlerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır. TÜBİTAK Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO) estekleme Programı (1513 kodlu), üniversitelerdeki bilgi ve teknolojinin, uygulamaya dönüştürülerek ticarileştirilmesi, üniversite ve özel sektör kuruluşları arasında işbirliği oluşturulması ve sanayinin ihtiyaç duyduğu bilgi ve teknolojinin üniversitede üretilmesine yardımcı olunması amacıyla faaliyet gösteren TTO ların desteklenmesini hedefleyen bir destek programıdır. Bu bağlamda, üniversiteler bünyesindeki Teknoloji Transfer Ofisleri nin güçlendirilmesi ve yenilerine teşvik amacıyla TÜBİTAK tarafından ilk kez 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO) estekleme Programı başlatılmıştır. estek programı kapsamında 2 Kasım 2012 de açılan çağrıya başvuran 39 üniversiteden Boğaziçi, Ege, Gazi, Hacettepe, Koç, Ortadoğu Teknik, Özyeğin, Sabancı, Selçuk ve Yıldız Teknik Üniversitesi nin desteklenmesine karar verilmiştir. Bu eylem kapsamında düşünülen çalıştay ile ilgili hazırlıklar tamamlanmış olup; çalıştayın bu yıl Ekim ayı içerisinde yapılması planlanmaktadır. Ayrıca, yeni YÖK yasa tasarısında bu hedefle kurulacak olan proje ofisleri ve bunları yasal konumu öngörülmektedir. Eylem: OEC kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin üniversitelerimizde bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK X Gelişme: Bu eylem planı kapsamında ilgili dokümanlar incelenerek bir rapor hazırlanmaktadır. Hazırlanan bu rapor konu ile ilgili oluşturulacak komisyonun ilk toplantısında sunulacaktır. Ayrıca ilgili kılavuz ve dokümanlar YÖK ve üniversitelerin web sayfaları üzerinden ilgililerle paylaşılacaktır. 116

122 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Özel sektörde çalışan araştırmacılar için Ar-Ge yetkinliğinin ölçülmesi ve değerlendirilmesine yönelik sistematiklerin oluşturulması, çift kariyer planları gibi unsurları içeren kariyer yollarının tasarlanmasına ilişkin teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi TOBB TÜBİTAK, YÖK, Kalkınma Bakanlığı X Gelişme: Yapılan değerlendirmeler sonucunda, eylem planının ilgili kurumlarca yeniden gözden geçirilmesi ve ilgili mevzuatın incelenmesi gereksinimi ortaya çıkmış olduğundan; Sanayi ve Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Sektör Meclisleri temsilcilerinin görüşleri toplanmaktadır Eylem: OEC kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması TOBB TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Özel Sektör Araştırma Merkezleri X T 8 Strateji 3.5. Sektörlerarası işbirliğinin geliştirilmesi Eylem: Üniversite sanayi işbirliğini geliştirici ortak projeleri destekleyecek programların geliştirilmesi TOBB Üniversiteler, Özel sektör X Gelişme 9 : YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge teknik komitesi eylemlerinden biri olan Yurt dışında yerleşik Türk araştırmacılar ve Türk sermayeli şirketlerin faaliyet ve çalışma alanlarının belirlenmesi, çalışmalarını paylaşabilecekleri ve ünya Türk İşadamları Konseyi ile etkileşim halinde olacak bir platform oluşturulması ve bununla ilgili bilgi sisteminin kurulması eylemi kapsamında oluşturulacak bilgi sisteminin ayrı bir modülü olarak e-proje pazaryerinin kurgulanmasına karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda,eylem kapsamında geliştirilen sistemin tasarımı; platformu e-proje pazarı olarak da çalışacak şekilde yapılmış, vizyon dokümanı ve sistem tasarım dokumanı hazırlanmış, sistemin geliştirme kısmı tamamlanmıştır. Eylem: Özel sektörde çalışan araştırmacı ve akademisyenlerin beraber danışman olarak yer aldığı tez çalışmalarının yaygınlaştırılması YÖK Üniversiteler, TOBB, Özel sektör X Gelişme: Bu konu ile ilgili yazışmalar yapılmış ve gelen sonuçlar değerlendirilerek raporlar hazırlanmıştır. San-Tez ve benzeri programlar kapsamında, kısmen bu kapsamda değerlendirilebilecek işbirlikleri söz konusudur. Konu ile ilgili yasal düzenlemenin yapılması gerekmektedir Eylem: Üniversiteler ve kamu araştırma enstitüleri ile özel sektörün bir araya getirilmesi için koordinasyon/danışmanlık sistemlerinin kurulması; proje pazarlarının oluşturulması TOBB Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Üniversiteler, Kamu Ar-e Enstitüleri X 8 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 9 TOBB un sorumlu olduğu ve no.lu eylemler birlikte yürütülmektedir. 117

123 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme 9 : YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge teknik komitesi eylemlerinden biri olan Yurt dışında yerleşik Türk araştırmacılar ve Türk sermayeli şirketlerin faaliyet ve çalışma alanlarının belirlenmesi, çalışmalarını paylaşabilecekleri ve ünya Türk İşadamları Konseyi ile etkileşim halinde olacak bir platform oluşturulması ve bununla ilgili bilgi sisteminin kurulması eylemi kapsamında oluşturulacak bilgi sisteminin ayrı bir modülü olarak e-proje pazaryerinin kurgulanmasına karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda, eylem kapsamında geliştirilen sistemin tasarımı; platformu e-proje pazarı olarak da çalışacak şekilde yapılmış, vizyon dokümanı ve sistem tasarım dokumanı hazırlanmış, sistemin geliştirme kısmı tamamlanmıştır. Strateji Eylem: OEC kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması Kamu araştırma merkezlerindeki çalışma koşullarının iyileştirilmesi TÜBİTAK Gelişme: OEC Kılavuzlarına adresinden çevrimiçi erişim sağlanabilmektedir. Frascati ve Oslo Kılavuzlarının Türkçe baskıları ise talep eden kurum/kuruluş veya kişilere TÜBİTAK tarafından ücretsiz olarak gönderilmektedir. X Amaç 4. Araştırmacıların olaşımının Artırılması Strateji 4.1. Ulusal, sektörler arası ve uluslararası dolaşım mekanizmalarının geliştirilmesi Eylem: Bilim insanlarının ileri düzeyde araştırmaların yapıldığı merkezlerde çalışma yapmalarını teşvik edecek ulusal ve uluslararası dolaşım mekanizmalarının geliştirilmesi YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK X Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimiz ile yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir. Hareketlilik, üniversitelerimizin uluslararasılaşmasında en önemli gündem maddelerinden biridir. Akademik personelin bilgi, görgü ve becerilerinin artması, kendi alanlarındaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip edebilmesi, uluslararası eğitim ve araştırma işbirlikleri oluşturabilmesi benzeri daha birçok faydasıyla hareketlilik, gün geçtikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Bireysel, kurumsal, bölgesel, ulusal ve uluslar arası konumumuzu sorgulama adına da; hareketlilik, kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, hareketlilik farklı birçok ulusal ve uluslararası fonlarla da desteklenmektedir. ünyada, özellikle gelişmiş ülkelerde, tüm dünyaca bilinen ve saygın, üstün nitelikli personele sahip, mükemmel donanımlı ve ileri düzeyde araştırmaların yapıldığı merkezler vardır. Bu merkezler, örnek alınabilecek birçok bileşeni içermektedir. Bu merkezlerde, kısa veya uzun süreli araştırmalar için bulunabilme bir araştırmacı için oldukça önemli bir fırsattır. Nanoteknoloji, biyoteknoloji, Uzay araştırmaları, ileri malzeme teknolojileri ve benzeri birçok alanda dünyanın farklı noktalarında konumlanmış çok sayıda ileri araştırma merkezi vardır. Güncel ve ileri araştırmaların yapıldığı, önemli konulardaki bilgi birikiminin oluşmasına ve gelişmesine öncülük eden bu merkezler, sürekli ve düzenli olarak dünyanın birçok yerinden araştırmacılara ev sahipliği yapmaktadır. Bu eylem planı ile ilgili genel bir değerlendirme yapıldığında YÖK, TÜBİTAK, AB Marie Curie ve TWAS gibi kaynakların kullanılarak, üniversitelerimizden araştırmacıların ileri araştırma merkezlerine kısa ve uzun süreli ziyaretler gerçekleştirildiği bilinmektedir. Kapsamlı bir alt yapıya haiz bu merkezler tüm dünyadan araştırmacılar için caziptir. Birçok ileri cihazı bünyelerinde barındıran merkezler araştırmacılara kapsamlı ve yüksek nitelikli araştırma yapma fırsatı sunmaktadır. Bu eylem planı kapsamında, YÖK tarafından, devlet ve vakıf üniversitelerimizin son iki yıllık hareketlilik düzeyleri incelenmiş ve üniversitelerimizin birçoğunda, üst seviyede bir hareketlilik düzeyinin olduğu görülmüştür. T 118

124 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Bu eylem planı kapsamındaki ziyaretler, çok farklı kaynaklardan desteklenmektedir. Bazı üniversitelerimiz (özellikle vakıf üniversitelerimiz), bu türden uluslar arası akademik etkinliklere katılımı bütçelerinden desteklemektedirler. estekler, hem genel bütçe ve hem de döner sermaye bütçesi kapsamında gerçekleşmektedir. Yine üniversitelerin yakın işbirliği içerisinde olduğu vakıf ve dernekler de bu türden etkinlikleri desteklemektedir. TÜBİTAK, bu türden ileri araştırma kurumlarına yapılacak uzun süreli ziyaretlere destek veren en önemli kurumumuzdur. Bu türden etkinlikler özel programlarla desteklenmektedir. YÖK, bu türden kurumlara yapılacak 3 aya kadar olan ziyaretleri destekleyecek bir programı bir süredir başarıyla uygulamaktadır. YÖK Yurtdışı Araştırma Programı, kapsamında çok sayıda öğretim üyesi, bu türden ileri araştırmaların yapıldığı merkezlere ziyaretler gerçekleştirmişlerdir. Benzer şekilde, bu türden akademik hareketlikleri destekleyen uluslararası fonlar da mevcuttur. Örneğin; AB fonları, AA, Fullbright, vb. Nihai hedef, bu türden dolaşımı destekleyen mekanizmaların artarak çeşitlenmesidir. T Eylem: Yurt içindeki araştırmacı hareketliliğinin artırılması amacıyla yeni programlar oluşturulması ve mevcut programların etkinleştirilmesi YÖK Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimiz ile yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir. Hareketlilik, üniversitelerimizin en önemli gündem maddelerinden biridir. Hareketliliğin en önemli bileşenlerinden yurtiçi ve yurtdışı hareketliliktir. Akademik personelin bilgi, görgü ve becerilerinin artması, kendi alanlarındaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip edebilmesi, ulusal bazda eğitim ve araştırma işbirlikleri oluşturabilmesi benzeri daha birçok faydasıyla hareketlilik, gün geçtikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Bireysel, kurumsal, bölgesel, ulusal ve uluslar arası konumumuzu sorgulama adına da; hareketlilik, kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, hareketlilik farklı birçok ulusal ve uluslararası fonlarla da desteklenmektedir. Bu eylem planı kapsamında devlet ve vakıf üniversitelerimizin son iki yıllık hareketlilik düzeyleri incelenmiş ve üniversitelerimizin birçoğunda üst seviyede bir hareketlilik düzeyinin olduğu görülmüştür. Bu hareketlilikler, çok farklı kaynaklardan desteklenmektedir. Üniversitelerimizin birçoğu (özellikle vakıf üniversitelerimiz), bu türden ulusal hareketlilik eylemlerini kendi bütçelerinden desteklemektedirler. estekler, hem genel bütçe ve hem de döner sermaye bütçesi kapsamında gerçekleşmektedir. Yine üniversitelerin yakın işbirliği içerisinde olduğu vakıf ve dernekler de bu türden etkinlikleri desteklemektedir. TÜBİTAK, bu türden etkinliklere destek veren en önemli kurumumuzdur. Bu türden etkinlikler, hem araştırma projeleri kapsamında hem de ayrı bir programla desteklenmektedir. Benzer şekilde, birçok kurum üniversitelerimizle işbirliği içerisinde yürüttükleri çalışmalar çerçevesinde, bu türden yurtiçi etkinlikler bazında gerçekleşen hareketlilik eylemlerine katılımlara önemli miktarlarda destekler sağlamışlardır. Yine, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı SANTEZ proje destekleri, bu türden akademik hareketliliklere bütçe ayırmaktadır. Ayrıca, YÖK ün uyguladığı Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında, lisansüstü eğitim-öğretim görmekte olan araştırma görevlileri ve danışmanlarının bu türden yurtdışı hareketliklerini desteklemek için özel bir fon oluşturularak ilgili üniversitelere aktarılmıştır. Yine, YÖK ün bir süredir başarı ile yürüttüğü Farabi programı, bu türden yurtiçi hareketlilik eylemlerine destek vermektedir. Eylem: Lisans düzeyinde uluslararası dolaşım imkanlarının çeşitlendirilmesi (2214 ve 2219 kodlu bursların lisans seviyesi için de uygulanması) YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK, Kredi ve Yurtlar Kur. Gelişme: Son yıllarda özellikle AB ERASMUS Programı sayesinde üniversitelerimizin yaptığı ikili anlaşmalarla lisans düzeyinde hareketlilikte önemli bir artış görülmüştür. Lisans öğrencileri bir veya iki yarıyıl süre ile üniversitelerinin anlaşmalı olduğu AB üniversitelerinden birinde lisans eğitimlerinin bir kısmını tamamlamaktadır. Bu program, birçok üniversitemizde başarı ile yürütülmektedir. Bu program ayrıca, öğrencilerin staj hareketliliklerine de destek vermektedir. Ayrıca üniversiteler, Sağlık Kültür aire Başkanlıkları, üniversitelerin kurdukları vakıf veya dernekler aracılığı ile sağlanan maddi desteklerle lisans öğrencilerinin uluslararası yarışmalara katılım, X T 119

125 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () mesleki organizasyon toplantılarına katılım, kulüp faaliyetleri ve benzeri uluslararası dolaşımlarına destek olmaktadır. Bu eylem planında da ifade edildiği gibi ana hedef lisansüstü öğrencilere sağlanan destekler gibi lisans öğrencileri için de uluslararası dolaşım teşvik ve destek mekanizmalarının çeşitlenerek artmasıdır. Bu kapsamda üniversitelerdeki mevcut durum tespiti ile ilgili yazışmalar yapılmakta, yapılan yazışmalar sonucunda raporlamalar yapılarak ilgili paydaşlarla düzenlenecek toplantıda paylaşılacaktır. Eylem: Yurtdışındaki üniversiteler ile ortaklaşa doktora programların oluşturulması, bu kapsamdaki öğrencilere yönelik burs programlarının çeşitlendirilmesi YÖK Üniversiteler X Gelişme: Bu eylem maddesi, Kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında lisansüstü programların yaygınlaştırılması maddesi ile yakın ilişkili olduğundan her iki eylem maddesi ile ilgili çalışmalar eşgüdüm içerisinde yürütülmüştür. İlgili eylem maddesinde bahsi geçen çalışma grubu bu konuda da çalışma gerçekleştirmiştir. 19 Mart 2013 tarihinde YÖK te gerçekleştirilen toplantıda öncelikle, YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. aha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır. Üniversitelerimizde doğrudan bu eylem maddesi ile ilgili yurtdışındaki üniversiteler ile ortak yürütülen doktora programlarının sayısı sınırlıdır. Üniversitelerimizde AB uyum süreciyle de paralel yürüyen uluslararasılaşma çabaları, son yıllarda önem kazandırmıştır. Bu kapsamda, birçok üniversitemiz, ders kredilerini Avrupa üniversiteleri ile uyumlu hale getirebilmek amacıyla Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) kredi çalışmalarını başarı ile tamamlanmıştır. Bu çalışmaların başarı ile tamamlandığının göstergesi olarak, birçok üniversitemiz AKTS etiketi ve iploma Eki etiketi ödülleriyle ödüllendirilmiştir. Özellikle lisans seviyesinde başlayan bu uyumlandırma, lisansüstü seviyede de başarıyla yürütülmektedir. Bu çabaların sonucu olarak, üniversitelerimizin AB alanında uluslararası hareketlilik seviyeleri artmış; akademisyen ve öğrenci bazlı birçok akademik hareketlilik gerçekleştirilmiştir. Lisans ve lisansüstü seviyesinde öğrenciler en az bir yarıyıllık eğitim-öğretim ders almak için karşılıklı ziyaretler gerçekleştirmişlerdir. Ulusal Ajans ın koordinasyonunda yürütülen ERASMUS programı kapsamında üniversitelerimizden farklı bölümlerden birçok öğrenci eğitim-öğretim dönemlerinin en az bir (en çok iki yarıyılını) yurtdışında geçirmişlerdir. Benzer şekilde, AB üniversitelerinden de üniversitelerimize çok sayıda öğrenci gelmiştir. Benzeri hareketlilik, daha kısa süreli olmak üzere, ders verme amacıyla öğretim üyesi düzeyinde de karşılıklı olarak gerçekleştirilmiştir. Bu hareketliklerinin önemli bir kısmı bu eylem maddesinin hedeflediği doktora seviyesinde gerçekleştirilmiştir. Üniversitelerimizden doktora seviyesindeki birçok öğrenci doktora öğrenimi ders veya tez aşamasında AB ülkelerindeki üniversitelerde bulunmuşlardır. ERASMUS programı kapsamında iki dönem için destek alan bu öğrencilerden bazıları, gittikleri üniversitelerden aldıkları destek, yurtiçinden aldıkları destek veya farklı ulusal ve uluslararası hareketlilik burs programlarından aldıkları desteklerle kaldıkları süreyi daha da uzatma imkanı bulmuşlardır. Hatta bazıları doktoralarını tamamen ziyaret ettikleri üniversitelerde tamamlayabilme fırsatını yakalamışlardır. Benzer şekilde, AB üniversitelerinden de üniversitelerimize ziyaretler olmuştur. oktora seviyesinde gerçekleşen bu ziyaretlerde, öğrencinin Türkiye deki üniversitesinden ve ziyaret ettiği AB üniversitesinde iki danışmanı olmuştur. Bu danışmanlar, alınacak derslerin belirlenmesinden doktora tez konusu seçimine birlikte bir koordinasyon içinde çalışmaktadırlar. Gerçekte, bu işleyiş, ortak bir doktora programına benzer yapıda sürdürülmektedir. Bu kapsamdaki işbirlikleri, AB 7. Çerçeve gibi fonlarca desteklenen ortak projelerin de yolunu açmaktadır. YÖK, belirli bir altyapıya sahip olmayı asgari koşul olarak (programda ders verecek öğretim üyesi ve programın altyapısı) uygulamakta ve üniversitelerimizde yurtdışındaki üniversitelerle ortaklaşa doktora programların açılmasını teşvik etmekte ve desteklemektedir. Yine bu eylem maddesi ile ilgili hareketlikleri destekleyen ERASMUS, TÜBİTAK, YÖK ÖYP ve benzeri uluslararası fon kaynakları vardır. Bu kaynakların kapsamı ve destek miktarları gün geçtikçe artmaktadır. Yurtdışındaki üniversiteler ile ortaklaşa doktora programlarının daha etkin ve verimli yürüyebilmesi için bu desteklerin varlığı önemlidir. Programlara olan talep arttıkça, yeni burs imkanlarına olan ihtiyaç da artacaktır. T 120

126 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Yurtdışına gidecek araştırmacılar için, bir oryantasyon programının geliştirilmesi YÖK ışişleri Bakanlığı X Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimiz ile görüşmeler yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir. Bu türden programlar üniversitelerimizde ış İlişkiler Ofisleri tarafından yürütülmektedir. olayısıyla, bu eylem maddesi, Üniversitelerde dış ilişkiler koordinatörlüğünün müdürlük, daire başkanlığı ve benzeri statüdeki bir birim olarak teşkilatlandırılması ve üniversitelerce yapılan ikili ve çok taraflı uluslararası anlaşmalar yaparak öğretim elemanlarının bu kapsamdaki faaliyetlerinin artırılması eylem maddesi ile doğrudan ve yakın ilişkilidir. Üniversitelerimizde, dış ilişkileri koordine eden Uluslararası İlişkiler Ofisi, ış İlişkiler Ofisi ve benzeri adlar altında yapılar mevcuttur. Yeni YÖK Yasa Taslağı nda Madde 16 da üniversiteler bünyesinde ış İlişkiler, Tanıtım ve Topluma Hizmet aire Başkanlığı adı altında bir yapı öngörülmektedir. Bu eylem maddesinin hedeflediği türden bir yapılanma, yasal düzenleme gerektirmektedir. Üniversitelerde yukarıda bahsedildiği gibi yurtdışı ilişkileri düzenlemek üzere farklı birimler bulunmaktadır. Bu birimler, üniversitenin kurumsal bütün yurtdışı ilişkilerini başarıyla koordine etmektedirler. Birçok üniversitemiz, bu birimlerde, nitelikli ve yeterli sayıda eleman görevlendirmiştir. Örneğin, şu an üniversitelerimizde başarıyla yürütülmekte olan ve yurtdışından üniversitelerde imzalanmış çok sayıda işbirliği anlaşması kapsamında yürüyen ERASMUS ve benzeri programlar, bu birimlerce yürütülmektedir. Üniversitelerimizde günden güne artan uluslararasılaşma çabaları, bu birimlerin önemini daha da artırmıştır. Birçok üniversitemizde birimler, kurumsal yapılarını tamamlamış olup, bu eylem maddesinin hedeflediği türden faaliyetleri başarıyla sürdürmektedir. Bu birimlerce, yurtdışına gidecek kişilere, gidecekleri ülkelerle ilgili ayrıntılı bilgiler sunulmaktadır. aha önceki ziyaretler ile ilgili bilgiler iyi ve sistematik bir şekilde kaydedildiğinden, bu bilgiler bir sonraki ziyaretçi ile paylaşılmaktadır. Gidecek kişiyle, gidilecek ülke hakkında bilgi, (varsa) ziyaret edilecek kurum ile ilgili bilgi, (varsa) temas noktası ile ilgili bilgi, dikkat edilmesi gereken hususlar, vize, sigorta ve benzeri konularla ilgili bilgiler, ulaşım ve daha birçok konuda ayrıntılı bilgiler paylaşılmaktadır. Ayrıca, eğer ziyaretçi, gidilecek ülkede konuşulan dile hakim değilse, bununla da ilgili kurs (eğer mümkünse) organize edilmektedir. Nihai hedef, bu türden dolaşımı destekleyen mekanizmaların artarak çeşitlenmesidir. T Eylem: olaşımdaki araştırmacıların sosyal güvenlik haklarının iyileştirilmesi ÇSGB ışişleri Bakanlığı X - Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır Eylem: Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının ek 1 inci maddesinde sadece Ar-Ge faaliyetinde çalışan yabancı uyrukluların döner sermayeden katkı payı almasına yönelik düzenleme yapılması YÖK MB X Gelişme: Bu eylem maddesi, Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 6. maddesinin sözleşmede belirtilen ücret ve ülkesine gelme-gitme masraflarının yanı sıra 2547 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan görevlendirmeler çerçevesindeki ödemelerin TÜBİTAK tarafından koordine edilen uluslararası Programlar çerçevesinde desteklenen Ar-Ge projelerine ilişkin ödemelerin yapılabilmesini mümkün kılacak şekilde değiştirilmesi ve Üniversitelerde sözleşmeli çalışacak yabancı araştırmacıların sözleşme imzalama sürecinin iyileştirilmesi eylem maddeleri ile doğrudan T 121

127 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () ilişkilidir. YÖK ün sorumluluğunda olan bu eylem maddeleri ile ilgili Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve TÜBİTAK tan temsilcilerle, 7 Mayıs 2013 tarihinde YÖK te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda öncelikle, YÖK tarafından mevcut durum ve uygulamalar sunulmuştur. Sonra, mevcut durumu iyileştirme adına karşılıklı görüş alışverişinde bulunulmuştur. 83/7148 sayılı Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı, Ek Madde 1 de 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanunun 16 ncı maddesinde belirtilen görevlendirme ve ödemeler, bu Kararda yer alan sınırlamalara tabi tutulmadan yapılabilir denilmektedir. Yapılan değerlendirme neticesinde YÖK tarafından ilgili paydaş kurumlardan da alınan görüşler doğrultusunda Ek Madde 1 in kapsamının 5746 sayılı kanunda belirtilen Ar-Ge tanımına uyan faaliyetlerin tamamını kapsayacak şekilde genişletilmesi önerilmektedir. Böylelikle TÜBİTAK projeleri için tanınan istisnai durum, diğer Ar-Ge odaklı proje faaliyetlerine genişletilmiş olacaktır. Bu durum, yasal bir düzenlemeyi gerektirmektedir. T Eylem: Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 6. maddesinin sözleşmede belirtilen ücret ve ülkesine gelme-gitme masraflarının yanı sıra "2547 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan görevlendirmeler çerçevesindeki ödemelerin TÜBİTAK tarafından koordine edilen uluslararası Programlar çerçevesinde desteklenen Ar-Ge projelerine ilişkin ödemelerin yapılabilmesini mümkün kılacak şekilde değiştirilmesi YÖK MB X T Gelişme: Bu eylem maddesi, Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının ek 1 inci maddesinde sadece Ar-Ge faaliyetinde çalışan yabancı uyrukluların döner sermayeden katkı payı almasına yönelik düzenleme yapılması ve Üniversitelerde sözleşmeli çalışacak yabancı araştırmacıların sözleşme imzalama sürecinin iyileştirilmesi eylem maddeleri ile doğrudan ilişkilidir. Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve TÜBİTAK tan temsilcilerle, 7 Mayıs 2013 tarihinde YÖK te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda öncelikle, YÖK tarafından mevcut durum ve uygulamalar sunulmuştur. Sonra, mevcut durumu iyileştirme adına karşılıklı görüş alışverişinde bulunulmuştur Eylem: 7.ÇP, CIP* ve benzeri AB programları kapsamındaki konsorsiyum oluşturma faaliyetlerine katılımın desteklenmesi için programların oluşturulması ve mevcut programların geliştirilmesi (*CIP-Competitiveness and Innovation Framework Programme-AB Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı) Gelişme: Bu eylem kapsamında TÜBİTAK tarafından: İlgili Programlardan Sorumlu Kurum/ kuruluşlar Mart Antalya: İleri Seviye Proje Yazma ve Yürütme Eğitimi düzenlenmiştir. Eskişehir de 5, Bursa da 10 olmak üzere toplamda 15 KOBI ziyareti gerçekleştirilmiştir. 11 Türk araştırmacıya yurt dışındaki etkinliklere katılım için finansal destek verilmiştir. Kalkınma Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK X 122

128 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Strateji 4.2. Yurtdışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, yurt içinde istihdam edilmesi için gerekli imkânların sağlanması Eylem: Yurtdışındaki başarılı araştırmacıların Türkiye de araştırmalarını sürdürmelerini sağlayacak destek mekanizmalarının kariyer dönemlerine göre çeşitlendirilmesi TÜBİTAK YÖK, MB X Gelişme: TÜBİTAK BİEB tarafından ilköğretim, ortaöğretim, üniversite lisans ve lisansüstü öğrencileri ile doktora sonrası düzeyde araştırma yapan araştırmacılara yönelik karşılıksız burs ve bilimsel destek programları yürütülmektedir. Türk öğrenci ve araştırmacılara yönelik burs programlarımıza ek olarak bilimsel etkileşimin gelişmesini desteklemek, uluslararası araştırma zincirini geliştirmek ve Türkiye nin tanıtılmasına katkı sağlamak amaçlarıyla Türkiye de eğitimlerine ya da araştırmalarına devam eden yabancı ülke vatandaşlarına yönelik burs ve destekler de verilmektedir. Yüksek lisans ya da doktora eğitimine Türkiye de devam edecek üstün başarılı yabancı ülke vatandaşı öğrenciler TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular Lisansüstü Burs Programı, doktora sırası ve doktora sonrası araştırmacılar ise TÜBİTAK 2216 Yabancı Uyruklular İçin Araştırma Burs Programı kapsamında desteklenmektedir. TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular oktora Burs Programı yabancı uyruklu son sınıf lisans öğrencilerinin de başvuru yapmasını sağlayacak şekilde genişletilerek 2013 yılında TÜBİTAK 2215 Lisansüstü Burs Programı olarak uygulamaya koyulmuştur. TÜBİTAK 2215 Programı kapsamında 2003 yılı içerisinde sadece 3 farklı ülkeden 13 kişi desteklenirken, 2012 yılı içerisinde 21 farklı ülkeden 53 yabancı uyruklu doktora öğrencisi desteklenmiştir yılının ilk döneminde programın kapsamının da genişletilmesine paralel olarak TÜBİTAK 2215 Programı na geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında yaklaşık 25 kat artışla toplam kişi başvuru yapmıştır yılı 1. dönem başvurularının değerlendirilmesine ise devam edilmektedir. 30 Nisan 2013 itibarıyla bursları devam eden 253 yabancı uyruklu doktora bursiyeri ve 124 yabancı uyruklu araştırmacı bulunmaktadır. Ayrıca, kamu veya özel sektör kurum ve kuruluşlarında, ihtiyaç duyulan bilim insanı açığının kapatılmasına ve bilim üretimine katkıda bulunmak amacıyla, yurt dışındaki üniversitelerde ve/veya araştırma kuruluşlarında çalışmakta olan, deneyimli bilim insanlarının araştırmalara katılmak, teknolojik yenilikler getirmek, seminerler, konferanslar, dersler vermek üzere Türkiye'ye getirilmesi için TÜBİTAK 2221 Konuk veya Akademik İzinli Bilim İnsanı estekleme Programı kapsamında destek verilmektedir. TÜBİTAK 2221 Programı nın kapsamı yurt dışındaki araştırmacıların sabbatical dönemlerinde Türkiye ye araştırma yapmak için gelmelerini teşvik etmek amacıyla 2013 yılında yapılan bir değişiklikle genişletilmiştir yılları arasında TÜBİTAK 2221 programı kapsamında toplam 1538 konuk bilim insanı desteklenmiş olup bu konuk bilim insanlarının 156 sı kariyerlerine yurt dışında devam eden Türk araştırmacılardır yılının ilk 4 döneminde ise program kapsamında 75 konuk bilim insanı desteklenmiştir. Yurt dışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, Türkiye ye uzun süreli araştırma yapmak üzere gelmelerini sağlamak için bu araştırmacıların yurt içinde istihdamına yönelik imkânların sağlanması amacıyla 2012 yılında TÜBİTAK 2236 Uluslararası eneyimli Araştırmacı olaşım estek Programı uygulamaya koyulmuştur. TÜBİTAK 2236 Programı nın toplam bütçesi 11,2 milyon dur. Bu bütçenin 4,5 milyon su AB Komisyonu ndan sağlanacaktır. Program boyunca toplam 4 çağrıya çıkılacaktır. Program kapsamında 100 deneyimli bilim insanının/uzmanın desteklenmesi hedeflenmektedir yılının Eylül ayında kapanan ilk çağrısı kapsamında ön incelemeyi geçen 66 başvurunun bilimsel değerlendirmeleri sonucunda 26 araştırmacı desteklenmiştir. T Eylem: Uluslararası araştırmacıların çocuklarının eğitim sürecinin iyileştirilmesiyle ilgili yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır. MEB 10 X Ağustos 2012 tarihli BTYK nın 24. toplantısında MEB tarafından Eylemin Bakanlık görev alanına girmediği, konunun uluslararası anlaşmalar ve karşılıklılık ilkesi gereği ışişleri Bakanlığı tarafından ikili anlaşmalarla düzenlenebileceği raporlanmıştır. 123

129 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: oçentlik sınav yönetmeliğine yabancı uyrukluların talebi halinde doçentlik sözlü sınavının İngilizce yapılabilmesi fıkrasının eklenmesi Eylem: Üniversitelerde sözleşmeli çalışacak yabancı araştırmacıların sözleşme imzalama sürecinin iyileştirilmesi ÜAK YÖK X T 11 MB 12 YÖK, ÇSGB X Gelişme 13 : Bu eylem maddesi, Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının ek 1 inci maddesinde sadece Ar-Ge faaliyetinde çalışan yabancı uyrukluların döner sermayeden katkı payı almasına yönelik düzenleme yapılması ve Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 6. maddesinin sözleşmede belirtilen ücret ve ülkesine gelmegitme masraflarının yanı sıra 2547 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan görevlendirmeler çerçevesindeki ödemelerin TÜBİTAK tarafından koordine edilen uluslararası Programlar çerçevesinde desteklenen Ar-Ge projelerine ilişkin ödemelerin yapılabilmesini mümkün kılacak şekilde değiştirilmesi eylem maddeleri ile doğrudan ilişkilidir. YÖK ün sorumluluğunda olan bu eylem maddeleri ile ilgili işbirliği yapılacak kurumlar olan zikredilen Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve TÜBİTAK tan temsilcilerle, 7 Mayıs 2013 tarihinde YÖK te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda öncelikle, YÖK tarafından mevcut durum ve uygulamalar sunulmuştur. Sonra, mevcut durumu iyileştirme adına karşılıklı görüş alışverişinde bulunulmuştur. Kaliteli bir yüksek öğretimin en önemli girdisi, yetişmiş ve nitelikli iş gücüdür. Bu girdi, evrensel nitelikte bir Ar-Ge stratejisi için de önkoşuldur. Gelişmiş ülkelerdeki üniversitelerin Ar-Ge personel yapısı incelendiğinde, önemli bir kısmının yurtdışı kökenli olduğu görülmektedir. Bunun farkındalığı oluşmuş bulunan Türk yükseköğretim sisteminde de yabancı uyruklu öğretim elemanlarının sayısı, günden güne artmaktadır. Bu eylem maddesi ile ilgili 78 sayılı Yüksek Öğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmündeki Kararname Ek Madde 14 te yeniden aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir: Ek Madde 14 -(Ek: 17/2/ /16 md.) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 34 üncü ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 16ncı maddesine göre yükseköğretim kurumlarında sözleşme ile istihdam edilecek yabancı uyruklu öğretim elemanı sayısı dolu öğretim elemanı kadrosu sayısının % 2 sini geçemez. Bu kapsamdaki yabancı uyruklu öğretim elemanının yükseköğretim kurumları itibariyle dağılımı, isim, ücret ve sözleşme örneğinin vizesi, sözleşme süresinin uzatılması ve sona erdirilmesi, Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır. Yukarıdaki düzenleme, bu eylem maddesinin hedefini kapsamaktadır. Bu nedenle, eylem tamamlanmıştır. T Eylem: Türkiye de çalışmakta olan yabancı uyruklu araştırmacıların eşlerinin çalışma izni alma süreçlerinin iyileştirilmesi ÇSGB X T Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 12 Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından 5 Aralık 2011 tarihinde gönderilen Eylem Gelişme Raporu nda 17/2/2011 tarihli ve 6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 16 ncı maddesi ile 2/9/1983 tarihli ve 78 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen 14 üncü maddede; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 34 üncü ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 16 ncı maddesine göre yabancı uyruklu öğretim elemanının yükseköğretim kurumları itibarıyla dağılımı, isim, ücret ve sözleşme örneğinin vizesi, sözleşme süresinin uzatılması ve sona erdirilmesi, Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır. hükmü getirilmiştir. Söz konusu yazıda bu bağlamda YÖK ile çalışılması planlandığı belirtilmektedir. 13 Bu eylem gelişmesi YÖK tarafından raporlanmıştır. 14 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 124

130 UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Kısa Orta Uzun Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Amaç 5. Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi Strateji 5.1. Üniversitelerde nitelikli Ar-Ge personel istihdamı Eylem: Belirli kriterleri sağlayan üniversitelerin kapasitelerini koruma ve artırabilmeleri için ihtiyaç duydukları nitelikli Ar-Ge personel istihdamında, üniversitelere esnekliğin tanınması YÖK Üniversiteler, MB X Gelişme: Bu konu yeni YÖK Yasa Taslağı kapsamında değerlendirilmektedir Eylem: Üniversitelerde proje bazlı esnek istihdamın sağlanması MB YÖK, PB X T 13 Strateji 5.2. Özel Sektörde Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi Eylem: Ar-Ge birimlerini yeni oluşturan KOBİ ler için araştırmacıların ücretlerinin kısa dönemli ve olgunlaşma süresine göre kademeli olarak kamu ve özel sektör tarafından ortaklaşa karşılanması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı MB X Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır. Strateji 5.3. Kamu Araştırma Merkezleri Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi Araştırmaya yardım edecek teknik personel kadrolarının alımının kolaylaştırılması ve mali olarak desteklenmesi MB PB, Kamu Ar-Ge Enstitülerinin bağlı/ilgili olduğu Bakanlıklar X T Kamu kurumlarındaki araştırmacıların özlük haklarının iyileştirilmesi MB PB, Kamu Ar-Ge Enstitülerinin bağlı/ilgili olduğu Bakanlıklar X T Kamuda araştırmacı etkinliğinin artırılması için sözleşmeli olarak araştırmacılarının istihdamının sağlanması PB MB, Kamu Ar-Ge Enstitülerinin bağlı/ilgili olduğu Bakanlıklar Gelişme: İlgili kamu kurum ve kuruluşlarının araştırma geliştirme faaliyetlerinde istihdam edilmek üzere sözleşmeli proje personeli pozisyon tahsisi talepleri evlet Personel Başkanlığı na iletildikçe değerlendirilmekte ve mevcut uygulamalar çerçevesinde pozisyon tahsisi yapılmaktadır. X 15 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 125

131 Y1 - Bölüm 2: BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler A. TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleri TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleme aire Başkanlığı (BİEB), ülkemizin bilim ve teknoloji alanında gelişmesinde en kritik rolü oynayan insan gücünün yetiştirilmesini destekleme görevini üstlenmiştir. TÜBİTAK BİEB in yürüttüğü çalışmalara ve ülkemizin ihtiyaçlarına paralel olarak desteklerin türleri, desteklenen kişi sayısı ve destek miktarları her yıl sürekli artmaktadır yılında olan desteklenen toplam bilim insanı sayısı 2012 yılında 12 kat artışla olarak gerçekleşmiştir. BİEB tarafından yürütülen 33 burs ve destek programı kapsamında 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla toplam bilim insanı desteklenmiştir sonu itibarıyla i aşkın bilim insanının ve genç araştırmacının desteklenmesi hedeflenmiştir. esteklenen bilim insanı sayısı ve verilen destek miktarları Şekil 7-a, 7-b ve Şekil 7-c de gösterilmiştir. Şekil 7-a. O Yıl İçinde esteklenmeye/burs Almaya Başlayan Bilim İnsanı Sayısının Yıllara Göre ağılımı *2013 yılı sonu öngörüsü olup, o yıl içinde desteklenmeye/burs almaya başlayan bilim insanı sayısı 30 Nisan 2013 itibarıyla toplam kişidir. Şekil 7-b. esteklenen Toplam Bilim İnsanı Sayısının Yıllara Göre ağılımı *2013 yılı sonu öngörüsü olup, desteklenen toplam bilim insanı sayısı 30 Nisan 2013 itibarıyla toplam kişidir. Şekil 7-c. Toplam estek/burs Miktarlarının Yıllara Göre ağılımı *2013 yılı sonu öngörüsü olup, bilim insanlarına aktarılan toplam fon miktarı 30 Nisan 2013 itibarıyla cari fiyatlarla 25,02 Milyon TL dir. TÜBİTAK BİEB lisans, yüksek lisans ve doktora bursları kapsamında 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla bursiyerliği devam eden 650 Yurt İçi Lisans, Yurt İçi Yüksek Lisans ve Yurt İçi oktora bursiyeri olmak üzere toplam yurt içi bursiyeri bulunmaktadır. Şekil 6 da BİEB tarafından verilen toplam lisans, yüksek lisans ve doktora bursiyer sayılarının yıllara göre dağılımı verilmiştir. TÜBİTAK BİEB tarafından başarı kriteri esas alınarak verilen bu yüksek lisans ve doktora burslarının yanı sıra, desteklenen akademik projelerde ve TÜBİTAK 1007 programı çercevesindeki projelerde, yürütücüleri tarafından seçilen ve projelerde bursiyer olarak çalışan yüksek lisans ve doktora öğrencilerine de proje kapsamında burs verilmektedir. 126

132 Şekil 8. BİEB tarafından Toplam Yurt İçi Lisans, Yüksek Lisans ve oktora Bursiyer Sayılarının Yıllara Göre ağılımı *2013 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİEB tarafından desteklenen toplam yurt içi lisans, yüksek lisans ve doktora bursiyer sayısı 30 Nisan 2013 itibarıyla dir. oktorasını tamamlamış genç araştırmacılara üniversitelerimizde veya araştırma kuruluşlarımızda doktora sonrası araştırma yapmaları için destek vermek, Türk araştırmacıların yurt içi dolaşımı vasıtasıya bilimsel bilgi aktarımı ve işbirliğini kolaylaştırmak amaçlarıyla TÜBİTAK 2218 Yurt İçi oktora Sonrası Araştırma Burs Programı çerçevesinde burs verilmektedir yılları arasında TÜBİTAK 2218 Programına toplam 407 başvuru yapılmış ve bu başvurulardan 298 i desteklenmiştir yılının ilk döneminde ise 21 başvuru yapılmış ve başvurulardan 14 ü desteklenmiştir. 30 Nisan 2013 itibarıyla TÜBİTAK 2218 Programı kapsamında bursiyerliği devam eden 67 doktora sonrası araştırmacı bulunmaktadır. Öte yandan, Türk araştırmacıların yurt dışı dolaşımı kapsamında uluslararası işbirliği imkânlarının oluşmasını kolaylaştırmak amacıyla doktora öğrencileri için TÜBİTAK 2214/A Yurt ışı oktora Sırası Araştıma Burs Programı ve doktora sonrası araştırmacılar için TÜBİTAK 2219 Yurt ışı oktora Sonrası Araştırma Burs Programı çerçevesinde yurt dışı araştırma faaliyetleri de desteklenmektedir yılları arasında TÜBİTAK 2214/A Programına toplam başvuru yapılmış ve bu başvurulardan si desteklenmiştir. Aynı dönemde TÜBİTAK 2219 Programına ise toplam başvuru yapılmış ve bu başvurulardan si desteklenmiştir yılının ilk döneminde geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında TÜBİTAK 2214/A Programı için 1,5 kat artışla 193 doktora sırası araştırmacı ve TÜBİTAK 2219 Programına ise yaklaşık 2,5 kat artışla 537 doktora sonrası araştırmacı başvurmuştur yılı 1. dönem başvurularının değerlendirilmesine devam edilmektedir. 30 Nisan 2013 itibarıyla bu programlar kapsamında bursiyerliği devam eden 354 doktora öğrencisi ve 502 doktora sonrası araştırmacı bulunmaktadır. Şekil 9 da TÜBİTAK BİEB tarafından desteklenen toplam yurt içi ve yurt dışı araştırmacı sayılarının yıllara göre dağılımı verilmiştir. Türk öğrenci ve araştırmacılara yönelik burs programlarına ek olarak bilimsel etkileşimin gelişmesini desteklemek, uluslararası araştırma zincirini geliştirmek ve Türkiye nin tanıtılmasına katkı sağlamak amaçlarıyla Türkiye de eğitimlerine ya da araştırmalarına devam eden yabancı ülke vatandaşlarına yönelik burs ve destekler de verilmektedir. Yüksek lisans ya da doktora eğitimine Türkiye de devam edecek üstün başarılı yabancı ülke vatandaşı öğrenciler TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular Lisansüstü Burs Programı, doktora sırası ve doktora sonrası araştırmacılar ise TÜBİTAK 2216 Yabancı Uyruklular İçin Araştırma Burs Programı kapsamında desteklenmektedir. TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular Lisansüstü Burs Programı kapsamında 2003 yılı içerisinde sadece 3 farklı ülkeden 13 kişi desteklenirken, 2012 yılı içerisinde 21 farklı ülkeden 53 yabancı uyruklu doktora öğrencisi desteklenmiştir yılının ilk döneminde TÜBİTAK 2215 Programı na geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında yaklaşık 25 kat artışla toplam kişi başvuru yapmıştır yılı 1. dönem başvurularının değerlendirilmesine devam edilmektedir. 30 Nisan 2013 itibarıyla bursları devam eden 253 yabancı uyruklu doktora bursiyeri ve 124 yabancı uyruklu araştırmacı bulunmaktadır. Toplam yabancı uyruklu doktora ve doktora sonrası bursiyer sayılarının yıllara göre dağılımı Şekil 9-a da; 30 Nisan 2013 itibarıyla bursları devam eden yabancı uyruklu doktara bursiyer ve araştırmacı sayılarının ülkelere göre dağılımı ise sırasıyla Şekil 9-b de ve 9-c de gösterilmiştir. 127

133 Şekil 9. Yurt İçi / ışı Araştırma Bursları Kapsamında esteklenen Toplam Araştırmacı Sayılarının Yıllara Göre ağılımı *2013 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİEB tarafından desteklenen toplam yurt içi ve yurt dışı araştırma bursiyer sayısı 30 Nisan 2013 itibarıyla 948 dir. Şekil 9-a. Yabancı Uyruklu oktora ve oktora Sonrası Bursiyer Sayılarının Yıllara Göre ağılımı *2013 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİEB tarafından desteklenen toplam yabancı uyruklu doktora öğrencisi ve araştırmacı sayısı 30 Nisan 2013 itibarıyla 377 dir. Şekil 9-b. 30 Nisan 2013 itibarıyla Bursları evam Eden Yabancı Uyruklu oktora Bursiyer Sayılarının Ülkelere Göre ağılımı Şekil 9-c. 30 Nisan 2013 itibarıyla Bursları evam Eden Yabancı Uyruklu Araştırmacı Sayılarının Ülkelere Göre ağılımı Ulusal ve Uluslararası Bilim Olimpiyatları Geleceğin bilim insanlarını yetiştirmek ve genç yeteneklerimizi teşvik etmek amacıyla düzenlenen olimpiyat etkinlikleri de TÜBİTAK BİEB tarafından yürütülmektedir. Bu çalışmalar hem ulusal hem de uluslararası düzeyde yapılmaktadır. Ortaöğretim kurumlarına devam etmekte olan öğrencileri fen bilimlerinde çalışmalar yapmak üzere teşvik etmek, çalışmalarını yönlendirmek ve bu alanlarda özel eğitim olanakları sağlamak yolu ile gelişmelerine katkıda bulunmak amacıyla, her yıl matematik, fizik, kimya, biyoloji ve bilgisayar dallarında Ulusal Bilim Olimpiyatları düzenlenmekte ve buradan seçilen öğrencilerden oluşturulan ekiplerle de Uluslararası Bilim Olimpiyatlarına katılım sağlanmaktadır. Ülkemiz, TÜBİTAK ın organizasyonuyla Uluslararası Bilgisayar (IOI), Matematik (IMO), Fizik (IPhO), Kimya (IChO), Biyoloji (IBO) Olimpiyatları ile Genç Balkan Matematik Olimpiyatı, Balkan Matematik Olimpiyatı ve Balkan Bilgisayar Olimpiyatı na katılmaktadır. Katıldığımız Uluslararası Bilim Olimpiyatlarında Ülkemizi temsil eden öğrencilerimiz toplam 41 altın, 136 gümüş, 204 bronz madalya ve 43 mansiyon ödülü kazanarak başarılarını kanıtlamışlardır. Olimpiyat kuralları gereği ülkeler Uluslararası Olimpiyatlara belirli sayıda öğrenci ile katılabilmektedir. Bu nedenle alınan toplam madalya sayısında büyük bir değişiklik olmazken altın madalya sayısında artış olmaktadır. Özellikle 2012 yılında Olimpiyat Takımlarında yer alan 49 öğrencinin 13 ü altın, 18 i gümüş ve 11 i bronz madalya kazanmıştır. Bunun yanısıra, 2013 yılında 17. Genç Balkan Matematik Olimpiyatı TÜBİTAK organizasyonuyla Türkiye de düzenlenecektir. 128

134 Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması Olimpiyatların yanı sıra, gençleri temel ve uygulamalı bilimlerde araştırmaya teşvik ederek proje kültürünü yaygınlaştırmak amacıyla TÜBİTAK BİEB tarafından 1969 yılından beri düzenlenmekte olan Orta Öğretim Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması, ülke geneline yayılmak gayesiyle 2005 yılından itibaren tek merkez yerine Türkiye nin değişik bölgelerinde üniversitelerimiz ile işbirliği içinde yapılmaya başlanmıştır yılında 512 proje başvurusu yapılmış ve bu rakam 2013 yılında 2003 yılına oranla 14,5 kat artışla olarak gerçekleşmiştir (Şekil 10). Bölgelere başvuruda bulunan söz konusu projeden proje ilk aşamada değerlendirilerek sergilenmeye uygun bulunmuştur. Bölge sergilemelerinde birincilik ödülüne layık görülen 202 proje Mayıs 2013 tarihinde Ankara da düzenlenen Final Yarışması na katılmaya hak kazanmıştır. Şekil 10. TÜBİTAK Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışmasına Yapılan Proje Başvuru Sayılarının Yılları Arasındaki ağılımı Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Yarışması, 2006 yılından itibaren MEB - TÜBİTAK işbirliği protokolünün imzalanmasıyla tüm ülke genelinde yapılmaya başlamıştır yılında toplam proje başvurusu olmuştur (Şekil 11). TÜBİTAK tarafından düzenlenen Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması Bölge Koordinatörleri aynı zamanda İlköğretim Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması nın Bölge Koordinatörlüğü görevini de Ayrıca sosyal bilimler alanında da öğrencileri araştırmaya teşvik etmek amacıyla 2008 yılında ilk defa Proje Yarışması alanlarına Sosyoloji alanı ve 2009 yılında Tarih alanı ilave edilmiştir yılından itibaren de Yer Bilimi alanı Coğrafya olarak değiştirilmiştir yılında Sosyoloji alanında ve Tarih alanında 859 ve Coğrafya alanında 613 proje başvurusu yapılmıştır yılında sadece İstanbul da yapılan ve MEB tarafından gerçekleştirilen İlköğretim Şekil 11. MEB İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Yarışmalarına Yapılan Proje Başvuru Sayılarının Yılları Arasındaki ağılımı yürütmektedirler. TÜBİTAK BİEB, bu yarışmanın etkin olarak yapılmasında, jüri değerlendirme sürecinin bilimsel içeriğinin oluşturulması ve proje değerlendirme sisteminin geliştirilmesi çalışmalarında aktif görev yapmaktadır. TÜBİTAK BİEB Tarafından Uygulamaya Konulan Yeni Programlar ve Mevcut Programlardaki İyileştirmeler 2012 yılının son 6 ayı içerisinde 5 ve 2013 yılı içerisinde ise 4 yeni destek programı uygulamaya konulmuştur. Bu programlardan ilki TÜBİTAK 2235 En Az Gelişmiş Ülkeler Lisansüstü Burs Programı dır yılında başvuruları ilk kez alınan programa yapılan 72 başvurudan 7 si desteklenmiştir yılında iki dönem olarak başvuru alınacak programın ilk dönemine 132 başvuru yapılmış, 17 öğrenciye daha burs verilmiştir yılında uygulamaya konulan ikinci program TÜBİTAK 2236 Uluslararası eneyimli Araştırmacı olaşım estek Programı dır. Yurt dışındaki nitelikli araştırmacıların, Türkiye ye uzun süreli araştırma yapmak üzere gelmelerini sağlamak amacıyla uygulamaya koyulan Program kapsamında 100 deneyimli bilim insanının/uzmanın desteklenmesi hedeflenmektedir yılının Eylül ayında kapanan ilk çağrı kapsamında ön incelemeyi geçen 66 başvurunun 26 sı desteklenmiştir yılında uygulamaya konulan üçüncü program ise TÜBİTAK 2237 Proje Eğitimi Etkinliklerini estekleme Programı dır yılında programa toplam 56 eğitim etkinliği için başvuru yapılmış, 26 etkinlik kapsamında 652 kişinin eğitim alması için destek verilmiştir yılının ilk döneminde 129

135 başvuru yapan 7 eğitim etkinliğinin tümü desteklenmiştir yılının ikinci döneminde yapılan 9 etkinlik başvurusunun değerlendirmelerine devam edilmektedir yılında uygulamaya konulan dördüncü program ise TÜBİTAK 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini estekleme Programı dır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ndan teknogirişim sermaye desteğini kazanmış kişilerin girişimcilik eğitimi almaları ve uluslararası iş ortamına dâhil olmalarını teşvik etmek amacıyla bu program kapsamında BSTB ile işbirliği yapılmıştır. Bu çerçevede, teknogirişim sermaye desteğini kazanan ve BSTB tarafından önerilen 42 kişi arasından 10 unun Silikon Vadisi nde eğitim alması için desteklenmesine karar verilmiştir. esteklenen 10 kişiye, iş kurma, vize, finansal sistemler, yatırımcıya sunum teknikleri ve iş modellemesi konularında eğitim verilmiştir. Kişiler 26 Kasım-21 Aralık 2012 tarihleri arasında Silikon Vadisi ndeki eğitime katılmışlardır yılının son 6 ayında uygulamaya koyulan son program TÜBİTAK 2241/A - Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Tezi estekleme Programı dır. Son sınıf lisans öğrencilerinin sanayinin bir sorununu çözmeye yönelik hazırladıkları bitirme tezleri için bu program kapsamında TL destek verilmektedir. Sanayi odaklı proje desteği kapsamında 2012 yılında 2 dönemde toplam 235 başvuru alınmış ve 147 proje desteklenmiştir yılından itibaren başvuru dönemleri lisans öğrencilerinin her ay başvuru yapmasını sağlayacak şekilde yılda 12 dönem olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda 2013 yılının ilk 4 ayında 119 proje başvurusu alınmış ve 71 proje desteklenmiştir. TÜBİTAK Tarafından 2013 Yılında Başlatılan Lise ve Üniversite üzeyi Yarışma Programları 2012 yılında başlatılan bu programların yanı sıra Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi ile Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi kapsamında belirlenen hedeflere ulaşılması amacıyla 2013 yılında lise öğrencileri için 1 ve lisans öğrencileri için 3 olmak üzere toplam 4 proje yarışması uygulamaya konulmuştur. Lise öğrencilerinin yenilikçilik temelli düşünme yeteneğine sahip olmalarını sağlayarak yenilikçiliği, girişimcilik sürecinin merkezine yerleştiren bir nesil yetişmesine katkıda bulunmak ve böylece girişimcilik ve yenilikçilik konularına yönelik farkındalığı artırmak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/A Lise Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenecektir. TÜBİTAK 2238/A Programı na birinci yılında toplam 663 başvuru yapılmıştır. İlk yılında çevre, sağlık, ulaşım, enerji, gıda ve turizm alanlarında belirlenen sorunlara ilişkin lise öğrencilerinin çözüm önerileri ile başvurduğu yarışma kapsamında birinci değerlendirme sonucunda 180 iş fikri Mayıs 2013 tarihleri arasında yapılacak final sergisine davet edilmiştir. Girişimcilik ve yenilikçilik alanında farkındalığı artırmak hedefi kapsamında ikinci olarak çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/B Üniversite Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenecektir. Genel Kategori ve Teknoloji Kategorisi olmak üzere iki kategoride başvuru alınan yarışmanı birinci yılında toplam 353 başvuru yapılmıştır. 1. aşamayı geçen 200 öğrenci Mayıs 2013 tarihleri arasında düzenlenecek iş planı seminerine katılmaya ve TL lik ödülü almaya hak kazanmıştır yılında uygulamaya koyulan üçüncü yarışma programı TÜBİTAK 2241/B Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Projeleri Yarışması dır. Üniversitelerimizin Mühendislik ve Teknoloji Fakülteleri ile Ziraat Fakültesinin ilgili bölümlerinde öğrenim görmekte olan lisans öğrencilerinin, sanayinin bir sorununu çözmeyi hedefleyen ve/veya sanayide uygulama potansiyeli olan ürün/yöntem/süreç iyileştirme ve/veya geliştirmeye yönelik araştırma konusuna sahip lisans bitirme projeleri için düzenlenecek yarışma kapsamında 17 Mayıs 2013 e kadar başvurular alınmaya devam edilmektedir. Yarışma da sergilenmeye hak kazanan tüm bitirme projelerine teşvik ödülü olarak 500 TL verilecektir yılında uygulamaya koyulan son yarışma programı TÜBİTAK 2242 Lisans Öğrencileri Yazılım Projeleri Yarışması dır. Lisans öğrencilerini ülkemizin sorunlarına yönelik olarak yenilikçi ve girişimci bir şekilde bilişim teknolojilerini kullanarak çözüm üretmeleri ve bu doğrultuda bilgi ve becerilerini geliştirmeleri konusunda teşvik etmek amacıyla düzenlenen yarışmaya birinci yılında 244 proje başvurusu yapılmıştır. Bu yıl Eğitim Uygulamaları, Gömülü Sistemler, Yenilikçilik ve Toplumsal Etki alanlarında düzenlenen yarışmanın final sergisi ve ödül töreni Haziran 2013 tarihleri arasında yapılacaktır yılları arasında TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleme aire Başkanlığı bünyesinde yürütülen destek programları hakkında ayrıntılı bilgi Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2 de ilk ve ortaöğretim öğrencilerine yönelik destekler dâhil edilmemiş olup onlarla ilgili veriler ayrı olarak Tablo 3 te gösterilmiştir. 130

136 Tablo Yılları Arasında Lisans, Lisansüstü Öğrencileri ve oktora Sonrası Araştırmacılara Yönelik TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleri /04/2013 B* * T* M* B T M B T M B T M B T M B T M Lisans Bursu , , , , , ,35 Üniversite Öğr. Yurtiçi-Yurtdışı Araş. Projeleri estekleme Prog Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Tezi estekleme Programı Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Projeleri Yarışması Üniversite Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması , , , , , , ,10 Lisans Yazılım Projeleri Yarışması ,01 Yurt İçi Yüksek Lisans Bursu , , , , , ,52 Yurt İçi oktora Bursu , , , , , ,40 Yurt İçi Yurt ışı Bütünleştirilmiş oktora Burs Programı , , , , , Yurt ışı oktora Bursu , , , , , ,001 Yurt ışı oktora Sırası Araşt.Bursu , , , , , ,46 Yurt ışı Müşterek oktora Bursu , ,06 Yabancı Uyruklular İçin Lisansüstü Bursu Yabancı Uyruklular İçin Araştırma Bursu Lisansüstü Yaz Okulu estekleme Programı ** , , , , , , , , , , , , , , , , , ,21 Yurt İçi oktora Sonrası Bursu , , , , , ,28 Yurt ışı oktora Sonrası Bursu , , , , , ,82 Konuk Bilim İnsanı estek Bursu , , , , , ,37 Yurt İçi Bilimsel Etkinlikleri estekleme Programı ** Yurt ışı Bilimsel Etkinliklere Katılma esteği Programı , , , , , , , , , , , ,23 TÜBİTAK Almanya (FG) , , , , TÜBİTAK İngiltere (Royal Society) , TÜBİTAK MAcaristan (HAS) , , , , Son Sınıf Lisans Öğr. için Lisansüstü Burs Programı * B başvuran sayısını, desteklenen sayısını, T toplam bursiyer sayısını, M ise destek miktarını (2013 yılı sabit fiyatlarıyla, milyon TL) ifade etmektedir. ** 2007 yılında, bilimsel etkinlikleri destekleme programları kapsamında desteklenen etkinliklere katılan öğretim üyesi, araştırmacı, öğretmen ve öğrencilerin sayısı tabloya yansıtılmıştır. *** İlgili program kapsamında lisans öğrencileri ile ilk ve ortaöğretim öğretmenlerine yönelik düzenlenen etkinliklerin katılımcı sayıları Tablo 11 e, ilk ve ortaöğretim öğrencilere yönelik olanların katılımcı sayıları Tablo 12 de yansıtılmıştır.

137 Tablo Yılları Arasında Lisans, Lisansüstü Öğrencileri ve oktora Sonrası Araştırmacılara Yönelik TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleri /04/2013 B* * T* M* B T M B T M B T M B T M B T M Lisans ve Lisans Öncesi, Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik Bilimsel Et. est. P.*** Yurt ışı Yüksek Lisans Burs Programı TÜBİTAK Lindau Bilimsel Etkinliklere Katılma esteği Prog. oktora Sonrası Geri önüş Burs Programı , , , , , , , , , , , , , , , , ,33 SSA , , oktora Öğrencileri Yurt İçi Araştırma Burs Programı Bilimsel İşbirliğine Yönelik Etkinlikleri estekleme Programı , , , , , EAGÜ Lisansüstü Burs Programı , Uluslararası Araştırmacı olaşım estek Programı Proje Eğitimi Etkinliklerini estekleme Programı Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini estekleme Programı TOPLAM (İlk ve Ortaöğretime Yönelik Prog. Hariç) Ulusal İlköğretim Matematik Olimpiyatı- Ulusal Bilim Olimpiyatları 2203 Uluslararası Bilim Olimpiyatları 2204 Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması , , , ,4 0, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,23 TOPLAM , , , , , ,65 * B başvuran sayısını, desteklenen sayısını, T toplam bursiyer sayısını, M ise destek miktarını (2013 yılı sabit fiyatlarıyla, milyon TL) ifade etmektedir yılında, bilimsel etkinlikleri destekleme programları kapsamında desteklenen etkinliklere katılan öğretim üyesi, araştırmacı, öğretmen ve öğrencilerin sayısı tabloya yansıtılmıştır. ** İlgili program kapsamında lisans öğrencileri ile ilk ve ortaöğretim öğretmenlerine yönelik düzenlenen etkinliklerin katılımcı sayıları Tablo 11 de, ilk ve ortaöğretim öğrencilere yönelik olanların katılımcı sayıları Tablo 12 de yansıtılmıştır. *** 2005 ve 2006 yıllarında TÜBİTAK tarafından düzenlenen Eğitimde Bilim anışmanlığı Seminerleri nin ülke geneline yaygınlaştırılması amacıyla 2229 kodlu Lisans ve Lisans Öncesi, Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik Bilimsel Etkinlik estek programı uygulamaya konulmuştur ve daha sonraki yıllar için Eğitimde Bilim anışmanlığı desteği 2229 kodlu program kapsamında verilecektir. 132

138 Tablo Yılları Arasında Lisans, Lisansüstü Öğrencileri ve oktora Sonrası Araştırmacılara Yönelik TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleri /04/2013 B* * T* M* B T M B T M B T M B T M B T M GENEL TOPLAM , , , , , ,02 **** Bu rakamlara burs ve destek programları dışında BİEB bütçesinden yapılan diğer harcamalar dahil değildir. 133

139 B. TÜBİTAK Bilim ve Toplum Çalışmaları TÜBİTAK Bilim ve Toplum Proje estekleri 4003 Bilim Merkezleri TÜBİTAK, bilim merkezlerinin toplumumuzda bilim kültürünü yaygınlaştırmak için son derece kritik bir rol üstleneceği öngörüsünden yola çıkarak, ülkemizde bu merkezlerin kurulmasını ve yıllar içinde sayılarının artırılmasını hedeflemektedir. Konya da Bilim Merkezi kurulması projesiyle ilgili çalışmaların devam ettiği süreçte, 27 Aralık 2011 tarihli BTYK toplantısında özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin: 2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde 2023 yılı itibarıyla tüm illerde kurulmasına yönelik çalışmaların yerel yönetimlerle işbirliği halinde gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda, ilk aşamada 2016 yılına kadar tüm büyükşehirlerde bilim merkezi projelerinin desteklenmesi planlanmaktadır. İkinci aşamada ise diğer illerdeki bilim merkezi projeleri desteklenecek ve ülkemizin her ilinde bilim merkezlerinin kurulumu desteklenecektir. Tüm illerde kurulacak olan bilim merkezi projeleri için toplamda 1 milyar TL nin üzerinde kaynak ayrılması planlanmaktadır. TÜBİTAK, bu kaynak ile bilim merkezlerinin sergilerinin temini, eğitim birimleri (atölye ve etkinlikler) kapsamında gerekli olan donanım ve içeriğin temini, bilim merkezi binasının sergi salonları ve eğitim birimlerinin alan ve altyapı planlamaları konusunda mimari danışmanlık, bilim merkezinin yönetim ve organizasyonel yapısının belirlenmesi, ayrıca bilim merkezinde çalışacak personelin eğitimi konularında destek verecektir. Bilim merkezlerinin işletme aşamasında da TÜBİTAK tarafından oluşturulacak bir enetleme Kurulu aracılığıyla denetlenmesi ve desteklenmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında Büyükşehir Belediyelerinin yükümlülükleri ise; TÜBİTAK ın belirlemiş olduğu kriterlere uygun proje personelinin ve Bilimsel anışma Kurulu üyelerinin temin edilmesi, TÜBİTAK tarafından belirlenmiş olan özelliklere sahip bilim merkezi binasının temin edilmesi, bilim merkezini işletmek üzere TÜBİTAK ın uygun göreceği yapının kurulması (Belediye şirketi, vb.), bilim merkezinde çalışacak personelin istihdamı, bilim merkezinin sergi salonları ve eğitim birimleri haricindeki tüm alanlarının tefrişatı ve bilim merkezinin işletilmesidir. Bilim Merkezlerine ilişkin detaylı bilgi 2011/107 no.lu BTYK Kararı altında raporlanmaktadır oğa Eğitimi ve Bilim Okulları 2007 yılından itibaren okulöncesi çocuklardan kamu çalışanlarına kadar geniş bir hedef kitleye hitap eden oğa Eğitimi ve Bilim Okulları çağrısı yayımlanmaktadır. Bu çağrılar kapsamında 2012 yılı sonuna kadar toplamda 879 proje başvurusu yapılmış ve bunlardan 294 ünün desteklenmesine karar verilmiştir (Tablo 29). Bu çağrılar sonucunda doğrudan ulaşılan kişi sayısı in üzerindedir dönem çağrısı 16 Kasım 2012 de yayımlanmıştır. 4 Ocak 2013 itibariyle 222 proje başvrusu alınmıştır. eğerlendirmeler sonucunda 76 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. Tablo oğa Eğitimi ve Bilim Okulları Yıllara Göre Proje estekleri Proje Başvuru Sayısı esteklenmesine Karar Verilen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL) * 3,8 3,3 1,6 3,5 5,5 3,5 Belirlenmedi * 2013 yılı sabit fiyatlarıyla 134

140 4005 Bilim ve Toplum Yenilikçi Eğitim Uygulamaları 2012 yılı içerisinde geliştirilen ve içerik çalışmaları tamamlanan 4005 kodlu çağrıda öğrencilerde ve toplumda bilimsel konulara ilişkin olumlu tutum geliştirilmesi amacıyla öğretmen adayları ve öğretmenlere yenilikçi yöntem ve tekniklerin etkileşimli olarak aktarılması hedeflenmektedir kapsamında proje başvurusu yapabilmenin koşulu en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olmak ve bir üniversitede tam zamanlı akademik personel kadrosunda bulunmak ya da en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olmak, bir kamu kurum/kuruluşunun tam zamanlı personel kadrosunda bulunmak ve en az 5 yıl tam zamanlı öğretmenlik tecrübesine sahip olmaktır. Hedef kitlesini özellikle öğretmen ve öğretmen adaylarının oluşturacağı çağrının destek miktarı 120 bin TL dir. Söz konusu çağrı ilk kez 4004 oğa Eğitimi ve Bilim Okulları çağrısıyla birlikte 16 Kasım 2012 de yayımlanmıştır. 4 Ocak 2013 itibariyle 61 proje başvurusu alınmıştır. eğerlendirmeler sonucu 11 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. Tablo Bilim ve Toplum Yenilikçi Eğitim Uygulamaları 2013 Verileri 2013 Proje Başvuru Sayısı 61 esteklenmesine Karar Verilen Proje Sayısı 11 esteklenen Bütçe Belirlenmedi TÜBİTAK 4007 Bilim Şenliği estekleme Programı oğa, bilim ve teknoloji konularında farkındalık yaratmak ve merak uyandırmak amacıyla toplumun her kesiminden geniş kitlelerin katılımını sağlayacak genişlikteki açık/kapalı mekanlarda bilimsel konu, kavram ve süreçleri gözlem, uygulama vb. yöntemlerle belirli bir program dahilinde sunan etkinlikleri desteklemek amacıyla Bilim Şenliği estekleme Programı oluşturulmasına karar verilmiştir Bilim Şenliği estekleme Programı kapsamında, bilimsel bilginin geniş toplum kitlelerine ulaşması için sergi ve atölye/laboratuvar çalışmaları, tematik oyunlar, yarışmalar, söyleşiler vb. etkinlikler yoluyla katılımcıların basit bilimsel olguları fark etmeleri sağlanarak, merak duygularının, araştırma ve öğrenme isteklerinin tetiklenmesi amaçlanmaktadır yılı içerisinde program içeriğinin tamamlanarak çağrıya çıkılması planlanmaktadır. TÜBİTAK Yayınları TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, bilimi yaygınlaştırmak ve geniş kitleler tarafından okunur kılmak amacıyla 1993 yılında yayın hayatına başlamıştır. Popüler Bilim Kitapları yla ilgili baskı ve satış adetleri Tablo 31 de verilmiştir için belirlenen 80 yeni kitap hedefi doğrultusunda toplam 47 yeni kitabın basım ihalesine çıkılmıştır. Böylece 2013 yıl sonu itibariyle yayımlanan toplam TÜBİTAK popüler bilim kitap sayısının 577 olması hedeflenmektedir. Tablo 31. Popüler Bilim Kitapları Yıl * 2013** Basılan Yeni Kitap Basılan Eski Kitap Toplam Baskı (Bin Adet) Toplam Satış (Bin Adet) * 30 Nisan 2013 itibarıyla ** 2013 yılsonu tahminleridir. 135

141 TÜBİTAK Popüler Bilim ergileri Bilim ve Teknik ergisi 1967 yılından, Bilim Çocuk ergisi 1998 yılından, Meraklı Minik ergisi ise 2007 yılından beri yayımlanmaktadır. Popüler bilim dergilerine ait yıllar itibarıyla yıllık baskı adetleri Tablo 32 de verilmiştir. Tablo Yılları Arası Popüler Bilim ergilerinin Yıllık Baskı Sayıları Yıl Bilim ve Teknik ergisi Bilim Çocuk ergisi Meraklı Minik ergisi * *30 Nisan 2013 itibarıyla Toplumumuzda bilime dair olumlu bir yargı oluşturarak, bilginin bireysel kazanımına yönelik merak ve motivasyonu uyandırmak, öncü bireylerin yetişeceği bir bilgi toplumunun oluşmasına destek olmak amacıyla, TÜBİTAK popüler bilim yayınlarını ücretsiz olarak topluma yaymak ve ulaştırmak için ülke çapında TÜBİTAK Bilim Kitaplığı Projesi hayata geçirilmiştir. Bu proje kapsamında, 81 ilde 464 Yatılı İlköğretim Bölge Okulu ile 712 il, ilçe ve kasaba halk kütüphanesine TÜBİTAK Bilim Kitaplığı kurmuştur (Tablo 33). Tablo 33. TÜBİTAK Bilim Kitaplığı Projesi Coğrafi Bölgeler Kütüp. Sayısı KÜTÜPHANELER Talep Eden Talep Etmeyen Kütüp. Sayısı YİBO'LAR Talep Eden Talep Etmeyen Toplam ergi Toplam Koli Akdeniz oğu Anadolu Ege Güney oğu Anadolu İç Anadolu Karadeniz Marmara Toplam

142 TÜBİTAK Akademik ergileri TÜBİTAK ilk akademik dergisini 1976 yılında oğa Bilim ergisi adıyla yılda tek sayı olarak yayımlamıştır. Yıllar içinde bölünmeler yaşanmış, yeni dergiler eklenmiştir. Akademik dergiler, 1 Ocak- 30 Nisan.2013 tarihleri arasında Biyoloji, Botanik, Elektrik, Fizik, Kimya, Matematik, Mühendislik ve Çevre Bilimleri, Sağlık Bilimleri, Tarım ve Ormancılık, Veterinerlik ve Hayvancılık, Zooloji ve Yerbilimleri olmak üzere 12 ayrı alanda 21 sayı yayımlanmıştır. Yayımlanan 21 sayıda 371 makale yer almıştır. İlgili tarihler arasında Akademik ergiler Müdürlüğü ne 3501 adet makale gelmiştir yılının sonuna kadar toplam 9500 yeni makalenin gelmesi, yayımlanan dergi sayısının ise 70 olması beklenmektedir. ergiler konularına göre Science Citation Index Expanded yanında başta Chemical Abstracts, Engineering Index, Biological Abstracts olmak üzere birçok uluslararası Index veya Abstract tarafından taranmaktadır. Turkish Journal of Chemistry 1995 yılından, Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 1996 yılından, Turkish Journal of Earth Sciences 2004 yılından, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, Turkish Journal of Medical Sciences, Turkish Journal of Mathematics 2007 yılından, Turkish Journal of Biology, Turkish Journal of Zoology, Turkish Journal of Electrical Engineering and Computer Sciences 2008 yılından, Turkish Journal of Botany 2009 yılından itibaren en önemli endeks olarak kabul gören Science Citation Index - Expanded (SCI-E) tarafından taranmaktadır. SCI-E de taranan dergi sayısı 10 dur (Tablo 31). ergilerimizden Turkish Journal of Physics ve Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences henüz SCI-E tarafından taranmamaktadır. Yayımlanmış makaleler dergilerin web sayfasından yazar adıyla, makale başlığıyla veya anahtar sözcüklerle taranabilmekte ve makalelerin tüm metnine ücretsiz erişilebilmektedir. Tablo 34. ISI Web of Science (WoS)'da İndekslenen TÜBİTAK Akademik ergilerinin 2011 yılı Etki Faktörü (Etki faktörü değerleri bir sonraki yılın ikinci yarısından sonra açıklanmaktadır.) ergi Adı Etki Faktörü Turkish Journal of Agriculture and Forestry 0,703 Turkish Journal of Biology 0,876 Turkish Journal of Botany 1,991 Turkish Journal of Chemistry 0,943 Turkish Journal of Earth Sciences 0,985 Turkish Journal of Electrical Engineering and Computer Sciences 0,283 Turkish Journal of Mathematics 0,500 Turkish Journal of Medical Sciences 0,139 Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences 0,236 Turkish Journal of Zoology 0,591 TÜBİTAK Tarafından Organize Edilen iğer Bilim ve Toplum Etkinlikleri TÜBİTAK Alternatif Enerjili Araç Yarışları Alternatif enerjilerin kullanımı konusunda halkımızın bilgisini artırmayı, üniversite öğrencilerinin bu güncel konu vasıtasıyla araştırma ve pratik becerilerini geliştirmeyi amaçlayan TÜBİTAK Alternatif Enerjili Araç Yarışları bu yıl Kocaeli Büyükşehir Belediyesi evsahipliğinde Temmuz 2012 tarihleri arasında İzmit Körfez Pisti nde yapılmıştır. Toplam 40 üniversitenin katıldığı yarışlarda Formula G- Güneş Arabaları Yarışı na 39 araç, Hidromobil - Hidrojen Enerjili Araba Yarışlarına ise 18 araç katılmıştır. 137

143 TÜBİTAK Formula G ve Hidromobil yarışları sayesinde ülkemizde güneş ve hidrojen enerjileri konusundaki endüstriyel uygulamaları teşvik edecek ve bu konudaki potansiyeli güçlendirecek bilgi ve tecrübe birikimine sahip genç mühendis ve temel bilimci bir kitle oluşmuştur. Ayrıca toplumda alternatif enerjilerin gerekliliği ve mümkünlüğü konusunda farkındalık oluşmasına katkı sağlanmıştır yılı Alternatif Enerjili Araç Yarışları Ağustos tarihleri arasında İzmit Körfez Pisti nde yapılacak olup, hidrojen ve güneş enerjili araçlar kategorisinde toplam 62 takım başvuru yapmıştır. Tablo Yılları Arasında Formula G ve Hidromobil Yarışlarına Katılan Takım Sayıları Formula G Başvuran Takım Sayısı Formula G Yarışa Katılan Araç Sayısı Hidromobil Başvuran Takım Sayısı Hidromobil Yarışa Katılan Araç Sayısı Eğitimde İşbirliği Protokolü Bilgi ve teknolojideki hızlı gelişmeler, beraberinde öğrenme-öğretme yöntemlerinin de aynı hızla iyileştirilmesi ihtiyacını doğurmaktadır. Bu ihtiyacın öneminin farkında olan ülkeler aynı hızla eğitimöğretim müfredatlarını, yöntemlerini gözden geçirmekte ve teknolojideki gelişmeleri bu alanlara eşzamanlı olarak yansıtarak mevcut durumlarını iyileştirmeye çabalamaktadırlar. Ülkemizdeki öğrenme/öğretme yöntemlerini iyileştirebilmek için de hızlı ama bir o kadar da doğru adımlarla hareket etmemiz gerekmektedir. Bu bağlamda ülkemizdeki eğitim-öğretim sistemini iyileştirmeye yönelik önemli adımlardan biri; MEB ile TÜBİTAK arasında 14 Mart 2012 de imzalanan ve TÜBİTAK Bilim ve Toplum airesi tarafından yürütülen Eğitimde İşbirliği Protokolü kapsamında yer alan Eğitim ve Öğretimin niteliğinin artırılması için MEB in ihtiyaçlarına yönelik Ar-Ge faaliyetleri dir. Eğitimde İşbirliği Protokolü kapsamında MEB ile koordineli olarak aşağıdaki faaliyetler yürütülmektedir: 1. Fen Bilimleri ile Matematik öğretim programlarının geliştirilmesine yönelik Ar-Ge çalışmalarının yapılması: Yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde, aşağıda sunulan öğretim programlarının revize çalışmaları 30 Ocak 2013 tarihi itibariyle tamamlanmıştır. Ayrıntılar 2012/104 no.lu BTYK kararı altında sunulmaktadır. 2. Temel ve orta öğretim seviyesindeki İngilizce öğretim sistemi üstüne araştırmalar yaparak alternatif öğretim modelleri geliştirme üzerine Ar-Ge çalışmalarının yapılması: ilbilgisine dayalı yabancı dil öğretim sistemi yerine daha etkin bir öğretim yöntemi hazırlanması üzerinde çalışmalar yürütülmektedir. Ülkemize en uygun İngilizce öğretim modelinin belirlenmesi için alanlarında uzman akademisyenlerin ve öğretmenlerin yer aldığı bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Temel hedef; ülkemizde yabancı dil öğrenimini kolaylaştırarak yaygınlaştıracak bir İngilizce öğretim modelinin hazırlanmasıdır. Bu doğrultuda; 2-8. sınıf İngilizce çerçeve ders programları hazırlanmış ve Ocak 2013 tarihinde MEB TTKB onayından geçilmiştir ve önümüzdeki eğitim-öğretim döneminde uygulamaya konacaktır. Şubat 2013 ayı itibariyle; TTKB tarafından onaylanan 2-8 öğretim programı na yönelik kademeli olarak Eğitim materyallerinin hazırlanması çalışmaları başlatılmıştır. iğer yandan 9-12 öğretim programı na yönelik öğretim programı hazırlama çalışmalarına Nisan 2013 itibariyle başlanmıştır. 3. Eğitimin niteliğini artırmak amacıyla MEB in desteğiyle başarı tespitine yönelik Ar-Ge çalışmalarının yapılması: 138

144 urum Tespit uygulamalarının kurgulanması ve düzenli periyotlarla tekrarlanması üzerinde MEB ile görüşmeler devam etmektedir. urum tespitine yönelik yapılması düşünülen bu uygulamalar öncesinde, öğrencilere sorulacak soruların hazırlanması ve sürecin tartışılması maksadıyla çalıştaylar/toplantılar düzenlenmiştir. Sorular hazırlanmış, MEB e teslim edilmiş ve MEB tarafından Mayıs 2012 de 62 pilot okulda bu çalışma uygulanmıştır. Mevcut sorular güncellenmiş ve yeni sorular hazırlanmıştır. Katma değer modelleri yardımıyla, öğrenci ve okulların gelişiminin takip edilmesi, kazanımların elde edilmesinde etkenlerin incelenmesi üzerinde düşünülmektedir. 4. Müfredata uygun dijital içeriklerinin geliştirilmesi ve hazırlanması için Ar-Ge çalışmalarının yapılması, bu kapsamda e-ders (video) uygulamaları ile içerik zenginleştirilmesi: Eğitimde yeni teknolojilerin kullanılması amacıyla e-ders uygulaması üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Ayrıntılar 2012/102 no.lu karar altında sunulmaktadır. 5. Öğrencilerin kendilerini ifade yetilerinin, özgüvenlerinin ve yaratıcılıklarının geliştirilmesi amacıyla Ar-Ge çalışmalarının yapılması: Okuma ve yazmayı teşvik edici, görsel ve içerik açısında zengin, özgün bir elektronik eğitim ortamı üzerinde çalışılmaktadır. 6. Temel ve orta öğretimde bilim kültürünün geliştirilmesine yönelik her okulda bilim fuarlarının gerçekleştirilmesi 7. Fatih Projesi kapsamında Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk ile Meraklı Minik dergilerinin ücretsiz e ergi olarak öğrencilerin tablet bilgisayarlarında yer alması 8. MEB in ihtiyaçları doğrultusunda diğer çalışmalar: 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda seçmeli bir ders olarak okutulacak Matematik Uygulamaları dersi için öğretim programı çalışmaları tamamlanmış ve teslim edilmiştir. Eğitim materyalleri hazırlama çalışmalarına devam edilmektedir. Bu kapsamda; 5. Sınıf I. ve II. önemi için öğretim materyalleri tamamlandı ve TTKB tarafından onaylandı.6-8. sınıflar için materyal hazırlıkları devam etmektedir. İlkokul 1.sınıf Uyum ve Hazırlık Çalışmaları kapsamında; Öğretmen Kitabı,Çalışma Kitabı- 1,Çalışma Kitabı-2 (Kes Kullan), Yazarlık ve Yazma Becerileri ersi Öğretim Programı, Okuma Becerileri ersi Öğretim Programı hazırlanmış ve teslim edilmiştir. Çevre ve Bilim adlı seçmeli ders içeriğinin hazırlanması kapsamında akademisyenler, öğretmenler ve uzmanlardan oluşturulan çalışma grupları ile TÜBİTAK bünyesinde toplantılar gerçekleştirilmektedir. Çevre ve Bilim dersi, öğrencilerin yalnızca dinleyerek değil, yaparak-yaşayarak öğrenmesini teşvik edecek bir ders olarak tasarlanması düşünülmektedir. Bu kapsamda gerçekleştirilen müfredat çalışmalarının eğitim-öğretim yılına yetiştirilmesi planlanmaktadır. Öğrencilerin analitik düşünme becerilerini artıracak eğitim içerikleri geliştirmeye yönelik Ar- Ge çalışmalarının yapılması: Bu kapsamda;10-11.sınıflar için Akıl Yürütme ve Karar Verme dersi öğretim programı taslağı hazırlanarak Nisan ayında MEB e sunuldu. Zeka Oyunları 5-8. Sınıf eğitim materyallerinin hazırlanması ile ilgili çalışmalar da yürütülmektedir. Ayrıca MEB in ihtiyaçları doğrultusunda; İleri fizik, kimya, biyoloji (9-12), Teknoloji ve tasarım (7, 8), Matematik (1-4),Türkçe (1-8),Hayat Bilgisi (1-3),Sosyal Bilgiler (1-7), Edebiyat, il ve Anlatım, Tarih ve Coğrafya dersleri için de öğretim programı hazırlama çalışmaları planlanmaktadır. Eğitim ve öğretimin niteliğinin artırılması için temel ihtiyaçlara önemli ölçüde hizmet edecek maddeleri içeren bu protokol kapsamında yapılacak faaliyetler ile uzun vadede; Bilgi ve teknolojilerdeki imkanları etkili ve verimli bir şekilde kullanarak bilgi çağı becerilerini kazanmış bireyler yetiştirilmesi sağlanabilecek, Öğrencilerimiz daha bilgili, müfredatımız daha zengin hale getirilmiş olacak, Merak eden, sorgulama ve araştırma becerileri harekete geçirilmiş, analitik yetenekleri güçlü, çıkarımlar yapabilen ve gelişmeye açık genç bireyler yetişebilecek, Özellikle İngilizce öğrenimine ilişkin yapılacak ciddi araştırmalar ve geliştirilecek alternatif öğretim modülleriingilizceyi etkin kullanabilen birey sayısında önemli artış sağlayabilecek, 139

145 Eğitim sisteminde çağı yakalayan teknolojilerinülke geneline yayılması beraberinde Eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasına katkıda bulunabilecek, Ülkemizdeki Eğitimin hem içerik hem de materyal anlamında zenginleştirilmesiyle bireylerin üniversitelere çok daha donanımlı bir şekilde gelmeleri sağlanabilecektir. C. YÖK Bilim İnsanı estekleri YÖK tarafından uygulanmakta olan Yüksek Lisans/oktora/oktora Sonrası Araştırma Bursları, oktora Bursu, Öğretim Üyelerine Verilen estekler ve Öğretim Elemanı Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamındaki veriler Tablo 36, Tablo 37, Tablo 38, Tablo 39, Tablo 40 ve Tablo 41 de sunulmaktadır: Tablo 36. Bilim İnsanı Yetiştirilmesi ve Geliştirilmesine İlişkin estekler* Araştırma esteği Yıllar Başvuru Sayısı esteklenen Kişi Yüksek Lisans Araştırma esteği oktora Araştırma esteği oktora Sonrası Araştırma esteği Öğretim Üyesi Araştırma esteği oktora Bursu (Başvuru verisi bulunmamaktadır.) *30 Nisan 2013 itibarıyla 140

146 Tablo 37. UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Yüksek Lisans Araştırma esteklerinin ağılımı (esteklenen Kişi Sayısı) Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar Yıllar Otomotiv Makine İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda *30 Nisan 2013 itibarıyla Tablo 38. UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre oktora Araştırma esteklerinin ağılımı (esteklenen Kişi Sayısı) Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar Yıllar Otomotiv Makine İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda *30 Nisan 2013 itibarıyla Tablo 39. UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre oktora Sonrası Araştırma esteklerinin ağılımı (esteklenen Kişi Sayısı) Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar Yıllar Otomotiv Makine İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda *30 Nisan 2013 itibarıyla 141

147 Tablo 40. UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre oktora esteğinin ağılımı (esteklenen Kişi Sayısı) Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar Yıllar Otomotiv Makine İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda *30 Nisan 2013 itibarıyla Tablo 41. UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Öğretim Üyesi Araştırma esteklerinin ağılımı (esteklenen Kişi Sayısı) Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar Yıllar Otomotiv Makine İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda *30 Nisan 2013 itibarıyla YÖK tarafından uygulanan FARABİ (Yüksek Öğretim Kurumları Arası Öğrenci ve Öğretim Üyesi eğişim Programı) istatistikî bilgileri Tablo 42 ve Tablo 43 te yer almaktadır: Tablo 42. FARABİ eğişim Programı İstatistikî Bilgiler önem Öğrenci Sayısı Öğretim Üyesi Sayısı Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar (Yaklaşık) Toplam Kaynak: YÖK 142

148 Tablo 43. FARABİ eğişim Programı Kapsamında Yapılan Ödemeler* (Bin TL) Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar Bahar Güz / Güz + Bahar 1.Ödeme Ödeme Ödeme 751 -* -* -* -* -* Toplam Genel Toplam Kaynak: YÖK * Toplam ikiye bölünerek ödeme yapılmıştır.. Milli Eğitim Bakanlığı Bilim İnsanı estekleri 1416 sayılı kanun kapsamında yurt dışına eğitim almak üzere gönderilen öğrencilerin UBTYS da belirlenen alanlara göre dağılımı Tablo 44 te verilmektedir. Tablo Sayılı Kanun Kapsamında Burslu Öğrencilerin UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre ağılımı Yılı Alanlar Başvuran Öğrenci Sayısı Kontenjana Yerleşen Öğrenci Sayısı Yurt ışına Gönderilen Öğrenci Sayısı Görev Talep Eden Öğrenci Sayısı Otomotiv Makine-İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda Sağlık iğer Toplam Otomotiv Makine-İmalat BİT 4 2 Savunma Uzay Enerji Su Gıda Sağlık iğer Toplam

149 Tablo Sayılı Kanun Kapsamında Burslu Öğrencilerin UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre ağılımı Yılı Alanlar Başvuran Öğrenci Sayısı Kontenjana Yerleşen Öğrenci Sayısı Yurt ışına Gönderilen Öğrenci Sayısı Görev Talep Eden Öğrenci Sayısı Otomotiv Makine-İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda Sağlık iğer Toplam Otomotiv Makine-İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda Sağlık iğer Toplam Otomotiv Makine-İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda Sağlık iğer Toplam Otomotiv Makine-İmalat

150 Tablo Sayılı Kanun Kapsamında Burslu Öğrencilerin UBTYS Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre ağılımı Yılı Alanlar Başvuran Öğrenci Sayısı Kontenjana Yerleşen Öğrenci Sayısı Yurt ışına Gönderilen Öğrenci Sayısı Görev Talep Eden Öğrenci Sayısı BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda Sağlık iğer Toplam Otomotiv Makine-İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda Sağlık iğer Toplam Kaynak: MEB İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Bu Benim Eserim Proje Çalışması MEB ile TÜBİTAK ın ortaklaşa yürüttüğü İlköğretim (Ortaokul 6, 7 ve 8.sınıf) Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması - Bu Benim Eserim (BBE) kapsamında eğitimöğretim yılında internet üzerinde proje başvurusu yapılmıştır (Tablo 45). Onaylanan projelerden si il çalışma grubu tarafından seçilmiştir. Bu projelerden i ise bölge çalışma grubu tarafından seçilip Bölge Bilim Kuruluna gönderilmiş ve 968 i bölge sergilerine davet edilmiştir. Tablo 45: Bu Benim Eserim Projesi Kapsamında Veriler Eğitim - öğretim yılı Kapsam Başvuru sayısı Bölgelerde sergilenen proje sayısı Finalde sergilenen proje sayısı 2004 İstanbul (Pilot Uygulama) İL İL

151 Tablo 45: Bu Benim Eserim Projesi Kapsamında Veriler Eğitim - öğretim yılı Kapsam Başvuru sayısı Bölgelerde sergilenen proje sayısı Finalde sergilenen proje sayısı İL İL İL İL İL İL Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM) Bilim ve Sanat Merkezi, okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim kurumlarına devam eden üstün veya özel yetenekli öğrencilerin örgün eğitim kurumlarındaki eğitimlerini aksatmayacak şekilde bireysel yeteneklerinin bilincinde olmalarını ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak amacıyla açılmış olan bağımsız özel eğitim kurumudur. Ülkemizde 61 ilde 67 Bilim ve Sanat Merkezi bulunmaktadır eğitim ve öğretim yılı itibarıyla Bilim ve Sanat Merkezleri ne devam eden öğrenci sayısı yaklaşık olarak dir. E. Maliye Bakanlığı Ar-Ge Vergi Teşvik Yasası 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun un amaçlarından biri Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmektir sayılı Ar-Ge Vergi Teşvik Yasası hakkındaki gelişmeler Y2 - Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki ve Y5 - Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması bölümlerinde sunulmaktadır. F. Kalkınma Bakanlığı Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları Kalkınma Bakanlığı tarafından geçmiş yıllarda Sanayi oktora Programı ve Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları başlığı altında iki tip araştırmacı insan gücü yetiştirme programı desteklenmiştir. Bu programların yanı sıra 2011 yılına kadar üniversitelerdeki öğretim elemanı açığını sistemli biçimde gidermek amacıyla Öğretim Üyesi Yetiştirme Programları (ÖYP) de desteklenmekteyken, 2011 yılından itibaren bu programların YÖK koordinasyonunda devam etmesi kararlaştırılmış ve gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Sanayi oktora Programları kapsamında, ilgili alanda özel sektörün güçlü olduğu bölgelerde, o bölgede bulunan üniversitenin Ar-Ge ye yönelik fiziki kapasitesinin geliştirilmesi ve yine o alanda özel sektörde istihdam edilmek üzere nitelikli araştırmacı yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Anadolu Üniversitesinde açılmış olan Seramik Sanayi oktora Programı ve Ege Üniversitesinde açılmış olan Tekstil ve eri Sanayii oktora Programı bu grupta yer alan programlardır. Programlar kapsamında, oluşturulan altyapıdan özel sektör firmaları yararlanabilmekte ve lisansüstü öğrencilere firmalarca istihdam garantisi sağlanmaktadır. Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları kapsamında ise ülkemizin araştırmacı açığı olan alanlarda araştırmacı yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Bu programın Sanayi oktora Programı ndan farkı henüz özel sektörün ya da kamunun araştırmacı talebi olmadığı alanlardan dünyadaki gelişmeler ve ülkemiz ihtiyaçları dikkate alındığında mutlak surette araştırmacı yetiştirilmesi gereken alanlara odaklanmasıdır. Bugüne kadar Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme programları kapsamında Kalkınma Bakanlığı tarafından verilen temel destek üniversitelerdeki ilgili alanda araştırma ile ilgili kapasitenin geliştirilmesini sağlamak olmuştur. Tablo 46 da 2013 Yılı Yatırım Programında yer alan Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme programlarına ilişkin bilgiler yer almaktadır. 146

152 Tablo Yılı Yatırım Programında Yer Alan Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları Kurum Proje Adı Başlama Yılı 2013 Yılı Toplam Bütçe (Bin TL) TÜBİTAK TUG-Teleskop Uzmanı Yetiştirme Projesi Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Alanlarda Araştırmacı İnsan Gücü Geliştirilmesi Ege Üniversitesi Tekstil ve eri Sanayi oktora Programı Boğaziçi Üniversitesi TAM: Teleiletişim ve Enformatik Alan. Araştırmacı ve Akademisyen Yetiş. Mer Orta oğu Teknik Üniversitesi Araştırma Yetiştirme Programı İstanbul Teknik Üniversitesi Sanayi Araştırmacı Yetiştirme Programı okuz Eylül Üniversitesi Biyomedikal Araştırmacı Yetiştirme Programı Ege Üniversitesi Biyomedikal Araştırmacı Yetiştirme Programı Boğaziçi Üniversitesi Yaşambilimleri İnsangücü Yetiştirme Programı TOPLAM yılından itibaren araştırmacı insan gücü yetiştirilmesi kapsamında yeni bir program başlatılmıştır. Program çerçevesinde, üniversitelerde kurulmuş olan tematik ileri araştırma merkezlerinin özel sektörle işbirliği içinde daha verimli kullanılması ve özel sektörde araştırmacı istihdamının artırılması amaçlanmaktadır. Proje önerisinde bulunan üniversitelerin desteklenebilmesi için projede yer alacak öğrencilere özel sektör tarafından burs sağlanması ya da istihdam etme şartı aranmaktadır. Böylece araştırmacı adayı sadece kamu kaynaklarıyla desteklenmeyecek, özel sektör de araştırmacı yetiştirilmesine katkıda bulunacaktır. Bu uygulama özel sektörün yetişmiş Ar-Ge personelini kolaylıkla bulabilmesi açısından da yararlı olacaktır. Üniversiteler bu programları araştırma altyapısının yoğunlaştığı alanlarda uygulayabileceklerdir. Bu çerçevede 2013 yılı Yatırım Programında 5 üniversitenin projesi yer almaktadır. G. TÜBA estekleri TÜBA Bütünleştirilmiş oktora Programı (TÜBA-BP) Ülkemizde yapılmakta olan doktora çalışmalarının bilimsel düzeyinin gelişmesine ve bilimsel gelişme için gerek duyulan araştırmacı insan gücünün nicelik ve nitelik açısından artırılmasına destek olunması, üniversitelerimizde ortak çalışmaya dayalı ve tercihen çok disiplinli mükemmeliyet merkezlerinin oluşması ve yurtdışındaki akademik ve bilimsel kuruluşlarla işbirliği olanaklarının geliştirilmesine katkı sağlanması amaçlarıyla TÜBA Bütünleştirilmiş oktora Programı (TÜBA-BP) kapsamında TÜBA tarafından doktora öğrencilerine destek verilmektedir yılında düzenlenen esaslar doğrultusunda ilk bursiyerler 2007 yılında seçilmiştir. Program kapsamında, 2012 yılında 5 bursiyer yurtdışında olmak üzere toplam 7 bursiyer desteklenmiştir yılları arasında TÜBA- BP kapsamında desteklenen toplam bursiyer sayısı 22 dir. TÜBA oktora Sonrası Araştırma Programı (TÜBA-SAP) oktora sonrası eğitim sürecinde, genç araştırıcıların doktora çalışmalarını yürüttükleri kuruluş dışındaki bir kuruluşta, farklı araştırma ortamlarında, bağımsız biçimde araştırmalar yürütmeleri ve bilgilerini pekiştirmeleri için yeni ve farklı deneyimler kazanmaları, bağımsız bir bilim insanı olmaları amacıyla TÜBA oktora Sonrası Araştırma Programı (TÜBA-SAP) ile yurtiçinde ya da yurtdışında doktorasını ya da tıpta uzmanlık eğitimini (mecburi hizmet ya da askerlik gibi yasal görevlendirmeler hariç olmak üzere) son iki yılda üstün başarıyla tamamlamış ya da başvurunun yapıldığı akademik dönemde tamamlama aşamasına gelmiş tüm genç araştırmacılar desteklenmektedir yılında düzenlenen esaslar doğrultusunda ilk bursiyerler 2007 yılında seçilmiştir yılında 9 araştırıcıya destek verilmiştir yılları arasında TÜBA-SAP kapsamında desteklenen toplam bursiyer sayısı 24 tür. 147

153 TÜBA Üniversite ers Kitapları Telif ve Çeviri Eser Ödülleri Programı (TÜBA-TEÇEP) Uluslararası standartlarda üniversite ders kitapları telifinin ya da yabancı bir dilden bütün bilim alanlarına ait eserlerin düzgün ve anlaşılır bir dil kullanılarak çevrilmesinin özendirilmesini amaçlayan program kapsamında, ödüller her yıl TÜBA web sayfasından ilan edilir. TÜBA-TEÇEP kapsamında, yıllarında toplam 70 eser Telif ve Çeviri Eser Ödülü ne layık görülmüş; toplam 56 eser de Kayda eğer Eser Ödülü (Mansiyon) almıştır yılı başvurularına ait TÜBA-TEÇEP ödülleriyle ilgili süreç tamamlanmış ve ödül ve mansiyona layık görülen 30 eserin sahiplerine ödüllerinin Haziran 2013 te verilmesi planlanmaktadır. Bu ödüllerin teşvik ediciliğini artırmak amacıyla 2013 döneminden itibaren parasal ödül tutarlarının artırılması ve "Kayda eğer Eser Ödülü (Mansiyon)" kapsamında, verilen beratla birlikte "parasal ödül" de verilmesi kararlaştırılmıştır. 148

154 Stratejik Amaç Y2 Y2 - Bölüm 1: UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç Y2 Amaç Y2.1 Y2.1.1 Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki 1 Araştırma sonuçlarından yeni ürün, süreç ve hizmetlerin ekonomide katma değer yaratması Sonuçlanan araştırma projelerinin sanayiye aktarımını hızlandıracak mekanizmaların oluşturulması Eylem: Tamamlanan Ar-Ge ve yenilik projelerine yönelik yatırım, pazarlama ve tanıtım desteği verilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, TPE Gelişme: Tanıtım pazarlama ile ilgili yönetmelik Başbakanlık görüşündedir. Yatırım desteği ile ilgili yönetmelik ise Maliye Bakanlığı nda görüş aşamasındadır. Eylem: Ülkemizde üretilen sınai mülkiyet haklarının (patent, marka, tasarım) ticarileştirilerek ekonomiye kazandırılmasını sağlayacak bir yapının (Patent eğerlendirme Ajansı) oluşturulması Türk Patent Enstitüsü Gelişme: Türk Patent Enstitüsü tarafından başlatılan Patent eğerlendirme Ajansı Kurulmasına İlişkin Kanun Tasarısı Taslağı na ilişkin çalışmalar ile ajansın çalışmalarına zemin hazırlayacak altyapı çalışmaları devam etmektedir. Eylem: Sınai mülkiyet mevzuatında, araştırma çıktılarının teknolojiye aktarılmasını ve ürüne dönüşümünü teşvik edecek düzenlemelerin yapılması Türk Patent Enstitüsü BSTB, TOBB Gelişme: 551, 554, 555 ve 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile 5000 ve 5147 Sayılı Kanunda eğişiklik Yapılmasına air Kanun Tasarısı Taslağı kapsamında yapılan değişiklikler ve düzenlemeler konusunda 31 Ekim 2012 tarihinde Ekonomi Koordinasyon Kurulu na (EKK) bilgi verilmiştir Aralık ayında ise Başbakanlık Kanunlar Kararlar Genel Müdürlüğünde, Kanun Tasarısı Taslağı üzerindeki çalışmalar devam etmiştir. 1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji altında 2013 yılına yönelik uygun bir eylem bulunmamaktadır: Y Sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda yapılan doktora programlarının yaygınlaştırılması ve çeşitlendirilmesi 149

155 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () 14 Ocak 2013 tarihinde yapılan Bakanlar Kurulu toplantısında ilgili Bakanlıkların görüşleri alınarak Tasarı 11 Mart 2013 tarihinde TBMM ye sevk edilmiştir. 15 Mart 2013 tarihinde, 1/756 esas numaralı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde eğişiklik Yapılmasına air Kanun Tasarısı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca esas komisyon olarak Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonuna, tali komisyon olarak da Adalet, Avrupa Birliği Uyum ile Plan ve Bütçe Komisyonlarına havale edilmiştir. 27 Mart 2013 tarihinde Tasarı Avrupa Birliği Uyum Komisyonunda görüşülmüş ve uygun görüş bildirilmiştir. 10 Nisan 2013 tarihinde Tasarı, esas komisyon olan Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunun toplantısında görüşülmeye başlanmış ve Tasarının daha ayrıntılı bir şekilde incelenebilmesini teminen Alt Komisyon kurularak görüşülmesine devam edilmiştir. 10 Nisan 2013 tarihinde söz konusu Tasarının Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonuna da havale edilmesi İçtüzüğün 34 üncü maddesi uyarınca talep edilmiş ve aynı gün esas komisyonun muvafakati alınmak ve Genel Kurulun bilgisine sunulmak suretiyle havale edilmiştir. 16 Nisan 2013 ve 18 Nisan 2013 tarihlerinde Tasarı, ilgili kurum ve kuruluşlar ile davet edilen STK temsilcilerinin katılımıyla Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda (özellikle tasarının ilaç patentlerine ilişkin konuları ilgilendiren maddeleri) üzerinde görüşmeler yapılmıştır. 30 Nisan 2013 tarihinde Alt Komisyon çalışmaları tamamlanmış ve Esas Komisyonda görüşülmesi için 14 Mayıs 2013 tarihi belirlenmiştir. Eylem: Teknoloji Transfer Süreçlerinin Finansmanına yönelik modellerin incelenmesi ve geliştirilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Üniversiteler, Araştırma Kurumları, Teknoparklar Sürekli Gelişme: Tasarlanan TTH Hızlandırıcı Fonunun TÜBİTAK koordinasyonunda devam edecek olması sebebi ile bu ürün ile ilgili TTGV içindeki çalışmalar durdurulmuştur. Ancak öncelikle temiz teknolojilere yönelik hızlandırıcı fonlara ilişkin modeller ile ilgili çalışmalara devam edilecektir. Tasarım çalışmaları devam eden Yeşil Gelecek Hızlandırıcı Fonunun başta TÜBİTAK ve KOSGEB olmak üzere farklı kurumların destek ve faaliyetlerini tamamlar nitelikte geliştirilmesi hedeflenmektedir. Eylem: Pazarlanmaya hazır ve pazarlanmasında sakınca bulunmayan ürünlerin veya patentlerin transferinin (lisans, patent devri, teknoloji transferi) sağlanması TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Tüm Kurum ve Kuruluşlar Gelişme: Stratejik Planlama ve İş Geliştirme Başkan Yardımcılığı ve Hukuk Müşavirliği ve Fikri Mülkiyet Hakları Birimi koordinasyonunda çalışmalar yürütülmektedir. Söz konusu süreç bünyesinde; hâlihazırda somut bir projeye uygulamalar yapılmıştır. Proje kapsamında fikri ve sınai hak oluşturacak gaz dağıtım ağları için deprem algılama ve kumanda sistemi ilgili ticarileştirme kararı alınmıştır. 150

156 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Üniversite-Sanayi işbirliğini içeren projelerin desteklenerek bilimsel proje çıktılarının ticari ürüne ve sürece dönüştürülme potansiyellerinin artırılması TÜBİTAK KOSGEB Gelişme: Önceki dönemde TÜBİTAK Araştırma estek Programları Başkanlığı destek programları kapsamında üniversite-sanayi işbirliğini artırmaya yönelik mevzuat iyileştirmesi yapılmıştır. Ayrıca desteklenen projelerden elde edilecek çıktı/sonuçların ilgili paydaşlara duyurulmasına yönelik toplantı organizasyon giderlerinin de 1001, 3501 vb destek programları kapsamında verilmesine karar verilmiştir. Bununla birlikte 1003 Öncelikli alanlar Ar-Ge destek programı kapsamında önerilen projelerin %33 ünde üniversite-sanayi işbirliği bulunmaktadır. Bor teknolojileri, kömür teknolojileri, elektrikli ve hibrit elektrikli araç teknolojileri, tıbbi cihazlar, tarla bitkileri ve FATİH projesi kapsamında desteklenen projesinin %25 inde üniversite sanayi işbirliği vardır kapsamında mobil iletişim teknolojileri, enerji verimliliği, medikal biyoteknoloji alanlarında hedef ve çağrı başlığı çalışmaları tamamlanmış olup, bu alanlarda 2013 yılının 2. yarısı çağrılara çıkılacaktır. Bu çağrılar kapsamında üniversite sanayi işbirliği içeren projeler beklenmektedir. Uygulamaya yönelik akademik projeleri desteklemeye yönelik yeni 1005 Yeni Ürünler ve Fikirler Araştırma estek Programı başlıklı bir program üzerinde çalışılmaktadır. Söz konusu programın esasları, web sayfası, başvuru ve değerlendirme sürecinde kullanılacak dökümanlar hazırlanmıştır yılında dönemli başvuru alınması planlanan bu program kapsamında projelerden elde edilecek sonuçların sanayi tarafından değerlendirme potansiyelinin olması beklenmektedir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından içerisinde TÜBİTAK tarafından desteklenen projelerin de yer aldığı Başarı Öyküleri kataloğu hazırlanmıştır. TÜBİTAK AREB tarafından desteklenen ve sonuçlanmış projeler arasından 500 Başarı Öyküsü belirlenmiş olup, bunların içerisinden özellikle sanayi kuruluşlarının ilgisini çekebilecek olanlar haber haline getirilmektedir. TÜBİTAK AREB projelerinin tanıtılması amacıyla Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından düzenlenen 6-8 Aralık 2012 tarihli Türkiye İnovasyon haftasında 36 araştırma projesi sergilenip sanayi kuruluşlarına tanıtımı yapılmıştır. esteklenen, sonuçlanan ve başarılı sonuçları bulunan TÜBİTAK AREB projelerinin ilgili paydaşlara (sanayi kuruluşları, kamu kuruluşları) iletilmesine yönelik mekanizmalar üzerinde çalışılmaktadır. Eylem: Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin Oluşturulması TÜBİTAK Yükseköğretim Kurulu Türkiye İstatistik Kurumu BSTB, Kalkınma Bakanlığı, KOSGEB, TPE, Maliye Bakanlığı, TÜBİTAK ULAKBIM, Üniversiteler, TTGV, TÜBA Sürekli Gelişme: "Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi" 2013 yılı çalışmaları devam etmektedir. Ayrıntılar 2011/104 no.lu karar altında aktarılmaktadır. Eylem: Ar-Ge Proje Pazarlarının düzenlenmesi ve yurt dışı Ar-Ge Proje Pazarlarına katılımın artırılması Ekonomi Bakanlığı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK, KOSGEB, TİM, İhracatçı Birlikleri, Üniversiteler Sürekli 151

157 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Ar-Ge Proje Pazarı faaliyetleri, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) koordinasyonunda 2011 yılından beri gerçekleştirilmektedir yılı içerisinde 2 Ar-Ge Proje Pazarı düzenlenmiş olup bu sayı 2012 de 7 ye yükselmiştir yılında ise hâlihazırda 2 Ar-Ge Proje Pazarı faaliyeti gerçekleştirilmiştir. Sene sonuna kadar 6 Ar-Ge Proje Pazarı daha gerçekleştirilmesi ve 2013 yılında sayının 8 e ulaşması öngörülmektedir. Y Araştırmacıların Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarından daha etkin yararlanılmasının sağlanması Eylem: Araştırmacıların ulusal ve uluslararası patent başvurusunda bulunmalarının teşvikine yönelik mevcut ve yeni mekanizmaların geliştirilmesi Türk Patent Enstitüsü Maliye Bakanlığı, BSTB, TÜBİTAK Gelişme: 21 Eylül 2006 tarihinde yürürlüğe giren TÜBİTAK ve Türk Patent Enstitüsü işbirliğinde gerçekleştirilen Patent Başvurusu Teşvik ve estekleme Esasları kapsamında patent başvurularının desteklenmesine devam edilmiştir. Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik olarak diğer ülke uygulamalarının ve bu uygulamaların ülkemizde uygulanabilmesine yönelik teşvik önerilerinin görüşüldüğü 2 Mayıs 2013 tarihli Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) Vergi ve Teşvikler Teknik Komitesi toplantısına katılım ve katkı sağlanmıştır. Toplantıda, YOİKK Fikri, Sinai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge Teknik Komitesi için hazırlanan TÜSİA raporundan yararlanılarak Türk Patent Enstitüsü tarafından 2011/108 no.lu BTYK kararı kapsamında tasarlanan teşvik mekanizmaları sunum olarak katılımcılarla paylaşılmıştır. Bunlara ek olarak, Yatırımlarda evlet Yardımları Hakkında Karar başlıklı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar (madde 17, h bendi) konusunda sağlanacak desteklerle ilgili olarak Türk Patent Enstitüsü tarafından önerilen teşvik mekanizması, Ekonomi Bakanlığı ile yapılan görüşmeler neticesinde uygulanmaya başlanmıştır. Eylem: Araştırmacılara, akademisyenlere ve Ar-Ge çalışanlarına yönelik olarak patent eğitim programlarının oluşturulması ve uygulanması Türk Patent Enstitüsü MEB, TÜBİTAK, Üniversiteler, Teknoparklar Gelişme: Türk Patent Enstitüsü, 1-4 Kasım 2012 tarihleri arasında İstanbul da düzenlenen İnovasyon Türkiye 2012 Fuarı na katılım sağlamıştır. Söz konusu fuarda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve Kalkınma Ajansları'nın desteklediği projeler ile Türk Patent Enstitüsü ne başvurusu yapılan en son buluşlar sergilenmiştir. Girişimci kurum, kuruluş ve işadamları ile işbirliği ortamı oluşturan fuarda, ülkemizdeki firma ve kuruluşların Ar-Ge, Teknopark, Tekmer gibi teknoloji merkezlerinde büyük emeklerle araştırılmış, geliştirilmiş en ileri ve en yenilikçi projelerinin tanıtılması ve hızla üretim safhasına geçirilmesine katkı sağlanması amaçlanmıştır. Araştırma sonuçlarının ticari ürün ve hizmete dönüşümünün teşvik edilmesi amacıyla araştırmacılara, akademisyenlere ve Ar-Ge çalışanlarına yönelik patent eğitimi programı oluşturulması için çalışmalar yapılmıştır. Bu çerçevede Türk Patent Enstitüsü, Avrupa Patent Ofisi ve OHIM işbirliği ile Üniversitelerde Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi yürütülmeye başlanmıştır. Proje kapsamında 19 Aralık 2012 tarihinde Ankara Üniversitesi nde, 5 Şubat 2013 tarihinde Gaziantep Üniversitesi nde, 7 Şubat 2013 tarihinde Uludağ Üniversitesi nde, 6 Mart 2013 tarihinde Mustafa Kemal Üniversitesi nde, 12 Mart 2013 tarihinde Afyon Kocatepe Üniversitesi nde ve 15 Mart 2013 tarihinde TOBB Üniversitesi nde senato ziyareti ve farkındalık etkinlikleri gerçekleştirilmiştir. 152

158 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Türk Patent Enstitüsü ile Yükseköğretim Kurulu arasında 22 Kasım 2012 tarihinde Üniversite-Sanayi İşbirliği Zirvesinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat ERGÜN nezaretinde YÖK Başkanı Prof. r. Gökhan ÇETİNSAYA ve TPE Başkanı Prof. r. Habip ASAN tarafından İşbirlği Protokolü imzalanmıştır. 5 Aralık 2012 tarihinde Gazi Üniversitesinde Sınai Mülkiyet Hakları Paneli gerçekleştirilmiştir. 28 Şubat 2013 tarihinde, Türk Patent Enstitüsü ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü arasında işbirliği protokolü imzalanmıştır. Elektrik, elektronik ve bilişim sektörlerinde yüksek katma değerli üretim yapılabilmesi ve üniversite-sanayi işbirliği kültürünün yaygınlaştırılması amacıyla, İstanbul Elektrik-Elektronik, Makine ve Bilişim İhracatçıları Birliği tarafından düzenlenen "TET Ar-Ge Proje Pazarı" 22 Mart 2013 tarihinde Haliç Kongre Merkezinde gerçekleştirilen ödül töreni etkinliği ile sonuçlanmıştır. Türk Patent Enstitüsü, bu etkinlikte de proje sahiplerini ve diğer katılımcıları sınai mülkiyet hakları konusunda bilgilendirmek üzere hazır bulunmuştur. İTÜ Kontrol ve Otomasyon Kulübü tarafından düzenlenen 7. İTÜ Robot Olimpiyatı Nisan 2013 tarihlerinde İTÜ Ayazağa Kampüsünde geçekleştirilmiştir. Türk Patent Enstitüsünün çözüm ortağı olduğu etkinlik çerçevesinde robotik alanında çalışma yapan öğrenciler, akademisyenler ve endüstri temsilcileri bir araya gelerek, teknolojik gelişmeler ışığında yapılan çalışmalar sorgulanmıştır. Sınai mülkiyetle ilişkili (patent, marka, tasarım, inovasyon, teknoloji) ülke genelindeki üniversite öğrenci kulüp ve toplulukları, 29 Mart 2013 tarihinde Türk Patent Enstitüsünde I. Üniversite Öğrenci Kulüpleri Sınai Mülkiyet Zirvesi nde bir araya gelmiştir. Sınai mülkiyet hakları konusunda farkındalık oluşturmanın yanı sıra, Türk Patent Enstitüsü ile öğrenci kulüpleri arasında muhtemel işbirliği alanları ve gerçekleştirilebilecek ortak çalışmalar hakkında fikir alışverişinde bulunulmuştur. 26 Nisan ünya Fikri Mülkiyet Günü vesilesiyle Türk Patent Enstitüsü ve Teknoloji ve Lisans Yöneticileri erneği işbirliği ile Türk Patent Enstitüsünde Fikri Mülkiyet Koruması ve Lisanslama Yoluyla Teknolojinin Ticarileştirilmesi konulu eğitim düzenlenmiştir. Eğitime akademisyenler, teknopark temsilcileri, patent vekilleri, kamu kurumu ve özel sektör temsilcileri olmak üzere 70 kişi katılım sağlamıştır. Eylem: Yerli patentlerin lisanslanmasına ilişkin verilerin Türk Patent Enstitüsü tarafından düzenli olarak izlenmesi ve lisans gelirlerinin artırılması için gerekli mekanizmaların geliştirilmesi Türk Patent Enstitüsü BSTB, YÖK, Üniversiteler, TÜBİTAK, KOSGEB Sürekli Gelişme: Gelişmeler BTYK nın 2011/108 no.lu kararı altında raporlanmaktadır. Y Kamu tedarik yönetim sisteminin Ar-Ge ve yenilik unsurlarını içerecek şekilde iyileştirilmesi Eylem: Kamu alımlarının yeniliği, yerlileşmeyi ve teknoloji transferini teşvik edecek şekilde iyileştirilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı, ETKB, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, KİK, Hazine Müsteşarlığı, UHB, TÜBİTAK, SSM, AB Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı Sürekli Gelişme: Bu kapsamda; hazırlanan taslak metin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Kamu İhale Kurumu arasındaki görüşmelerde son aşamaya getirilmiş ve bu kapsamda hazırlanan Kamu İhale Kanununda eğişiklik Yapılmasına air Kanun Tasarısı taslağı Kamu İhale Kurumu na gönderilmiştir. 153

159 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Kamu kurumlarının nitelikli Ar-Ge ihtiyaçlarının belirlenmesi ve belirlenen Ar-Ge ihtiyaçları için KAMAG tarafından proje çağrısına çıkılması TÜBİTAK TÜBİTAK, İlgili Kamu Kurum/Kuruluşları Sürekli Gelişme: 2012 yılı itibarıyla geçilen çağrılı sistem kapsamında TÜBİTAK KAMAG tarafından Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile ihtiyaç analizi çalışması yapılmış ve belirlenen toplam 7 ihtiyaç başlığı için çağrıya çıkılmıştır. Sözkonusu çağrılara toplam 23 proje başvurusu olmuştur. Tek bir çağrı başlığına proje başvurusu yapılmamış olup, kapatılan 1 çağrı başlığı dışındaki toplam 5 çağrı başlığı için 2. aşama proje panelleri gerçekleştirilmiştir. Çağrılı sistem kapsamında İhtiyaç Analizi Çalışması yapılan diğer kurumlar; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı dır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için 18 Şubat 2013 tarihinde Elektrikli Araç Teknololojilerinin Geliştirilmesi çağrısına çıkılmıştır. Proje başvuruları için son tarih 24 Mayıs 2013 tür. Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve TC Genel Müdürlüğü ile yapılan ihtiyaç analizi çalışması sonucunda çağrı konuları belirlenmiş ve 18 Haziran 2012 tarihinde kurumlar için sırasıyla 3 ve 2 ihtiyaç başlığına toplam 25 proje başvurusu yapılmıştır. Tüm çağrı başlıkları için 2. aşama proje panelleri gerçekleştirilmiştir. Projelerin değerlendirme süreci devam etmektedir. Ayrıca, Karayolları Genel Müdürlüğünün 24 Ağustos 2012 tarihinde duyurusu yapılan toplam 3 çağrısına 20 proje başvurusu gerçekleşmiştir. Projelerin, Komisyon toplantıları tamamlanmıştır. 2. aşama için başvurusu yapılan toplam 5 projenin panel değerlendirmeleri yapılacaktır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) için 2 çağrı başlığına (Gaz Türbini Kanatlarının Yerli İmalatı ve Yüksek Gerilim Yüksek Güç Çevirgeçlerinin Geliştirilmesi) toplam 8 proje başvurusu yapılmıştır. Sözkonusu çağrılar için Komisyon toplantısı yapılacaktır. Ayrıca, ETKB nin 1 çağrı başlığı (LE ve OLE Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi) için Odak Grup Toplantısı tamamlanmıştır. Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı için Zararlı Yazılımlardan Korunmaya Yönelik Güvenli Yazılımın Geliştirilmesi ihtiyaç başlığı için Odak Grup Toplantısı yapılarak çağrı dökümanı hazırlanmıştır. Eylem: TÜBİTAK 1007 Programı projelerinde özel sektörün daha fazla yer almasının sağlanması TÜBİTAK İlgili Kamu Kurumları, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme: 2012 yılı itibarıyla geçilen çağrılı sistem kapsamında 17 çağrı yapılmış ve 9 unda özel kuruluşun bulunma gerekliliği çağrı özel şartı olarak talep edilmiştir. Bu çağrılar için sunulan toplam 76 proje başvurusunda proje yürütücüsü kuruluş (PYK) olarak görev alan 44 özel kuruluş bulunmaktadır. Proje değerlendirmeleri kapsamında, bu kuruluşlar için yerinde ziyaretler ile Ar-Ge Yeteneği eğerlendirmesi yapılmaktadır. Ayrıca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı için yapılan 2 çağrı duyurusundan 2 sinde de özel kuruluşun PYK olarak görev alması hususu çağrı özel şartı olarak yer almaktadır. Fikri ve mülkiyet esaslarına yönelik revizyon çalışmalarına başlanmıştır. Açılan çağrıların duyurulması kapsamında özel kuruluşların farkındalığını artırmak amacıyla hazırlanan 1007 Programı broşürü ve çağrı el ilanları, TOBB a ve 32 Teknoloji Geliştirme Bölgesi ne iletilmiştir. 154

160 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Proje ekiplerinin oluşturulmasına ve özel kuruluşların, üniversite ve kamu Ar-Ge birimleriyle işbirliği yapmalarına katkı sağlaması amacıyla dijital paylaşım platformu oluşturulmuştur. ETKB ye ait çağrıların duyurulması için, Araştırmacı Bilgi Sisteminde (ARBİS) kayıtlı çağrı konusu ile ilgili olan tüm araştırmacılara ve özel kuruluş çalışanları dâhil- e-posta ile bilgi gönderilmiştir. Y Ar-Ge ve yeniliğe dayalı firma başlangıç desteklerinin teşvik edilerek bilgi ve teknolojilerin ticarileştirilme kapasitesinin artırılması Eylem: KOSGEB, Üniversiteler, Sanayi/Ticaret ve/veya Sanayi ve Ticaret Odaları, Teknoparklar, Araştırma Kurumları, Enstitüler gibi kamu/özel kurum/kuruluşlar ile Teknoloji Geliştirme Merkezi (TEKMER) kurulması veya Ar-Ge ve yenilik alanında işbirliği yapılması KOSGEB Üniversiteler, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, TOBB ve Bağlı Odalar, Meslek Kuruluşları Gelişme: İstanbul Aydın Üniversitesi ile KOSGEB İdaresi Başkanlığı arasında TEKMER İşbirliği Protokolü imzalanmış olup üniversite-sanayi ve kamu üçlüsünün bir araya geldiği TEKMER sayısı 32 ye yükselmiştir. Ayrıca, Necmettin Erbakan Üniversitesi ve Konya Ticaret Borsası ile KOSGEB İdaresi Başkanlığı, oğuş Üniversitesi ve KOSGEB İdaresi Başkanlığı, Muş Alparslan Üniversitesi ve KOSGEB İdaresi Başkanlığı, ile de Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolleri imzalanmıştır. Böylece eski uvarsız Teknoloji İnkübatörü (Tİ) uygulamaları ile birlikte 67 Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede 2013 yılı Nisan sonu itibarıyla üniversiteler, Sanayi/Ticaret ve/veya Sanayi ve Ticaret Odaları, teknoparklar gibi kamu/özel kurum/kuruluşlar ile TEKMER ve Ar-Ge İnovasyon İşbirlikleri olarak 99 farklı işbirliği gerçekleştirilmiştir. Eylem: Araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesini teşvik etmek için ön kuluçka modellerinin geliştirilmesi TTGV Üniversiteler, Araştırma Kurumları, Teknoparklar Sürekli Gelişme: TTGV nin yeni iş modeli ile hedeflenen çözüm platformu işlevini yürütmesi kapsamında geliştirilecek ara yüzler yürütecekleri farklı işlevler ile eko-sistemde daha güçlü bağlar kurulması hedeflenmektedir. TTGV söz konusu hedefin bir uygulaması olarak Cyberpark ofisleri içerisinde bir ön kuluçka merkezinin oluşturulması hedeflemektedir. Süreçte farklı paydaşlar ile yapılan görüşmeler ile tasarımın geliştirilmesi ve fonksiyonel tasarım çalışmalarının tamamlanması öngörülmektedir. Program, girişimci takımların oluşturulmasında, pazar elemanları ve hizmet sağlayıcılar ile iletişim kurulmasında, altyapı ve stratejik konularda destek sağlayarak Ankara da yer alan üniversitelerin var olan ham kritik kütlenin işlenmesi ve ticari sonuçlara dökülmesinde üniversitelerdeki Teknoloji Transfer Ofisleri ile birlikte çalışacak bir arayüz görevi üstlenecektir. Geçtiğimiz dönem içerisinde ön kuluçka merkezi tasarımına yönelik çalışmalarda bulunulmuş, paydaşlarımız olan Teknoloji Transfer Ofisleri ile bu konu hakknıda görüşmelere devam edilmiştir. Ayrıca TTGV nin 2013 yılında ortaya çıkaracağı Yeşil Gelecek Hızlandırıcı Fonu Program faaliyetlerinin Merkez faaliyetleri ile paralel olması sağlanacaktır. 155

161 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının fikir aşamasından pazara ulaşmaları evresine kadar geçirdikleri aşamalar dikkate alınarak, bu evrelere uygun aşamalı destek mekanizmalarının tasarlanması TÜBİTAK BSTB, Maliye Bakanlığı Gelişme: 1512 kodlu TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı tasarlanmış ve bu programa ilişkin Uygulama Esasları 7 Nisan 2012 tarihli TÜBİTAK Bilim Kurulu nda onaylanmıştır. Programa ilişkin başvuru formları ve kılavuz çalışmaları tamamlanmıştır. Ayrıca; 278 sayılı TÜBİTAK Kanununu esas alacak şekilde 1512 programının uygulama esaslarının revize edilmesi çalışması kapsamında; TÜBİTAK Bilim Kurulu nun 2 Mart 2013 tarihli ve 207 sayılı toplantısında alınan kararlar gereğince;1512 TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı Uygulama Esasları nda değişiklikler yapılmış ve aşağıdaki değişiklikler yürürlüğe girmiştir. Program kapsamında yapılan önemli değişiklikler; o o o o o Programın adı, 1512 TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı yerine; TÜBİTAK Girişimcilik Aşamalı estek Programı olarak değiştirilmiştir. Program dayanağı değiştirilerek, 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun yerine, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak değişen 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun a dayandırılmıştır. Girişimcilere sermaye aktarımı, kanuna uygun olarak; 5746 sayılı kanunda geçen teknogirişim sermaye desteği yerine, 278 sayılı kanuna uygun olarak teminat alınmaksızın hibe olarak sermaye desteği verilmesi şeklinde değiştirilmiştir. Girişimci ve başvuru yapabilecek kişiler tanımı değiştirilmiştir. Program kapsamında desteklenmesi uygun bulunan toplam giderler içerisindeki, genel gider desteği payı % 15 ten, %20 ye yükseltilmiştir. Program kapsamında, bilgilendirme toplantılarına katılınmıştır. Broşür, poster, föy hazrılandı. Web sayfası, e-posta, video ve webinerler ile etkin tanıtımlar yapılmıştır.1512 Programı tek sayfalık çağrı duyurusu hazırlandı. Ayrıca, 1512 programının tanıtımı kapsamında, programa ilişkin poster üniversite rektörlüklerine gönderildi TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı kapsamında, bireysel girişimciler tarafından 14 Haziran 2012 tarihinden itibaren adresinden çevrimiçi olarak, ilk aşamaya 745 teknoloji ve yenilik odaklı iş fikri başvurusu yapılmış olup, bu iş fikirlerinden 451 i ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazanmıştır. 451 iş fikrinden 360 ı ikinci aşamaya başvuru yapmıştır. Ocak-Nisan 2013 döneminde; değerlendirilen 360 iş planından 125 i (%35) sermaye şirketi kurmaya ve TL ye kadar geri ödemesiz teknogirişim sermaye desteği almaya hak kazandı. TÜBITAK 1512 Girişimcilik Aşamalı estek Programı 2012 yılı çağrısı kapsamında iş fikirleri uygun bulunan 112 girişimcinin firma kurma işlemi tamamlandı. Kazanan iş planlarının teknoloji alan dağılımına bakıldığında, %34 ünün bilişim teknolojileri, %22 sinin elektrik-elektronik, %17 sinin biyoteknoloji, %11 inin ulaştırma, savunma, %10 unun makina-imalat, enerji, tekstil ve %6 sının malzeme, metalurji ve kimya alanından olduğu görülmektedir. Kazanan iş planlarının yoğunlukta olduğu şehirler sırasıyla; Ankara (44), İstanbul (42), Eskişehir (8)ve İzmir dir (5). Girişimcilere verilecek İş Fikri hazırlanmasına yönelik eğitim videosu oluşturulmuş ve web sitesine konulmuştur. İş fikri başvuru dokümanı ve kılavuzu iyileştirilmiştir. Girişimciliğe ve iş planı hazırlanmasına yönelik mevcut online eğitimin iyileştirilmesi, Çağrıya yönelik girişimcilerin bilgilendirilmesi (bilgi günleri, webinar, e- posta) çalışmalar kapsamında; Çağrıya yönelik 4 adet webiner düzenlendi. Webinerlere 500 kişi katıldı. Girişimci adaylarında gelen e-postalara cevap verildi. Erciyes, İTÜ ve Maramara Üniversitelerinde programın yeni çağrısına yönelik tanıtım ve bilgilendirme yapıldı. 156

162 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Girişimcilere iş planı hazırlarken ve şirket kurulduktan sonra karşılaşabilecekleri sorunları aşabilmelerinde yardımcı olabilmek amacıyla; 2012 yılında başlatılan girişimci eğitimleri ve iş rehberliği (mentörlük) hizmetleri çalışmaları Ocak Nisan 2013 döneminde de devam etmiştir. Bu kapsamında; o o Nisan ayında TÜBİTAK TÜSSİE'de girişimcilik eğitimi verilmiştir. Ayrıca her bir girişimci tarafından kurulan firmaya iş dünyasından deneyimli bir rehber (mentör) atanması için gereken çalışmalar tamamlanmıştır. Mentor havuzunun oluşturulması ve 2012 çağrısından oluşan firmalara atamaları çalışmaları kapsamında; Mentörluk hizmet alım standardının belirlenerek OTÜ, TEPAV, TOBB, TTGV, TÜSİA ve MÜSİA temsilcilerinin katıldığı çalıştay düzenlendi. Mentorların belirlenmesi amacıyla mentorluk çağrısına çıkıldı. Çağrıya 122 adet başvuru geldi. Mentor adaylarının özgeçmişleri incelenerek girişimcilerle eşleşmelere başlanıldı. Mentorların eğitimi kapsamında UTTP programı eğitmenleri ile görüşüldü ve teklif alındı. Eylem: Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarını destekleyen girişim sermayesi fonlarının etkinleştirilmesi TÜBİTAK Hazine Müsteşarlığı, BSTB, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, SPK, KOSGEB, TTGV Gelişme: Konu ile ilgili, TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik estek Programları Başkanlığı (TEYEB) bünyesinde; 2012 yılında 1514 TÜBİTAK Girişim Sermayesi estek Programı destek programı oluşturulmuştur yılında yürütülen çalışmalar; Girişim Sermayesi estekleme Programı Uygulama Esasları hazılanarak, 6 Ekim 2012 tarihli 212 sayılı Bilim Kurulu ndan geçmiştir. Bu programın yürütülmesine ilişkin TEYEB yönetmeliğinde gerekli değişiklikler yapılmış olup söz konusu Yönetmelik 3 Kasım 2012 tarihli 213 sayılı Bilim Kurulundan geçmiştir. Girişim Sermayesi estekleme Programının yürütülmesi amacıyla Grup kurulması kararı da 3 Kasım 2012 tarihli 213 sayılı Bilim Kurulu ndan geçmiştir. Ocak -Nisan 2013 döneminde yürütülen çalışmalar; KOBİ ölçeğindeki Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının çekirdek, başlangıç veya gelişme aşamalarındaki finansman ihtiyaçlarının girişim sermayesi fonları aracılığıyla karşılanması amacıyla çağrı yolu ile bu amacı gerçekleştirebilecek girişim sermayesi fonlarını yöneten fon yöneticileri belirlemek amaçlanmıştır. Belirlenen fon yöneticilerinin bu amaç doğrultusunda bir girişim sermayesi fonu kurması neticesinde fonun belirli bir oranına TÜBİTAK ın hibe destek vermesi hedeflenmektedir. Bu hedefin yürütülebilmesi için 278 sayılı TÜBİTAK Kurulması Hakkında Kanun da gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Ayrıca, 1514 Girişim Sermayesi estek Programının uygulama kurallarını belirleyen 1514 Girişim Sermayesi estek Programı Uygulama Esasları hazırlanmıştır. Eylem: Ar-Ge ve yeniliğe dayalı firma başlangıçlarını ve büyüme potansiyeli olan firmaları desteklemek üzere bölgesel ve yerel düzeyde kredi garanti sistemi, girişim sermayesi vb. mali araçların geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Ajansları, BSTB, Ekonomi Bakanlığı Gelişme: Girişim sermayesi uygulamasının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla bölge düzeyinde kalkınma ajanslarının da dahil olacağı girişim sermayesi destek mekanizması modeli hazırlanmış, hazırlanan model ilgili merkezi kurum ve kuruluşlarla müzakere edilmektedir. Bölge düzeyinde kredi garanti fonları oluşturulmasına dair mevcut durum ve ihtiyaç analizi çalışmaları tamamlanmıştır. 157

163 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: "Girişimcilik Akademisi Projesi ile; Ar-Ge ve yeniliğe dayalı teknoloji başlangıç firmalarının fikir aşamasından çalışan bir işletmeye dönüşmesi basamağına kadar gerekli girişimcilik eğitimi ve mentorluk hizmetlerinin verilmesi, girişimcilik kültürünün Türkiye de yaygınlaştırılması amacıyla ortaöğrenim düzeyinde girişimcilik eğitimi verecek kişilerin eğitilmesi ve bunun yaygınlaştırılması TÜBİTAK TÜSSİE Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK (BİEB, TEYEB), Üniversiteler Gelişme: TÜBİTAK TÜSSİE yi girişimcilik eğitimleri konusunda Türkiye nin en öncü merkezi yapmak ve Girişimcilik alanında dünyada ve Türkiye de geçerli girişimcilik programlarını araştırmak, girişimcilik alanında Türkiye de çalışan akademisyenlerden oluşan bir havuz oluşturmak, girişimcilik alanında çalışan üniversitelerle network oluşturmak, MEB MTGM ile girişimcilik eğitimi projesi hazırlanması amaçlanmaktadır. Girişimcilik Akademisi kurulmuş, girişimci akademisyenlere ulaşılmış, MEB MGTEM ile 36 ay sürecek katılımcıya hitap eden Liderlik, Girişimcilik ve Öğretmenlik Projesi imzalandı. 1. ay eğitimleri tamamlanmıştır. Girişimcilik alanında Türkiye de çalışan akademisyenlerin veri tabanı oluşturulmuştur. MEB ile girişimcilik eğitimi projesi imzalanarak hayata geçirilmiş, girişimcilik alanında eğitimler verilmeye başlanmıştır. Ayrıca, Türkiye ve yurt dışında girişimcilik alanında verilen eğitim içerikleri araştırılmıştır. Türkiye de girişimcilik alanında çalışan akademisyenler araştırılmıştır. Bu akademisyenlerle tanışarak dış kaynak havuzuna aktarılmıştır. Girişimcilik müfredatları araştırma ve geliştirme tamamlanmıştır. Eğitim projeleri araştırma ve geliştirme hazırlanması tamamlanmıştır. 158

164 Y2 - Bölüm 2: Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler A Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini estekleme Programı Programın başlangıcından 30 Nisan 2013 tarihine kadar toplam proje önerisi sunulmuştur. Bu projelerden 154 ünün desteklenmesine karar verilmiş olup, 4 proje ise revizyon aşamasındadır. Biçim ve içerik olarak yeterli olmayan 884 proje ise reddedilmiş, geri çekilmiş ya da iade edilmiştir. Tablo 47 de TÜBİTAK KAMAG a sunulan projelerin sayıları ve bütçeleri kategoriler bazında sunulmaktadır. Tablo 47. TÜBİTAK 1007 KAMAG Programı Kategori 31 Ekim 2012 itibarıyla 30 Nisan 2013 itibarıyla Bütçe** Bütçe** Sayı Sayı (Milyon TL) (Milyon TL) 2013* (Yılsonu Öngörüsü) Bütçe** Sayı (Milyon TL) Önerilen Projeler eğerlendirilen Projeler Yürürlükte Olan Projeler Sözleşme Aşamasında Olan Projeler Revizyondaki Projeler Reddedilen/Geri Çekilen Projeler urdurulan Projeler 1 2,6 1 2,6 1 2,6 İptal Edilen Projeler 3 3,5 3 3,5 4 4,2 Sonuçlanan Projeler eğerlendirme Aşamasında Olan Projeler * Tahmini veriler ** Birikimli bütçelerdir. Program başlangıcından 30 Nisan 2013 tarihine kadar desteklenen projelerin müşteri kurumlara ve yürütücü kurumlara göre proje sayısı ve bütçe dağılımı Şekil 12, Şekil 13, Tablo 47 ve Tablo 48 de verilmiştir. Şekil 12 ve Şekil 13 te sırasıyla yürütücü kurum türüne göre projelerin sayı ve bütçelerinin dağılımı verilmektedir. Proje sayıları dikkate alındığında, %47 lik oranla en fazla proje üniversiteler tarafından yürütülmektedir. En düşük pay, %9 ile özel sektöre aittir. esteklenen projelerin bütçelerinde en büyük pay %57 lik oranla TÜBİTAK Enstitülerine ait olup, bütçede en az payı %7 ile özel sektör almaktadır. 159

165 Şekil 12. Yürütücü Kurum Türüne Göre Proje Sayıları ağılımı Şekil 13. Yürütücü Kurum Türüne Göre Proje Bütçeleri ağılımı Tablo 48 de ise 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla müşteri kurumların proje bilgilerine yer verilmiştir yılı itibarıyla çağrılı sisteme geçildiğinden yeni projelere bu tabloda yer verilmemiştir. Bu nedenle, değerlendirmede ve reddedilen/iade edilen projeler tablodan çıkarılmıştır. Projeler, Bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşları bazında sınıflandırılmıştır. Program kapsamında kamu kurumlarının ortak müşteri kurum olarak yer aldığı projeler tabloya sadece bir müşteri kurum ile yansıtılmıştır. Bu projeler ve tabloda yansıtılmayan diğer müşteri kurumlar tablo dipnotlarında yer almaktadır. 160

166 Tablo Nisan 2013 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre ağılımı Müşteri Kurum* Toplam Yürürlükte Sonuçlanan Toplam estek Miktarı Sözleşmesi Hazırlanan Revizyon urdurulan/ İptal edilen Önerilen Proje Sayısı Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Proje Sayısı Proje Sayısı GIA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 11 33, ,6 77, GIA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 9 30, ,5 67, ÇAY İŞLETMELERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ ,8 1 1,6 3, TOPRAK MAHSÜLLERİ OFİSİ 1 1,3 2 4,9 6, TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ ,6 0, ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI 7 23, ,2 47,5 2-1 ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI 6 17,2 9 16,0 33, TAPU VE KAASTRO GENEL MÜÜRLÜĞÜ 1 2,4 1 8,2 10, İLLER BANKASI GENEL MÜÜRLÜĞÜ 1 3, , SAĞLIK BAKANLIĞI 9 1 5, ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI 8 51, ,4 100, ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI 2 17,1 1 0,4 17, TEİAŞ EİEİ/EÜAŞ 2 23,4 2 6,7 30, ETİ MAEN İŞLETMELERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 1 2, MAEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜÜRLÜĞÜ ,2 12,

167 Tablo Nisan 2013 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre ağılımı Müşteri Kurum* Toplam Yürürlükte Sonuçlanan Toplam estek Miktarı Sözleşmesi Hazırlanan Revizyon urdurulan/ İptal edilen Önerilen Proje Sayısı Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Proje Sayısı Proje Sayısı TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 2 7,5 1 1,4 8, TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU 1 1, TEMSAN A.Ş ,3 2, TÜRKİYE PETROLLERİ ANONİM ORTAKLIĞI (TPAO) ,4 1, İÇİŞLERİ BAKANLIĞI 9 49,8 5 12,3 62, İÇİŞLERİ BAKANLIĞI EMNİYET GENEL MÜÜRLÜĞÜ 8 22,2 5 12,3 34, NÜFUS VE VATANAŞLIK İŞLERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 1 27, , ULAŞTIRMA, ENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI 7 22, ,2 45, ULAŞTIRMA, ENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI KARAYOLLARI GENEL MÜÜRLÜĞÜ ,8 4 3,4 10, EVLET EMİRYOLLARI İŞLETMESİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ 4 15,8 4 15,1 30, BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU ,4 1, BAŞBAKANLIK 2 6,4 4 27,5 33, BAŞBAKANLIK 1 5, RAYO ve TELEVİZYON ÜST KURULU ,5 2, AFET VE ACİL URUM YÖNETİMİ BŞK.LIĞI 1 1,3 3 25,0 26,

168 Tablo Nisan 2013 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre ağılımı Müşteri Kurum* Toplam Yürürlükte Sonuçlanan Toplam estek Miktarı Sözleşmesi Hazırlanan Revizyon urdurulan/ İptal edilen Önerilen Proje Sayısı Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Proje Sayısı Proje Sayısı ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 2 3,6 7 10,6 14, ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 2 3,6 1 0,2 3, EVLET SU İŞLERİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ ,7 6, METEOROLOJİ GENEL MÜÜRLÜĞÜ ,9 2, ORMAN GENEL MÜÜRLÜĞÜ ,8 0, MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI 4 1 1,1 2 3,8 4, BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 2 3,1 2 2,3 5, KOSGEB ,2 0, TÜRK STANARLARI ENSTİTÜSÜ 2 3,1 1 2,1 5, ÇALIŞMA ve SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ,4 0, ÇALIŞMA ve SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ,4 0, TÜRKİYE İŞ KURUMU GENEL MÜÜRLÜĞÜ MALİYE BAKANLIĞI T.C. CUMHURBAŞKANLIĞI 1 1 9, , T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI 1 1 3, , KALKINMA BAKANLIĞI ,6 6, IŞİŞLERİ BAKANLIĞI 1 1 2, ,

169 Tablo Nisan 2013 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre ağılımı Müşteri Kurum* Toplam Yürürlükte Sonuçlanan Toplam estek Miktarı Sözleşmesi Hazırlanan Revizyon urdurulan/ İptal edilen Önerilen Proje Sayısı Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Bütçe (Milyon TL) Bütçe (Milyon TL) Proje Sayısı Proje Sayısı Proje Sayısı BELEİYELER+VALİLİKLER** TOPLAM * Harita Genel Komutanlığı da, 105G017 numaralı ve "Ulusal CORS (Sürekli Gözlem Yapan GPS İstasyonu) Sisteminin Kurulması (Ulusal ATUM önüşümü)" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır. Orman ve Su İşleri Bakanlığı da, 105G023 numaralı ve "Biyokütle ve Biyokütle/Kömür Karışımlarını olaşımlı Akışkan Yatakta Yakma Teknolojisinin Geliştirilmesi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır. Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı da, 105G029 numaralı ve "Meteoroloji/Oşinografi Mükemmeliyet Ağı (MOMA) Pilot Projesi: Uydu ve Yer Gözlem, Veri Asimilasyonu, Öngörü, Erken Uyarı Sistemleri ve Kullanıcı Hizmetleri'nin Geliştirilmesi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır. Sağlık Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da, 106G007 numaralı ve "Akıllı Kart Tabanlı Güvenli Sosyal Güvenlik Sisteminin Geliştirimi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün bütçesine yansıtılmıştır. Sağlık Bakanlığı da, 106G139 numaralı ve "Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Kalkınma Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır İzmir Büyükşehir Belediyesi de, 106G159 numaralı ve "İzmir Metropolü İle Aliağa ve Menemen İlçelerinde Güvenli Yapı Tasarımı İçin Zeminin Sismik avranışlarının Modellenmesi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Başbakanlık Afet ve Acil urum Yönetimi Başkanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır. İçişleri Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da, 109G074 numaralı ve "İl Ölçeğinde Peyzaj Karakter Analizi veturizm/rekreasyon Açısından eğerlendirilmesi (PEYZAJ-44)" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü de, 110G012 numaralı ve "Kamu Kurumlarında Etkin Elektronik Belge Yönetimi ve Paylaşımı için Ulusal Teknolojilerin Geliştirilmesi Projesi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, T.C. Cumhurbaşkanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır. ** Adapazarı Büyükşehir Belediyesi, Antalya Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Kayseri Büyükşehir Belediyesi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Serdivan Belediyesi, Bolu Valiliği, İzmir Valiliği ve Rize Valiliği'nin müşteri kurum olduğu projeleri içermektedir. 164

170 esteklenen 98 projenin öngörülen çalışmaları tamamlanmış olup proje sonuç raporları teknik olarak kabul edilmiştir. Bu projelerden BTYK 25. toplantısından 30 Nisan 2013 tarihine kadar tamamlanan 9 projeye ilişkin bilgiler Tablo 49 da sunulmuştur. Sonuçlanan bu projelerin çıktıları doğrultusunda, Proje Sonuçları Uygulama Planı (PSUP) müşteri kamu kurumlarınca uygulamaya aktarılmaktadır. Proje sonuçlarının uygulamaya aktarımı TÜBİTAK tarafından belirlenen izleyiciler ve TÜBİTAK uzmanları tarafından izlenmektedir. PSUP ta belirtilen süreler sonunda uygulamaya aktarımı tamamlanan projelerden 27 si kesin olarak sonuçlanmış olup diğer projelerin PSUP izleme süreci devam etmektedir. Tablo 49. TÜBİTAK Programında Sonuçlanan Projeler (KAMAG) Müşteri Kurum Proje Adı Yürütücü Kuruluşlar Proje Bütçesi (Milyon TL) 1 Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bak. - Karayolları Genel Müdürlüğü (TCK) Karayolları Köprü Yönetim Sisteminin Geliştirilmesi 1. Orta oğu Teknik Ü. Müh. F. Müh. Bilimleri B. 2. ETC-IS Bilgi İşlem Tek. A.Ş. 1,7 2 Milli Eğitim Bakanlığı MEB Bütçesinin Kontrolü ve Bütçeye ayalı Okul Performansının İzlenmesi 1. Hacettepe Ü. İktisadi ve idari Bil. F. Maliye B. 1,5 3 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Türkiye'de AB Çevre Mevzuatı ile Uyumlu Tehlikeli Atık Yönetimi 1. Orta oğu Teknik Ü. Müh. F. Çevre Müh. B. 2. Gebze Yüksek Teknoloji Ens. Müh. F. Çevre Müh. B. 3. Marmara Ü. Mühendislik F. Çevre Müh.B. 4. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) 5. İstanbul Teknik Ü. İnşaat F. Çevre Müh. B. 2,9 4 Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Kapasite ve Hızlı Bilgisayarlı Kovan ve Mermi Çekirdeği Balistik Görüntüsü Analiz ve Tanıma Sisteminin Geliştirilmesi - BALİSTİKA TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) 8,8 5 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Ülkemizde Yetiştiriciliği Yapılan Ekonomik Öneme Sahip Bazı Üzüm Çeşit ve Amerikan Asma Anaçları ile Klonların Virüsler ve Agrobacterium Vitis Yönünden Arındırılması Tanımlanması ve Yeni Üzüm Çeşitlerinin Geliştirilmesi 1. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Bağcılık Araştırma İstasyonu Müd. (Manisa) 2. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Bağcılık Araştırma İstasyonu Müd. (Tekirdağ) 3. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müd. (Ankara) 4. Ankara Ü. Ziraat F. Bahçe Bitkileri B. 2,0 6 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Türkiye Ceviz Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Entegre Projesi 1. Gaziosmanpaşa Ü. Ziraat F. Bahçe Bitkileri B. 2. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müd. (Yalova) 3. Ankara Ü. Ziraat F. Bahçe Bitkileri B. 4. Çukurova Ü. Ziraat F. Bahçe Bitkileri B. 5. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü (Isparta) 1,4 165

171 Tablo 49. TÜBİTAK Programında Sonuçlanan Projeler (KAMAG) Müşteri Kurum Proje Adı Yürütücü Kuruluşlar 7 Sağlık Bakanlığı 8 9 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bak. - Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Hastaneler için Güneş Enerji Sistemi Kaynaklı PEM Yakıt Pilinden Elektrik, Oksijen ve Hidrojen Üretim Tesisi Kurulması ve Yüksek Basınçlı Elektrolizör Geliştirilmesi Türkiye Yerli Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarından Bazılarının In Vıtro Korunması ve Ön Moleküler Tanımlanması - I (Türkhaygen - I) Açık Anahtar Altyapı Konusunda Araştırma, Geliştirme ve Uygulamalar 1. Niğde Ü. Mühendislik F. Makine Müh. B. 2. Hidronerji Hidrojen ve Enerji Sist. İletişim Müh. San ve Tic. Ltd.Şti. 3. Orta oğu Teknik Ü. Fen B. Enstitüsü Makina Müh. 1. TÜBİTAK MAM - Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü 2. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Hayvancılık Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (Lalahan) 3. Selçuk Ü. Veteriner F. Zootekni ve Hayvan Besleme B. 4. Orta oğu Teknik Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji B. 5. İstanbul Ü. Veteriner F. Hastalıklar ve Klinik Bilimleri B. ölerme ve Suni Tohumlama AB 6. Ankara Ü. Veterinerlik F. Genetik A.B.. 7. Uludağ Ü. Veteriner F. Hastalıklar ve Klinik Bilimleri B. 1. Orta oğu Teknik Ü. Fen-Edebiyat F. Matematik B. Proje Bütçesi (Milyon TL) 5,8 8,9 0,4 B Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı Programla bireysel girişimcilerin, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini, katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmeleri için, fikir aşamasından pazara kadar olan faaliyetlerin desteklenmesi, böylece nitelikli girişimciliğin özendirilmesi ve uluslararası rekabet gücü olan, yenilikçi, teknoloji düzeyi yüksek ürün ve süreçleri geliştirebilen Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının oluşturulması amaçlanmıştır. Programa, örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini başvuru tarihinden en çok 5 yıl önce almış kişiler başvurabilmektedir. Program başvuruları çağrılı olarak alınmaktadır. Bu program yenilikçi iş fikirlerinin ticari ürüne/sürece dönüştürülmesine yönelik aşağıda açıklanan 4 aşamadan oluşmaktadır. Girişimci adayı bir aşamayı başarıyla tamamlamak kaydıyla sonraki aşamaya geçebilir. Aşama 1; bireysel girişimcinin iş fikri başvurusunu sunduğu ve bu fikrin olumlu değerlendirilmesi durumunda girişimciye bu fikri bir girişim planı ile projelendirmesi için isteğe bağlı olarak eğitim ve rehber desteği sağlanabilen aşamadır. Aşama 2; girişimcinin kuracağı sermaye şirketine geri ödemesiz teknogirişim sermaye desteği sağlanarak girişim planı çerçevesinde rehber desteği ile kavramsal tasarım, teknik ve ekonomik fizibilite, teknolojik doğrulama çalışmalarının gerçekleştirildiği aşamadır. Aşama 3; ikinci aşamada geliştirilen çıktı üzerinde daha fazla Ar-Ge çalışmasına ihtiyaç duyulduğu durumlarda, kuruluşun detay tasarım, ticari prototipin geliştirilmesi, denemeler ve saha testleri gibi faaliyetlerinin TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç estek Programı kapsamında desteklendiği aşamadır. Bu aşamadan 5746 sayılı kanun kapsamında diğer kamu kurumlarından teknogirişim sermaye desteği almış firmalar da faydalanabilir. Aşama 4; kuruluşun talebi üzerine TÜBİTAK ın girişim sermayesi firmalarına mektup göndererek, kuruluşa veya proje çıktısına ortak olmaya davet ettiği ve/veya çıktıların satışını kolaylaştırmak üzere belirli aralıklarla proje pazarları düzenlediği/desteklediği aşamadır. 166

172 Program kapsamında, Aşama 2 de verilecek hibe destek tutarı, bir defaya mahsus, teknogirişim sermaye desteği şeklinde olup en fazla 100 bin TL dir. Ayrıca, girişimcinin Aşama 3 e devam etmesi durumunda verilecek hibe destek tutarı ve oranı için TÜBİTAK 1507 Programı na ilişkin Uygulama Esasları geçerlidir. Bireysel girişimciler tarafından ilk aşamaya 745 teknoloji ve yenilik odaklı iş fikri başvurusu yapılmış olup, bu iş fikirlerinden 451 i ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazanmıştır. 451 iş fikrinden 360 ı ikinci aşamaya başvuru yapmıştır. Ocak-Nisan 2013 döneminde; eğerlendirilen 360 iş planından 125 i (%35) sermaye şirketi kurmaya ve TL ye kadar geri ödemesiz teknogirişim sermaye desteği almaya hak kazandı yılı çağrısı kapsamında iş fikri başvurularından, Ocak Nisan 2013 döneminde, iş fikirleri uygun bulunan 112 girişimcinin firma kurma işlemi tamamlandı. Kazanan iş planlarının teknoloji alan dağılımına bakıldığında, %34 ünün bilişim teknolojileri, %22 sinin elektrik-elektronik, %17 sinin biyoteknoloji, %11 inin ulaştırma, savunma, %10 unun makina-imalat, enerji, tekstil ve %6 sının malzeme, metalurji ve kimya alanından olduğu görülmektedir. Kazanan iş planlarının yoğunlukta olduğu şehirler sırasıyla; Ankara (44), İstanbul (42), Eskişehir (8) ve İzmir dir (5) TÜBİTAK Teknoloji Transfer Ofisleri estekleme Programı Üniversite - Sanayi işbirliğinin sağlanması, üniversitelerde üretilen bilgiye dayalı geliştirilen yeni teknolojilerin sanayinin kullanımına sunulması, üniversitelerin ulusal ve uluslararası destek mekanizmalarından yararlanması ve akademik girişimciliğin teşvik edilmesi amaçlarına yönelik bir arayüz olan teknoloji transfer ofislerinin (Teknoloji Transfer Ofisi-TTO) etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması amacıyla, TÜBİTAK Teknoloji Transfer Ofisleri estekleme Programı başlatılmıştır. Program kapsamında, üniversite-sanayi işbirliği çerçevesinde Ar-Ge projeleri oluşturma, geliştirme ve destekleme faaliyetleri, fikri ve sınai mülkiyet haklarının tescili ve korunması, pazarlanması, ticarileştirilmesi, girişim sermayesi desteği, kuluçka merkezi kurma, iş rehberliği, danışmanlık ve eğitim hizmetleri sağlamak ve bu konularda bilinçlenme oluşturacak etkinlikleri düzenlemek ve yayınlar yapmak konularında, Türkiye de kurulmuş veya kurulacak teknoloji transfer ofislerinin geri ödemesiz (hibe) olarak desteklenmesi hedeflenmektedir. estekleme süresi proje bazında 5 yıldır. Bu süre en fazla 5 yıl daha uzatılabilir. estek oranı ilk 5 yıl %80, ikinci 5 yıl %60 tır. estek miktarı üst sınırı her bir TTO için yıllık 1 milyon TL dir. Program için 2 Kasım- 31 Aralık 2012 tarihleri arasında çağrı duyurusuna çıkılmıştır. Çağrı kapsamında, Üniversitelerarası Girişimcilik ve Yenilikçilik Endeksi 2012 Sıralaması nda yer alan Yükseköğretim kurumları veya bu kurumlar adına başvuru yapılabilir. Program kapsamında 39 üniversiteden niyet beyanı alınmıştır. Ocak-Nisan 2013 dönemi itibarıyla, 2 Kasım 2012 de açılan çağrıya başvuran 39 üniversiteden 10 unun (Boğaziçi Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Özyeğin Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi) desteklenmesine karar verildi. 167

173 C Girişim Sermayesi estekleme Programı Türkiye de yerleşik Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesine, bu faaliyetler sonucu ortaya çıkan ürün ve/veya teknoloji üretim altyapısının oluşturulmasına veya geliştirilmesi, söz konusu ürün ve/veya teknolojiye yönelik üretim sürecinin iyileştirilmesine katkı sağlamak için söz konusu firmalara yatırım yapmak amacıyla kurulan girişim sermayesi fonlarını hibe olarak desteklemek amacıyla TÜBİTAK-1514 Girişim Sermayesi estekleme Programı oluşturulmuştur. TÜBİTAK 1514 Programı çerçevesinde, girişim sermayesi fonlarına özel yatırımcı ve fonları oluşturan fon yöneticilerine belirli oranlarla sermaye desteği taahhüdünde bulunacaktır. TÜBİTAK ın bu fonlara sermaye taahhüdü hibe şeklinde olacaktır. Yatırımlardan çıkışta, söz konusu hibe desteğe karşılık gelen sermaye tutarı fon yöneticileri ve özel yatırımcılar arasında belirli oranlarla paylaşılacaktır. Başvurular, çağrı üzerine yapılacaktır. esteklenecek fonların süresi yatırım karar tarihinden itibaren en fazla 10 yıl olacaktır (bu süresinin en fazla beş yılı yatırım dönemi, kalan süre de çıkış dönemi olacak şekilde) Patent Başvurusu Teşvik ve estekleme Programı Türkiye nin ulusal ve uluslararası patent başvurularının sayısını artırmak, kişi ve kurumları patent başvurusu yapmaya teşvik etmek, ülkemizde fikri ve sınaî hakların tescili yönünde bilinçlenmeye katkıda bulunmaktır. Yıllar itibariyle TÜBİTAK 1008 Programı na ait veriler Tablo 50 de yer almaktadır. Tablo 50. TÜBİTAK Patent Başvurusu Teşvik ve estekleme Programı Verileri Nisan * B K B K B K B K B K B K B K B K Ulusal Geri Ödemesiz Patent esteği Uluslararası Geri Ödemesiz Patent esteği Uluslararası Geri Ödemeli Patent esteği TOPLAM Yıllık Harcama 0,9 2,7 2,9 3,8 2,3 1,3 0,5 3,5 B: Başvuru sayısı, K: Kabul edilen başvuru sayısı *Yılsonu tahmini değerlerdir. **2013 yılı sabit fiyatlarıyla, Milyon TL Programın başladığı 2007 yılından 2012 yılına kadar toplam başvuru olmuş, bunların 6907 si desteklenmiştir. Yine bu sürede kabul edilen başvurulara 2013 yılı sabit fiyatlarıyla toplam 14 milyon TL aktarılmıştır. 168

174 E. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde 1 ; Ülke sanayinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması amacıyla teknolojik bilgi üretilmesi Üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirilmesi Ürün kalitesinin veya standardının yükseltilmesi Verimliliğin artırılması, üretim maliyetlerinin düşürülmesi Teknolojik bilginin ticarileştirilmesi Teknoloji yoğun yatırım ve girişimciliği desteklemesi Araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratılması Teknoloji transferine katkıda bulunulması Yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik ve hukuki altyapının sağlanması amaçlanmaktadır yılından itibaren uygulamaya konulan ve özel sektör kuruluşlarını, araştırmacılarımız ve üniversitelerimiz ile buluşturarak teknolojik üretime yönelik yeni ürün ve üretim yöntemleri geliştirmelerini sağlayacak bu kanun kapsamında; Nisan 2013 tarihi itibariyle 49 Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Ankara (6), İstanbul (5), Kocaeli (4), İzmir (3), Konya, Antalya, Kayseri, Trabzon, Adana, Erzurum, Mersin, Isparta, Gaziantep, Eskişehir, Bursa, enizli, Edirne, Elazığ, Sivas, iyarbakır, Tokat, Sakarya, Bolu, Kütahya, Samsun, Malatya, Urfa, üzce, Çanakkale, Kahramanmaraş, Tekirdağ, Van, Çorum, Manisa ve Niğde illerinde) kurulmuştur (Tablo 51). Tablo 51. Faaliyette Olan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Listesi Sıra No Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite İl 1 OTÜ Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ortadoğu Teknik Üniversitesi Ankara 2 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoparkı TÜBİTAK - TTGV Kocaeli 3 Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi Bilkent Üniversitesi Ankara 4 İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. İzmir 5 GOSB Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sabancı Üniversitesi Kocaeli 6 Hacettepe Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Hacettepe Üniversitesi Ankara 7 İTÜ Arı Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 8 Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi Anadolu üniversitesi Eskişehir 9 Selçuk Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Selçuk Üniversitesi Konya 10 Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kocaeli Üniversitesi Kocaeli 11 Batı Akdeniz Teknokenti Teknoloji Geliştirme Bölgesi Batı Akdeniz Üniversitesi Antalya 12 Erciyes Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Erciyes Üniversitesi Kayseri 13 Trabzon Teknoloji Geliştirme Bölgesi Karadeniz Teknik Üniv. Trabzon 14 Çukurova Teknoloji Geliştirme Bölgesi Çukurova Üniversitesi Adana 15 Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Mersin Üniversitesi Mersin 1 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 6 Temmuz 2001 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur. 169

175 Tablo 51. Faaliyette Olan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Listesi Sıra No Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite İl 16 Göller Bölgesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Süleyman emirel Üniv. Isparta 17 Ulutek Teknoloji Geliştirme Bölgesi Uludağ Üniversitesi Bursa 18 Gaziantep Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 19 Gazi Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gazi Üniversitesi Ankara 20 Trakya Üniversitesi Edirne Teknoloji Geliştirme Bölgesi Trakya Üniversitesi Edirne 21 Fırat Teknoloji Geliştirme Bölgesi Fırat Üniversitesi Elazığ 22 Erzurum Ata Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi Atatürk Üniversitesi Erzurum 23 Pamukkale Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Pamukkale Üniversitesi enizli 24 Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 25 Ankara Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ankara Üniversitesi Ankara 26 İstanbul Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Üniversitesi İstanbul 27 Sakarya Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sakarya Üniversitesi Sakarya 28 Boğaziçi Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Boğaziçi Üniversitesi İstanbul 29 Cumhuriyet Teknoloji Geliştirme Bölgesi Cumhuriyet Üniversitesi Sivas 30 icle Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi icle Üniversitesi iyarbakır 31 Bolu Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzzet Baysal Üniversitesi Bolu 32 üzce Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi üzce Üniversitesi üzce 33 Malatya Teknoloji Geliştirme Bölgesi İnönü Üniversitesi Malatya 34 Kahramanmaraş Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sütçü İmam Üniversitesi Kahramanmaraş Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 30 Nisan 2013 itibarıyla Tablo 52. Faaliyette Olmayan Altyapı Çalışmaları evam Eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Sıra No Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite İl 1 Tokat Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gaziosmanpaşa Üniv. Tokat 2 ASO Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi TOBB Üniversitesi Ankara 3 Kütahya umlupınar Tasarım Teknoloji Geliştirme Bölgesi umlupınar Üniversitesi Kütahya 4 Samsun Teknoloji Geliştirme Bölgesi On okuz Mayıs Üniversitesi Samsun 5 İstanbul Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Ticaret Üniversitesi İstanbul 6 Harran Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Harran Üniversitesi Urfa 7 Çanakkale Teknoloji Geliştirme Bölgesi 18 Mart Üniversitesi Çanakkale 8 Muallimköy Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gebze Yüksek Teknoloji Enst. Kocaeli 9 Namık kemal Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Namık Kemal Üniversitesi Tekirdağ 10 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Teknoloji geliştirme Bölgesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Van 11 Çorum Teknoloji Geliştirme Bölgesi Hitti Üniversitesi Çorum 170

176 Tablo 52. Faaliyette Olmayan Altyapı Çalışmaları evam Eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Sıra No Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite İl 12 Celal Bayar Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Celal Bayar Üniversitesi Manisa 13 İzmir Bilim ve Teknoloji Parkı Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzmir Ekonomi Üniversitesi İzmir 14 Niğde Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Niğde Üniversitesi Niğde 15 okuz Eylül Teknoloji Geliştirme Bölgesi okuz Eylül Üniversitesi İzmir Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 30 Nisan 2013 itibarıyla Şekil 12. Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sayısı* *30 Nisan 2013 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Şekil 13. Faaliyet Gösteren Firma Sayısı Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren firma sayısı 2012 yılsonu itibarıyla 2138 e ulaşmıştır (Şekil 13). Aynı dönemde teknoloji geliştirme bölgelerinde personele istihdam sağlanmıştır (Şekil 14). Şekil 14. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde İstihdam Edilen Personel Sayısı Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Şekil 15. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Yürütülen Proje Sayısı Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teknoloji geliştirme bölgelerinde ağırlıklı olarak sırasıyla; Yazılım, Bilişim, Elektronik, İleri Malzeme teknolojileri başta olmak üzere; Tasarım, Nanoteknoloji, Biyoteknoloji, Otomotiv, Tıp Teknolojileri ve Yenilenebilir Enerji konularında çalışan yenilikçi firmalar yer almakta olup, bölgelerde yürütülen toplam Ar-Ge proje sayısı 2012 yılsonu itibarıyla dur (Şekil 15). 171

177 Faaliyete geçen teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan şirketlerin, Amerika Birleşik evletleri başta olmak üzere, Japonya, İsrail, İngiltere ve Almanya gibi dünyanın en gelişmiş ülkelerine yapmış oldukları teknolojik ürün ihracatı 2012 yılsonu itibarıyla 680 milyon AB olarına ulaşmıştır. Şekil 16. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Yer Alan Yabancı Firma Sayısı Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı eğerlendirme Yabancı sermaye açısından baktığımızda; teknoloji geliştirme bölgelerinde toplam 70 yabancı/yabancı ortaklı firma yer almakta olup bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 685 milyon olar dır Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2012 yılsonuna kadar geçen sürede; ulaşmıştır. Firma sayısı e, İstihdam edilen personel sayısı ye ( Ar-Ge, estek Personeli), Biten Proje Sayısı a, Üzerinde çalışılan proje sayısı a, İhracat 680 milyon AB olarına, Yabancı/yabancı ortaklı firma sayısı 70 e, bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 683 milyon AB olarına, Başvurusu yapılan/tasdik edilmiş patent sayısı 322 ye F. KOSGEB Teknoloji Geliştirme Merkezleri (TEKMER) Faaliyetleri Nisan 2013 itibarıyla KOSGEB bünyesinde 22 ilde 32 teknoloji geliştirme merkezi, Hizmet Merkezi Müdürlüklerine bağlı olarak faaliyet göstermektedir. Bunun yanı sıra, yapılan Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği sayısı ise uvarsız Teknoloji İnkübatörleri (Tİ) ile birlikte 67 ye ulaşmış olup, toplamda 99 üniversite-sanayi işbirliği sağlanmıştır. Tablo 52: KOSGEB TEKMER İşbirlikleri TEKMER İşbirliği Çukurova Üniversitesi TEKMER Protokol paydaşları Çukurova Üniversitesi,Çukurova TGB A.Ş., Adana ÜSAM, Adana Sanayi Odası, Adana Ticaret Odası Teknopark içinde yer alma durumu Afyon Kocatepe Üniversitesi TEKMER Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon Ticaret ve Sanayi Odası Aksaray Üniversitesi TEKMER Aksaray Üniversitesi, Aksaray Ticaret ve Sanayi Odası Ankara Üniversitesi TEKMER Ankara Üniversitesi, Ankara Sanayi Odası Gazi Üniversitesi TEKMER Gazi Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi TEKMER Hacettepe Üniversitesi OTÜ TEKMER Ortadoğu Teknik Üniversitesi (OTÜ), Ankara Sanayi Odası, OTÜ Teknopark A.Ş. 172

178 TEKMER İşbirliği Tablo 52: KOSGEB TEKMER İşbirlikleri Protokol paydaşları Teknopark içinde yer alma durumu Çankaya Üniversitesi TEKMER Çankaya Üniversitesi üzce Üniversitesi TEKMER üzce Üniversitesi Fırat Üniversitesi TEKMER Fırat Üniversitesi, Fırat TGB Yönetici A.Ş Gaziantep Üniversitesi TEKMER Süleyman emirel Üniversitesi TEKMER Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep Sanayi Odası, Gaziantep Ticaret Odası Süleyman emirel Üniversitesi, Isparta Ticaret ve Sanayi Odası Boğaziçi Üniversitesi TEKMER Boğaziçi Üniversitesi İTÜ TEKMER İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul Üniversitesi TEKMER İstanbul Üniversitesi, İstanbul Sanayi Odası, İstanbul Teknokent A.Ş. Fatih Üniversitesi TEKMER Fatih Üniversitesi, İstanbul Sanayi Odası okuz Eylül Üniversitesi TEKMER okuz Eylül Üniversitesi, Ege Bölgesi Sanayi Odası Ege Üniversitesi TEKMER Ege Üniversitesi, Ege Bölgesi Sanayi Odası Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi TEKMER Erciyes Üniversitesi TEKMER Kahramanmaş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Erciyes Üniversitesi, Erciyes Teknopark A.Ş., Kayseri Sanayi Odası Gebze YTE TEKMER Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Selçuk Üniversitesi TEKMER Selçuk Üniversitesi, Konya Sanayi Odası, Konya Teknokent A.Ş. KTO Karatay Üniversitesi TEKMER KTO Karatay Üniversitesi, Konya Ticaret Odası İnönü Üniversitesi TEKMER Mersin Üniversitesi TEKMER Muğla Üniversitesi TEKMER (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi) Sakarya Üniversitesi TEKMER Ondokuz Mayıs Üniversitesi TEKMER Namık Kemal Üniversitesi TEKMER Karadeniz Teknik Üniversitesi TEKMER Uşak Üniversitesi TEKMER İnönü Üniversitesi, Malatya TGB A.Ş, Malatya Ticaret ve Sanayi Odası Mersin Üniversitesi, Mersin Teknopark A.Ş, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Muğla Üniversitesi, Muğla Ticaret ve Sanayi Odası Sakarya Üniversitesi, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası, oğu Marmara Kalkınma Ajansı Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Namık Kemal Üniversitesi, Trakya Kalkınma Ajansı, Tekirdağ Ticaret ve Sanayi Odası,Çorlu Ticaret ve Sanayi Odası,Çerkezköy Ticaret ve Sanayi Odası Karadeniz Teknik Üniversitesi Uşak Üniversitesi, Uşak Sanayi ve Ticaret Odası 173

179 G. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teknogirişim Sermayesi esteği 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun 12 Mart 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun çerçevesinde sağlanan Teknogirişim Sermayesi esteği ile yüksek eğitimli ve nitelikli gençlerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerini teşvik etmek amaçlanmaktadır. Program kapsamında döneminde toplam başvuru alınmış, bunların ü destek kapsamına alınmıştır (Tablo 53). Tablo 53. Teknogirişim Sermayesi esteği Programı Kapsamında esteklenen Girişimci Sayıları Yıl Başvuru Sayısı esteklenmeye eğer Bulunan Girişimci Sayısı esteklenen İşletme Sayısı (Sözleşme İmzalayan) * TOPLAM Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı *30 Nisan 2013 itibarıyla Tablo 54. Teknoloji Alanlarına Göre Teknogirişim Sermayesi esteği ağılımı Teknolojik Alanlar * Toplam Elektronik Bilişim Teknolojileri ve Telekomünikasyon Endüstriyel Üretim Malzeme ve Taşıma Teknolojileri iğer Endüstriyel Teknolojiler Enerji Fiziksel ve Pozitif Bilimler Biyolojik Bilimler Tarım ve eniz Ürünleri Tarımsal Gıda Endüstrisi Ölçümler ve Standartlar İnsan ve Çevre Koruması Sosyal ve Ekonomik Konular Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı *30 Nisan 2013 itibarıyla TOPLAM

180 Tablo Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi esteği ağılımı No Üniversite Adı * Şehir 1 OTÜ Bilkent Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi Gazi Üniversitesi Ankara Üniversitesi Başkent Üniversitesi TOBB Üniversitesi Ankara (444) 8 Atılım Üniversitesi Çankaya Üniversitesi Ufuk Üniversitesi Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Kara Harp Okulu İTÜ İstanbul Üniversitesi Yıldız Teknik Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi Marmara Üniversitesi Fatih Üniversitesi Yeditepe Üniversitesi Sabancı Üniversitesi İstanbul (206) 21 Bahçeşehir Üniversitesi Özyeğin Üniversitesi Koç Üniversitesi Kadir Has Üniversitesi Maltepe Üniversitesi Beykent Üniversitesi İstanbul Kültür Üniversitesi oğuş Üniversitesi Selçuk Üniversitesi Konya (38) 30 okuz Eylül Üniversitesi Ege Üniversitesi İzmir Yüksek Teknoloji Enst İzmir (39) 33 Ekonomi Üniversitesi

181 Tablo Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi esteği ağılımı No Üniversite Adı * Şehir 34 Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon (31) 35 Kocaeli Üniversitesi Gebze Yüksek Teknoloji Enst Kocaeli (27) 37 Fırat Üniversitesi Elazığ (28) 38 Çukurova Üniversitesi Adana (28) 39 Erciyes Üniversitesi Kayseri (24) 40 Süleyman emirel Üniversitesi Isparta (13) 41 Akdeniz Üniversitesi Antalya (13) 42 Niğde Üniversitesi Niğde (8) 43 Mersin Üniversitesi Mersin (10) 44 Anadolu Üniversitesi Osmangazi Üniversitesi Eskişehir (11) 46 umlupınar Üniversitesi Kütahya (6) 47 Kırıkkale Üniversitesi Kırıkkale (6) 48 Sakarya Üniversitesi Sakarya (9) 49 Cumhuriyet Üniversitesi Sivas (2) 50 Kocatepe Üniversitesi Afyon (2) 51 Pamukkale Üniversitesi enizli (3) 52 Mustafa Kemal Üniversitesi Hatay (2) 53 Gaziantep Üniversitesi Gaziantep (3) 54 Karabük Üniversitesi Karabük (4) 55 Atatürk Üniversitesi Erzurum (2) 56 İnönü Üniversitesi Malatya (1) 57 Bülent Ecevit Üniversitesi Zonguldak (3) 58 Trakya Üniversitesi Edirne (1) 59 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu (1) 60 Harran Üniversitesi Şanlıurfa (1) 61 Sütçü İmam Üniversitesi K. Maraş (3) 62 On okuz Mayıs Üniversitesi Samsun (3) 63 Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tokat (3) 64 Uludağ Üniversitesi Bursa (4) 65 Yalova Üniversitesi Yalova (1) 66 On Sekiz Mart Üniversitesi Çanakkale (2) 176

182 Tablo Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi esteği ağılımı No Üniversite Adı * Şehir 67 icle Üniversitesi iyarbakır (1) 68 üzce Üniversitesi üzce (2) 69 Hitit Üniversitesi Çorum (1) 70 Ahmet Yesevi Üniversitesi (Kazakistan) Eindhoven University (Hollanda) Varna Üniversitesi (Bulgaristan) Jaist University (Japonya) Northeastern University (AB) Utah State University (AB) Utah University (AB) Stanford University (AB) State University (AB) Rensselaer Polytechnic Institute (AB) Kutzdown University (AB) Ecole Polytechnic University (Kanada) Georgia University (AB) Viyana Teknik Üniversitesi (Avusturya) 84 oğu Akdeniz Üniversitesi (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) 85 Kıbrıs Üniversitesi (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) Yurt ışı (47) 86 Florida University (AB) rexel University (AB) Joseph Fourier University (Fransa) Northwestern University (AB) Calgary University (Kanada) Indiana University (AB) Clemson University (AB) Southern California University (AB) Cincinnati Ohi Universty (AB) Berlin Teknik Üniversitesi Brunel Üniversitesi Columbia Üniversitesi

183 Tablo Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi esteği ağılımı No Üniversite Adı * Şehir 98 Halmstad Ünivesitesi Niederrhein University Ohio State Üniversitesi RWTH Aachen Üniversitesi ToursFrançoisRabelais Üniversitesi (Fransa) Twente Üniversitesi California Üniversitesi Univerity of Memphis University of South Florida Waterloo Üniversitesi Kore enizcilik Üniversitesi (G. Kore) Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı *30 Nisan 2013 itibarıyla Toplam Tablo 56. Teknogirişim Sermaye esteği önemsel Ödeme Bilgileri önemler ** I. önem Ödemesi* (Milyon TL) 4,3 6,0 10,2 17,1 16,6 II. önem Ödemesi* (Milyon TL) 2,9 4,2 12,3 12,4 0,0 III. önem Ödemesi* (Milyon TL) 2,9 3,3 7,7 - - Toplam* (Milyon TL) 10,1 13,5 30,2 29,6 16,6 Genel Toplam* (Milyon TL) 99,9 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı *2013 sabit fiyatlarıyla **30 Nisan 2013 itibarıyla 2013 yılında 294 işletmeye 16,6 milyon TL ödenmiştir (Tablo 56). 178

184 Tablo 57. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Start-Up Firma Sayısı Teknopark Adı Start-Up Firma Sayısı Teknopark Adı Start-Up Firma Sayısı OTÜ Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi 55 Gaziantep Teknopark 12 Hacettepe Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 13 Trakya Üniversitesi Edirne Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2 GOSB Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi 7 Fırat Teknoloji Geliştirme Bölgesi 23 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoparkı - Ata Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi 7 İTÜ Arı Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi 40 Pamukkale Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 3 İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi 22 Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2 Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi 50 Ankara Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 8 Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi 21 İstanbul Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 13 Selçuk Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 39 Sakarya Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 7 Batı Akdeniz Teknoloji Geliştirme Bölgesi 20 Boğaziçi Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 1 Ulutek Teknoloji Geliştirme Bölgesi 9 Cumhuriyet Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2 Göller Bölgesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 27 icle Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 4 Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi 9 Bolu Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2 Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 10 üzce Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi 5 Erciyes Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 31 Malatya Teknoloji Geliştirme Bölgesi 1 Trabzon Teknoloji Geliştirme Bölgesi 14 Kahramanmaraş Teknoloji Geliştirme Bölgesi - Gazi Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi 35 Gaziantep Teknopark 12 Çukurova Teknoloji Geliştirme Bölgesi 4 Trakya Üniversitesi Edirne Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2 TOPLAM 497 *30 Nisan 2013 itibarıyla 179

185 H. Teknoloji Yatırım A.Ş. Teknoloji Yatırım A.Ş. ülkemizde geniş odaklı erken aşama teknoloji yatırım faaliyetlerinin ilk örneklerinden biri olarak gelişimini sürdürmektedir. Başlangıç sermayesi (start-up) şirketlerine ortak olarak risklerine katılmak, proje geliştirmek, eğitim ve danışmanlık hizmetleri vermek üzere faaliyete geçen Teknoloji Yatırım A.Ş., 2006 yılından bu yana İTÜ Arı Teknokent binasında TTGV ye tahsis edilmiş olan yerde faaliyetlerini yürütmektedir. Teknoloji Yatırım A.Ş., yatırım yaptığı şirketlerde henüz çıkış/hisse devri yapılacak aşamaya gelmemiştir yılının sonuna dek yeni fonlara ve mevcut yatırımlara ilave destekler sağlanması hedeflenmiştir (Tablo 58). Tablo 58. Teknoloji Yatırım A.Ş. Faaliyetleri Yıllar Yapılan Başvuru Sayısı Yatırım Yapılan Firma Sayısı Yıllar Bazında Yatırım Tutarı** , , , , * Toplam ,1 Kaynak: TTGV * 30 Nisan 2013 itibarıyla, ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla J. Ar-Ge Vergi Teşvik Yasası 2012 yılında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında toplam 120 mükellef, 2013 sabit fiyatlarıyla, 18,8 milyon TL tutarında gelir vergisi indiriminden faydalanmıştır (Tablo 59) yılında 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında toplam 789 mükellef, 2 milyar TL tutarında kurumlar vergisi indiriminden faydalanmıştır (Tablo 59). Aralık 2012 döneminde 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan doktoralı mükellef sayısı 693 e, diğer Ar-Ge personeli mükellef sayısı ise e ulaşmıştır. Tablo Sayılı Gelir Vergisi Kanunu, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun Kapsamında Yararlanılan Ar-Ge İndirimi ve Mükellef Sayıları Mükellef Sayısı Miktar (Milyon TL)* Gelir Vergisi Ar-Ge İndirimi (GVK'ya göre) 62 3,5 Ar-Ge İndirimi (5746 sayılı Kanuna göre) 58 15, (Ocak- Aralık önemi) Kurumlar Vergisi Toplam Ar-Ge İndirimi ,8 Ar-Ge İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1-a) Ar-Ge İndirimi (5746 Sayılı Kanun Mad. 3) Toplam Ar-Ge İndirimi *2013 yılı sabit fiyatlarıyla 180

186 Tablo 60 ta vergi teşvikinden yararlanan mükellef sayıları ve yararlanılan tutarlar sunulmaktadır. Tablo 60. Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinden Yararlanan Mükellef Sayıları ve Teşvik Tutarları önem oktoralı Olanlar iğer Mükellef S. Tutar (Bin TL)* Mükellef S. Tutar (Bin TL)* Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Kaynak: Maliye Bakanlığı * 2013 yılı sabit fiyatlarıyla K. Türk Patent Enstitüsü Verileri 2012 yılında toplam patent ve faydalı model başvuruları bir önceki yıla göre %14 oranında artarak ten ye yükselmiştir yılında marka başvuruları bir önceki yıla göre %6 oranında azalarak olarak gerçekleşmiştir yılında tasarım başvuruları bir önceki yıla göre %13 oranında artarak den ye yükselmiştir yılında coğrafi işaret başvuruları 2011 yılına göre %61 artarak 140 olarak gerçekleşmiştir yılında 15 coğrafi işaret tescil edilmiş ve toplam tescilli coğrafi işaret sayısı 165 e yükselmiştir. Kasım 2012 Nisan 2013 tarihleri arasında gerçekleşen diğer gelişmeler aşağıda verilmektedir. 1-4 Kasım 2012 tarihleri arasında İstanbul da düzenlenen İnovasyon Türkiye Fuarında Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından 156 buluş sergilenmiştir Kasım 2012 tarihleri arasında Uludağ Üniversitesinde Ar-Ge Günleri Etkinliği düzenlenmiştir. 22 Kasım 2012 tarihinde Yükseköğretim Kurulu ile TPE arasında işbirliği protokolü imzalanmıştır. TPE, Avrupa Patent Ofisi işbirliğinde yürütülen Üniversitelerde Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi kapsamında 9 üniversitede Senato Bilgilendirme toplantıları ve çeşitli etkinlikler düzenlenmiştir. 8 Ocak 2013 tarihinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile TPE arasında marka verilerinin paylaşımına ilişkin olarak işbirliği protokolü imzalanmıştır. Üniversitelerde Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi kapsamında 29 Mart 2013 tarihinde 1. Üniversite Öğrenci Kulüpleri Sınai Mülkiyet Zirvesi gerçekleştirilmiştir. 181

187 TPE ve Teknoloji ve Lisans Yöneticileri erneği (LES Türkiye) işbirliğiyle 26 Nisan 2013 tarihinde Licensing Executives Society International tarafından özel olarak tasarlanmış Mesleki Gelişim Serisi (Professional evelopment Series, PS 100) gerçekleştirilmiştir. TPE 1 4 Mayıs 2013 tarihleri arasında gerçekleştirilen 6. Kore Uluslararası Kadın Buluşçular Fuarına 3 buluşçu ile katılım sağlamıştır. İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkelerin Sınai Mülkiyet Ofisleri Arasında Teknik İşbirliği Projesi kapsamında 8-9 Aralık 2012 tarihlerinde Ankara da Sınai Mülkiyet Politikaları çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Fikri Mülkiyet Ofisi ile TPE arasındaki işbirliği kapsamında 30 Ocak 2013 tarihinde Ankara da 2013 Yılı İş Planı imzalanmıştır. 9 Aralık 2012 tarihinde Ekonomik İşbirliği Teşkilatı üyesi ülke temsilcilerinin katılımıyla 1. Sınai Mülkiyet Hakları Koordinasyon Komitesi Toplantısı gerçekleştirilmiştir yılları arasında patent ve faydalı model başvuru ve tescil bilgilerinin firma bazında, özel kişi bazında ve toplam değerleri Tablo 61, 62 ve 63 te verilmektedir. Tablo 61. Firma Bazında Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri ( *) Patent Faydalı Model Başvuru Tescil Başvuru Tescil Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Kaynak: TPE * 30 Nisan 2013 itibarıyla Tablo 62. Özel Kişi Bazında Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri ( *) Patent Faydalı Model Başvuru Tescil Başvuru Tescil Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Kaynak: TPE * 30 Nisan 2013 itibarıyla Tablo 58. Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri ( *) Patent Faydalı Model Başvuru Tescil Başvuru Tescil Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Kaynak: TPE * 30 Nisan 2013 itibarıyla L. TÜBİTAK Patent Verileri TÜBİTAK a bağlı olarak çalışanların yapmış olduğu veya TÜBİTAK Başkanlığı ve ilgili birimlerce desteklenen ve hayata geçirilen projelerin uygulanması sonucunda ortaya çıkan buluşların (mevzuatları kapsamında TÜBlTAK'ın hak sahibi olduğu hallerde), marka, tasarım vb. türden fikri hakların fikri haklar mevzuatı çerçevesinde değerlendirilmesi, tescil işlemlerinin başlatılması ve korumalarının sağlanması için TÜBİTAK Fikri Haklar Birimi çalışmalar yapmaktadır. 182

188 Başvuru sahibi TÜBİTAK olan ulusal patentler/patent başvuruları hakkında bilgiler Tablo 59 da sunulmaktadır. Tablo 63. Ulusal Patent/Patent Başvuruları İncelemeli İncelemesiz Toplam Koruma süresi devam eden tescilli Koruma süresi sona eren tescilli Koruma süresi devam eden başvuru Koruma süresi sona eren başvuru Toplam patent/patent başvurusu sayısı Kaynak: TPE Başvuru sahibi TÜBİTAK olan uluslararası patent/patent başvurusu aileleri hakkında bilgiler Tablo 64 te sunulmaktadır. Tablo 64. Uluslararası Patent/Patent Başvurusu Aileleri Koruma süresi devam Koruma süresi sona eren Toplam Yalnızca PCT başvuruları Yalnızca EP başvuruları Tüm PCT başvuruları Tüm EP başvuruları Aynı buluş ile ilgili hem PCT hem EP başvurusu olan patent aileleri Buluş sayısı bakımından toplam Kaynak: TPE 183

189 Stratejik Amaç Y3 Y3- Bölüm 1: UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç Y3. Amaç Y3.1. Y3.1.1 Çok Ortaklı ve Çok isiplinli Ar-Ge İşbirliği Kültürünün Yaygınlaştırılması 1 Sistem etkileşimlerinin sektörler ve disiplinlerarası yöne çekilmesi Sektörel ve yerel boyutta paydaşlar arasındaki etkileşimleri tetikleyecek Ar-Ge ve yenilik eksenli işbirliği kültürünün yaygınlaştırılması Eylem: Ülke genelinde mekânsal veri üreten ve kullanan kurum ve kuruluşlar arasında bilgi ve deneyim paylaşımının, uyum ve eşgüdümün etkin bir bilgi sistemi kullanılarak sağlanması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, OSİB, TÜİK, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, İller Bankası Genel Müdürlüğü, Kalkınma Ajansları, Belediyeler, İl Özel İdareleri, Üniversiteler, İçişleri Bakanlığı, Belediyeler, UHB Gelişme: Projenin yüklenicisi TÜRKSAT A.Ş. tarafından yapılan; Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısı (TUCBS) portal yer seçimi analizi, TUCBS yönetim modelinin belirlenmesi, TUCBS kavramsal veri gereksinim analizi, kavramsal veri modelinin geliştirilmesi, TUCBS veri standartlarının belirlenmesi, TUCBS portal uygulama esaslarının belirlenmesi, TUCBS eğitim ve yaygınlaştırma faaliyetleri çalışmalarının Aralık 2012 tarihinde kabulleri yapılmıştır. Eylem: Sektör stratejilerinde yer alan ihracat ve katma değer artışı hedeflerine ulaşabilmek amacıyla Ar-Ge ve yenilik potansiyelini artıracak ve en verimli şekilde kullanacak şekilde bölge düzeyinde alt hedeflerin belirlenmesi ve politika araçlarının geliştirilmesi Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Ajansları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör, OEC Gelişme: OEC tarafından yürütülmesi planlanan Boosting Regional Competitiveness projesinin nihai proje fişi AB Komisyonuna iletilmek üzere AB Bakanlığı na sunulmuştur. Projenin OEC ile hangi AB kuralları çerçervesinde yürütüleceğine ilişkin değerlendirmeler OEC ve Merkezi ve Finans İhale Birimi tarafından yürütülmektedir. 1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji altında 2013 yılına yönelik uygun bir eylem bulunmamaktadır: Y Araştırmacılar arasında disiplinlerarası ortak öğrenme ortamlarının desteklenmesi 184

190 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Bölgesel yenilik sistemlerine yönelik model çalışmasının gerçekleştirilmesi Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Ajansları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Gelişme: Kalkınma Bakanlığı nın koordinasyonunda farklı kalkınma ajansları kendi bölgelerine yönelik yenilik konusunda çeşitli ölçek ve içerikte çalışmaları sürdürmektedir. Bunların yanı sıra bölgelerdeki diğer aktörler de ajansların desteklerinden faydalanarak kendi faaliyet alanları çerçevesinde yenilik konusu odaklı çalışmalar yürütmektedir yıllarında 9 Kalkınma Ajansı tarafından temel önceliği yenilik ve Ar-Ge olan toplam 12 mali destek programı uygulanmıştır. Hibe teklif çağrısı yönteminin uygulandığı bu programlar kapsamında 296 projeye toplam 88 milyon TL den fazla hibe desteği verilmiştir. Bu çalışmaların yanı sıra Kalkınma Bakanlığının koordinasyonunda Kalkınma Ajansları ile birlikte yürütülen, bölgesel yenilik sistemi yaklaşımının uygulamaya geçirilmesi için bir model çalışması yapılması ve pilot uygulamaların hayata geçirilmesi çalışmaları devam etmektedir. Eylem: emiryolu sektöründe, yerli sanayinin güçlendirilmesine odaklı ve tüm sektör paydaşlarını kapsayan ortak akıl toplantıları/teknoloji platformlarının yaygınlaştırılması ve ulusal kaynaklarla desteklenmesi planlanan alanlar hususunda özel sektör kuruluşlarının bilgilendirilmesi Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (TC) Üniversiteler, Araştırma Merkezleri, emiryolu Sektörü, TÜBİTAK Gelişme: TC nin Ar-Ge ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik, TÜBİTAK 1007 programı kapsamında Hafifletilmiş Yeni Yük Vagonu Geliştirilmesi ve Prototip İmalatı ile E-1000 tipi Elektrikli Lokomotif Geliştirilmesi projelerinde çalışmalara devam edilmiştir. Raylı Sistemler Trafik Eğitim Sistemi Projesine 1 Şubat 2013 tarihi itibarıyla başlanmış (Ray-Tes) olup çalışmalara devam edilmektedir yılı içerisinde tamamlanan Ulusal emiryolu Sinyalizasyon Projesi nin yaygınlaştırma aşaması kapsamında Afyon-enizli-Isparta hattına kurulması çalışmaları devam etmektedir. Üniversiteler ile Hızlı Tren Hatlarının yapım aşamasındaki problemlerinin araştırılması, çözümü, bakım onarım çalışmalarının ve işletmecilik performanslarının değerlendirilmesi konusunda İstanbul Teknik Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi, 9 Eylül Üniversitesi ve Gazi Osmanpaşa Üniversitesi nden danışmanlık hizmetleri alınmaktadır. Anadolu Üniversitesi bünyesinde Ulusal Raylı Sistemler Mükemmeliyet Merkezi (URAYSİM) kurulumuna yönelik çalışmalar devam etmektedir yılı Eylül ayı içerisinde icra edilecek olan, dünya ile entegre, AB ile uyumlu, hızlı, ekonomik, güvenli ve akıllı ulaşım çözümlerine ülkemizi taşıyacak yeni politika ve stratejilerin belirleneceği 11. Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Şurası ile ilgili kamu-özel sektör-stk ve üniversiteler bağlamında çalışmalar devam etmektedir. 185

191 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Ulusal Akıllı Ulaştırma Sisteminin (AUS) hazırlanarak hizmete sunulması Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı UHB Bağlı İlgili ve İlişkili Kuruluşlar, BSTB, TÜBİTAK, Otomotiv Sektöründe Faaliyet Gösteren ernekler ve Kuruluşlar, Üniversite, Özel Sektör ve Kamu Kesiminden İlgili Paydaşlar Belirlenerek Oluşturulacak Çalışma Grupları Gelişme: 25 Mayıs 2012 tarihinde düzenlenen Akıllı Ulaşım Sistemleri Çalıştayı nın tamamlanan raporunun yayımlanması ve dağıtımı gerçekleştirilmiştir. Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi ( ) taslak çalışmasının ilgili paydaşların görüşlerine sunulması ve belgeye son halinin verilmesi için Ankara da 2 İstanbul da da 1 toplantı yapılmıştır. Bu çalışmaların sonunda Strateji Belgesi ve eki Eylem Planı hazırlanarak YPK onayı için Kalkınma Bakanlığı na gönderilmiştir. Eylem: Firmaların Ar-Ge kapasitesinin artırılmasına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi TÜBİTAK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, KOSGEB, TOBB 2013 Gelişme: Firmaların Ar-Ge kapasitesinin artırılmasına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi eylemi kapsamında; yenilik ve girişimcilik alanlarında kapasite artırılmasına yönelik destek programı tasarımı yapılmış, taslak uygulama esasları hazırlanmıştır. Bu eylem kapsamında oluşturulan destek programının Haziran ayında TÜBİTAK Bilim Kurulu na sunulup, onaylanıp yürürlüğe girmesinin ardından; Firma mentörlük mekanizması Proje tetiklemeye yönelik yüzyüze eğitimler 1512 Girişimcilik, eğitim ve mentörlük hizmetleri Üniversitelerde girişim sertifikası programı konularında çağrıya çıkılması planlanmaktadır. Y3.1.3 Ulusal boyutta kamu kurumları arasında bilim ve teknoloji konularındaki etkileşim ve bilgi alışverişinin iyileştirilmesi Eylem: Milli Savunma Bakanlığı bünyesindeki Ar-Ge'ye yönelik olarak faaliyet gösteren teknoloji panellerinde ilgili kamu kurumlarından katılımın artırılması Milli Savunma Bakanlığı (Ar-Ge ve Teknoloji airesi Başkanlığı) Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK, İçişleri Bakanlığı, OSİB, GTHB, Sağlık Bakanlığı, UHB, BSTB, TOBB, Türk Patent Enstitüsü, ETKB sürekli Gelişme: Teknoloji panelleri toplantılarında işbirliği yapılması planlanan kurum/kuruluşlar düzenlenen teknoloji panellerine katılım sağlamaktadır. Halihazırda 9 Teknoloji Paneline ait 16 toplantı tamamlanmıştır. 186

192 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: İstatistiksel verinin üretimi, analizi ve dağıtımı süreçlerinde uluslararası standartlara uygun yapıların oluşturulması ve kullanımının sağlanması TÜİK Resmi İstatistik Programı Kapsamındaki Tüm Kurum ve Kuruluşlar Gelişme: Eyleme yönelik 1 Kasım Nisan 2013 tarihleri arasında aşağıdaki çalışmalar gerçekleştirilmiştir. İstatistik üretim sürecinde yer alan tüm araştırmalarda kullanılması gereken uluslararası sınıflamalar ve standart kodlarla ilgili güncelleme çalışmaları devam etmektedir. TÜİK tarafından üretilen tüm verilere ilişkin detaylı bilgileri içeren meta veri bilgilerinin hazırlanması ve güncelleme çalışmaları devam etmektedir. İstatistik üretiminden dağıtımına kadar olan süreçlerin ve iş adımlarının çıkarılması TÜİK faaliyetleri kapsamında devam etmektedir. Süreç çalışması ile sistemin genel yapısı ve işleyişi ortaya çıkarılacaktır. İdari kayıtların azami ölçüde kullanılabilmesi için kurumlarla işbirliği çalışmaları devam etmektedir. Bu kapsamda kurumlarla protokol yapılarak alt yapı çalışmalarına başlanmıştır. Eylem: Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik estek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması TÜBİTAK BSTB, Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, UHB, YÖK, Hazine Müsteşarlığı, KOSGEB, TPE, TOBB Gelişme: Bu dönemde raporlama yapılmamıştır. Eylem: Elektronik imzanın, kamu kurumları arasında bilgi ve belge alışverişinde kullanımının artırılarak, söz konusu etkileşimin daha hızlı, daha güvenli ve daha etkin hale getirilmesi Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Kalkınma Bakanlığı (Bilgi Toplumu airesi), TÜBİTAK (Kamu SM), İlgili Kamu Kurumları

193 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Türkiye nin bilgi toplumuna dönüşümü açısından stratejik öncelikleri ve yılları arasında uygulanacak tedbirleri ortaya koyan Bilgi Toplumu Stratejisi eki Eylem Planı nın 73 no lu Ortak Hizmetlerin Oluşturulması eyleminin sorumlusu olan Kalkınma Bakanlığı tarafından kamu kurum ve kuruluşları arasındaki resmi yazışmaların elektronik ortamda yürütülmesini sağlayacak ortak kurallar setinin geliştirilmesi amacıyla e-yazışma Projesi 2010 yılı içerisinde başlatılmıştır. Bu proje ile kamu kurumları arasında iletilecek resmi yazışmalarıyla bunların üst verilerini ve elektronik imzalarını taşıyacak paket yapısı belirlenmiş ve belgelerin kurumlar arasında güvenli şekilde iletilmesini sağlayacak şifreleme mekanizması ortaya konmuştur. Ayrıca bilinen e-postaya ilave olarak elektronik postanın; göndericisi tarafından gönderilip gönderilmediği, alıcıya ulaşıp ulaşmadığı ve ne zaman ulaşdığı, alıcısı tarafından okunup okunmadığı ile ilgili delil sunarak e-postalara hukuki geçerlilik kazandıran Kayıtlı Elektronik Posta ya (KEP) ilişkin düzenlemeler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 1525 inci maddesinin ikinci bendi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından hazırlanmıştır. BTK tarafından hazırlanan ikincil düzenlemelerin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile birlikte 1 Temmuz 2012 de yürürlüğe girmesinin ardından PTT Genel Müdürlüğü, TNB Kayıtlı Elektronik Posta Hizmet Sağlayıcılığı ve Ticaret AŞ. ve Türkkep Kayıtlı Elektronik Posta Hizmetleri Sanayi ve Ticaret AŞ. BTK ya başvuruda bulunarak Kayıtlı Elektronik Posta Hizmet Sağlayıcısı (KEPHS) olarak faaliyetlerine başlamışlardır. KEPHS lerin faaliyete başlamasıyla birlikte Kalkınma Bakanlığı ile toplantılar yapılmış ve kamu kurumları arasında bilgi ve belge paylaşımının hukuki geçerliliğe sahip bir şekilde sağlanabilmesi ve söz konusu etkileşimin daha hızlı, daha güvenli ve daha etkin hale getirilebilmesi için e-yazışma Projesi ile belirlenen paketin kamu kurumları arasında paylaşımında KEP in kullanımına karar verilmiştir. Y3.1.4 Ar-Ge tabanlı dikey işbirliklerinin teşvik edilmesi yoluyla teknoloji üretme kapasitesinin artırılması Eylem: 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu kapsamında rekabet öncesi işbirliği projelerinin desteklenmesi, Ar-Ge merkezlerinin kurulması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Ekonomi Bakanlığı, TÜBİTAK TOBB Gelişme: 1 Kasım Nisan 2013 tarihleri arasında 12 işletmeye Ar-Ge Merkezi belgesi verilmiştir. 30 Nisan 2013 itibarıyla Ar-Ge Merkezi Belgesi verilen işletme sayısı 150 ye ulaşmıştır. Rekabet Öncesi İşbirliği konusunda mevcut altyapı çerçevesinde beklenen gelişmeler sağlanamamıştır. Sistemin çalışması ve proje müracaatlarının artırılması için mevzuatta iyileştirme çalışmaları yapılmaktadır. Eylem: Uluslararası Ar-Ge yatırımlarını daha odaklı bir şekilde çekmek için yatırım promosyonu yapılması ve yabancı firmaların Ar-Ge yatırımlarının teşvik edilmesi Kalkınma Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı Kalkınma Ajansları, Maliye Bakanlığı, EİK, TYTA, BSTB, TÜBİTAK, TOBB Gelişme: Ekonomi Bakanlığı: Çeşitli kamu kurum ve kuruluşları tarafından ortaya konulan ve Kalkınma Planları, Strateji Belgeleri, Faaliyet Planları vb. aracılığıyla uygulanan politikalar da ülkemizde daha fazla yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürünlerin üretiminin yapılması ve nihai olarak Ar-Ge harcamalarının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki payının artırılması hedeflenmektedir. Bu çerçevede, Türkiye deki teknolojik değişime ve dönüşüme katkı sağlayacak Ar-Ge yatırımları, Ekonomi Bakanlığınca hazırlanan ve 19 Haziran 2012 tarihinde Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe konulan 2012/3305 sayılı Yatırımlarda evlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında desteklenmektedir. Bu mevzuat kapsamında ulusal ve uluslararası yatırımlar arasında ayrım yapılmamış olup, aranan şart ve koşullar ile sağlanan destek unsurları sermaye türünden bağımsız olarak belirlenmiştir. Yapılan düzenleme ile Ar-Ge yatırımlarına; KV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, faiz desteği ile sadece 6. bölgede uygulanmak üzere ilave olarak gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işçi hissesi destek unsurlarının sağlanması mümkün kılınmıştır. 188

194 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Bunun yanı sıra, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar, yatırım yerine bakılmaksızın, 5. bölge için öngörülen desteklerden faydalandırılmaktadır. Bu yatırımların, 6. bölgede gerçekleştirilmeleri halinde ise 6. bölgede geçerli olan destekler uygulanmaktadır. Ar-Ge projeleri sonucunda geliştirilen ürünlerin ticarileştirilmesi sürecinin daha yüksek yardım yoğunluğu ile desteklenmesini öngören bu düzenlemenin temel amacı, Ar-Ge çalışmalarıyla ortaya çıkan yeniliklerin bir an önce yatırıma dönüşmesini teşvik ederek ulusal ekonomiye sağlanacak katkının artırılmasıdır. Kalkınma Bakanlığı: Yatırım estek Ofislerinin görev tanımlarını daha net olarak ortaya koyacak ve yatırım destek hizmeti sağlayan kurumlar arasında görev dağılımını belirlemeye yardımcı olmak üzere ünya Bankası tarafından yürütülen teknik proje tamamlanmış ve Yatırım estek Ofislerinin ileride gerçekleştirmeleri planlanan görevler için çıktılar elde edilmiştir. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Ana sanayi ve yan sanayiyi birlikte organize ederek, modüler alt komponentlere ve yüksek yerlilik oranına sahip metro ve hafif raylı taşıtların tasarımı ve imalatının gerçekleştirilmesi UHB (Türkiye Vagon Sanayi A.Ş.) Ekonomi Bakanlığı, TC, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları, TÜBİTAK MAM Gelişme: Bu kapsamda çalışmalara yeni başlanmış olup önümüzdeki dönemde Paydaşların belirlenmesi Projenin KAMAG projesi olarak düzenlenmesi Projenin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Y3.1.7 Üniversite, sanayi ve/veya kamu kuruluşlarının veya bireysel araştırmacılar arasındaki Ar-Ge işbirliklerini teşvik eden mekanizmalarının daha işlevsel hale getirilmesi Eylem: Üniversiteler ve kamu araştırma enstitüleri ile özel sektörün biraraya getirilmesi için eşgüdüm/danışmanlık sistemlerinin kurulması; proje pazarlarının kurulması TOBB BSTB, Üniversiteler, Kamu Araştırma Enstitüleri Gelişme: YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge teknik komitesi eylemlerinden biri olan Yurt dışında yerleşik Türk araştırmacılar ve Türk sermayeli şirketlerin faaliyet ve çalışma alanlarının belirlenmesi, çalışmalarını paylaşabilecekleri ve ünya Türk İşadamları Konseyi ile etkileşim halinde olacak bir platform oluşturulması ve bununla ilgili bilgi sisteminin kurulması eylemi kapsamında oluşturulacak bilgi sisteminin ayrı bir modülü olarak e-proje pazaryerinin kurgulanmasına karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda, eylem kapsamında geliştirilen sistemin tasarımı; platformu e-proje pazarı olarak da çalışacak şekilde yapılmış, vizyon dokümanı ve sistem tasarım dokumanı hazırlanmış, sistemin geliştirme kısmı tamamlanmıştır. Eylem: Üniversite-sanayi tez ödülünün verilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme: r. Akın ÇAKMAKCI Üniversite-Sanayi İşbirliğinde En Başarılı Tez ve Kuruluş Ödülü Türkiye de üniversitelerde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerinin sanayide ticarileştirilmesinin teşvik edilmesi amacıyla düzenlenmektedir. Bu amaç kapsamında verilen kamu kaynaklı desteklerden yararlanan girişimci araştırmacıları ivmelendirmek ve üniversite-sanayi işbirliği konusunda farkındalık yaratılması düşünülmektedir. Sanayide başarılı ile uygulanmış tezlere; seçilmiş tezlerin sahiplerine, danışmanlarına ve tezin uygulandığı firmalara ödüller verilmekte olup bu tezlerin firmalarda yarattığı başarı öyküleri de TTGV tarafından yayımlanmaktadır yılında ilki düzenlenen ödüllerin dördüncüsü 2012 yılında gerçekleştirilmiş olup beşinci ödüllerin Nisan 2014'te verilmesi hedeflenmektedir Ödülleri için 2013 ün ikinci yarısında ödül başvuru ve değerlendirme süreci çalışmalarına başlanmış olacaktır. 189

195 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Üniversite -Sanayi İşbirliği Stratejisi'nin hazırlanması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü) TPE, TOBB, Üniversiteler, özel sektör temsilcileri, ilgili kamu kurum ve kuruluşları Gelişme: Üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi kapsamında tüm Türkiye yi kapsayan 26 bölgede gerçekleşecek olan toplantılardan 6 sı dönem içerisinde gerçekleştirilmiş olup, toplantılar sonucunda elde edilen bilgiler doğrultusunda strateji belgesi oluşturma çalışmaları devam etmektedir Y3.1.8 Yerel kaynak ve yetkinliklerden küresel ölçekte katma değer üretecek araştırmaların desteklenmesi Eylem: İl Milli Eğitim Müdürlükleri bünyesinde kurulan İl Ar-Ge Birimleri ile Ar-Ge desteklerinin duyurulması ve koordinasyonun sağlanmasına yönelik çalışmaların yürütülmesi Milli Eğitim Bakanlığı TÜBİTAK, İl Özel İdareleri, Belediyeler Gelişme: Eylem kapsamında İl Milli Eğitim Müdürlükleri Ar-Ge birimlerine yönelik hizmet içi eğitimler düzenlenmiştir. Ayrıca, Ar-Ge birimleri bünyesinde kurulan proje ekipleri ile bu kapsamda yer alan desteklerin okul ve kurumlarımıza kadar yaygınlaştırılmasına yönelik faaliyetler yapılmıştır. Ar-Ge birimlerinin yeniden yapılandırılmasına yönelik, Ar-Ge Birimleri Yönergesinin güncellenmesi çalışmaları başlatılacaktır. Ayrıca, dönem içinde birimlere yönelik hizmet içi eğitim ve farkındalık eğitimleri yapılacaktır. 190

196 Y3 - Bölüm 2: Çok Ortaklı ve Çok isiplinli Ar-Ge ve Yenilik İşbirliği Kültürünün Artırılması Stratejik Amacı Kapsamında Türkiye de iğer Gelişmeler A. Y3 Stratejik Amacına oğrudan Hizmet Eden Mekanizmalar Y3 Stratejik Amacına oğrudan Hizmet Eden TÜBİTAK estekleri Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı Programın amacı bilim insanlarımızın bilimsel çalışmaları için çok uluslu projelere katılımlarına destek vermektir. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK-1011 Programı na ait veriler Tablo 65 te yer almaktadır. Tablo 65. TÜBİTAK Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı Verileri Nisan * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** 0 0,3 0,1 0,4 0, ,2 evam Eden Proje Sayısı esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)*** 0 0,1 0,3 0,4 0,5 0,1 0,01 0,2 *2013 yılsonu öngörüsü **Cari fiyatlarla *** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK 1011 Programı kapsamında, programın başladığı yıldan 2012 yılı sonu itibarıyla toplam 38 başvuru yapılmış, 6 proje desteklenmiştir Nisan sonu itibarıyla 2 proje devam etmektedir. Uluslararası Projeleri estekleme Programı Bilim teknoloji ve yenilik alanında çeşitli ülkelerle hükümetlerarası ya da kurumlararası düzeyde imzalanan ikili işbirliği anlaşmaları mevcuttur. Söz konusu anlaşmalar çerçevesinde ortak araştırma projeleri desteklenmektedir. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK Uluslararası Projeleri estekleme Programına ait veriler Tablo 66 da yer almaktadır. Tablo 66. Uluslararası Projelere Ait Veriler Nisan * Önerilen Proje Sayısı esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe (Milyon TL)** evam Eden Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan esteklenen Proje Sayısı Sanayi İşbirliği Olan Projelerin estek Bütçesi (Bin TL)**

197 Tablo 66. Uluslararası Projelere Ait Veriler Nisan * esteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı esteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)*** * 2013 yılsonu öngörüsü ** Cari fiyatlarla *** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK Uluslararası Projeleri estekleme Programı kapsamında 2012 yılında 285 proje önerisi yapılmış 122 proje desteklenmiştir yılında Nisan sonu itibarıyla 176 başvuru olmuş, 55 proje desteklenmiştir. 396 proje ise devam etmektedir yılında desteklenen TÜBİTAK Uluslararası Projeleri estekleme Programına ait projelerin öncelikli alanlara göre dağılımı Tablo 67 de yer almaktadır. Tablo 67. Uluslararası Projeleri estekleme Programı Projelerinin Öncelikli Alanlara Göre ağılımı* Bilgi ve İletişim Teknolojileri Enerji Gıda Makine İmalat Otomotiv Savunma Su Uzay esteklenen Proje Sayısı esteklenen Bütçe** ,2 5,8 0,3 2,8 1,1 0,7 0 * 30 Nisan 2013 itibarıyla ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla, Milyon TL Üniversite-Sanayi İşbirliği estek Programı Bu programla, üniversite/kamu araştırma merkez ve enstitülerindeki bilgi birikimi ve teknolojinin, Türkiye de yerleşik ve proje sonuçlarını Türkiye de uygulamayı taahhüt eden kuruluşların ihtiyaçları doğrultusunda, ürüne ya da sürece dönüştürülerek sanayiye aktarılması yoluyla ticarileştirilmesine katkı sağlamak amaçlanmıştır. Program kapsamında; Müşteri Kuruluş olarak anılan özel sektör kuruluşu ve Yürütücü Kuruluş olarak anılan üniversite ya da kamu araştırma merkez ve enstitüsü bir İşbirliği Sözleşmesi imzalamaktadır. Bu sözleşme çerçevesinde Yürütücü Kuruluş tarafından yapılacak yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik proje, TÜBİTAK ve Müşteri Kuruluş tarafından finanse edilmektedir. Programa, Müşteri Kuruluş ve Yürütücü Kuruluş ortak başvuru yapmakta olup, 1 milyon TL ye kadar olan proje bütçesi desteklenebilmektedir. Programda azami destek süresi 24 aydır. TÜBİTAK ın karşılayacağı bütçe oranı, Müşteri Kuruluş KOBİ ise proje bütçesinin %75 i, büyük ölçekli ise %60 ıdır. Kalan tutar Müşteri Kuruluş tarafından karşılanmaktadır yılında program kapsamında 5 başvuru, 2012 yılında 27 başvuru gerçekleşmiş olup, Ocak-Nisan 2013 döneminde ise programa, 21 proje başvurusu yapılmıştır. 19 projenin ön değerlendirme süreçleri devam etmektedir. Aynı dönem aralığında, program kapsamında 7 proje için destek kararı verilmiştir Proje Pazarları estekleme Programı TÜBİTAK Proje Pazarları estekleme Programı ile üniversite, araştırma kurumları ve sanayi kuruluşları arasında ortak Ar-Ge projelerinin oluşturulmasına yönelik ulusal teknolojik işbirliği platformları desteklenmektedir. 192

198 Bu tür teknolojik işbirliklerinde temel ilke; somut Ar-Ge düşünce ya da proje önerilerine sahip olup, bunları gerçekleştirmek için kendi yetenekleri dışında başka uzmanlık alanlarından katkıya gereksinim duyan, proje öneri veya sonuçlarına ilişkin talep varlığını araştıran ya da arz edilen proje işbirliği önerilerine teknolojik veya finansal katkıda bulunmak isteyen üniversite, araştırma ve özel sektör kuruluşlarından temsilcilerin bir araya gelerek aktif katılımları ile projelerini birbirlerine tanıtmaları yoluyla işbirliği olanaklarına ortam oluşturulmasıdır. 1 Ocak-30 Nisan 2013 döneminde programa 13 başvuru yapılmış olup, tamamı desteklenmiştir. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK Programı kapsamında yapılan proje başvuruları ve desteklenen proje sayıları ile destek tutarları Tablo 68 de gösterilmektedir. Tablo Proje Pazarları estekleme Programına İlişkin Veriler Nisan Toplam*** Başvuru Sayısı esteklenen Sayı Toplam estek Tutarı**** (Bin TL) ** *2013 yılsonu öngörüsü **2012 yılından gelen 2 başvuru, 2013 yılında desteklenmiştir. *** 30 Nisan 2013 itibarıyla birikimli toplam **** 2013 sabit fiyatlarıyla B. Y3 Stratejik Amacına oğrudan Hizmet Eden Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı estekleri Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı, 5 Temmuz 2007 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 1 Sanayi Tezleri Projelerinin esteklenmesine İlişkin Yönetmelik kapsamında yürütülmektedir. SAN-TEZ Programı nın amacı, üniversite-sanayi işbirliğinin kurumsallaştırılması ve üniversitelerimizde yapılan bilimsel çalışmaların ticarileştirilerek ülkemize katma değer yaratacak, uluslararası pazarlardaki rekabet gücünün artırılmasına katkı sağlayacak yeni ürün ve/veya üretim yöntemi geliştirilmesi, mevcut üründe ve/veya üretim yönteminde yenilik yapılması amacıyla sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda belirlenecek yüksek lisans ve/veya doktora tez çalışmalarının desteklenmesidir. Program ile: Üniversite-sanayi-kamu işbirliğini kurumsallaştırmak, Katma değeri yüksek, teknoloji tabanlı ürün ve üretim yöntemleri geliştirilmesi desteklenerek ülkemizin dünya pazarında rekabet gücünün yükseltilmesini sağlamak, KOBİ lerin teknoloji ve Ar-Ge kültürü edinmelerini sağlamak, Ülke sanayisinin büyük çoğunluğunu oluşturan ve halen geleneksel üretim yöntemi ile çalışmaya devam eden ve bu nedenle ülkede yaratılan katma değerin sadece %26 sını üreten KOBİ lerimizi teknolojik ürün ve üretim yöntemlerini kullanmaya cesaretlendirilmek, İşletmelerin kendi öz varlıklarıyla gerçekleştiremeyecekleri Ar-Ge ve yenilikçiliğe yönelik çalışmalarını hem üniversite hem de devlet desteği ile gerçekleştirmelerini sağlamak, Akademik çalışmaların katma değer yaratacak ürün veya üretim yöntemi olarak uygulanmasını, akademik bilginin ticarileşmesini, akademisyenler ve üniversite mezunu 1 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 193

199 gençler arasında şirketleşme kültürünü yaygınlaştırarak yenilikçi yeni şirketler doğmasını sağlamak, Üniversitelerde doktora veya yüksek lisans programlarında öğrenim gören öğrencilerin tez konularının KOBİ ler tarafından talep edilen, imalat sanayine yönelik yeni teknolojilere dayalı ürün, üretim yöntemi ve Ar-Ge tabanlı ihtiyaçlara yönelik olarak belirlenmesini sağlamak, Program kapsamında daha fazla sayıda yüksek lisans ve doktora öğrencisinin desteklenerek nitelikli eleman sayısının artırılmasına yardımcı olmak, San-Tez Projelerinde çalışan tez öğrencilerinin ileride bu firmalarda Ar-Ge personeli olarak istihdam edilmesinin önünü açmak hedeflenmektedir. Proje başvuruları yılda iki defa kabul edilmektedir. Başvurular her yıl 1. dönem için en son 15 Mart tarihinde, 2. dönem için ise 15 Ağustos tarihinde kabul edilmektedir. Başvuru dönemini takip eden ay içerisinde projeler, konusunda uzman akademisyenlerden oluşturulan en fazla 5 kişilik bir komisyon tarafından incelenmekte, ayrıca başvuru sahibi proje yöneticisi ve proje ortağı işletme de değerlendirmeye davet edilerek en objektif ölçütlere göre değerlendirme yapılması sağlanmaktadır. Bu çerçevede yapılan değerlendirmeler sonucunda yılı arasında toplam başvuru yapılmış ve bunlardan 666 sı desteklenmeye değer bulunmuştur. esteklenmesine karar verilen 666 projeden 596 sıyla 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla sözleşme imzalanmıştır (Tablo 70). SAN-TEZ Programı ile ilgili değerler Tablo 69 da verilmiştir. Tablo 69. SAN-TEZ Programı için Ayrılan Ödenek ve Proje Bilgileri Yıllar * TOPLAM Proje Başvuru Sayısı esteklenen Proje Sayısı Ödenek Miktarı (Milyon TL) ** Gerçekleşen Bakanlık Ödemesi* (Milyon TL)** Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı *30 Nisan 2013 İtibarıyla ** 2013 sabit fiyatlarıyla Tablo 70. Sözleşme İmzalanan Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı* Üniversite Sayı Üniversite Sayı Abant İzzet Baysal Üniversitesi 3 İstanbul Teknik Üniversitesi 45 Adnan Menderes Üniversitesi 1 İstanbul Üniversitesi 5 Afyon Kocatepe Üniversitesi 3 İzmir Ekonomi Üniversitesi 1 Akdeniz Üniversitesi 5 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü 15 Aksaray Üniversitesi 1 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 7 Anadolu Üniversitesi 9 Karabük Üniversitesi 5 Ankara Üniversitesi 10 Karadeniz Teknik Üniversitesi 12 Atatürk Üniversitesi 2 Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi 1 Atılım Üniversitesi 5 Karatay Üniversitesi 5 194

200 Tablo 70. Sözleşme İmzalanan Projelerin Üniversitelere Göre ağılımı* Üniversite Sayı Üniversite Sayı Bahçeşehir Üniversitesi 4 Kırıkkale Üniversitesi 9 Balıkesir Üniversitesi 3 Kocaeli Üniversitesi 17 Başkent Üniversitesi 3 Koç Üniversitesi 6 Bezmialem Vakıf Üniversitesi 2 Marmara Üniversitesi 1 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 2 Melikşah Üniversitesi 4 Bilkent Üniversitesi 9 Mersin Üniversitesi 1 Boğaziçi Üniversitesi 7 Mevlana Üniversitesi 1 Bursa Teknik Üniversitesi 1 Namık Kemal Üniversitesi 7 Celal Bayar Üniversitesi 1 Niğde Üniversitesi 2 Cumhuriyet Üniversitesi 1 Okan Üniversitesi 1 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi 3 Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2 Çankaya Üniversitesi 4 Ordu Üniversitesi 1 Çukurova Üniversitesi 22 Orta oğu Teknik Üniversitesi 53 okuz Eylül Üniversitesi 26 Özyeğin Üniversitesi 3 umlupınar Üniversitesi 4 Pamukkale Üniversitesi 1 üzce Üniversitesi 4 Sabancı Üniversitesi 15 Ege Üniversitesi 38 Sakarya Üniversitesi 2 Erciyes Üniversitesi 13 Selçuk Üniversitesi 15 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 7 Süleyman emirel Üniversitesi 5 Fırat Üniversitesi 1 TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 12 Galatasaray Üniversitesi 1 Uludağ Üniversitesi 20 Gazi Üniversitesi 31 Yalova Üniversitesi 1 Gaziantep Üniversitesi 13 Yaşar Üniversitesi 1 Gaziosmanpaşa Üniversitesi 2 Yeditepe Üniversitesi 12 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü 8 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 1 Gülhane Askeri Tıp Akademisi 2 Yıldız Teknik Üniversitesi 20 Hacettepe Üniversitesi 31 Yüzüncü Yıl Üniversitesi 2 Işık Üniversitesi 2 İstanbul Aydın Üniversitesi 1 TOPLAM 596 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı *30 Nisan 2013 İtibarıyla 195

201 Tablo 70. Sektör Bazında Sözleşme Yapılan SAN-TEZ Proje ağılımı* Sektör Adı Proje Sayısı Sektör Adı Proje Sayısı Elektrik-Elektronik 63 Biyoteknoloji 12 Makine İmalatı 60 İnşaat 12 Tekstil 40 Havacılık 10 Yazılım 39 Metal Kaplamacılık 8 Medikal 37 Seramik 8 Kimya 36 Petrokimya ve Lastik Plastik 7 Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri 32 Yenilenebilir Enerji 6 Gıda 28 ökümcülük 4 Malzeme 25 İklimlendirme 3 Otomotiv 25 Ayakkabıcılık 2 Savunma Sanayi 25 Çevre 2 Enerji 24 emir ve emir ışı Metaller 2 Otomotiv Yan Sanayi 21 enizcilik 2 İlaç Kozmetik 16 Madencilik 2 ayanıklı Tüketim Malları 15 Hayvancılık 1 Tarım 15 Orman Endüstrisi 1 Telekomünikasyon 13 Toplam 596 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı *30 Nisan 2013 itibarıyla Tablo 71. Tamamlanan SAN-TEZ Proje Bilgileri* Firma Üniversite İli Bütçesi (Bin TL) ARÇELİK AŞ Yeditepe Üniversitesi İstanbul 90 ARÇELİK A.Ş. Yeditepe Üniversitesi İstanbul 97 BİASİS BİOTEKNOLOJİK SİSTEMLER SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Hacettepe Üniversitesi Ankara 247 GENKOR SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş Hacettepe Üniversitesi Ankara 262 MAKİNE VE KİMYA ENÜSTRİSİ KURUMU Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 500 MÜSAN A.Ş. Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 402 ASR TEST CİHAZLARI TEKNOLOJİ ARAŞTIRMA SANAYİ IŞ TİC. A.Ş. Hacettepe Üniversitesi Ankara

202 Tablo 71. Tamamlanan SAN-TEZ Proje Bilgileri* Firma Üniversite İli Bütçesi (Bin TL) RENKO FOTOG. GÜV. SİS. İTH. İHR. LT. ŞTİ Hacettepe Üniversitesi Ankara 95 HAİTEC ELEKTRİK VE İLETİŞİM SİSTEM ÇÖZÜMLERİ SANAYİ VE TİCARET LT.ŞTİ. İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 287 AKAŞ ÖKÜM VE TİCARET A.Ş. Hacettepe Üniversitesi Ankara 136 FRİTERM TERMİK CİHAZLAR SANAYİ VE TİCARET A.Ş HİPOKRAT TIBBİ MALZEMELER İMALAT VE PAZARLAMA A.Ş. TERKNOMA TEKNOLOJİK MALZEMELER SANAYİ VE TİC.LİM.ŞTİ. Yeditepe Üniversitesi İstanbul 9 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü İzmir 143 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü İzmir 233 EKOTEN BOYAAPRE TERBİYE SAN.YATIRIM VE ORGANİZASYON A.Ş. okuz Eylül Üniversitesi İzmir 90 GÜÇSAN TARIM ALETLERİ İMALAT SAN.TİC. A.Ş. NURİŞ ELETRİK VE KAYNAK MAKİNALARI A.Ş. NANOTECH İLERİ MALZEMELER VE ELKTRİK-ELEKTRONİK SİSTEMLER SAN- TİC. A.Ş. NANOTECH İLERİ MALZEMELER VE ELKTRİK-ELEKTRONİK SİSTEMLER SAN- TİC. A.Ş. BORTEK BOR TEKNOLOJİLERİ LİMİTE ŞİRKETİ A.Ş. Süleyman emirel Üniversitesi Isparta 261 Gazi Üniversitesi Ankara 83 Anadolu Üniversitesi Eskişehir 127 Anadolu Üniversitesi Eskişehir 97 Anadolu Üniversitesi Eskişehir 295 AGIRBAŞLI EREZYON Selçuk Üniversitesi Konya 598 PLATİN PVC AKS &METAL KAPLAM SAN. TİC.LT.ŞTİ. MA İLERİ TEKNOLOJİ SEREMİKLER SAN.TİC.LT.ŞTİ. okuz Eylül Üniversitesi İzmir 275 Anadolu Üniversitesi Eskişehir 264 TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş.(TOFAŞ) Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 231 ENES ENGELLİ YAŞAM CİHAZLARI MAK.İM.SAN.TİC.LT.ŞTİ. BİASİS BİYOTEKNOLOJİK ANALİZ SİSTEMLERİ LAB. MAL. ENERJİ BARIŞ ELEKTRONİK-ELİMSAN-BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 328 Hacettepe Üniversitesi Ankara 143 Bahçeşehir Üniversitesi İstanbul 624 BEREKET ENERJİ ÜRETİM A.Ş. Süleyman emirel Üniversitesi Isparta 184 EVEREST ELEKTROMEKANİK MAKİNE VE SİSTEMLERİ SAN.VE TİC.LT. ŞTİ. Kocaeli Üniversitesi İzmit 76 POLMER MAENCİLİK SAN.VE TİC.LT.ŞTİ. Selçuk Üniversitesi Konya 208 TRAKYALILAR KUMAŞÇILIK SAN. TİC.LT.ŞTİ. İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 114 İRİNLER MAKİNE SANAYİ VE TİCARET A.Ş. okuz Eylül Üniversitesi İzmir

203 Tablo 71. Tamamlanan SAN-TEZ Proje Bilgileri* Firma Üniversite İli Bütçesi (Bin TL) İSTEM MEİKAL TIBBİ CİHAZ VE SAN.TİC.LT.ŞTİ. Gazi Üniversitesi Ankara 369 SACEM HAYAT TEKNOLOJİLERİ LT. ŞTİ Ankara Üniversitesi Ankara 324 UZEL MAKİNA SANAYİ A.Ş. Adnan Menderes Üniversitesi Aydın 58 TİSAŞ TRABZON SİLAH SANAYİ A.Ş. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 1312 HELVACIZAE GIA VE İTHALAT MAE SANAYİ TİCARET A.Ş ÖZ-İŞ SANAYİ İMAMOĞLU TARIM MAKİNALARI NEME TIBBI ÜRÜNLER SAN. VE IŞ TİC. LT. ŞTİ BİLGİ COĞRAFİ BİLGİ ÖNÜŞÜM VE YÖNETİM SİSTEMLERİ TİC. LT. ŞTİ. Selçuk Üniversitesi Konya 234 Çukurova Üniversitesi Adana 46 Yeditepe Üniversitesi İstanbul 879 Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 77 KONAYSA A. Ş. Selçuk Üniversitesi Konya 63 Y-VİZYON SİNYALİZASYON OTOMASYON KENT MOBİL.ÖLÇ.YAZILIM VE TEK.İML.İTH.İHR.SAN.TİC.LT.ŞTİ BRİSA BRİGESTONE SABANCI LASTİK SAN. VE TİC. A.Ş KORSA GLOBAL ENÜSTRİYEL İPLİK VE KOR BEZİ SAN. TİC A.Ş R. ZEYANLI HAYAT BİLİMLERİ TİC. LT. ŞTİ Nigde Üniversitesi Nigde 102 Sabancı Üniversitesi İstanbul 243 Sabancı Üniversitesi İstanbul 243 Gülhane Askeri Tıp Akademisi Ankara 418 MENTEŞOĞLU SOĞUTMA Gazi Üniversitesi Ankara 113 MAVİ TEKNİK HAVACILIK OĞALGAZ MÜH. MÜŞ.SAN.VE TİC. LT.ŞTİ MAVİ TEKNİK HAVACILIK OĞALGAZ MÜH. MÜŞ.SAN.VE TİC. LT.ŞTİ Osmangazi Üniversitesi Eskişehir 95 Osmangazi Üniversitesi Eskişehir 78 İB-ER MAKİNA SAN. TİC. LT. ŞTİ. Ege Üniversitesi İzmir 111 CONSEPT CİH. ORT. VE NİT. SİST. EĞT. PRO.TAS. AR-GE İTH. İHRC. ÖZ. EĞT VE AN. LT. ŞTİ Gebze yüksek teknoloji Enstitüsü Kocaeli 479 ALAN KİMYA EN. A.Ş. Ege Üniversitesi İzmir 70 İSAR GIA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 324 ŞAHİN METAL İMALAT SAN. VE TİC. A.Ş. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 130 TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 579 YILMAZLAR TARIM MAKİNALARI SAN. VE TİC. LT. ŞTİ. MPG MAKİNA İMALAT SANAYI VE TICARET A.Ş. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 104 Selçuk Üniversitesi Konya 178 GÜROK TURİZM VE MAENCİLİK A.Ş. Bilkent Üniversitesi Ankara

204 Tablo 71. Tamamlanan SAN-TEZ Proje Bilgileri* Firma Üniversite İli Bütçesi (Bin TL) MİKROSAN MAKİNE VE KALIP SANAYİ A.Ş. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 356 TROYKA ME TIBBİ SİSTEMLER A.Ş. Bilkent Üniversitesi Ankara 690 HEMAKS HALI VE TEKSTİL MAKİNELERİ SANAYİ TİC. AŞ. AKSAN MOBİLYA Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 417 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Kahramanmaraş 292 ZİLE TİCARET BORSASI Gazi Üniversitesi Ankara 224 TEMSA ARAŞTIRMA GELİŞTİRME VE TEKNOLOJİ A.Ş. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Ankara 453 ARÇELİK A.Ş. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 136 ATİ TEKNOLOJİ SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 642 ENİZSAN GEMİ İŞLETMECİLİĞİ VE TİCARET A.Ş. Sakarya Üniversitesi Sakarya 85 COMMAT İLETİŞİM LT.ŞTİ. Hacettepe Üniversitesi Ankara 50 TOZ METAL A.Ş. PARS AR-GE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ ELETRONİK MÜH. VE AN. HİZ. SAN. TİC. LT. ŞTİ. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Ankara 200 Kocaeli Üniversitesi Kocaeli 83 ATİ TEKNOLOJİ SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş. Gülhane Askeri Tıp Akademisi Ankara 353 MAKİNE VE KİMYA ENÜSTRİSİ KURUMU Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 128 MAKİNE VE KİMYA ENÜSTRİSİ KURUMU Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 102 KORSA GLOBAL ENÜSTRİYEL İPLİK VE KOR BEZİ SAN.TİC. A.Ş. Boğaziçi Üniversitesi İstanbul 247 YURUSAR TARIM MAKİNALARI Ege Üniversitesi İzmir 113 İBAGENÇ MAKİNE LİMİTE ŞTİ. Uludağ Üniversitesi Bursa 260 ONKİM KÖK HÜCRE TEKNOLOJİLERİ İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 154 PARS AR-GE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ ELETRONİK MÜH. VE AN. HİZ. SAN. TİC. LT. ŞTİ. NANO BİZ NANO-BİYO TEKNOLOJİK SİSTEMLER EĞİTİM BİLİŞİM ANIŞMANLIK AR-GE SAN.TİC.LT.ŞTİ ECZACIBAŞI-MONROL NÜKLEER ÜRÜNLER SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Kocaeli Üniversitesi Kocaeli 51 Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 274 Orta oğu Teknik Üniversitesi Ankara 16 JAKARSAN MAKİNE SANAYİ VE TİC.LT.ŞTİ. Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 682 TEKLAS KAUÇUK AŞ. Kocaeli Üniversitesi İzmit 227 FİCOSA OTOMOTİV SAN.TİÇ.AŞ Uludağ Üniversitesi Bursa 145 GEÇGEL MAKİNA SANAYİİ TİC. LT. ŞTİ. Selçuk Üniversitesi Konya

205 Tablo 71. Tamamlanan SAN-TEZ Proje Bilgileri* Firma Üniversite İli Bütçesi (Bin TL) VESTEL ELEKTRONİK SANAYİ VE TİC. A.Ş. Ege Üniversitesi İzmir 12 VESTEL ELEKTRONİK SANAYİ VE TİC. A.Ş. Ege Üniversitesi İzmir 17 İRİLER MAKİNE SANAYİ TİC.LT.ŞTİ. Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 614 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı *30 Nisan 2013 itibarıyla Toplam Sayılı Kanunun yayımlanmasını ve estekleme Yönetmeliğinin yenilenmesini müteakip 2007 yılının Eylül ayında dönem ödemeleri yapılarak desteklenmeye başlanan projeler; 30 Nisan 2013 itibarıyla; 74 üniversitede ve 33 sektörde desteklenmesi uygun görülen 666 projeden sözleşme yapılan proje sayısı 596 olup, bu projelerden 248 i tamamlanmıştır. Y3 Stratejik Amacına oğrudan Hizmet Eden KOSGEB estekleri İşbirliği-Güçbirliği estek Programı Bu program ile KOBİ lerin işbirliği-güçbirliği anlayışında bir araya gelerek Ortak Sorunlara Ortak Çözümler üretilmesi, KOBİ lerin tedarik, pazarlama, düşük kapasite kullanımı, rekabet gücü zayıflığı, finansman başta olmak üzere tek başlarına çözümünde zorlandıkları birçok soruna çözüm bulunması, KOBİ lerin bir araya gelerek kapasite ve rekabet gücü yüksek işletmelere dönüşmesi, ölçek ekonomisinden yararlanılarak kaynak tasarrufu sağlanması, KOBİ ler arasında ortaklık ve işbirliği kültürünün geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Programa ilişkin veriler Tablo 72 de sunulmaktadır. Tablo 72. İşbirliği Güçbirliği estek Programı * Toplam estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi 1,8 3 14, , ,4 107 Kaynak: KOSGEB * 30 Nisan 2013 itibarıyla **2013 yılı sabit fiyatlarıyla, milyon TL B. Y3 Stratejik Amacına olaylı Hizmet Eden Mekanizmalar 2 Y3 Stratejik Amacına olaylı Hizmet Eden TÜBİTAK estekleri TÜBİTAK TEYEB estekleri Kapsamındaki Sanayi-Sanayi İşbirliği Faaliyetleri TÜBİTAK TEYEB tarafından yürütülen destek programları kapsamında (1501, 1507 ve 1509); kuruluşların Ar-Ge kültürü ve Ar-Ge yapılanmasının oluşması, yenilikçi ürün ve teknoloji geliştirme yönünde yetkinliğin sağlanması, nitelikli işgücü istihdamının artırılması, yurtiçi ve yurtdışı yeni işbirliği ve açılım olanaklarının sağlanması amacıyla ortaklı proje başvuruları da yapılabilmektedir. Bu 2 Y3 stratejik amacına dolaylı hizmet eden TÜBİTAK-1513 Teknoloji Transfer Ofisleri estekleme Programı na ilişkin bilgiler Y2 stratejik amacı altında verilmiştir. 200

206 bağlamda, destek programlarına yapılan ortaklı proje başvurularına ilişkin bilgiler Tablo 73, Tablo 74 ve Tablo 75 te verilmiştir. Tablo estek Programı Kapsamında Ortaklı Proje Başvurularına İlişkin Bilgiler Nisan 2013 Toplam (2005-Nisan 2013) Toplam 1501 İçindeki Payı (%) ( Nisan 2013) Ortaklı Önerilen Proje Başvuruları esteklenen Proje Sayısı Verilen Hibe estek Tutarı (Milyon TL) * , ,1 0, *2013 yılı sabit fiyatlarıyla Tablo estek Programı Kapsamında Ortaklı Proje Başvurularına İlişkin Bilgiler Nisan 2013 Toplam (2007- Nisan 2013) Toplam 1501 İçindeki Payı (%) ( Nisan 2013) Ortaklı Önerilen Proje Başvuruları ,2 esteklenen Proje Sayısı ,5 Verilen Hibe estek Tutarı (Milyon TL) * 0,6 0,8 0,9 0,4 0,6 0,1 3,3 0,8 *2013 yılı sabit fiyatlarıyla Tablo estek Programı Kapsamında Ortaklı Proje Başvurularına İlişkin Bilgiler Nisan 2013 Toplam (2007- Nisan 2013) Toplam 1501 İçindeki Payı ( Nisan 2013) % Ortaklı Önerilen Proje Başvuruları esteklenen Proje Sayısı ,5 Verilen Hibe estek Tutarı (Milyon TL) * - - 0,1 1,1 5,9 6,5 0,9 14,4 23,5 *2013 yılı sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK TEYEB estekleri Kapsamındaki Üniversite Sanayi İşbirliği Faaliyetleri Teknoloji ve Yenilik estek Programları kapsamında proje önerilerinin değerlendirilmesi ve desteklenen projelerin dönemsel faaliyetlerinin izlenmesi için üniversite ve araştırma kurumlarında görevli bilim insanlarıyla işbirliği yapılmaktadır yılında ve 2011 yılında 1.789, 2012 yılında ise 365 i ilk kez olmak üzere toplam 1.984, Ocak-Nisan 2013 döneminde ise bilim insanı destek programlarının değerlendirme ve izleme süreçlerinde görevlendirilmiştir. Tablo 76 da hakem ve izleyici sayıları yıllar itibarıyla verilmiştir. estek programları kapsamında bugüne kadar, 137 üniversiteden farklı bilim insanı değerlendirme ve izleme süreçlerinde görev almıştır. Ayrıca, Türkiye nin farklı yerlerindeki bilim insanlarının kuruluşları yerinde değerlendirmek üzere ziyaret etmesi bilginin yayılmasına ve uzun vadede üniversite ve sanayi arasında kalıcı bağların oluşmasına katkıda 201

207 bulunmaktadır. eğerlendirme ve izleme süreçlerinde görev alan bilim insanlarının üniversitelere göre dağılımı Şekil 38 de verilmektedir. Şekil Nisan 2013 Tarihleri Arasında Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estek Programları Kapsamında Projelerin eğerlendirme ve İzleme Süreçlerinde Görev Alan Hakemin Üniversitelere Göre ağılımı estek programlarına başvuran proje önerilerinin değerlendirmesinde yer alacak hakem ve izleyicilerin tespiti bağımsız akademisyenlerden oluşan Teknoloji Yürütme Komitelerince gerçekleştirilmektedir. TÜBİTAK ın bu aşamada katkısı, sürecin yürütülmesi için gereken ortamın sağlanması ile sınırlıdır. Bilimsel değerlendirme yapan hakemler, izleyiciler, geçici paneller ve kurullar, kurumsal temsil esasına göre değil, bireysel uzmanlık ve liyakat esasına göre seçilmekte ve bireysel değerlendirmelerini, ait oldukları kurumların görüşü olarak değil, bireysel bağımsız görüşleri olarak ifade etmek zorundadır. TÜBİTAK ARBİS ülkemizdeki tüm araştırmacıların, üniversite, kamu veya özel sektörde istihdam edilmelerine bakılmaksızın, kendilerini kayıt ettirmelerine açıktır. Böylece, özel sektörden de görevlendirme yapılabilmektedir. Ancak, proje başvurularının ticari faaliyet ve gizlilik konusu olması nedeniyle tedbirli davranılması gerekmektedir. Firmalar sundukları projelerin değerlendirilmesinde görev alan hakemlere gerekçeli itirazlarını yapabilmektedir. Tablo 76. TÜBİTAK TEYEB Hakem, İzleyici ve Rapor Sayıları Yıl Hakem Yeni Hakem Hakem Raporu Proje Sayısı/ Hakem* İzleyici Yeni İzleyici İzleyici Raporu Proje önem osyası/izleyici* Nisan * Ortalama ** 30 Nisan 2013 itibarıyla 202

208 Tablo 77. TÜBİTAK TEYEB estek Programları Kapsamında Üniversite- Sanayi İşbirliği İçeren Proje Bilgileri Nisan 2013 Üniversite-Sanayi İşbirliği İçeren Proje Başvuru Sayısı Üniversite-Sanayi İşbirliği İçeren Proje Başvuru Sayısının Toplam Proje Başvuru Sayısı İçindeki Oranı (%) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı estekleri Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu 6 Temmuz 2001 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir yılından itibaren uygulamaya konulan ve sanayicileri, araştırmacılar ve üniversiteler ile buluşturarak teknoloji yoğun üretime yönelik yeni ürün ve üretim yöntemleri geliştirmelerini sağlayacak bu Kanun kapsamında; 30 Nisan 2013 itibarıyla 49 Teknoloji Geliştirme Bölgesi kurulmuştur. Bu bölgelerden 34 ü faaliyete geçmiştir. Teknoloji Geliştirme Bölgelerine yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı estekleri 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında Türkiye'de faaliyet gösteren Ar-Ge merkezleri, kamu kurum ve kuruluşları ile uluslararası fonlardan desteklenen Ar-Ge projeleri ve ortaklarından en az birisi Ar-Ge merkezi bulunan bir işletme olmak üzere aynı veya değişik sektörde faaliyet gösteren işletmeler tarafından işbirliği içinde yürütülen ve bu işletmelerden birisi veya birkaçı tarafından fonlanan, Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve estekleme İdaresi Başkanlığı tarafından 12 Nisan 1990 tarihli ve 3624 sayılı Kanuna göre oluşturulan teknoloji merkezi işletmeleri ve Teknogirişim sermayesi desteğinden yararlananlara gerçekleştirdikleri Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri için teşvik ve istisnalar sağlanmaktadır. etaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır. KOSGEB estekleri Teknoloji Geliştirme Merkezleri (TEKMER) faaliyetlerine yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır. TTGV estekleri Öte yandan TTGV'nin sağladığı TGP, TP, İTEP ve Çevre estekleri kapsamında sanayi-sanayi işbirlikleri dolaylı olarak desteklenmektedir. TGP desteği kapsamında 2006 yılından 30 Nisan 2013 tarihine kadar 5 konsorsiyumun projesi desteklenmiştir. Proje yürütülmesi esnasında kısmî teknoloji transferi, tasarım, imalat, test ve doğrulama kapsamında projeyi öneren kuruluşun diğer sanayi firmalarıyla ortak çalışmaları "Hizmet Alımı" harcamaları olarak destek kapsamına girmektedir. esteklenen projeler kapsamında hizmet alımı yoluyla özel sektör tedarik amaçlı işbirliklerinin oranı %35 civarındadır. 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla İTEP kapsamında desteklenen 5 proje olmuştur. Bu projelerin tümünde, projede kilit rol oynayacak bazı altyapıların geliştirilmesi (makine, cihaz, yazılım, tasarım, modelleme gibi) ve gerekli test/deneylerin gerçekleştirilmesi kapsamında sanayi-sanayi işbirliklerine örnek oluşturabilecek yapılar bulunmaktadır. 203

209 Tablo 78. TTGV Kullandırımları* Yıllar Ar-Ge estekleri (TGP+İTEP) Ticarileştirme estekleri Çevre estekleri (ÇP + OTİM) ** 2-1 Toplam (Yıl Sonu Tahmini) * Milyon TL, 2013 yılı sabit fiyatlarıyla ** 30 Nisan 2013 itibarıyla Kalkınma Bakanlığı estekleri Araştırmacı Yetiştirme ve Sanayi oktora Programına yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y1 bölümünde bulunmaktadır. 204

210 Stratejik Amaç Y4 Y4 - Bölüm 1: UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y4 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç Y4. Amaç Y4.1. Y4.1.2 Ulusal Yenilik Sistemi İçerisindeki KOBİ'lerin Rolünün Güçlendirilmesi aha çok KOBİ nin Ar-Ge ve yenilik yapanlar halkasına eklenmesi Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerini kendi bünyesinde gerçekleştiren KOBİ lerin üniversite ve araştırma kurumlarıyla ortak proje üretme kapasitesinin artırılması Eylem: Proje fikrinin belirlenmesi, projenin geliştirilmesi ve proje yönetimi konularında KOBİ lere yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin geliştirilip KOBİ'lere sunulması Gelişme: Proje yönetimi konusunda KOBİ lere açık eğitimler verilmiştir. TÜBİTAK TÜSSİE KOSGEB ve İlgili Odalar sürekli TÜBİTAK desteği alacak KOBİ lerin proje yönetimi vb. kritik konularda TÜBİTAK TÜSSİE den eğitim alabilmesi için altyapı yapılmıştır. Y4.1.3 KOBİ lerin teknoloji yönelimi ve yönetimi yeteneğinin geliştirilmesi Eylem: KOBİ lerin mevcut durumu değerlendirerek geleceği planlamalarına yönelik olarak eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi ve sunulması Gelişme: TÜBİTAK TÜSSİE KOSGEB ve İlgili Odalar sürekli KOSGEB ile ortak proje çalışması yönünde görüşmeler ve analizler yapılmıştır. Müfredat geliştirilmişi proje dokümanları hazırlanmıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile proje görüşmeleri yapılmış, içerik tasarlanması çalışmalarına başlanmıştır. Eylem: KOBI lerin girişimcilik yetkinliklerinin iyileştirilmesi amacıyla KOBI Akademi Projesi nin gerçekleştirilmesi TÜBİTAK TÜSSİE KOSGEB Gelişme: Teknogirişimcilik konusunda TÜBİTAK TEYEB ile işbirliği kurulmuştur. Eğitim müfredatı tasarlanmış ve eğitici havuzu oluşturulmuştur. Kasım 2012 de ilk grup eğitim gerçekleştirilmiştir. Mayıs 2013 te ikinci gruba eğitim verilmiştir. 205

211 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y4 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Y4.1.4 KOBİ Ar-Ge ve yenilik destekleri ile fikri ve sınai mülkiyet hakları konusunda bilgiye ulaşımının kolaylaştırılması, bilgilendirme faaliyetlerinin yaygınlaştırılması ve çeşitlendirilmesi Eylem: KOBİ lerinin yenilik kapasitelerinin geliştirilmesine ilişkin Hezarfen Projesi nin yaygınlaştırılması Türk Patent Enstitüsü TOBB, KOSGEB, Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu Gelişme: Türk Patent Enstitüsü tarafından Ankara daki medikal cihaz ve alet üretimi konusunda faaliyet gösteren işletmelerin inovasyon ve Ar-Ge yönetimi kapasitelerini geliştirmek, sınai mülkiyet haklarının kullanımını artırmak ve işletmeleri ulusal ve uluslararası alanda tanıtmak amacıyla Hezarfen Medikal Ankara Projesi hazırlanmış ve projeye Ankara Kalkınma Ajansından mali destek sağlanmıştır. Türk Patent Enstitüsü ile Ankara Kalkınma Ajansı arasında 21 Aralık 2011 tarihinde sözleşme imzalanmıştır. On bir aylık proje 2012 Kasım ayında tamamlanmıştır. 18 Ekim 2012 tarihinde Medikal Cihaz ve Ekipmanlar Sektöründe Gelecek Trendleri ve Ortaklaşa Rekabet Uluslararası Konferansı eşleştirme etkinliği olarak düzenlenmiştir. Konferansta Ankara nın medikal cihazlar ve aletler konusundaki kapasitesini artırmak ve bu konuda faaliyet gösteren firmaları ulusal ve uluslararası alanda tanıtmak ve bağlantılarını geliştirmek hedeflenmiştir. Ayrıca Avrupa daki kümelerin, firmaların rekabet gücünü artırmak için gerçekleştirdikleri faaliyetler hakkında bilgi ve tecrübelerini aktarmaları ve muhtemel işbirliği alanlarının tartışılması sağlanmıştır yılında Hezarfen Projesi nin bir başka ilde paydaş kuruluşlarla işbirliği yapılarak uygulanması için çalışmalar yapılmıştır. 5 Temmuz 2012 tarihinde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi nden Hezarfen Projesi nin Eskişehir de uygulanması konusunda talep alınmıştır. Hezarfen Teknoloji ve Tasarım Geliştirme Projesinin 2013 yılında Kayseri de ve Eskişehir de uygulanması için KOSGEB, ETMK, Kayseri Ticaret Odası, Kayseri Sanayi Odası, Eskişehir Sanayi Odası ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ile iletişime geçilmiş ve mutabakat sağlanmıştır. Eylem: Ar-Ge destek programları hakkında bilgilendirme ve başarı örneklerinin hedef kitleye aktarılması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TÜBİTAK, TOBB, Sanayi Sektörünü Temsil eden ernek ve Sivil Toplum Kuruluşları Gelişme: Bilgilendirme çalışmaları çerçevesinde Üniversitelerde Sanayi Bölgelerinde ve STK ların düzenlediği muhtelif organizasyonlarında tanıtıma yönelik sunum, film gösterimi, broşür dağıtımı, birebir bilgilendirme gibi faaliyetler yapılmaktadır. Bu dönemde 25 faaliyet gerçekleştirilmiştir. Ayrıca üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmek amaçlı 6 bölgede (Ankara, Kocaeli, Bursa, İzmir, Antalya, ve Aydın) geniş katılımlı üniversite-sanayi işbirliği toplantıları düzenlenmiştir. 28 Mart 2013 tarihinde de İstanbul da TGB zirvesi yapılmıştır. 206

212 Y4 - Bölüm 2: Ulusal Yenilik Sistemi İçerisinde KOBİ lerin Rolünün Güçlendirilmesi Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler A. TÜBİTAK estekleri KOBİ Ar-Ge Başlangıç estek Programı KOBİ Ar-Ge Başlangıç estek Programı ile, KOBİ ler tarafından yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Program kapsamında, KOBI lerin TL bütçe ve 18 ay süre ile sınırlı ilk 3 projesi ve ortaklı proje başvurusu yapılması durumunda aynı koşullarda 2 ilave proje olmak üzere toplam 5 proje TÜBİTAK tarafından desteklenmektedir. estek oranı her dönem için sabit olup %75 tir. Projelere program kapsamında sağlanacak desteklerle KOBİ lerin, teknoloji ve yenilik kapasitelerinin geliştirilerek daha rekabetçi olmaları, sistematik proje yapabilmeleri, katma değeri yüksek ürün geliştirebilmeleri, kurumsal araştırma teknoloji geliştirme kültürüne sahip olmaları, ulusal ve uluslararası destek programlarında daha etkin yer almaları hedeflenmektedir. Tablo KOBİ Ar-Ge Başlangıç estek Programı Başvuru Sayıları Nisan * Toplam** Proje Başvuru Sayısı Firma Sayısı Yeni Firma Sayısı Karar Verilen Proje Sayısı (Yıl İçerisinde) estek Kararı Verilen esteklenmeyen Sonuçlanan Proje Sayısı Ödenen estek Tutarı *** (Milyon TL) - 24,3 106,3 87,2 85,3 85,4 16, ,3 * 2013 yıl sonu öngörüsü ** 30 Nisan 2013 itibarıyla birikimli toplam *** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla TÜBİTAK-1507 Programı na, 2011 yılında 854 proje başvuru yapılmışken, 2012 yılında bu sayı yaklaşık %22 artarak 1048 olarak gerçekleşmiştir. Bu program kapsamında, Ocak-Nisan 2013 döneminde proje başvurularının toplam proje başvurusuna oranı %55 olmuştur. Verilen hibe destek tutarı 2013 sabit fiyatlarıyla, 2011 yılında 85,3 milyon TL ve 2012 yılında 85,4 milyon TL olarak gerçekleşmiştir (Şekil 18). Ocak Nisan 2013 döneminde ise, bu programa ödenen hibe destek tutarı 16,9 milyon TL olarak gerçekleşmiştir (Tablo 79). 207

213 * 2013 yılı sabit fiyatlarıyla Şekil 18. TÜBİTAK-1507 Programı Kapsamında TÜBİTAK ve TM Kaynaklarından Sağlanan estek Miktarının Yıllara Göre ağılımı ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla Şekil 19. TÜBİTAK-1507 Programı Kapsamında Proje Başvurularının Yıllara Göre ağılımı Ocak-Nisan 2013 döneminde, bu program kapsamında 466 KOBİ ölçeğindeki firma, 478 proje başvurusu gerçekleştirmiştir (Şekil 19). 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla, Program kapsamında 978 proje desteklenmekte olup, 349 proje önerisinin değerlendirme süreci devam etmektedir. Şekil 34 ten de görüleceği gibi, programa başvuru yapan kuruluşların büyük bir bölümünü programa ilk defa başvuru yapan kuruluşlardan oluşmaktadır. Şekil 21 de program kapsamında proje başvurularının teknoloji alanlarına göre dağılımı gösterilmektedir. * 2013 Yıl sonu öngörüsü olup, Ocak-Nisan 2013 itibarıyla başvuran firma sayısı 466 olup yeni firma sayısı 253 dür. Şekil 20. TÜBİTAK-1507 Programına Başvuran Firma Sayısının Yıllara Göre ağılımı Şekil 21. TÜBİTAK-1507 Programı Kapsamında Proje Başvurularının Teknoloji Alanlarına Göre ağılımı KOBİ lerin TÜBİTAK TEYEB estek Programları İçindeki Yeri 1 KOBİ ler, TÜBİTAK-1507 Programı na ilk 3 projesi ve ortaklı proje başvurusu yapılması durumunda aynı koşullarda 2 ilave proje olmak üzere toplam 5 projeleri için başvurabilmelerin yanı sıra tüm destek programlarından da faydalanabilmektedir yılları arasında, TÜBİTAK TEYEB estek Programları kapsamında: Proje başvurusu yapan firmaların ölçeğine bakıldığında, KOBİ ölçekli firmaların oranı 2004 yılında %79 iken, 2012 yılı sonunda %87 ye yükselmiştir. Bu oran, 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla %86 dır Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı ile ilgili detaylı bilgi 1 ve 2 stratejik amaçları altında sunulmaktadır. 208

214 KOBİ ölçekli firmalardan gelen proje başvurularının oranı ise, 2004 yılında %68 iken, 2012 yıl sonu itibarıyla %81 e yükselmiştir. 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla ise bu oran %80 olmuştur. Söz konusu dönem itibarıyla, tüm estek Programları kapsamında, KOBİ ölçekli firmalara verilen hibe destek tutarının oranı 2004 yılında %42 iken, 2012 yılı sonunda %59 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran Ocak-Nisan 2013 döneminde %71 olarak gerçekleşmiştir. TÜBİTAK TEYEB bünyesinde yürütülen destek programları kapsamında 1 Ocak Nisan 2013 dönemini kapsayan toplam proje başvuru sayısı ve ödenen destek tutarlarına ilişkin özet bilgiler Şekil 22 ve Şekil 23 te verilmektedir. Buna göre, gerek proje başvuru sayılarının dağılımı gerekse de ödenen destek tutarlarının dağılımı açısından bakıldığında TÜBİTAK-1507 Programı tüm TÜBİTAK TEYEB destek programları arasında önemli bir paya sahiptir. Şekil 22. TÜBİTAK TEYEB bünyesinde yürütülen destek programları kapsamında, Ocak Nisan 2013 dönemini kapsayan proje başvuru sayılarının dağılımı Şekil 23. TÜBİTAK TEYEB bünyesinde yürütülen destek programları kapsamında, Ocak Nisan 2013 dönemini kapsayan ödenen destek tutarlarının dağılımı TÜBİTAK TEYEB estek Programları kapsamında, 2013 yılında, 30 Nisan 2013 itibarıyla 328 firma, 347 proje ile ilk kez proje başvurusu yapmış olup, 56 firmanın 57 projesi desteklenmiştir (Tablo 80). Tablo 80. TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik estek Programlarına İlk Kez Başvuru Yapan Firmalara İlişkin Veriler Nisan 2013 itibarıyla İlk kez Proje Başvurusu Yapan Firma Sayısı KOBİ Büyük İlk kez Başvuru Yapan Firma Proje Sayısı KOBİ Büyük estek Kararı Verilen KOBİ Büyük

215 TÜBİTAK TEYEB Tarafından Yürütülen Programlardaki İyileştirmeler Ülkemizin Bilim, Teknoloji ve Yenilik (BTY) vizyonunu, önceliklerini ve ana hedeflerini içeren temel strateji belgesi olan Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (UBTYS) ile, Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu nun (BTYK) 27 Aralık 2011 tarihinde yapılan toplantısında alınan kararlar doğrultusunda stratejik hedeflerini belirleyen TÜBİTAK; KOBİ lerin Ar-Ge Kapasitesi ve Yetkinliklerinin Artırılması, TEYEB Bütçesi İçerisinde KOBİ lere Aktarılan estek Oranının Artırılması, Büyük Bütçeli Projelerde KOBİ lerin Alt-Yüklenici Olarak Projelerde Yer Alması Zorunluluğu ve Kotası Getirilmesi, esteklenen KOBİ Projelerinde Araştırmacılara Teşvik Edici Ödüller Verilmesi, Üniversite-Sanayi İşbirliğini İçeren Projelerin eğerlendirme Kriterlerinin İyileştirilmesi, Üniversite-Sanayi İşbirliklerinin Çoğaltılması, hedefleri paralelinde; TÜBİTAK Bilim Kurulu nun 2 Mart 2013 tarihli ve 207 sayılı toplantısı ile 6 Nisan 2013 tarih ve 218 sayılı toplantılarında alınan kararlar gereğince; TÜBİTAK-1511 Öncelikli Alanlar Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı ve TÜBİTAK-1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı nın Uygulama Esasları nda değişiklikler yapılmış ve bu değişiklikler yürürlüğe girmiştir. TÜBİTAK-1511 Programında; Programın yürütme mekanizmasında yeniliğe gidilmiş, her bir TEYEB Teknoloji Grubu nun çağrılar kapsamında oluşturacakları Çağrılı Projeler anışma Kurulu ile program süreçlerini yürütmeleri kararlaştırılmıştır. Program kapsamında değerlendirme süreleri kısalmıştır. Program kapsamında proje değerlendirme boyutları ve proje puanlama kriterleri değiştirilmiştir Programında; Programın adı, 1512 TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı estek Programı yerine; TÜBİTAK Girişimcilik Aşamalı estek Programı olarak değiştirilmiştir. Program dayanağı değiştirilerek, 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun yerine, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak değişen 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun a dayandırılmıştır. Girişimcilere sermaye aktarımı, 5746 sayılı kanunda geçen teknogirişim sermaye desteği yerine, 278 sayılı kanuna uygun olarak teminat alınmaksızın hibe olarak sermaye desteği verilmesi şeklinde değiştirilmiştir. Girişimci ve başvuru yapabilecek kişiler tanımı değiştirilmiştir. Program kapsamında desteklenmesi uygun bulunan toplam giderler içerisindeki, genel gider desteği payı %15 ten, %20 ye yükseltilmiştir. 210

216 B. KOSGEB estekleri Ar-Ge İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama estek Programı Bu program ile yeni ürün, yeni süreç, bilgi ve/veya hizmet üretilmesi veya ticarileştirilmesi için araştırma, geliştirme, inovasyon ve endüstriyel uygulama projelerinin desteklenmesi suretiyle aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır: Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi, Teknolojik fikirlere sahip tekno-girişimcilerin desteklenmesi, KOBİ lerde Ar-Ge bilincinin yaygınlaştırılması ve Ar-Ge kapasitesinin artırılması, Ar-Ge ve İnovasyon proje sonuçlarının ticarileştirilmesi ve endüstriyel uygulamasına destek sağlanması. KOSGEB KOBİ Proje estek Programı İşletmelere özgü sorunların işletmeler tarafından projelendirildiği ve projelendirilen maliyetlerin desteklenebildiği bu program ile aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır: KOBİ lerde proje kültürü ve bilincinin oluşturulması, İşletmelerin proje yapabilme kapasitelerinin geliştirilmesi, KOBİ lerin; üretim, yönetim-organizasyon, pazarlama, dış ticaret, insan kaynakları, mali işler ve finans, bilgi yönetimi ve bunlarla ilişkili alanlarda sunacakları projelerin desteklenmesi. KOSGEB Tematik Proje estek Programı Bu program ile aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır: KOBİ lerde makro strateji dokümanlarında işaret edilen öncelikler dikkate alınarak belirlenen tematik alanlarda bölgesel ve sektörel ihtiyaçların karşılanması, Uluslararası mevzuat ve önceliklere KOBİ lerin uyumunun sağlanması, Meslek Kuruluşlarının KOBİ leri geliştirmek amacıyla daha fazla proje hazırlamalarının teşvik edilmesi için işletme ve meslek kuruluşları projelerinin desteklenmesi. KOSGEB Girişimcilik estek Programı Bu programın amacı: Ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümünün temel faktörü olan girişimciliğin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması, Başarılı ve sürdürülebilir işletmelerin kurulması, Girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması, İş Geliştirme Merkezlerinin kurulması ile girişimciliğin geliştirilmesi, İstihdamın artırılması, Yerel dinamiklere dayalı girişimciliğin desteklenmesidir. Girişimcilik estek Programı, aşağıdaki 3 alt program ve 1 ödülden oluşmaktadır. Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi Yeni Girişimci esteği İş Geliştirme Merkezi (İŞGEM) esteği İş Planı Ödülü KOSGEB Genel estek Programı Bu program ile: 211

217 Proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ ler ile KOSGEB hedef kitlesine yeni dâhil olmuş sektörlerdeki KOBİ lerin de mevcut KOSGEB desteklerinden faydalanması, KOBİ lerin kaliteli ve verimli mal/hizmet üretmelerinin sağlanması, Mevcut KOSGEB desteklerinin revize edilerek daha fazla KOBİ nin bu desteklerden yaygın şekilde faydalanması, KOBİ lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek amacıyla genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi, KOBİ lerin yurt içi ve yurt dışı pazar paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ estek Programı Gelişme ve büyüme potansiyeline sahip küçük ve orta ölçekli işletmeler için aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır: Borsa İstanbul A.Ş. (BİST) Gelişen İşletmeler Piyasası nda işlem görmesinin sağlanması, Sermaye piyasalarından fon temin edilmesine imkân sağlanması. Yukarıda özetlenen KOSGEB destek programlarına ilişkin gerçekleşme rakamları Tablo 81 de yer almaktadır. Tablo 81. KOSGEB estek Programları Gerçekleşme Rakamları estek Programları Genel estek Programı estek Miktarı** * Toplam İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi estek Miktarı** İşletme Adedi 6, , , Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama estek Programı Girişimcilik estek Programı KOBİ Proje estek Programı Tematik Proje estek Programı Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ estek Programı * 30 Nisan2013 itibarıyla **2013 yılı sabit fiyatlarıyla milyon TL 5, , , , , , , , , , ,4 3 23, , , ,2 8 0,5 18 0,12 9 0, ,1 3 0,1 3 Öte yandan, 2013 yılı içerisinde, Ar-Ge ve İnovasyon estek Programı kapsamında verilen personel gideri desteği ile 661 kişi; Endüstriyel Uygulama estek Programı kapsamında personel gideri desteği ile 128 kişi istihdam edilmiştir. 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama estek Programı kapsamında istihdam edilen toplam personel sayısı 2534 tür. 212

218 KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. estekleri 2005 yılından beri aktif olarak faaliyetlerini devam ettirmekte olan KOBİ A.Ş. ye, döneminde adet proje başvurusu yapılmıştır. Yapılan başvurulardan tanesi bilgilendirme aşamasında kalmış; 661 proje sahibi başvuru formunu doldurarak KOBİ A.Ş. ye resmi müracaatta bulunmuştur. KOBİ A.Ş. toplamda 54 işletmeden iş planı istemiş ve bu işletmeler üzerinde detaylı çalışmıştır. İş planı istenilen 54 işletmeden 27 tanesinin fizibilitesi ve mali-hukuki denetimi yapılmış, 9 işletme ile de ortaklık gerçekleştirilmiştir. KOBİ A.Ş. ye yapılan başvuruların yıllara göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 82. KOBİ A.Ş. ye Yıllara Göre Başvurular Proje urumu * Toplam Toplam Başvuru Bilgi Bilgilendirme Aşamasında Kalan Başvuru Formu Gelen İş planı Hazırlanan enetim + Fizibilitesi Yapılan Ortaklık Gerçekleştirilen * 30 Aralık 2012 tarihi itibarıyla KOBİ A.Ş. den alınan rakamlardır. Gelen başvurular sektörlere göre değerlendirildiğinde ise ilk 4 sırayı bilişim, makine sanayi, gıda ve enerji sektörleri oluşturmaktadır. Gelen başvuruların sektörlere göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 83. KOBİ A.Ş. Yıllara ve Sektörlere Göre Başvurular Sektör * Toplam Otomotiv Makine Sanayi Bilişim Savunma Sanayi Uzay Enerji Su Gıda iğer * 30 Aralık 2012 tarihi itibarıyla KOBİ A.Ş. den alınan rakamlardır. C. Ar-Ge Vergi Teşvik Yasası 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun 12 Mart 2008 tarihinde, Kanunun uygulama Yönetmeliği ise TÜBİTAK ın görüşü de alınarak, Maliye Bakanlığı ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle hazırlanmış ve 31 Temmuz 2008 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir yılı gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan mükelleflerin KOBİ ve büyük sanayi kuruluşları olarak dağılımı Tablo 84 te verilmektedir Sayılı Kanun ile ilgili detaylı bilgi, Y2 stratejik amacı altında verilmektedir. 213

219 Tablo Yılı Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinden Yararlanan Mükelleflerin Kobi ve Büyük Sanayi Kuruluşları Olarak ağılımı önem KOBİ Sayı oktoralı Olanlar KOBİ Tutar* Büyük Sayı Büyük Tutar* KOBİ Sayı KOBİ Tutar* iğer Büyük Sayı Büyük Tutar* Ocak , , , ,3 Şubat , , , ,7 Mart , , , ,0 Nisan , , , ,1 Mayıs , , , ,8 Haziran , , , ,9 Temmuz , , , ,6 Ağustos , , , ,0 Eylül , , , ,7 Ekim , , , ,0 Kasım , , , ,6 Aralık , , , ,6 * 2013 Sabit Fiyatlarıyla, Bin TL 214

220 Stratejik Amaç Y5-Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması Y5 - Bölüm 1: UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç Y5 Amaç Y5.1 Strateji Y5.1.1 Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması 1 Mevcut ve yeni araştırma altyapılarının UBTYS nın stratejik yaklaşımına taban oluşturması Mevcut araştırma altyapılarının sektörlerarası çok ortaklı araştırma işbirliklerine de olanak tanıyacak şekilde, ülke öncelikleri doğrultusunda etkin, verimli ve sürdürülebilir şekilde kullanılmasının sağlanması Eylem: ARBİS ve TARABİS in etkinleştirilmesi TÜBİTAK, diğer destek veren kurumlar Kamu Ar-Ge esteği Veren kuruluşlar, Üniversiteler Gelişme: 1 Kasım 2011 tarihinde ARBİS e ön kayıt yaptırmış kullanıcı ve onaylı kullanıcı sayıları sırası ile ve iken bu sayılar 21 Mayıs 2013 tarihi itibari ile ve yükselmiştir (Tablo 1). Artış yüzdeleri ise; Ön kayıtlı kullanıcılar için %21,24 Onaylı kullanıcılar için %12,44 olarak hesaplanmıştır yılı sonunda bu rakamların, önkayıtlı kullanıcılar için 160 bin, onaylı kullanıcılar için 90 bin dolayında olacağı tahmin edilmiştir. ARBİS kullanıcılarının ARBİS teki bilgilerini güncellemelerini teşvik amacı ile proje değerlendirme panellerinde ve tanıtım toplantılarında ARBİS e kayıt olunulması konusunun katılımcılara hatırlatılmasına devam edilmektedir. T 1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji(ler) altında 2012 yılına yönelik uygun bir eylem bulunmamaktadır: Y Üniversitelerde sanayi ihtiyaçlarını ve yerel özellikleri de dikkate alan tematik olarak yapılanmış araştırma merkezlerinin yaygınlaştırılması 215

221 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Tablo 85. TÜBİTAK ARBİS Temel İstatistikleri (21 Mayıs 2013 tarihi itibariyle onaylı kayıtlar) Araştırmacı Sayıları (Yurtiçi/Yurtdışı) Ar-Ge Kuruluşu Sayıları (Yurtiçi/Yurtdışı) Üniversite Üniversite 379 Kamu Kamu 265 Sivil Toplum Kuruluşu 329 Sivil Toplum Kuruluşu 31 Ticari (Özel) Ticari (Özel) 463 Ticari (KİT) 310 Ticari (KİT) 10 iğer T Toplam Toplam ARBİS e Thomson ın entegrasyonu tamamlanmış olup ARBİS kullanıcılarının ARBİS teki bilgilerini güncellemelerini teşvik için tedbirler alınmıştır. TARABİS in kurgulanma amacı ulusal araştırma altyapısının kayıt altına alınması ve böylece kaynakların daha etkin ve verimli kullanılmasını sağlamaktadır yılından itibaren TÜBİTAK AREB e yapılan elektronik proje başvurularında, kurumlarda bulunup proje kapsamında kullanılacak olan ve ayrıca proje kapsamında talep edilen makine/teçhizat bilgileri elektronik ortamda Maliye Bakanlığı nın taşınırlar için belirlemiş olduğu kodlama sistemi kullanılarak alınmaktadır. Sisteme yapılan girişlerin artmasının temel olarak, proje başvurularında makine-teçhizat-altyapı bilgilerinin TARABİS e girilmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bununla birlikte Araştırma estek Grupları desteklenmesine karar verilen projelerin bütçelerinin belirlenmesi aşamasında kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlamak amacıyla; alınacak alet/teçhizatlara karar verirken, TARABİS teki bilgilerden faydalanmaktadır. Bunun dışında TARABİS e verinin direk olarak Kamu Harcama ve Muhasebe Bilişim Sistemi (KBS) kapsamında Taşınır Mallar Yönetimi Sisteminden çekilmesinin fizibilite çalışması yapılmaktadır. Bu konuda Kamu Harcama ve Muhasebe Bilişim Sistemine (KBS) erişim için izin beklenmektedir. 1 Kasım 2011 tarihi itibarı ile kurum/birimden yurtdışı alet/teçhizat talep girişi, proje alet/teçhizat talep girişi ve mevcut alet/teçhizat girişi yapılmışken, 13 Mayıs 2012 tarihi itibari ile bu değerler kurum/birimden yurtdışı alet/teçhizat talep girişi, proje alet/teçhizat talep girişi ve mevcut alet/teçhizat girişi olarak yükselmiştir. Artış yüzdeleri ise; Kurum/birim için %41, Yurtdışı Alet/Teçhizat Taleb Girişi için %55, Proje Alet/Teçhizat Talep Girişi için %77, Mevcut Alet/Teçhizat Girişi için ise %71,8 olarak hesaplanmıştır. 216

222 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Ulusal yenilik sistemi içinde yer alan tüm araştırma kuruluşlarının, araştırma altyapılarının ve araştırmacıların birbirine teknolojinin izin verdiği en yüksek hızlarda bağlanmasını sağlayacak ve ticari internet ağlarında olmayan yeni servislerin sunulduğu fiber optik tabanlı bir ağ altyapısının kurulması TÜBİTAK ULAKBİM UHB, TC Genel Müdürlüğü, Ulaştırma Bakanlığına Bağlı İlgili iğer Genel Müdürlükler, Kalkınma Bakanlığı, Belediyeler Gelişme: Eskişehir fiber optik ihalesini kazanan firmaya Mayıs ayında işyeri teslimi yapılarak sözleşme süreci takip edilecektir. İstanbul Medeniyet ve Marmara Göztepe yerleşkeleri aktif cihaz ihalelerinin de gerçekleştirilmesinin ardından altyapıya bağlanacaktır. Bu dönemde İstanbul Avrupa yakasında Boğaziçi Üniversitesi için güzergahın belirlenerek altyapının kurulması, Ankara da şehiriçi güzergahın netleştirilerek ihale sürecinin başlatılması planlanmaktadır. Eylem: "Türkiye Ulaştırma Araştırma Merkezi"nin oluşturulmasına yönelik olarak yapılabilirlik etüdü çalışmasının yapılması Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığına bağlı ilgili ve ilişkili kuruluşlar, Türkiye 'de faaliyet gösteren akademik ve diğer teknik araştırma merkezleri, Belirlenecek uluslararası ulaştırma araştırma enstitüleri, Belirlenecek teknik üniversiteler, TÜBİTAK, YÖK, Kuruluş ve işleyiş prosedürlerine ilişkin olarak hukuk alanından belirlenecek yetkililer, Finansman desteği ve ayni destek sağlayabilecek kamu/özel kurum/kuruluşlar Gelişme: 655 Sayılı KHK doğrultusunda Ulaştırma enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı bünyesinde Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi Başkanlığı kurulmuştur. Söz konusu eyleme ilişkin çalışmaların, iç yapılanmasının tamamlanmasını müteakip, Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi Başkanlığı tarafından yürütülmesi planlanmaktadır. 217

223 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Salgınların erken tanı, tiplendirme ve kaynak araştırmasına yönelik mevcut alt yapının insan gücü ve teknik kapasite anlamında güçlendirilmesi, risk değerlendirme çalışmalarının sürdürülebilmesi ve buna göre kontrol önlemlerinin alınması için bilimsel veri oluşturulması Sağlık Bakanlığı (Türkiye Halk Sağlığı Kurumu) Sağlık Bakanlığı, GTHB, TÜBİTAK, Kalkınma Bakanlığı, YÖK, ÇŞB, TÜİK Gelişme: THSK BHKP Kurum Başkan Yardımcılığı yapısında kurulan Erken Uyarı Cevap ve Saha Epidemiyolojisi aire Başkanlığı merkezi düzeyde çalışmalarına başlamıştır. Günlük olarak olay bazlı sürveyans ve risk değerlendirmesi yapılmaktadır. EUCS ile ilişkili kurum/kuruluşlarda belirlenmiş odak noktalarıyla aylık toplantılar yapılmaya devam edilmiştir. THSK bünyesinde EUCS nin fonksiyonlarına destek olacak bir operasyon merkezi kurulmuş ve çalışmalara başlamıştır. IPA kaynaklı Bulaşıcı hastalıkları Sürveyansı ve Kontrolü Projesi kapsamında çalışmalara devam edilmiştir. Saha Epidemiyolojisi Eğitim Programı (FETP) kapsamında 2. önem eğitimleri başlamıştır. Temel Epidemiyoloji Eğitimleri gerçekleştirilmiştir. Risk İletişimi Eğitimi Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. EUCS ye destek verecek laboratuvar kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları aire Başkanlığı nca yapılan eğitimler devam etmektedir. Strateji Y5.1.2 İlgili tüm aktörlerin katılımı ile ülke öncelikleri doğrultusunda araştırma altyapılarına yönelik olarak bir yol haritası aracılığıyla altyapıların performans yönetimine dayalı izlenmesi ve altyapı mükerrerliğinin önlenmesi Eylem: Araştırma Altyapıları (Merkezleri) Yol Haritasının hazırlanması ve araştırma altyapılarının etkin kullanımının ve sürdürülebilirliğinin sağlanması Kalkınma Bakanlığı Kamu Kuruluşları, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları, STK lar Gelişme: 2011 yılında gerçekleştirilen Araştırma Altyapıları Çalıştayından sonra başlanan çalışmalar neticesinde araştırma altyapılarının daha etkin ve verimli şekilde kullanılması amacıyla Kanun Tasarısı Taslağı hazırlanmış, taslak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına görüş için gönderilmiş ve nihai doküman Başbakanlık a sunulmak üzere hazır hale getirilmiştir. Performans ölçümü için kriterlerin tespit edilmesi ve ağırlıklandırılması işlemleri Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK tarafından ortak yürütülen çalışmalar kapsamında neticelenmiş ve pilot ölçekteki merkez incelemeleri başlamıştır. Araştırma altyapıları yol haritası çalışmaları kapsamında Kalkınma Bakanlığı bünyesinde bir proje başlatılmıştır. Bu projenin bir parçası olarak da araştırma altyapıları portalı kurulması amaçlanmaktadır. 218

224 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Savunma ve Uzay konusunda teknoloji sahiplik düzeyinin takibi için bilgi sistemi (SARGES) kurulması Milli Savunma Bakanlığı (Ar-Ge ve Teknoloji airesi Başkanlığı) SSM, TSK (Fabrikalar, Hava İkmal Bakım Merkezleri, Tersaneler), Savunma Sanayi Kuruluşları, TÜBİTAK SAGE, Araştırma Kurumları, Üniversiteler Gelişme: TÜBİTAK ın 30 Ekim 2012 tarihli yazısı ile, proje önersinin kapsam itibariyle 1007 programı ile uyumlu hale getirilmesi için öncelikle teknoloji sınıflandırma çalışmalarını içerecek Yapılabilirlik Etüdü Projesi olarak gerçekleştirilmesinin uygun olacağı bildirilmiştir. Bu amaca yönelik olarak TÜBİTAK mevzuatına göre hazırlanan Müşteri Kurum İhtiyaç Analiz okumanı, taslak Çağrı okumanı, taslak proje tanımlama dokümanı 20 Mart 2013 tarihinde TÜBİTAK a gönderilmiştir. Strateji Y5.1.3 AB katılım öncesi mali yardım programlarından araştırma altyapılarına finansman ayrılması Eylem: AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) nın ilgili bileşenlerinin, coğrafi kriter gözetmeksizin Türkiye nin tüm bölgelerindeki Ar-Ge, yenilik, teknoloji ve bilgi toplumu altyapılarını destekleyebilecek şekilde yeniden düzenlenmesi Kalkınma Bakanlığı- Avrupa Birliği Bakanlığı TÜBİTAK, BSTB, ÇSGB sürekli Gelişme: Avrupa Birliği Bakanlığı: Yapılan görüşme ve yürütülen temasların neticesinde Avrupa Komisyonu, coğrafi konsantrasyon kısıtının esnetilmesi ile ilgili Türkiye pozisyonunu prensipte kabul etmiş bulunmaktadır. MIP benzeri temel belgelerde yapılması gereken değişikliklerin 2013 dönemine yetiştirilmesi mümkün olmadığı için, bu değişikliğin 2014 te uygulanmaya başlanacak olan yeni IPA döneminde yapılması için Komisyon nezdinde gerekli girişimde bulunulmuştur. Kalkınma Bakanlığı: Ar-Ge altyapısının geliştirilmesine yönelik tedbir içeren ve IPA nın III. bileşeni çerçevesinde uygulanmakta olan Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (OP) dönemine yönelik revize edilmiş ve Avrupa Komisyonuna sunulmuştur. Revizyon sürecinde mevcut dönemde geçerli olan coğrafi konsantrasyon (fonların kişi başına GSYİH si Türkiye ortalamasının %75 inden düşük bölgelere tahsis edilmesi) kuralının kaldırılması ve ilgili Ar-Ge tedbirinin tüm bölgelerde uygulanmasına yönelik talep Avrupa Komisyonuna iletilmiş ve konu Komisyon ile müzakere edilmiştir. Fakat konu Komisyon tarafından uygulanabilir bulunmamış ve coğrafi konsantrasyon kuralının döneminde de devam etmesi yönünde karar alınmıştır. Strateji Y5.1.5 Ülke önceliklerimiz ve bilimsel kapasite eşgüdümümüz doğrultusunda stratejik olarak seçimi yapılcak uluslar arası alt yapı projelerine (ESFRI yol haritası vb) katılım konusunda mekanizmaların iyileştirilmesi Eylem: Uluslararası altyapı projelerine katılım konusunda eşgüdüm faaliyetlerinin yürütülmesi Kalkınma Bakanlığı AB Bakanlığı, TÜBİTAK

225 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: Araştırma altyapılarına yönelik olarak AB deki gelişmeler takip edilmektedir. AB 7. Çerçeve Programı ve European Research Infrastructure Consortium (ERIC) çalışmaları kapsamında eşgüdüm faaliyetleri devam etmiş ve projelere katılmak isteyen kurum ve kuruluşlar için destek ve niyet mektupları hazırlanmıştır. Horizon 2020 için hazırlık çalışmalarına diğer kurumlarla birlikte devam edilmektedir. The Role of ICT Research Infrastructures in Horizon 2020 toplantısına katılım sağlanmıştır. 15 Mart 2013 tarihinde Brüksel de düzenlenen ERIC komitesinin 10. toplantısına katılım sağlanmıştır. ESFRI konularında kurulan mevcut ERIC ler ve Türkiye deki araştırma merkezlerinin ilk eşleştirmesi yapılmıştır. Biyoteknoloji alanındaki ERIC e katılım için müzakereler sürdürülmektedir. 220

226 Y5 - Bölüm 2: Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Bu bölümde, Araştırma Altyapılarına yönelik olarak Kalkınma Bakanlığı ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın faaliyetlerine ilişkin gelişmeler ve diğer düzenlemeler hakkında bilgi verilmektedir. A. Kalkınma Bakanlığı Araştırma Altyapısı estekleri Araştırma altyapısı destekleri kapsamında ülkesel ve bölgesel önceliklerle uyumlu, kamu ve özel sektörün ihtiyaç duyduğu alanlarda araştırmacılara birlikte çalışma ortamı oluşturmak üzere yönetim ve işletme modeli oluşturulması ve diğer araştırma kurumları ile üniversitelerin kullanımına açık, sürdürülebilir araştırma merkezlerinin kurulması amaçlanmaktadır. Toplam araştırma altyapısı yatırım miktarı 2013 sabit fiyatlarıyla, 2003 yılında 200 milyon TL iken 2013 yılında 500 milyon TL ye yükselmiştir. Araştırma altyapısı destekleri iki ana grup altında verilmektedir: Tematik İleri Araştırma Merkezleri Bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek merkezler desteklenmektedir. Bu merkezler aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Üniversitelerdeki bilimsel ve teknolojik birikimin ülkemizin ekonomik ve sosyal gelişimine katkısını artırmak amacıyla 2005 yılından itibaren vakıf üniversitelerinin uygun görülen araştırma altyapısı ve araştırmacı insan gücü yetiştirme projeleri de Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenmeye başlanmıştır. Tablo 86 da yılları arasında Yatırım Programları kapsamında desteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri listelenmektedir. Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri Kurum Proje Adı Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet (Bin TL)* KAMU KURUMLARI Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Tarla Bitkileri Altyapı Geliştirme Projesi Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Lalahan Biyoteknoloji Merkezi Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Meyve-Asma Baz Materyalleri Ar-Ge Merkezi Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Milli Botanik Bahçesi MKEK Gn.Md. Pilot Ölçekli uyarsız Patlayıcı Altyapısı Sağlık Bak. Pankreas Adacık Hücre İzolasyonu Merkezi Sağlık Bak. Bağcılar eneysel Araştırma ve Beceri Geliştirme Merkezi TÜBİTAK SAGE Piroteknik Ateşleyici Kapsül Gel.Alt TÜBİTAK MAM eniz Araştırmaları Mükemmeliyet Merkezi TÜBİTAK MAM Hibrid Araç Teknolojileri Mükemmelliyet Merkezi TÜBİTAK UZAY Uzay Güvenilirlik Altyapı TÜBİTAK SAGE - elici ve elme Etkinliği Geliştirme Altyapısı

227 Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri - evam I Kurum Proje Adı Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet (Bin TL)* TÜBİTAK MAM Yüksek Teknoloji Uygulamaları İçin LİAR Geliştirilmesi TÜBİTAK MAM-Organik Elekronik-OLE Teknoloji Altyapısı TÜBİTAK MAM EE Araç Laboratuvarı TÜBİTAK BİLGEM - ULSI-CMOS Tümdevre Altyapısı TÜBİTAK BİLGEM- Katot ve Mikrodalga Vakum Tüp Altyapısı TÜBİTAK BİLGEM - Kuantum Kriptoloji Araştırma Merkezi TÜBİTAK BİLGEM- Anten Test Araştırma Merkezi TÜBİTAK MAM GMBE-Biyogüvenlik Seviye 3 Laboratuvarı TÜBİTAK MAM-GE Ulusal Gıda Yenilik Merkezi TÜBİTAK MAM YBE- Ulusal 1 MV Hızlandırılmış Kütle Spektroskopisi Laboratuvarı TÜBİTAK UME- Çevresel Testler Merkezi TÜBİTAK BİLGEM - Yazılım Test ve Kalite eğerlendirme Merkezi TÜBİTAK BİLGEM - Çoklu Ortam Güvenlik Sistemleri Altyapısı ,3 TÜBİTAK SAGE-Arayıcı Başlık Test Merkezi TÜBİTAK UZAY-Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı TÜBİTAK MAM EE-Elektrik Enerjisi epolama Teknolojileri Ar-Ge Merkezi TÜBİTAK MAM-GE Gıda Güvenliğinde Erken Teşhis Projesi TÜBİTAK BİLGEM - Konuşma ve il Teknolojileri Araştırma Merkezi TÜBİTAK BİLGEM İleri Genom ve Biyoenformatik Araştırma Merkezi TÜBİTAK MAM-EE Gaz Teknolojileri Ar-Ge Merkezi TÜBİTAK SAGE - Ankara Sesaltı Rüzgar Tüneli Altyapısı İyileştirme TÜBİTAK SAGE - İç Balistik Tasarım Altyapısı TÜBİTAK FOTOVOLTAİK PERFORMANS TEST MERKEZİNİN KURULMASI TÜBİTAK TÜRBİN MOÜLÜ TASARIM OĞRULAMA ALTYAPISI TÜBİTAK PATLAYICI KARŞI TEBİRLERİ TEST ve ARAŞTIRMA MERKEZİ (MEKTAM) TÜBİTAK ENERJİK MALZEMELER TAHRİBATSIZ TEST MERKEZİ TÜBİTAK Ulusal Enerjetik Malzemeler Karakterizasyon Merkezi Altyapı Projesi TAEK. Hızlandırıcı ÜNİVERSİTELER Abant İzzet Baysal Üniversitesi Nükleer Rad. et. Araş. Merk Abant İzzet Baysal Üniversitesi Yenilikçi Gıda Teknolojileri Geliştirme Merkezi Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji ve Gıda Güvenliği Ar-Ge Merkezi

228 Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri - evam II Kurum Proje Adı Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet (Bin TL)* Afyon Kocatepe Üniversitesi Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Geliştirme Merkezi Akdeniz Üniversitesi Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi Akdeniz Üniversitesi Endüstriyel ve Medikal Uygulamalar Mikrodalga Araştırma Merkezi (EMUMAM) Akdeniz Üniversitesi Organ Nakli Ar-Ge Merkezi Anadolu Üniversitesi Havacılık Araştırma Merkezi Anadolu Üniversitesi Raylı Sistemler Araştırma Merkezi Anadolu Üniversitesi Seramik Araştırma Merkezi Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı Merkezi ve Test Laboratuvarı Ankara Üniversitesi Bitkisel Gen Kaynakları Merkezi ,3 Ankara Üniversitesi Süperiletkenlik Araştırma Merkez Laboratuvarı Ankara Üniversitesi Viral Zoonozlar Tanı ve İleri Araştırma Laboratuvarı Ankara Üniversitesi Radyasyon Uygulamaları ve Teknolojileri Geliştirme Merkezi Atatürk Üniversitesi oğu Anadolu Gözlemevi Boğaziçi Üniversitesi Kandilli eprem Araştırmaları Merkezi Boğaziçi Üniversitesi Yaşambilim Araştırma Merkezi Boğaziçi Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi TAM: Teleiletişim ve Enformatik Alan. Araştırmacı ve Akademisyen Yetiştirme Merkezi Hidrokarbonlardan Katalitik Hidrojen Üretim Teknolojileri Laboratuvarı Boğaziçi Üniversitesi (ML) İleri Teknoloji Ar-Ge Merkezi Boğaziçi Üniversitesi (Kandilli) epreme Hazırlık Eğitim ve Öğretimi Merkezi Boğaziçi Üniversitesi (Kandilli) eprem Öncesi ve Sonrası Afet Yönetimi Boğaziçi Üniversitesi (Kandilli) eprem İzleme Merkezi Boğaziçi Üniversitesi (Kandilli) İstanbul eprem Erken Uyarı-Acil Amaçlı Ar-Ge Merkezi Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Gözlemevi Büyük Teleskop Projesi Çukurova Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji Araştırma Altyapısı okuz Eylül Üniversitesi İleri Biyomedikal Ar-Ge Merkezi okuz Eylül Üniversitesi Elektronik Malzemeler Üretim ve Uygulamalar Merkezi okuz Eylül Üniversitesi eniz Bilimleri Araştırma Merkezi ve Gemisi umlupınar Üniversitesi (ML) Araştırma ve Tasarım Merkezi Ege Üniversitesi Tekstil ve eri Araştırma Merkezi Ege Üniversitesi Enerji Enstitüsü Ege Üniversitesi Farmasötik Bilimler Araştırma Merkezi Ege Üniversitesi Biyobenzer Ürünler Araştırma Merkezi ,0 223

229 Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri - evam III Kurum Proje Adı Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet (Bin TL)* Ege Üniversitesi Enerji Verimli. Organik Optoelektronik ve Fotovoltaik Teknoloji Araştırma Merkezi Erciyes Üniversitesi Radyo Astronomi Gözlemevi Erciyes Üniversitesi Mekatronik Mühendisliği Bölümü Endüstriyel Teknolojiler Araştırma, Uygulama ve Eğitim Merkezi Gazi Üniversitesi İleri Teknolojiler Ar-Ge Merkezi Gazi Üniversitesi Nanotıp Araştırma Merkezi Gazi Üniversitesi Fotonik Araştırma Merkezi Gazi Üniversitesi İmmünobiyoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi Gazi Üniversitesi İleri Araştırma ve Eğitim Programları Gazi Üniversitesi Linyit Ar-Ge Çalışmaları Laboratuvarı Gazi Üniversitesi Plazma Teknolojileri İleri Araştırma Merkezi (*) Gaziantep Üniversitesi Gıda Ürünleri Araştırma Geliştirme Merkezi Gebze Yüksek Teknoloji Ens. Nanoteknoloji Araştırma Merkezi Gebze Yüksek Teknoloji Ens. Nano-Magnetizm Araştırma Merkezi Hacettepe Üniversitesi Pediatrik Kök Hücre Ar-Ge ve Hücresel Tedavi Merkezi Hacettepe Üniversitesi Girişimsel Radyolojik Görüntüleme Teknolojileri Geliştirme Merkezi Hacettepe Üniversitesi oğa Koruma ve Biyoçeşitlilik Ar-Ge Merkezi Hacettepe Üniversitesi Hacettepe Ar-Ge Merkezi Hacettepe Üniversitesi Transgenik Hayvan Araştırmaları Laboratuvarı Hacettepe Üniversitesi Kimyasal Sensörler Araştırma Merkezi Harran Üniversitesi GAP Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Ar-Ge Merkezi Harran Üniversitesi Biyoteknoloji Araştırma Merkezi Harran Üniversitesi Harran Üniversitesi Yumuşak ve Sert Çekirdekli Meyveler Ar-Ge ve Uygulama Merkezi Tam Otomatik Sera Kompleksi Ar-Ge ve Uygulama Merkezi Harran Üniversitesi Yüksek Başarımlı Bilgi İşlem Araştırma Merkezi İstanbul Teknik Üniversitesi Uydu Yer Terminali Projesi İstanbul Teknik Üniversitesi Otomotiv Teknolojileri Ar-Ge Merkezi (OTAM) İstanbul Teknik Üniversitesi Rotorlu Araçlar Ar-Ge Merkezi (ROTAM) İstanbul Teknik Üniversitesi Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi İstanbul Teknik Üniversitesi Nanobilim ve Nanoteknoloji İleri Araştırmalar Merkezi İstanbul Teknik Üniversitesi Yüksek Teknoloji Seramikler ve Kompozitler Araştırma Merkezi İstanbul Teknik Üniversitesi Mekatronik Eğitim ve Araştırma Merkezi İstanbul Teknik Üniversitesi RF/Karışık İşaret Araştırma Merkezi

230 Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri - evam IV Kurum Proje Adı Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet (Bin TL)* İstanbul Teknik Üniversitesi İleri Araştırma ve Eğitim Programları İstanbul Teknik Üniversitesi Bilim Parkı İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Yatakları Araştırma Merkezi İstanbul Teknik Üniversitesi Ulusal Membran Teknolojileri Merkezi İstanbul Üniversitesi İleri Litografik Yöntemler Laboratuvarı İstanbul. Üniversitesi Gıda Antioksidanları Araştırma Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. İzmir Çevresi Çevre Referans Ar-Ge Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Yüksek Teknoloji Ar-Ge ve Eğitim Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Kompozit Malzemeler Araştırmalar Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Kütle Spektrometre Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Uygulamalı Kuantum Araştırma Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Jeotermal Enerji Ar-Ge ve Test Eğitim Merkezi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Biyoteknoloji ve Biyomühendislik Araştırmaları Merkezi (BİYOMAM) K. Maraş Sütçü İmam Üniversitesi Araştırma Sera Altyapısı Kocaeli Üniversitesi Medikal Elektro-optik Sistemler Araştırma Merkezi Kocaeli Üniversitesi (ML) İleri isiplinler Arası Araştırmalar Laboratuvarı (İEAL) Marmara Üniversitesi İleri Üretim ve Yönetim Teknolojileri Merkezi Marmara Üniversitesi Mekatronik Sistemler İmalat Otomasyonu Altyapı Marmara Üniversitesi Genetik ve Metabolik Hastalıklar Araştırma ve Uygulama Merkezi Mimar Sinan Üniversitesi Sinema Kültür Mirası Ar-Ge Altyapısı Mustafa Kemal Üniversitesi eneysel Araştırmalar Merkezi OTÜ Endüstriyel Mikro-Elektro-Mekanik Sist. Ar-Ge Merk. (MEMS) OTÜ Güneş Enerjisi Araştırma Merkezi (GÜNAM) OTÜ Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Ar-Ge Merkezi OTÜ BİLTİR-Endüstriyel Tasarım ve İmalat Merkezi OTÜ Otomotiv Hasarsız Çarpışma Test Merkezi OTÜ Modelleme ve Simülasyon Merkezi OTÜ Biyomalzeme ve oku Mühendisliği Araştırma Merkezi OTÜ Kriptoloji Laboratuvarı OTÜ Sensör Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi OTÜ (ML) Moleküler Biyoloji-Biyoteknoloji Ar-Ge Merkezi Pamukkale Üniversitesi (ML) Teknoloji Geliştirme Merkezi Sakarya Üniversitesi Elektromanyetik Araştırma Merkezi

231 Tablo Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında esteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri - evam V Kurum Proje Adı Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet (Bin TL)* Selçuk Üniversitesi oğal Ürünler Araştırma ve Uygulama Merkezi Selçuk Üniversitesi İmalat Sistemleri Otomasyon ve Bilgisayar estekli Tasarım,Üretim,Araştırma ve Uygulama Altyapısı Selçuk Üniversitesi İleri Tarım Teknolojileri Altyapısı Selçuk Üniversitesi İleri Teknoloji Ar-Ge Merkezi Süleyman emirel Üniversitesi Hayvancılık Ar-Ge Merkezi Süleyman emirel Üniversitesi Biyolojik Savaş Etmenleri Araştırma ve Üretim Merkezi Uludağ Üniversitesi Uludağ Yenilik Merkezi Uludağ Üniversitesi Yıldız Teknik Üniversitesi Mekatronik Sistemler ve Otomasyon Teknolojileri Geliştirme Biyomedikal Malzemeler ve Yapay okular Araştırma Merkezi Yıldız Teknik. Üniversitesi Bitkisel Orjinli Pestisitler Araştırma ve Uygulama Merkezi VAKIF ÜNİVERSİTELERİ Atılım Üniversitesi Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merkezi Atılım Üniversitesi Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merkezi - II. Faz Bilkent Üniversitesi Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (UNAM) Bilkent Üniversitesi Tanısal ve Girişimsel Manyetik Rezonans Görüntüleme Merkezi Bilkent Üniversitesi Hareket Algılayıcı Teknolojileri Uzmanlık Merkezi Fatih Üniversitesi BiyoNanoTeknoloji Araştırma Laboratuvarı İstanbul Medipol Üniversitesi REJENERATİF VE RESTORATİF TIP ARAŞTIRMALARI MERKEZİ Koç Üniversitesi Yüzey Teknolojileri Araştırma Merkezi Sabancı Üniversitesi Nano-Mikro isiplinlerarası İleri Araştırma Merkezi (SUNUM) TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Su Türbini Tasarımı ve Testleri Merkezi Altyapısı * 2013 Yılı Sabit Fiyatlarıyla 2013 Yılı Yatırım Programı nda üniversitelere ait 28 ve diğer kamu kurumlarına ait 30 olmak üzere toplam 58 tematik ileri araştırma merkezi projesi bulunmaktadır. Bu projelere ilişkin bilgiler Tablo 87 de yer almaktadır. Tablo Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri Kurum Proje Adı Başlama Tarihi Öngörülen Bitiş Tarihi Toplam Maliyet (Bin TL) 2013 Yılı Ödeneği (Bin TL) Akdeniz Üniversitesi Üniversiteler Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi Akdeniz Üniversitesi Organ Nakli Ar-Ge Merkezi

232 Tablo Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri - evam I Kurum Proje Adı Başlama Tarihi Öngörülen Bitiş Tarihi Toplam Maliyet (Bin TL) 2013 Yılı Ödeneği (Bin TL) Anadolu Üniversitesi Havacılık Araştırma Merkezi Anadolu Üniversitesi Raylı Sistemler Araştırma Merkezi Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı Merkezi ve Test Laboratuvarı Ankara Üniversitesi Ankara Üniversitesi Ankara Üniversitesi Viral Zoonozlar Tanı ve İleri Araştırma Laboratuvarı Süperiletkenlik Araştırma Merkez Laboratuvarı Yer Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Atatürk Üniversitesi oğu Anadolu Gözlemevi Boğaziçi Üniversitesi TAM: Teleiletişim ve Enformatik Alan. Araştırmacı ve Akademisyen Yetiştirme Merkezi Boğaziçi Üniversitesi Yaşambilim Araştırma Merkezi okuz Eylül Üniversitesi İleri Biyomedikal Ar-Ge Merkezi Ege Üniversitesi Biyobenzer Ürünler Araştırma Merkezi Gazi Üniversitesi İmmünobiyoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi Gazi Üniversitesi Fotonik Araştırma Merkezi Hacettepe Üniversitesi Harran Üniversitesi İTÜ İTÜ oğa Koruma ve Biyoçeşitlilik Ar-Ge Merkezi GAP Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Ar-Ge Merkezi Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi Nanobilim ve Nanoteknoloji İleri Araştırmalar Merkezi İTÜ RF/Karışık İşaret Araştırma Merkezi İTÜ Coğrafi Bilgi Teknolojileri Merkezi İTÜ Araç Teknolojileri Ar-Ge Merkezi İstanbul Üniversitesi Hulusi Behçet Araştırma Merkezi Kocaeli Üniversitesi OTÜ OTÜ OTÜ Selçuk Üniversitesi Medikal Elektro-optik Sistemler Araştırma Merkezi Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Ar-Ge Merkezi Biyomalzeme ve oku Mühendisliği Araştırma Merkezi eniz Ekosistem ve İklim Araştırma Merkezi oğal Ürünler Araştırma ve Uygulama Merkezi

233 Tablo Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri - evam II Kurum Proje Adı Başlama Tarihi Öngörülen Bitiş Tarihi Toplam Maliyet (Bin TL) 2013 Yılı Ödeneği (Bin TL) Kamu Kurumları Afet ve Acil urum Yönetimi Başkanlığı eprem Veri Merkezi Gıda, Tarım ve Hayv. Bk. Meyve-Asma Baz Materyalleri Ar-Ge Merkezi Gıda, Tarım ve Hayv. Bk. Milli Botanik Bahçesi Mkek Gn.Md. Pilot Ölçekli uyarsız Patlayıcı Altyapısı TÜBİTAK TÜBİTAK TÜBİTAK TÜBİTAK TÜBİTAK TÜBİTAK MAM eniz Araştırmaları Mükemmeliyet Merkezi SAGE - elici ve elme Etkinliği Geliştirme Altyapısı MAM-Organik Elekronik-OLE Teknoloji Altyapısı BİLGEM - ULSI-CMOS Tümdevre Altyapısı BİLGEM- Katot ve Mikrodalga Vakum Tüp Altyapısı BİLGEM - Kuantum Kriptoloji Araştırma Merkezi TÜBİTAK BİLGEM- Anten Test Araştırma Merkezi TÜBİTAK TÜBİTAK TÜBİTAK MAM YBE- Ulusal 1 MV Hızlandırılmış Kütle Spektroskopisi Laboratuvarı BİLGEM - Yazılım Test ve Kalite eğerlendirme Merkezi BİLGEM - Çoklu Ortam Güvenlik Sistemleri Altyapısı TÜBİTAK SAGE-Arayıcı Başlık Test Merkezi TÜBİTAK TÜBİTAK TÜBİTAK TÜBİTAK UZAY-Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı MAM-GE Gıda Güvenliğinde Erken Teşhis Projesi BİLGEM - Konuşma ve il Teknolojileri Araştırma Merkezi BİLGEM İleri Genom ve Biyoenformatik Araştırma Merkezi TÜBİTAK MAM-EE Gaz Teknolojileri Ar-Ge Merkezi TÜBİTAK TÜBİTAK SAGE - Ankara Sesaltı Rüzgar Tüneli Altyapısı İyileştirme MAM Hibrid Araç Teknolojileri Mükemmelliyet Merkezi TÜBİTAK SAGE - İç Balistik Tasarım Altyapısı TÜBİTAK BİLGEM-Kablosuz İletişim Teknolojileri Laboratuvarı

234 Tablo Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri - evam III Kurum Proje Adı Başlama Tarihi Öngörülen Bitiş Tarihi Toplam Maliyet (Bin TL) 2013 Yılı Ödeneği (Bin TL) TÜBİTAK TÜBİTAK TÜBİTAK TÜBİTAK BİLGEM-Patlayıcıya Karşı Tedbir Test ve Araştırma Merkezi UME-Fotovoltaik Test ve Araştırma Merkezi SAGE-Enerjik Malzemeler Tahribatsız Test Merkezi MAM-Enerjetik Malzemeler Karakterizasyon Altyapısı TÜBİTAK BUTAL-Eser Bileşen Laboratuvarı TÜBİTAK Türk Ulusal e-bilim e-altyapısı (Truba) Merkezi Araştırma Laboratuvarları Araştırma altyapısı eksik olan üniversite ve araştırma kurumlarında ileri düzeyde araştırma projelerinin yürütülmesini sağlayacak merkezler oluşturulmaktadır. Merkezi Araştırma Laboratuvarlarının temel amaçları arasında yeni kurulan ve gelişmekte olan üniversitelere daha fazla sayıda nitelikli eleman çekebilmek, araştırma kültürünü yaygınlaştırmak ve üniversite-özel sektör işbirliği anlamında somut projelerin geliştirilebileceği platformlar oluşturmak yer almaktadır. Bu merkezlerde kişilerin veya bölümlerin kontrolü altında olmayan, yönetim modeli şeffaf ve bütün araştırmacıların kullanımına açık nitelikli araştırma altyapıları oluşturulmaktadır. Böylelikle üniversitelerde görev yapan araştırmacılar TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gibi diğer kamu kurumlarının verdiği proje desteklerinden ve uluslararası fonlardan daha fazla yararlanabilecektir. Bu kapsamda, 2013 yılında 1, 2012 yılında 4, 2011 yılında 8, 2010 yılında 54, 2009 yılında 10 ve daha önceki yıllarda 5 olmak üzere toplam 82 merkezi laboratuvar projesi Yatırım Programı na alınmıştır yılı için 9 yeni üniversitede merkezi araştırma laboratuvarı kurulmasına destek sağlamak üzere çalışmalar başlatılmıştır. Merkezi Araştırma Laboratuvarları proje bilgileri Tablo 88 de verilmektedir. Tablo 88. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* (Bin TL) Abant İzzet Baysal Üniversitesi Afyon Kocatepe Üniversitesi Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Ahi Evran Üniversitesi Aksaray Üniversitesi Amasya Üniversitesi Ardahan Üniversitesi Artvin Çoruh Üniversitesi Atatürk Üniversitesi Balıkesir Üniversitesi

235 Tablo 88. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri - evam I Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* (Bin TL) Bartın Üniversitesi Batman Üniversitesi Bayburt Üniversitesi Bilecik Üniversitesi Bingöl Üniversitesi Bitlis Eren Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi Bozok Üniversitesi Bülent Ecevit Üniversitesi Celal Bayar Üniversitesi Cumhuriyet Üniversitesi Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Çankırı Karatekin Üniversitesi icle Üniversitesi umlupınar Üniversitesi üzce Üniversitesi Ege Üniversitesi Erciyes Üniversitesi Erzincan Üniversitesi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fırat Üniversitesi Gaziantep Üniversitesi Gaziosmanpaşa Üniversitesi Giresun Üniversitesi Gümüşhane Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi Hakkari Üniversitesi Harran Üniversitesi Hitit Üniversitesi Iğdır Üniversitesi İnönü Üniversitesi İstanbul Üniversitesi İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

236 Tablo 88. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri - evam II Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* (Bin TL) K. Maraş Sütçü İmam Üniversitesi Kafkas Üniversitesi Kar.Mehmet Bey Üniversitesi Karabük Üniversitesi Kastamonu Üniversitesi Kırıkkale Üniversitesi Kırklareli Üniversitesi Kilis 7 Aralık Üniversitesi Kocaeli Üniversitesi M.Akif Ersoy Üniversitesi Mardin Artuklu Üniversitesi Mersin Üniversitesi Mimar Sinan Üniversitesi Muğla Üniversitesi Mustafa Kemal Üniversitesi Muş Alparslan Üniversitesi Namık Kemal Üniversitesi Nevşehir Üniversitesi Niğde Üniversitesi Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ordu Üniversitesi OTÜ Osmaniye K.Ata Üniversitesi Pamukkale Üniversitesi Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sakarya Üniversitesi Selçuk Üniversitesi Siirt Üniversitesi Sinop Üniversitesi Süleyman emirel Üniversitesi Şırnak Üniversitesi Trakya Üniversitesi

237 Tablo 88. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri - evam III Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet* (Bin TL) Tunceli Üniversitesi Uludağ Üniversitesi Uşak Üniversitesi Yalova Üniversitesi Yıldız Teknik Üniversitesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi *2013 yılı sabit fiyatlarıyla B Sayılı Kanun Kapsamında Ar-Ge Merkezi Bilgileri 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin esteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında ülkemizde Ar-Ge alt yapısını oluşturmuş, çok sayıda Ar-Ge personeli çalıştıran ve ülkemizin GSYİH'deki Ar-Ge payına katkıda bulunan büyük işletmelerin bu çalışmalarını daha da geliştirmelerini ve kendi teknolojilerini üretmelerine imkân sağlanmıştır. 30 Nisan 2013 itibarıyla Ar-Ge Merkezi bilgileri aşağıda verilmektedir: Verilen Ar-Ge merkezi belgesi sayısı: 146 Tüzel kişilik değişikliği ve birleşme nedeniyle kapatılan Ar-Ge merkezi sayısı: 7 2 Ar-Ge merkezinin faaliyeti geçici olarak durdurulmuştur. 2 Ar-Ge Merkezi Komisyon Kararı ile kapatılmıştır. Faaliyette olan Ar-Ge merkezi sayısı: 139 Faal olan Ar-Ge merkezilerince alınan patent sayısı: 984 Ar-Ge merkezleri ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıdaki tablolarda sunulmaktadır (Tablo 89-93). Tablo 89. Yıllar İtibarıyla Ar-Ge Merkezi Başvuru ve eğerlendirme Bilgileri urum * Toplam Başvuru Sayısı (osya) eğerlendirmeye Alınmayan Başvuru Sayısı Ar-Ge Merkezi Belgesi Verilmeyen İşletme Sayısı eğerlendirme Süreci devam eden Ar-Ge Merkezi Belgesi Verilen İşletme Sayısı * 30 Nisan 2013 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 232

238 Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri Sıra No İşletme Adı Şehir 1 Temsa Global Sanayi ve Ticaret A.Ş. Adana 2 Bossa Ticaret ve Sanayi İşletmeleri T.A.Ş Adana 3 Tusaş Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAİ) Ankara 4 Havelsan Hava Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Ankara) Ankara 5 Gate Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş Ankara 6 Aselsan A.Ş.-SST Grup Başkanlığı Ankara 7 Aselsan A.Ş.-Radar Elektronik Harp ve İstihbarat Grup Bşk. Ankara 8 Aselsan A.Ş.-Mikroelektronik Güdüm ve Elektro-Optik Grup Başk. Ankara 9 Aselsan A.Ş.Haberleşme Cihazları Grup Bşk. Ankara 10 Mikes Mikrodalga Elektronik Sistemler Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ankara 11 Roketsan Roket Sanayii ve Ticaret A.Ş. (1) Ankara 12 Roketsan Roket Sanayii ve Ticaret A.Ş. (2) Ankara 13 Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. Ankara 14 FNSS Savunma Sistemleri Anonim Şirketi Ankara 15 Man Türkiye A.Ş. Ankara 16 Yiğit Akü Malzemeleri Nakliyat Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ankara 17 Akgün Bilgisayar Prog.ve Tic.Hiz.Ltd.Şti. Ankara 18 Söktaş Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. Aydın 19 Balıkesir Elektromekanik Sanayi Tesisleri A.Ş Balıkesir 20 Eczacıbaşı Yapı Gereçleri Sanayì ve Ticaret A.Ş. Bilecik 21 Türk emirdöküm Fabrikaları A.Ş. Bilecik 22 Arçelik Pişirici Cihazlar İşletmesi Bolu 23 Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş Bursa 24 Sanko Tekstil İşletmeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 25 Bosh Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 233

239 Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri - evam I Sıra No İşletme Adı Şehir 26 Mako Elektrik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 27 Beyçelik Gestamp Kalıp ve Oto Yan Sanayi A.Ş. Bursa 28 urmazlar Makine Sanayi ve Tic. A.Ş. Bursa 29 Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. Bursa 30 Coşkunöz Metal Form Makina Endüstri ve Ticaret A.Ş. Bursa 31 Grammer Koltuk Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 32 Martur Sünger ve Koltuk Tesisleri Tic.ve San. A.Ş. Bursa 33 Valeo Otomotiv Sistemleri Endüstrisi A.Ş Bursa 34 Ermetal Otomotiv ve Eşya Sanayi Tic.A.Ş. Bursa 35 Bursa Plastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (B-PLUS) Bursa 36 Kale Oto Radyatör Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Bursa 37 Maysan Mando Otomotiv Parçaları Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 38 Farba Oto Yedek Parçaları İmalatı İthalatı ve İhracatı A.Ş. Bursa 39 Feka Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 40 Aka Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 41 Rollmech Automotive San. ve Tic. A.Ş. Bursa 42 Çanakkale Kalebodur Seramik San. A.Ş. Çanakkale 43 Arçelik Buzdolabı ve Kompresör İşletmesi Eskişehir 44 Tusaş Motor Sanayii A.Ş.(TEİ) Eskişehir 45 Hisarlar Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş. Eskişehir 46 Eti Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş. Eskişehir 47 Arçelik Çamaşır Makinası İşletmesi İstanbul 48 Arçelik Bulaşık Makinası İşletmesi İstanbul 49 Netaş Telekominikasyon A.Ş. İstanbul 50 Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 234

240 Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri - evam II Sıra No İşletme Adı Şehir 51 Koçsistem Bilgi ve İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul 52 Mercedes Benz Türk A.G İstanbul 53 Aırtıes Kablosuz İletişim Sanayi ve ış Ticaret A.Ş İstanbul 54 igital Platform İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul 55 Turkiye Şise ve Cam Fabrikalari A.Ş. İstanbul 56 Organik Kimya A.Ş. İstanbul 57 C/S Enformasyon Teknolojileri Ltd. Şti. İstanbul 58 Alcatel Lucent Teletas Telekominikasyon A.Ş. İstanbul 59 Avea İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul 60 eva Holding A.Ş. İstanbul 61 Huawei Telekominikasyon ış Ticaret Ltd. İstanbul 62 İnform Elektronik Sanayi ve ış Ticaret A.Ş. İstanbul 63 Havelsan Hava Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (İstanbul) İstanbul 64 Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş. İstanbul 65 Triodor Araştırma Geliştirme Yazılım ve Bilişim Tic. Ltd. Şti. İstanbul 66 Samet Kalıp ve Madeni Eşya San. ve Tic. A.Ş. İstanbul 67 Teknorot Otomotiv Ürünleri San. ve.tic. A.Ş İstanbul 68 Akım Metal Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 69 Proline Bilişim Sistemleri ve Ticaret A.Ş. İstanbul 70 Arçelik Ar-Ge irektörlüğü İstanbul 71 Kayalar Kimya A.Ş. İstanbul 72 Arçelik A.Ş. İstanbul 73 Provus Bilişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul 74 Viko A.Ş. İstanbul 75 Enel Enerji Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 235

241 Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri - evam III Sıra No İşletme Adı Şehir 76 MAJOR SKT Oto onanım Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 77 Ekol Lojistik A.Ş. İstanbul 78 Mustafa Nevzat İlaç Sanayi A.Ş. İstanbul 79 Elvan Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 80 THY Teknik A.Ş. İstanbul 81 Bis Çözüm ve Entegrasyon Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti. İstanbul 82 OBASE Bilgisayar ve anışmanlık Hizmetleri Ticaret A.Ş. İstanbul 83 Makel Elektrik Malzemeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 84 Ünilever Sanayi ve Ticaret Türk A.Ş. İstanbul 85 Ege Soğutmacılık Klima Soğuk Hava Tesisleri İhracat-İthalat Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 86 YO Boya Fabrikaları Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 87 BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 88 CMS Jant ve Makine Sanayi A.Ş. İzmir 89 Sun Holding A.Ş. İzmir 90 Üniteks Gıda Tekstil Motorlu Araçlar Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 91 Ege Endüstri ve Ticaret A.Ş. İzmir 92 Norm Civata Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 93 Totomak Makina Ve Yedek Parça Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 94 elphı Otomotiv Sistemleri Sanayi Ve Ticaret A.Ş.(İzmir) İzmir 95 İzeltaş İzmir El Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 96 Akdeniz Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 97 Kent Kart Ege Elektronik San. ve Tic. A.Ş. İzmir 98 Zentiva Sağlık Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kırklareli 99 Ford Otomotiv Sanayi A.Ş Kocaeli 100 Teklas Kauçuk Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 236

242 Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri - evam IV Sıra No İşletme Adı Şehir 101 Bilim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 102 Kordsa Global Endüstriyel İplik ve Kord Bezi San. Tic. A.Ş. Kocaeli 103 Farplas Oto Yedek Parçaları İmalatı, İthalatı A.Ş. Kocaeli 104 Anadolu Isuzu Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 105 Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.(TÜPRAŞ) Kocaeli 106 Kanca El Aletleri övme Çelik ve Makine Sanayi A.Ş. Kocaeli 107 Assan Hanıl Oto San.veTic. A.Ş. Kocaeli 108 Heksagon Mühendislik ve Tasarım A.Ş. Kocaeli 109 Toksan Yedek Parça İmalat Ticaret ve Sanayi A.Ş. Kocaeli 110 Arçelik-LG Kocaeli 111 Sıemens Sanayi ve Ticaret A.Ş Kocaeli 112 Hayat Kimya Sanayi A.Ş. Kocaeli 113 Mecaplast Otomotiv Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 114 Alarko Carrier Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 115 TOYOTETSU Otomotiv Parçaları San ve Tic. A.Ş. Kocaeli 116 CVS Makina İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 117 Aromsa Besin Aroma ve Katkı Maddeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli 118 Aydınlar Yedek Parça Sanayi ve Ticaret A.Ş. Konya 119 Kros Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kütahya 120 Nursan Oto onanımları Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kütahya 121 GAP Güneydoğu Tekstil Sanayi Ticaret A.Ş. Malatya 122 Vestel Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa 123 Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.(1) Manisa 124 Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.(2) Manisa 125 İnci akü Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa 237

243 Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri - evam V Sıra No İşletme Adı Şehir 126 Olgun Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa 127 Bosh Termo Teknik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa 128 İndesit Company Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa 129 Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (3) Manisa 130 İTAŞ, ogan Yedek Parça İmalatı ve Teknik A.Ş. Niğde 131 Tırsan Treyler Sanayi Ticaret ve Nakliyat A.Ş Sakarya 132 Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş Sakarya 133 Estaş Eksantirik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Sivas 134 BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tekirdağ 135 Arçelik Kurutma Makinası ve Elektrik Motorları İşletmesi Tekirdağ 136 Hema Endüstri A.Ş. Tekirdağ 137 Yünsa Yünlü Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tekirdağ 138 Setaş Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tekirdağ 139 Aksa Akrilik Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Yalova * 30 Nisan 2013 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Tablo 91. Yıllar İtibarıyla Faaliyeti urdurulan Ar-Ge Merkezleri Sayı İşletme Adı Gerekçe Yılı 1. Vestel 1 ijital Üretim Sanayi A.Ş Birleşme Grundig 2 Elektronik A.Ş.- İzmir Tüzel Kişilik eğişikliği Grundig 3 Elektronik A.Ş.- İstanbul Tüzel Kişilik eğişikliği Oyak 4 Teknoloji Bilişim ve Kart Hizmetleri A.Ş Anadolu 5 Bilişim Hizmetleri A.Ş Intersource Tekstil San. Tic. A.Ş. Komisyon Kararı Kale Kilit San Tic. A. Ş. Komisyon Kararı elphi Kendi İsteğiyle Ericson Kendi İsteğiyle 2012 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 238

244 Tablo 92. Ar-Ge Merkezlerinin Sektörel ağılımı Sektör Sayı Otomotiv Yan Sanayi 38 Savunma Sanayi 12 ayanıklı Tüketim Malları 10 Makine ve Teçhizat İmalatı 10 Otomotiv 10 Elektronik 9 Kimya 8 Tekstil 8 Yazılım 8 İlaç 5 Telekomünikasyon 4 Gıda Sanayi 3 İklimlendirme 3 Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri 2 Enerji 2 Havacılık 2 Seramik ve Refrakter 2 Bankacılık ve Finans 1 Cam ve Cam Ürünleri 1 Otomotiv Tasarımı ve Mühendislik 1 Petrol ve Petrol Ürünleri 1 *30 Nisan 2013 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ulaştırma ve Lojistik 1 239

245 Tablo 93. Sektör Bazında Belge Verilen Ar-Ge Merkezleri Sektörler Araştırmacı Teknisyen estek Personeli Patent Sayısı Yürütülen Proje Sayısı Bankacılık Bilgi ve İletişim Teknolojileri Cam ve Seramik ayanıklı Tüketim Malları emir-çelik Elektrik-Elektronik İlaç Kimya Kuyumculuk Metal Sanayi Mobilya Otomotiv Otomotiv Yan Sanayi Savunma Sanayi Tekstil Enerji Toplam * 30 Nisan 2013 itibarıyla Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 240

246 Stratejik Amaç Y6 Y6 - Bölüm 1: UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç Y6. Amaç Y6.1. Y6.1.1 Ülkemizin Çıkarları oğrultusunda Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi Uluslararası BTY işbirliklerinin ülkemizin çok taraflı taahhütleri de dikkate alınarak UBTYS stratejik çerçevesini desteklemesi Uluslararası BTY işbirliklerinde UBTYS stratejik çerçevesini destekleyecek tematik yaklaşımlar doğrultusunda güçlü ve ihtiyaç odaklı alanların ön plana çıkarılması Eylem: Güçlü ve ihtiyaç odaklı alanlar doğrultusunda oluşturulan uluslararası kamu-kamu ortaklıklarının takibi ve girişimlerde aktif katılımın sağlanması TÜBİTAK Araştırma Fonlayabilen Tüm Ulusal Kurumlar Sürekli Gelişme: 1. KAMU-KAMU Ortaklıkları (Ortak Programlama İnisiyatifleri, SET-PLAN ve ERANET/+ Projeleri) Ortak Programlama İnisiyatifleri İhtiyaç odaklı alanlarda TÜBİTAK ın yönetim kurullarında yer aldığı Ortak Programlama İnisiyatifleri, Water Challenges for a Changing World, Healthy iet for a Healthy Life, Agriculture, Food Security and Climate Change, Antimicrobial Resistance ve EU Joint Programme Neurodegenerative isease Research tür. Güçlü olduğumuz alanlarda TÜBİTAK ın yönetim kurullarında yer aldığı Ortak Programlama İnisiyatifleri ise UrbanEurope ve More Years Better Lives, the Challenges and Opportunities of emographic Change dir. SET-PLAN Water Challenges for Europe Ortak Programlama İnisiyatifinin (JPI) yürütülmesi için Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen WatEUR Projesi kapsamında Eylül 2013 te ortak çağrıya çıkılması planlanmaktadır. TÜBİTAK, Proje ortağı olmamakla birlikte JPI ortağı olarak yer aldığı için çağrıya katılım sağlayabilmektedir. Söz konusu çağrının öncelikli konusunun belirlenmesi ve uygulama planının oluşturulması aşamasında TÜBİTAK da katkı sağlamıştır. Tüm ülkelerin ortak önceliği olarak ön plana çıkan Emerging Pollutants, Including Behaviour, Treatment and Human Effects konusu 14 Mayıs 2013 tarihinde Kopenhag da gerçekleştirilecek olan JPI Yönetim Kurulu toplantısında karara bağlanacak ve TÜBİTAK bu aşamadan sonra Bilim Kurulu onay sürecini başlatacaktır. Neurodegenerative isease Research JPI kapsamında 10 Aralık 2012 tarihinde açılan ortak çağrı 19 Mart 2013 tarihinde kapanmıştır. Toplamda 52 projenin sunulduğu çağrıya, 3 Türk araştırma grubu başvuruda bulunmuştur. Çağrı sonuçlarının Haziran 2013 sonunda belli olması öngörülmektedir. Urban Europe JPI kapsamında 11 Haziran 2012 tarihinde açılan çağrı 18 Eylül 2012 tarihinde kapanmıştır. Türkiye nin Euro bütçe ayırdığı çağrı kapsamında Urban iversity and Social Cohesion, Urban Systems and Networks ve Governance of Complex Urban Systems konularında proje teklifleri desteklenecektir. 6 ülkeden 8 fonlama kuruluşunun katılım sağladığı çağrıya 59 proje teklifi sunulmuştur. 10 projenin desteklendiği 2012 çağrısında, Türkiye deki araştırmacılar 5 projede yer almıştır. İhtiyaç odaklı alanlardan Enerji Alanı nda Türkiye, Avrupa Komisyonu nun önderliğinde Avrupa nın orta ve uzun vadede Enerji Politikası hedeflerine ulaşabilmesi için oluşturulan Stratejik Enerji Teknoloji Planı nın (SET-PLAN) Üst üzey Yürütme Grubu nda ve sanayi, araştırma merkezleri ve fonlama yapan kamu kuruluşlarının bir araya geldiği çalışma gruplarında aktif olarak yer almaya devam etmiştir. TÜBİTAK SET-PLAN ve EUREKA İşbirliği Ağı ortaklık oluşturma çalışmaları kapsamında çalışma dokümanı hazırlamıştır. Hazırlanan çalışma dokümanı 11 Nisan 2013 tarihinde yapılan SET-Plan Sherpa Toplantısında üye ülkelerin değerlendirmesine açılmış ve konuyla ilgili sunum yapılmıştır. Yapılan tartışmalar sonucunda dokümanın 6 Mayıs 2013 tarihli SET-Plan Yürütme Kurulu Toplantısına götürülmesi ve tekrar 241

247 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş tartışılması kararlaştırılmıştır. İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Türkiye yi Rüzgar Enerjisi Avrupa Sanayi Girişimi nde temsil eden TÜBİTAK ABÇPM söz konusu Girişimin öncelikleri doğrultusunda desteklenmekte olan Wind Atlas ERANET+ projesine ortak olmuştur. SET Plan bünyesinde Avrupa Enerji Araştırma Birliği nin (European Energy Research Alliance - EERA): üye olmuştur. Rüzgar Ortak Programı na OTÜ Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (RÜZGEM), Fotovoltaik Ortak Programı na OTÜ Güneş Enerjisi Araştırma Merkezi (GÜNAM), Jeotermal Programına TÜBİTAK MAM bünyesindeki Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü, Enerji Enstitüsü, Malzeme Enstitüsü, Yer ve eniz Bilimleri Enstitüsü ve Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü ERANET/+ Projeleri İhtiyaç odaklı alanlardan Sağlık ile ilgili TRANSCAN ve E-RARE II projeleri, Enerji ile ilgili SmartGrids, Geothermal ve SOLAR ERA.NET projeleri TÜBİTAK tarafından yürütülmektedir. Ayrıca, gıda alanı kapsamında CORE ORGANIC II ve RURAGRI projelerinde Türkiye TAGEM tarafından temsil edilmektedir. Bunların yanı sıra güçlü olduğumuz alanlardan BİT alanında CHIST-ERA, imalat teknolojileri alanında ise MANUNET II ERA-NET projelerinde TÜBİTAK ortak olarak yer almaktadır. CHIST-ERA Projesi nin 30 Ekim 2012 tarihinde açılan ve 22 Ocak 2013 tarihinde kapanan çağrısı kapsamında toplamda 8 projenin desteklenmesi ve Euro bütçe ile 2 Türk ortağın fonlanması öngörülmektedir. Ekim 2013 te CHIST-ERA Projesi kapsamında ICT teknolojileri ile ilgili yeni bir ortak çağrı açılması beklenmektedir. MANUNET II Projesi kapsamında 9 Ocak 2013 tarihinde açılan, 10 Temmuz 2013 tarihinde kapanacak olan 2013 çağrısında İmalat Teknolojileri konusunda geliştirilen projelere destek verilecektir. TÜBİTAK söz konusu çağrıya bütçe kısıtlaması olmaksızın katılım sağlamıştır. 2. Avrupa Teknoloji Platformları BİT, Makine-İmalat, Otomotiv, Enerji, Su ve Gıda alanlarında Türk paydaşların yer aldığı Avrupa Teknoloji Platformları (ATP) ile ilgili bilgi aşağıda verilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda ATP lerdeki Türk üye sayısında değişiklik olmadığı gözlenmiştir. 2 ATP kapsamında Türkiye de etkinlik düzenlenmiştir. European Technology Platform for Communications Networks and Services: AMVG, Aradiom, Arçelik A.Ş., Avea, Başarı Mobile, Batı-BİNOM, Bilsag Bilgisayar Ltd., Bizitek, ataport Bilgi İşlem Çözümleri San. ve Tic. Ltd., Ege Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Merkezi (EBILTEM), Espada Yazılım, Gordion Bilgi Hizmet Ltd. Şti., Hisbim Bilgi ve İletişim Teknolojileri, İkon Teknoloji, Innova Teknoloji, KoçSistem A.Ş., Kocaeli Üniversitesi, KULIS (Kocaeli Üniversitesi İşaret ve Görüntü İşleme Laboratuvarı), Mobilera Bilişim ve İletişim Teknolojileri A.Ş., Ortadoğu Teknopark A.Ş., Pozitron, Tikle/Artı Teknoloji, TÜBİTAK, Türk Telekom, Turkcell, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Networked and Electronic Media: Arçelik A.Ş. (Yürütme Grubu Üyesi), Avera Financial Adv. Servıc. Inc., Bilkent Üniversitesi, Bizitek, Cabot Communications Ltd, Ekospor, Espada Yazılım ve ış Ticaret Ltd. Şti., Evre Consulting, IKON Teknoloji, Innova Bilişim Çözümleri A.Ş., İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Kale Altınay Robotik ve Otomasyon A.Ş., KoçSistem A.Ş., Kocaeli Üniversitesi, Ortadoğu Teknopark A.Ş., Orta oğu Teknik Üniversitesi, Mobilera Bilişim ve İletişim Teknolojileri A.Ş., Novicor Technology Partners, Özyeğin Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, TAGES, Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş., Turkcell Teknoloji, Türk Telekom, Vestel Elektronik A.Ş. NEM Zirve Toplantısı: ijital içerik üretimi ve network teknolojilerinde Avrupa daki lider kuruluşları bir araya getiren NEM Platformu nun her yıl farklı bir ülkede düzenlediği NEM Zirve Toplantılarının 2012 ayağı TÜBİTAK ın girişimleri ve Türk Telekom un ev sahipliğiyle Ekim 2012 tarihlerinde İstanbul da düzenlenmiştir. Türkiye den Arçelik, TÜBİTAK, TuR&Bo ve SAMPAŞ ın da sponsorları arasında yer aldığı etkinlikte aralarında Alcatel-Lucent, BBC, British Telecom, France Telecom, Fraunhofer, Intel, ST Microelectronics ve Telecom Italia gibi kuruluşların temsilcilerinin de bulunduğu 300 den fazla katılımcı düzenlenen paralel oturumlar ve tanıtım stantları aracılığıyla NEM teknolojileri kapsamında yapılan çalışmaları yakından takip etme ve birbirleri ile iletişime geçerek yeni işbirlikleri yaratma fırsatı bulmuşlardır. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () 242

248 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Networked European Software and Services Initiative: Arçelik A.Ş., Cabot İzmir Yazılım ve onanım Tic. San. A.Ş., ataport Bilgi İşlem Çözümleri San. ve Tic. Ltd. Şti, Havelsan A.Ş., KoçSistem A.Ş., Mobilera Bilişim ve İletişim Teknolojileri A.Ş., SAMPAŞ, Siemens, SRC Yazılım Araştırma, Geliştirme ve anışmanlık Tic. Ltd. Şti., STM Savunma Teknolojileri Müh. ve Tic. A.Ş., TAGES - Endüstri ve Bilgi Teknolojileri Ar-Ge Uygulama A.Ş., Turkcell Teknoloji, Türk Telekom A.Ş., European Technology Platform for Photonics: Altra Optik, Ankara Üniversitesi, Beam Ar-Ge Optics and Laser Technologies Ltd., Beta Lighting, Bilkent Üniversitesi, Çankaya Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi, icle Üniversitesi, umlupınar Üniversitesi, Ekosolar, Elektrafon Manufacturer & Exp. Co. Ltd, Fiber Optik ve Elektronik San. ve Tic., Gazi Üniversitesi, Gaziantep Üniversitesi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi, Joyled Co. Ltd., Kocaeli Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Koçtaş Tek. Ltd. Şti, Limit Elektronik, Mavis Yapay Görme Yazılım Ltd. Şti., OZ Optics A.Ş., Osmangazi Üniversitesi, OTÜ, PROTEL A.Ş., Sabancı Üniversitesi, Teknik öküm, TÜBİTAK, Vestel Elektronik A.Ş. European Technology Platform on Robotics: Balıkesir Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi, Kale Altınay Robotik ve Otomasyon San. ve Tic. A.Ş., TÜBİTAK European Road Transport Research Advisory Council: Otomotiv Teknoloji Platformu The European Rail Research Advisory Council: Türkiye Cumhuriyeti evlet emiryolları WATEBORNE TP: Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Food For Life: TÜBİTAK, Ulusal Gıda Teknoloji Platformu, Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii ernekleri Federasyonu (gözlemci statüsünde) European Technology Platform for Global Animal Health: TÜBİTAK European Photovoltaic Technology Platform: Muğla Üniversitesi European Technology Platform on Renewable Heating and Cooling: MITAS oğal Enerji, Çukurova Üniversitesi, Hisbim A.Ş., Ege Üniversitesi, TÜBİTAK, IS Energy, Başkent Üniversitesi, Ouraset Solar, Orman Genel Müdürlüğü The European Wind Energy Association: Hexagon Renewable Energy Investments, Re-Consult Ltd. Şti., Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği European Construction Technology Platform: İZOER, İMSA, Özyeğin Üniversitesi Water Supply and Sanitation Technology Platformu: TÜBİTAK Manufuture European Technology Platform: Manufuture-TR Teknoloji Platformu MANUFUTURE-TR Teknoloji Platformu Genel Kurul Toplantısı Manufuture ATP deki gelişmelerin görüşülmesi amacıyla 5 Mart 2013 tarihinde MANUFUTURE-TR Teknoloji Platformu Genel Kurul Toplantısı düzenlenmiştir. Nanofutures Initiative: Sabancı Üniversitesi European Factories of the Future Research Association: Koç Üniversitesi 3. EUREKA EUREKA Programı kapsamında, Bilgi İletişim Teknolojileri, Enerji ve Su alanlarında faaliyet gösteren kümeler ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir. CELTIC ve CELTIC+ Kümesi: EUREKA Programı CELTIC Kümesi, 2003 yılında Avrupa nın telekomünikasyon alanındaki liderliğini sürdürebilmesi için kurulan bir EUREKA kümesidir. Küme kapsamında yılları arasında açılan 8 çağrının değerlendirme sonuçlarına göre Türkiye, 19. sıradan 7. sıraya yükselmiştir (Şekil 1). CELTIC kümesi, yılları arasında faaliyetlerine CELTIC+ kümesi olarak devam edecektir. CELTIC+ Kümesinin 2011 ila 2013 yıllarında açılan ilk 5 çağrısında 27 projenin desteklenmesi uygun görülmüştür. Bu projelerin birinde koordinatör olmak üzere, toplam 12 projede Türk ortak bulunmaktadır yılının ikinci çağrısı Temmuz 2013 te açılacak olup, 14 Ekim 2013 tarihinde kapanacaktır. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () 243

249 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Şekil 24. Türkiye nin EUREKA Programı CELTIC Kümesi Performansı EUREKA Programı nın stratejik bileşenleri olan kümelerde ülkemiz şirketlerinin temsili için yürütülen çalışmalar devam etmektedir. Mevcut durumda Türkiye yi CELTIC+ Kümesi nde TURKCELL Teknoloji ve Türk Telekomünikasyon A.Ş. temsil etmektedir. Türkiye EUREKA önem Başkanlığı kapsamında 5-6 Aralık 2012 tarihlerinde TURKCELL ev sahipliğinde İstanbul da CELTIC toplantısı ve CelticPlus Proposers ay bilgilendirme ve proje pazarı etkinliği düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra, CELTIC kümesi tarafından her yıl farklı bir ülkede düzenlenen Celtic Event etkinliği 6-7 Mart 2013 tarihlerinde Kayseri de gerçekleştirilmiştir. Etkinliğe Türkiye den ve 16 farklı ülkeden 65 i yabancı araştırmacı olmak üzere 120 den fazla araştırmacı katılım sağlamıştır. ITEA2 ve ITEA3 Kümesi: EUREKA Programı ITEA2 Kümesi, yazılım yoğun servisler ve sistemler alanında Avrupa nın liderliğini sürdürebilmesi için sanayi liderliğindeki rekabet öncesi Ar-Ge projelerinin desteklenmesini amaçlamaktadır yılları arasında açılacak 8 proje çağrısıyla ITEA2 yazılım sektöründe 3 milyar Euro nun üzerinde Ar-Ge hacmi yaratmayı ve 200 ün üzerinde proje oluşturmayı hedeflemektedir. ITEA2 Kümesi nin ilk 6 çağrısında Türk ortakların yer aldığı ve koordine ettiği toplam 30 proje Küme Yönetim Kurulu tarafından onaylanmıştır. Bu projelerin 21 i TÜBİTAK tarafından destek almış, içlerinden 16 sı halen desteklenmektedir yılında Mobilera şirketi Türkiye yi temsilen ITEA2 Kümesi ve gelecek ITEA3 Kümesi Yönetim Kurulu na katılmıştır yılında açılan ITEA2 kümesi 7. çağrısı değerlendirme sonucunda Türk şirketler 12 projeye 37 ortaklıkla katılmıştır yılında açılan ITEA kümesi, 8. çağrısı ön proje teklifleri için son başvuru tarihi 24 Mayıs 2013 olup, Haziran 2013 tarihlerinde projeler küme yönetimi ve ülke temsilcileri tarafından değerlendirilecek ve başarılı bulunanlar tam proje teklifi sunmak için davet edilecektir. ITEA2 kümesi tarafından her yıl farklı bir ülkede düzenlenen proje pazarının 2013 yılı etkinliği, Mart 2013 tarihlerinde ITEA2 Kümesi 8. Çağrı Açılış Toplantısı ve Proje Pazarı Etkinliği ismi ile İstanbul da düzenlenmiştir. Etkinliğe Türkiye den ve 18 ülkeden 192 si yabancı araştırmacı olmak üzere toplam 281 araştırmacı katılım sağlamıştır. Ek olarak 7 Kasım 2012 tarihinde İstanbul da Türkiye Güney Kore proje pazarı etkinliği düzenlenmiştir. Etkinlikte BİT, telekomünikasyon, nanoteknoloji, otomotiv, malzeme bilimleri gibi çeşitli teknoloji alanlarında faaliyet gösteren kuruluşlar bir araya gelerek EUREKA Programına ve 7. Çerçeve Programına sunulmak üzere proje fikirlerini paylaşmışlardır. Güney Kore den 26 kuruluşun katılım sağladığı etkinliğe 50 nin üzerinde Türk kuruluşu da aktif katılım sağlamıştır. EUROGIA+ Kümesi: Fosil yakıt kaynaklarının giderek tükendiği günümüzde, EUROGIA+ alternatif enerji kaynaklarının yaratılmasına yönelik çalışmaları teşvik etmek ve mevcut kaynakların daha verimli ve etkin kullanımını sağlamak için gerekli teknolojilerin üretilmesini teşvik etmeyi amaçlayan bir EUREKA kümesidir. Ülkemizin 2010 yılından itibaren aktif olarak katılım sağladığı EUROGIA+ Kümesi nin Yönetim Kurulu nda Türkiye den TÜPRAŞ ve Türk Telekom un yer alması sağlanmıştır. Ayrıca kümeye sunulan projelerin değerlendirildiği Küme Teknik Komitesi nde Yeditepe Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi nden 5 öğretim üyesi yer almaktadır. 244

250 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Nisan 2013 tarihleri arasında Uluslararası Enerji ve Çevre Konferansına katılım sağlanmış ve Türkiye ile animarka firmaları arasında enerji alanında gerçekleştirilebilecek projeler özelinde görüşmeler yapılmıştır. Kümenin 10. çağrısının ilk aşaması 15 Şubat 2013 tarihinde kapanmıştır. Çağrıya Türkiye den bir proje sunulmuştur. Sunulan proje değerlendirme aşamasındadır. ACQUEAU Kümesi: 2010 yılında kurulan ACQUEAU Kümesi, Avrupa da su teknolojileri konusunda çalışan lider sanayi kuruluşlarının katıldığı, kar amacı gütmeyen bir Ar-Ge işbirliği platformudur. Küme; membran teknolojileri, gerçek zamanlı sistem yönetimi, düşük enerjili atık su arıtımı, boru ve kaplama malzemeleri ve dezenfeksiyon ve oksidasyonda düşük çevresel etkiler konularında Ar-Ge projelerinin desteklenmesini öngörmektedir. Ülkemiz, kümenin kuruluş aşamasından itibaren aktif olarak çalışmaktadır. Bu doğrultuda Küme Yönetim Kurulunda Türkiye den izayn Grup un yer alması sağlanmıştır. Ayrıca kümeye sunulan projelerin değerlendirildiği Küme Teknik Komitesi nde, Marmara Üniversitesi nden bir öğretim görevlisi ülkemizi temsil etmektedir. Kümenin kapanan 5. çağrısına toplamda 5 proje sunulmuştur. Sunulan projelerden, ACQUEAU Etiketi alan WIN4SMART projesinde, ülkemizden SAMPAŞ Bilişim ve İletişim Sistemleri San. ve Tic. A.Ş., Euro luk bütçeyle ortak olarak katılım sağlamaktadır. 16 Mayıs Ağustos 2012 tarihleri arasında açılmış olan ACQUEAU Kümesi 6. çağrısına yönelik firmalarımız herhangi bir proje başvurusunda yer almamıştır. 19 Şubat 2013 itibarıyla açılan 7. çağrı bünyesinde 19 Şubat 2013 tarihinde Brüksel / Belçika da düzenlenen ACQUEAU Bilgi Günü ve Proje Pazarı Etkinliğine Türkiye yi temsilen katılım sağlanmış olup, Türkiye EUREKA önem Başkanlığı özelinde açılış konuşması ve Türkiye de Uluslararası Ar-Ge estek Mekanizmaları konulu sunum yapılmıştır. ACQUEAU Kümesi ile ilgili ülkemiz genelinde ilgili firmalarımızın katılacağı etkinliklerin düzenlenmesi ve proje sayısını arttırmaya yönelik bilgilendirmelerin yapılmasına devam edilmiştir. Bu kapsamda ülkemiz genelinde ilgili firmalarımızın katıldığı, Uluslararası Endüstriyel Su Teknolojileri Sempozyumu ve Fuarı nda ACQUEAU Kümesi ile ilgili proje sayısını arttırmaya yönelik bilgilendirme ve tanıtım sunumu 6 Aralık 2012 tarihinde Bursa da gerçekleştirilmiştir. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Güçlü ve İhtiyaç odaklı alanlar doğrultusunda ikili işbirlikleri oluşturulması, mevcut ikili işbirliklerinin bu alanlarda genişletilmesi ve geliştirilmesi TÜBİTAK Araştırma Fonlayabilen Tüm Ulusal Kurumlar Sürekli Gelişme: TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği airesi (UİB) 22 ülkeden 26 kuruluşla imzalanmış anlaşmalarla proje esasına dayalı programlar yürütülmektedir. Söz konusu uluslararası programlar tabandan yukarı bir yaklaşımla araştırmacıların ilgilendikleri alanda (curiosity based) araştırma projesi vermelerine imkan tanımaktadır. Bu programlara öncelikli alanlar olan Enerji, Su, Gıda, Sağlık alanlarında da projeler önerilebilmektedir. İşbirliklerini artırmak ve var olanları geliştirmek adına 2013 yılında birçok çalışma yapılmıştır. Bunlardan en önemlisi 3-4 Nisan 2013 te Ankara da düzenlenen Türkiye- AB Bilim ve Teknoloji İşbirliği Toplantısı dır. İki ülke, 2010 yılında imzalanan Türkiye-AB Bilim ve Teknoloji İşbirliği Anlaşması kapsamında ikili bilim, teknoloji ve yenilik işbirliklerini geliştirmek amacıyla bir yol haritası geliştirmek için anılan tarihlerde Ankara da ilk üst düzey toplantılarını gerçekleştirmiştir. Türkiye ve AB arasında öncelikli olarak belirlenen enerji, biyomedikal araştırmalar, tarım, doğal afetler, eğitim teknolojileri, malzeme bilimleri ve sürdürülebilir bir gelecek için mühendislik alanlarında işbirliklerini artırmaya yönelik mekanizmaları belirlemek amacıyla Türkiye ve AB den 100 ün üzerinde kamu, akademi ve özel sektör temsilcisi bu toplantıda bir araya gelmiştir. Aynı zamanda, iktisadi kalkınmayı desteklemek amacıyla Ar-Ge nin ticarileşmesi, etkili politikalar ve düzenlemeler konusunda her iki ülkenin yenilik ekosistemlerini güçlendirmeye yönelik mekanizmalar, bilimin daha iyi siyasi kararlar için etkili kullanımı, araştırmacılar ve üniversiteler arasındaki ağlar ve yurt dışındaki bilim insanları ağının (diaspora) iki ülke arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi için kullanılması konuları oturumlarda ele alınmıştır. Türk delegasyonuna, TÜBİTAK Başkanı Prof. r. Yücel Altunbaşak; AB delegasyonuna ise AB ışişleri Bakanlığı Okyanuslar, Uluslararası Çevre ve Bilimsel Konulardan sorumlu Bakan Yardımcısı r. Kerri-Ann Jones başkanlık etmiştir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TÜBİTAK ev sahipliğinde gerçekleştirilen etkinliğe Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat ERGÜN ve AB Türkiye Büyükelçisi Francis Ricciardone de katılım sağlamıştır. Toplantı sonunda her çalışma grubunda oluşturulan eylem planları ve hedefler sunulmuştur. Nisan 2013 te ayrıca AB Ulusal Sağlık Enstitüsü (NIH) ile bir Niyet Mektubu imzalanarak sağlık alanında Amerikalı ve Türk araştırmacılar arasında gerçekleştirilecek ikili işbirliği projelerinin sayısının artırılması hedeflenmiştir yılında daha önce hükümetlerarası düzeyde AB ve Kazakistan ile imzalanmış olan bilimsel işbirliği anlaşmaları TBMM tarafından onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Ayrıca, TÜBİTAK ile Karadağ Bilim Bakanlığı arasında bilim ve teknoloji alanında işbirliği yapılmasını öngören protokol, iki tarafın Bakanlıkları tarafından imzalanmıştır. Anlaşmanın yürütülmesi ile ilgili protokol de TÜBİTAK ve Karadağ Bilim Bakanlığı arasında imzalanmıştır. İşbirliklerinin artırılması kapsamında ayrıca Makedonya ya üst 245

251 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) düzey bir ziyaret gerçekleştirilmiş, ziyaret sırasında Makedonya Bilimler ve Sanatlar Akademisi (MANU) ile işbirliği protokolü imzalanmıştır. Zaman Aralığı Ayrıca yeni işbirliği oluşturmaya ve mevcutları geliştirmeye yönelik olarak üst düzey TÜBİTAK yetkililerince, AB, Çin, Singapur, Fransa, Güney Kore, Japonya, Ukrayna ve Mısır üst düzey yetkilileriyle çok sayıda görüşme gerçekleştirilmiştir. evam eden ikili işbirlikleri kapsamında 30 Nisan 2013 itibarıyla 11 çağrı açılarak toplam 124 proje başvurusu alınmıştır. Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Y6.1.2 Güçlü ve ihtiyaç odaklı alanlara göre ülkelerin Ar-Ge ve yenilik kapasitesi ve yetkinliği açısından analizlerinin yapılarak uluslararası işbirliklerinde öncelikli ülkelerin belirlenmesi ve izlenmesi Eylem: Bilim, Teknoloji ve Yenilik (BTY) alanlarında uluslararası işbirliğinde öncelikli ülkeler çalışmasının, ülkelerin alanlara göre Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin ve yetkinliğinin göz önünde bulundurularak hazırlanması TÜBİTAK ışişleri Bakanlığı, TİKA sürekli Gelişme: UBTYS çerçevesinde belirlenen hedefler doğrultusunda TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği airesi Başkanlığı nın faaliyetlerine yol göstermesi amacıyla Uluslararası İşbirliği nde Öncelikli Ülkeler Çalıştayı yapılmasına karar verilmiştir. Her biri bölge özelinde yapılması planlanan çalıştaylarda, BTY alanında işbirliği yapılan ve yapılması planlanan ülkeleri önceliklendirmek ve bu ülkeler arasından ülkemiz açısından stratejik ve öne çıkan işbirliği ortaklarını belirlemek amaçlanmaktadır. İlk etapta, Kafkasya-Orta Asya, Orta oğu ve Balkanlar bölgelerine yönelik yapılması planlanan çalıştaylara ilişkin çalışmalar yapılmıştır. Bölgeler konusunda tecrübeli araştırmacılar ile ilgili kamu kurumlarından uzmanların katılımıyla çalıştayların gerçekleştirilmesi öngörülmüştür. Haziran 2013 te düzenlenmesi planlanan çalıştayların ön hazırlıkları tamamlanmıştır. Ön hazırlıklar kapsamında, katılımcılara sunulması planlanan anketler hazırlanmıştır. Çalıştaylar sonucunda, katılımcıların da katkısıyla söz konusu bölgelerde hangi ülkelerle, hangi alanlar ve hangi şekillerde işbirliği yapılacağına ilişkin bilginin elde edilmesi öngörülmekte olup bu çerçevede öncelikli ülkeler raporu hazırlanacaktır. Eylem: Ülkemizin sahip olduğu Ar-Ge ve yenilik tecrübelerinin ülkemiz açısından önceliği bulunan bölgelerdeki ülkeler ile paylaşım ve gelişiminin Liderlik Okulu projesiyle sağlanması TÜBİTAK TÜSSİE Üniversiteler, ışişleri Bakanlığı, KOSGEB, TİKA, TÜBİTAK, TOAİE, Yurt ışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, EİK Gelişme: Bosna Hersek Liderlik Programı kapsamında; eğitim programına katkı koyacak kurum ve kuruluşlar belirlenmiş, eğitim programı hazırlanmış ve programın yapılması için alt yapı sağlanmıştır. Eylem: AB nin Ar-Ge ve yenilik destek mekanizmalarında ülkemizin performansının ölçülmesine ilişkin yeni metriklerin geliştirilmesi Avrupa Birliği Bakanlığı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK, YÖK Gelişme: 2013 Nisan ayında kabul edilen eyleme ilişkin olarak iş planı hazırlanmaktadır. Y6.1.4 BTY ile alakalı uluslarüstü mekanizmalarda ülkemizden uzmanların görev almasının teşvik edilmesi Eylem: Türk Kamu çalışanlarının Avrupa Komisyonu bünyesinde Görevlendirilmiş Ulusal Uzman (SNE) olarak istihdam edilmesi ve diğer uluslararası kuruluşlarda görev almalarına yönelik resmi girişimlerde bulunulması Avrupa Birliği Bakanlığı, ışişleri Bakanlığı TÜBİTAK, İşbirliği Yapılacak Uluslararası Kuruluşlar sürekli 246

252 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Gelişme: 28 Eylül 2011 tarihinde Strazburg da, Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen BAĞIŞ ve Avrupa Komisyonu Kurumlararası İlişkiler ve İdari İşlerden Sorumlu Başkan Yardımcısı Maroš ŠEFČOVIČ arasında imzalanan Mutabakat Zaptı ile birlikte, Türk kamu çalışanlarının Avrupa Komisyonu tarafından ihdas edilen Görevlendirilmiş Ulusal Uzman (Seconded National Expert-SNE) ve Profesyonel Eğitimde Ulusal Uzman (National Expert in Professional Training-NEPT) kadrolarına aday olmaları ve bu pozisyonlarda istihdam edilmeleri mümkün hale gelmiştir. Anılan tarihten bu yana NEPT pozisyonlarına ülkemizden de başvurular kabul edilmekte olup, 4 ü halen aktif olmak üzere 12 kamu çalışanı bu imkândan faydalanmıştır. Ayrıca Avrupa Komisyonu G COMP nezdinde SNE olarak görev alan bir Türk uzman bulunmaktadır. Y6.1.6 Türkiye nin uluslararası yardımlarında BTY nin de kapsam içine alınması Eylem: AB Çerçeve Programlarına yeni katılan ülkelere ve Türkiye nin BTY politikaları kapsamında öncelikli olarak belirlediği ülkelere Türkiye AB Çerçeve Programları Koordinasyon modelinin ve Türkiye deki BTY modelinin aktarılması TÜBİTAK Gelişme: Mısır a yönelik AB 7. ÇP Uluslararası İşbirliği Etkinlikleri (INCO) alanı projesi olan ve TÜBİTAK ın da ortakları arasında yer aldığı ShERACA (Shaping Egypt s Association to the European Research Area and Cooperation Action) projesi kapsamında, Şubat 2013 tarihlerinde Mısır/Kahire de TÜBİTAK ve APRE (İtalya) yetkilileri tarafından, Mısırlı araştırmacılara AB 7.ÇP Yasal ve Finansal Konulara ilişkin eğitimler verilmiştir. 40 civarında Mısırlı araştırmacı ve temsilcinin katılım sağladığı etkinlikte katılımcılara, 7.ÇP hakkında genel bilgi, 7.ÇP ye katılım kuralları, proje kontratı, proje hazırlık formları, masraflar, pazarlık (negotiation), finansal raporlama gibi konularda eğitim verilmiştir. Ayrıca Çok Yıllı Finansal Çerçeve (Multiannual Financial Framework), Yenilikçilik Birliği, Avrupa 2020 stratejisi ve Horizon 2020 programı ile ilgili genel bilgiler de aktarılmıştır. Eylem: BTY konularında tarım sektöründe az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerle uluslararası işbirliklerinin geliştirilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TİKA Gelişme:19-23 Kasım 2012 Bitki Sağlığında Entegre Mücadele Eğitimi Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) işbirliği çerçevesinde Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezinde (UTAEM) yapılmıştır. Eğitime Mısır Teknik heyetinden 8 kişilik bir grup katılım sağlamıştır Kasım 2012 tarihleri arasında Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ve TİKA tarafından ortaklaşa düzenlenen Uluslararası Gen Bankası Yönetimi ve Biyolojik Çeşitlilik konulu eğitim gerçekleştirilmiştir. Kursa 9 ülkeden 16 kursiyer katılmıştır Ocak 2013 tarihleri arasında Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA), Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Afganistan Tarım, Sulama ve Hayvancılık Bakanlığı işbirliğinde Sürdürülebilir Gıda Üretimi için Buğday Islah Materyallerinin Geliştirilmesi Projesi ile ilgili Japonya-Türkiye-Afganistan İşbirliği çalıştayı düzenlenmiştir. Çalıştay kapsamında, Afganistan'da Ulusal Gen Bankası sisteminin yeniden kurulması için germplazm saklanması ve kullanımının planlanması ayrıntılı olarak görüşülmüştür. Çalıştaya uluslararası kuruluşlardan, JICA Türkiye temsilciliğinden, GTHB ve üniversitelerden toplam 23 kişi katılmıştır Ocak 2013 tarihinde Buğday Üretiminde İSEAK üye ülkelerin Kapasitesinin Geliştirilmesi konusunda çalıştay TAGEM ve İSEAK ofisi koordinasyonunda UTAEM de yapılmıştır. Çalıştaya İslam Konferansı Örgütü ne üye ülkelerden Mısır, Cezayir, Suudi Arabistan, Moritanya, Oman, Gabon, Nijer, Endonezya, Türkmenistan ve Türkiye den katılım sağlanmıştır. Çalıştayda, İSEAK'a üye ülkelerde gıda güvenliğinin sağlanmasında önemli bir yeri olan buğday üretimi ele alınmıştır Nisan 2013 tarihlerinde Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından Orta Asya ve oğu Avrupa'da Brusella Kontrolü Bölgesel Çalıştayı düzenlenmiştir. Çalıştaya Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkiye, Özbekistan, Arnavutluk, Bosna Hersek, Gürcistan ve Makedonya dan katılımcılarla birlikte FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisi (SEC), FAO Avrupa ve Orta Asya Bölge Ofisi (REU), ünya Sağlık Örgütü (WHO) ve ünya Hayvan Sağlığı Örgütü nden (OIE) temsilciler olmak üzere toplam 28 kişi katılmıştır. 247

253 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Eylem: Türkiye'nin En Az Gelişmiş Ülkelere (EAGÜ) Yönelik Ekonomik ve Teknik İşbirliği Paketi kapsamında BTY alanında verilen taahhütlerin yerine getirilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK, Milli Eğitim Bakanlığı ışişleri Bakanlığı, BM Organları, TİKA, YÖK Gelişme: TÜBİTAK ve UNIO işbirliğiyle 7-8 Şubat 2011 tarihlerinde İstanbul da Preparatory Event for the 4th UN Conference on the Least eveloped Countries Science, Technology and Innovation: Setting priorities and implementing policies for LCs başlıklı bir hazırlık etkinliği düzenlenmiştir. Toplantısının sonucunda hazırlanan sonuç raporu Ana Konferans a girdi olmuştur. Bunu takiben, IV. Birleşmiş Milletler En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ) Konferansı 9-13 Mayıs 2011 tarihlerinde İstanbul da düzenlenmiştir. Konferansın sonucunda, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından EAGÜ lere yönelik olarak bilim ve teknoloji alanlarına yönelik bir paket açıklanmıştır. Buna göre, BTY alanındaki taahhütlerin sorumluluk paylaşımı aşağıdaki tabloda belirtildiği üzere düzenlenmiştir: Tablo 94: BTY Alanındaki Taahhütlerin Paylaşımı Taahhüt EAGÜ ler için Teknoloji Bankası rolü üstlenecek uluslararası merkez kurulması Gelecek 10 yılda tarım, mühendislik, tıp alanında lisansüstü eğitim için 1000 adet burs verilmesi İlgili Kuruluş (TÜBİTAK Koordinasyon, ışişleri Bakanlığı, BSTB) (MEB Koordinasyon, TÜBİTAK, YÖK) Teknoloji transferi, bilim insanları ve araştırmacı değişim programları, bilim kuruluşları arasında işbirliği ağlarının oluşumu (TÜBİTAK Koordinasyon, BSTB) EAGÜ lere yönelik gelecek 10 yılda lisansüstü eğitim için 1000 burs verilmesi amacıyla TÜBİTAK 2235 programı uygulamaya konulmuştur yılında başvuruları ilk kez alınan programa yapılan 72 başvurudan 7 si desteklenmiştir yılında iki dönem olarak başvuru alınacak programın ilk dönemine 132 başvuru yapılmış, 17 öğrenciye daha burs verilmiştir. EAGÜ lere yönelik olarak kurulacak olan Bilim, Teknoloji ve Yenilikçilik Merkezi/Teknoloji Bankası hazırlıklarının eşgüdümlü bir şekilde yürütülmesi için ulusal çalışma grubu kurulmuştur. İlgili kurum ve kuruluşların katılımıyla 11 Ekim 2012 tarihinde Ulusal Çalışma Grubu 1. Toplantısı TÜBİTAK ev sahipliğinde düzenlenmiştir. Ulusal Çalışma Grubu 1. Toplantısında merkezin temel işlevleri, konumu, mali ve idari yapısına ilişkin görüş alışverişi yapılmıştır. Merkezin BM çatısı altında kurulması gerektiği tartışılmış ve benzer uluslararası örneklerin ayrıntılı olarak incelenmesi ihtiyacı dile getirilmiştir. EAGÜ lere yönelik olarak kurulacak olan Bilim, Teknoloji ve Yenilikçilik Merkezi/Teknoloji Bankası ile ilgili kapasite ve eksiklik analizinin yapılması için ilgili BM birimlerinin katılımıyla oluşturulan Görev Gücü nün (Task Force) toplantısı 5 Aralık 2012 de Cenevre de düzenlenmiştir. Bahse konu toplantıda merkezin yapısı, işlevleri ve lokasyonu tartışılmıştır. Görev gücü toplantısı sonucu kurulması öngörülen merkez e ilişkin Yol Haritası dokümanı, BM Görev Gücü raportörü tarafından hazırlanmaktadır. 248

254 UBTYS nın 2013 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Y Bilim diplomasisi faaliyetlerinin başlatılması ve yaygınlaştırılması (bilim ataşeleri, vb.) Eylem: Yurtdışı birimlerinde görevlendirilecek olan bilim ve teknoloji müşavirlerinin faaliyetlerinin düzenlenmesi ve yönetilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (AB ve ış İlişkiler Genel Müdürlüğü) TÜBA, YÖK, TÜBİTAK, Üniversiteler, özel sektör temsilcileri, ilgili kamu kurum ve kuruluşları 2013 Gelişme: ışişleri Bakanlığı ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı arasında ''Bilim iplomasisi'' faaliyetlerinin geliştirilmesine ilişkin İşbirliği Protokolü Nisan 2012 de imzalanmıştır. Bu kapsamda, 7 Şubat 2013 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan kararda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın yurtdışı teşkilatının kuruluş ve görevleri düzenlenerek Vaşington, Seul, Tokyo, Berlin ve Pekin de müşavirlik ve Los Angeles ta ataşelik kadroları ihdas olunmuş ve bu sayede yurtdışı teşkilatımız resmen kurulmuştur. 28 Temmuz 2006 tarihli ve 2006/11534 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yurtdışında Sürekli Görevlendirilecek Personel Hakkında Yönetmelikte eğişiklik Yapılmasına air Yönetmelik 26 Ocak 2013 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu değişiklikle yönetmeliğin ilgili maddesine bilim teknoloji müşaviri ve bilim teknoloji ataşesi kadro unvanları eklenmiştir. Halen Yurtdışında Sürekli Görevlendirilecek Personel Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince Bilim ve Teknoloji Müşavir ve Ataşelerinin seçimine ve atanmasına yönelik olarak Sınav Komisyonu tarafından çalışmalar yürütülmekte olup söz konusu sürecin yaklaşık bir ay gibi bir süre içerisinde tamamlanması öngörülmektedir. 249

255 Y6 - Bölüm 2: Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Ülkemizde uluslararası BTY işbirliklerinin etkinleştirilmesi kapsamında akademinin, özel sektörün ve kamu araştırma enstitülerinin kullanabileceği destekler arasında TÜBİTAK tarafından yürütülen Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri estekleme Programı, Konuk Bilim İnsanı estekleme Programı, TÜBİTAK ın ulusal koordinasyonundan sorumlu olduğu 7. Çerçeve Programı (7.ÇP) ve COST Programı kapsamında uluslararası destek mekanizmaları ile TÜBİTAK İkili Anlaşmaları kapsamında sağlanan proje destekleri bulunmaktadır. A Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri estekleme Programı 1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri estekleme Programı na 2012 yılında, programa 15 i ilk kez başvuran firma olmak üzere 60 firma, toplam 72 proje başvurusu yapmıştır. Ocak-Nisan 2013 döneminde ise programa 6 sı ilk kez başvurmak üzere 26 firma, 30 proje başvuru gerçekleştirmiştir yılında 61 projenin değerlendirilmesi yapılmış olup, 33 projenin desteklenmesine karar verilmiş, 2 proje için revizyon kararı alınmış ve programın destek kriterlerine uygun olmayan 26 proje reddedilmiştir. 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla, bu program kapsamında desteklenmekte olan 102 proje bulunmakta ve 30 proje önerisinin değerlendirme süreci devam etmektedir. estek programı kapsamında desteklenen projelere ödenen hibe destek tutarı, 2012 yılında 16,7 milyon TL, Ocak-Nisan 2013 döneminde ise, 2,1 milyon TL olarak gerçekleşmiştir (2013 sabit fiyatlarıyla) yılı için proje başvuru sayısının 80 ve verilecek hibe destek tutarının 25 milyon TL olması öngörülmektedir. B. TÜBİTAK BİEB in Uluslararası İşbirliği Kapsamındaki Faaliyetleri TÜBİTAK ile Avrupa Komisyonu nun Ortak Araştırma Merkezi (Joint Research Centre - JRC) arasında 5 Temmuz 2007 tarihinde imzalanan Mutabakat Zaptı gereğince Türk araştırmacıların 1 yıl süre ile JRC Enstitüleri nde doktora/doktora sonrası araştırma yapması için pozisyonların açılması öngörülmüştür yılları arasında TÜBİTAK BİEB bünyesinde yürütülen Konuk Bilim İnsanı estekleme Programı ile ilgili veriler Tablo 95 te gösterilmiştir. Tablo Yılları Arasında Konuk Bilim İnsanı estekleme Programı estekleri Yıllar Başvuran Sayısı esteklenen Sayısı estek Miktarı* , , , , ,3 2013** ,4 *2013 sabit fiyatlarıyla; milyon TL ** 30 Nisan 2013 itibarıyla C. Çerçeve Programları Kapsamındaki Uluslararası BTY İşbirlikleri AB 7. Çerçeve Programı Ülke Performansı Genel eğerlendirmesi Ülkemizin 7. ÇP katkı payı olarak programın ilk 6 yılındaki ödemeleri, ödemelerin AB hibelerinden karşılanan miktarı, ulusal bütçeden ayrılan miktar ve Türk ortakların aldığı fon miktarları Tablo 96 da gösterilmiştir. Buna göre 980 Türk kuruluşunun içinde yer aldığı 7. ÇP projelerinin toplam portföy büyüklüğü 2,5 milyar Euro ya ulaşırken bu rakamın 175 milyon Euro su ülkemizde harcanmıştır. Bu rakam ulusal bütçeden 7. ÇP bütçesine transferi gerçekleştirilen miktarın % 77 sine, toplam katkı payına göre ise %55 ine tekabül etmektedir. Sonuçları hala açıklanmamış olan 2012 ve 2013 yılı çağrılarının 250

256 açıklanması ve 2013 katkı payının 2. taksidinin de ödenmesiyle bu oranların sırası ile %75 ve %56 olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir. Tablo ÇP Katkı Payları Yıl Ulusal Fon (Milyon Euro) AB hibe yardımı (Milyon Euro) Toplam (Milyon Euro) Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarı (Milyon Euro) esteklenen Türk Ortak Sayısı ,9 12,5 22,4 27, ,3 4,5 30,8 20, ,6 16,6 41,2 28, ,8 34,3 54,1 29, ,2 12,3 62,5 38, ,5 10,0 69,5 30,4 ( 2 ) ,1( 1 ) - 38,1( 1 ) -( 2 ) - Toplam 228,4 90,2 318,6 175 ( 3 ) 980 Türk ortakların yer aldığı projelerin toplam portföy büyüklüğü 2,5 milyar Euro (1) 2013 katkı payının ilk taksiti ödenmiştir. (2) 2012 ve 2013 verileri 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla açıklanmış olan sınırlı sayıdaki çağrıyı kapsamaktadır. Henüz sonucu açıklanmayan 2012 yılına ait 22 ve 2013 yılına ait 43 çağrının verilerini kapsamamaktadır. (3) Avrupa Komisyonu veri tabanındaki maddi hatalar TÜBİTAK tarafından düzeltilmiştir. Çerçeve Programları dönemsel olarak Avrupa Komisyonu nca çağrılar yayımlanan ve bu çağrıları takiben proje başvurusunda bulunulan bir sistemdir. 7. ÇP başladığı günden bugüne kadar açılan ve sonuçlanan çağrılara ilişkin bilgiler Tablo 97 de yer almaktadır. Tablo ÇP Çağrıları Yıllar * Toplam Açılan Çağrı Sayısı Sonuçlanan Çağrı Sayısı *30 Nisan 2013 itibarıyla Tablo 101 de görüldüğü üzere 1 Ocak Nisan 2013 döneminde açılan toplam 504 çağrının 439 u sonuçlandırılmıştır. Tablo 101 de yer alan bilgiler, sonucu açıklanmayan 65 çağrının verilerini kapsamamaktadır. 6. ve 7. ÇP performans karşılaştırmaları Tablo 98 de yer almaktadır. Açıklanan çağrı sonuçları dikkate alınarak bu aşamada karşılaştırma için dönemi 7. ÇP verileri kullanılmıştır. 7. ÇP kapsamında Türk ortakların payı 6. ÇP ye göre %143 oranında artış göstermiş, buna bağlı olarak Türk ortakların payının, ÇP ye ulusal fonlardan yapılan katkıya oranı %32 den %109 a çıkmıştır yılı verilerinin tümünün açıklanması ile bu oranın yine %100 ün üzerinde kalması öngörülmektedir. 251

257 Tablo ÇP Katkı Paylarımız ve Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarları 6. ÇP ( ) 7. ÇP ( ) Artış Oranı (%) 7. ÇP ( *) Türk Ortakların Payı (Milyon Euro) Ulusal Katkı Payı (Milyon Euro) Ulusal Katkı Payına Oran (%) Toplam Katkı Payı (Milyon Euro) Toplam Katkı Payına Oran (%) , * 2012 verileri 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla açıklanmış olan sınırlı sayıdaki çağrıyı kapsamaktadır. Henüz sonucu açıklanmayan 22 çağrının verilerini kapsamamaktadır. Tablo 99 da 7. ÇP nin Özel Programlarında Türk ortakların aldığı fon miktarları ile desteklenen proje sayılarına ilişkin veriler yer almaktadır. Tablo ÇP Alt Alanlarına Göre Türk Ortakların aldığı Fon Miktarları, Önerilen ve esteklenen Proje Sayıları Alan esteklenen Proje Sayısı Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarı (Milyon Euro) İşbirliği Özel Programı ,9 Fikirler Özel Programı (ERC estekleri) 3 5,4 Marie Curie Araştırma Programları ve Bursları ,9 Kapasiteler Özel Programı ,8 Toplam *30 Nisan 2013 itibarıyla 7. ÇP kapsamında Türk ortakların üye olduğu projeler vesilesi ile AB-27 ülkeleri ve Asosiye ülkelerin tamamı ile Türk kurum ve kuruluşlar işbirliği yapmaktadır. UBTYS da Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar olarak tespit edilen otomotiv, makine-imalat, bilgi ve iletişim teknolojileri sektörlerinin Türk ortakların 7. ÇP kapsamında aldıkları fon miktarı içindeki payları Tablo 100 de yer almaktadır. Tablo 100. UBTYS Kapsamındaki Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanların Payları esteklenen Proje Sayısı Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarı (Milyon Euro) Öncelikli Alanların Toplam İçindeki Yüzdeleri (%) Otomotiv 4 0,8 0,5 Makine İmalat 79 15,4 8,8 Bilgi İletişim Teknolojileri ,9 20 *30 Nisan 2013 itibarıyla 252

258 UBTYS da ivme kazanmamız gereken alanlar olarak tespit edilen savunma, uzay, enerji, su, gıda ve sağlık sektörlerinin Türk ortakların aldığı toplam fon miktarındaki payları ise Tablo 101 de gösterilmektedir. Tablo 101. UBTYS Kapsamındaki İvme Kazanmamız Gereken Alanlar ın Payları esteklenen Proje Sayısı Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarı (Milyon Euro) Öncelikli Alanların Toplam İçindeki Yüzdeleri** (%) Enerji 58 24,9 14,2 Su 20 3,9 2,2 Gıda 56 10,9 6,2 Savunma 19 4,5 2,6 Uzay 13 1,9 1,1 Sağlık 30 6,2 3,5 *30 Nisan 2013 itibarıyla **Fon miktarına oranı ifade etmektedir.. COST Programı COST, ulusal olarak desteklenen araştırma projelerinin yürütücülerinin Avrupa düzeyinde oluşturulmuş ağlara (aksiyonlara) dahil olmalarını sağlayan bir programdır. COST programı kapsamında TÜBİTAK tarafından değerlendirilen projelere ilişkin bilgiler Tablo 102 de sunulmaktadır. Tablo 102. COST Kapsamındaki Proje Verileri * Önerilen esteklenen Yürürlükte estek Miktarı** 6,8 6,6 12,2 12,7 11,9 14,7 9,4 *30 Nisan 2013 itibarıyla ** 2013 sabit fiyatlarıyla; milyon TL E. İkili İşbirliği Programları İkili işbirliği Programları ülkemiz ile diğer ülke araştırmacılarının biraraya gelerek ortak proje geliştirmelerine ve yürütmelerine destek vermek amacıyla oluşturulmuştur. Halihazırda 22 ülkeden 26 kuruluşla işbirliği anlaşmamız bulunmaktadır. Bu ülkeler şunlardır: AB, Almanya, Belarus, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Çin, Fransa, Hindistan, İtalya, Güney Kore, Macaristan, Mısır, Moğolistan, Pakistan, Romanya, Rusya, Slovakya, Slovenya, Tunus, Ukrayna ve Yunanistan. Programlar kapsamındaki projelere ilişkin bilgiler ise Tablo 103 te sunulmaktadır. Tablo 103. İkili İşbirliği Programları Kapsamındaki Proje Verileri * Önerilen esteklenen Yürürlükte estek Miktarı** *30 Nisan 2013 itibarıyla ** 2013 sabit fiyatlarıyla; milyon TL 8,7 8,5 10,3 11,7 13,7 9,9 5,2 253

259 2010/203 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 3.4. Araştırma Altyapıları Yol Haritası ve Araştırma Merkezlerine İlişkin İdari ve Yasal üzenlemeler [2010/203] KARAR Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerdeki araştırma merkezlerinin etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere, merkezlerin özel sektör ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği kurmaları, yönetimi, sürdürülebilir finansmanı, personel istihdamı, tüm araştırmacılara 7 gün 24 saat hizmet verebilecek şekilde açık olması, performansların izlenmesi ve değerlendirilmesi gibi konularında idari ve yasal düzenlemeler yapılmasına ve; Ülkemizdeki mevcut ve yapılacak araştırma merkezlerinin konu, yer, işbirlikleri, çalışma alanları ve finansman modeli gibi hususların belirlenmesine yönelik olarak Araştırma Altyapıları Yol Haritası hazırlanmasına karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR 2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Aralık 2011; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 23. Toplantısı Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞ Kalkınma Bakanlığı İLGİLİ KURULUŞLAR Tüm TARAL Kuruluşları GELİŞME Karar kapsamında hazırlanan Yükseköğretim Kurumları Araştırma Merkezlerinin Kuruluş ve İşleyişleri Hakkında Kanun Taslağı Haziran 2012 de görüş için ilgili tüm kamu kurumlarına gönderilmiş ve kurumlardan gelen görüşler taslağa yansıtılmıştır. Kurumlardan gelen görüşler üzerine şekillenen kanun tasarısı 13 Kasım 2012 tarihinde Kalkınma Bakanlığında gerçekleştirilen çekirdek çalışma grubu toplantısı ile gözden geçirilmiş ve nihai şekline kavuşmuştur. Kanunun kapsamı, uygulama alanları, çıkarılma gerekçesi, etki analizi vb. hususları açıklığa kavuşturan kanun tasarısı gerekçesi hazırlanmıştır. Taslak, Nisan 2013 itibarıyla Başbakanlığa sunulmak üzere nihai hale getirilmiştir. 254

260 2011/103 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 3.5. Ar-Ge Yoğun Başlangıç Firmalarını Etkinleştirmek ve Sayılarını Artırmak Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/103] KARAR 2011/103 Ar-Ge Yoğun Başlangıç Firmalarını Etkinleştirmek ve Sayılarını Artırmak Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi a. Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının fikir aşamasından pazara ulaşmasına kadar geçirdikleri evreler dikkate alınarak, bu evrelere uygun aşamalı destek mekanizmalarının geliştirilmesi, başlangıç firmalarının sayısının artmasını tetikleyecek ekosistemin oluşturulması ve danışmanlık hizmetlerinin sunulması b. Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarını destekleyen risk sermayesi fonlarının etkinleştirilmesi, bunlara kamunun ortak olabilmesi ve kamu Ar-Ge merkezlerinde yapılan araştırma sonuçlarının ticarileşmesi süreçlerinin iyileştirilmesi için gerekli mevzuat çalışmalarının yapılması İLGİLİ İĞER KARARLAR 97/11 Risk Sermayesi Yatırım Ortaklıklarının Yaygınlaştırılması 2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR a. TÜBİTAK b. TÜBİTAK İLGİLİ KURULUŞLAR GELİŞME a. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, YÖK b. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Sermaye Piyasası Kurulu Karar kapsamında iki farklı faaliyet tanımlanmış olup, bu faaliyetlere yönelik gelişmeler aşağıda yer almaktadır. a. Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının geçirdikleri farklı evrelerdeki ihtiyaçlar dikkate alınarak aşamalı bir destek mekanizması aracılığıyla desteklenmesine yönelik çalışmalar TÜBİTAK 1512 Girişimcilik Aşamalı estek Programı kapsamında, bireysel girişimciler tarafından 14 Haziran 2012 tarihinden itibaren ilk aşamaya 745 teknoloji ve yenilik odaklı iş fikri başvurusu yapılmış, bu iş fikirlerinden 451 i ikinci aşamaya kalmaya hak kazanmıştır. Bunlardan 360 girişimci adayı, ikinci aşamaya iş planı başvurusu yapmıştır yılı çağrısı kapsamında iş fikirleri uygun bulunan 112 girişimcinin firma kurma işlemi tamamlanmıştır. Bu firmalara 12 ay içinde toplam 11 Milyon TL geri ödemesiz sermaye desteği aktarılacaktır. Ayrıca her firmaya iş dünyasında deneyimli bir rehber (mentör) atanması için gereken çalışmalar tamamlanmıştır. 255

261 2011/103 (G) BTYK nın 26. Toplantısı Girişimcilerin başarılı bir iş planı hazırlamalarına yönelik, farklı uzmanlık alanlarındaki eğitmenlerden Öğrenme Yönetim Sistemi (Learning Management System) kullanılarak toplam 20 saatlik ders videoları içeren portal hazırlanmış ve kullanıma sunulmuştur. Girişimcilere iş planı hazırlarken ve şirket kurulduktan sonra karşılaşabilecekleri sorunları aşabilmelerinde yardımcı olabilmek amacıyla girişimci eğitimleri ve iş rehberliği (mentörlük) hizmetleri sunulmuştur. Kasım ve Aralık ayında her biri 1,5 saat süren toplam 12 ders konusunda düzenlenen webinerlerle girişimcilerin soruları iş rehberleri tarafından yanıtlanmıştır. 21 Kasım 2012 tarihinde Ankara da ve 24 Kasım 2012 tarihinde İstanbul da girişimcilerin iş rehberleri, eğitmenleri ve TÜBİTAK yetkilileri ile bir araya geldiği Bilgi Günleri düzenlenmiştir. TÜBİTAK Kanunu, TÜBİTAK 1512 Programının yasal dayanağı olacak biçimde değiştirilmiş, destek programının mevzuatı farklı bireysel girişimcilik taleplerine cevap verecek biçimde yeniden yazılmış ve yürürlüğe girmiştir. b. Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarını destekleyen risk sermayesi fonlarının etkinleştirilmesi ve kamu Ar-Ge merkezlerinde yapılan araştırma sonuçlarının ticarileşmesi süreçlerinin iyileştirilmesi TÜBİTAK 1514 Girişim Sermayesi estekleme Programı oluşturulmuştur. Program ile KOBİ ölçeğindeki Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının çekirdek, başlangıç veya gelişme aşamalarındaki finansman ihtiyaçlarının girişim sermayesi fonları aracılığıyla karşılanması amacıyla çağrı yolu ile bu amacı gerçekleştirebilecek girişim sermayesi fonlarını yöneten fon yöneticilerini belirlemek amaçlanmıştır. Belirlenen fon yöneticilerinin bu amaç doğrultusunda bir girişim sermayesi fonu kurması neticesinde fonun belirli bir oranına TÜBİTAK ın hibe destek vermesi hedeflenmektedir. Bu hedefin yürütülebilmesi için 278 sayılı TÜBİTAK Kanun unda gerekli düzenlemeler yapılmıştır. 256

262 2011/104 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 3.6. Üniversitede Yenilikçiliğin ve Girişimciliğin Tetiklenmesi Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/104] KARAR Üniversite yenilikçiliğinin ve girişimciliğinin tetiklenmesi amacıyla ilk aşamada aşağıdaki faaliyetlerin gerçekleştirilmesine karar verilmiştir: a. Teknoloji Transfer Ofislerinin esteklenmesi: Araştırmacıların ekonomik katma değer yaratma süreçlerine etkin bir şekilde katılabilmelerini sağlamak ve akademik girişimciliği tetiklemek için; o o o Üniversite sanayi işbirliğinin gelişimine katkı sağlayacak, Teknolojinin ticarileşmesi sürecini destekleyecek, Akademik araştırmalara lojistik destek sağlayacak, bir arayüz olan Teknoloji Transfer Ofisleri nin daha fonksiyonel hale getirilmesi ve yaygınlaştırılması için YÖK ve TÜBİTAK ın eş başkanlığında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ve Türk Patent Enstitüsü nün katılımlarıyla gerekli planlamanın yapılmasına, bu plan doğrultusunda uygulamaların hayata geçirilmesine ve gelişmelerin BTYK toplantılarına raporlanmasına karar verilmiştir. b. Kuluçka Merkezlerinin esteklenmesi: Üniversitelerdeki girişimci araştırmacıların kuracakları şirketler öncesinde gerekli girişimcilik yetkinliğinin kazandırılmasını tetiklemek için finansal desteğin yanı sıra danışmanlık hizmeti de sağlayarak o o o Girişimci araştırmacılara şirket kurma öncesinde deneyim kazandıracak, Girişimci araştırmacının iş planı ve iş modeli oluşturmasına danışmanlık desteği sağlayacak, Girişimci araştırmacıların şirketleşme sürecini kolaylaştıracak, bir arayüz olan Kuluçka Merkezleri, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenecektir. c. Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin Oluşturulması: o o o Üniversitelerin girişimcilik ve yenilikçilik performanslarının ölçülmesi, Üniversiteler arasında girişimcilik ve yenilikçilik odaklı rekabetin artması ve olaylı olarak yenilikçilik ve girişimciliğin gelişimine katkı yapması için TÜBİTAK YÖK TÜİK işbirliğinde çalışma grubu oluşturularak Girişimci Üniversite ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin oluşturulmasına ve yılda bir kez kamuoyuyla paylaşılmasına karar verilmiştir. d. Akademik Yükseltme Ölçütlerinin Girişimcilik ve Yenilikçiliği Teşvik Edecek Şekilde Yeniden Tasarımı: o Akademik yükseltme ölçütlerinde yayınların yanı sıra, patentler, araştırma projelerinde proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak görev almak ve şirket kurmak gibi unsurların değerlendirme kapsamına alınmasına yönelik, YÖK ün başkanlığında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Üniversiteler Arası Kurul, TÜBİTAK ve Türk Patent Enstitüsü nün katılımıyla bir çalışma grubu oluşturulmasına ve çalışma sonucunda gerek duyulabilecek mevzuat değişikliği önerilerinin BTYK nın 24. toplantısına sunulmasına karar verilmiştir. 257

263 2011/104 (G) BTYK nın 26. Toplantısı İLGİLİ İĞER KARARLAR 97/04 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yasası nın Çıkarılması Kararı 2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu nun 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR a. YÖK, TÜBİTAK b. TÜBİTAK, KOSGEB c. TÜBİTAK, YÖK, TÜİK d. YÖK İLGİLİ KURULUŞLAR a. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü b. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, YÖK c. Üniversiteler d. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Üniversiteler Arası Kurul, TÜBİTAK, Türk Patent Enstitüsü GELİŞME Üniversite yenilikçiliğinin ve girişimciliğinin tetiklenmesi amacıyla yapılan çalışmalar dört ana başlıkta yürütülmekte olup, gelişmeler aşağıda verilmektedir: a. Teknoloji Transfer Ofislerinin esteklenmesi Karar kapsamında, üniversite sanayi işbirliğinin gelişimine katkı sağlayacak, teknolojinin ticarileşme sürecini destekleyecek ve akademik araştırmalara lojistik destek sağlayacak bir arayüz olan teknoloji transfer ofislerinin etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması amacına yönelik olarak, TÜBİTAK 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri estekleme Programı uygulamaya konulmuştur. 2 Kasım-31 Aralık 2012 tarihleri arasında çağrı duyurusuna çıkılmış olup program kapsamında 2012 yılında 39 başvuru yapılmıştır. Ayrıca, TÜBİTAK 1513 Programı kapsamında, 7 Aralık 2012 tarihinde Ankara da Bilgi Günü düzenlenmiş ve çağrıya başvurabilecek 50 üniversite ve teknoparklara program hakkında bilgilendirme yapılmıştır. Program çerçevesinde açılan çağrı ile 2013 yılında 10 üniversite bünyesinde TTO ların (Boğaziçi, Ege, Gazi, Hacettepe, Koç, Ortadoğu Teknik, Özyeğin, Sabancı, Selçuk ve Yıldız Teknik Üniversiteleri) desteklenmesine karar verilmiştir: estek kapsamındaki TTO lar ile işbirliği içinde ülkemize en uygun çalışma modellerinin oluşturulması için çalışılmaktadır. iğer üniversitelerin kurmayı planladığı TTO lara yönelik bilgilendirme toplantıları faaliyetleri düzenlenmekte olup program çerçevesinde Haziran 2013 te açılacak yeni çağrı ile 10 yeni TTO nun daha desteklenmesi hedeflenmektedir. b. Kuluçka Merkezlerinin esteklenmesi Bu kapsamda, TÜBİTAK ve KOSGEB işbirliğinde ortak çalışmalar yürütülerek Türkiye deki mevcut durumun analizine yönelik çalışmalar yapılmış ve kuluçka merkezi model önerisi geliştirilmiştir. 258

264 2011/104 (G) BTYK nın 26. Toplantısı c. Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin Oluşturulması 10 Ekim 2012 tarihinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından sonuçları açıklanan 2012 yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi'nin ardından 2013 yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi nin hazırlık çalışmalarına başlanmıştır. YÖK tarafından sağlanan üniversite listesi esas alınarak 5 boyutta yer alan 23 göstergeye ilişkin veri toplama süreci Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, YÖK, TÜBİTAK, TPE, KOSGEB, TTGV ve TÜBA nın katılımıyla yürütülmüştür. Toplanan verilerin kontrol ve analiz işlemlerinin TÜBİTAK tarafından tamamlanmasının ardından 2013 yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılması öngörülmektedir. d. Akademik Yükseltme Ölçütlerinin Girişimcilik ve Yenilikçiliği Teşvik Edecek Şekilde Yeniden Tasarımı Akademik yükseltme ölçütlerinin girişimcilik ve yenilikçiliği teşvik edecek şekilde yeniden tasarımı konusu yeni Yükseköğretim Yasa çalışmaları kapsamında değerlendirilmektedir. Akademik yükseltme ölçütlerinde yayınların yanı sıra, patentler, araştırma projelerinde proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak görev almak ve şirket kurmak gibi unsurların değerlendirme kapsamına alınmasına yönelik Temmuz 2012 de Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı, TÜBİTAK ve Türk Patent Enstitüsü yetkililerinden oluşturulan çalışma grubu çalışmalarına devam etmektedir. Çalışma grubunda bulunan ilgili kurumlardan alınan görüşler değerlendirilerek Üniversitelerarası Kurul oçentlik Üst Komisyonu toplantısında sunulmuştur. Bu çalışmaların çıktıları yeni yükseköğretim yasa çalışmaları kapsamında değerlendirmeye alınmaktadır. 259

265 2011/105 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 3.7. Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması [2011/105] KARAR Toplumda girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması amacıyla gerekli politika araçlarının KOSGEB ve TÜBİTAK tarafından Milli Eğitim Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ve YÖK ün katkılarıyla geliştirilmesine ve uygulamaya alınmasına, Bu amaçla ilk aşamada, o o o karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR İlköğretimden doktora derecesi düzeyine kadar girişimcilik ders içeriklerinin tasarlanması ve etkin bir şekilde uygulanmasına, İleri teknoloji odaklı girişimcilik yarışmalarının düzenlenmesine, Sertifikalı girişimcilik eğitimleri (Mini Girişimcilik MBA) programlarının düzenlenmesine 2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTILAR Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR KOSGEB TÜBİTAK İLGİLİ KURULUŞLAR Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Milli Eğitim Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı YÖK GELİŞME 25 Ocak 2012 tarihinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB), Milli Eğitim Bakanlığı ve TÜBİTAK arasında imzalanan Girişimciliğin Geliştirilmesi İşbirliği Protokolü çerçevesinde 1 Kasım Nisan 2013 tarihlerinde gerçekleştirilen faaliyetler aşağıda verilmektedir. KOSGEB tarafından eğitim öğretim yılında 38 üniversitede 169 farklı girişimcilik dersine onay verilmiştir. Girişimcilik ve yenilikçilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla, TÜBİTAK Bilim İnsanı estekleme aire Başkanlığı (BİEB) bünyesinde 2 yarışma ve 1 destek programının başlatılmasına karar verilmiştir. Lise öğrencilerinin yenilikçilik temelli düşünme yeteneğine sahip olmalarını sağlayarak yenilikçiliği girişimcilik sürecinin merkezine yerleştiren bir nesil yetişmesine katkıda bulunmak ve böylece girişimcilik ve yenilikçilik konularına yönelik farkındalığı arttırmak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/A Lise Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenecektir. Programa birinci yılında toplam 663 başvuru yapılmıştır. İlk yılında çevre, sağlık, ulaşım, enerji, gıda ve turizm alanlarında belirlenen sorunlara ilişkin lise öğrencilerinin çözüm önerileri ile başvurduğu yarışma kapsamında birinci değerlendirme sonucunda 180 iş fikri Mayıs 2013 tarihleri arasında yapılacak final sergisine davet edilmiştir. 260

266 2011/105 (G) BTYK nın 26. Toplantısı Girişimcilik ve yenilikçilik alanında farkındalığı arttırmak hedefi kapsamında ikinci olarak çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/B Üniversite Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenecektir. Genel Kategori ve Teknoloji Kategorisi olmak üzere iki kategoride başvuru alınan yarışmanın birinci yılında toplam 353 başvuru yapılmıştır. 1. aşamayı geçen 200 öğrenci Mayıs 2013 tarihleri arasında düzenlenecek iş planı seminerine katılmaya ve TL lik ödülü almaya hak kazanmıştır. TÜBİTAK, BSTB den Teknogirişim Sermaye esteğini kazanmış kişilerin girişimcilik eğitimi almaları ve uluslararası iş ortamına dâhil olmalarını teşvik etmek amacıyla 2012 yılında TÜBİTAK 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini estekleme Programını başlatmıştır. Bu çerçevede, teknogirişim sermaye desteğini kazanan ve BSTB tarafından önerilen 42 kişi arasından 10 unun Silikon Vadisi nde eğitim alması için desteklenmesine karar verilmiştir. esteklenen 10 kişiye, iş kurma, vize, finansal sistemler, yatırımcıya sunum teknikleri ve iş modellemesi konularında eğitim verilmiştir. Kişiler 26 Kasım-21 Aralık 2012 tarihleri arasında Silikon Vadisi ndeki eğitime katılmışlardır. Mini MBA Programının tasarlanması ile vaka çalışmalarının derlenmesi için TÜBİTAK TEYEB bünyesinde çağrıya çıkılmasına karar verilmiştir. Bu karar çerçevesinde gelecek dönemde yapılması planlananlar aşağıda sunulmaktadır yılından başlayarak 3 yıl içerisinde TÜBİTAK TÜSSİE koordinasyonunda lise düzeyinde toplam 15 bin öğretmene girişimcilik ve yenilikçilik eğitimi verilecektir. Lise ve Üniversite düzeyi Girişimcilik ve Yenilikçilik yarışmalarının yılda bir kez yapılmasına TÜBİTAK 2238 Programları kapsamında devam edilecektir. Girişimcilik ve yenilikçilik alanında Teknogirişim Sermaye esteğini kazananların TÜBİTAK 2239 Programı kapsamında yurt dışı kurs/eğitim programlarına katılımı için destek sağlanmasına devam edilecektir. Mini MBA Programının tasarlanması ile vaka çalışmalarının derlenmesi için TÜBİTAK TEYEB bünyesinde çağrıya çıkılacaktır. 261

267 2011/106 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 3.8. Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi [2011/106] KARAR Kamu ihale mevzuatı kapsamındaki kamu alımlarında ve UBTYS da yer alan öncelikli sektörlerde kullanım hakkı tahsislerinde yeniliği, yerlileşmeyi ve teknoloji transferini teşvik edecek şekilde düzenlemelerin yapılmasına yönelik ilk aşamada Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı başkanlığında Ekonomi Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, TÜBİTAK ve Kamu İhale Kurumu nun katılımıyla bir çalışma grubu oluşturulmasına ve çalışma sonucunda belirlenen mevzuat değişikliği önerilerinin BTYK nın 24. toplantısında Yüksek Kurul un onayına sunulmasına karar verilmiştir. Ek Karar (BTYK nın 24. Toplantısı): Kamu alımlarında ve kullanım hakkı tahsislerinde yeniliğin, yerlileşmenin ve teknoloji transferinin teşvik edilmesine yönelik olarak 2011/106 no.lu karar gereği mevzuat değişikliği önerileri hazırlanmış olup, mevzuat değişikliklerinin sonuçlarının izlenmesi amacıyla Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile kazanımların değerlendirilmesi ve gelişmelerin BTYK toplantılarına raporlanmasına karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR 97/14 Kamunun Orta ve Uzun Vadeli Satın Alma Politikasına İlişkin üzenlemeler 98/01 Off-set Anlaşmalarından Ülkenin Teknoloji Yeteneğini Yükseltme Yönünde Azami Yararın Sağlanması 2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi / Yıllarında Kamu Ar-Ge ve Yenilik Fonlarının Kullanımında İzlenecek Politikalar AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞ Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İLGİLİ KURULUŞLAR Avrupa Birliği Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maliye Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Hazine Müsteşarlığı TÜBİTAK Kamu İhale Kurumu GELİŞME Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile hazırlanan ve Kamu İhale Kanunu nda değişiklik yapılmasını öngören öneriler BTYK nın 24. toplantısında kabul edilmiştir. Bu kapsamda hazırlanan Kamu İhale Kanununda eğişiklik Yapılmasına air Kanun Tasarısı taslağı Kamu İhale Kurumu na gönderilmiştir. 262

268 2011/107 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 3.9. Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması [2011/107] KARAR Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı da Gençlerin Ar-Ge alanlarına yönlendirilmesi stratejisine yer verilerek bu hususunun kritik önem taşıdığı belirtilmiş ve bu strateji altında İlköğretim ve ortaöğretim için popüler bilim etkinliklerinin artırılarak, bilimsel faaliyetlere olan merakın artırılması eylemine yer verilmiştir. Yukarıda anılan eyleme hizmet edecek olan ve aynı zamanda Sayın Başbakanımızın himayeleri altında olan Bilim Merkezleri nin toplumumuzda bilim kültürünü yaygınlaştırmak için son derece kritik bir rol üstleneceği öngörüsünden yola çıkarak ülkemizde bu merkezlerin kurulması ve yıllar içinde sayılarının artırılması hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda, özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin 2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde, 2023 yılı itibarıyla tüm illerde kurulmasına yönelik yerel yönetimlerle işbirliği halinde çalışmaların gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR 97/27 Bilim ve Teknoloji Merkezlerinin Kurulması 2005/10 Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikaları Uygulama Planı /201 Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı 2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TÜBİTAK İLGİLİ KURULUŞLAR Yerel Yönetimler Sanayi ve/veya Ticaret Odaları Üniversiteler Milli Eğitim Bakanlığı GELİŞME TÜBİTAK tarafından desteklenmekte olan Konya da Bilim Merkezi Kurulması Projesi devam etmektedir. Söz konusu bilim merkezinde yer alacak sergilerin şematik tasarımları tamamlanmış ve sergi üretim ihalesi 3 gruba ayrılarak ihaleye çıkılmıştır. İhalenin birinci grubuyla ilgili TÜBİTAK yükümlülüğü tamamlanarak üretici firma ile sözleşme imzalanmıştır. iğer iki grup için ihale çalışmaları başlatılmıştır. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ile 16 Mayıs 2012 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına air Ön Protokol; 3 Eylül 2012 tarihinde ise Kocaeli nde Bilim Merkezi Kurulmasına air Proje Sözleşmesi imzalanmıştır. Baş Tasarımcı ve Kontrolör Firma (BTKF) belirleme çalışmaları tamamlanarak BTKF ile sözleşme imzalanmıştır. Sergilerin tasarım aşamasının yaklaşık %65 i tamamlanmıştır. Tasarımları 263

269 2011/107 (G) BTYK nın 26. Toplantısı tamamlanan sergilere değerlendirme kurulu tarafından onay verilme süreci devam etmektedir. Kayseri Büyükşehir Belediyesi ile 16 Mayıs 2012 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol; 11 Mart 2013 tarihinde ise Kayseri de Bilim Merkezi Kurulmasına air Proje Sözleşmesi imzalanmıştır. BTKF belirleme çalışmaları kapsamında üç firmadan teklif istenmiş olup firmaların göndermiş oldukları teklifler incelenmektedir. Bursa Büyükşehir Belediyesi ile 14 Haziran 2012 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol; 5 Nisan 2013 tarihinde ise Bursa da Bilim Merkezi Kurulmasına air Proje Sözleşmesi imzalanmıştır. BTKF belirlenmesi amacıyla firmalara gönderilecek olan dokümanların hazırlanma çalışmaları devam etmektedir. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile 19 Eylül 2012 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol imzalanmıştır. Bilim Merkezi Kurulmasına air Proje Sözleşmesinin imzalanabilmesi için Belediye nin Eskişehir Fuar Birliği nden belirlenen alanda Bilim Merkezi kurulabilmesi için onay almaları beklenmektedir. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile 15 Ocak 2013 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol imzalanmıştır. 2 Mart 2013 tarih ve 217 sayılı TÜBİTAK Bilim Kurulu toplantısında alınan karara göre; Mardin de İslam Bilim ve Teknoloji Kurulması çalışması için Mardin Valiliği ve ilgili diğer kurumlar ile protokol imzalanmasına ve bu proje için belirlenen destek miktarının 12 milyon TL olarak belirlenmesine karar verilmiştir. Protokol imzalanabilmesi için Mardin Valiliği ile görüşmeler devam etmektedir. Önümüzdeki süreçte konuyla ilgili çalışmaları olan diğer Büyükşehir Belediyeleri ile de görüşmeler yapılması ve Ön Protokollerin imzalanarak gerekli çalışmalara başlanması hedeflenmektedir. 264

270 2011/108 BTYK nın 26. Toplantısı Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/108] KARAR Yerli patentlerin lisanslanmasına ilişkin verilerin Türk Patent Enstitüsü tarafından düzenli olarak izlenmesine ve lisans gelirlerinin artırılması için gerekli mekanizmaların kurumlar arası eşgüdüm içinde oluşturulmasına, bu konudaki gelişmelerin BTYK ya raporlanmasına karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR 2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞ Türk Patent Enstitüsü İLGİLİ KURULUŞLAR Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı YÖK Üniversiteler TÜBİTAK KOSGEB GELİŞME Yapılan çalışmalar aşağıdaki başlıklarda raporlanmaktadır. Teşvik: Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik teşvik ve destek verilmesi Takip: Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesi ile ilgili yardımcı verilerin temin edilmesi ve kullanılabilir hale getirilmesi Bilgilendirme: Teknoloji Transferi Platformu da dahil her tür yayın, etkinlik vb. bilgilendirme faaliyetleri Teşvik Çalışmaları Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik diğer ülke uygulamalarının ve bu uygulamaların ülkemizde uygulanabilmesine yönelik teşvik önerilerinin görüşüldüğü 2 Mayıs 2013 tarihli Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) Vergi ve Teşvikler Teknik Komitesi toplantısına katılım ve katkı sağlanmıştır. Toplantıda, YOİKK Fikri, Sinai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge Teknik Komitesi için hazırlanan TÜSİA raporundan yararlanılarak Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından 2011/108 no.lu BTYK kararı kapsamında tasarlanan teşvik mekanizmaları sunulmuştur. Bunlara ek olarak, Bakanlar Kurulu nun Yatırımlarda evlet Yardımları Hakkında Kararı çerçevesinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar konusunda sağlanacak desteklerle ilgili olarak TPE tarafından önerilen teşvik mekanizması, Ekonomi Bakanlığı ile yapılan görüşmeler neticesinde uygulanmaya başlanmıştır. 265

271 2011/108 BTYK nın 26. Toplantısı Takip Çalışmaları Patent Siciline 2005 yılından itibaren kayıtlı lisans işlemleri ile ilgili bilgilerin (işlem tarihi, işlem türü, tarafların bilgileri, işlem tutarı, ödeme şekli vb.) patent otomasyon sistemine detaylı şekilde girilmesine, Başvuru ve buluş sahibi profili tespit çalışmalarını destekler mahiyette ilgili kurum ve kuruluşlar ile bilgi paylaşımına, Patent otomasyon sistemindeki (başvuru ve buluş sahiplerine ait) eksik T.C. Kimlik ve Vergi Kimlik Numaralarının tamamlanması çalışmasına, Veri temini vb. çalışmaları daha etkin ve hızlı yürütebilmek için patent vekillerine ait (Vekil Takip Programındaki) eksik bilgilerin tamamlanması çalışmasına devam edilmiştir. Ayrıca başvuru ve buluş sahibi profilleri ile ilgili detaylı bilgi temini çalışmaları kapsamında Patent airesi matbu formları, ilgili bilgilerin temin edilmesini sağlayacak şekilde yeniden tasarlanmış ve kullanılmaya başlanmıştır. Bilgilendirme Çalışmaları Teknoloji Transfer Platformu (TekTraPlat) internet sitesi ile ilgili içerik oluşturma çalışmalarına devam edilmiştir. Aralık 2012 de TPE, ünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO) ve Boğaziçi Üniversitesi işbirliğinde 62 kişinin katılımıyla Yenilikçilik ve Teknoloji Transferi Ulusal Çalıştayları gerçekleştirilmiştir. 26 Nisan 2013 de TPE ve Teknoloji ve Lisans Yöneticileri erneği işbirliği ile TPE de Fikri Mülkiyet Koruması ve Lisanslama Yoluyla Teknolojinin Ticarileştirilmesi konulu eğitim düzenlenmiştir. Eğitime akademisyenler, teknopark temsilcileri, patent vekilleri, kamu kurumu ve özel sektör temsilcileri olmak üzere 70 kişi katılım sağlamıştır. WIPO tarafından hazırlanan Üniversite ve Araştırma Kuruluşları için Model Fikri Mülkiyet Politikası dokümanının Türkçe çevirisi hazırlanmış, Başarılı Teknoloji Lisanslama dokümanının Türkçe çevirisi çalışmalarına başlanmıştır. 266

272 2012/101 (G) BTYK nın 26. Toplantısı Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla urum Tespitine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2012/101] KARAR İlk ve ortaöğretim öğrencilerinin öğrenme ve gelişimlerinin takip edilmesi ve bu değişikliklerde rol oynayan faktörlerin tespit edilmesi için verilerin toplanması, analiz edilmesi ve yorumlanmasına yönelik çalışmaların yapılmasına; bu çalışmaların gerçekleştirilmesine yönelik yürütme ve danışma kurulları kurulmasına karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR 2007/201 Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu nun 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR TÜBİTAK Milli Eğitim Bakanlığı İLGİLİ KURULUŞLAR - GELİŞME Çalışmalar Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ile TÜBİTAK işbirliğinde yürütülmektedir. urum Tespit uygulamalarının kurgulanması ve düzenli olarak tekrarlanması üzerinde görüşmeler devam etmektedir. urum tespitine yönelik yapılması düşünülen bu uygulamalar öncesinde, öğrencilere sorulacak soruların hazırlanması ve sürecin tartışılması maksadıyla çalıştaylar/toplantılar düzenlenmiştir. Sorular TÜBİTAK tarafından hazırlanmış ve MEB tarafından Mayıs 2012 de 62 pilot okulda uygulanmıştır. Pilot uygulama sonrasında mevcut sorular güncellenmiş ve yeni sorular hazırlanmıştır. İlk yıl ve ilk uygulama için Matematik ve Türkçe alanları seçilmiş olup MEB in uygun göreceği tarihte uygulama gerçekleştirilecektir. 267

273 2012/102 (G) BTYK nın 26. Toplantısı İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun ijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102] KARAR Ülkemizde dijital eğitim reformunu destekleyici nitelikte aşağıdaki üç temel konu üzerinde TÜBİTAK ve Milli Eğitim Bakanlığı eş sorumluluğunda çalışmalar yapılmasına karar verilmiştir: Z-Kitap (zenginleştirilmiş kitap): İlgili derslerin müfredat ve kazanımlarına yönelik işitsel, görsel, hareketli, etkileşimli ve dinamik öğeler bir arada kullanılarak zenginleştirilen içeriğe sahip elektronik öğrenme/öğretim materyallerinin geliştirilmesi ve erişime sunulması. e-ers: Bir derse veya alt kazanımlarına yönelik hazırlanmış video çekimlerinden oluşacak ve hem öğretmenler için bir uygulama örneği teşkil edecek hem de öğrenciler için ders tekrarı yaparak eksik konularını tamamlayabilecekleri öğretim materyallerinin geliştirilmesi. TÜBİTAK Popüler ergileri (E-ergi): İlgili dergilerin elektronik versiyonlarının tablet bilgisayarlar üzerinden bütün öğrencilerin erişimine sunulması. İLGİLİ İĞER KARARLAR - AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR TÜBİTAK Milli Eğitim Bakanlığı İLGİLİ KURULUŞLAR Üniversiteler GELİŞME Z-Kitap: Z-Kitap kavramsal çerçevesi hazırlanmıştır. İçeriklerin geliştirilmesi, paketlenmesi ve sunulması ile ilgili araştırmalar yapılmaktadır. Müfredat revizyon ve eğitim materyalleri hazırlama çalışmaları ile koordineli olarak çalışmalar yürütülmektedir. e-ers: Öğretmen ve akademisyenlerle birlikte kazanımlar bazında ders senaryoları hazırlanmakta, stüdyolarda 9, 10, 11 ve 12. sınıflar için Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji ve Geometri dersleri ile ilgili video çekimleri yapılmaktadır. e-ers uygulamasında dersler konu konu öğretmenler tarafından anlatılmakta ve ders anlatımları animasyonlar ile güçlendirilmektedir. e-ers videoları başta akıllı tahta ve kişisel bilgisayarlar olmak üzere elektronik platformlarda kullanılabilecek şekilde hazırlanmaktadır. Hazır hale gelmiş videolar MEB e düzenli periyotlarla teslim edilmektedir. Kazanım bazlı e-ers videoları ile Bireysel öğrenme Fırsat eşitliği Boş geçen derslerin telafisi Etkileşimli akıllı tahta kullanımı Öğrencilerin okuldan uzak kalmaları durumunda çalışabilecekleri içerik ers öncesi hazırlık hedeflenmektedir. 268

274 2012/102 (G) BTYK nın 26. Toplantısı e-ers Videoları sürecinde; yaklaşık 300 videoda 2400 ün üstünde animasyon hazırlanmış olup yeni video ve animasyonlar üretilmeye devam edilmektedir (Şekil 25). Şekil 25. Senaryo Üretim Süreci TÜBİTAK Popüler ergileri (E-ergi): Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk ve Meraklı Minik dergilerinin e-ergi arşivleri MEB yetkililerine teslim edilmiştir. ergilere Eğitim Bilişim Ağı (EBA) portalından ( ücretsiz erişilebilmektedir. Öğretmen ve öğrencilerin gereksinimlerine cevap verecek, öğretim programlarında yer alan kazanımlara uygun olarak hazırlanmış e-içerikler EBA portalında yer almaktadır. 269

275 2012/103 (G) BTYK nın 26. Toplantısı Lisans üzeyinde ijital ers İçeriklerinin Geliştirilmesinin Teşvik Edilmesi ve Erişime Sunulması [2012/103] KARAR Lisans 1 düzeyinde video, animasyon, etkilesimli uygulamalar ve web tabanlı öğretim araçları ile zenginleştirilmiş ders içerikleri ve eğitim materyallerinin geliştirilmesine ve erişime sunulmasına yönelik Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin TÜBİTAK tarafından desteklenmesine karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR - AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞ TÜBİTAK İLGİLİ KURULUŞLAR TÜBA Üniversiteler GELİŞME Karar kapsamında TÜBİTAK-5000 ijital İçerikli Açık ers Kaynaklarını estekleme Programı oluşturulmuştur. Bu destek programı kapsamında her yıl belirlenen çağrı alanlarında lisans ve ön lisans derslerine yardımcı olması amacıyla nitelikli Türkçe akademik e-kitaplar herkesin erişimine açılacaktır. Program, TÜBİTAK-5001 Akademik e-kitap ve TÜBİTAK-5002 Akademik e-ers başlıklı iki alt programdan oluşmaktadır. Mart 2013 te TÜBİTAK-5001 Akademik e-kitap estek Programı çağrısına çıkılmış olup, Çağrı kapsamı, 2010 ÖSYM verileri kullanılarak Türkiye'deki üniversitelerde en çok okutulan derslerin listesi elde edilerek belirlenmiştir. Çağrı içeriğinin ve detaylarının netleştirilmesi amacıyla, Aralık 2012 tarihlerinde bir çalıştay düzenlenmiş, çıktılar değerlendirilerek, çağrı kapsamında 31 dersin desteklenmesine karar verilmiştir. Ayrıca TÜBA tarafından Açık ers Malzemeleri Projesi kapsamında oluşturulan dersler Açık ers Malzemeleri Portalı nda ( yayınlanmaktadır. 1 Ön lisans dâhil 270

276 2012/104 (G) BTYK nın 26. Toplantısı Temel Yetkinliklerin Öğrencilere aha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104] KARAR Temel yetkinliklerin öğrencilere daha etkin bir şekilde kazandırılması amacıyla öğretim programlarının revize edilmesine yönelik çalışmalar yapılmasına, eğitim materyallerinin geliştirilmesine, bu çalışmaları yürütecek olan çalışma gruplarının oluşturulmasına ve bu sürecin Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı ve TÜBİTAK ın işbirliğinde yürütülmesine karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR - AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI - SORUMLU KURULUŞLAR Milli Eğitim Bakanlığı-Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı TÜBİTAK İLGİLİ KURULUŞLAR YÖK ÖSYM GELİŞME Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (MEB-TTKB) ve TÜBİTAK tarafından, öğretim programları ve öğretim materyalleri üzerinde çalışmalar yürütülmektedir. Yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde, aşağıda sunulan öğretim programlarının revize edilmesi çalışmaları TÜBİTAK tarafından tamamlanmıştır. Ortaokul Matematik (5-8) Lise Matematik (9-12) Fen Bilimleri (3-8) Lise Fizik (9-12) Lise Kimya (9-12) Lise Biyoloji (9-12) Yazarlık ve Yazma Becerileri (5-8) Okuma ve Okuma Becerileri (7-8) Matematik Uygulamaları (5-8) Çalışmaları devam eden öğretim programları aşağıda verilmektedir. Matematik (1-4) İngilizce (9-12) Edebiyat (9-12) 271

277 il ve Anlatım (9-12) Sosyal Bilgiler (4-7) Akıl Yürütme ve Karar Verme (10-11) Hayat Bilgisi (1-3) üşünme Eğitimi (7-8) Teknoloji ve Tasarım (7-8) Zeka Oyunları (5-8) Yukarıda belirtilen her bir ders için kısaca aşağıdaki süreç yürütülmüştür. 2012/104 (G) BTYK nın 26. Toplantısı 1. Gelişmiş ülkelerin öğretim programları ile karşılaştırılarak, her sınıf seviyesinde yer alan kazanım ve becerilerin gözden geçirilmesi ve belirlenmesi 2. Kazanım ve becerilere uygun konu ve alt-kavramların belirlenmesi (Ünitenin kavram haritasının belirlenmesi) 3. Belirlenen kazanım ve becerilere göre öğretim programının hazırlanması Ayrıca, yukarıda belirtilen çalışmaları tamamlanmış MEB-TTKB onaylı öğretim programlarına yönelik Eğitim materyallerinin hazırlanması çalışmaları başlatılmıştır. Amaç revize edilen öğretim programlarını en iyi yansıtacak şekilde içeriklerle donatılmış, öğretmenin sınıfta daha etkin kullanabileceği, öğrencinin bireysel öğrenimini kolaylaştıran, gerçek günlük hayat olayları ile senaryolaştırılmış, analitik düşünme ve karar vermeyi ön plana çıkaran eğitim materyallerinin hazırlanmasıdır. Bu doğrultuda çalışmalar devam etmektedir. 272

278 2012/105(G) BTYK nın 26. Toplantısı İlk ve Ortaöğretimde Yabancı il Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105] KARAR Yabancı dil öğretim sisteminin iyileştirilmesi için öğretmen, akademisyen ve uzmanlardan oluşan bir koordinasyon kurulunun oluşturulmasına; bu kurulun yabancı dil öğretim sistemi üzerine araştırma yapmasına, alternatif öğretim modelleri oluşturmasına, yabancı dil öğretimini destekleyecek etkin dil araçları geliştirmesine ve bunların medya ve toplumda yaygınlaştırılmasına karar verilmiştir. İLGİLİ İĞER KARARLAR - AHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı SORUMLU KURULUŞLAR TÜBİTAK Milli Eğitim Bakanlığı İLGİLİ KURULUŞLAR TRT Televizyon Yayıncıları erneği Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Üniversiteler GELİŞME Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) ile TÜBİTAK arasında imzalanan Eğitimde İşbirliği protokolü kapsamında İngilizce dersinin öğretim programları ve ders materyallerinin hazırlanması çalışmaları devam etmektedir. TÜBİTAK tarafından dilbilgisine dayalı yabancı dil öğretim sistemi yerine daha etkin bir öğretim yöntemi hazırlanması üzerinde çalışmalar yürütülmektedir. Ülkemize en uygun İngilizce öğretim modelinin belirlenmesi için alanlarında uzman akademisyenlerin ve öğretmenlerin yer aldığı bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Temel hedef; ülkemizde yabancı dil öğrenimini kolaylaştırarak yaygınlaştıracak bir İngilizce öğretim modelinin hazırlanmasıdır. Bu doğrultuda; 25 ilin ortaöğretim Yabancı il İngilizce ersi Zümre Başkanlarından oluşturulan komisyonlardan zümre tutanakları MEB tarafından istenmiş ve çalışmalarda kullanılmak üzere TÜBİTAK a iletilmiştir sınıf İngilizce çerçeve ders programları TÜBİTAK tarafından hazırlanmış ve Ocak 2013 tarihinde MEB-Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından onaylanmıştır. Bahse konu ders programları eğitim-öğretim döneminde uygulamaya konulacaktır. Bu kapsamdaki öğretim modeli aşağıda şematize edilmiştir (Şekil 26). 273

279 2012/105(G) BTYK nın 26. Toplantısı Şekil 26. Uygulama Odaklı Öğretim Modeli MEB-TTKB tarafından onaylanan 2-8. sınıf öğretim programlarına yönelik eğitim materyallerinin hazırlanması çalışmalarına Şubat 2013 ayı itibarıyla, sınıf öğretim programlarının oluşturulması çalışmalarına ise Nisan 2013 itibarıyla başlanmıştır. 274