Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 86

Transkript

1 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 86 ANTALYA BÖLGESİNDE PAMUK, MISIR ve SUSAM ÜRETİMİNDE MEKANİZASYON UYGULAMALARI ve ZAMANLILIK ANALİZİ Mechanisation Applications and Timeliness Analysis of Cotton, Corn and Sesame Production in Antalya Region ÖZET İbrahim AKINCI 1 Murad ÇANAKCI 2 Tarımsal mekanizasyon işletmeciliğinde, mekanizasyon planlamasının yapılabilmesi için, işletme, arazi, iklim ve ürün deseni gibi özelliklerin bilinmesi gereklidir. Ürün yetiştirme döneminde uygulanan mekanizasyon işlemleri ve zamanlılık analizleri, makina seçiminde dikkate alınan önemli değişkenlerdendir. Antalya Bölgesi'nde, sulu koşullarda tarla tarımı yapılan alanlarda yaygın olarak yetiştirilen ürünler pamuk, mısır ve susam'dır. Bu ürünler bölge tarımsal işletmeleri için önemli bir gelir kaynağı oluşturmaktadır. Bu ürünlerin yetiştirilmesinde, özellikle tohum yatağı hazırlığı ve hasat dönemlerinde, uzun süreli ilkbahar yağışları ve erken gelen sonbahar yağışları gibi bölge iklim özelliklerinden kaynaklanan önemli sorunlar görülmektedir. Bu çalışmada; bölge tarımsal üretiminde önemli bir yer tutan pamuk, mısır ve susam üretiminde uygulanan mekanizasyon işlemleri belirlenmiş, mekanizasyon uygulamaları ve uzun yıllar iklim verilerine göre zamanlılık analizleri yapılarak çalışılablilir gün olasılıkları saptanmıştır. Ayrıca, mekanizasyon uygulamalarında ortaya çıkan sorunların çözümüne ilişkin öneriler geliştirilmiştir. ABSTRACT It is necessary known that the farm, soil, climate and crop pattern properties for mechanisation planning in the farm machinery management. The mechanisation applications and timeliness analyses in the period of plant growth are very important parameters for choosing of farm machinery. Cotton, corn and sesame plants have been mainly growth in the irrigated field crop areas in Antalya province. These products are very important income source for the farms. Some problems have occurred by reason of climate conditions as the spring and autumn rains in the periods of especially seedbed preparations and harvesting times. In this study, the mechanisation applications, units and periods were examined for cotton, corn and sesame production in Antalya province. On the other hand, the probabilities and units of the working day were found by timeliness analyses according to the climate data of long term. 1. Doç. Dr., Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Antalya 2. Arş. Gör., Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Antalya

2 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ GİRİŞ Antalya ili Türkiye'nin önemli tarım bölgelerinden biridir. İlin ha'lık toplam yüzey alanının ha'ını (% 20.6) tarım alanları oluşturmaktadır. Bu alanların ha'ında ise (% 44) sulu tarım yapılmaktadır. Bölgede coğrafik ve iklim özellikleri açısından farklılıklar görülmektedir. Ortalama 100 m yüksekliği bulunan sahil kesimindeki ovalarda, tipik ılıman akdeniz iklimi hakim iken, kuzey kesimlere doğru gidildikçe yükseklik artmakta ve iklim karasallaşmaktadır (1,2). Bölgede tarım, çok farklı üretim kollarında gerçekleşmektedir. Antalya il sınırları içerisinde narenciye tarımı, meyve yetiştiriciliği, açıkta sebze tarımı, sulu ve kuru tarla tarımı, sera tarımı ve örtü altı sebze yetiştiriciliği yapılmaktadır. Çizelge 1'de, Antalya ili tarım alanlarının üretim kollarına göre dağılımı verilmiştir. Çizelge 1. Tarım Alanlarını Üretim Kollarına Göre Dağılımı (3). Üretim Kolu Üretim Alanı ha % Tarla Nadas Meyve-Narenciye Sebze-Süs Bitk. (Açık+Ö.Altı) Zeytinlik Toplam Çizelge 1'de görüldüğü, toplam tarım alanlarının % 66.6'sını tarla tarımı, % 13.5'ini nadas, % 8.5'ini meyve ve narenciye, % 7.9'unu sebze ve süs bitkileri ve % 3.5'ini ise zeytinlik alanları oluşturmaktadır. Antalya bölgesinde yetiştirilen pamuk, mısır ve susam alanlarının ilçelere göre dağılımı Çizelge 2'de verilmiştir. Çizelge 2. Antalya İlinde Pamuk, Mısır ve Susam Alanlarının İlçelere Göre Dağılımı (3). İlçeler Pamuk Mısır (ha) Susam (ha) Toplam (ha) Ana Ürün II. Ürün Ana Ürün II. Ürün (ha) Merkez Akseki Alanya Elmalı Finike Gazipaţa Gündoğmuş İbradı Kaţ Kemer Korkuteli Kumluca Manavgat Serik Toplam Çizelge 2'de görüldüğü gibi, toplam ha'lık üretim alanında, en çok pamuk ve mısır üretimi Merkez ve Manavgat ilçelerinde, susam üretimi ise Manavgat ve Kaş ilçelerinde yapılmaktadır. Bu ürünlerin 3100 kg/ha pamuk, 5360 kg/ha mısır ve 790 kg/ha susam verim değerleri ile, bölge tarım işletmelerine önemli ekonomik katkılar sağlanmaktadır (3,5).

3 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 88 Pamuk ve mısır sulu koşullarda üretilmektedir. Susam ise sulanabilir üretim alanlarında yetiştirilmesine karşın sulanmamaktadır. Araştırma kapsamında ele alınan Merkez, Serik ve Manavgat ilçelerindeki yaklaşık ha tarım alanının % 80'i sulanmaktadır (2). Bölgenin tarımsal yapı ve üretim, mekanizasyon, toprak ve iklim özellikleri incelendiğinde, tarımsal mekanizasyon uygulamalarında, özellikle tohum yatağı hazırlığı ve hasat dönemlerinde önemli sorunlarla karşılaşıldığı görülmektedir. Uzun süreli ilkbahar yağışları ve erken gelen sonbahar yağışları ile işletmelerin alet makina varlıkları, bu dönemlerde yapılan mekanizasyon işlemlerinin zamanında tamamlanması için oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Antalya bölgesi sulu tarım alanlarında yaygın olarak yetiştirilen pamuk, mısır ve susam bitkilerinde uygulanan mekanizasyon işlemleri, kullanılan tarım makinaları ve işlemlerin uygulama zamanları araştırılmış, çalışılan zaman aralıklarına ait çalışılabilir gün olasılıkları belirlenmiştir. 2. MATERYAL ve YÖNTEM Araştırma, Antalya bölgesinde pamuk, mısır ve susam üretiminin yaygın olarak yapıldığı Merkez, Serik ve Manavgat ilçelerinde yürütülmüştür. Bu bölgeler Antalya kıyı şeridinin orta kısmında bulunan ovalardan oluşmaktadır. Bu alanlarda sulu tarla tarımının yanında, örtü altı yetiştiricilik, narenciye tarımı ve açık alanda sebze tarımı da yapılmaktadır. Çalışmada, mekanizasyon uygulamalarına ilişkin veriler, anket yoluyla üreticilerle karşılıklı görüşme yapılarak elde edilmiştir. Zamanlılık analizleri ve çalışılabilir gün sayılarının belirlenmesinde kullanılan iklim verileri ise, Meteoroloji Genel Müdürlüğünden sağlanmıştır (4). Bölgeye ait çalışılabilir gün sayılarının bulunmasında, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü tarafından hazırlanan ISGUNSAY isimli paket programdan yararlanılmıştır. Programda toprak su bütçesine dayalı yaklaşımla, iklim verilerine göre çalışılabilir gün olasılıkları, ondalıklı olarak belirlenmiştir. Çalışılabilir gün olasılıklarının belirlenmesinde % 80 olasılık düzeyi dikkate alınmıştır. (7,8). 3. ARAŢTIRMA BULGULARI ve TARTIŢMA 3.1. Ekim Nöbeti Antalya ili kıyı şeridinde yer alan Merkez, Serik ve Manavgat ilçelerinde yaygın olarak yetiştirilen pamuk, mısır ve susam üretiminde yapılan ekim nöbeti uygulaması düzenli değildir. Bu durum daha çok iklim koşulları ve ürün gelirindeki değişkenlikten kaynaklanmaktadır. Bölgede, mısır ve susam ana ürün olarak yetiştirildiği gibi, ikinci ürün olarak da yetiştirilmektedir. Son yıllarda, pamuk üretimindeki girdilerin artması, hastalık ve zararlıların olumsuz etkisi, hasat dönemlerindeki düzensiz yağışlar vb. nedenlerle ana ve ikinci ürün mısır üretimi, pamuk üretimine alternatif olarak gelişmektedir (6).

4 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ Üretim İşlemleri Antalya Bölgesi'nde, sulu tarım alanlarında yetiştirilen pamuk, mısır ve susam üretiminde uygulanan tarımsal işlemler, kullanılan tarım makinaları ve işlem zamanları Çizelge 3 7'de verilmiştir. Çizelge 3. Antalya Bölgesinde, Pamuk Üretiminde Uygulanan Tarımsal İşlemler, Kullanılan Tarım Makinaları, İşlem Sayıları ve İşlem Zamanları Tarımsal İşlem Kullanılan Tarım Makinası İşlem Sayısı İşlem Zamanı Sonbahar Toprak İşleme Goble Diskaro 1 Ka2...Ar2 Toprak İşl. Kulaklı Pulluk 1 Ka2...Ar2 Tohum Yat. Toprak İşleme Kulaklı Pulluk 1 Ni4...My1 Hazırlığı Goble Diskaro 1-2 Ni4...My1 Diskli Tırmık 4-5 Ni4...My1 Ağır Tapan 2-3 Ni4...My1 Alt Gübreleme Santrifüj G.D.M. 1 Ni4 My1 Yabancı Ot Müc. Tarla Pülverizatörü 1 Ni4...My1 Ekim - Mekanik Ekim M. 1 My1...My2 Bakım Çapalama El Çapası İnsan İşgücü 2-3 My4 Hz1 Hz2...Hz3 Hz4...Tm1 1. Araçapa Çizel 1 My3...My4 2. Araçapa+Üst Güb. Gübr. Araçapa M. 1 Hz1...Hz2 3. Araçapa Araçapa Kültüvatörü 1 Hz3...Hz4 4. Araçapa+Üst Güb. Gübr. Araçapa M. 1 Tm1...Tm2 Sırt Yapma Kovalı Sırt Yapma M. 2 Hz2...Hz3 Sulama İnsan İşgücü 5-6 Hz2...Hz3 Hz4...Tm1 Tm2...Tm3 Tm4...Ağ1 Ağ2...Ağ3 Ağ4...Ey1 Tarımsal Savaş Tarla Pülverizatörü 3-4 Hz1...Tm2 Uçak 2 Tm3...Ağ4 Hasat - İnsan İşgücü 3 Ey3...Ey4 Ek2...Ek3 Ka1...Ka2

5 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 90 Çizelge 4. Antalya Bölgesinde, Ana Ürün Mısır Üretiminde Uygulanan Tarımsal İşlemler, Kullanılan Tarım Makinaları, İşlem Sayıları ve İşlem Zamanları Tarımsal İşlem Kullanılan Tarım İşlem İşlem Makinası Sayısı Zamanı Sonbahar Toprak İşleme Goble Diskaro 1 Ka2 Ar2 Toprak İşl. Kulaklı Pulluk 1 Ka2...Ar2 Tohum Yat. Toprak İşleme Kulaklı Pulluk 1 Ni4...My1 Hazırlığı Goble Diskaro 1-2 Ni4...My1 Diskli Tırmık 2-3 Ni4...My1 Ağır Tapan 2 Ni4...My1 Alt Gübreleme Santrifüj G.D.M. 1 Ni4...My1 Yabancı Ot Müc. Tarla Pülverizatörü 1 Ni4...My1 Ekim - Mek/Pnö. Ekim M. 1 My1...My2 Bakım Çapalama El Çapası İnsan İşgücü 1 My4...Hz1 1. Araçapa +Üst Güb. İns. İşg./G.Araçapa M. 1 Hz1...Hz2 2. Araçapa Araçapa Kültüvatörü 1 Hz4...Tm1 Sırt Yapma Kovalı Sırt Yapma M. 2 Hz3...Hz4 Sulama İnsan İşgücü 4-5 Hz2...Hz3 Tm1...Tm2 Tm3...Tm4 Ağ1...Ağ2 Ağ3...Ağ4 Tarımsal Savaş Tarla Pulverizatörü 1 Hz1...Hz3 Hasat - Biçerdöver 1 Ey3...Ey4 Çizelge 5. Antalya Bölgesinde, İkinci Ürün Mısır Üretiminde Uygulanan Tarımsal İşlemler, Kullanılan Tarım Makinaları, İşlem Sayıları ve İşlem Zamanları Tarımsal İşlem Kullanılan Tarım İşlem İşlem Makinası Sayısı Zamanı Sulama Tav Suyu- İnsan İşgücü 1 Hz1...Hz2 Tohum Yatağı Toprak İşleme Kulaklı Pulluk 1 Hz3...Hz4 Hazırlığı Goble Diskaro 1-2 Hz3 Hz4 Diskli Tırmık 2-3 Hz3...Hz4 Ağır Tapan 2 Hz3...Hz4 Alt Gübreleme Santrifüj G.D.M. 1 Hz3...Hz4 Yabancı Ot Müc. Tarla Pülverizatörü 1 Hz3...Hz4 Ekim - Mek/Pnö. Ekim M. 1 Hz4...Tm1 Bakım Çapalama El Çapası İnsan İşgücü 1 Tm3...Tm4 1. Araçapa+Üst Güb. İns.İşg./G. Araçapa M. 1-2 Tm4...Ağ1 2. Araçapa. Araçapa M. 1 Ağ2...Ağ3 Sırt Yapma Kovalı Sırt Yapma M. 2 Tm4...Ağ1 Sulama 4 Tm4...Ağ1 Ağ2...Ağ3 Ağ4...Ey1 Ey2...Ey3 Tarımsal Savaş Tarla Pulverizatörü 1 Tm4...Ağ2 Hasat - Biçerdöver 1 Ka1...Ka2

6 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 91 Çizelge 6. Antalya Bölgesinde, Ana Ürün Susam Üretiminde Uygulanan Tarımsal İşlemler, Kullanılan Tarım Makinaları, İşlem Sayıları ve İşlem Zamanları Tarımsal İşlem Kullanılan Tarım İşlem İşlem Makinası Sayısı Zamanı Sonbahar Toprak İşleme Goble Diskaro 1 Ka2...Ar2 Toprak İşl. Kulaklı Pulluk 1 Ka2...Ar2 Tohum Yat. Toprak İşleme Kulaklı Pulluk 1 Ni4...My2 Hazırlığı Diskli Tırmık 2-3 Ni4...My2 Alt Gübreleme Santrifüj G.D.M. 1 Ni4...My2 Ekim - İnsan İşgücü 1 My1...My3 Toprak İşleme - Karıştırma Diskli Tırmık 1 My1...My3 - Bastırma Ağır Tapan 1 My1...My3 Bakım El Çapası İnsan İşgücü 1 Hz2...Hz3 Üst Gübreleme İnsan İşgücü 1 Tm1...Tm2 Sırt Yapma Kovalı Sırt Yapma M. 2 Hz4...Tm1 Sulama İnsan İşgücü 1-2 Tm1...Tm2 Ağ4...Ey1 Tarımsal Savaş Sırt Pülv/Sırt Atömiz. 1 Hz1...Tm4 Hasat - İnsan İşgücü 1 Ey2...Ey3 Çizelge 7. Antalya Bölgesinde, İkinci Ürün Susam Üretiminde Uygulanan Tarımsal İşlemler, Kullanılan Tarım Makinaları, İşlem Sayıları ve İşlem Zamanları Tarımsal İşlem Kullanılan Tarım İşlem İşlem Makinası Sayısı Zamanı Tav Suyu - İnsan İşgücü 1 Hz1...Hz2 Tohum Yatağı Toprak İşleme Kulaklı Pulluk 1 Hz3...Hz4 Hazırlığı Diskli Tırmık 2-3 Hz3...Hz4 Alt Gübreleme Santrifüj G.D.M. 1 Hz3...Hz4 Ekim - İnsan İşgücü 1 Hz4...Tm1 Toprak İşleme Diskli Tırmık 1 Hz4...Tm1 Ağır Tapan 1 Hz4...Tm1 Bakım El Çapası İnsan İşgücü 1 Tm4...Ağ1 Üst Gübreleme İnsan İşgücü 1 Ağ1...Ağ2 Sırt Yapma Kovalı Sırt Yapma M. 2 Tm4...Ağ1 Sulama İnsan İşgücü 1-2 Ağ1...Ağ2 Ey3...Ey4 Tarımsal Savaş Sırt Pülv/Sırt Atömiz. 1 Tm4...Ağ4 Hasat - İnsan İşgücü 1 Ek1...Ek2

7 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 92 Çizelgeler incelendiğinde, pamuk mısır ve susam üretiminde genel olarak; Sonbahar toprak işleme, Tohum yatağı hazırlığı, Ekim, Bakım ve Hasat işlemlerinin yapıldığı görülmektedir Sonbahar Toprak İşleme Bölgede, sonbaharda yapılan toprak işlemede geleneksel yöntemler kullanılmaktadır. Son yıllarda bazı alanlarda çizel kullanımı görülmektedir. Taban taşı sorunu olmasına karşın, dipkazan kullanımı yoktur. Sonbahar toprak hazırlığı, o yıl tarlada yetiştirilen ürünün hasat zamanına bağlı olarak kasım-aralık aylarında, goble diskaro ve kulaklı pulluk ile yapılmaktadır. Bazı koşullarda, kulaklı pulluk ile toprak işlemeden önce, hasadı yapılan ürün artıklarının parçalanması ve arazi yüzeyinin düzgünlüğü için goble diskaro veya diskli tırmık kullanılmaktadır. Önceki yıllarda, pamuk hasatından sonra yaygın olarak kullanılan sap parçalama makinası (sapkeser), düzensiz yağışlar, zaman darlığı, yakıt giderleri vb. nedenlerle artık günümüzde kullanılmamaktadır Tohum Yatağı Hazırlığı Toprak İşleme Pamuk bitkisinde, ilkbahar tohum yatağı hazırlığı için makina kullanımı oldukça yoğundur. Nisan sonu-mayıs başında kulaklı pulluk ile yapılan toprak işlemeden sonra 1-2 kez goble diskaro, 4-5 kez diskli tırmık ve 2-3 kez de ağır tapan kullanılmaktadır. Ana ürün mısırda, ilkbahar tohum yatağı hazırlığı için, pamukta olduğu gibi nisan sonu-mayıs başında kulaklı pulluk ile toprak işlemeden sonra, 1-2 kez goble diskaro, 2-3 kez diskli tırmık ve 2 kez de ağır tapan kullanılmaktadır. Ana ürün susamda ise, kulaklı pullukla toprak işleme pamuk ve mısır ile yaklaşık aynı zamanda yapılmaktadır. Kulaklı pulluk ile toprak işlemeden sonra nisan sonundan mayıs ayı ortalarına kadar 2-3 kez diskli tırmık kullanılmaktadır. Susamın serpme olarak ekiminden sonra, tohumun karıştırılması ve bastırılması için 1 kez diskli tırmık ve 1 kez de ağır tapan kullanılmaktadır. İkinci ürün mısır ve susam yetiştiriciliğinde tohum yatağı hazırlığı, buğday hasadından sonra haziran ayı içerisinde yapılmaktadır. Ekim işleminden önce iki farklı tav suyu uygulaması görülmektedir. Birincisi; anızın yakılarak arazinin doğrudan sulanması, ikincisi ise; kulaklı pulluk ve tapan ile toprak işlemeden sonra sulamanın yapılması şeklindedir. Ancak ikinci uygulamada, toprağın daha fazla su alması nedeniyle, ekim için uygun nem içeriği daha geç zamanda sağlanmakta ve ekim gecikmektedir Alt Gübreleme Bölgede her üç bitki üretiminde de alt gübre uygulaması yapılmaktadır. Kulaklı pulluk ile toprak işlemeden sonra, santrifüj gübre dağıtma makinasıyla alt gübreleme yapılmakta, goble diskaro veya diskli tırmık ile karıştırılmaktadır. Mısır üretiminde ise, ekimin pnömatik ekim makinası ile yapılması durumunda, alt gübreleme ekim işlemiyle birlikte yapılmaktadır. Alt gübrelemede gübre normu, yaklaşık olarak pamuk ve mısırda kg/da, susamda ise 30 kg/da'dır.

8 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ Yabancı Ot Mücadelesi Yabancı ot mücadelesi; pamukta tohum yatağı hazırlığı sırasında toprak altına, mısırda ise toprak altına veya ekimden sonra üst uygulama şeklinde yapılmaktadır. Yabancı ot ilaçlamasında tarla pülverizatörleri kullanılmaktadır. Susamda yabancı ot ilaçlaması görülmemektedir Ekim Bölgede pamuk ekimi için en uygun zaman, mayısın ilk iki haftasıdır. Ekim işleminde, iki sıralı mekanik ekim makinaları kullanılmaktadır. Sıra arası uzaklık 70 cm, ekim normu 5-6 kg/da'dır. Ana ürün mısır ekimi, pamuk ile aynı zamanda, ikinci ürün mısır ekimi ise haziran sonu-temmuz başında yapılmaktadır. Sıra arası uzaklık 70 cm, ekim normu 2-3 kg/da'dır. Mısır ekimi tohum deposu çıkarılmış mekanik ekim makinası ile yapılmaktadır. Tohumlar, gömücü ayaklar tarafından açılan çizilere elle bırakılmaktadır. Bölgede pnömatik hassas ekim makinası kullanımı çok azdır. Son yıllarda bazı üreticiler, mekanik ekim makinalarında mısır için uygun ekici plakalar kullanarak ekim yapmaktadır. Susam ekimi çoğunlukla elle serpme olarak yapılmaktadır. Ana ürün susam mayıs ayı içerisinde, ikinci ürün susam ise, ikinci ürün mısırda olduğu gibi haziran sonu-temmuz başında ekilmektedir. Makinalı susam ekimi çok azdır. Ekim normu yaklaşık 1.0 kg/da'dır Bakım Çapalama El Çapası Pamukta el çapası 2-3 kez yapılmaktadır. Birinci el çapası, mayıs sonu-haziran başında özellikle seyreltme ve havalandırma için, ikinci ve üçüncü el çapası ise 15 gün ara ile yabancı ot ve toprak işleme için yapılmaktadır. Pamukta sıra üzeri uzaklık cm'dir. Mısırda el çapası 1 kez olmaktadır. Ana üründe mayıs sonu-haziran başında, ikinci üründe ise temmuz sonunda yapılmaktadır. Susamda el çapası genellikle yapılmamaktadır. Bazı koşullarda, yabancı ot mücadelesi için ana üründe haziran ayında, ikinci üründe ise temmuz sonu-ağustos başında 1 kez yapılmaktadır. El çapası için gerekli işçiler, çevre köylerden veya doğu bölgelerinden sağlanmaktadır Araçapa Pamuk ve mısır araçapası için çizel, kültüvatör ve gübreli araçapa makinaları kullanılmaktadır. Susam serpme olarak ekildiği için, bu üründe araçapa işlemi yapılmamaktadır. Pamukta 4 kez araçapa işlemi uygulanmaktadır. Birinci araçapa mayıs sonunda ikinci araçapa haziranın ilk iki haftasında birinci sulamadan önce, üçüncü ve dördüncü araçapa ise yaklaşık 15 günlük aralarla, ikinci ve üçüncü sulamadan önce yapılmaktadır. Birinci araçapada çizel ile derin toprak işleme yapılırken, diğer araçapalarda kültüvatör veya gübreli araçapa makinaları kullanılmaktadır. Üst gübreleme, ikinci ve dördüncü araçapa ile birlikte yapılmaktadır. Ana ürün ve ikinci ürün mısırda 2 kez araçapa uygulanmaktadır. Ana üründe birinci araçapa haziran başında, ikinci araçapa haziran sonu-temmuz başında, ikinci

9 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 94 üründe ise birinci ve ikinci araçapa temmuz sonunda başlamak üzere yaklaşık 15 günlük aralarla yapılmaktadır.

10 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ Üst Gübreleme Pamukta üst gübreleme birinci ve üçüncü sulamadan önce insan işgücü, gübreli araçapa makinası yada santrifüj gübre dağıtma makinası ile yapılmaktadır. Gübre normu kg/da'dır. Ana ve ikinci ürün mısırda üst gübreleme elle yada gübreli araçapa makinası ile birinci sulamadan önce yapılmaktadır. Gübre normu kg/da'dır. Susamda üst gübreleme uygulaması çok az görülmektedir. Gübrelemenin 1 kez yapılması durumunda uygulama zamanı ana üründe temmuz, ikinci üründe ise ağustos ayıdır Sulama Bölgede, sulama işleminde önemli bir sorun ile karşılaşılmamaktadır. Sulama, traktörün kuyruk milinden hareket alan yada elektrik motoru ile çalışan santrifüj pompalar ile yapılmaktadır. Pamukta sulama 5-6 kez yapılmaktadır. Birinci sulama ekimden gün sonra, diğer sulamalar ise yaklaşık 15 günlük aralarla uygulanmaktadır. Sulamada tava yöntemi kullanılmaktadır. Tava genişliği 6-10 m, uzunluğu ise arazinin eğim ve büyüklüğüne göre m arasında değişmektedir. Tava oluşumunda dolaplı sırt yapma makinası kullanılmaktadır. Ana ve ikinci ürün mısırda 4-5 kez sulama yapılmaktadır. Birinci sulama, ana üründe haziran ayında, ikinci üründe temmuz sonu-ağustos başında yapılmaktadır. Diğer sulamalar ise birinci sulamadan sonra günlük aralarla uygulanmaktadır. Mısırda da sulama için tava yöntemi uygulanmaktadır. Tava genişlikleri 8-12 m, uzunluğu ise tarla uzunluğuna bağlı olarak değişmektedir. Susam üretiminde genellikle sulama yapılmamaktadır. Ancak, işletme ve iklim özelliklerine bağlı olarak, 1 veya 2 kez de olsa sulamanın yapıldığı yerler görülmektedir. İkinci ürün mısır ve ikinci ürün susam üretiminde, buğday hasadından sonra tavsuyu verilmektedir İlaçlama Pamukta ilaçlama 5-6 kez yapılmaktadır. İlaçlamada, bitkinin yetişme dönemi ve arazi büyüklüğüne bağlı olarak tarla pülverizatörü veya uçak kullanılmaktadır. Son iki ilaçlama, bitki boyunun yüksekliği nedeniyle genellikle uçakla yapılmaktadır. İlaçlama zamanı haziran-ağustos ayları arasındadır. Mısır ve susamda ilaçlama genellikle yapılmamaktadır. Ancak hastalık ve zararlı varlığına bağlı olarak 1 kez ilaçlamanın yapıldığı alanlar görülmektedir. İlaçlama işleminde, mısırda tarla pülverizatörü, susamda ise sırt pülverizatörü veya sırt atomizörü kullanılmaktadır Hasat Pamuk hasadının tümü elle yapılmaktadır. Hasat işlemi eylül ayında başlamakta ve kasım ayının ortalarına kadar devam etmektedir. Bu dönem içerisinde pamuk 3 kez hasat edilmektedir. Bölgede özellikle ikinci ve üçüncü el pamuk hasadı yağışlardan olumsuz olarak etkilenmektedir. Yağışlar hem ürün kalitesini düşürmekte hemde hasat zamanını geciktirmektedir. Pamuk hasadı için gerekli işçiler çevre köylerden veya doğu bölgelerinden sağlanmaktadır. Pamuk toplama ücreti 1997 yılı için TL/kg arasında değişmiştir. Son yıllarda mısır üretim alanlarının artması nedeniyle, hasatta biçerdöver kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır. Ana ürün mısırda hasat eylül ayının ikinci yarısında, ikinci ürün mısırda ise kasım ayında yapılmaktadır. Yağışların çok olduğu dönemlerde, hasat için biçerdöver kullanılamamaktadır. Bu dönemlerde bazı üreticiler tarafından hasat insan işgücüyle, harmanlama ise biçerdöver ile yapılmaktadır. Hasatta biçerdöver

11 Sıcaklık ( C) Yağış miktarı (mm) Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 96 kullanımının artması, mısır daneleme makinalarının kullanımı oldukça azaltmıştır. Bazı yıllarda, yağışlar nedeniyle hasat ilkbahara kadar sürmektedir. Susam hasadının tümü elle yapılmaktadır. Ana ürün eylül ortalarında, ikinci ürün ise ekim ayının ilk iki haftasında hasat edilmektedir. Hasat edilen bitkiler, bir hafta tarlada bırakıldıktan sonra yığma yapılmaktadır. Yaklaşık gün sonra elle çırpılarak harmanlanmakta ve elekten geçirilerek temizlenmektedir Zamanlılık Analizi Araştırma kapsamında incenen bölgeye ait, son 10 yıllık ( ) ortalama iklim verilerinin aylara göre değişimi Şekil 1'de verilmiştir Hava Sıcak. ( C) Yağış Mikt.(mm) Toprak Sıcak. ( C) Oc Şu Ma Ni My Ha Te Ağ Ey Ek Ka Ar Aylar Şekil 1. Bölgedeki hava sıcaklığı, toprak sıcaklığı ve yağış miktarının aylara göre değişimi Şekil 1'de görüldüğü gibi, bölgede en düşük ve en yüksek ortalama hava ve toprak sıcaklıkları sırasıyla C ve 5-20 C'dır. Kış ve bahar aylarında birim alana düşen yağış miktarı mm arasında değişmektedir. Bölgede sonbahar yağışları ekim ayında başlamaktadır. İlkbahar yağışları ise haziran ayına kadar sürmektedir. Pamuk, mısır ve susam üretimi için bu dönemlerde yapılan tarımsal işlemlerden özellikle tohum yatağı hazırlığı ve hasat, yağışlardan olumsuz olarak etkilenmektedir. Tohum yatağı hazırlığı için, pamukta kez, mısırda 8-10 kez, susamda ise 6-7 kez tarımsal işlem yapılmaktadır. Bu kadar yoğun işlemlerin dar zamanda tamamlanması zorlaşmakta ve ekim gecikmektedir. Ana ürün mısır ve ana ürün susam hasadı eylül ayında, diğer ürünlerin hasadı ise, sonbahar yağışlarının çok olduğu ekim ve kasım aylarında yapılmaktadır. Pamukta ikinci ve üçüncü el hasat çoğu zaman erken gelen sonbahar yağışlarından etkilenmektedir. Bazı yıllarda mısır hasadı ilkbahar aylarına kadar sürmektedir. Susamda ise ürünün kurutulması ve temizlenmesinde önemli sorunlar yaşanmaktadır. Bazı yıllarda yağışlar nedeniyle sonbahar toprak işlemesi yapılamamaktadır. Ekim ve bakım işlerinde, iklim özelliklerinden kaynaklanan önemli bir sorunla karşılaşılmamaktadır. Ancak, tohum yatağı hazırlığının tamamlanamaması nedeniyle ekimde gecikmeler olmaktadır. Pamuk, mısır ve susam üretim mekanizasyonunda uygulanan tarımsal işlem sayıları, işlem süreleri, çalışılabilir gün olasılıkları ve çalışılabilir gün sayıları Çizelge 8'de verilmiştir.

12 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 97 Çizelge 8. Pamuk, Mısır ve Susam Üretim Mekanizasyonunda, Tarımsal İşlem Sayıları (İSa), Tarımsal İşlem Süreleri (İSü), Çalışılabilir Gün Olasılıkları (ÇGO) ve Çalışılabilir Gün Sayıları (ÇGS). Tarımsal İşlem İSa İSü (adet) (gün) Pamuk Ana Ürün Mısır II.Ürün Mısır Ana Ürün Susam II. Ürün Susam ÇGO (-) ÇGS (gün) İSa İSü (adet) (gün) ÇGO (-) ÇGS (gün) İSa İSü (adet) (gün) ÇGO (-) ÇGS (gün) İSa İSü (adet) (gün) ÇGO (-) ÇGS (gün) İSa İSü (adet) (gün) Sonbahar Toprak İşleme Tohum Toprak İşleme Yat. Haz. Alt Gübreleme Yab. Ot Müc.* Ekim** ÇGO (-) ÇGS (gün) Bakım - Çapalama -El Çapası Araçapa Üst Gübr Sırt Yapma Sulama Tar. Savaş Hasat * : Ana ve ikinci ürün mısırda yabancı ot mücadelesi, ekimden önce veya sonra yapılmaktadır. ** : Ana ve ikinci ürün susamda, ekim ve toprak işleme (karıştırma+bastırma) aynı anda yapılmaktadır.

13 Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 98 Çizelge 8'de görüldüğü gibi, en çok tarımsal işlem pamukta kez, mısırda 8-10 kez ve susamda 6-7 kez olmak üzere tohum yatağı hazırlığındadır. Bu dönemde yapılan tarımsal işlem sayılarının fazla olmasına karşın, özellikle pamuk ve mısırda çalışılabilir gün sayılarının çok azlığı tohum yatağı hazırlığını zorlaştırmakta ve ekimi geciktirmektedir. Çalışılabilir gün sayıları pamuk ve ana ürün mısırda 7-8 gün, ana ve ikinci ürün susam ile ikinci ürün mısırda ise gündür. Çapalama, üst gübreleme, sırt yapma, sulama ve tarımsal savaş gibi bakım işlerinde iklim özellikleri açısından önemli bir sorunla karşılaşılmamaktadır. Ürünün yetişme döneminde yabancı ot, hastalık ve zararlılar, bitki besin maddeleri ve bitkinin su ihtiyacına göre çapalama, gübreleme, sulama ve tarımsal savaş yapılmaktadır. Pamuk hasadı 3 kez yapılmaktadır. Her el pamuk hasadının yaklaşık 10 gün içerisinde tamamlanması gereklidir. Mısır ve susamda hasat süresi yaklaşık iki haftadır. Hasat döneminde oluşan yağışlar nedeniyle hasat gecikmekte, ürün kalitesinde kayıplar oluşmaktadır. Pamuk, mısır ve susam üretim mekanizasyonunda, özellikle tohum yatağı hazırlığı ve hasat işlemlerinin çok dar zaman aralıklarında yapılması zorunludur. Bu işlemlerin zamanında yapılabilmesi için, işletme büyüklükleri ve ürün desenine uygun traktör gücü ve makina büyüklüklerinin seçilmesi, azaltılmış toprak işleme yöntemlerinin uygulanması ve hasatta makina kullanımının yaygınlaştırılması gereklidir. Pamuk üretim mekanizasyonunda işlemlerin çokluğu, hasat döneminde işgücü sorunları, üretim giderlerinin fazlalığı, satış fiyatlarının düşüklüğü vb. nedenlerle, bölgede pamuk üretimi son yıllarda hızla azalmaktadır. Pamuk yerine mısır üretimi artmakta ve açık alanda sebze tarımı yaygınlaşmaktadır. KAYNAKLAR 1. Anonymous, Antalya İli Arazi Varlığı, T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, S. 109, Ankara. 2. Anonymous, D.S.İ. Bölge Müdürlüğü Kayıtları, Antalya. 3. Anonymous, Tarım İl Müdürlüğü Kayıtları, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Proje ve İstatistik Şubesi, Antalya. 4. Anonymous, T.C. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İklim Verileri Kayıtları ( ), Ankara. 5. DİE, Tarımsal Yapı ve Üretim, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın No: 2097, S. 37, Ankara. 6. Özkan B., Kuzgun M., Antalya da Pamuk Üretim Maliyeti ve Geliri, Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, S , Antalya. 7. Sındır K. O., Evcim Ü., İŞGÜNSAY V2.1, Tarla ve Tesviye İşlemleri İçin Toprakta Çalışılabilir Gün Olasılıklarının Belirlenmesi Programı Kullanım Kılavuzu, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, S. 11, Bornova-İZMİR. 8. Sındır K. O., Evcim Ü., Soğancı, A.; Tarla İşlemlerinde Çalışılabilir Gün Olasılıkları Rehberi, T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müd. Yayın No: 99, S , Ankara.