ÜNİVERSİTELERDE SİGORTACILIK ÖN LİSANS EĞİTİMİ ÇALIŞMA GRUBU RAPORU

Transkript

1 TÜRKİYE DE SİGORTACILIK VE AKTÜERYA EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI ÜNİVERSİTELERDE SİGORTACILIK ÖN LİSANS EĞİTİMİ ÇALIŞMA GRUBU RAPORU NİSAN 2011 / İSTANBUL 1

2 İçindekiler GİRİŞ... KONUNUN ÖNEMİ... MİSYON, VİZYON VE TEMEL DEĞERLER 1.Amaç ve Kapsam Durum Değerlendirmesi... 3.Yönetici Özeti... 4.Çalışma Grubu... 5.Süreç ve Yöntem... 6.S.W.O.T Analizi... 7.İhtiyaçlar ve İyileştirme Önerileri... 8.Mevcut Müfredat Yapısı... 9.Müfredat İyileştirme Önerileri İyileştirme Amaçlı Ulusal ve Uluslar arası Programlar.. (EDA Programları, Bologna Süreci ve İKMEP) 9.2.İyileştirilmiş Mevcut Müfredat 9.3.I.Yıl Ortak II.Yıl Branşa Yönelik Müfredat 9.4.Bağımsız Sigortacılık Müfredatı Staj Uygulamaları ve Öneriler Öğretim Görevlisi Yetiştirme Programına Yönelik Öneriler 12.Yazılı Kaynak Geliştirmeğe Yönelik Öneriler Paydaş Analizi Stratejilere Göre Hedefler ve Uygulamalar Eylem Planı Önerileri 16.Stratejik Kontrol ve Performans Göstergeleri Uygulama,İzleme ve Değerlendirme. SONUÇ.. Ek:1 Ek:2 Ek:3 Ek:4 2

3 İnsan düşüncesinin kategorileri hiçbir zaman belirli bir biçimde sabitlenmez; aniden yapılır, bozulur ve yeniden yapılır, yere ve zamana göre değişir. Durkheim GİRİŞ Sigortacılık Kanunu nun yürürlüğe girmesini takiben 2007 yılında başlayan mevzuat düzenlemeleri büyük ölçüde sektörü sağlam ve AB düzenlemeleri ile uyumlu bir mevzuat temeline kavuşturmuştur. Düzenlemelere uyum düzeyinin artması ile birlikte mali yapısı güçlenmiş, dinamik ve güven veren bir sektör ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu nedenle, güçlenen sermaye yapısını da kullanarak sigortacılık sektörünün, uzun süreli bir büyüme trendine gireceği ön görülmektedir. Avrupa Birliği ne uyum yasaları ile birlikte önemli bir değişim sürecine giren Türk sigorta sektörü, bu süreçte, yeni mevzuatın uygulanmasına ve sektörde istihdam edileceklerin standardizasyonuna yönelik eğitimlere ve bu eğitimleri en verimli şekilde verebilecek yüksek öğretim kurumlarına ihtiyaç duymaktadır. Sigorta şirketleri, reasürans şirketleri, sigorta aracıları (sigorta acenteleri, brokerler), aktüerler, sigorta eksperleri, sektörü düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar, özellikli kuruluşlar, mesleki kuruluşlar, asist hizmet veren ve diğer anlaşmalı kuruluşlar ve bu gibi alt ve ara sistemlerle ilgili kuruluşlardan oluşan sigorta sektörü önemli bir istihdam alanı oluşturmakta ve eldeki verilere göre tahminen nin üzerinde kişiye istihdam sağlamaktadır.dolayısıyla, Türk sigortacılık sektörünün rekabet gücünün artırılmasında nitelikli ve çok çeşitli bilim dallarında eğitim görmüş işgücünün istihdamı büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Meslek Yüksek Okulları Bankacılık Sigortacılık Ön Lisans Programlarında verilen eğitimlerin önemini vurgulamak ve sektörün işgücü talebiyle örtüşen niteliklere sahip eleman yetiştirmek için eğitim veren ön lisans programlarının iyileştirilmesi ve yeniden yapılandırılmasını tesis etmektir. Çalışmada öncelikle sigortacılık eğitimi ile ilgili kurum ve kuruluşlar araştırılmış, sektörün çeşitli kesimlerinin temsilcileriyle görüş ve bilgi alış verişinde bulunulmuş ve Türkiye de sigortacılık sektöründe istihdam edilen personelin mevcut durumu, eğitim düzeyi, eğitim gelişimi incelenerek, nitelik ve nicelik açısından beklentilerle karşılaştırmalar yapılmıştır. Bu doğrultuda, sigortacılık eğitimi ile ilgili güncel gelişmeler değerlendirilerek, sigortacılık sektöründe istihdam edilecek personelin eğitimi ile ilgili geleceğe ilişkin yapılandırma faaliyetleri bir plan çerçevesinde hazırlanmış ve mevcut sigortacılık ön lisans programları mercek altına alınarak eğitim uygulamalarına yönelik detaylı analizler ve stratejik planlar ve eylem planı önerileri oluşturulmuştur. Konunun Önemi İş yaşamı ve sektörlerin sürekli gelişmekte olduğu, buna paralel olarak rekabet ortamının da hızla değiştiği bir ortamda; sektöre istihdam kaynağı oluşturan Bankacılık Sigortacılık Ön Lisans Programlarının varlıklarını sürdürmeleri ve amaçlarına başarı ile ulaşabilmeleri, stratejik yönetim anlayışının benimsenmesine ve başarı ile uygulanmasına bağlıdır. Üniversitelerimizin bu değişime uygun tepkiler gösterebilmesi ve değişimi yönetebilmesi yaşamsal öneme sahiptir. Bu nedenle stratejik 3

4 yönetim süreçlerinin tüm aşamalarında ilgili kurumlara ve birimlere önemli sorumluluklar düşmektedir. Bankacılık-Sigortacılık Ön Lisans programlarının yapısını, niteliklerini ve niceliklerini bilmek, anlamak, tanımak ve geliştirmek için tüm Türkiye çapında sektör temsilcileri, akademisyenler dağıtım kanalları temsilcileri, bankacılık sektörü temsilcileri ve eksperlerin bir araya gelerek oluşturulan Bankacılık Sigortacılık Ön Lisans Çalışma Grubu çevre sektörlere ilişkin ekonomik ve sosyal etkenleri de dikkate alarak dış çevresel fırsat ve tehditler ile iç çevresel üstünlük ve zayıflıklar programların yararına en uygun biçimde değerlendirilmiştir. Bu şekilde ortaya konulan stratejik analize (durum analizine) uygun stratejik yönlendirme, faaliyetler ve kontrol aşamaları da planlanarak uygulamaya yönelik çalışmalar yapılması hedeflenmektedir. Misyon, Vizyon ve Temel Değerler Misyon -Ülkemizin temel değerleri ve stratejik hedeflerine uygun eğitimlerin, değişen ve gelişen sektörle uyumlu hale getirilmesine destek olarak, evrensel geçerliliği olan bilgi ve becerilerle ile donatılmış bireyler yetiştirmek ve istihdam sorunlarının çözümüne katkı sağlamaktır. -Bireylerin eğitim öğretimleri sırasında mesleki gelişimlerine katkı sağlayacak etkinlikler ile üniversite-sektör iş birliğini tesis ederek çağdaş bir öğretim kültürü oluşturmaktır. Vizyon -Evrensel değerler ışığında, ülkemizin kalkınmasına yönelik olarak; sigortacılık işlevlerinin ülkemizde de işlerlik kazanması için, eğitim kurumlarına düşen toplumun konuyla ilgili bilgi ve bilincini artırmaya yönelik faaliyetleri bir sosyal sorumluluk çerçevesinde gerçekleştirmek; ve insani değerlere saygılı, sosyal yönü gelişmiş, değişen koşullara uyum sağlayabilen, bilgiyi etkin ve yaygın kullanabilen, araştırmacı, girişimci, katılımcı bireyler yetiştirmeyi amaçlayan sigortacılık programları eğitim, öğretim ve uygulama faaliyetlerinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesine öncülük etmektir. Temel Değerlerimiz - Etik değerler - Sosyal sorumluluk - Katılımcı eğitim - Saydamlık - Yenilikçilik - Sürekli gelişme - Hayat boyu öğrenme - Kaliteye önem verme - Girişimcilik - Güncellenen çağdaş öğretim - Öğrenci odaklılık - Başarı ve sonuç odaklılık - Vizyonun sektörle paylaşılması ve benimsenmesi 4

5 1. AMAÇ VE KAPSAM Meslek Yüksek Okulu Bankacılık ve Sigortacılık Programı Ön lisans eğitimlerini, sigorta sektörünün işgücü talebiyle ilgili beklentilerini karşılayacak nitelikte işgücü arzını sağlayacak altyapıya kavuşturmak için,kapsamda belirtilen konularla ilgili analizler yapmak, mevcut durumu saptamak, aynı konularda iyileştirme ve uluslar arası standartlara uyum sağlayabilecek değişimleri bir stratejik plan taslağı çerçevesinde ortaya koymaktır. Bu çalışmanın kapsamı, Meslek Yüksek Okulu Bankacılık ve Sigortacılık Programı olan eğitim kurumlarına ilişkin; - Müfredat - Öğrenci profili - Eğitimci profili - Okul dağılımı - Kaynaklar - Staj - Uygulamaya yönelik çalışmalar - Uluslararası standartlara uyum gibi konuların analizlerini yaparak mevcut durumu netleştirmek, - Eğitim kurumları, sektör mensupları ve mezun öğrencilerin bulunduğu çalışma grubu üyelerinin gözlemlerini saptamak - Arama konferansı, S.W.O.T analizi, anket -sektör mensubu (sigorta ve reasürans şirketi, acente, broker, eksper, asist hizmetler), eğitimci, öğrenci, mezun gruplarına- uygulayarak, çeşitli kesimlerin içsel düşüncelerini ortaya çıkarmak - Sektörün mezunlarla ilgili bilgi, teknik donanım ve kişisel gelişim beklentilerini açıklığa kavuşturmak, bu beklentiler ışığında eğitim müfredatlarının iyileştirilmesine yönelik modeller üretmek - Beş yıllık bir stratejik plan ve eylem planına temel teşkil edebilecek bir taslakta bu çalışmaları sistemleştirmek; böylelikle işgücü talebinin beklentileri ile işgücü arzının niteliklerinin örtüşmesine katkıda bulunabilecek önerileri somutlaştırmaktır. 2. DURUM DEĞERLENDİRMESİ Avrupa Birliği ne uyum yasaları ile birlikte önemli bir değişim sürecine giren sigortacılık sektörünün işgücü nitelikleriyle ilgili beklentilerinde değişiklikler olmuştur. Buna karşılık, sigortacılık eğitimi veren kurum ve kuruluşlarda da hem AB birliğine uyum süreci içinde Bologna süreci, TYYÇ, İKMEP 5

6 gibi programlar nedeniyle müfredat, yöntem, uygulama gibi temel konularda değişiklikler olmuş, hem de mezunların istihdamı konusu önem taşımaya başlamıştır. Ülkemizde bu uyum faaliyetleriyle ilgili çalışmalar sırasında okul sayısında artışlar olmasına rağmen, bu konuda çeşitli nedenlerden ötürü, işgücü talebi beklentilerinin işgücü arzı nitelikleriyle örtüşememesinden kaynaklanan sorunlar yaşanmaktadır. Türkiye de 2 yıllık sigortacılık eğitimi veren 104 meslek yüksekokulu bulunmaktadır. Yapılan araştırmalar, bu okullardan mezunların sigorta sektöründeki istihdam payının tatmin edici düzeyin çok altında bir seyir izlediği sektörün mezunlardan yararlanamadığını göstermektedir. Bunun yanı sıra, bankacılık ve Sigortacılık öğrencilerinde, bu alanda iş bulma olasılıklarının az olduğu izlenimi yerleşmekte, başka eğitimlere yönelme gözlemlenmektedir. Bu doğrultuda öncelikli olarak sigortacılık eğitimi ile ilgili ön lisans programlarının uygulamalarına yönelik mevcut müfredatlar mercek altına alınmıştır. Akabinde, eğitim kurumları, staj koşulları, eğitimcilerin nitelikleri ve sayıları, öğrencilerin nitelikleri ve ortaöğretimde kazandıkları yetiler ve mezunların karşılaştıkları sorunlarla ilgili bilgi edinmeye yönelik anket, arama konferansı, S.W.O.T analizi gibi araştırmalar yapılmış; YÖK ün daha önce yaptığı ve Endüstri Deneyimini Artırma (EDA) çalışmalarından elde edilen sonuçlar incelenmiş,iyileştirmeye yönelik öneriler üretilmiştir. 3. YÖNETİCİ ÖZETİ Bilgi, küresel rekabet ve insani değerlere odaklı bilgi toplumlarının en önemli özelliği, sürekli ve hızlı değişen bir çevrede faaliyetlerini sürdürme zorunluluğudur. Bir unsurda başlayan değişim, başka unsurlardaki değişimleri de beraberinde getirmektedir. Türkiye ve dünyadaki önemli eğilimlerin etkisiyle, sürekli olarak çeşitlenmekte ve artmakta olan üniversitelerin faaliyetleri ve hizmetleri de bu değişimden derinden etkilenmektedir. Stratejik değişikliklerin neden olduğu yoğun rekabet ortamında, bilimsel bilgi birikiminin sağlanması ve bu birikimin kalkınma amaçlı kullanılacak teknolojilere ve istihdam projelerine dönüştürülmesi misyonunu üstlenmiş üniversitelerin amaçlarına başarılı bir şekilde ulaşabilmeleri güncel ve etkin yönetim yaklaşımlarını ve sürekli güncellenen eğitim müfredatlarını gerektirmektedir. Bankacılık-Sigortacılık Ön Lisans Programları Çalışma Grubu Strateji Planı, vizyon, misyon ve temel değerler ile sektörel değerlendirme sonuçlarının yanı sıra, öğrencilerin geleceğinin planlanması ve istihdam kaynaklarının artırılmasına rehberlik edecek stratejileri içermektedir. Hazırlanan planın ana başlıkları şunlardır; Stratejiler: Bu bölümde, uygulanması planlanan temel stratejiler açıklanmıştır. Bunlar; a. Eğitim-Öğretim İyileştirme ve Geliştirme Stratejileri b.üniversite Endüstri İşbirliği Stratejileri c.alt Yapı Geliştirme Stratejileri d.bilimsel Araştırma Stratejileri 6

7 e. İstihdam Stratejileri f. Tanıtım ve Halkla İlişkiler Stratejileri g. Finansman Stratejileri h. Sosyal Sorumluluk Stratejileri olmak üzere 8 başlık altında toplanmıştır. Yukarıda belirtilen stratejilere ulaşabilmek üzere hedefler oluşturulmuş ve sektörün geniş katılımı sağlanarak görüş ve öneriler doğrultusunda hedefler belirlenmiştir. Konular, uzun anlatımlar yerine, tablolar üzerinde ve ilişkileri açıklayıcı formatta verilmiştir. Müfredatlar ve ders içerikleri, yeterlilikler gibi örnek çalışmalar, YÖK ün AB uyum süreci nedeniyle yeni uygulamaya koymakta olduğu Bologna Süreci ve Türk Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ), İnsan Kaynaklarının Mesleki Eğitim Yoluyla Geliştirilmesi Programı (İKMEP) gibi programlar göz önünde bulundurularak hazırlanmış ve sadece zihinlerde bir fikir oluşturulmak amacıyla verilmiştir. Bu konuda iddialı olmaktan ziyade öneriler üretmek amaçlanmıştır. Bologna sürecinde de birçok konuda tercihleri belirlemek amacıyla anketler yapılması önerilmektedir. Okullar bu anketler sonucunda kendi öğrenci yapılarına göre müfredatları, içerikleri, yeterlilikleri düzenleyeceklerdir. Dolayısıyla, burada verilen örnekler üzerinde değişiklikler yapılarak daha uygun müfredatları üretmek daha akılcı olacaktır. Zaman kısıtı nedeniyle gözden kaçan noktalar, eksiklikler olabilecektir. Ancak, bu çalışma prototip olarak kabullenirse, geleceğe yönelik giderek geliştirilen modellere temel teşkil edebilir. Yapılan anketler çok kısa bir zamana sıkıştırıldığından, örneğin bankalarda olduğu gibi bazı kesimlerde yeterli sayıda sonuç alınamamıştır. Anketler daha sağlıklı hale getirilebilir. SEGEM in talebi olduğu takdirde anketler revize edilecektir. Anketlerden seçme sonuçlar Ekler bölümünde verilmiştir. 4. ÇALIŞMA GRUBU ÜYELERİ* Moderatör : Dr. Şebnem URALCAN İstanbul Kültür / Marmara Üniversitesi Raportör : Fuat ÇAMLIBEL Cumhuriyet Üniversitesi Çalışma Grubu Üyeleri: Ali KETENCİ Deniz KARAÇALLIK Fatoş ŞENTÜRK Dr. Feyiz ÇAKIROĞLU Fikret GÜLBAHAR İstanbul Sigorta Acenteleri Derneği HSBC Bank A.Ş. Yapı Kredi Sigorta A.Ş. Doğuş Üniversitesi TOBB Sigorta Eksperleri İcra Komitesi 7

8 Gizem KARADEMİR Yrd. Doç. Dr. Mahmut YAVAŞİ Murathan BAYRİ Yrd. Doç. Dr. Özlem Yalaz SEÇİM Sadık KELLEOĞLU Selahattin BÖLÜKBAŞ Ufuk ŞAMLIOĞLU Sigortacılık Eğitim Merkezi Yükseköğretim Kurulu / Çankırı Karatekin Üniversitesi İstanbul Altın Borsası Akdeniz Üniversitesi Chartis Sigorta A.Ş. Sigorta Acenteleri Derneği İstanbul Bilgi Üniversitesi *(Alfabetik Sırayla) 5. SÜREÇ VE YÖNTEM Ön Lisans çalışma grubu, 5 akademisyen, 1 eksper, 2 acente, 1 sigorta şirketi mensubu, 1 banka mensubu, 1 ön lisans mezunu, 1 yüksek lisans mezunu, 1 yüksek lisans öğrencisi, 1 YÖK temsilcisi akademisyen olmak üzere her kesimden temsilcinin bulunduğu geniş tabanlı 14 kişilik bir gruptur. Bunun yanı sıra Ticaret Meslek Lisesi öğretmenleri, öğrenciler ve eğitimcilerin gözlem, deney ve yaparak ve yaşayarak elde ettikleri bilgilerden arama konferansları ve toplantıları şeklinde yararlanılmıştır. Dolayısıyla sorunlar ve çözüm önerileri, araştırmalar geniş tabanlı katılımlarla gerçekleştirilmiştir. Çalışmalara, 24 Ocak 2011 tarihinde Çalışma Grupları Bilgilendirme Toplantısı ile başlanmış, akabinde 9 adet tüm grup üyelerinin ve 10 adet salt akademisyenlerin katıldığı toplantılar ve çeşitli bilgilerin derlenmesiyle bağımsız çalışmalar yapılmıştır. Tüm Grup Üyelerinin katılımı ile gerçekleşen toplantı tarihleri şöyledir: Ocak Ocak Şubat 2011 ( Ticaret Meslek Lisesi Öğretmenleri de toplantıda hazır bulunmuştur) Şubat Mart Mart Mart Nisan Nisan 2011 Salt Akademisyenler tarafından gerçekleştirilen toplantı tarihleri ise şöyledir: Mart Mart Mart

9 4. 16 Mart Mart Mart Nisan Nisan Nisan Nisan 2011 Sektöre ve ön lisans programlarına yönelik veri sağlamada anket yöntemi ile birlikte; gözlem, derinlemesine görüşme ve ikincil belge taraması yöntemleri de kullanılmış olup, bu şekilde elde edilen veriler çok yönlü ve geniş katılımlı tartışma toplantıları düzenlenerek irdelenmiş ve elde edilen bilgiler bu raporun ve stratejik ön görülerin hazırlanmasında değerlendirilmiştir. 6. SWOT ANALİZİ Güçlü Yönler Yönetsel, Akademik, Sektörel Gelişme ve büyüme trendine girmeye istekli bir sektöre eğitim hizmeti verilmesi Küresel sigorta şirketlerinin sektöre girmesi İstihdam olanaklarının ve iş gücü taleplerinin artması Sektörün AB ile uyumlu bir yapıya kavuşması Mevzuat ve yeni düzenlemelerin ölçme ve değerlendirme olanaklarını artırması Bireysel Emeklilik Sistemi nin devreye girmesi Dağıtım Kanallarına yönelik yapılan düzenlemelerin aracıları organize olmaya yönlendirmesi Eğitimin istihdamla örtüşmesi gerekliliğinin farkına varılması Kamu otoritesi ile eğitim kurumu ve öğretim elemanları arasındaki sinerji çabalarının artması Öğretim elemanlarının değişim gerekliliğine sıcak bakması Eğitim öğretim ve destek hizmetlerinde teknolojik gelişmelere verilen önemin artması Toplumsal sorunlara ve istihdam sorunlarına karşı duyarlılığın artması Yaşam boyu eğitim faaliyetlerine önem verilmeğe yönelinmesi Bilimsel çalışmaların öneminin gündeme gelmesi Zayıf Yönler Yönetsel, Akademik, Sektörel Ön Lisans eğitim müfredatının eldeki olanaklara göre hazırlanması nedeniyle yetersiz olması Bankacılık branşı ile beraber yürütülen eğitimin sektörel uzmanlaşmaya engel teşkil etmesi Eğitim, öğretim ve destek hizmetlerinde teknolojik takibin yetersiz olması Paydaşlarla iletişim ve etkileşimin yetersiz olması Ders programlarının sektör beklentilerinden uzak olması Üniversite-sektör işbirliği süreçlerinin yetersiz olması Öğrenci niteliğinin beklenen düzeyde olmaması 9

10 Akademik personel sayısının ve niteliğinin yetersiz olması Akademik personelin akademik ve mesleki danışmanlık hizmetlerine ağırlık verememesi Akademik personelin ders yükü ağırlığı Akademik personel yetiştiren doktora programlarının yetersizliği Akademik personelin yayın, makale ve projelendirme çalışmalarındaki yetersizliği Akademik personelin eğitimine yönelik dahili eğiticinin eğitimi programı yetersizliği Eğitimci ve öğretim görevlilerine yönelik nitelik/beceri envanterinin olmaması İstihdam önceliğinin lisans programlarına tanınması Kütüphane, atölye ve sanal uygulama alanlarının yetersizliği Sektörün hak ettiği değeri görmemesi Öğrenci ve akademik personel değerlendirme anketlerinin düzenli olarak yapılmaması Endüstri, sivil toplum kuruluşları ve mezunlar ile ilişkilerin yetersizliği Öğrencilerden yeterince öneri alınamaması ve öğrenci önerilerinin yeterince değerlendirilmemesi Araştırma Geliştirme Merkezlerinin yetersizliği Alana yönelik ders dışı etkinliklerin yetersiz olması Staj olanaklarının ve uygulama sahalarının yetersiz olması Meslek odaları ve ticaret odaları ile ortak proje üretilmemesi Engelli öğrenciler için fiziki alt yapıların yetersiz olması Tanıtım ve bilinçlendirme faaliyetlerin yetersizliği Sektörün üniversitelere olan ilgisinin yetersizliği Sektöre iş gücü değişim oranlarının yüksek olması nedeniyle oluşan güvensizlik Dağıtım kanalları ve aracılık hizmeti veren kuruluşların kurumsallaşma sorunsalı Fırsatlar Yönetsel, Akademik, Sektörel Sektörün gelişim sürecinin devam etmesi Yabancı sermaye şirketlerinin Türkiye pazarına girmesi Sektörde uzmanlaşmış ve kantitesi yüksek personel yetersizliği Satış ve pazarlama alanlarında hızlı büyüme isteği Dağıtım kanalı ve aracılık hizmeti veren kuruluşların hizmet kalitesinin yükselmesi Ön lisans programlarına verilen değerin artması Türkiye de genç nüfusun yoğunluğu Uzaktan eğitim modellerinin Türkiye de yaygınlaşmaya başlaması Meslek kuruluşlarının ve sivil toplum örgütlerinin üniversitelere yönelmesi Türkiye nin Bologna Süreci nin içinde olması Yönetsel ve akademik araştırmalarda sektörün üniversitelerden çalışma taleplerinin artması Kamu otoritesi ve ilgili kurumların sektörü regüle eden olumlu düzenlemeleri Kamu otoritesinin sigortacılık sektörü eğitim çalışmalarına önem vermesi Farklı kesimlerin ortak bilinç ve görüş birliği oluşturabilme yetisi İşsizlik verilerinin ve potansiyel iş gücü adaylarının yüksek olması Tehditler Yönetsel, Akademik, Sektörel Üniversite-Sektör işbirliğinin yetersiz olması 10

11 Staj Olanaklarının yetersiz olması Programların tanıtımlarının yetersiz olması Teknolojik gelişmelerin hızına uyum sağlamada yaşanan zorluklar Akademik personelin ders yükü fazlalığının danışmanlık ve projelendirme çalışmalarını olumsuz etkilemesi Staj uygulamalarında denetim mekanizmaları yetersizliği Ön Lisans öğrenci kalibrasyonunun yetersiz olması Kısa vadede eğitimci açığının yeterli seviyede giderilememe olasılığı Sektörden danışmanlık, uygulamalar ve projeler bazında gelen taleplerin yetersizliği Meslek Yüksek Okullarının ülke genelinde yeterli oranda desteklenmemesi Sigortacılık branşının başarılı öğrencilerin ilgisini çekmemesi Sektörün hızlı gelişimine rağmen finans piyasalarında istenilen düzeyde paya sahip olamaması Eğitim-Öğretim kalitesinin temel düzeyde kalması Orta öğretimdeki eğitim-öğretim kalitesinin yetersiz olması Toplumun sigortanın önemi konusunda yeterli bilince sahip olmaması 7. İHTİYAÇLAR VE İYİLEŞTİRME ÖNERİLERİ İhtiyaçlar Ön Lisans Programlarına Yerleşecek Öğrencilerin Niteliklerinin Yetersizliğinin Giderilmesi İyileştirme Önerileri Ortaöğretimde Sigortacılık Eğitimlerinin ve Eğitimcilerinin İyileştirilmesi Sınavsız Geçişin Kaldırılması Etkili Tanıtım ve Bilinçlendirme yapılması Yazılı kaynakların sayısal ve niteliksel açıdan yeterli kılınması Yüksek lisans ve doktora programlarının oluşturulması ve artırılması YÖK ün Öğretim Elemanı Yetiştirme Programlarına alınması Akademik Kadro Eğitimci Sayısının ve Niteliklerinin Artırılması Sektörden Nitelikli Eğitimci Desteği Alınması Sigortacılık Branşının Bankacılık Branşından Ayrılması Sektör ile işbirliğinin artırılması Eğitimcilere ve adaylarına yönelik E-öğretim programlarının düzenlenmesi Yurtdışında akreditasyon görevi gören kuruluşlara eğitimci adaylarının gönderilmesi Gelişmiş Ülke Modellerinin Takibi Sigortacılık branşında özellikli müfredat oluşturulması Branşlara yönelik kaynak üretilmesi Sektörle Ortak Projeler üretilmesi Uygulamalı Eğitim Platformları Oluşturulması Staj Olanaklarının Sağlanması Sigortacılığın tanınması ve bilincin Kamu Otoritesine Proje Üretilmesi 11

12 geliştirilmesine yönelik kamu kuruluşları, STK ve yerel yönetimlerle ile ortak çalışmalar üretilmesi Yerel yönetim İmkânlarından Yararlanılması Kamu otoritesinin ve sivil toplum örgütlerinin sosyal sorumluluk projelerine destek verilmesi Mezunlar ile İlişkilerin Yeterliliğinin Artırılması Öğrenci ile İlişkilerin Artırılması Programların Yeterliliğinin Artırılması Mezuniyet Sonrası Takip ve Destek Sistemlerinin oluşturulması Kariyer Merkezlerinin Geliştirilmesi Sürekli İletişim ve uygulamalı çalışmaların/eğitimlerin artırılması Kişisel Gelişim ve Yönlendirme desteği sağlanması, mesleki gelişim koçluğu temini Bankacılık ve sigortacılık bölümleri eğitim faaliyetlerini bağımsız birer bölüm olarak yürütmesi, ancak, Finans ve Risk Yönetimi branşlarıyla ortak çalışmaların özendirilmesi Öğrenci Değişimi Programlarının uygulanması Öğrencilere Sunulan Eğitimin Etkinliğini Artıracak Eğitsel Destek Hizmetlerinin (Yabancı Dil, IT Teknolojileri ve Bilgisayar Donanımı vb.) Yeterliliğinin Artırılması Seçmeli Ders Uygulamalarının önemsenmesi Dikey Geçişe açık olunması Sektörün katkılarıyla ön lisans mezunlarının niteliklerini artıracak ek programların sürekli eğitim merkezlerince düzenlenmesi ve yürütülmesi Zorunlu Yabancı Dil Dersi Temel Bilgisayar Programları Kullanım Dersi Uzaktan Eğitim Modülleri Kullanımı Sigorta sektöründe kullanılan bilgi teknolojilerinin programlara alınması Düzenli İhtiyaç Analizi Yapılması Ders Programlarının Sektör beklentilerine Uygunluğunun Artırılması. Sektörle ortak danışma kurulları oluşturulması Alt Branşlarda Uzmanlaşma sağlanması Ders programlarının ve içeriklerinin güncellenmesi 8. MEVCUT MÜFREDAT YAPISI 12

13 Bankacılık ve Sigortacılık bölümlerinin birlikte, tek bir program halinde eğitim vermesinin YÖK tarafından zorunlu hale getirilmesi ve buna ek olarak sigorta konusunda nitelikli eğitimci ve yazılı kaynak yetersizliği gibi önemli ve yoğun sorunlar olması, MYO BSP müfredatlarını rasyonel olmaktan uzaklaştırmış, okul yönetimini mevcut şartlara göre bir müfredat tesisine yönlendirmiştir. Grubumuz, elektronik ortamda bulunan onlarca müfredatı incelemiştir. Bu bölümde uygulamada olan müfredatlar hakkında bilgi vermek amacıyla özellikle çarpıcı bir örnek seçilmiştir. Aşağıda verilen müfredat örneğinde görüldüğü gibi, Beden Eğitimi dersi de dahil birçok gereksiz ders müfredata alınmış, ancak dört dönem içinde sadece 4.dönemde Sigorta İşlemleri Muhasebesi adı altında sigortacılıkla ilgili bir ders işlenmiştir. Bu müfredatta dikkati çeken ikinci bir konu da sigortacılıkla ilgili hiçbir temel bilgi almadan, sigorta işlemleri muhasebesi gibi spesifik bir konunun ders olarak işlenebilirliğinin kabul görmesidir. Mevcut Müfredat Örneği 1.Dönem 2.Dönem 3.Dönem 4.Dönem Dersin Adı Dersin Adı Dersin Adı Dersin Adı Genel İşletme Dönem Sonu Muhasebe İşlemleri Bilgisayar(Word- Excel) Mali Analizi Tablolar Genel Ekonomi Para Ekonomisi Bankacılık Hukuku Yatırım ve Proje Analizi Genel Muhasebe Bilgisayara Giriş Banka Muhasebesi Btç-Kar Planlaması Bankacılığa Giriş Ticaret Matematiği Türkiye Ekonomisi Dış Ticaret İşlemleri Halkla İlişkiler İstatistik Kredi Yönetimi Türk Vergi Sistemi Genel Matematik Bankacılık İşletmeciliği Mevzuatı İşletme Finansmanı Sigorta İşlemleri Muhasebesi Genel Hukuk Bilgisi İngilizce - II Sermaye Piyasaları Mesleki Çalışma ve Seminer - II İngilizce -I Türk Dili - II İnsan Yönetimi Kaynakları Yaz Stajı 13

14 Türk Dili -I Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi-I Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi-II Beden Eğitimi Mesleki Çalışma ve Seminer - I Yaptığımız araştırmalar, içsel bilgilerin derlenmesi ve yapılan anketler böyle bir müfredatın uygulamaya konabilmesindeki temel nedenin, çoğu kez mevcut bankacılık programlarının bir anda bankacılık ve sigortacılık programlarına çevrilmesi olduğunu göstermektedir. Bu sonuç, her iki bölümün bağımsız birer bölüm olmasının, mezunların mesleki bilgilere sahip olabilmesi açısından önem taşıdığını ve mevcut programlarla mezun olanların ne bankacı ne de sigortacı denebilecek mesleki bilgilere sahip olamadığını ortaya çıkarmıştır. Sigortacılık konusunda nicelik ve nitelik açılarından yeterli eğitimci ve yazılı kaynak bulmak zorluğu söz konusu iken, 100 ün üstünde okulun eğitime açılması mezunların sigorta sektöründe istihdamını imkansız kılmaktadır. 9. MÜFREDAT İYİLEŞTİRME ÖNERİLERİ Uygulanmakta olan ve elektronik ortamda bulunan müfredatlar ve elde edilen bilgiler ışığında, iyileştirme çalışmaları yapılarak üç ayrı müfredat türü geliştirilmiştir. Bu üç ayrı müfredatın avantajları ve dezavantajları da hem öğrenciler, öğretim üyeleri hem de sektör mensuplarıyla yaptığı arama konferansı türü çalışmalar sonucunda aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi belirlenmiştir. 14

15 ALTERNATİF MÜFREDAT UYGULAMALARINDA AVANTAJLAR VE DEZAVANTAJLAR TABLOSU Halen Uygulanan Müfredatın Devam Halinde İlk İki Dönem Bankacılık ve Sigortacılık Ortak, 2 Dönem Ayrı Bölümler Olması Halinde Tamamen Ayrı İki Bölüm Olması Halinde Avantajlar Avantajlar Avantajlar Sorun: MYO BSP mezunlarının niteliklerinin, sektörün işgücü talebine yönelik beklentileriyle örtüşmemesi, dolayısıyla çift taraflı istihdam sorunlarının yaşanması; küresel bağlamda önem taşıyan bu sorunların çözüme ulaştırılmamasının sigorta sektörünün üretim düzeyindeki düşüklüğe neden olması -Kesin olmamakla birlikte, banka ve sigorta bölümlerinin birlikteliği sınıfta bulunan öğrenci sayısını artırıyor olabilir. -Öğrenci sayısı değişiklikten etkilenmeyecek -Sektörel anlamda uzmanlığa nisbeten olanak sağlayacak -Gereksiz yere müfredata alınmış dersler çıkarılınca, ders yükü azalacak, diğer gereken konulara zaman ve zemin ayrılabilecek. -Staj ve uygulamaya yönelik çalışma olanakları artırılabilecek - Sektörün alt ve ara sistemlerinde bulunan kuruluşlar bu mezunları istihdam etmeyi isteyeceklerdir. - İşgücü talebi beklentilerini karşılayabilecek daha nitelikli işgücü arzı yaratılabilecek, -Kişisel gelişim olanakları artacak, -Ders yükünün azalmasıyla, Bologna ve TYYÇ bağlamında uyumlaştırmaya önem verilebilecek, -Sigortacılık okuyanlar, sigorta ve reasürans şirketlerinde, eksperlik, acentelik, sektöre hizmet veren kuruluşlarda, hasar, muhasebe, sektörde kullanılan bilgi teknolojileri, satış, pazarlama vb konular üzerinde yoğunlaşabilecek, dolayısıyla bu kuruluşlarda istihdam edilme olasılığı önemli düzeyde artacak, -Çeşitli konularda uzmanlaşma olanağı olan bu mezunların kariyer planlama olasılıkları olacağı için, daha nitelikli öğrenciler de bu bölümleri tercih edecek, mezun profilindeki nitelikler artacak, işgücü talebiyle işgücü arzının örtüşmesi sağlanabilecek, --Sürekli küresel gelişim ve değişim içinde olan sektörün işgücü talebine cevap verebilen bir işgücü arzı yaratma olanağı sürekli olabilecek, MYO SP dinamik bir yapıya sahip olacaktır. Dezavantajlar Dezavantajlar Dezavantajlar -Edinilen mesleki bilgilerin yetersiz olması -MYO BSP mezunlarının nitelikleri nedeniyle banka şubelerinde ve sigorta şirketlerinde önemli pozisyonlarda çalıştırılma olasılığının az olması -Programlarda ders yükünün fazla ancak mesleki bilgileri edinme olasılığının az olması nedeniyle kişisel gelişime zemin ve zaman bulunamaması -Uygulamaya yönelik çalışmaların az olması -Sektör kurum ve kuruluşlarını tanımaya fırsat yaratılamaması -İnsan ilişkilerinin yoğun olduğu bu sektörde etik değerler, insan ilişkileri, bireysel gelişim, kişilik gelişimi, iş çevresi ve dünyasıyla ilgili temel bilgilere yer verilememesi -Sonuç olarak her iki sektörün de beklentilerine cevap veremeyen bu mezunların, işgücü talebi için alternatif teşkil etmemesi, işe alınmaması. -Her iki sektörde de tam anlamıyla mesleki bilgi kazanılamaması, uzmanlaşmaya yönelebilecek alt yapıya sahip olunamaması, -Uzmanlaşmaya yeter altyapıya sahip olamayan bu mezunların, her iki sektörün de cazip kurum ve kuruluşlarında çalıştırılma olasılığının az olması, sadece ara eleman olarak değerlendirilmesi -Kısa vadede öğrenci sayısında azalma olasılığı vardır. Ancak halen yürütülen programın devamı halinde gelecekte sigortacılık mezunlarının istihdamında tehdit unsuru vardır. 15

16 9.1. İyileştirme Amaçlı Ulusal ve Uluslar arası Programlar ( EDA Programları, Bologna Süreci ve İKMEP ) Endüstri Deneyimini Artırma (EDA) Çalışması, Bologna Süreci, İnsan Kaynaklarının Mesleki Eğitim Yoluyla Geliştirilmesi Programı (İKMEP), Türk Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) gibi son zamanlarda işgücü arzı ile işgücü talebi örtüşmesini sağlamak, bu alandaki toplam kaliteyi paydaşların sinerjisinden yararlanarak artırmak amacıyla yapılan iyileştirme çabalarında gündemde olan ulusal ve/veya uluslararası programlar da incelenmiş ve geliştirilen müfredat örneklerinde bu programlar tümüyle göz önünde bulundurulmuştur.ders içerikleri, yeterlilikleri, uygulama ve teorik ders saatleri, AKTS ler hep bu programlar göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Bu müfredat önerileri, 1. Halen uygulamada olan yasal ve teknik alt yapı ve diğer olanaklar çerçevesinde yürütülebilecek bir iyileştirilmiş müfredat örneği 2. Halen uygulamada olan yasal ve teknik alt yapı ve diğer olanaklar çerçevesinde yürütülebilecek, ilk iki dönem bankacılık ve sigortacılık birlikte, son iki dönem bağımsız iki bölüm halinde hayata geçirilebilecek müfredat örneği 3. Yeni bir yasal ve teknik alt yapı değişikliğinden sonra uygulanabilecek bankacılık ve sigortacılık bölümleri birbirinden tamamen bağımsız müfredat örnekleri şeklinde hazırlanmıştır. Bu müfredat önerilerinden ilk ikisi herhangi bir yasal değişikliğe gerek duymadan uygulanabileceği için, istenen model tercih edilebilecektir. Üçüncü model için yasal değişiklik gerekecektir. Eğitimci ve yazılı kaynakların teminine yönelik planlı, programlı stratejik çalışmaların da ivedilikle hayata geçirilmesi gerekliliği nedeniyle, müfredat programlarının iyileştirilmesine yönelik öneriler 5 yıllık bir stratejik plan taslağı önerisi çerçevesinde sunulmuştur. Yasal ve teknik alt yapı hazırlanana dek mevcut programın iyileştirilmiş şeklinin iki öğretim yılı uygulanması, ardından, iki öğretim yılı boyunca, ilk iki dönem bankacılık ve sigortacılık birlikte, son iki dönem bağımsız bölümler halinde derslerin işlenmesi ve beşinci öğretim yılından itibaren birbirinden tamamen bağımsız iki bölüm halinde eğitim yapılması önerilmiştir. Bu arada eğitimci ve yazılı kaynak açısından avantajlı olan okullar pilot okul seçilerek, bankacılık, sigortacılık iki ayrı program öğretimi bu okullarda 2013 den itibaren uygulamaya konabilir. 16

17 9.2. Bankacılık ve Sigortacılık Ön Lisans Programı İyileştirilmiş Müfredat I. YARIYIL (Zorunlu) II. YARIYIL (Zorunlu) Ders Adı T U K AKTS Ders Adı T U K AKTS Sigortacılığa Giriş Yangın Branşı Bankacılığa Giriş Makro Ekonomi Mikro Ekonomi Kaza Branşı İşletme Yönetimi Mühendislik Branşı Genel Muhasebe Sigorta Hukuku ve Mevzuatı Temel Hukuk Banka Hukuku ve Mevzuatı Bilgi Teknolojileri Kullanımı İstatistik Matematik Finansal Matematik İngilizce I İngilizce II Türk Dili I Türk Dili II Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II Staj TOPLAM TOPLAM SİGORTACILIK BÖLÜMÜ III. YARIYIL (Zorunlu) IV. YARIYIL(Zorunlu) Ders Adı T U K AKTS Ders Adı T U K AKTS Sigorta Pazarlaması Banka Muhasebesi Nakliye Branşı Reasürans BES, Hayat ve Sağlık Branşı Risk Yönetimi ve Hasar Uygulamaları Bankacılık Hizmet Pazarlaması Sorumluluk Sigortaları Sigorta Muhasebesi Bankasürans Banka ve Sigortacılıkta Fon Yönetimi Bilgi Teknolojilerinin Türk Sigorta Sektöründe Kullanımı Kredi Yönetimi ve Analizi Tarım Branşı ve Tarsim TOPLAM TOPLAM kredilik seçmeli ders seçilecektir. 6 kredilik seçmeli ders seçilecektir. 17

18 III. YARIYIL (Seçmeli) IV. YARIYIL (Seçmeli) Ders Adı T U K AKTS Ders Adı T U K AKTS Meslek Etiği- Bankacılık ve Sigortacılık Meslek Etiği Müşteri İlişkiler Yönetimi E Bankacılık, E Sigortacılık Acente İşletmesi ve Büro Yönetimi Halkla İlişkiler Kalite Yönetimi Sistemi Araştırma Yöntemleri Sigortacılık Girişimciliği Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Proje Yönetimi Uluslararası Bankacılık Etkili İletişim ve Beden Dili TOPLAM TOPLAM T:Teorik Ders Saati U:Uygulama Saati K:Kredi AKTS:Avrupa Kredi Transfer Sistemi 18

19 9.3. Bankacılık ve Sigortacılık Ön Lisans Programı I.Yıl Ortak II.Yıl Branşa Yönelik Program I. YARIYIL (Zorunlu) II. YARIYIL (Zorunlu) Ders Adı T U K AKTS Ders Adı T U K AKTS Mikro Ekonomi Makro Ekonomi İşletme Yönetimi Genel Muhasebe Hukuka Giriş İstatistik Matematik Finansal Matematik Bilgi Teknolojileri Kullanımı ve Uygulamaları Bilgi Teknolojilerinin Türk Sigortacılık Sektöründe Kullanımı Bankacılık Temel Bilgileri Bankacılık Temel Bilgileri ve Türk Bankacılık Sektörü Sigortacılık Temel Bilgileri Sigortacılık Temel Bilgileri ve Türk Sigortacılık Sektörü İngilizce I İngilizce II Türk Dili I Türk Dili II Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II Staj TOPLAM TOPLAM SİGORTACILIK BOLUMU III. YARIYIL (Zorunlu) IV. YARIYIL(Zorunlu) Ders Adı T U K AKTS Ders Adı T U K AKTS Sigorta Hukuku ve Mevzuatı Hayat ve Sağlık Sigortaları Yangın Branşı Tarım Sigortaları Sigorta Muhasebesi Mühendislik Sigortaları Kaza Branşı Bireysel Emeklilik Sistemi Nakliyat Branşı Risk Yönetim ve Hasar Uygulamaları Sorumluluk Sigortaları Reasürans Sigorta Pazarlaması Araştırma Yöntemleri TOPLAM TOPLAM kredilik seçmeli ders seçilecektir. 6 kredilik seçmeli ders seçilecektir. 19

20 III. YARIYIL (Seçmeli) IV. YARIYIL (Seçmeli) Ders Adı T U K AKTS Ders Adı T U K AKTS Sigortacılıkta Portföy Yönetimi Sigorta İşletmelerinde Örnek Olay İncelemesi Yenilik ve Yaratıcılık Acente İşletmesi ve Büro Yönetimi Kişisel Gelişim ve Liderlik Müşteri İlişkiler Yönetimi Halkla İlişkiler Proje Yönetimi Meslek Etiği Kalite Yönetimi Sistemi İletişim Sigortacılık Girişimciliği TOPLAM TOPLAM T:Teorik Ders Saati U:Uygulama Saati K:Kredi AKTS: Avrupa Kredi Transfer Sistemi 9.4. Bankacılık ve Sigortacılık Ön Lisans Programı Bağımsız Sigortacılık Müfredatı I. YARIYIL (Zorunlu) II. YARIYIL (Zorunlu) Ders Adı T U K AKTS T U K AKTS Mikro Ekonomi Makro Ekonomi Matematik Finansal Matematik Genel Muhasebe Sigorta Hukuku ve Mevzuatı İşletme Yönetimi Yangın Branşı Bilgi Teknolojileri Kullanımı Kaza Branşı Hukuka Giriş İstatistik Sigortacılık Temel Bilgileri Sigorta İşletmeciliği ve Türk Sigorta Sektörü İngilizce I İngilizce II Türk Dili I Türk Dili II Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II Staj TOPLAM TOPLAM