SEREBRAL PALSİ: NEDEN? ERKEN TANI? YAKLAŞIM. Dr. Yüksel Yılmaz Marmara Üniv. Tıp Fak. Çocuk Nörolojisi BD.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SEREBRAL PALSİ: NEDEN? ERKEN TANI? YAKLAŞIM. Dr. Yüksel Yılmaz Marmara Üniv. Tıp Fak. Çocuk Nörolojisi BD."

Volkan Topal
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SEREBRAL PALSİ: NEDEN? ERKEN TANI? YAKLAŞIM Dr. Yüksel Yılmaz Marmara Üniv. Tıp Fak. Çocuk Nörolojisi BD.

2 SEREBRAL PALSİ; Statik ensefalopatidir. Prenatal-perinatal-erken postnatal dönemde immatur beyinde oluşan geridönüşümsüz hasar sonucu ortaya çıkar. Hareket ve postürün kontrolünün bozukluğu temel klinik ve patofizyolojik özelliktir.

3 Santral sinir sisteminin büyümesi tamamlanmadan önce oluşan ve beynin gelişmesini progresif olmadan etkileyen bir olay sonucu ortaysa çıkan kalıcı motor bozukluk. Motor disfonksiyon kalıcı Progresif hastalık değil J Pediatrics, 2004 (145) Başka hastalıklara ya da mental geriliğe eşlik eden motor gerilik/bozukluktan farklı Motor bozukluğa yol açan beyin hasarı doğum öncesi, doğum ya da doğumdan kısa süre sonra oluşmuş

4 Hareketin kontrolü

6 Nerden nereye? 1860 J Little 1897 S. Freud Uluslararasi SP çalışma grubu (USA) Spastik çocuk Sıklık: 1-4/1000 ABD: SP tanısı alan bebek: 8,000/yıl Türkiye?

7 Hagberg B, Hagberg G. Acta Pediatr, 1996 (416)

8 Hagberg B, Hagberg G. Acta Pediatr, 1996 (416)

9 Ozmen M et al.

10 Serebral palsi. Etyoloji Prenatal (%70) Fetal beyinde hasar oluşturabilecek ya da fetal beynin patolojik gelişmesine yol açabilecek nedenler (Genetik, enfeksiyon, hipoksi,..) Perinatal (%20) Prematürite HIE Doğum travması İntrakranial kanama İntrakranial enf. Metabolik ensefalopatiler Postnatal (%10) Intrakranial enfeksiyon Kernikterus Intrakranial kanama HIE Kafa travması

12 Serebral palsi. Risk faktörleri Düşük sosyo-ekonomik durum Anne yaşı (<18) Annenin kronik hastalığı Takipsiz gebelik Önceki gebelik ve doğumlarda sorun varlığı Gebelikte geçirilen enfeksiyon Vaginal kanama Toksemi Poli-oligohidroamnios Plasental yetmezlik, hipoksemi IUGR Prematurite Fetal distres Perinatal asfiksi Prezantasyon anomalileri Doğum travması MAS Neonatal hiperbilirübinemi Neonatal dönemde intrakranial kanama, intrakranial enf, metabolik ensefalopati, konvülsiyon

13 Suppl s 13 Çocukluk çağı boyunca beyinde remodelling sürer. Ancak plastisitenin en güçlü olduğu dönem konsepsiyondan sonraki 52 haf dek olan dönemdir.

14 TANI: Öykü+klinik Öykü: Risk faktörü varlığı Klinik: SPye ait yaşa uygun nörolojik bulguların varlığı Nörogelişimsel muayenenin SP tanısında Duyarlılığı 0.81 Özgüllüğü 1.00 Farber JM, Shapiro BK, Palmer FB, Capute AJ. Clin Pediatr ;24(7):367-72

15 Klinik sınıflama Spastik tip (%70) Spastik tetraparezi Spastik diparezi Spastik hemiparezi Diskinetik tip (%10-20) Ataktik tip (%5-10) Mikst tip

16 Ozmen M et al. J Trop Pediatr, 1993 (39)

17 Bilir F, İst-1999 Riskli Yenidoğanlarda nörogelişimsel tedavinin nöromotor gelişme sürecine etkisi

18 Erken bulgular n Apati, irritabilite, tiz sesli ağlama n İlkel reflekslerin kaybolmaması Postural reaksiyonlarda bozukluklarkinezyolojik muayenede anormal bulgular Nöromotor gelişmenin geri-yavaş olması Tonus bozuklukları Postur bozuklukları, anormal hareketler Piramidal bulgular Erken el tercihi

20 Ilkel reflekslerın kaybolmaması

22 Ilkel reflekslerın kaybolmaması (ATNR)

23 İlkel refleksler (Filogenetik dönem) TLR, ATNR, STR, Moro, Galant, Yakalama Magnet, Arama, Emme, Yer bulma, Adımlama

24 Kinezyolojik muayene: UDR (postural reaksiyonlar) doğumdan vertikalizasyon tamamalanana dek geçen sürede bedenin şekil değiştirmeye verdiği yanıttır. Ani postur değişimine karşılık baş-gövde ve ekstremitelerin aldığı durum. UDR 0-15 ay arasında gelişme ile birlikte değişir. Reaksiyonların afferent kaynakları: eklemler, tendonlar, cilt, kas, tendon, iç organlar, telereseptör (göz), otoreseptör (kulak), labirent Vojta, Capute

25 Uyarılabilen Durum refleksleri (Postural Reaksiyonlar) Traksiyon Landau Aksiller Asma Vojta Collis Horizontalis Peiper Isbert Collis Vertikalis

26 Ilkel reflekslerin devamı ve postural reaksiyonlardan 5 veya daha fazlasında patolojı saptanması SP erken tanısında önemlidir.

27 Kinezyolojik muayene sonucu elde edilen bulguların değerlendirilmesi (Vojta) 1-3 patolojik postural refleks görülmesi:çok hafif santral koordinasyon bozukluğu 4-5 patolojik postural refleks görülmesi:hafif santral koordinasyon bozukluğu 6-7 patolojik postural refleks görülmesi:orta derecede santral koordinasyon bozukluğu 7 patolojik postural refleks görülmesi:ağır derecede santral koordinasyon bozukluğu Santral koordinasyon bozukluğu serebral hareket bozukluğunun ön tanısı olabilir.

34 Etyolojiyi aydınlatmak Öykü Görüntüleme yöntemleri USG, BBT, MRG Sp dipleji Sp tetraparezi Sp hemipleji Diskinetik CP PVL Ağır PVL Prenatal stroke Basal ganglia tutulumu Beyin anomalileri Schizensefali (HIE-Kernıkterus) HIE Perı-postnatal stroke Destruktif lezyonlar

35 SP li her çocuğa nöroradyolojik inceleme yapılmalı mı? Amaç: Etyoloji ve prognoz hakkında bilgi edinmek SP etiyolojisi genellikle görüntüleme ve klinik değerlendirme ile belirlenebilir. Metanaliz: n:1426 ( arası tüm veriler) Patolojik nöroradyoloji: % Neurology 2004 (62) (Report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the Practice Committee of the Child Neurology Society)

36 Govaert et al. Pediatrics, 2003 (112)

37 SP ye eşlik eden durumlar Beslenme sorunları, büyüme geriliği Mobilizasyon, bakım sorunları Mental gerilik, öğrenme güçlüğü... Kontraktürler, ortopedik deformiteler Nöbet, epilepsi Görme, işitme, konuşma sorunları...

38 SP ye eşlik eden durumlar Ashwal et al. Neurology, 2004 (62) Motor disfonksiyon Dışında sorun %70

39 Büyüme, beslenme Alım Harcama N: (yaş 6 ay-3.5 yaş) Beslenme ve mobilite sorunları survivalda en önemli faktörler Strauss et al. Ped Neurol, 1998 (18)

40 Yoğun spastisite Distoni, istemsiz hareket Kontraktürler Ortopedik deformiteler

41 Mobilizasyon Duyu organları ile ilgili sorunlar?

42 SP ye eşlik eden durumlar Epilepsi Metaanaliz: N: 1918 Epilepsi görülme oranı %35-62 (ort%48) Epilepsi Sp hemiparezi ve sp. Tetraparezi olgularında sık EEG rutin önerilmez. Neurology 2004 (62)

43 SP ye eşlik eden durumlar Epilepsi Tedaviye dirençli epilepsi olguları (n:47) (yaş ort: 8 yaş 9/12) SP tanısı 10 olgu %21 Tedaviye yanıtlı epilepsi olguları (n: 47) SP tanısı 3 olgu (%6) p<0.05 Berber M, 2004

44 Oyun, yaşa uygun uyaran alma, eğitim SP li çocuk önce çocuktur

46 SP ye yaklaşım SP ye yaklaşım Sosyoekonomik koşullar Antenatal izlem Yüksek riskli gebelerin belirlenmesi HUZURLU FETUS Optimal yenidoğan Bakımı Sorunsuz sütçocukluğu Noroprotektif mekanizmalar Plastisite Optimal koşullarda Doğum HUZURLU YENİDOĞAN?

47 SP için risk faktörü olan hastaya yaklaşım Ekip: Obstetrisyen Neonatalog Pediatrist Pediatrik Nörolog Fizyoterapist Amaç: Minimum serebral hasar Plastisiteden maksimum yaralanmak Erken rehabilitasyon Eşlik eden sorunları erken saptayıp tedavi

48 Klinik faktörler Ağırlığı Komplikasyonları Sağlık- ilgili tedaviler Ne yapıldı? Ne kadar iyi yapıldı? Eşlik eden durumlar Genetik potansiyel Çocuk-aile faktörleri Sosyal çevre Fizik çevre Refah Sonuçlar Fonksiyonel durum Katılım Etkinlik Kendinden memnun olma

49 SP için risk faktörü olan bebekler antenatal dönemden itibaren izlenmelidir.

52 DT: Risk faktörleri: 26 hf 750 gr doğum 2 ay ventilatör tedavisi; 4 ay küvöz

53 Amaç: SP tanısı alan hastaya yaklaşım Fonksiyonel bozuklukları ve handikapları en aza indirmek Çocuğun yetenek ve kapasitesini en üst düzeye çıkarmak. SP li çocuktan pediatrist ve pediatrik nörolog sorumludur. SP multidisipliner yaklaşım gerektirir. Pediatrist Pediatrik nörolog Fizyoterapist Eğitim uzmanı Ortopedist Ped. Nöroşirürjiyen...

54 SP; yeni sorular, çalışmalar, gelişmeler Fetal beyin hasarı için predispozan, beyin hasarı oluşturan faktörler neler? Bu faktörler ortadan kaldırılabilinir mi? Fetus ve yenidoğan beyni korunabilir mi? Nasıl? Nöroproteksiyon?? Çok düşük ağırlıklı ve premature bebeklerde yaşatılırken SP insidensi nasıl azaltılabilir? SP en erken nasıl tanınır? SP li hastalarda spesifik bazı problemlerde hangi bilinen tedavi yöntemleri daha etkindir? Yeni tıbbi, cerrahi, davranışsal... Tedavi yöntemlarinin SP li hastanın yaşam kalitesi üzerinde kısa ve uzun dönemde etkileri nelerdir?

55 Teşekkür ederiz Ayağınıza sağlık

Benzer belgeler

Gebelik ve Postpartum dönemde Demir Eksikliği Anemisi Yeni Tedaviler. Prof. Dr. Cansun Demir

Gebelik ve Postpartum dönemde Demir Eksikliği Anemisi Yeni Tedaviler Prof. Dr. Cansun Demir Neden Önemli? Demir eksikliği Dünyada en sık rastlanan anemi Demir eksikliği 4-5 milyar (dünya nüfusunun %66