BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

Transkript

1 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ Bilgi nedir? Öğrenme, araştırma ya da gözlem yluyla elde edilen, kişinin veriye yönelttiği anlamdır. Bilginin Çevirimi Bilgi dğar, bulunur ya da keşfedilir. Bilgi kaydedilir. Bilgi kullanılır, değerlendirilir. Bilgi geliştirilir. Bilgi aktarılır. Bilgi arşive kaldırılır. Bilgiler yukarıdaki çevrime göre ömürlerini tamamlar. Bilginin türü ve özellikleri değişse de bu çevrim değişmez. İletişim Nedir? Duygu, düşünce ya da bilgilerin akla gelebilecek her türlü ylla başkalarına aktarılmasıdır. BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ Bilgi ve iletişim teknljileri, bilgiye ulaşılmasını ve bilginin luşturulmasını sağlayan her türlü görsel, işitsel basılı ve yazılı araçlardır. BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ ARAÇLARI Bilgi akışını sağlayan araçlara verilen genel addır. Bu akış, bireyden çğula veya çğuldan bireye bilgi yönüyle lan iletişime göre çeşitlenirler. İletişimde karşılıklı bilgi aktarımını sağlayacak araçlar, iletişim araçları ile sağlanmaktadır. Bilgi ve İletişim Teknljilerini Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz? Günlük hayatımızı klaylaştıran bilişim teknljilerini kullanırken teknljinin getirdiği bazı lumsuzluklara dikkat etmeliyiz. Özellikle elektrnik rtamın sağladığı özgürlük ve klaylık bazen farkında lmadan zarar görebileceğimiz işler yapmamıza ya da kötü niyetli kişilerin bize zarar vermesine yl açabilir. Bu sebeple; Vücut sağlığımızı krumalıyız. Özellikle bilgisayar başında geçirdiğimiz süre ve turma şeklimize dikkat etmezsek bel ve byun ağrıları başta lmak üzere birçk rahatsızlığa yakalanabiliriz. Özellikle internet rtamında knuştuğumuz kişilere dikkat etmeliyiz. Kişisel bilgilerinizi ve verilerinizi krumalıyız. Teknlji bağımlılığından kaçınmalıyız. Elektrnik rtamdaki sahteciliğe karşı önlem almalıyız. Etkinlik: BT Araçlarının yarar ve zararlarını anlatan bir e-pster hazırlayınız. Etkinlik: BT Araçları ile ilgili hazırladığınız e-psteri sunuya çeviriniz.

2 Bilgi Kirliliği Günümüzde bilgi ve iletişim araçlarının yaygın larak kullanılması bilgiye ulaşmamızı çk klaylaştırmıştır. Gazeteler, dergiler, televizyn kanalları, internet ve ssyal medyada dünyanın herhangi bir yerindeki bir habere, laya veya bir bilgiye ulaşmak saniyeler sürmektedir. Bu hızlı ve sınırsız rtam bilginin zaman ve mekândan bağımsız paylaşılmasını sağlıyr ama aynı zamanda bilgi kirliliğine de sebep labiliyr. Arama mtrlarında aradığını şeyi bulabilmek için artık daha çk çaba sarf etmeniz gerekiyr. Çünkü bu yeni teknljiler üzerinden para kazananlar sizi kendi sitelerine, dükkânlarına veya kütüphanelerine çekmek için sürekli bir şeyler geliştiriyrlar ve adeta paçanızdan klunuzdan çekiştiren birileri var gibi hissediyrsunuz. Öte yandan bilinçli larak veya bilmeden yanlış bilgiler internetten hızla yayılıyr ve gerçek bilgiyi gölgeleyebiliyr. Sanki bir yardım çağrısıymış gibi veya milli duygularınızla ynayan metinler e-psta kutularından başka e-psta kutularına sn sürat yayılıyr. Spam diye tabir edilen e-psta kutularına atılan gerekli gereksiz, zaman zaman uygunsuz e-pstalar çğunlukla zamanınızı çalıyr, bazı insanların buradaki bilgileri gerçek gibi kabul etmelerine de sebep labiliyr. Etkinlik: Türkiye nin yüzölçümü kaç kilmetre karedir? Srusunu internette arama mtrunda arayınız. Srunun cevabını beş farklı kaynaktan bularak aşağıdaki çizelgeye yazınız. Farklı snuçlara ulaştıysanız hangi snucun dğru lduğunu ve bunu nasıl bulduğunuzu Benim Görüşüm bölümüne kısaca yazınız. Bilgi Kirliliği (Türkiye nin yüzölçümü kaç kilmetre karedir?) SONUCUN BULUNDUĞU İNTERNET SİTESİ SONUÇ WWW. WWW. WWW. WWW. WWW. Benim Görüşüm: BİT in Ssyal ve Kültürel Katkıları Bilgi teknljilerinin hızlı gelişmesiyle bütün dünyayı saran bir iletişim ağı kurulmuştur, bu küresel iletişim ağı bilimsel araştırmaların, üretkenliğin, kültürel değişmelerin, glbal ticaretin ve glbal eğitimin ana bilgi kaynağı lmuştur. Bu ağ dünyada yaşayan tüm insanlar arasında yazılı, sözlü ve görüntülü iletişim kurmak için küresel bir merkez luşturmaktadır. Devletlerin yönetiminden ssyal yaşam kadar bütün alanlarında bu gelişmeden etkilenmediğini söylemek mümkün değildir. Bilişim teknljileri yaşantımızın her santimi için yenilikler getirmiştir.

3 Bilgi Tplumu Temel üretim faktörünün bilgi lduğu, bilginin işlenmesinde ve deplanmasında da bilgisayar ve iletişim teknljilerini baz alan bir tplum yapısıdır. Eknmik değerlendirmeler yıllardır 3 sektörde yapıldı : Tarım, Sanayi ve Hizmet. Eğer eknminiz bilgi üretiyr, işliyr ve satıyrsa Bilgi Tplumu nda yaşıyrsunuz demektir. Dijital Vatandaşlık (e-devlet, banka uygulamaları vb.) Dijital vatandaşlık en genel kapsamda teknlji kullanımına ilişkin davranış nrmları larak tanımlanmaktadır. Dijital vatandaşlık teknljiyi kullanırken etik ve uygun davranışlarda bulunma ve bu knuda bilgilenmeyi içermektedir. Bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken eleştirebilen,çevrimiçi yapılan davranışların etik snuçlarını bilen, ahlaki larak çevrimiçi kararlar alabilen, teknljiyi kötüye kullanmayarak başkalarına zarar vermeyen,sanal dünyada iletişim kurarken ve işbirliği yaparken dğru davranışı teşvik eden vatandaştır. E-Devlet Ülkemizde yeni bir kavram lan e-devlet, verimliliği artırmak amacıyla ve çağdaş tplum lmanın bir gereği larak rtaya çıkmıştır. Bu anlamda yönetenlerle yönetilenler arasındaki her türlü ödev ve yükümlülüklerin karşılıklı larak dijital rtamda sürekli ve güvenli bir biçimde gerçekleştirilmesi anlamına gelmektedir. Etkinlik: E-Devletten faydalanırken adresine girdiğimizde bazı hizmetler için Henüz Kimliğinizi Dğrulamadınız uyarısı çıkmaktadır. Kimliğinizi dğrulamak yani sisteme giriş yapmak için hangi seçeneklerin lduğunu ve bu giriş şifrelerinin nasıl alınacağını araştırarak defterinize yazınız. E-devlet adresi: E-Devlete Giriş Yapabileceğimiz Seçenekler: 1. E-Devlet Şifresi: e-devlet şifrenizi içeren zarfınızı PTT Merkez Müdürlüklerinden, şahsen başvuru ile, üzerinde T.C. Kimlik numaranızın bulunduğu kimliğinizi ibraz ederek temin edebilirsiniz. Şifre ilk alındığında PTT tarafından işlem masrafı larak 2 TL tahsil edilmektedir. 2. Mbil İmza: Cep telefnu ve GSM SIM kart kullanılarak ıslak imza niteliğinde güvenli bir biçimde elektrnik imza işlemi yapılmasına imkân sağlayan uygulamadır. Mbil elektrnik imza GSM işletmecileri tarafından sunulan bir hizmettir. Bu hizmeti sunan Turkcell ya da Aveaya başvurarak ayrıntılı bilgi alabilir ve başvuru yaparak bir mbil imza edinebilirsiniz. 3. Elektrnik İmza: Elektrnik imza, elektrnik rtamda bulunan bir belgeye eklenerek imzalayanın kim lduğunu belirlemeye yarayan veridir. Elektrnik imza, Bilgi Teknljileri ve İletişim Kurumu tarafından naylı Elektrnik Sertifika Hizmet Sağlayıcılar tarafından sunulmaktadır. 4. TC Kimlik Kartı: T.C Kimlik Karti, yakin gelecekte kanuni larak nüfus cüzdanının yerine geçerek, vatandaşlık karti larak kullanılacaktır.

4 BİT in Temel Kavramları BİT in Temel Bileşenleri Bilgi ve iletişim teknljisi (BİT) araçları iki ana bileşenden luşur. Dnanım (Hardware) ve Yazılım (Sftware). Dnanım elektrnik parçalara verilen genel isimdir. Yazılımsa kullanılan prgramların genel ismidir. BİT araçları içerisinde en yaygın larak akla gelen araç lan bilgisayar üzerinden dnanım ve yazılım kavramlarını inceleyelim. Bilgisayar (cmputer), uzun ve çk karmaşık hesapları bile büyük bir hızla yapabilen, mantıksal (ljik) bağlantılara dayalı karar verip işlem yürüten makinedir. Kısacası bilgisayar, bilgi işleyen elektrnik bir makinedir. Diğer BİT araçları gibi bilgisayar da Dnanım ve Yazılımlardan luşur. Dnanım: Bilgisayarın elektrnik parçalardır. Yazılım: Bilgisayarın prgramlarıdır. A. Dnanım: Dnanımları Sistem Birimleri ve Çevre Birimleri larak ikiye ayırabiliriz. a. Sistem Birimleri: Kasa içerisinde bulunurlar. b. Çevre Birimleri: Kasanın dışında bulunurlar. B. Yazılım: İşletim Sistemi Yazılımları ve Uygulama Yazılımları larak iki ayırabiliriz. a. İşletim Sistemi Yazılımları: Bilgisayarın çalışması ve uygulama yazılımlarının yüklenmesi için gerekli temel yazılımlardır. Her bilgisayarda en az bir işletim sistemi yazılımı lmak zrundadır. b. Uygulama Yazılımları: Belirli bir işi yapmak için tasarlanmış (örneğin yun ynamak, resim çizmek, yazı yazmak vb.) ve ihtiyaca göre yüklenen yazılımlardır.

5 Bilgisayarlarda Bulunan Dnanım ve Yazılımlar: Windws 8 (7 Vista - XP vs.) - Fare Internet Explrer - Anakart - Klavye - Ekran (Mnitör) Ekran Kartı Hparlör Linux - CD / DVD ROM / Blu Ray Sürücü - Pardus - Mac OS - Kulaklık Sabit Disk (HDD) - Mikrfn Yazıcı Tarayıcı - İşlemci (CPU) - Web Kamerası Anabellek (RAM) - Mdem - Ses Kartı - Ağ Kartı - Güç Kaynağı - Oyun Kumandaları - Paint - Disket Sürücü - MS Wrd PES Etkinlik: Aşağıdaki tablyu yukarıda verilen dnanım ve yazılımlar ile dldurunuz. Bilgisayardaki Dnanım ve Yazılımlar Dnanımlar Yazılımlar Sistem Birimleri Çevre Birimleri İşletim Sistemi Uygulama Yazılımı Anakart Fare Windws 8 (7 Vista - XP vs.) Internet Explrer Ekran Kartı Klavye Linux Paint CD / DVD ROM / Blu Ray Sürücü Ekran (Mnitör) Pardus MS Wrd Sabit Disk (HDD) Hparlör Mac OS PES 2015 İşlemci (CPU) Anabellek (RAM) Ses Kartı Ağ Kartı Güç Kaynağı Disket Sürücü Kulaklık Mikrfn Yazıcı Tarayıcı Web Kamerası Mdem Oyun Kumandaları Çevre Birimlerini ikiye ayırabiliriz: a. Giriş Birimleri: Bilgisayara veri girişi yapmamızı sağlayan çevre birimleridir. b. Çıkış Birimleri: Bilgisayardaki bilgileri bize ileten çevre birimleridir.

6 Bilgisayarlarda Bulunan Bazı Çevre Birimleri: Fare: Bilgisayara kmut girişi yaparak yönetmemizi sağlayan dnanımdır. Klavye: Bilgisayara yazı ve kmut girişi yapmamızı sağlayan dnanımdır. Ekran (Mnitör): Bilgisayarda ekran kartının luşturduğu görüntüyü bize ileten dnanımdır. Hparlör: Ses kartının luşturduğu sesi genel kullanım için dışarı aktarır. Kulaklık: Ses kartının luşturduğu sesi kişisel kullanım için dışarı aktarır. Mikrfn: Sesleri bilgisayara kaydetmemizi sağlar. Yazıcı: Bilgisayardaki yazı, resim, grafik gibi bilgilerin kağıt üzerine yazılmasını sağlar. Tarayıcı: Kağıt üzerindeki bilgileri bilgisayara aktarmak için kullanılır. Web Kamerası: Görüntüleri bilgisayara aktarır. Genellikle görüntülü shbet için kullanılır. Etkinlik: Aşağıdaki tablyu defterinize çizerek yukarıda verilen çevre birimleri ile dldurunuz. Giriş ve Çıkış Birimleri Giriş Birimleri Fare Klavye Tarayıcı Web Kamerası Çıkış Birimleri Ekran (Mnitör) Hparlör Kulaklık Yazıcı

7 Dsya ve Klasörler Dsya Nedir? Bilgisayarda bilgilerin kaydedildiği birimlere dsya adı verilir. Dsya içerisindeki bilgi; resim, yazı, çizim, ses gibi her şey labilir. Dsya Yapısı :Bir dsya ismi 3 kısımdan luşur. Dsyaya kendimizin verdiği isimdir. Bu isim ile dsya içerisinde ne lduğunu dsyayı açmadan bilebiliriz. Örneğin, Anneler Günü Şiiri.txt dsyasında anneler gününe ait bir şiir lduğunu açmadan anlayabiliriz. Dsya isminde aşağıdaki karakterleri kullanamayız.? * / \ " : < > Nkta: Dsya adı ile dsya uzantısı ayıran işarettir. Tüm dsyalarda bulunur. Dsya Uzantısı : Dsyanın türünü, hangi yazılım tarafından luşturulduğunu ve açılabileceğini gösteren kısımdır. Genellikle 3 harften luşur. Bu harfler dsya türünün İngilizce karşılığının kısaltmasıdır. Örneğin şiir yazdığımız bir dsyanın uzantısı TXT dir. TXT uzantısı TEXT kelimesinin kısaltılmış hali lup yazı anlamına gelir. Bir dsyanın sadece uzantısına bakarak içerisindeki bilginin türünü öğrenebiliriz. Örneğin MP3 uzantılı bir dsyada müzik, PDF uzantılı bir dsyada bir kitap lduğunu dsyayı açmadan anlayabiliriz. Ppüler Dsya Uzantıları Dsya Uzantısı İçerik TXT MP3, WAV BMP, JPG, GİF PDF AVİ, MPEG, MOV EXE DOC, DOCX PPT, PPTX XLS, XLSX RAR, ZİP Yazı Ses ve Müzik Resim E-Kitap Film Çalıştırılabilir Prgram Micrsft Office Wrd (YAZI) Micrsft Office Pwerpint (SUNU) Micrsft Office Excel (ELEKTRONİK TABLO VE HESAPLAMA) SIKIŞTIRILMIŞ DOSYA Klasör Nedir? Ortak bir özelliğe sahip dsyaları bir arada bulunduran birimlere klasör (dizin) denir. Klasörleri günlük hayatımızda kullandığımız dsya klasörlerine benzetebiliriz. Niçin Klasör Kullanırız? Nasıl ki alışveriş merkezlerinde binlerce ürün içerisinden almak istediğimizi reynlar sayesinde klayca bulabiliyrsak klasörler de dsyalarımızı gruplamamızı ve dilediğimizde klayca ulaşmamızı sağlar.

8 Bilgisayarımızda da ftğraflarımızı Resimler, müziklerimizi Müziğim, yazılarımızı da Belgelerim klasörüne kyarız. Böylece hangi dsyaya ihtiyacımız varsa klasöre gider ve zaman kaybetmeden dsyayı açabiliriz. Klasör İsimleri : Dsya adlarında kullanılmayan karakterler klasör isimlerinde de kullanılamaz. Alt Klasörler : Bir klasör içerisinde birden fazla klasör yer alabilir. Örneğin Oyunlar klasörü içerisine Savaş Oyunları, Zeka Oyunları, Yarış Oyunları ve Spr Oyunları klasörleri ekleyebiliriz. Sürücü Nedir? Dsya ve klasörlerin saklanabileceğini fiziksel rtamlardır. Örneğin sabit disk, CD/DVD ROM sürücüsü, hafıza kartı, USB bellek gibi. Sürücü İsimleri : Sürücüler A dan Z ye kadar bir harf ile adlandırılırlar. A ve B sadece disket sürücüye verilen harflerdir. Bunun dışındaki harfler sırasıyla diğer sürücülere verilir. Harften snra iki nkta (:) işareti kullanılır. A: veya C: gibi. Sürücü harflendirilmesi işletim sistemi tarafından yapılır. Buna ek larak biz de harfin yanına bir etiket yazabiliriz. Örneğin; Yerel Disk (C:) gibi. Sürücü Adlandırma : Örneğin bilgisayarımızda bir disket sürücü, bir sabit disk ve bir de DVD-ROM lduğunu düşünürsek sürücüler şöyle adlandırılacaktır: Disket Sürücü (A:) Sabit Disk (C:) DVD-ROM (D:) Bilgisayara snradan bir USB bellek taktığımızda bu belleğe (E:) harfi verilecektir. USB belleği çıkarmadan bir hafıza kartı takarsak bu kart ise (F:) harfini alacaktır. Sürücüleri Görüntüleme : Bilgisayara takılan tüm sürücüler Bilgisayarım simgesine tıklandığında açılan ekranda görülebilir. Dsya, Klasör ve Sürücü Adresleri Bir dsyanın/klasörün adresi dsyanın/klasörün hangi sürücü ve klasör içerisinde lduğunu gösterir. Dsya, klasör veya sürücü adreslerinde sürücü ve klasör isimlerinden snra ters bölü işareti (\) kullanılır. Örneğin CD-ROM sürücümüzün adresi: D:\ CD-ROM daki Filmler klasörünün adresi D:\Filmler CD-ROM daki Filmler klasörünün içerisindeki Çanakkale.AVI film dsyamızın adresi: D:\Filmler\Çanakkale.AVI

9 Önemli Ntlar Bir klasör içerisinde aynı ada ve uzantıya sahip birden fazla dsya lamaz. Bir klasör içerisinde aynı isme fakat farklı uzantıya sahip dsyalar bulunabilir. Örneğin, Çanakkale.avi filmi ile Çanakkale.txt şiiri aynı klasörde bulunabilir. Bir klasör içerisinde aynı ada sahip başka bir klasör bulunamaz. Dsya ve klasör adlarında büyük/küçük harfler aynı kabul edilir. Örneğin ÇANAKKALE.TXT ile Çanakkale.txt dsyaları aynıdır. Bazı dnanımlar üzerinde birden fazla sürücü luşturulabilir, örneğin tek bir sabit disk C: ve D: şeklinde 2 sürücüye ayrılabilir. Etkinlik: Aşağıdaki uygulamayı bilgisayarınızda gerçekleştiriniz. Masaüstünüzde kendi adınızı taşıyan bir klasör luşturunuz. Klasörün simgesini değiştirebilirsiniz. Aşağıdaki dsyaları istenilen şekilde gerekli prgramları kullanarak luşturup masaüstünüzde adınızı taşıyan klasöre kyunuz. Uzantısı.dcx lan bir dsya luşturup içine adınızı yazınız. Uzantısı.pptx lan bir dsya luşturup içine adınızı yazınız. Uzantısı.txt lan bir dsya luşturup içine adınızı yazınız. Uzantısı.bmp lan bir dsya luşturup içine adınızı yazınız. Uzantısı.xlsx lan bir dsya luşturup içine adınızı yazınız. Yukarıda verilen uzantıların türünü ve hangi prgramla luşturulacağını defterinize yazınız..dcx: MS-Wrd - Yazı Dsyası.pptx: MS-Pwerpint - Sunu Dsyası.txt: Nt Defteri - Yazı Dsyası.bmp: Paint - Resim Dsyası.xlsx: MS-Excel - Elektrnik Tabl ve Hesaplama

10 Etkinlik: Aşağıdaki sruları cevaplayınız. 1. Aşağıdakilerden hangisi bir dsya adıdır? a. Bilişim b. Ödev dsyalarım c. Ödevim.dcx (Dsyaların uzantısının lması gerekir.) d. Müziklerim 2. Aşağıdakilerden hangisi bir klasör adı lamaz? a. Ödevlerim b. ÖDEVLERİM c. ödevlerim d. ödevlerim :) (: dsyave klasör isimlerinde kullanılamaz.) 3. Ayşe öğretmeninin verdiği Türkçe ödevi için MS Pwerpint prgramında bir sunum (slâyt gösterisi) hazırlayarak bilgisayarına kaydetmiştir. Aşağıdaki dsyalardan hangisi Ayşe nin hazırladığı sunum dsyası labilir? a. Türkçe.xlsx b. Ödevim.dcx c. Ayşe.pptx (Sunum prgramı MS-Pwerpint prgramında luşturulan dsyaların uzantısı.pptx'dir) d. Okul.mp3 4. Aşağıdakilerden hangisinde sürücü ismi dğru yazılmıştır? a. A b. B. c. C: (Sürücü harflerinin snunda : işareti bulunur.) d. D/ Kapasite Ölçü Birimleri Deplama aygıtlarının kapasitelerini belirtirken "Kapasite Ölçü Birimlerini" Kullanırız. Byte (bayt) - B 1024 B = 1Kilbyte (kilbayt) KB 1024 KB = 1 Megabyte (megabayt) - MB 1024 MB = 1 Gigabyte (cigabayt) - GB 1024 GB = 1 Terabyte (terabayt) - TB Etkinlik: Aşağıda verilen kapasite birimlerinin dönüşümlerini bularak defterinize yazınız. 5 GB = 5120 MB 2048 MB = 2 GB 3072 GB = 3 TB 5 MB = 5120 KB

11 Bilişim Teknljilerini Kullanarak İletişim Kurma, Bilgi Paylaşma ve Kendini İfade Etme Bilgisayar Ağları İki yada daha çk bilgisayarın bir birine bağlanmasına bilgisayar ağı (netwrk) denir. Ağ içindeki bilgisayarlar birbiriyle iletişim kurabilirler ve veri paylaşırlar. Neden Bilgisayar Ağlarına Gereksinim Duyulur? Bilgisayar ağlarına duyulan gereksinimin temel nedeni veri kaynaklarını paylaşmak ve iletişim kurmaktır. Veri paylaşmak sabit disklerde yer alan klasörlerin ve dsyaları birçk kişi ya da istenilen diğer kişiler tarafından kullanılması anlamındadır. İletişim ise kullanıcıların bir birine elektrnik-psta göndermesi anlamındadır. Bilgisayar ağlarının bir diğer kullanım alanı da yazıcılar ve diğer çevre birimlerinin paylaşımıdır. Diğer bir ağ kullanımı da uygulamaların paylaşımıdır. Örneğin bir bilgisayarda yüklü bir prgramın diğer bilgisayarlar tarafından kullanılması. Bilgisayar ağlarına duyulan gereksinimi şu şekilde özetlemek lasıdır: Dsya paylaşmak. Yazıcı, tarayıcı gibi dnanımları paylaşmak. Birbirleriyle iletişim kuran yazılım, yun vs. kullanmak. İnternet hizmeti gibi çeşitli servisleri paylaşmak. Ağ üzerinden cihazların kntrlünü ve yönetimini sağlamak. Bilgisayar Ağları: Bilgisayar ağlarını büyüklüklerine göre 3 e ayırırız. Yerel Alan Ağı (LAN) Metrpl Alan Ağı (MAN) Geniş Alan Ağı (WAN) Yerel Alan Ağı (Lcal Area Netwrk, LAN) : Ev, kul, labratuar, iş binaları vb. gibi sınırlı cğrafi alanda bilgisayarları ve araçları birbirine bağlayan bir bilgisayar ağıdır. Örneğin bir işyerindeki, kuldaki hatta evimizdeki bilgisayarları birbirine bağlayarak luşturduğumuz ağ bir yere alan ağıdır. Evimizde bir yerel alan ağı kurmak için neler gereklidir? 1. Dnanım: Evimizde yerel alan ağı kurmak için bilgisayarımızın temel dnanımlarına (klavye, fare, ekran, kasa, anakart, işlemci, sabit disk, ekran kartı, ana bellek ram-) ek larak, bilgisayarlar arasında veri aktarımını sağlayan ağ kartı (Ethernet kartı), ağ kablsu ve ağ kartları arasında veri akışını yöneten dağıtıcı (switch) gereklidir. Nt: Bir bilgisayar ağında her bilgisayara bir dağıtıcı (switch) gerekmez. Eğer ağ kartımız kablsuz ise (dizüstü bilgisayarlar, tabletler, akıllı telefnlarda kablsuz ağ kartı mevcuttur. Ayrıca masaüstü bilgisayarlara da kablsuz ağ kartı takıla bilir.) ağ kablsu gerekmez. Ancak dağıtıcımızın da kablsuz lması gerekir. 2. Yazılım: Bilgisayarımızın çalışması için gerekli lan işletim sisteminden (Windws, Linux, Pardus, MacOS vs.) başka bir yazılıma gerek yktur. Metrlpl Alan Ağı (Merpl Area Netwrk, MAN): İçerisinden birden çk Yerel Alan Ağı barındıran, bir üniversite kampusu, büyük bir işyeri, şehri veya bölgeyi kapsayan ağ türüdür. Örneğin bir ildeki tüm bankaların farklı şubelerinin bilgisayarları Metrpl Alan Ağı ile birbirine bağlıdır.

12 Geniş Alan Ağı (Wide Area Netwrk, WAN): Bir ülke ya da dünya çapında, aralarında yüzlerce veya binlerce kilmetre mesafe bulunan bilgisayar ve ağların birbirine bağlanmasıyla luşur. Bilinen en büyük Geniş Alan Ağı, İNTERNET tir İnternet Nedir? İnternet, birçk bilgisayar sistemini birbirine bağlayan, dünya çapına yayılmış lan bir iletişim ağıdır. Bir bilgisayarı, mdemi ve telefn hattı (fiber hattı) lan herkes bu hizmetti sağlayan kuruluşlardan bu hizmeti satın alarak kullanabilirler. Fiber internetin telefn hatlarındaki internetten farkı bakır kabllarla ulaştırılan internetin fiber kabllarla ulaştırılmasıdır. Fiber kablların yararı verileri daha hızlı aktarmasıdır yılında ABD Savunma Bakanlığı bünyesindeki İleri Araştırma Prjeleri Ajansı tarafından rtaya çıkartılmıştır. Türkiye İnternet e Nisan 1993 ten beri bağlıdır. İnternet'e Bağlanmak İçin Neler Gereklidir? Dnanım Yerel alan ağı için gerekli lan temel bilgisayar dnanımları, ağ kartı ve ağ kablsu internet bağlantısı için de gereklidir. Çünkü internet de bir bilgisayar ağıdır. (WAN) Ancak dağıtıcı (switch) yerine mdem kullanılır. Mdem telefn hattımızı ya da fiber hattımızı bilgisayarın ağ kartına bağlar. Eğer ağ kartımız kablsuz ise mdemimiz de kablsuz lmalıdır. Mdem aynı zamanda dağıtıcı nın görevini de yapar. Yani aynı mdem üzerinden internete bağlanan bilgisayarlar arasında zaten bir bilgisayar ağı vardır. Yazılım İşletim sistemimiz (Windws, Linux, Pardus, MacOS vs.) ve internet tarayıcımız ( İnternet Explrer, Ggle Chrme, Firefx, Opera, Safari en yaygın kullanılan tarayıcılardan bazılarıdır.) internete bağlanmak için yeterlidir. işlemlerini kullanacaksanız, her ne kadar tarayıcılarda kullanılabilse de, prgramlarının bilgisayarınıza kurulu lması gerekir. Micrsft Outlk, Pic, Kmail bunlardan bazılarıdır. Etkinlik: Aşağıdaki sruları defterinize yazarak cevaplandırınız. Ahmet biriktirdiği harçlığı ile bir yazıcı alarak bilgisayarına bağlamıştır. Bir süre snra yan dadaki kardeşinin de çk sık yazıcıya ihtiyaç duyduğunu ve çıktı almak için sürekli kendi bilgisayarını kullandığını fark eder. Ahmet in yazıcısını paylaşması için hangi tür bilgisayar ağı kurması gerekir? Yerel Alan Ağı (LAN) Ahmet in babası Erl Bey bir bankada çalışmaktadır. İş yerinde çalıştığı bilgisayar aynı bankanın başka şehirlerdeki şubelerindeki bilgisayarlara özel bir ağ ile bağlanarak işlem yapmaktadır. Erl Bey in çalıştığı bankanın farklı şehirlerdeki şubeleri arasında kurulmuş lan bilgisayar ağının türü nedir? Metrpl Alan Ağı (MAN) Cenk, Cemil ve Ceren aynı apartmanda turmaktadırlar. Aralarında bir bilgisayar ağı luşturarak yun ynamak istiyrlar. Hangi dnanımlara sahip lmaları gerekir? Ağ Kartı (Ethernet Kartı), Ağ Kablsu, Dağıtıcı (Switch) Ayşe Skype isimli bilgisayar prgramı sayesinde internet üzerinden Almanya da yaşayan kuzeniyle görüntülü ve sesli larak knuşabilmektedir. Farklı ülkeler arasındaki bilgisayarları birbirine bağlayan internet hangi tür bilgisayar ağıdır? Geniş Alan Ağı (WAN)

13 İletişim Araçları (e-psta, frum, shbet, sesli-görüntülü knferans vb. güncel teknljiler) 1. E-Psta: Elektrnik rtamda gönderdiğimiz mektuplardır. E-Psta göndermek ya da almak için bir e-psta adresine ihtiyacımız vardır. E-psta adresi almak için bir e-psta servisine kaydlmamı gerekir. Gmail, htmail, yah, yandex en çk kullanılan ücretsiz e-psta servisleridir. 2. Frum: Çeşitli knularda sru srmak ya da paylaşımda bulunmak amacıyla kurulmuş web siteleridir. Frumda en yüksek yetkilere sahip kişilere yönetici (admin), knu başlıklarından srumlu kişilere ise mderatör denir. 3. Shbet prgramları: Bilgisayar, tablet, telefn gibi cihazlardan internet aracılığı ile yazılı, sesli ya da görüntülü knuşmak için kullanılan prgramlardır. En çk kullanılan shbet prgramları; Skype: Micrsft Hanguts: Ggle Yah Messenger: Yah Etkinlik: Aşağıdaki sruları defterinize yazarak cevaplandırınız. Aynı sruları cevapları ile beraber adresine e-psta ile de gönderiniz. E-psta gönderirken knu bölümüne adınızı syadınızı ve numaranızı yazınız. 1. Hanguts kullanmak için hangi servisten e-psta hesabımız lmalıdır? Gmail (ggle hesabı) 2. Yah Messenger hangi cihazlarda kullanılabilir? Bilgisayar, telefn, tablet 3. Micrsft firmasının shbet yazılımı hangisidir? Skype 4. E-psta adresinde kullanıcı adımız ile e-psta servisini ayıran işaret (et) 5. Kullanıcıların belirli knularda fikir alışverişinde bulunduğu, çeşitli paylaşımlar yaptığı tartışma alanına ne ad verilir? Frum 6. Frumun sağladığı klaylıklara bir örnek veriniz? Yardıma ihtiyaç duyduğumuz knularda bilgili, deneyimli kullanıcılardan cevap alabiliriz. 7. E-psta kullanmanın sağladığı klaylıklara bir örnek veriniz? Her an her yerden e-psta gönderebilir ve e-pstalarımızı kuyabiliriz. 8. En ppüler e-psta servislerinden 2 tanesinin adını yazınız? Gmail, Htmail

14 İnternet Adresleri

15 BİLGİ PAYLAŞIMI İÇİN ARAÇLAR İşbirlikli Yazarlık (Ör: Viki) Bir alandaki çalışmada başkalarıyla işbirliği yapan, rtaklaşa iş yapanlara işbirlikli denir. Vikipedi, çevrim içi bir ansiklpedidir ve bu amaca ulaşmak için bir araya gelmiş, karşılıklı saygı çerçevesinde yüksek kalitede bir ansiklpedi luşturmakla ilgilenen kişilerden luşan çevrim içi bir tpluluktur. Kullanıcılar bu tarz sitelere üye larak radaki bilgileri belli kriterler çerçevesinde düzenleyip, güncelleyebilirler Çklu Ortam Paylaşımları (Ör: YuTube, Flickr) Çklu rtam; metin, görüntü, grafik, çizim, ses, vide ve animasynların bilgisayarda gösterilmesi, dsyalarda saklanması, bilgisayar ağından iletilmesi ve sayısal larak işlenmesi ile ilgili bir kavramdır. Çklu rtam dediğimiz zaman, çeşitli türdeki bilgi kaynaklarının bir arada lması anlaşılmaktadır. Bir örnekle açıklarsak; sadece ses veya görüntü, bilginin gösterildiği birer rtamdır; bunlar bir araya getirildiğinde ise çklu rtam larak adlandırılmaktadır. Bu durumda; metin, görüntü, grafik, çizim, ses, vide ve animasynların birden fazlasının bir arada bulunmasına çklu rtam denir. Çklu rtam paylaşımlarına yutube, flickr gibi web sayfaları örnek gösterilebilir. YuTube YuTube üç Amerikalı iş arkadaşının (Chad Hurley Steve Chen ve Jawed Karim) eğlence için açtıkları daha snra Ggle tarafından satın alınan, kısaca "Vide Paylaşım Sitesi" larak adlandırabileceğimiz bir web sitesidir. İçeriğinde binlerce hatta belki milynlarca vide bulabileceğiniz vide paylaşım sitelerinin ilki, en kapsamlısı ve en büyüğüdür. Uzun uzun keyifli vakit geçibileceğiniz hatta arkadaşlarınızın videlarını bile izleyebileceğiniz ve videlara yrumlar yazabileceğiniz bir sitedir. Flickr İnternet rtamında resimlerinizi ve videlarınızı klaylıkla deplayabilmenizi, istediğiniz resimleri paylaşabilme, yrumlayabilmenizi sağlayan bir servistir. Site nin verdiği hizmet resim deplamayla sınırlı değildir. Arkadaşlarınızı bulup iletişime geçebiliyr, resimlerin yrum özelliğini kullanarak diğer kullanıcılarla iletişimde kalabiliyr, takip edebiliyrsunuz Web Günceleri (Ör: Blglar) Blg, genellikle güncelden eskiye dğru sıralanmış yazı ve yrumların yayınlandığı, web tabanlı bir yayını belirtir. Çğunlukla her gönderinin snunda yazarın adı ve gönderi zamanı belirtilir. Yayıncının seçimine göre yazılara yrum yapılabilir. Yrumlar blg kültürünün çk önemli bir dinamiği ve yapıtaşıdır. Yrum mekanizması ile Yazar ve kuyucular arasında sürekli bir iletişim sağlanır. Blgcuların kendilerine has bir kültürü vardır. Yapıları birbirine benzer, üzerlerindeki yazışma ve knuşmaların tarzları birbirlerine benzer. İlk ağ günlükleri manüel larak yazılıp güncellenirken, bugün bu iş için özel yazılmış yazılımlar kullanılmaktadır. Blg Türleri Kişisel İnternet üzerinde bireysel larak luşturulan, genel veya belli bir dak nktası lan blg çeşididir. Temasal Sadece belirli bir alanda yazılan gönderilerin yer aldığı, belirli bir knuda uzman kişilerin yazdığı ve düzenlediği blglardır. Tpluluk Üyelik sistemine sahip lan ve bu üyelerin yazdıkları gönderilerden meydana gelen blglardır. Kurumsal Şirketlerin kendileri ile ilgili haber ve duyurularını daha samimi bir şekilde halka açtıkları blglardır.

16 Etiketleme ve Ssyal İmleme (Ör: Delicius) Etiketleme Nedir ve Nasıl çalışır? Etiketler durum güncellemeleri ve ftğraflar gibi paylaştığınız şeylerde bir kişiye, sayfaya veya yere bağlantı verir. Örneğin, bir ftğrafta kimlerin lduğunu söylemek için ftğrafı veya bir şeyi kiminle yaptığınızı söylemek için bir durum güncellemesini etiketleyebilirsiniz. Gönderilerinizde kişileri, sayfaları ve yerleri etiketlediğinizde, başkalarını kiminle birlikte lduğunuzdan, ne düşündüğünüzden ve nerede lduğundan haberdar etmiş lursunuz. Birini etiketlediğinizde, bu kişiye bildirilir. Ayrıca, siz veya bir arkadaşınız sizin gönderinizde birisini etiketlediğinde ve gönderi Arkadaşlar veya daha geniş bir hedef kitleye sahipse, gönderiyi seçtiğiniz hedef kitlenin yanı sıra etiketlenen kişilerin arkadaşları da görebilir. Ssyal İmleme Sitelerdeki ürün ve/veya hizmet gibi her türlü içeriğe ait sayfa linklerini kullanıcıların paylaşım ve beğenisine sunmaktır. Ssyal imleme sitelerinde internet kullanıcılarının beğendikleri, ve aynı zamanda nlarında paylaşmak istedikleri her türlü linkleri bulabilirsiniz. Günümüzde çk ppüler ssyal imleme siteleri bulunmaktadır. Bu siteler arasında; delicius.cm reddit.cm farkinda.cm gibi adresler yer almaktadır. Delicus Delicius, sık kullanılan internet sitesi bağlantılarını deplamak, paylaşmak ve yeni siteleri keşfetmek için kullanılan bir ssyal sık kullanılanlar hizmetidir Ssyal Medya Kullanımı (Ör: Facebk, Twitter vb.) Zaman ve mekân sınırlaması lmadan, paylaşımın, tartışmanın esas lduğu bir insanî iletişim şeklidir. Ssyal medya platfrmlarında insanlarla buluşur ve iletişimde bulunursunuz. İnsanlara yardım eder, yardım alır, srularına cevap verir ve kendi srularınızı srarsınız. Bu bakımdan ssyal medya resmi lmayan eğitim yllarından da bir tanesidir. Ssyal ağlar arkadaşlarımızla bizlere sürekli temas halinde labileceğimiz, beğendiklerimizi paylaşabileceğimiz bir rtam sunuyr. Fakat ssyal ağlar kişisel bilgilerinizi, paylaşımlarınızı, arkadaşlarınızı herkesin görebileceği rtamlardır. O yüzden bir kaç nktaya dikkat ederek ssyal ağlarda daha güvenli labilirsiniz. 1. Kişisel bilgilerinizi herkesle paylaşmayınız. Telefn numaranız. Ev, kul ve iş adresiniz. Dğum gününüz, yaşınız. T.C. kimlik numaranız. adresiniz. 2. Paylaştıklarınız şeyleri istemediğiniz kişilere kapatınız. Gönderilerinizi. Ailenizle ilgili bilgilerinizi. İlişki durumunuzu. İlgilendiklerinizi. Dini inanç ve siyasi görüşünüzü. Bulunduğunuz yeri. Size ait ftğraf ve videlarınızı. 3. Tanımadığınız kişilerin arkadaşlık tekliflerini reddediniz. Çünkü; Tanımıyrsunuz. Niyetini bilmiyrsunuz Zarar görebilirsiniz. Üzülebilirsiniz. 4. Güçlü şifreler luşturunuz ve şifrenizi kimseyle paylaşmayınız. Çünkü; Sizin adınıza arkadaşlarınıza mesaj gönderebilirler, zr durumda kalırsınız. Prfilinizde sizin istemediğiniz şeyleri paylaşabilirler. Prfil resim ve ayarlarınızı değiştirebilirler. Prfilinizi kullanan arkadaşınız lur, srumlu ise siz lursunuz.

17 Dijital Kimlik Oluşturma (Ör: Linkedin) Dijital kimlik kullanarak, kimliğinizi kanıtlamak için e-pstanızı dijital larak imzalayabilirsiniz. Ayrıca, gizliliklerini krumak üzere iletileri şifrelemek için de dijital kimlik kullanabilirsiniz. Dijital kimlik nedir? Sertifika larak da adlandırılan dijital kimlikler, alıcıların bir e-pstanın gerçekten sizin tarafınızdan gönderildiğini dğrulamasını sağlar. Sahte e-psta iade adresleri luşturmak klay lduğundan, bu özellik faydalıdır. Ayrıca, standart e-psta iletileri Internet'te dlaşırken kartpstalların dijital eşdeğeridir. Ylda kunabilir, hatta değiştirilebilirler. Dijital kimlikler, bazı e-psta prgramlarıyla birlikte iletileri şifrelemek, içeriklerini gizlemek ve alıcıya ulaştırılırken iletinin değiştirilip değiştirilmediğini göstermek için kullanılabilir. Nasıl dijital kimlik edinirim? Pek çk işletmede, sistem yöneticiniz size bir dijital kimlik sağlar. Kişisel kullanım için, sertifika yetkilisinden (dijital kimlik sağlayan bir kuruluş veya şirket) dijital kimlik edinmeniz gerekir. Linkedin Facebk, Twitter gibi ssyal medya mecralarından biridir. Tabi her ssyal medya mecralarının kendine ait farklılıkları var. Linkedin' i diğer mecralardan ayıran en önemli özelliği çalışma hayatına yönelik lması. Yani bir nevi iş hayatı paylaşımlarının yer aldığı bir mecra. Burada luşturduğunuz prfil sizin CV'nizi yani özgeçmişinizi ifade etmektedir. Etkinlik: Aşağıdaki cümleleri bşluklarını tamamlayıp defterinize yazınız. Bilgi Paylaşımı İçin Araçlar Twitter 140 karakterden luşan ve tweet adı verilen mesajların yazıldığı mikr blg sitesidir. Flickr İnternet rtamında resimlerinizi ve videlarınızı klaylıkla deplayabilmenizi, istediğiniz resimleri paylaşabilme, yrumlayabilmenizi sağlayan bir servistir. Linkedin çalışanlar, iş arayanlar ve işverenlerin prfesynel anlamda kullanımı amacıyla tasarlanmış bir ssyal ağ sitesidir. Linkedin de luşturduğunuz prfiller özgeçmişinizi ifade eder. Wikipedia çevrim içi bir ansiklpedidir ve bu amaca ulaşmak için bir araya gelmiş, karşılıklı saygı çerçevesinde yüksek kalitede bir ansiklpedi luşturmakla ilgilenen kişilerden luşan çevrim içi bir tpluluktur. Delicius sık kullanılan internet sitesi bağlantılarını deplamak, paylaşmak ve yeni siteleri keşfetmek için kullanılan bir ssyal sık kullanılanlar hizmetidir. Blg genellikle güncelden eskiye dğru sıralanmış yazı ve yrumların yayınlandığı, web tabanlı bir yayındır. Facebk Mark Zuckerberg tarafından kurulan ve insanların prfil luşturup çeşitli paylaşımlarda bulunduğu bir ssyal paylaşım sitesidir. Yutube üç Amerikalı iş arkadaşının eğlence için açtıkları daha snra Ggle tarafından satın alınan, kısaca "Vide Paylaşım Sitesi" larak adlandırabileceğimiz bir web sitesidir.

18 Prje Oluşturma ve Yönetimi (planlama, aşamalar vb.) Prje Oluşturma Basamakları 1. Prjenin knusunu seçmek Prjenizi ilgilendiğiniz, üzerine düşündüğünüz, merak ettiğiniz knular üzerine seçin. Aklınıza pek çk fikir gelebilir. Bunları nt edin. Hemen karar vermeyin. Bunların arasında sizin en güzel yapabileceğinizi, en merak ettiğiniz seçin. Bu prje sadece sizin seçeceğiniz knuda bilgili lduğunuzu göstermeyecek. 2. Bilgi tplamak Prjenin knusunu belirledikten snra knunuzla ilgili kitaplardan, dergilerden, internetten, insanlardan ve kurumlardan bilgi tplayın. Knunuzla ilgili ftğraf, asetat, saydam, mdel, afiş ve bulabileceğiniz her türlü malzemeyi tplayın. 3. Bilimsel yöntem seçme Sizin bir srunuz, merak ettiğiniz bir şey var. Prjenizin amacı nedir? Ne bulmaya çalışıyrsunuz? Srunuzun cevabı ne labilir? Varsayımınızı gösterecek deneyler nasıl labilir, hangi malzemeleri kullanabilirsiniz, hangi ölçümleri yapabilirsiniz? 4. Kntrllü deney yapmak ve snuçları kaydetmek Tasarladığınız deneyi kntrllü larak yapın. Kntrllü larak ve belirli bir işlem sırası izlenerek labratuarda tekrarlanan gözlemlere kntrllü deney denir. 5. Grafikler, Tabllar, Çizimler, Mdeller Ne ldu? Bulduğunuz snuç nedir? Snuçlarınızı grafikler, tabllar, çizimler ylu ile gösterin. Bulduğunuz snucu gösterecek maketler (mdeller) de yapabilirsiniz. 6. Yaptığını Göster Çalışmanız basit ve düzenli lmalı ama bir şeyin aynısı lmamalı. Yaptığınız maket, deney insanların anlayabileceği şekilde düzenlenmeli, ayrıca yaptığınız çalışmaya eğlence de katabilirsiniz. Bunu, renkleri kullanarak, insanları şaşırtacak, eğlendirecek düzenlemelerle yapabilirsiniz. 7. Rapr Yazma Prjenizin öyküsünü anlatın ne yapmak istediniz ve nasıl yaptınız? Bilimsel bir prjenin rapru da belirli kurallara ve belirli sıraya göre yazılır. Bu kurallara ve sıraya uymalısınız. 8. Sunuş Bilimsel bir prjenin mutlaka sunuşu yapılır.

19 Değerlendirme Sruları Ylların buzlu lduğunu gören Ali, insanların ve arabaların kaymasının tehlikeli luşturabileceğini düşünerek çözüm bulmayı düşünmesi hangi basamakta lduğunu gösterir? snuçlar Prjenin knusunu seçmek 1 bardak su ile 1 sürahi suyun aynı sıcaklıkta kaynayıp kaynamadığını öğrenmek için yapılması gereken şey nedir? Kntrllü deney yapmak ve snuçları kaydetmek Ayşe belirlemiş lduğu prjesinin srununa ait bilgileri tpladıktan snra bu bilgileri nasıl kullanacağı knusunda öğretmeninden yardım istemiştir. Ayşe hangi basamak için öğretmeninden yardım istemiştir? Bilimsel yöntem seçme Mehmet yaptığı deneye ait verileri görsel hale getirmek için çizelge ve tabllar hazırlamıştır. Mehmet in bu adımı, hangi basamakta lduğunu gösterir. Grafikler, Tabllar, Çizimler, Mdeller