Summary

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "www.turkailehekderg.org Summary"

Transkript

1 Türk Aile Hek Derg 2010; 14(4): Review doi: /tahd Kronik idiyopatik bel a r s na yaklafl m Approach to chronic idiopathic back pain pek Tany ld z 1, Vildan Mevsim 2 Özet Summary Kronik idiyopatik bel a r s (K BA); en s k yafllar aras nda görülür, insanlar n %85 ini hayatlar n n bir döneminde etkiler, nedenleri aras nda fiziksel, psikolojik ve toplumsal etkenler yer al r, en s k karfl lafl lan fiziksel yetersizlik nedenidir. Bel a r s na yaklafl - m n en önemli bölümü öykü ve sistemik fizik muayenedir. Ay r c tan da k rm z bayraklara mutlaka dikkat edilmelidir. K BA n n oluflumunda yafl, kad n olmak, e itim düzeyi düflüklü ü, depresyon, stres, ifl memnuniyetsizli i, egzersiz eksikli i önemli etkenlerdir. Tedavide bu noktalar da göz önünde bulundurmal, ilaçlar n yan s ra biyopsikososyal ve multidisipliner yaklafl mdan yararlanmal d r. Biyopsikososyal modelde biliflsel davran flç ve problem çözücü tedavi stratejileri kullan lmaktad r. Duygusal stresi azaltarak a r alg s n n ve a r ya olan cevab n azalt lmas n sa layarak kal c sonuç alabilen biliflsel davran flç tedavi birinci basamak sa l k kurulufllar nda desteklenmelidir: Böylece kronik a r ve k s tl l n gelifliminin önlenmesi sa lanabilir. Anahtar sözcükler: Kronik idiyopatik bel a r s, biyopsikososyal yaklafl m, birinci basamak hizmetleri. Chronic idiopathic back pain (CIBP) is most important cause of physical insufficiency that can be seen mostly age group. It effects 85% of people any time of their lives and physiological, psychological and social factors are the causes of CIBP. When approaching back pain, the most important factors are the history and physical examination of the patient. It is important to watch out the red flags. Age, being female, low education status, depression, stress, dissatisfaction with job, lack of exercise are the important factors of CIBP. When planning the treatment, these factors must be evaluated and biopsychosocial and multidisciplinary approach must be used. In this approach; instead of biological factors, social, psychological and cultural factors are also studied. Cognitive behavioral and problem solving therapy methods are used in biopsychosocial approach. In summary, by lowering the emotional stress on pain perception and lowering the replay to pain and to get continuity of the treatment, cognitive behavioral treatment can be used in the first step of the health care system. This will help prevent chronic pain and restriction. Key words: Chronic idiopathic back pain, biopsychosocial approach, primary care. B el a r s, kürek kemi inden kalçaya uzanan bölgede yer alan, bacaklara yay labilen a r d r: 1,2 12 haftadan uzun sürdü ünde kronik bel a r s (KBA) olarak adland r l r. 2,3 Spesifik patolojiler d fl nda görüntüleme yöntemleriyle nedeni tam olarak belirlenemeyen bel a r s, idiyopatik bel a r s olarak tan mlan r; 2,3 lumbago, bel incinmesi, mekanik a r gibi adlarla da an l r. 2,4,5 Bel A r s n n S kl ve Görülme Yafl Bel a r s n n yaflam boyu prevalans %72.9 dur. 6 Kronik idyopatik bel a r s (K BA) n n prevalans ise %6.8- %33.0 aras nda de iflir. 7 Bel a r s kad n ve erkeklerde eflit oranda, en s k yafllar aras nda görülür. 45 yafl alt ndaki kiflilerde ifl gücü kayb n n en önemli nedenidir yafl ve üstü hastalarda bel a r s nedenleri aras nda 1) Dokuz Eylül Üniversitesi T p Fakültesi Aile Hekimli i Anabilim Dal, Aile Hekimli i Uzman, zmir 2) Dokuz Eylül Üniversitesi T p Fakültesi Aile Hekimli i Anabilim Dal, Aile Hekimli i Uzman, Doç. Dr., zmir Yay n haklar Türkiye Aile Hekimli i Uzmanl k Derne i (TAHUD)'a aittir. Her hakk sakl d r. Deomed Medikal Yay nc l k taraf ndan yay mlanmaktad r. Copyright 2010 Turkish Society of Family Practice. All rights reserved. Published by Deomed Medical Publishing, Istanbul.

2 kanser, bas ya ba l k r k, spinal stenoz ve aort anevrizmas daha s k görülür. 4 Kronik diyopatik Bel A r s n n Nedenleri K BA, bel a r s n n en s k görülen fleklidir; 4,9 bel a r - s yak nmas ile baflvuranlar n sadece %15 de patolojik neden bulunur, %85 inde ise herhangi bir patolojiye rastlanmaz. 2 Bel a r s nedenleri; mekanik bel a r s (%97), iç organlara ba l nedenler (%2), spinal hastal klard r (%1). Mekanik bel a r s nedenleri aras nda idiyopatik bel a r s %70 ile en büyük yeri kaplar. diyopatik bel a r s n n spinal yap lardan kaynaklanabilece i gösterilmifltir. 4 Yine de nedenler tamamen anlafl lamam flt r, a r n n oluflumuna fiziksel, psikolojik, meslekî, toplumsal pek çok etken katk da bulunur. 3,10 Her türlü anatomik, demografik veya psikososyal faktöre ra men aç klanamayan olgular da bulunmaktad r. 11 Kronik diyopatik Bel A r s n n Sonuçlar K BA, üst solunum yolu enfeksiyonundan sonra hekime baflvurunun ikinci en önemli nedenidir. 4,8 K BA olan eriflkinlerin 6 ayl k izleminde, %44.3 ünün bel a r s nedeniyle sa l k kurulufluna baflvurduklar saptanm flt r: Bu, sa l k kurulufllar na yap lan toplam baflvurular n %28.6 s d r. 12 ABD de 45 yafl ve alt ndakilerde aktivite k s tl l n n en s k nedeni K BA d r. 13 Spesifik olmayan bel a r s n n h zla düzeldi ini gösteren çal flmalar olmakla beraber, 14 büyük hasta gruplar n kapsayan baz çal flmalarda prognozun daha kötü oldu u gösterilmifltir. 15 Türkiye de yap lan maliyet de erlendirme çal flmas na rastlanmamakla beraber yurt d fl nda yap lan çal flmalarda, K BA endüstrileflmifl ülkelerdeki en pahal selim hastal k ve fiziksel yetersizli in en s k nedenidir. 16,17 K - BA n n sa l k sistemine maliyeti çok büyüktür. 8,11 Kronik diyopatik Bel A r s na Yaklafl m Kronik diyopatik Bel A r s n n Tan ve Ay r c Tan s Bel a r s na yaklafl mda en önemli olan tan arac iyi bir öykü ve sistemik fizik muayenedir. Görüntüleme yöntemleriyle baz yap sal de ifliklikler saptansa da bunlar n bel a r s n n nedenini oluflturdu unu net olarak söylemek mümkün olmad gibi bu de ifliklikler bel a r s olmayanlarda da yayg n olarak görülmektedir. 11,18 Tan ve ay r c tan için altta yatan sistemik hastal k, nörolojik hasar, a r y art rabilecek sosyal, psikolojik stres kayna olup olmad araflt r lmal d r. Nörolojik defisitle ilgili sorgulamada ay r c tan da k rm z bayraklara dikkat edilmelidir. K rm z bayraklar afla daki gibidir; a) Spinal osteomiyelit; damariçi ilaç kullan m, idrar yolu ya da deri enfeksiyonu, son üç ayd r steroid kullan m öyküsü oldu unda düflünülmelidir, b) Spinal k r k ya da travma; steroid kullan m, yafll hastada düflünülmelidir, c) Disk f t klaflmas ; diz alt na yay lan bacak a r s, bacakta güçsüzlük, uyuflukluk, kesintili topallaman n varl nda düflünülmelidir, d) Ankilozan spondilit; 40 yafl alt nda, sabah bel tutuklu- u varsa düflünülmelidir, e) Kauda ekina sendromu; idrar kaç rma, e er tarz anestezi, d flk kaç rma oldu unda düflünülmelidir, f) Kanser; deri kanseri d fl nda kanser varl, 5 kg dan fazla kilo kayb, 50 yafl n üstünde yatak istirahat ile a r da de ifliklik olmamas durumunda düflünülmelidir. dyopatik bel a r s olanlarda fizik muayenede; belde ve çevre yumuflak dokuda hassasiyet, a r n n bacaklara yay lmamas önemli bulgulard r. Bu hastalarda nörolojik defisite rastlanmaz. K rm z bayrak ciddi durumlar belirtmek için kullan l rken, durumu karmafl k hale getirebilecek psikososyal etkenler sar bayrak, iflten kaynaklanabilecek ve yetersizli e neden olabilecek durumlar mavi bayrakla gösterilir. Siyah bayrak ; kifli eski iflinde çal flamayaca halde, ifle baflka bir pozisyonda dönebilmesi mümkünken çal flma sisteminin bu durumu sa lamamas n niteler. 2 Bel a r s tan s nda görüntüleme yöntemleri nörolojik defisit saptand nda tercih edilir. Kronik diyopatik Bel A r s n Etkileyen Faktörler K BA n n risk faktörleri aras nda a r yük kald rmak veya itmek, obezite, kötü yaflam koflullar, düflük sosyoekonomik düzey, artan yafl, kad n olmak, e itim seviyesinin düflüklü ü, depresyon, ifl memnuniyetsizli i, stresli 184 Tany ld z, Mevsim V Kronik idiyopatik bel a r s na yaklafl m

3 olaylar karfl s nda çaresizlik, egzersiz eksikli i yer almaktad r. 3,10,11,16,19,20 A r n n fliddetlenmesine yol açan önemli nedenler ise yak n n kaybetme, iflini kaybetme ve boflanmad r. 21 A r ile iliflkili korku ve depresyon da k s tl l kta art fla neden olmaktad r. 10,22,23 Depresyon ve hareketsiz kalma a r efli ini ve tolerans düzeyini düflürmekte. 16,24 hastalar n tedaviye cevab n olumsuz etkilemektedir. 25 Kronik diyopatik Bel A r s n n Tedavisi Birinci basamak sa l k hizmetlerinde hastalara ço- unlukla ilaç verildi i (analjezik, steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar, kas gevfleticiler, steroidler, antidepresanlar), 26 egzersizin ise, tedavinin bir parças 3,27,28,29 olarak dahi önerilmedi i gözlenmifltir. 26 K BA tedavisinde biyopsikososyal ve multidisipliner yaklafl m da kullan lmaktad r. 16,25,30-32 Biyopsikososyal Yaklafl m Biyomedikal model; a r n n biyolojik ya da medikal bilgilerle aç klanabilece ini, her zaman biyolojik bir nedenden kaynakland n, ruhsal, duygusal problemlerin ise kronik a r n n bir sonucu oldu unu, a r n n gerçek tedavisinin ancak medikal yaklafl mla mümkün olaca - n. 33 savunur. Fakat a r n n yap s araflt r ld nda, sadece biyolojik süreçlerin a r y aç klamaya yetmedi i görülür; psikolojik ve toplumsal etkenler de a r n n ortaya ç kmas nda rol oynar. Psikolojik terimi; a r n n ruhsal, duygusal ve davran flsal yönüne, sosyal terimi ise di er insanlarla olan etkileflime iflaret eder. 34 A r ve yaralanmaya karfl duyulan korku a r n n kendisinden daha fazla fonksiyonel k s tl l k yarat r. 16,23,35 A r ya ba l korkunun azalt lmas na ve a r dan kaç nmaya yönelik teknikler idyopatik kronik a r tedavisinin önemli bir parças d r. 23,36 Hastalar, a r y bölgesel olarak tedavi etmek yerine, a r y daha do al alg lamay, daha az kaç nmay, anksiyete ve korkuyu azaltan tedavilerden yararlan rlar. 37 Böylece biyomedikal yaklafl m n avantajlar n kaybetmeden psikososyal nedenler de de erlendirilebilir. 34 Biyopsikososyal model; insan iflleyiflini, hastal k ve rahats zl k ba lam nda anlamada biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin belirgin rol oynad gösteren genel bir yaklafl md r. Ayr ca bilinç ve vücudun beraber de erlendirildi i modern bir kavramd r. 38 Kiflinin biyolojik faktörleri yan nda, sosyal, psikolojik ve kültürel yönlerinin de araflt r lmas n öngörür. 33 Biyopsikososyal model alt temel elemandan oluflur: Duyusal (fiziksel duyu), duygusal (a r n n hayata etkisi), biliflsel (a r fark ndal ), davran flsal (a r ya karfl tutum), fiziksel çevre (a r dan kaç nmaya neden olabilecek d fl etkenler), toplumsal çevre (bu a r dan etkilenen herkes). Bu faktörler birbirleriyle etkileflim içindedir. 34 Biyopsikososyal modelde biliflsel davran flç tedavi ve problem çözücü tedavi stratejileri kullan l r. Biliflsel davran flç tedavi, 1980 bafllar nda hastalar n söyledi i ve yapt her fley davran flt r düflüncesi ile ortaya ç km flt r. A r n n alg lanmas nda geçmifl a r deneyimleri önem kazan r. Kronik a r n n baflar l tedavisi için hastan n a r s n tan mlamas, günlük yaflam içinde do ru aktiviteyi yapabilmesi ve medikal kaynaklar do ru kullanmas gerekir. 25 Biliflsel davran flç tedavide hedef; kiflilere kendi kendini de erlendirme ve kendini ifade etme ve iletiflim becerisi kazand rmak, gevfleme egzersizleri ö retmek, davran fl yönetimi, problem çözme becerisi, a r ya karfl olan duyusal tepkilerin de erlendirilmesini ö retmek, böylece hastal ks z dönemi korumak amaçlan r. 25 Biliflsel davran flç tedavi modelinde korkuya ba l kaç nma fiekil 1 deki gibi özetlenebilir. 16 Kullanmama depresyonu k s tl l k Yaralanmadan sak nma Tekrar yaralanma korkusu Hasarlanma A r Olay felaketlefltirme yileflme Rahatlama Korku yok A r ile ilgili inan fllar ve a r ile bafla ç kma stratejileri üzerine yap lan çal flmalar; çaresizli in azalt lmas n n a r kontrolünü sa lad n göstermektedir. A r n n hastal k olarak alg lanmas n n azalmas yla, fiziksel k s tl l k, depresyon, umutsuzluk ve hekim baflvurular azalmaktafiekil 1. A r ya ba l korkunun biliflsel davran flç tedavi modeli. 16 Türkiye Aile Hekimli i Dergisi Turkish Journal of Family Practice Cilt 14 Say

4 d r. 25 Ancak tüm hastalar, bu tedaviden ayn yarar görmemektedirler. A r lar n olumsuz olarak alg layan, az kontrol edilebilir olarak gören, huzursuz, olumsuz hayat olaylar ile çok karfl laflm fl olanlar, tedaviden di er hastalar kadar yararlanamazlar. A r n n kontrol edilebilir oldu unu düflünen, a r ya ba l daha az depresyon ve anksiyete gelifltiren kiflilerde tedavi daha etkilidir. 25 Biyopsikososyal modeldeki di er bir yöntem de problem çözme tedavisidir. Problem çözümü; probleme yönelim, problemin tan mlanmas ve formülasyonu, alternatiflerin belirlenmesi, karar verilmesi ve karar n uygulanmas basamaklar ndan oluflur. 29 Sonuç olarak; biyopsikososyal model alttaki psikososyal faktörleri de erlendirir, bu faktörleri biyolojik yönünün yan s ra biliflsel davran flç tedavi yaklafl m na göre tedavi eder, hastay kendi hastal n yönetmesi için destekler; 2 duygusal stresin, a r alg s n n ve a r ya olan cevab n azalt lmas n sa lar. Biliflsel davran flç tedavinin birinci basamak sa l k kurulufllar nda desteklenmesi, kronik a r ve k s tl l n geliflimini önlemede etkili olabilmektedir. 37 Biliflsel davran flç tedavi yan nda egzersizin de standart tedaviye eklenmesi k s tl l azaltmaktad r. 30,38 Multidisipliner Yaklafl m Psikososyal faktörler, tek bafl na uygulanan medikal tedavinin baflar s n azaltabilir; multidisipliner yaklafl m bu nedenle gelifltirilmifltir. 9 Bu program n amac ; bel a r s ile ilgili bilgilendirme, kiflisel bak m ö retme, korku ve endifleyi azaltma, kiflilere kendi bel a r s ile bafla ç kabilmeyi ö retme ve ifllevselli i art rmakt r. Bunu yaparken hastalar n fiziksel ve iflle ilgili durumlar n yeniden düzenlenmesi sa lan r. Multidisipliner a r yönetimi; fizyoterapi, geri dönüflüm terapisi, masaj, ilaç tedavisi, meslek terapisi, egzersiz fizyolojisini içerir. Hareket terapileri de kullan labilir. 39 Multidisipliner yaklafl m; biliflsel davran flç stres e itimi, gevflemenin ö retilmesi, bel okullar 40 ve fiziksel egzersiz programlar ndan oluflur. 41 Biliflsel davran flç stres e itimi ve gevfleme tekniklerinde herhangi bir araç kullan lmamakta, 39 gerekirse medikal tedavi düzenlenmekte, ifl ergonomisi de anlat lmaktad r. Sonuç olarak; multidisipliner tedavinin uzun dönemde k s tl l ve ifl kayb n önledi i 25,29 a r da, medikal tedavi ihtiyac nda, depresyonda azalma sa lad, ifllevselli- i artt rd ve maliyeti azaltt gösterilmifltir. 25,31 Multidisipliner yaklafl m n en fazla yarar kronik bel a r s tedavisinde ortaya konmufltur. 9 Kaynaklar 1. Van Tulder M, Malmivaara A, Esmail R, Koes B. Exercise therapy for low back pain. Spine 2000; 25: Weiner SS, Nordin M. Prevention and management of chronic back pain. Best Prac Res Clin Rheumatol 2010; 24: Van Tulder M, Koes B. Low back pain. Am Fam Physician 2002; 65: Deyo R, Weinstein J. Primary care, low back pain. N Engl J Med 2001; 344: Abraham I, Killackey B. Lack of evidence based research for low back pain. Arch Intern Med 2002; 162: Dündar P, Özyurt B, Özmen D. Manisa da k rsal bir bölgede kad nlarda bel a r s s kl ; ev iflleri ve di er faktörlerle iliflkisi. A r 2006; 18: Loney P, Stratford P. The prevalence of low back pain in adults: a methodological review of the literature. Phys Ther 1999; 79: Andersson G. Epidemiological features of chronic low back pain. Lancet 1999; 354: Kool J, Oesch P, Bachmann S, Knuesel O ve ark. Increasing days at work using function-centered rehabilitation in nonacute nonspecific low back pain: a randomized controlled trial. Arch Phys Med Rehabil 2005; 86: Descarreaux M, Normand M, Laurencelle L, Dugas C. Evaluation of a specific home exercise program for low back pain. J Manipulative Physiol Ther 2002; 25: Giesecke T, Gracely R, Grant M ve ark. Evidence of augmented central pain processing in idiopathic chronic low back pain. Arthritis Rheumatol 2004; 50: Walker B, Muller R, Grant WD. Low back pain in Australian adults. Health provider utilization and care seeking. J Manipulative Physiol Ther 2004; 27: Kent P, Keating J. The epidemiology of low back pain in primary care. Chiropr Osteopat 2005; 13: Coste J, Delecoeuillerie G, Cohen de Lara A ve ark. Clinical course and prognostic factors in acute low back pain: an inception cohort study in primary care practice. BMJ 1994; 308: Croft P, Macfarlane G, Papageorgiou A ve ark. Outcome of low back pain in general practice: a prospective study. BMJ 1998; 316: Pincus T, Vlaeyen J, Kendall N ve ark. Cognitive-behavioral therapy and psychosocial factors in low back pain. Spine 2002; 27: Hoy D, March L, Brooks P ve ark. Measuring the global burden of low back pain. Best Pract Res Clin Rheumatol 2010; 24: Kovacs F, Fernández C, Cordero A, Muriel A. Non specific low back pain in primary care in the Spanish national health service: a prospective study on clinical outcomes and determinants of management. BMC Health Service Res 2006; 6: Tany ld z, Mevsim V Kronik idiyopatik bel a r s na yaklafl m

5 19. Frymoyer J, Rosen J, Clements J, Pope M. Psychologic factors in low back pain disability. Clin Orthop 1985; 195: Atlas S, Chang Y, Kammann E ve ark. Long-term disability and return to work among patients who have a herniated lumbar disc: the effect of disability compensation. J Bone Joint Surg Am 2000; 82: Lampe A, Söllner W, Krismer M ve ark. The impact of stressful life events on exacerbation of chronic low back pain. J Psychosom Res 1998; 44: Geisser E, Haig A, Theisen M. Activity avoidance and function in persons with chronic back pain. J Occup Rehabil 2000; 10: Main CJ, Foster N, Buchbinder R. How important are back pain beliefs and expectations for satisfactory recovery from back pain? Best Pract Res Clin Rheumatol 2010; 24: Hayden J, Van Tulder M, Malmivaara A, Koes B. Meta-analysis: exercise therapy for nonspecific low back pain. Annals of Int Med 2005; 142: Mccracen L, Turk D. Behavioral and cognitive-behavioral treatment for chronic pain. Spine 2002; 27: Somerville S, Hay E, Lewis M, ve ark. Content and outcome of usual primary care for back pain: a systematic review. Br J Gen Pract 2008; 58: 790-7, i-vi. 27. Van Middelkoop M, Rubinstein SM, Verhagen AP, Ostelo RW, Koes BW, van Tulder MW. Exercise therapy for chronic nonspecific low-back pain. Best Pract Res Clin Rheumatol 2010; 24: Koes B,Van Tulder M, Ostelo R, Burton K. Clinical guidelines for the management of low back pain in primary care: an international comparison. Spine 2001; 26: van den Hount J, Vlaeyen J, Heuts P, Zijlema JH, Wijnen JA. Secondary prevention of work-related disability in nonspecific low back pain: does problem solving therapy help? A randomized clinical trial. Clin J Pain 2003; 19: Linton SJ, Boersma K, Jansson M, Svärd L, Botvalde M. The effects of cognitive-behavioral and physical therapy preventive interventions on pain-related sick leave. Clin J Pain 2005; 21: Guzmán J, Esmail R, Karjalainen K, Malmivaara A, Irvin E, Bombardier C. Multidisciplinary bio-psycho-social rehabilitation for chronic lowback pain. Cochrane Database Syst Rev 2007; 18; CD Van der Windt D, Hay E, Jellema P, Main C. Psychosocial interventions for low back pain in primary care: lessons learned from recent trials. Spine (Phila Pa 1976) 2008; 33: Engel GL. The need for a new medical model: a challenge for biomedicine. Scince 1977; 196: Hanson R. Coping with chronic pain: a guide to patient self management. Biopsychosocial model of pain; Our_Services/Patient_Care/cpmpbook/cpmp-3.html adresinden 28/8/2010 tarihinde eriflilmifltir. 35. Daltroy L, Iiversen M, Llarson M, ve ark. A controlled trial of an educational program to prevent low back injuries. N Engl J Med 1997; 337: Asmundson G, Norton G, Allerdings M. Fear and avoidance in dysfunctional chronic back pain patients. Pain 1997; 69: Von Korff M, Moore J, Lorig K, ve ark. A randomized trial of a lay person-led self-management group intervention for back pain patients in primary care. Spine (Phila Pa 1976) 1998; 23: Ostelo R, Van Tulder M, Vlaeyen J, Linton S ve ark. Behavioral treatment for chronic low back pain. Cochrane data base Syst Review 2007; 4: Guzman J, Esmail R, Karjalainen K, ve ark. Multidisciplinary rehabilitation for chronic low back pain: systematic review. BMJ 2001; 322: Shaughnessy M, Caulfield B. A pilot study to investigate the effect of lumbar stabilization exercise training on functional ability and quality of life in patients with chronic low back pain. Int J Rehabil Res 2004; 27: Kaapa E, Frantsi K, Sarna S, Malmivaara A. Multidisciplinary group rehabilitation versus individual physiotherapy for chronic nonspecific low back pain. Spine (Phila Pa 1976) 2006; 31: Gelifl tarihi: Kabul tarihi: Çıkar çakıflması: Çıkar çakıflması bildirilmemifltir. letiflim adresi: Doç. Dr. Vildan Mevsim Dokuz Eylül Üniversitesi T p Fakültesi Aile Hekimli i Anabilim Dal Balçova zmir Tel: e-posta: vildan.mevsim@deu.edu.tr Türkiye Aile Hekimli i Dergisi Turkish Journal of Family Practice Cilt 14 Say

Deomed Medikal Yay nc l k

Deomed Medikal Yay nc l k Deomed Medikal Yay nc l k Schiltenwolf / Henningsen Muskuloskeletal A r lar Biyopsikososyal Yaklafl mla Tan ve Tedavi Türkçe Editörü / M. Sar do an Çeviri / A. Kasabal gil 16.5 x 24 cm, XVI + 320 Sayfa

Detaylı

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun

Detaylı

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6) over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda

Detaylı

www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar

www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

Kronik bel ağrısı olan hastalara aile hekimliği yaklaşımı: Ne kadar etkili?

Kronik bel ağrısı olan hastalara aile hekimliği yaklaşımı: Ne kadar etkili? Türk Aile Hek Derg 2015;19 (2): 54-62 TAHUD 2015 Research Article doi: 10.15511/tahd.15.02054 Kronik bel ağrısı olan hastalara aile hekimliği yaklaşımı: Ne kadar etkili? Family medicine approach to the

Detaylı

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62

Detaylı

ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I

ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE

Detaylı

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S

Detaylı

Eğitim Düzeyi Mezun Olduğu Kurumun Adı İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora

Eğitim Düzeyi Mezun Olduğu Kurumun Adı İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora ÖZGEÇMİŞ Kişisel Bilgiler Adı soyadı: Saime Nilay BAYDOĞAN Doğum tarihi: 08.11.1986 Eğitim Düzeyi Mezun Olduğu Kurumun Adı Mez. Yılı İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora 2012-devam

Detaylı

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H

Detaylı

T bbi Makale Yaz m Kurallar

T bbi Makale Yaz m Kurallar .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

Kronik bel ağrısında farklı bel sağlığı eğitimlerinin korku kaçınma inanışları ve aktivite performansına etkileri

Kronik bel ağrısında farklı bel sağlığı eğitimlerinin korku kaçınma inanışları ve aktivite performansına etkileri Fizyoterapi Rehabilitasyon. 2012;23(1):17-25 Kronik bel ağrısında farklı bel sağlığı eğitimlerinin korku kaçınma inanışları ve aktivite performansına etkileri Eda TONGA, Arzu DAŞKAPAN, Tülin DÜGER, Nihan

Detaylı

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar.

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar. Cerebral palsi gibi hareket ve postüral kontrol bozukluklar na yol açan hastal klar olan çocuklar, hastal klar n n derecesine ba l olarak yürüme güçlü ü çekmekte veya hiç yürüyememektedir. Hart Walker,

Detaylı

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar

Detaylı

Acil Servis Çalışanlarına Karşı Şiddet. Keziban Uçar Karabulut

Acil Servis Çalışanlarına Karşı Şiddet. Keziban Uçar Karabulut Acil Servis Çalışanlarına Karşı Şiddet Keziban Uçar Karabulut Şiddet; aşırı duygu durumunu, bir olgunun yoğunluğunu, sertliğini, kaba ve sert davranışı, beden gücünün kötüye kullanılmasını, bireye ve topluma

Detaylı

GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL

GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Hasta Rehberi Say 7 GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Genç Yetiflkinlerde Büyüme Hormonu Eksikli i - Say 7 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m 1.0 Girifl 1.1 Bu K lavuz Notu nun (KN) amac finansal raporlama için De erleme Raporu nu kullananlar ve haz rlayanlar Uluslararas

Detaylı

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2

İÇİNDEKİLER. Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2 İÇİNDEKİLER Bölüm 1 Giriş 1 Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2 Normal Dışı Davramışları Belirlemede Öznellik 2 Gelişimsel Değişimlerin Bir Bireyin Davranışsal ve Duygusal Dengesi Üzerindeki

Detaylı

ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM

ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM D YABETLE YAfiAMAK Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Diyabet,

Detaylı

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman Ö RETMEN ÖZ DE ERLEND RME FORMU K fi L K ÖZELL KLER flimi seviyorum. Sab rl y m. Uyumluyum. fl birli ine aç m. Güler yüzlüyüm. yi bir gözlemciyim. yi bir planlamac y m. Çocuklara, ailelere, meslektafllar

Detaylı

Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL

Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL D ü n y a Ü n i v e r s i t e l e r S e r v i s i Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL BAfiLANGIÇ nsan Haklar Evrensel Beyannamesinin 40. y ldönümünde 6-10 Eylül tarihleri

Detaylı

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir 2002 May s ay nda yap lan Birleflmifl Milletler Çocuk Özel Oturumu öncesinde tüm dünyada gerçeklefltirilen Çocuklar çin Evet Deyin kampanyas na Türkiye

Detaylı

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid

Detaylı

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri 2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim

Detaylı

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL 2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU

Detaylı

Yaflam. Yaflam iyilefltiren sa l k ve. Yaflam iyilefltiren sa l k ve bak m çözümleri...

Yaflam. Yaflam iyilefltiren sa l k ve. Yaflam iyilefltiren sa l k ve bak m çözümleri... BAKIM MERKEZ efltiren sa l k e Yaflam iyileflt vtiren sa l k ve bak m çözümle Yaflam iyilefltiren sa l k ve bak m çözümleri... Yaflam www.eczacibasisaglik.com.tr iyilefltiren sa l k ve bak m çözümleri...

Detaylı

Doç. Dr. Orhan YILMAZ

Doç. Dr. Orhan YILMAZ Yazar Ad 151 Doç. Dr. Orhan YILMAZ İnsanda iletişimin en önemli araçlarından biri olan ses, kişinin duygusal yapısını yansıtan bir olaydır. Yaş ilerledikçe tüm organlarda görülebilen yaşlanma konuşma

Detaylı

SAĞLIK YÖNÜYLE ÇALIŞMA HAYATINDA ERGONOMİ

SAĞLIK YÖNÜYLE ÇALIŞMA HAYATINDA ERGONOMİ SAĞLIK YÖNÜYLE ÇALIŞMA HAYATINDA ERGONOMİ Dr. Hülya TOPCU ÇAĞLAR Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Daire Başkanlığı Meslek Hastalıkları ve İş Kazalarının Kontrolü Birimi 1 What is Ergonomics? Fit the task to

Detaylı

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. çindekiler

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

Şeker Hastaları için Genel Sağlık Önerileri

Şeker Hastaları için Genel Sağlık Önerileri ÖNEMLİ! İlaçlarınızı düzenli kullanmanız çok önemlidir. Kilonuza dikkat ediniz. Ani bir kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) durumuna karşı yanınızda her zaman birkaç adet şeker bulundurunuz. Mutlaka egzersiz

Detaylı

EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZ REÇETESİ? Egzersiz reçetesi bireylere sistematik ve bireyselleştirilmiş fiziksel aktivite önerileri yapılmasıdır. EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL

Detaylı

ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler

ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler Metin TUNÇ Seçici Olun ISI' n editoryal çal flanlar her y l yaklafl k olarak 2,000 dergiyi de erlendirmeye tabi tutmaktad r. Fakat de erlendirilen

Detaylı

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri United Technologies Corporation Tedarikçilerden fl Hediyeleri Girifl UTC, malzeme ve hizmetleri bunlar n de erine bakarak sat n al r ve bu süreç içinde hem en iyi de er sa layan fiyat, hem de tedarikçilerle

Detaylı

3 9 12 13 14 29 2 5 Tablo-2: Kat l m Öncesi Mali Yard m Kapsam nda Uygulanan Hibe Programlar (devam ) Tablo-2: Kat l m Öncesi Mali Yard m Kapsam nda Uygulanan Hibe Programlar (devam ) Tablo-4:

Detaylı

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,

Detaylı

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama 21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM

YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM Enerjinin Önemi Enerji, Dünyamızın en önemli ihtiyaçlarından biridir. Türkiye nin son otuz yılda enerji talebi yıllık ortalama %8 artış göstermiştir.ülkemiz elektrik enerjisinin

Detaylı

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir? Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir?

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir?    Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir? İş Sağlığı İş sağlığı denilince, üretimi ve işyerini içine alan bir kavram düşünülmelidir. İşyerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yoksa işçilerin sağlığından söz edilemez. İş Sağlığı nedir? Bütün çalışanların

Detaylı

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI 4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli

Detaylı

Birinci Basamakta Psikiyatrik De erlendirme Ölçeklerinin Kullan m THE USE OF PSYCHOMETRIC SCALES IN PRIMARY CARE. Serpil Ayd n

Birinci Basamakta Psikiyatrik De erlendirme Ölçeklerinin Kullan m THE USE OF PSYCHOMETRIC SCALES IN PRIMARY CARE. Serpil Ayd n Derleme Review Türk Aile Hek Derg 2005; 9(1): 26-31 Birinci Basamakta Psikiyatrik De erlendirme Ölçeklerinin Kullan m THE USE OF PSYCHOMETRIC SCALES IN PRIMARY CARE Serpil Ayd n Özet Tüm dünyada oldukça

Detaylı

Pnömokokal hastal klar

Pnömokokal hastal klar Pnömokokal hastal klar HASTALIK Pnömokokal hastal klar n etkeni nedir? Pnömokokal hastal klara Streptococcus pneumoniae ad verilen bir bakteri neden olur. Bu bakterinin 80 den fazla tipi vard r. Bunlar

Detaylı

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu

Detaylı

NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI

NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI Portal Adres NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI : www.cayyolu.com.tr İçeriği : Gündem : http://www.cayyolu.com.tr/haber/nijerya-dan-gelen-yolcuda-ebolaya-rastlanmadi/96318 1/3 SAGLIK IÇIN EGZERSIZ

Detaylı

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bu formu, müflterilerinizden birinin yaflam boyu de erini hesaplamak için kullan n. Müflterinin ad : Temel formül: Yaflam boyunca müflterinin öngörülen

Detaylı

Tarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON

Tarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON 1 Tarifname Teknik Alan KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON Buluş, kronik yorgunluk sendromunun tedavisine yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen

Detaylı

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Otomasyon Sistemleri E itiminde Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Murat Ayaz Kocaeli Üniversitesi Teknik E itim Fakültesi, Elektrik E itimi Koray Erhan Kocaeli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi,

Detaylı

Hasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber

Hasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü,

Detaylı

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES Ahmet AKIN / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi 387 388 Genel Oturum III - Meslek Mensuplar Aç s ndan Türkiye Denetim Standartlar n

Detaylı

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM 1. Açıklama 1.1.Proje Ortaklarının Adları: Uzman Klinik Psikolog Özge Yaren YAVUZ ERDAN, Uzman Klinik Psikolog Elvan DEMİRBAĞ, Uzman Klinik Psikolog Nilay KONDUZ 1.2.Nihai

Detaylı

(ÖSS ) ÇÖZÜM 2:

(ÖSS ) ÇÖZÜM 2: MTEMT K PROLEMLER - II ÖRNEK : ve kentlerinden saatteki h zlar s ras yla V ve V olan (V > V ) iki araç, birbirlerine do ru 2 2 ayn anda hareket ederlerse saat sonra karfl lafl yorlar. u araçlar ayn kentlerden

Detaylı

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,

Detaylı

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir.

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. OYUNCA IN ADI Akl nda Tut YAfi GRUBU 4-6 yafl OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. GENEL KURALLAR Çocuklar n görsel belle inin

Detaylı

BİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ

BİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ BİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ Dr. Ayhan HELVACI Giriş Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda yapılan eğitim birçok disiplinlerden

Detaylı

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari 4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm

Detaylı

SPOR KULÜBÜ HİZMET PROGRAMI

SPOR KULÜBÜ HİZMET PROGRAMI SPOR KULÜBÜ HİZMET PROGRAMI Sporculara Zihin antrenmanları, tüm çalışanlara ekip ruhu içerisinde sporcu motivasyonuna katkı sağlama, teknik ekibe psikolojik yönetim tarzları konusunda destek olamyı amaçlayan

Detaylı

S-1 Silikon Tabanl k 3/4. S-2 Silikon Tabanl k 4/4 nce. Silikon Ürünler. S-3 Silikon Tabanl k 4/4 Mavi Noktal

S-1 Silikon Tabanl k 3/4. S-2 Silikon Tabanl k 4/4 nce. Silikon Ürünler. S-3 Silikon Tabanl k 4/4 Mavi Noktal S-1 Silikon Tabanl k 3/4 Yüksek kaliteli silikondan üretilen 3/4 tabanl k ark takviyesi destekli olup fazla ayakta kalan kifliler ve a r l ayaklar için ayakkab içine kolayl kla tak lmas için yar m tabanl

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN SAYLAR Do al Say lar Parças ve fl n 6. SNF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YLLK PLAN Süre/ KAZANMLAR Ders AÇKLAMALAR 1. Do al say larla ifllemler yapmay gerektiren problemleri çözer ve kurar. Do al say

Detaylı

Yoga. Beden Ruh ile Bulufluyor

Yoga. Beden Ruh ile Bulufluyor Beden Ruh ile Bulufluyor Düzenli bir flekilde Yoga Hareketleri (Asanalar) yapan bir insan sadece her bir kas n esnetip güçlendirmekle kalmaz ayn zamanda daha iyi uyur metabolizmas n gelifltirir ve ideal

Detaylı

BİRİNCİ BASAMAKTA DİYABETİK AYAK İNFEKSİYONLARI EPİDEMİYOLOJİSİ VE ÖNEMİ. Doç. Dr. Serap Çifçili Marmara Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı

BİRİNCİ BASAMAKTA DİYABETİK AYAK İNFEKSİYONLARI EPİDEMİYOLOJİSİ VE ÖNEMİ. Doç. Dr. Serap Çifçili Marmara Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı BİRİNCİ BASAMAKTA DİYABETİK AYAK İNFEKSİYONLARI EPİDEMİYOLOJİSİ VE ÖNEMİ Doç. Dr. Serap Çifçili Marmara Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı BİRİNCİ BASAMAKTA GÜNCEL DURUM > 6330 Aile Sağlığı Merkezi

Detaylı

Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler. Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler. Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Diyabetlilerin önemli bir kısmında bulunan psikolojik bozukluklar çoğu zaman gözardı edilmekte ve

Detaylı

Hasta Rehberi Say 11. ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber

Hasta Rehberi Say 11. ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Hasta Rehberi Say 11 ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Ço ul Hipofiz Hormonu Eksikli i - Say 11 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri

Detaylı

ÜN TE II L M T. Limit Sa dan ve Soldan Limit Özel Fonksiyonlarda Limit Limit Teoremleri Belirsizlik Durumlar Örnekler

ÜN TE II L M T. Limit Sa dan ve Soldan Limit Özel Fonksiyonlarda Limit Limit Teoremleri Belirsizlik Durumlar Örnekler ÜN TE II L M T Limit Sa dan ve Soldan Limit Özel Fonksiyonlarda Limit Limit Teoremleri Belirsizlik Durumlar Örnekler MATEMAT K 5 BU BÖLÜM NELER AMAÇLIYOR? Bu bölümü çal flt n zda (bitirdi inizde), *Bir

Detaylı

KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ

KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Orta kolayl kta okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri

Detaylı

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA 1. vaka S.P ERKEK 1982 DOĞUMLU YUTMA GÜÇLÜĞÜ ŞİKAYETİ MEVCUT DIŞ MERKEZDE YAPILAN ÖGD SONUCU SQUAMOZ HÜCRELİ CA TANISI ALMIŞ TEKRARLANAN

Detaylı

HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ *

HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ * HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ * Doç. Dr. Meral TEKİN ** Son yıllarda halk eğitimi, toplumdaki öneminin giderek artmasına koşut olarak, önemli bir araştırma alanı olarak kabul görmeye

Detaylı

AR-GE YETENE DE ERLEND R LMES ESASLARI (*)

AR-GE YETENE DE ERLEND R LMES ESASLARI (*) AR-GE YETENE DE ERLEND R LMES ESASLARI (*) Amaç Madde 1. Bu Esaslar, kurulufllar n teknolojik AR-GE yapma yetene inin TÜB TAK taraf ndan de erlendirilmesine iliflkin usul ve esaslar belirlemektedir. Kapsam

Detaylı

Tarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON

Tarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON 1 Tarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON Teknik Alan Buluş, sarkopeni nin tedavisine yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen Durumu Günümüzde sarkopeni,

Detaylı

Ders 10: BEKLENEN ETK LER (SONUÇLAR/ÇIKTILAR)

Ders 10: BEKLENEN ETK LER (SONUÇLAR/ÇIKTILAR) Ders 10: BEKLENEN ETK LER (SONUÇLAR/ÇIKTILAR) Beklenen etkiler nedir? Proje yaparak bir amaca ulaflmak isteriz. Bu amaca ise, proje süresince yapaca m z faaliyetlerle yarataca m z etkiler, ürünler ve hizmetlerle

Detaylı

KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI

KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI UZMANLIK

Detaylı

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 18 Aral k 1979 da Birle mi Milletler Genel cinsiyet ayr mc l n yasaklayan ve kad n haklar n güvence alt na alan

Detaylı

FİKİR MÜLKİYETİ HUKUKU

FİKİR MÜLKİYETİ HUKUKU I Av. Dilek KARAKUZU BAYTAN FİKİR MÜLKİYETİ HUKUKU KAVRAMLAR Fikir Hakları ve Sınai (Alanda) Haklara İlişkin Kavramlar Bilgisayar Kavramları Hukuk Yolları Uluslararası Sözleşmeler Fikir Mülkiyeti Kuruluşları

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.9. Pazar De eri Esasl ve Pazar De eri D fl De er Esasl De erlemeler için ndirgenmifl Nakit Ak fl Analizi

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.9. Pazar De eri Esasl ve Pazar De eri D fl De er Esasl De erlemeler için ndirgenmifl Nakit Ak fl Analizi K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.9 Pazar De eri Esasl ve Pazar De eri D fl De er Esasl De erlemeler için ndirgenmifl Nakit Ak fl Analizi 1.0 Girifl 1.1 ndirgenmifl nakit ak fl ( NA)

Detaylı

CO RAFYA KONUM. ÖRNEK 2 : Afla daki haritada, Rize ile Bingöl il merkezlerinin yak n ndan geçen boylam gösterilmifltir.

CO RAFYA KONUM. ÖRNEK 2 : Afla daki haritada, Rize ile Bingöl il merkezlerinin yak n ndan geçen boylam gösterilmifltir. CO RAFYA KONUM ÖRNEK 1 : Aralar nda 1 lik fark bulunan iki paralel aras ndaki uzakl k de iflmezken, aralar nda 1 lik fark, bulunan iki meridyen aras ndaki uzakl k Ekvator dan kutuplara gidildikçe azalmaktad

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8

Detaylı

OHSAS 18001 fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sisteminde Yap lan De iflikliklere Ayr nt l Bak fl

OHSAS 18001 fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sisteminde Yap lan De iflikliklere Ayr nt l Bak fl OHSAS 18001 fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sisteminde Yap lan De iflikliklere Ayr nt l Bak fl Altan ÇET NKAL MESS fl Sa l ve Güvenli i Uzman Geliflen yeni yönetim anlay fllar, hiyerarflik yap - lanmadan

Detaylı

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel

Detaylı

HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ

HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ Doç. Dr. Ülkü TATAR BAYKAL İÜ Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı ve Yönetici Hemşireler Derneği Yönetim Kurulu

Detaylı

Süreç Verimliliğinde Araç ve Yöntemler

Süreç Verimliliğinde Araç ve Yöntemler Süreç Verimliliğinde Araç ve Yöntemler Dr. Hişam Alahdab Anadolu Sağlık Departman Merkezi Tıbbi Direktör Yardımcısı Tarih Sunum Planı Sağlıkta verimliliğin her düzeydeki önemi Verimsizliğin sebepleri Verimliğiliği

Detaylı

Ağrı Tedavisinde Akupunkturun Yeri

Ağrı Tedavisinde Akupunkturun Yeri Ağrı Tedavisinde Akupunkturun Yeri Zekeriya AKTÜRK Şifa Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği AD 22 Mart 2016 zekeriya.akturk@sifa.edu.tr, http:aile.sifa.edu.tr 1 Sunum planı Akupunktur nedir? Akupunkturun

Detaylı

HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR

HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR Hepatit C nedir? Hepatit C virüsünün neden olduğu karaciğer hastalığıdır. Hepatit C hastalığı olarak bilinir ve %70 kronikleşir, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri

Detaylı

PLATFORM VE KÖPRÜ UGULAMALARINDA KULLANILAN AKIŞ BÖLÜCÜLER

PLATFORM VE KÖPRÜ UGULAMALARINDA KULLANILAN AKIŞ BÖLÜCÜLER 279 PLATFORM VE KÖPRÜ UGULAMALARINDA KULLANILAN AKIŞ BÖLÜCÜLER Ahmet DİNÇER ÖZET Akışı bölmek, hidrolik uygulamalarda karşılaşılan en büyük problemlerden birisidir. Hidrolik enerji en kolay hareket ettirebildiği

Detaylı

Ekonomi Alan ndaki Uygulamalar ve Geliflmeler 2

Ekonomi Alan ndaki Uygulamalar ve Geliflmeler 2 Atütürk ün Dünyas Cengiz Önal Ekonomik kalk nma, Türkiye'nin özgür, ba ms z ve daima daha kuvvetli olmas n n ve müreffeh bir Türkiye idealinin bel kemi idir. Tam ba ms zl k ancak ekonomik ba ms zl kla

Detaylı

fiekers Z D YABET (Diyabet nsipit)

fiekers Z D YABET (Diyabet nsipit) Hasta Rehberi Say 12 fiekers Z D YABET (Diyabet nsipit) Kolay okunabilir rehber Diyabet nsipid - Say 12 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü, Reading,

Detaylı

SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R?

SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R? HAKEMS Z YAZILAR MAL PART T ME ÇALIfiMALARDA DENEME SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R? I. Girifl: Erol GÜNER * Sürekli bir ifl sözleflmesi ile ifle giren iflçi, ifli, iflvereni ve iflyerindeki iflçileri tan

Detaylı

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; AMENORE Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12 yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin olmamasına

Detaylı

K MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 :

K MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : K MYA K MYASAL TEPK MELER VE ESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : ÖRNEK : X ile Y tepkimeye girdi inde yaln z X Y oluflturmaktad r. Tepkimenin bafllang c nda 0, mol X ve 0, mol Y al nm flt r. Bu tepkimede X ve Y ten

Detaylı

OTİZM NEDİR? becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur.

OTİZM NEDİR? becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur. OTİZM NEDİR? Otizm, sosyal ve iletişim Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur. GÖRÜLME SIKLIĞI Son verilere göre 110 çocuktan birini etkilediği kabul edilmektedir

Detaylı

Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas

Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas Uzman Zeynep Akdo an Ankara Üniversitesi, Türkiye, zsen@ankara.edu.tr, Prof. Dr. Fahrettin Özdemirci

Detaylı

Hepinizin bildi i gibi bilgi ça olarak adland r lan günümüzde bilim ve teknoloji alan nda

Hepinizin bildi i gibi bilgi ça olarak adland r lan günümüzde bilim ve teknoloji alan nda Say n Meslektafllar m z, Hepinizin bildi i gibi bilgi ça olarak adland r lan günümüzde bilim ve teknoloji alan nda bafl döndürücü flekilde h zl ilerlemeler olmaktad r. Bu geliflmelerin en fazla oldu u

Detaylı

Çok katl perde duvarl toplu konutlar n strüktürel de erlendirme ölçütleri do rultusunda irdelenmesi, Ataflehir örne i

Çok katl perde duvarl toplu konutlar n strüktürel de erlendirme ölçütleri do rultusunda irdelenmesi, Ataflehir örne i Çok katl perde duvarl toplu konutlar n strüktürel de erlendirme ölçütleri do rultusunda irdelenmesi, Ataflehir örne i Dr. Ayflin Sev-Prof. Aydan Özgen MSÜ. Mimarl k Fakültesi, Yap Anabilim Dal 1. Girifl

Detaylı

Bir Çal flan fle Almak

Bir Çal flan fle Almak Bir Çal flan fle Almak Cep Yönderi Dizisi Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam nda her gün karfl laflt klar en yayg n meydan okumalara ivedi çözümler öneriyor. Dizi içinde yer alan her kitapta,

Detaylı

Filiz S VAS MD*, fiükrü AYDO MD*, Bedriye MERMERC MD*, Kürflat ÖZORAN MD*

Filiz S VAS MD*, fiükrü AYDO MD*, Bedriye MERMERC MD*, Kürflat ÖZORAN MD* Fiziksel T p 2004; 7(1): 1-5 F Z KSEL TIP KRON K BEL A RILI HASTALARDA EGZERS Z VE F Z K TEDAV UYGULAMALARININ KARfiILAfiTIRMALI SONUÇLARI COMPARED RESULTS OF TREATMENT WITH EXERCISE AND PHYSICAL THERAPY

Detaylı

Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi)

Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi) Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi) Bağımlılıkta rehabilitasyon süreci dediğimizde bağımlı bireylerin psikolojik ve sosyal destek ile hayata yeniden kazandırılması kast edilmektedir.

Detaylı

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu G R fi Girifl Bu kitapç k Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) taraf ndan, befleri t bbi ürünlerin güvenlili inin izlenmesi ve de erlendirilmesi hakk

Detaylı

P-1 Anatomik Boyun Yast Büyük. P-2 Anatomik Boyun Yast Küçük. Anatomik Yast klar. P-3 Anatomik Boyun Yast Çocuk

P-1 Anatomik Boyun Yast Büyük. P-2 Anatomik Boyun Yast Küçük. Anatomik Yast klar. P-3 Anatomik Boyun Yast Çocuk P-1 Anatomik Boyun Yast Büyük Sürekli elastik ve fleklini koruyabilen poliüretan köpükten üretilen yast k özel tasarlanan ergonomik flekliyle omuz ve boyun bölgesinin gevflemesini sa lar. Fermuarl, kolayl

Detaylı