Başyazı Garanti Bankası ve KOBİ'ler Ergun Özen

Transkript

1 Başyazı Garanti Bankası ve KOBİ'ler Ergun Özen Bundan tam 2 sene önce yine bu köşede, ekonomimiz henüz çalkantılı dönemden çıkmamışken, "Bankacılık Sorumluluğu" başlığıyla bir yazı yazmıştım. Garanti Bankası olarak, o gün içinde bulunduğumuz zor günlerden ancak birbirimize destek olarak çıkabileceğimizi, üzerimize düşen sorumluluğun da bilinciyle, inisiyatifi ele aldığımızı belirtmiştim. Türkiye'nin ekonomik alanda yaşadığı sorunlara en kalıcı çözüm yollarından birinin, çağdaş üretim ve yönetim araçlarıyla donanmış KOBİ'ler olduğu inancıyla bir dizi eylem planı başlatmıştık. Ticaret ve Sanayi Odaları'yla yaptığımız özel anlaşmalar ve Anadolu Sohbetleri'yle ulaştığımız onbinlerce KOBİ'nin takdirlerini kazandık... O günlerden bugüne ekonomimizde çok olumlu değişimler yaşandı. Türk ekonomisinin bel kemiği KOBİ'lerimiz hak ettiği değeri ve desteği görmeye başladı. Sektörde öncülüğünü yaptığımız çalışmaların başka kurumlarca da benimsenip geliştirilmesinden gurur duyuyoruz. KOBİ'ler Garanti Bankası için her zaman çok farklı bir anlam ifade etti, ediyor ve edecek. Bugün geldiğimiz noktada, kurum olarak KOBİ'lerle ilişkimizi yalnızca finansal değil kültürel açıdan da zenginleştirmek için özel fırsatlar yaratmaya çalışıyoruz. Bu ay Osmanlı Bankası Müzesi 'nde başlayan "Lonca'dan KOBİ'ye: Esnaf ve Sanatkârın Dünü" sergisi de böyle bir arayışın ürünü. Tasarımını Bülent Erkmen'in yaptığı sergi, Prof. Dr. Zafer Toprak'ın metinleri ve Fotoğraf Tarihçisi Engin Özendes'in koleksiyonundaki 52 fotoğrafla, KOBİ'lerin zaman tünelindeki yansımalarını bir araya getiriyor. Sergi, geçmişi ahiliğe ve loncalara kadar uzanan günümüzün KOBİ'lerinin Türk ekonomisindeki yerini ve katettiği mesafeyi değerlendirmek açısından önem taşıyor. Türk girişimcisi, daha 1 yüzyıl öncesinin Türkiye'sinde, ağırlıklı olarak bedensel çalışmaya dayanan bir sistemi, bugün en ileri teknolojilerin kullanıldığı, dünyayla rekabet eden bir sisteme başarıyla dönüştürmeyi başarmış. Sergiyi gezerken bu kıyaslamayı çok net yapabiliyorsunuz. Sanatseverlerin yanı sıra, KOBİ sahibi ve yöneticilerinin de sergiden farklı tatlar alacağını ümit ediyorum. Garanti Bankası'nın müşterisini dinleyen, çözüm üreten ve değer katan kimliğine eklenen bu yaratıcı çalışmada emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.

2 Dünyada Ekonomi Petrol Piyasalarında Son Gelişmeler Emre Kozlu Kredi Analiz ve Yurtdışı Koordinasyon Yetkilisi (Konuyla ilgili daha önce hazırlamış olduğumuz Mart 2005 tarihli yazımız Garanti Dergisi arşivinde yer almaktadır.) Petrol fiyatlarında son haftalarda görülen gelişmeler global piyasalarda yeniden tedirginliğe sebep olmaktadır. Öncelikle ABD nin açıkladığı stok seviyelerindeki gerileme ve daha sonrasında Katrina Tayfunu nedeniyle ABD nin petrol üretiminin dörtte birini sağlayan Meksika Körfezi ndeki tesislerde üretimin durması Ekim 2005 vadeli petrol fiyatlarını varil başına $70 seviyesinin üzerine çıkarmıştır. ABD ekonomisi üzerindeki etki... Petrol fiyatlarındaki artışın ABD deki enflasyona etkisi daha önceki aylarda kısmen sınırlı kalsa da son açıklanan Temmuz verilerinde bu etkinin daha çok hissedilmeye başladığı görülmektedir. Enflasyondaki aylık %0.5 artışın neredeyse tamamı enerjiden kaynaklanmaktadır. Öte yandan gerek perakende, gerek ulaşım sektöründeki çeşitli firmaların da yüksek petrol fiyatları nedeniyle bazı önlemler almak durumunda kaldığı görülmektedir. Örneğin çeşitli havayolları şirketleri petrol fiyatlarındaki artış nedeniyle bilet fiyatlarını yükseltmek zorunda kalmışlardır. Bu gelişmeler ABD de özel tüketimi olumsuz etkileyerek ekonomideki büyümeyi yavaşlatma potansiyeline sahiptir. Fiyat artışının sebepleri... Petrol fiyatlarındaki artışın en önemli sebebi bilindiği gibi arz-talep dengesindeki bozulmadır. Global ekonomik büyüme özellikle Asya ülkelerinin petrol talebini önemli ölçüde artırırken Ortadoğu da güvenlik açısından yaşanan olumsuzluklar da arz tarafında endişeler yaratmakta ve petrol fiyatlarının spekülatif olarak da yukarıya çekilmesini desteklemektedir. Öte yandan mevcut arz-talep dengesizliğinden ziyade esas korku yaratan durum global petrol arzının tahminen yılları arasında mümkün olan en üst noktaya ulaşacağı beklentisidir. Bu da global talepteki büyümenin arzdaki büyüme ile dengelenememesi sonucunu doğuracaktır. Global ekonomiye etki neden sınırlı kaldı? Petrol fiyatlarındaki hızlı yükselişin son dönemlerde global ekonomi üzerindeki olumsuz etkisinin sınırlı kalmasının çeşitli nedenleri üzerinde durmak, gelecekte oluşabilecek riskleri görmek açısından da faydalıdır. Gayrımenkul sektöründe yaşanan global hareketlilik ve Asya'dan ihraç edilen ucuz ürünler tüketicilerin yükselen enerji fiyatlarına rağmen harcamalarını devam ettirmelerini desteklemiştir. Öte yandan bono piyasalarında uzun vadeli faizlerin düşük kalması ekonominin hareketliliğini korumasına yardımcı olmuştur. Petrol fiyatlarındaki artışın temelde global ekonomik büyümenin yarattığı talepten kaynaklanması, kısa vadede artışın hızını koruması beklentilerini güçlendirmektedir. Bazı çevreler fiyatlardaki artışın ancak global gayrımenkul balonunun patlamasıyla son bulacağını öne sürmektedirler.

3 Orta vadeli beklentiler... Global ekonomi üzerindeki orta vadeli etki göz önüne alındığında, fiyatların kalıcı bir şekilde varil başı $60 seviyesinin üzerine çıkmasının Güney Kore, Tayvan, Türkiye, Güney Afrika gibi ülkelerde GSYİH'yı %1-2 civarında geriye çekmesi, Çin, Japonya, ABD ve Avrupa'da ise bu etkinin %1 seviyelerinde kalması beklentiler arasındadır. ABD'nin zaten yüksek cari açığının GSYİH'nın %1'i kadar daha ilerlemesi de yüksek petrol fiyatlarının önemli etkilerinden biri olacaktır. Petrol tüketen ülkelerden petrol üreticilerine net transferlerin 2007 yılında dünya GSYİH nın %3.5 una ulaşacağı tahmin edilmekte, bunun da global olarak hem ekonomik hem de politik dengeleri derinden etkileyeceği düşünülmektedir. Dünyada Bankacılık Romanya Bankacılık Sektöründe Son Yıllarda Görülen Gelişmeler Başar Şener Kredi Analiz ve Yurtdışı Koordinasyon Yetkilisi Ocak 2007 de Avrupa Birliği ne katılması beklenen Romanya da yabancıların bankacılık sektörüne gösterdikleri ilgi son yıllarda ciddi ivme kazanmıştır. Dünyanın önde gelen finans grupları ülkedeki özelleştirmelerden pay alabilmek için adeta birbirleriyle yarışmaktadır. Ratingleri yüksek bankaların ülkedeki varlıklarını artırmaları ile sektörde önemli ilerleme kaydedilmektedir. Sektörde yabancıları payı hızla artmakta Nispeten küçük bir sektör olan Romanya nın bankacılık sisteminde 32 ticari banka ve 7 yabancı banka şubesi faaliyet göstermektedir. Özelleştirme programının da etkisiyle 32 ticarı bankanın 23 ü yabancı veya yabancı ortaklı bankalar haline gelmiştir. Öyle ki, 2004 yılsonu itibariyle henüz özelleştirme programı sonuçlanmamasına rağmen yabancılar sektördeki toplam aktiflerin %62 sini temsil eder duruma gelmişlerdir yılında başlatılan özelleştirme proramının 2006 da tümüyle tamamlanması hedeflenmektedir. Programın başarıyla tamamlanması ve IMF e verilen sözlerin yerine getirilmesi için sektörün en büyük bankası olan (toplam sektör aktiflerinin %26 sına sahip) Banca Commerciala Romana (BCR) ve Tasarruf Bankası (CEC) nin özelleştirmelerinin kısa sürede tamamlanması beklenmektedir. Devlet söz konusu bankaların en az %51 ini satmayı hedeflemekte olup, bankalarla ilgilenen gruplar arasında bölgedeki ağlarını kuvvetlendirmek isteyen Banca Intesa, Unicredito, Deutsche Bank, Fortis, BNP Paribas, KBC Bank ve HVB gibi büyük kurumlar bulunmaktadır. Yabancıların ülkeye ilgi duymalarının tek nedeni yakın zamanda AB ye katılma beklentisi değildir. Henüz küçük ölçeğe sahip bankacılık sektöründeki büyüme potansiyeli de oldukça çekici gözükmektedir. Sektördeki toplam aktif büyüklüğü 22.6 milyar, krediler 10 milyar, mevduat ise sadece 15 milyar seviyesinde olup, bunların GSYİH ya oranları sırasıyla %39, %18 ve %26 ile AB standartlarına göre düşük sayılabilecek seviyelerdedir. Yabancıların getirdiği değişim rüzgarları Yabancıların sektöre kazandırdığı deneyim ve bilgi aktarımı sayesinde sektör sağlıklı bir büyüme trendine girmiş ve bankalar şube ağlarını verimli bir şekilde genişletmeye başlamışlardır. Sektörde son 3 yılda yaşanan büyüme dikkat çekicidir. Bankalara tesis edilen krediler hariç toplam krediler %41

4 artarken sektörün toplam bilanço büyüklüğü ise %38 artış göstermiştir. Özellikle gelişme potansiyeli yüksek olan tüketici pazarında hızlı büyüme göze çarpmaktadır. Öyle ki, tüketici ve mortgage kredileri iki yıl önce banka bilançoların sadece %6 sını oluştururken söz konusu oran 2004 sonu itibariyle %27 lere ulaşmıştır. Bu trendin iyileşen risk yönetim sistemleri ve çeşitlenen ürün portföyü sayesinde devam etmesi beklenmektedir. Bu doğrultuda bankaların henüz ulaşılmamış pazarlardan pay kapmak için büyük çaplı pazarlama stratejileri benimsemeleri beklenmektedir. Yabancı deneyimi sektördeki gelir yapısının çeşitlendirilmesinde de etkili olmaktadır öncesinde net faiz gelirlerinin toplam faaliyet gelirinin %49 unu oluşturduğu dikkate alındığında gelirlerin çeşitlendirilmesinin önemi ortaya çıkmaktadır. Bankaların trading ve FX aktiviteleri ve ilgili gelirlerde artış görülmekle beraber, özellikle komisyon gelirlerinin artırılması önem taşımaktadır yılsonu itibariyle sektör genelinde net komisyon gelirleri toplam aktiflerin sadece %1.6 sına denk gelmektedir. Sektördeki bu gelişmelerin yanısıra bankaların ortaklığında pay sahibi olan yüksek ratingli finans kuruluşları sayesinde sektör genelinde kredi notu artırımlarının gerçekleşmesi süpriz olmayacaktır. Ayrıca AB ye hazırlık çerçevesinde diğer sektörlerde olduğu gibi bankacılık sektöründe de kurumsal yönetişim iyileşmekte ve sefaflık artmaktadır. Gelişen ekonominin etkisi Öte yandan sektördeki bankalar gelişmekte olan bir ekonomide faaliyet göstermenin avantajını yaşamaktadır. Sektör genelinde oldukça iyi karlar açıklanmakta, sağlıklı faiz marjlarıyla çalışılmakta ve hızla büyüyen işlem hacimlerinden yararlanılmaktadır. Büyüme özellikle bireysel bankacılık alanında görülürken, söz konusu kesim kurumsal tarafa nazaran da daha büyük potansiyele sahiptir. Bankaların kredi portföyleri hızla artırmasına rağmen ekonomideki iyileşmenin etkisiyle aktif kaliteleri önemli ölçüde zayıflamamaktadır sonu itibariyle %2.9 olan toplam sorunlu krediler oranı düşük seviyededir. Ancak sektördeki bu denli hızlı büyümenin ekonomideki olası bir kötüleşme durumunda aktif kalitesini zorlaması da söz konusu olabilecektir. Gelecekten beklentiler Yabancı banka şunbeleri dahil 39 bankanın oluşturduğu sektörde özelleştirme programının tamamlanmasının ardından özellikle küçük ölçekli bankalar arasında konsolidasyon yaşanması kaçınılmaz duruma gelecektir. Böylece rekabeti oluşturan banka sayısı azalacak ancak sektördeki bankalar daha kalifiye bir hal alacaktır. Sektördeki olumlu gelişmelere kaşılık, benzer sektörlerdeki likidite problemi Romanya da da sorun yaratabilmektedir. Vade uyumsuzluğunun mevcut olduğu sektörde, mevduatlar oldukça kısa vadeli olup, bu durum bankaların uzun vadeli kredi verme kabiliyetlerini sınırlamaktadır. Bu durumun bankaları ileride sermaye piyasalarına doğru itmesi dolayısıyla sendikasyon/seküritizasyon aktivitilerinin hareketlenmesi de beklenmektedir. Öte yandan, orta vadede faiz oranlarının düşmesi ve bankaların mevduat tabanlarını yükseltmek amaçlı açtıkları şubelerden dolayı operasyonal giderlerin artması ve bunların sonucunda karlılığın düşmesi de beklenebilir. Sonuç olarak; satın almalar ve ortaklıklarla sektöre giren yabancı bankalar getirdikleri deneyim ve sermaye desteği ile Romanya bankacılık sektörüne olumlu katkıda bulunmaktadırlar. Büyüme potansiyeli yüksek olan sektörde önümüzdeki 3 yıl içinde hızlı bir değişim yaşanacağı açıktır. Finansal alandaki bu atılım ülke ekonomisinin de daha sağlıklı büyümesinde önemli rol oynamaktadır.

5 İç Ekonomi Deutsche Bank: Büyüme Azalacak Yatırım bankası Deutsche Bank, yılın ilk çeyreğinde büyüme hızının tahminlerin altında kalması sonrasında büyümenin ikinci çeyrekte de yavaşlayacağını öngördü. Deutsche Bank, Türkiye ekonomisine ilişkin yayınladığı son raporda, yıl sonu Gayri Safi Yurtiçi Hasıla artış hızı tahminini yüzde 5 ten 4.9 düzeyine indirdi. Yurtiçi ticari faaliyetin ilk çeyrekte yüzde 5.8 arttığı belirtilen raporda, bu düzeyin son iki yılın en düşük düzeyi olduğuna işaret edildi. Raporda, dış ticaret açığı ve cari açığın da yüksek seyretmeyi sürdürdüğüne işaret edilirken, bu verilerde herhangi bir yavaşlama belirtisi gözlenmediği belirtildi. Yıl sonunda cari dengenin GSYİH nin yüzde 5 i kadar açık vereceği tahmin edilirken, Haziran ayı verilerinin açıklanmasıyla bu tahminin yüzde 5.4 düzeyine çıkarılabileceği öngörüldü. Parasal hedeflerin yolunda gittiği kaydedilen raporda, yıl sonu hedeflerinin yakalanabileceği ifade edildi. Deutsche Bank ın yıl sonu Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) tahmini yüzde 7 olarak belirlenirken, bu rakam hükümetin yıl sonu hedefi olan yüzde 8 in altında bulunuyor. Raporda yer alan faiz değerlendirmesinde ise, Merkez Bankası nın yılın son çeyreğinde yeniden faiz indirimlerine başlayabileceği kaydedildi. Deutsche Bank tan Garanti ye Ödül Deutsche Bank, dolar ve Euro para transferlerindeki hatasız işlemleri nedeniyle, Garanti Bankası na, 2002 ve 2003 yılından sonra 2004 için de Mükemmellik Ödülü verdi. Garanti Bankası ndan yapılan yazılı açıklamada, bankanın, Deutsche Bank ın, çalıştığı 6 bin bankadan sadece 145 ine verdiği ödülü arka arkaya 3. kere kazanan, Türkiye deki ilk ve tek, dünyadaki 45 bankadan biri olmayı başardığı kaydediliyor. Deutsche Bank ın, Garanti Bankası nın gerçekleştirdiği para transferi işlemlerindeki hatasızlık oranını belirleyen STP (Straight Through Processing-Uçtan Uca Otomasyon) oranlarının, Euro ödemelerde yüzde 96.7, dolar ödemelerinde de yüzde 95.8 olduğunu açıkladığı belirtildi. Garanti Bankası nın, her iki para biriminde ayrı ayrı STP Mükemmellik Ödülü ne layık görüldüğü ifade edilen açıklamada, Garanti, son bir ay içinde, STP Mükemmellik Ödülü nün benzerlerini, ulaştığı yüzde 93 hatasızlık oranıyla Citibank tan ve yüzde 98.9 oranıyla da JP Morgan dan almıştı denildi. E-Ticaret, Şirketlerin Hedefini Büyüttü Türkiye de hızla artan e-ticaret hacmi, sektörde faaliyet gösteren firmaların hedeflerini büyütmelerini sağladı. Yaşanan teknolojik gelişmelerle birlikte, Türkiye de yaklaşık 6 yıldan bu yana çeşitli firmalarca internetten alışveriş imkanı sunulmaya başlandı. İnternet bağlantılarının yaygınlaşması, hızlanması ve alışverişe zaman ayıramayanların sanal alışverişe yönelmesiyle e-ticaret hacmi giderek arttı. Elektronik eşyadan kişisel bakım ürünlerine, ofis-kırtasiye ürünlerinden bilgisayara, kitaptan yemeğe kadar çok sayıda ürün, internetten sipariş edilebilir hale gelirken,

6 müşterilerdeki güven eksikliği ise firmaların ve bankaların yaptığı çeşitli çalışmalarla aşılmaya başlandı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, yılın ilk çeyreğinde 242 milyon 770 bin YTL olan kredi kartlarıyla sanal POS lar üzerinden yapılan e-ticaret işlem hacmi, Haziran sonu itibariyle 6 aylık dönemde 563 milyon 470 bin YTL ye yükseldi. BKM Genel Müdürü Sertaç Özinal, sanal poslar üzerinden kredi Kartı ve banka kartı ile gerçekleştirilen işlemlerde büyük artış gözlendiğini söyledi. Bunun yanı sıra sahtekarlıklar gibi olumsuzlukların önüne geçebilmek için bankaların, Visa ve Master Card ın güvenlikle ilgili bir takım sertifikasyon çalışmalarının olduğunu vurgulayan Özinal, bu sertifikasyonu kullanan üye işyerlerinin ek bir güvenlik sağladığını, bunun da sanal ortamdaki alışverişe önemli katkıda bulunduğunu ifade etti. Özinal, Bankalar aracılığıyla bu sertifikalar alındığı takdirde, arzuladığımız internette güvenlik konusunu önemli ölçüde sağlayabileceğimizi düşünüyorum dedi. Sanal alışveriş alanında faaliyet gösteren sitelerden biri olan Kangurum.com un Genel Müdürü Serdar Kaşıkçı, Koç grubu şirketlerinden Migros un sanal market operasyonlarının geliştirilmesiyle büyüyen ve sanal alışveriş merkezi olarak hizmet vermeye başlayan Kangurum.com un 2000 yılında Sanal Merkez T.A.Ş. adı ile şirketleşerek sipariş almaya başladığını söyledi. Kangurum dan verilen siparişlerin Türkiye nin her bölgesine ulaştırıldığını belirten Kaşıkçı, Kangurum içinde yer alan Migros Sanal Market teki teslimatların ise İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Adana, Mersin, Fethiye, Bodrum, Marmaris, Çeşme ve Göcek de yapıldığını kaydetti yılında 14 mağazayla faaliyete geçen Kangurum un, bugün pastaneden beyaz eşyaya, çiçekçiden kitapçıya 70 den fazla seçkin mağaza ile 100 bini aşkın ürünü satışa sunduğunu belirten Kaşıkçı, Migros Sanal Market mağazasının da günde yaklaşık 10 bin kişi tarafından ziyaret edildiğini, günde 500 siparişin ise başarıyla teslim edildiğini anlattı. KOBİ lerin de tüketim malzemeleri için Kangurum u tercih ettiğini ifade eden Kaşıkçı, dijital fotoğraf makineleri, televizyonlar, cep telefonları, DVD player gibi ürünlerin en çok satanlar arasında yer aldığını, yaz sezonunda ise bahçe mobilyaları ve klimaların satışlarında ciddi bir artış görüldüğünü kaydetti. Estore.com Genel Müdürü Gülfem Uycan da, Estore un geçen yılı 10 milyon dolar ciro ile kapattığını, bu yılın ilk 6 ayında ise bu rakama rahatça ulaştıklarını söyledi. Uycan, 2005 yılını 20 milyon doların üzerinde bir ciroyla kapatmayı umduklarını kaydetti. Sektörün inanılmaz hızla büyüdüğünü dile getiren Uycan, internetten çok ilgi gören ürünlerin ise cep telefonları ve bilgisayarlar olduğunu, özel günlerde ise çiçek ve altın aksesuarların satışlarında hareketlilik gözlendiğini anlattı. Uycan, internetten alışverişte güvenlik konusunda ise 6 yıldır kendilerini mutsuz edecek bir olay yaşamadıklarını, artık müşterilerin kafasında güvenlikle ilgili soruların gittikçe azaldığını, birkaç yıl içinde de kalmayacağını düşündüklerini dile getirdi. Genellikle erkeklerin sanal alışverişi tercih ettiğini belirten Uycan, müşterilerine sundukların taksit ve finansman imkanları sayesinde İstanbul dışında olan KOBİ lerin de ciddi oranlarda alım yaptığını anlattı. Uycan, yapılan alışverişlerin yaklaşık yüzde 75 lik bölümünü taksitli alışverişlerin oluşturduğunu bildirdi. Bascuda.com un Genel Müdürü Tuna Yüksel ise internetten alışverişin her yıl büyüme gösterdiğini, internet bağlantılarının da fazlalaşmasıyla e-ticarette çok büyük yollar kat edildiğini söyledi. Bascuda.com dan alışveriş yapan müşterilerin profiline bakıldığında iki özelliğin göze çarptığını anlatan Yüksel, şunları söyledi: Bazı ürünlere ulaşamayan, taşrada yaşayan devlet memurları, askeriye personeli ve öğrenciler internetten alışveriş yapıyor. Alışveriş yapanların yüzde 80 ini ise erkekler oluşturuyor. Biz de bayanları çekmek için tekstil konusunda çalışmalar yapıyoruz. Yüksel, sektörde her yıl yüzde 50 lik bir büyüme öngördüklerini, bu yılın sonunda ise 30 milyon dolar ciro hedeflediklerini sözlerine ekledi. Gima T.A.Ş. Alternatif Kanallar Müdürü Tunca Meriç ise Gima nın internet ve telefon mağazacılığı kanallarının, hizmete başladığı yıldan bugüne kadar sürekli büyüyerek, ciro büyüklüğü bakımından ilk 10 mağazaları arasında girdiğini, her yıl bir önceki yılın yüzde 50 fazlası kadar ciro ve müşteri adedi artışı sağlandığını söyledi. Meriç, müşterilerin internetten alışveriş yapmalarındaki en büyük tereddütleri olan güven sorununu, sitenin güvenliği, fiyat istikrarı, iade ve değiştirme garantisi, hızlı ve doğru teslimat konularında bilgilendirmeyle aştıklarını anlattı.

7 Garanti den Milyon YTL Kar Garanti Bankası, yılın ilk 6 ayında net 315 milyon 572 bin YTL kar elde etti. Garanti Bankası ndan yapılan açıklamada, bankanın 2005 yılının ilk ayındaki vergi ve karşılıklar öncesi brüt karının bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 63.7 artarak milyon YTL ye yükseldiği belirtildi. Açıklamada, Yasal mevzuat ve uluslarası uygulamalar doğrultusunda kredi ve vergi karşılıkları dahil toplam milyon YTL karşılık ayıran Garanti nin vergi öncesi karı milyon YTL, net karı ise milyon YTL olarak gerçekleşti denildi. Açıklamaya göre, bankanın aktif büyüklüğü de 29 milyar YTL seviyesine ulaştı. 30 Haziran 2005 tarihi itibariyle bir önceki yılın aynı dönemine göre, Garanti Bankası nın özkaynak karlılığı yüzde e, aktif karlılığı ise yüzde 2.28 e yükseldi. Garanti Bankası Genel Müdürü Ergun Özen, bankanın nakdi ve gayrinakdi krediler aracılığıyla reel ekonomiye desteğinin 30 Haziran 2005 itibariyle 19.9 milyar YTL ye ulaştığını vurguladı. İhracat İvme Kaybetti Turizmle birlikte ekonominin itici gücü niteliğindeki ihracat, Temmuz ayında yüzde 1 le aylık bazda en düşük artışı göstererek 5.7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, Ocak- Temmuz döneminde 7 aylık ihracat yüzde 17.2 artışla 41 milyar doları buldu. Temmuz ayı itibariyle son bir yıllık ihracat tutarı yüzde 23 artışla 70 milyar dolara yükseldi. TİM Başkanı Oğuz Satıcı, ilk defa 10 sektörün aylık bazda ihracat kaybı yaşadığına işaret ederken; Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen de ihracattaki yavaşlamanın Cari işlemleri tetikleyecek bir dış ticaret açığı görüyoruz ama endişe edilecek boyutta değil dedi. İhracat rakamlarını değerlendiren Satıcı, Temmuz ayı ihracatımız geçen yılın aynı ayına göre, oldukça düşük bir oranda, yüzde 1.1 artarak 5.7 milyar dolar, 7 aylık ihracatımız ise yüzde artarak 41 milyar dolara yükseldi. Temmuz ayı ihracat artışının geçen sene gerçekleşen yüzde 33.9 luk artışa göre oldukça düşük kaldığını da ifade etmek isteriz dedi. Ayrıca bu ivme kaybı 2005 Ocak-Temmuz ihracat artışı olan yüzde ile 2004 yılı aynı dönemde gerçekleşen yüzde 35.3 olan ihracat artışı ile karşılaştırdığımızda da kendini belli etmektedir diyen Satıcı sözlerini şöyle sürdürdü: Daha önce yaptığımız uyarıların dikkate alınmaması neticesinde ihracatımızın son dört yılda yakaladığı artış trendi Temmuz da kendisini durgunluğa bırakmış ve ilk defa 10 sektör bir ay içerisinde ihracat kaybı yaşamıştır. Özellikle sanayi sektöründe yaşanan gerileme otoriteleri ciddi biçimde düşündürmelidir. Satıcı nın verdiği bilgiye göre, Türkiye ihracatının yüzde 86.4 ünü gerçekleştiren sanayi sektörünün aylık ihracatında yüzde 1.1 lik bir azalma yaşandı ve rakam milyar dolar oldu. Satıcı, sanayi sektörü aylık ihracatında 2001 yılından bu yana 2002 yılı Şubat ayı haricinde ilk defa bir azalma yaşandığını bildirdi. Diğer yandan, Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, cari işlemleri tetikleyecek bir dış ticaret açığının görüldüğünü belirterek, Ama endişe edilecek boyutta değil dedi. Tüzmen, ihracat artış hızının Haziran ve Temmuz aylarında yavaşladığını ve bu durumun genel ihracat artış hızını da aşağı çektiğini söyledi. 1 Ocak-1 Temmuz arası geçen yılın aynı dönemine göre ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 63.6 olduğunu kaydeden Tüzmen, bu şekilde devam ederse bir sorun yaşanmayacağını ifade etti. Dış ticaret açığının, dış ticarete oranının yüzde 20 lerde olması durumunda tehlikenin bulunmadığını belirten Tüzmen, ancak bu durumun yine de dikkatle izlenmesi gerektiğinin altını çizdi. Aylık 6 milyar dolarlık ihracat, 9 milyar dolar tutarında da ithalat yapılmasının daha sağlıklı olacağını vurgulayan Devlet Bakanı,bu durumda yıllık 36 milyar dolarlık bir açığın oluşacağına işaret etti. Tüzmen, çok aşırı değerli para biriminin bulunduğunu defalarca söylediğini de hatırlattı ve ara malı ithalatındaki artışa dikkat çekti. Ara malı ithalatındaki artışın Türkiye nin dışarıdan ara malı ikame ettiğini gösterdiğini kaydeden Tüzmen, bu durumun içerideki ara malı üreticileri sıkıntıya soktuğunu ve işsizliğe doğrudan katkı yaptığını dile getirdi Temmuz tarihleri arasında yüzde 0.9 luk ihracat

8 artış hızı ve5.7 milyar dolarlık ihracat olduğunu belirten Tüzmen, 1 Ocak-31 Temmuz tarihleri arasında ihracat artış hızının yüzde 17.1, toplam ihracatın ise 41 milyar dolar seviyesinde bulunduğunu söyledi. Tüzmen, ikinci yarıda ihracat artış hızlarında ciddi bir düşme bulunduğunu ifade ederek, şöyle konuştu: Cari işlemleri tetikleyecek bir dış ticaret açığı görüyoruz ama endişe edilecek boyutta değil milyar dolara yakın bir açık çevrilebilir bir açık. Çünkü 2005 de ihracatımız, 71 milyar dolar olacak. Dış ticaret hacmimiz de yıllar içinde giderek arttı. Bu da bu açığı karşılanabilir kılıyor. Halı, kimya, çimento ve toprak ürünleri, elektrik elektronik ürünleri ile tekstil ve hammaddeleri sektörleri dışında kalan diğer bütün sanayi sektörlerinde aylık ihracatta azalmalar yaşandı. En büyük düşüş yüzde 16.7 ile demir ve demir dışı metallerde yaşanırken, diğer sanayi ürünlerinde yüzde 13.1, taşıt araçları ve yan sanayi sektöründe ise yüzde 5.1 lik düşüş görüldü. Türk Lirası nda 2003 yılındaki Irak Savaşı ndan bu yana gözlenen değerlenme, Uzakdoğu daki ucuz iş gücüne dayalı üretim yapısı, maliyetlerini azaltmak isteyen üreticileri ithal girdi kullanımına yöneltiyor. Her 100 Kişiden 80 i Kayıtdışı Bir işte çalışanların sayısının 803 bin kişi arttığı nisanda, kayıt dışı çalışanların sayısı ise 640 bin kişilik artış gösterdi. Son dönemde istihdama katılan her 100 kişiden 80 inin kayıtdışı olduğu belirlendi. Kayıtdışı çalışanlar nedeniyle devletin yıllık olarak kaybı 21.3 katrilyon liraya ulaştı. DİE nin verilerine göre, martta (Şubat-Mart-Nisan 2005 ortalaması) 21 milyon 190 bin kişi olan toplam istihdam yüzde 3.8 lik artışla nisanda (Mart-Nisan-Mayıs 2005 ortalaması) 21 milyon 993 bin kişi olarak gerçekleşti. Toplam istihdam bir önceki döneme göre 803 bin kişi arttı. Ancak söz konusu dönemde kayıt dışı çalışanların sayısı da 10 milyon 510 binden 11 milyon 150 bine çıktı. Kayıtdışı çalışan sayısındaki artış 640 bin kişi olarak gerçekleşti. Kayıt dışı çalışanların sayısındaki artış toplam çalışanların sayısındaki artışın yüzde 80 ini oluşturdu. Kayıtdışı istihdamda yaşanan 640 bin kişilik artışın 117 bini kayıt dışı olarak ücretli, 208 bini yevmiyeli, 36 bini işveren, 25 binini ise kendi hesabına çalışanlardaki artıştan kaynaklandı. Ücretliler ve yevmiyelilerin SSK ya, işverenler ve kendi hesabına çalışanların ise Bağ-Kur a kaydolma zorunluluğu bulunuyor. Ancak ücretsiz aile işçisi olarak çalışan 267 bin kişinin yasal olarak herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kaydolma zorunluluğu bulunmuyor. İstihdamın yarısından fazlasının kayıtdışı çalıştırılması nedeniyle devletin uğradığı yıllık vergi ve prim kaybı ise 21.3 milyar YTL prim ve vergi kaybına uğruyor. Türkiye de 21 milyon 993 bin çalışandan sadece 10 milyon 843 bini SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı na kayıtlı bulunuyor. Geriye kalan 11 milyon 150 bin kişi ise herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı bulunmuyor. Otomobil Sayısı 12 Yılda İki Kat Arttı Trafiğe kayıtlı motorlu taşıt sayısı yaklaşık 12 yılda ikiye katlandı. Türkiye nin nüfus artış oranı 12 yıllık süreç içerisinde yüzde 21.4 olarak gerçekleşirken, 1993 yılından bu yana trafiğe kayıtlı motorlu taşıt sayısı yüzde 100 arttı. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) verileri baz alınarak yapılan hesaplamalara göre, 1993 yılında 5 milyon 250 bin 622 olan trafiğe kayıtlı motorlu taşıt sayısı, 2005 Mayıs ayı itibarıyla 10 milyon 504 bin 928 e yükseldi. Artışın yüzde 49.5 lik bölümü 2003 yılından sonra yaşandı. Bunda özellikle son dönemde ekonomik göstergelerde görülen olumlu gelişmelerle birlikte kredi faiz oranlarının düşmesi etkili oldu. Bin kişiye düşen araç sayısı 1993 yılında iken, 2005 yılının Mayıs ayına gelindiğinde bu rakam 145 e yükseldi. En büyük artış oranı kamyonet sayısında görüldü yılında kayıtlı 354 bin 290 kamyonet (arazi taşıtı dahil) varken, yüzde 276 oranlık bir artışın ardından bu rakam 2005 Mayıs ayına gelindiğinde 1 milyon 332 bin 278 e ulaştı. Kamyoneti yüzde 137 artış oranıyla özel amaçlı taşıtlar takip etti.

9 1993 yılında trafiğe kayıtlı 2 milyon 619 bin 852 otomobil bulunuyordu. Söz konusu dönem içerisinde otomobil sayısı yüzde 110 artarak, 5 milyon 518 bin 519 a çıktı. Kredi faiz oranlarının düşmesi ve firmaların düzenlediği kampanyalar bu artışta etkili oldu. Otomobili sırasıyla yüzde 103 artışla minibüs, yüzde 84 artışla otobüs, yüzde 70 artışla motosiklet ve yüzde 61.4 artışla kamyon izledi. En az artış oranı ise yaklaşık 12 yıllık dönemde yüzde 40 oranla traktörde görüldü yılında 828 bin 559 olan traktör sayısı, 2005 te 1 milyon 222 bin 103 oldu. Sanayinin Devleri Otomotivden İstanbul Sanayi Odası tarafından yapılan 500 Sanayi Kuruluşu sıralamasında TÜPRAŞ yine birinci olurken, iki yıl önce ikinciliğe yükselen Ford Otosan geçen yıl da 4.45 katrilyon liralık üretimden satış ile yerini korudu. Bir önceki yıl 11. sırada olan özel sektör şirketi Toyota, 2004 yılının üretimden satışlar sıralamasında 3.35 katrilyon lira ile üçüncü sıraya çıktı ve böylece ilk üçteki özel sektör otomotiv şirketlerinin sayısı ikiye yükseldi. Yine sıralamada dördüncü olan Oyak Renault un 2004 yılı üretimden satışları 3 katrilyon 279 trilyon 366 milyar 618 milyon lira olarak belirlendi. Özelleştirmesi gündemde olan Ereğli Demir Çelik (Erdemir) ise 2 katrilyon 967 trilyon lira ile sıralamada bir basamak üste çıkarak 5 inciliği aldı. İlk 10 a giren diğer kuruluşlar da Elektrik Üretim A.Ş., Arçelik, Vestel, Tofaş ve Aygaz olarak sıralandı. İlk 10 kuruluşun 8 i özel, 2 si kamu kuruluşlarından oluştu. Rapora göre İSO-500 deki özel sektör kuruluşlarının ağırlığı 2003 yılındaki yüzde 82.7 den 2004 yılında yüzde 84.6 ya yükseldi. Otomotiv endüstrisinin toplam İSO-500 ihracatı içindeki payı 2003 yılına göre yüzde 56.3 artışla yüzde 26.9 düzeyinde ulaştı. Raporda İhracatta otomotivin ağırlığının artması, sanayide teknoloji içeriği yoğun ürünlere doğru yapısal değişimin sinyallerini veren bir gelişme olarak değerlendirildiğinde sevindiricidir denildi. Tekstil, giyim, deri ve ayakkabı sektörde faaliyet gösteren şirketlerin İSO-500 ün toplam ihracatı içinde 2002 de yüzde 20.8 olan payının 2003 te yüzde 17 ye ve 2004 yılında da yüzde 12.9 a gerilediği belirtildi. Raporda, tekstil ve giyim sektörünün İSO-500 kapsamındaki ihracat artış hızının 2003 te yüzde 10.8 iken, 2004 yılında yüzde 6.9 a gerilediğine işaret edilerek, Tekstil ve giyim sektörü ihracattaki payını koruyamadığı gibi ihracat artış hızının da gerisinde kalmıştır denildi. İSO-500 çalışması içinde yer alan 500 sanayi kuruluşunun 149 unu sermayesinde yabancı payı bulunan şirketler oluşturuyor. Yabancı sermayeli şirketler, üretimden satışların yüzde 42.5 ini, brüt katma değerin yarısını, ihracatın yüzde 49 unu, çalışanların ise yüzde 27.3 ünü oluşturuyor. İSO Başkanı Tanıl Küçük, son dönemde kamuoyunda sıkça gündeme gelen, ekonomide yabancı sermayenin payının sınırlandırılmasına ilişkin tartışmalar hatırlatıldığında, Türkiye nin sürdürülebilir büyümeyi sağlamak için gerekli potansiyel kaynaklarının yetersiz olduğunu belirterek, şunları söyledi: Biz, Türkiye nin yeterli olmayan potansiyel büyüme kaynakları karşısında doğrudan yabancı yatırımın önemine dikkat çekiyoruz. Esas olan doğrudan yatırımların artması. Doğrudan yabancı yatırımın daha çok çekilebilmesi için ekonomik ve idari yapının güçlendirilmesi gerek. Ekonominin geneline ilişkin görüşlerini belirten Küçük, ekonomide bu yılın ilk yarısındaki en düşündürücü gelişme nin dış ticaret ve cari işlemler açığındaki artış olduğunu söyledi. Küçük, bu eğilimin devam etmesi durumunda dış ticaret açığının yıl sonunda program hedefi olan 21.1 milyar dolar yerine 40 milyar dolara ve cari açığın da 20 milyar dolara ulaşabileceğini vurguladı. Ekonomide 2004 yılının ikinci yarısında başlayan yavaşlama eğiliminin bu yılın yedinci ayı itibariyle de devam ettiğini belirten Küçük, iç talepteki yetersizliğin sanayicilerin gündeminde önemli yer tuttuğunu vurguladı.

10 Serbest Bölgelerde Ticaret Artıyor Serbest bölgelerde Ocak-Haziran döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.4 lük artışla, 11.1 milyar dolar tutarında ticaret yapıldı. İstanbul Deri Serbest Bölgesi aynı dönemde, 3.1 milyar dolarla en fazla ticaretin gerçekleştiği bölge oldu. Dış Ticaret Müsteşarlığı verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, Ege Serbest Bölgesi nde 1.8 milyar dolarlık, İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi nde 1.7 milyar dolarlık ticaret yapılırken, İstanbul Trakya Serbest Bölgesi nde 1.1 milyar dolarlık, Mersin Serbest Bölgesi nde ise 1 milyar dolarlık ticaret yapıldı. En az ticaret hacmine sahip serbest bölgeler ise 2.4 milyon dolarla Mardin Serbest Bölgesi, 5.2 milyon dolarla TÜBİTAK-MAM Teknoloji Serbest Bölgesi ve 9.5 milyon dolarla Trabzon Serbest Bölgesi oldu. Doğu Anadolu Serbest Bölgesi nde ise ticaret yapılmadı. Haziran ayı sonu itibariyle serbest bölgeler ticaret hacminin sektörel dağılımında sanayi ürünleri sektöründeki ticaretin toplam ticaret hacminin yüzde 97.2 sini oluşturduğu ve geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5 artışla 10.8 milyar doları aştığı görüldü. Sanayi ürünleri ticaretinde ilk sırada toplam ticaret hacminde yaklaşık yüzde 21.4 lük pay ile makine ve sanayi ürünleri yer alırken,yüzde 19.8 ile tekstil-konfeksiyon sektörü ve yüzde 12.8 ile otomotiv sanayi ürünleri makine sanayi ürünlerini izledi. Ocak-Haziran döneminde, gerçekleşen ticaretin ülke grupları itibariyle dağılımı incelendiğinde, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin yüzde 30.8, OECD ülkelerinin yüzde 6.2, Türk cumhuriyetlerinin yüzde 1.6 ve Türkiye nin yüzde 46.9 oranında bir paya sahip olduğu görüldü. Haziran ayı sonu itibariyle serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmaların sayısı 3944 olurken, yabancı sermayeli firmaların sayısı 635 e ulaştı. Kullanıcıların yüzde 19.2 sini oluşturan üretici firmaların sayısı 760 a yükseldi. Öte yandan, Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü, özellikle son yıllarda faaliyete geçen serbest bölgelerde yaşanan canlılığın ticaret hacminin önümüzdeki yıllarda istikrarlı bir artış seyri izlemesini bekliyor. Maliye Stopajı İndirmeyi Düşünmüyor Finansal yatırım araçlarında 1 Ocak 2006 tarihinde yürürlüğe girecek olan yüzde 15 lik stopaj uygulaması, finans kesiminde yeni bir vergileme tartışmasına neden oldu. Maliye nin, stopojın indirilmesi konusunda bir çalışması bulunmuyor.türkiye de yıllardır ayrıcalıklı bir vergileme rejimine tabi olan finansal yatırım araçlarının 1 Ocak 2006 dan geçerli olmak üzere yüzde 15 oranında stopaja tabi tutulmasına ilişkin yasal düzenleme, 2004 yılı sonunda gerçekleştirildi.yatırım fonu katılma belgeleri ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinin satışı aşamasında herhangi bir vergileme yapılmaması öngörülürken, borsa yatırım fonlarının da katılma belgelerinin alım satımı aşamasında vergilemeye tabi tutulması hükme bağlanmıştı. Ancak ilgili Kanunun yürürlük tarihi yaklaştıkça finans kesiminde stopaj uygulamasına ilişkin itirazlar ortaya çıkmaya başladı. Bankalar ve diğer finans kesimi temsilcileri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile Hazine Müsteşarlığı nezdinde girişimlerde bulunarak, yüzde 15 lik stopajın mevcut koşullarda uygulanmasının zor olduğunu belirtiyor. Finans kesimi temsilcileri, yüzde 15 lik oranda indirime gidilmesini talep ediyor. Söz konusu gelişmeler Maliye Bakanlığı ile Gelir İdaresi Başkanlığı nca da yakından izleniyor. Yatırım araçlarında farklı kişi ve kuruluşlara göre bir vergileme yapılamayacağına dikkat çeken Maliye yetkilisi, şu değerlendirmede bulundu: Geçen yıl bu konuları uzun uzun konuştuk, tartıştık ve ardından da mevcut yasal düzenlemeyi gerçekleştirdik. Yürürlük tarihini de 1 yıl sonra olarak belirledik. Bu konuda tereddüt ve sıkıntı yaratan hükümler varsa, Gelir İdaresi Başkanlığı ile bunlar görüşülür ve çözümlenir. Kanunda yüzde 15 lik bir stopaj öngörüldü. Bu oranın değiştirilmesi, siyasi bir karar gerektirir. Bu konuda siyasi irade karar verir. Ancak bizim yüzde 15 lik stopajın indirilmesi konusunda şu aşamada ne bir çalışmamız var, ne de bir düşüncemiz.

11 Ekonomi Haberleri Moody s ten Cari Açık Uyarısı Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moodys in Başkan Yardımcısı Kristin Lindow, ilk beş aylık ödemeler dengesi rakamlarının cari işlemler açığı için finansman fazlasına işaret ettiğini belirtirken, cari açığın giderek artan bir seyir izlediğine de dikkat çekti. CNBC-e nin sorularını yanıtlayan Lindow, cari açığın Türkiye nin olası kredi notu değişikliğinde dikkate alınacak önemli bir faktör olduğunu vurguladı. Sosyal güvenlikle ilgili yasanın Meclis ten geçmemesinin endişe yarattığını kaydeden Kristin Lindow, Ancak genel ekonomik çerçeve olumlu ifadesini kullandı. Londra daki patlamalara ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Lindow, böyle olayların ardından piyasaların ilk tepkisinin her zaman olumsuz olduğunu hatırlattı. Lindow, Londra daki patlamaların da etkisiyle AB içinde yaşanabilecek yeni tartışmaların Türkiye nin müzakere sürecini olumsuz etkilemeyeceğini öngördü. Dışbank ın Satışına BDDK dan Onay Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Dışbank ın çoğunluk hisselerinin Fortis Bank a satışını uygun buldu. Doğan Şirketler Grubu ndan Borsa ya gönderilen açıklamada, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu nca iştiraklerimizden Türk Dış Ticaret Bankası A.Ş. ye gönderilen 24 Haziran 2005 tarihli yazıda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu nun 22 Haziran 2005 tarih ve1658 sayılı kararı ile, Fortis Bank SA/NV nin (Fortis Bank) T. Dış Ticaret Bankası A.Ş. de doğrudan yüzde 89,34 oranında pay sahibi olması, 4389 sayılı Bankalar Kanunu nun 8 inci maddesinin (2) numaralıfıkrasının (a) bendine istinaden uygun görülmüştür denilmektedir ifadesine yer verildi. Dışbank da aynı yönde Borsa ya açıklama gönderdi. Belçika-Hollanda merkezli Fortis Bankacılık Grubu, Dışbank ın satın alınması işlemlerini bu ay sonuna kadar tamamlamayı planlıyor. Fortis CEO su Jean-Paul Votron, Kasım ayında da Dışbank ın Fortis olarak değiştirileceğini söylemişti. Bankacılık ve sigortacılık alanlarında faaliyet gösteren bir finansal hizmetler grubu olan Fortis, Avrupa nın en büyük 20 finans kuruluşu arasında yer alıyor. Fortis, özellikle Benelüks ülkelerinde (Belçika, Hollanda, Lüksemburg) lider bir konuma sahip bulunuyor. Kredi Kartı Batığı Büyüyor Bankaların, tahsil edemediği batık kredi kartı borçları, yılbaşından bu yana yüzde 62 artarak 1 milyar YTL'ye dayandı.bankaların, tahsilatı yapılamadığı için tasfiye kapsamına aldığı tüketici kredisi ve kredi kartı alacakları, yılın ilk 6 ayında yüzde 51 büyüyerek 1 milyar 177 milyon YTL ye çıktı. Batık kerdilerde en büyük kalemi 1 milyar YTL'ye dayanan kredi kartı alacakları oluşturuyor. Bankaların toplam kredi hacminde en büyük kalemi oluşturmaya başlayan kredi kartlarından kaynaklanan zamanında tahsil edemedikleri alacakları da hızla büyüyor. Bankaların batık duruma gelen tüketici kredileri ve kredi kartı alacakları, 17 Haziran a kadar olan dönemde yüzde 50 büyüyerek 1.2 milyar YTL ye ulaştı. Bunun 960 milyon YTL yle en büyük bölümünü oluşturan batık kredi kartları, yüzde 62 lik artış kaydetti. Merkez Bankası verilerine göre,

12 bankaların tüketicilerden zamanında tahsil edemedikleri için tasfiye kapsamına aldıkları tüketici kredileri ve bireysel kredi kartı alacakları ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu na (TMSF) devrolunan bireysel takipli krediler, 17 Haziran da 1 milyar milyon YTL ye çıktı. Batık tüketici kredileri, 2004 yılı sonundaki milyon YTL lik düzeyine göre yüzde 50.7 oranında milyon YTL büyüdü. Bankaların toplam tüketici kredileri ile bireysel kredi kartı kredileri ise yılbaşından bu yana yüzde 27 artarak 33 milyar milyon YTL ye ulaştı. Tüketicinin batık duruma gelen kredilerinin toplam krediler içindeki payı, yılbaşındaki yüzde 2.9 luk düzeyinden yüzde 3.5 e yükseldi. Batık kredilerdeki artışın büyük bölümü kredi kartlarından kaynaklandı. Bankaların tasfiye olunacak bireysel kredi kartı alacakları, söz konusu dönemde yüzde 61.8 oranında milyon YTL arttı yılı sonunda milyon YTL olan batık kredi kartları, 17 Haziran da milyon YTL ye kadar ulaştı. Tasfiye kapsamındaki kredi kartı alacaklarının toplam bireysel kredi kartı alacaklarına oranı da yüzde 4.3 ten yüzde 6.4 e çıktı. Batık kredi kartı alacaklarının milyon YTL yle en büyük bölümü özel bankalara ait bulunuyor. Özel bankaların batık bireysel kredi kartları sözkonusu dönemde yüzde 62.5 oranında milyon YTL arttı. Yabancı bankaların batık kredi kartı alacakları yüzde 74.1 artarak 64.5 milyon YTL, kamu bankalarının batık kredi kartı alacakları yüzde 34.2 artarak 40.2 milyon YTL oldu. Bankaların tasfiye kapsamına aldıkları bireysel kredilerin tutarı ise 17 Haziran itibariyle 123 milyon YTL olarak gerçekleşti. Bu kredilerde, yılbaşından bu yanaki dönemde yüzde 38.4 oranında 34.1 milyon YTL lik büyüme gözlendi. Bu artışa karşın batık bireysel kredilerin toplam tüketici kredileri içindeki payı yüzde 0.7 düzeyinde kaldı. Özel bankaların batık tüketici kredileri yüzde 52 artarak 77.2 milyon YTL ye, kamu bankalarının batık kredileri yüzde 9.3 artarak 37.2 milyon YTL ye çıktı. Yabancı bankaların batık durumdaki bireysel kredileri de yüzde 116 büyüyerek 8.7 milyon YTL oldu. Satılan ya da kapanan bankalar nedeniyle TMSF ye devrolunan bireysel takipli alacakların tutarı ise 95 milyon YTL düzeyinde oluştu. Bu kredilerde, yılbaşından bu yana yüzde 4.2 oranında 4.1 milyon YTL lik gerileme gözlendi. İşsizlik Oranı Yüzde 10.9 a Geriledi İşsizlik oranı Mart ayında yüzde 10.9 düzeyinde gerçekleşti. Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine göre, toplam istihdam 21 milyon 190 bin kişi olurken, işgücüne katılım oranı ise yüzde 47.1 düzeyinde gerçekleşti. Üç aylık hareketli ortalamalara göre, Şubat ayında işsizlik oranı yüzde 11.7 düzeyindeydi. Toplam istihdam sayısı Şubat ayına göre 352 bin artış gerçekleştirirken, işsiz sayısı ise 2 milyon 594 bin kişiye indi. Mart ayında tarım dışı işsizlik oranı yüzde 14.5, genç nüfusta işsizlik oranı ise yüzde 20.5 düzeyinde gerçekleşti. İşsizlik oranı kentlerde yüzde 13.3, kırda yüzde 7.5 olarak belirlendi. Mart ayı itibariyle, kayıtdışılık oranı ise yüzde 49.6 olarak tahmin edildi. Sabancı, Telsim le İlgileniyor Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, tamamen stratejik sebeplerden dolayı Türk Telekom ile ilgilenmekten vazgeçtiklerini belirterek, Ancak Telsim dosyasını tamamen kapatmayacağız dedi. Sabancı, 2004 yılını dolar bazında ciddi bir büyümeyle başarıyla kapattıklarını kaydederek, geçen yılın hem Sabancı Holding hem de Türkiye açısından iyi bir yıl olarak geçtiğini söyledi. Türkiye ekonomisi için hayati öneme sahip en önemli konunun siyasîce ekonomik istikrarın devam ettirilmesi olduğuna dikkat çeken Sabancı, bu istikrarın devam ettirilerek büyümeye yönelik aksiyonlara geçilmesi gerektiğini vurguladı. AB ye üyelik sürecine değinen Sabancı, AB projesinin bir medeniyet yolculuğu olduğunu, bu yolculuğun sancılı ve zorlu geçebileceğini söyledi. Güler Sabancı, Bundan dolayı oradan gelen seslere, reaksiyonlara daha soğukkanlı ve temkinli davranmalı, Avrupalılara zaman vermeliyiz. Bu ara

13 AB den gelen beğenmediğimiz, hoşlanmadığımız seslere toleransla yaklaşmalıyız. Ama yolumuza, yapmamız gereken reformlara da devam etmeliyiz diye konuştu. Güler Sabancı, Türk Telekom un özelleştirilmesine ilişkin olarak, Tamamen stratejik sebeplerden dolayı ilgilenmekten vazgeçtik. Çünkü kendi yaptığımız stratejide sabit hatlarla ilgilenmemeye karar verdik. Ancak Telsim dosyasını tamamen kapatmayacağız, ilgileniyoruz. Ayrıca şu anda bu bölgede kala kala bir tek Türk Telekom kaldı özelleştirilmeyen. Geçen hafta Pakistan, bir ay önce Çek Cumhuriyeti özelleştirdi. Pakistan da, Çek Cumhuriyeti nde, Romanya da, Bulgaristan da stratejik değil de telekom, Türkiye de mi stratejik? Bizim Türk Telekom un değeri ayrıca bu sebepten çok arttı. Çünkü bölgede en son kaldı. Sabit hatla ilgilenenler, isteyenler Türk Telekom un böyle bir ilave değeri olduğunu da biliyorlar diye konuştu. Sabancı Üniversitesi nde 4 hafta sonu 280 arkadaşıyla birlikte Sabancı Topluluğu nun 2015 i ve sonrasını tartıştıklarını, bu kapsamda yeni bir strateji oluşturduklarını anlatan Sabancı, bu strateji doğrultusunda çok büyük potansiyel gördükleri mevcut işlerde büyümeye karar verdiklerini söyledi. Güler Sabancı, Örneğin perakende işinde 3-5 senede 3 katı büyüme imkanımız var. Bunları görünce stratejik olarak bu konudan (Türk Telekom) çekildik. Ortağımız Carrefour ile birlikte çok ciddi yatırım yaparak bu hedeflere ulaşmayı öngörüyoruz. Önümüzdeki haftalarda Carrefour dan ortaklarımız gelecek. Agresif, hızlı büyüme planımız ve isteğimiz var. İki ortağın da bu konuda prensip anlayışı söz konusu şeklinde konuştu. Bankacılığın Sabancı Holding in ana işi olduğuna işaret eden Sabancı, Yabancı bankalar artacak, bunun hiçbir tehlikesi yok. Biz de belki (Akbank ta) bu yönetimi paylaşmayı düşünebiliriz. Buna Tamamen kapalıyız demiyorum. Bankacılık bizim çok iyi bildiğimiz bir iş. Bu nedenle çok seçici oluruz. Kim olduğu, nasıl olduğu çok önemli dedi. Kordsa International ın kord bezinde dünyada bir numara olduğunu hatırlatan Sabancı, Kordsa nın yurtdışı yatırımlarının devam ettiğini, Brezilya daki tesisleri, satın aldıkları başka bir kord bezi tesisiyle birleştirdiklerini kaydetti. Güler Sabancı, Kordsa International ın mevcut dünya piyasasında pazar payı yüzde 18 dir. Şu anda da Çin de çok ciddi bir tesis alımıyla ilgili görüşmeleri var dedi. Güler Sabancı, Türkiye deki reformlara da işaret ederek, yapısal reformların uygulanmasında biraz gecikme olduğunu söyledi. Sabancı, Ama üzerinde çalışıldığını biliyorum. Kolay olmadığını da biliyorum. Yine de üst üste bunları yapabileceğimize inanıyorum dedi. Bankacılık Yasası yla Kriz Riski Azaldı Dünya Bankası Türkiye Direktörü Andrew Vorkink, bankacılık reformunun yasalaşmasının, bankacılık sektörünü güçlendirerek, sektörün, 2001 yılında olduğu gibi bir ekonomik krize neden olma ihtimalini iyice azaltacağını söyledi. Bankacılık reformunun yasalaşmasından büyük memnuniyet duyduklarını vurgulayan Vorkink, Yeni Bankacılık Yasası, Türk Bankacılık sektörüne, uluslararası bankacılık standardı ve Avrupa Birliği nin en iyi uygulamalarını getirecek dedi. Türk bankacılık sektörüne, uluslararası bankacılık standartları ile en iyi AB uygulamalarının yerleşmesinin ise bankacılık sektörünü güçlendireceğini belirten Vorkink, bu gelişme sonucunda, 2001 yılında olduğu gibi, Türkiye nin yeniden, bankacılık sektöründen kaynaklanan bir krize girme ihtimalinin iyice azalacağını vurguladı. Sosyal güvenlik ve sağlık sigortasına ilişkin yasal düzenlemelerinde önemine dikkat çeken Vorkink, sosyal güvenlik reformunun yasalaşmasının, emeklilik sistemini daha etkin ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturacağını, kaynakların daha etkin kullanılmasıyla, sağlık sigortasından daha fazla Türk vatandaşının istifade etmesine imkan vereceğini kaydetti. Sosyal güvenlik sistemi, reformun tam olarak gerçekleşmemesi nedeniyle, her yıl Gayri Safi Yurtiçi Hasıla nın (GSYİH) yüzde 5 i oranında açık yaratıyor. Gerek Sosyal Güvenlik Reformu, gerekse Bankacılık yasaları, IMF nin en çok yasalaşmasını istediği yapısal reformların başında geliyor. IMF İcra Direktörleri Kurulu nun, Türkiye nin Niyet Mektubunu onaylayarak 1. Gözden Geçirmeyi tamamlamasının ardından, yaklaşık 833 milyon dolarlık kredi dilimi serbest bırakılacak.

14 Bankalar Faiz İndirimi Bekliyor Yatırım bankaları, Haziran ayı enflasyon verilerinin yıl sonu hedefiyle uyumlu olduğunu belirterek, Merkez Bankası nın bu ayki toplantısından çeyrek puanlık faiz indirimi kararı çıkacağını tahmin ettiler. Yatırım bankası Lehman Brothers, çeyrek puan faiz indirimi tahmininde bulunurken, yarım puanlık faiz indirimine de yüzde 40 olasılık tanıdı. Haziran ayı verilerinin yıl sonu için yüzde 8 lik hedefin rahatlıkla gerçekleşeceğini desteklediğini belirten JP Morgan da çeyrek puan faiz indirimi öngördü. Kuruluş buna karşılık, Sosyal Güvenlik Reformu Yasa Tasarısı nın Meclis ten geçmemesi nedeniyle IMF ile küçük bir kriz yaşanabileceğine ve bu durumun portföy yatırımlarını zayıflatabileceğine dikkat çekti. JP Morgan, Merkez Bankası nın bu olasılık karşısında faiz indiriminde temkinli olabileceğini vurguladı. Deutsche Bank da enflasyon verileri ışığında yüzde 7 lik yıl sonu tahminini korurken, Merkez Bankası nın yılbaşından bu yana gerçekleştirdiği faiz indirimlerine ara vermesinin sürpriz olmayacağını savundu. Banka, olumlu görünümün etkisiyle çeyrek puanlık indirimi de gözardı etmediğini ifade etti. Enflasyonda İlk Yarı İyi Geçildi Tarım sektöründe fiyatların yüzde 3.3 gerilemesinin verdiği destekle, enflasyon verileri Haziran da olumlu sinyal verdi. Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine göre, Haziran da aylık bazda Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) binde 1 artarken, Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) ise binde 4.8 geriledi. DİE nin 2003 baz yıllı verilerine göre, Haziran ayı itibarıyla yıllık enflasyon TÜFE de yüzde 8.95, ÜFE de ise yüzde 4.25 oldu. Yıl ilk yarısında fiyat artışları ise tüketicide yüzde 2.59, üreticifiyatlarında yüzde 1.89 olarak hesaplandı. Haziran ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon, tüketici fiyatlarında yüzde 8.69, üretici fiyatlarında ise yüzde oldu. CNBC-e nin 32 banka ekonomistinin katılımıyla yaptığı ankette, tüketici fiyatlarının onbinde 4, üretici fiyatlarının da binde 1.7 oranında artması öngörülmüştü. DİE nin çekirdek enflasyon yerine açıkladığı özel kapsamlı TÜFE göstergelerine göre, Haziran da artış, mevsimlik ürünler hariç binde 7.8, işlenmemiş gıda ürünleri hariç binde 6.8, enerji hariç onbinde 4 oldu. Tarım sektöründeki artışla Mayıs ta TÜFE binde 9 artış gösterirken, Üretici Fiyatları Endeksi binde 2 artış kaydetmişti. Yıllık bazda TÜFE yüzde 8.7 ye çıkarken, ÜFE yüzde 5.59 olarak gerçekleşmişti. Hükümetin yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 8 düzeyinde bulunuyor. Öte yandan, Haziran ayında ÜFE de yer alan toplam 751 maddeden, 190maddenin ortalama fiyatı değişmedi, 228 maddenin ortalama fiyatı arttı, 333 maddenin ortalama fiyatı ise düştü. Bu arada, Haziran ayının zam şampiyonu, fiyatında bir önceki aya göre yüzde oranında artış görülen patates oldu. DİE nin Tüketici Fiyat Endeksi ne (TÜFE) göre, Haziran ayında bir önceki aya göre fiyatlar, yurtdışı kültür amaçlı turlarda yüzde 16.70,yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlarda yüzde 10.64, özel lise ücretinde yüzde 7.98, özel ilköğretim ücretinde yüzde 6.94, elmada yüzde 5.27, fırınlı ocaklarda yüzde 4.57, mazotta yüzde 4.44 oranında arttı. Yıllık bazda Haziran ayında fiyatı en fazla artan ürün de yüzde lik artışla yine patates oldu. Bunu yüzde ile yurtdışı kültür amaçlı turlar, yüzde ile benzin izledi. Yıllık bazda fiyatı en fazla düşen ürün ise yüzde ile yumurta oldu. Bunu, yüzde 2.25 ile yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar, yüzde 0.73 ile salça takip etti. Ekspres Yatırım Başekonomisti Güldem Atabay, yaptığı değerlendirmede, enflasyonda görünümün bozulmadığına işaret etti. Atabay, Merkez Bankası yılsonu enflasyon hedefinden yana emin. Ancak petrol fiyatları ve iç talepteki hareketlenme küçük dalgalanmalar yaratabilir derken, Merkez Bankası nın kısa vadeli faiz oranlarını çeyrek puan düşüreceğini öngördü. Akbank tan ekonomist Serdar Şenol da, üretici fiyatlarındaki düşüşün tamamıyla mevsimsel faktörlerden kaynaklandığına işaret ederek, gelecek aylarda petrol fiyatlarındaki yükselişin verilere daha ciddi yansıyacağını öngördü. Şenol, TÜFE deki artışın gelecek dönemlerde sorun yaratabileceğini öne sürerek, fiyatların yakından izlenmesi gerektiğini vurguladı.

15 Türkiye nin enerji tüketimi %6 arttı İngiliz petrol şirketi BP nin her yıl yayımladığı Dünya Enerji Raporu nda, 2004 yılında dünyadaki enerji tüketiminin yüzde 0.8 ini gerçekleştiren Türkiye de enerji tüketiminin bir önceki yıla göre yüzde 5.7 arttığı açıklandı. Geçen yıl tüm enerji kaynaklarına yönelik talepte hızlı bir artış görüldüğü ve bunun da fiyatların yükselmesine neden olduğu belirtilen rapordaki verilere göre, Türkiye de geçen yıl 22.1 milyar metreküp doğalgaz tüketildi. Çin başta olmak üzere, küresel ölçekte talep artışının dünyanın her bölgesinde 10 yıllık trendlerin üzerine çıkmasıyla 2004 yılında dünya genelinde birincil enerji kaynaklarının tüketiminde yüzde 4.3 gibi önemli bir artışın yaşandığı ifade edilen BP raporunda, bu rakamın bugüne kadar kaydedilen en yüksek tüketim artışı olduğu belirtildi.türkiye de 2004 yılında 32 milyon ton petrol tüketildiği bildirilen raporda, bu miktarın 2003 yılına göre yüzde 2.4 artışı ifade ettiği belirtildi. Raporda ayrıca, Türkiye deki en yüksek tüketim artışının yüzde 18.2 ile hidroelektrik enerji tüketiminde gerçekleştiği belirtilirken, dünyadaki hidroelektrik enerji tüketiminin yüzde 1.6 sının Türkiye de gerçekleştirildiği ifade ediliyor. Dünyadaki kömür üretiminin yüzde 0.4 ünü gerçekleştiren Türkiye de kömür üretimi geçen yıl yüzde 0.3 azalırken, tüketim yüzde 5.2 yükseldi. Kültür Sanat New York ta Bir Türk Yönetmen The Other Theatre ın, New York ta faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu Moon and Stars Project ortaklığıyla izleyenlere sunduğu oyun, karmaşık ve gizemli bir konu olan olan spiritüalite arayışının kara mizahla anlatımı olarak tanımlanıyor. New York ta yaşayan bir grup gencin yanıbaşlarında olan olayları farketmeyip kendilerini ruhani gelişimlerine fazlasıyla kaptırmalarının anlatıldığı oyun; görsel tasarımcı Freddie, ortağı Tommy, New York ta yaşayan İranlı tasarımcı Habib, Alvin ve Freddie nin kız arkadaşı Sabena ile eski kız arkadaşı Anna nın, dünyanın sonu, kendinden geçme ve bağışlanma temaları üzerine kurulu hikayesini işliyor. İlk olarak 2001 yılında sergilenen ve her seferinde beğeniyle izlenen oyun Noyah Einay tarafından kaleme alındı. Oyunun yapım ve yönetmenliğini üstlenen Kaan Nazlı, 1999 dan beri New York ta yaşıyor. Başta Play A la Turka, Anatolia by Times, Circle and Dream in New York olmak üzere New York ta pek çok tiyatro yapımı ortaya koyan Nazlı, son olarak Franz Kafka nın Değişim adlı oyununu yönetti. Digital Film Academi film yapımı programını bitiren Nazlı, halen New York Üniversitesi Sahne Sanatları Bölümü nde master öğrencisi olarak öğrenimine devam ediyor. Karanlık Su (Dark Water) Karanlık Su / Dark Water ın başrolünde Akıl Oyunları nın Oscarlı aktrisi Jennifer Connelly bulunuyor. Connely, bu filmde, Küçük kızını tehlikelerden korumak için yaşamını feda etmeye hazır anne Dahlia Williams ı canlandırıyor. En güvenli sandığınız yerlerde güvenlik kalmayınca, en derinlerdeki psikolojik korkular açığa çıkıyor. Bu tema bugüne kadar sinema tarihinin en tedirgin edici, en seçkin korku-gerilim filmlerinin gözdesi oldu. Rosemary s Baby de yan dairede gizlice

16 satanik ayinler yapan komşulardan, The Shining de aile boyu çılgınlığa varan pastoral inziva çabasına, The Sixth Sense / Altıncı His te koridorlar arasında ölümün görüntülerini bulan küçük çocuğa kadar birçok filmde gündeme gelen güvenli evim fikri, hayal gücünü ateşleyen karşı konulmaz bir cazibe merkezi oldu. Bu klasik gelenek şimdi Dark Water - Karanlık Su ile devam ediyor. Central Station ve The Motorcycle Diaries gibi çalışmalarıyla adını duyuran Brezilyalı yönetmen Walter Salles, gündelik gerçeklerin en karanlık doğaüstü gizemlerle buluştuğu filmi Dark Water ile, Alfred Hitchcock, Roman Polanski, Stanley Kubrick, M. Night Shyamalan ve Alejandro Amenabar gibi korku-gerilim türünün ustaları arasındaki yerini alıyor. Korku klasiği The Ring - Halka nın yazarı Koji Suzuki nin Hideo Nakata yla beraber imzasını attığı öyküden yola çıkan Dark Water da, günümüzün çağdaş endişelerine özgün bir açıdan bakılıyor. Her şey bir apartmanın dokuzuncu katında başlıyor. Burası bekar anne Dahlia Williams ın hayata yepyeni bir başlangıç yapmak için yerleştiği evidir. Eski kocasına karşı yürüttüğü velayet savaşından yıpranmıştır. Küçük kızı Ceci ile, New York un kenar semtlerinden birisindeki bu eski ve bakımsız eve taşınmaktaki amacı, o ortamdan biraz olsun uzaklaşmaktır. Ancak yeni evinde aradığı huzuru bulamayacak gibidir. Evin çeşitli yerlerinden, tüyler ürperten tuhaf gürültüler gelmektedir. Asansör, sanki her an düşecekmiş gibi zangır zangır titrer. Bunlara bir de evin çeşitli yerlerindeki koyu renk su lekeleri eklenince Dahlia nın tedirginliği artar. Tüm bu belirtilerin gerisindeki daha büyük bir tehdidin varlığından kuşkulanmaya başlar. Dark Water ın yönetmenliğini, Central Station adlı çalışmasıyla Oscar adaylığı almış Brezilyalı yönetmen Walter Salles üstlenmiş. Küçük kızını tehlikelerden korumak için canını feda etmeye hazır anne Dahlia Williams rolünde, A Beautiful Mind - Akıl Oyunları nın Oscar ödüllü yıldızı Jennifer Connelly kamera karşısına geçmiş. Korkunun merkezine yaptığı bu yolculukta ünlü oyuncuya, Dougray Scott, Camryn Manheim, John C. Reilly, Tim Roth ve Pete Postlethwaite ten oluşan güçlü bir kadro eşlik ediyor. Filmin kurgusu, City of God ve The Motorcycle Diaries ile Oscar adaylığı alan Daniel Rezende nin. Müziklerini ise, Mulholland Drive daki unutulmaz çalışmasıyla dikkat çeken Oscar adayı Angelo Badalamenti bestelemiş. Suzuki - Nakata ikilisinin en çok bilinen ve tanınan ortak çalışması, hiç kuşkusuz The Ring - Halka oldu. Son derece rahatsız edici ve tüyler ürpertici bir psikolojik gerilim filmi olan The Ring, üzerinde en çok konuşulan ve tartışılan uluslararası korku - gerilim yapıtına dönüştü. Nakata nın Japonya da çektiği orijinal versiyonun yanısıra Hollywood da çekilen ve başrolünde Naomi Watts ın oynadığı yeni versiyon da eleştirmenlerin büyük beğenisini kazandı. Central Station, Behind the Sun ve Motorcycle Diaries gibi ödüllü Latin Amerika filmleriyle ön plana çıkan Brezilyalı yönetmen Walter Salles, ortaya koyduğu yapıtlarındaki güçlü insani öğeler ve olağanüstü görsel enerjisiyle tanınıyordu. Hayaletli ev öyküsünü konu alan Dark Water gibi bir filmle ilgilenerek aslında beklenmedik bir tercih yapmıştı. Ancak bu teklifi kabul etmesinde eldeki senaryonun zorlayıcı öyküleme tekniğinin önemli payı vardı. Julia Roberts a Broadway de Başrol Broadway deki ilk çalışmasını önümüzdeki ilkbaharda gerçekleştirmeyi planladığını belirten 37 yaşındaki Roberts, Richard Greenberg in Three Days of Rain adlı oyunuyla Broadway de sahneye adım atacak. Oyununun yapımcısı David Stone haberi bir telefon röportajında doğrularken, yapımın Mart 2006 da 12 haftayla sınırlı olarak başlayacağını duyurdu.stone, yapımcılığını Marc Platt ile birlikte üstleneceği oyunun yönetmeninin ise Joe Mantello olacağını söyledi. Biletleri Kasım 2006 dan itibaren satılmaya başlanacak oyunun hangi tiyatroda sahneleneceği ise daha sonra belli olacak.

17 Stone, oyunun seçilmesiyle ilgili olarak, Joe ve Julia hangi oyunun sahnelenmesinin daha iyi olacağı konusunda görüştüler ve her ikisini de heyecanlandıran Three Days of Rain de karar kıldılar dedi. Three Days of Rain adlı oyunla ilgili başka bir açıklama yapılmazken, Stone un, California eyaletinde, oyunun diğer iki kahramanını canlandıracak isimler üzerinde çalıştığı belirtildi. Mantello daha önce yine bir Platt-Stone ortak yapımı olan Wicked adlı oyun ile, Greenberg in Tony ödülü kazanan ve eşcinsel bir beyzbol oyuncusunun hikayesini anlatan Take Me Out adlı oyununu da yönetmişti. İlk kez 1997 yılında Manhattan Tiyatro Klübü nde sahnelenen Three Days of Rain adlı oyun, esrarengiz bir aile dramını konu alıyor. Oyun, Roberts in ikiz çocuklarına doğum yaptıktan sonra rol alacağı ilk yapımlardan biri olacak. İstanbul, Picasso ya Ev Sahipliği Yapacak 20. yüzyıla damgasını vurmuş en önemli sanatçılardan kabul edilen Pablo Picasso nun uzun sanat yaşamı boyunca çeşitli alanlarda ürettiği, bütün dönemlerini kapsayan 135 eser, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi nde sanatseverlerle buluşacak. Sergi, ünlü sanatçının ömrü boyunca kendisine sakladığı ve ailesine devrettiği, daha önce hiçbir yerde sergilenmemiş emsalsiz bir koleksiyon ile Paris ve Barcelona Picasso müzelerinden gelen eserlerden oluşuyor. Pablo Picasso nun İstanbul a gelen torunu Bernard Picasso, Sakıp Sabancı Müzesi nin genişleyen sergi salonları, teknik donanımı ve yönetim kadrosuyla uluslararası standartlarda bir dünya müzesi olduğunu kaydederken, dedesinin bıraktığı bu kültür mirasını Türk sanatseverler ile paylaşmaktan büyük mutluluk duyduğunu belirtti. Picasso Sergisi, 21 Kasım Mart 2006 tarihleri arasında gezilebilecek. Sergide ayrıca, Picasso ya ait özel yazışmalar, aile albümlerinden seçilenler ve uluslararası fotoğrafçıların çektiği fotoğraflar yer alacak. Sergi boyunca belgesel filmler ve konferanslar da etkinliğe eşlik edecek. Goya: Modernizmin Kahini Berlin deki Alte Nationalgalerie de açılan sergide, Goya nın Şemsiye gibi güneşli, renkli resimleriyle, Cadıların Uçuşu gibi grotesk ve karanlık eserleri, sanatçının ruh halindeki değişimleri yansıtıyor. Sergiyi hazırlayan Moritz Wullen, Goya nın yarattığı bu iki dünyanın paralel gelişiminin olağanüstü olduğunu kaydetti. Modern sanatın habercileri arasında sayılan Goya nın geniş bir döneme ait eserlerinin ilk kez böyle kapsamlı bir sergide bir araya geldiği belirtiliyor yılları arasında yaşayan Goya nın, çoğu özel koleksiyonlarda bulunan 79 resminin, müze tarafından 10 yıllık bir çalışma sonucu bir araya getirildiği kaydedildi. Goya: Modernizmin Kahini adlı sergi, 3 Ekim e kadar açık kalacak. Coelho nun 4 Kitabından 4 Film Ünlü yazar Paulo Coelho yazdığı kitaplarla film yapımcılarının da dikkatlerini üzerine çekiyor. Yayımlanan dört kitabının film hakları şu anda alınmış durumda. Can Yayınları ndan çıkan Simyacı, On Bir Dakika, Veronika Ölmek İstiyor ve Beşinci Dağ çok yakın bir zamanda sinemaseverlerle buluşacak. Coelho nun, İspanya dan kalkıp Mısır Piramitleri nin eteklerinde hazinesini aramaya giden Endülüslü çoban Santiago nun masalsı yaşamının felsefi öyküsünü anlattığı

18 Simyacının film hakları 1996 yılında Warner Brothers tarafından alındı. Kitap, 2005 yılında filmleştirilecek. Japon film ajansı Kadokawa - Pictures tarafından çekimleri tamamlanan Veronika Ölmek İstiyor ise, Ekim 2005 tarihleri arasında yapılacak olan Uluslararası Tokyo Film Festivali nde ön gösterime girecek. Başrollerini Yoko Maki ve Lee Wang ın paylaştığı filmin yönetmenliğini ise Kei Horie yapıyor. Japonya nın umut vaat eden genç aktrislerinden Yoko Maki, bugüne kadarki ilk başrolünü bu filmde Veronika karakteriyle oynuyor. Güney Kore nin yeni yıldızlarından Lee Wang ise Claude karakterini canlandırıyor. Dünyanın en eski mesleği üzerine kurulu bir aşk masalı olan On Bir Dakika nın film hakları ise Hollywood Gang Productions tarafından 2004 yılının Aralık ayında satın alındı. Film henüz proje aşamasında. On Bir Dakika, pek çok genç kız gibi iyi bir eş, sakin bir yuva değil, serüvenler, aşklar, zenginlikler hayal eden Maria nın hayallerin peşine takılıp ülkesinden çok uzaklara, İsviçre ye sürüklenmesiyle başlıyor. Dilini bilmediği yabancı bir dünyada, hayallerini gerçekleştirmek uğruna garip serüvenlere karışan genç kadının cesareti yanında ilkeleri de sınanır. Maria, birçok kadının ömür boyu adımını atamadığı bir eşikten geçmektedir: kendini, bedenini, ruhunu ve cinselliğini tanıma. Aşk ve cinsel özgürlük, zenginlik ve yoksulluk, utanç ve cesaret, çıkar ve özveri, söz Maria nın serüveni nasıl biterse bitsin, her şeye rağmen Dünya yalnızca on bir dakika süren bir şeyin çevresinde dönüyor. İlyas Peygamber in romanlaştırılmış öyküsünün anlatıldığı Beşinci Dağ ise İ.Ö. 870 yılında İsrail den ve bu ülkenin korkunç kraliçesi Yezavel den kaçıp Fenike ye sığınan İlyas ın, orada, Tanrının İsrail e yeniden dönmesine izin vereceği günü beklerken, ona kucak açan, evinde ağırlayan dul kadına ve oğluna büyük bir sevgiyle bağlanmasını anlatıyor. Kitabın film hakları Capistrano Productions tarafından 2004 yılında alındı. Senaryo Antonio Soave tarafından uyarlandı. Joseph Fiennes (Aşık Shakespeare), Liam Neeson (Schindler in Listesi; Yıldız Savaşları) ve Julia Ormond (Kökler) filmin yuncularından sadece birkaçı.yönetmen koltuğunda ise yine Kökler filminden tanınan LeVar Burton oturuyor. Capistrano Production filmin çekimlerine 2005 sonunda ya da 2006 yılının baharında başlayacak. Türkiye de tüm kitapları Can Yayınları tarafından yayınlanan Paulo Coelho nun yeni romanı Zahir ise çok yakında çıkacak. Zahir in piyasaya sürüldüğü andan itibaren tüm dünyada çoksatanlar listesinde 1 numarada olması ve konusunun çarpıcılığı da film yapımcılarının dikkatini çekeceğini gösteriyor. Bir Dilim Suç (Layer Cake) Daniel Craig, kontrol altındaki panik havasını başarıyla iletiyor. Gerilim, hiciv ve keskin bir mizahın oluşturduğu zengin kıvamlı tabakalar, pasta yı iyice kabartmış. Ateşten Kalbe, Akıldan Dumana ve Snatch / Kapışma nın yapımcısı Matthew Vaughn ın filmi Bir Dilim Suç ta Daniel Craig, Colm Meaney, Kenneth Cranham, George Harris, Jamie Foreman, Sienna Miller ve Michael Gambon oynuyor. Havalı, şık ve terbiyeli kahramanımız (Daniel Craig) herhangi bir işadamı gibi görünür. Kokain ve ekstaziyi diğer mallardan farksız gördüğünden, hiç ellerini kirletmeden veya adını ön plana çıkarmadan bir servet kazanmıştır. Kötü yollardan kazandığı paraların sefasın ı sürecek kadar gençken, emekli olmayı tasarlamaktadır. Birkaç gün içinde bu işlerden temiz bir şekilde elini eteğini çekeceğini hesap etmektedir. Ancak her zamanki gibi, evdeki hesap çarşıya uymaz.

19 Patronu Jimmy Price (Kenneth Cranham) ondan iki iyilik yapmasını ister. Suç dünyasında güçlü bir isim olan Eddie Temple ın (Michael Gambon) uyuşturucu bağımlısı kızı kaybolmuştur ve Price onun izinin bulunmasını istemektedir. Basit bir iş gibidir. Bir Dilim Suç, uluslararası başarı kazanmış Lock, Stock and Two Smoking Barrels / Ateşten Kalbe, Akıldan Dumana ve Snatch / Kapışma nın yapımcısı Matthew Vaughn un yönettiği ilk film. Senaryosunu aynı adlı kendi romanından yazar J.J. Connolly nin uyarladığı filmin yapımcılığını Vaughn un yanı sıra David Reid ve Adam Bohling üstlenmiş. İdari yapımcı Stephen Marks, görüntü yönetmeni Ben Davis, kurgu Jon Davis, sanat yönetmeni de Kave Quinn. Layer Cake (Kat Kat Pasta), suçluların dünyası olsun olmasın, İngiliz toplumunun farklı katmanlarına yönelik bir mecaz diyor yönetmen Matthew Vaughn. Film, uyuşturucuların her yere yayılmış olduğunu, kim olursanız olun, nerede olursanız olun, uyuşturucudan, mal satın almaktan ya da suçlularla haşır neşir olmaktan sadece bir adım ötede olduğunuzu gösteriyor. Garanti den Kültür Sanat Platform'da bu ayın programı... Garanti Galeri'de bu ayın programı... Osmanlı Bankası'nın Bankalar Caddesi'ndeki eski genel müdürlük binasında kurulan Osmanlı Bankası Müzesi, 19 Aralık 2002'de açıldı. Bankanın zengin arşivinden yararlanılarak, binada bulunan kasa dairelerinin içinde ve etrafında düzenlenen müze, Osmanlı İmparatorluğu'nun merkez bankası, emisyon bankası ve hazinedarı olarak görev yapan Osmanlı Bankası'nın ve dönemin tarihine ışık tutuyor. Dünyanın sayılı finans ta rihi müzeleri arasında yerini almayı hedefleyen müzenin kuruluş çalışmaları Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi tarafından yürütüldü. Müzenin projesi, Tarihbilimci Prof. Dr. Edhem Eldem, Mimar Prof. Dr. İhsan Bilgin ve Tasarımcı Bülent Erkmen'den oluşan ekibin koordinasyonunda 9 ay gibi kısa bir sürede hayata geçirildi. Her gün 10:00-18:00 saatleri arasında ziyaret edilebilen müzeye giriş, öğrenci, öğretmen ve 65 yaş üzeri ziyaretçileri için 1 YTL diğer ziyaretçiler için ise 3 YTL'dir.

20 Portre Piri Reis ( ) Piri Reis, arasında o dönemde Osmanlıların ünlü bir deniz üssü olan Gelibolu da doğdu. Asıl adı Muhiddin Pirî dir. Karamanlı Hacı Ali Mehmed in oğlu ve ünlü Osmanlı denizcisi Kemal Reis in yeğenidir. Akdeniz de korsanlık yapmakta olan amcasının yanında yaklaşık 1481 den sonra denize açıldı da Granada nın Osmanlı Devleti nden yardım istemesi üzerine yılları arasında Piri ve amcası, gemilerle Granadalı müslümanları İspanya dan Kuzey Afrika ya taşıdılar yılları arasında Sicilya, Sardunya, Korsika adalarına ve Güney Fransa kıyılarına yapılan akınlara katıldı. Daha sonra Osmanlı Devleti nin hizmetine girerek Osmanlı-Venedik Savaşında bir savaş gemisinde kaptanlık yaptı de amcasının ölümü üzerine Gelibolu ya çekilerek Kitab-ı Bahriye üzerinde çalıştı ve 1513 te bir dünya haritası çizdi Mısır seferinde Osmanlı donanmasında kaptan olarak savaştı de ilk çizdiği haritayı Yavuz Sultan Selim e sundu de Kitab-ı Bahriye yi tamamladıktan sonra 1522 de Rodos seferine katıldı te sadrazam Makbul İbrahim Paşa yı Mısır a götüren gemiye kılavuzluk etti. Sadrazamın ilgilenmesi üzerine 1525 te Kitab-ı Bahriye yi yeniden düzenleyerek onun aracılığıyla Kanuni Sultan Süleyman a sundu de çizdiği ikinci haritasını da padişaha armağan etti den sonra güney denizlerinde görev yaptı. Aden in Portekizlilerce alınması üzerine Süveyş teki Osmanlı donanmasına kaptan olarak atandı ve 26 Şubat 1548 de de Aden i geri aldı de önemli bir Portekiz üssü olan Maskat ı ve ardından Kişm Adası nı alarak Hürmüz Kalesi ni kuşattı. Portekizlilerin Basra Körfezi ni kapatmak istediklerini duyarak kuzeye yöneldi. Katar Yarımadası na ve Bahreyn Adası na egemen olarak Mısır a geçti. Donanmayı Basra Körfezi nde bıraktığı için sefer sırasında kendisinden yardımını esirgeyen Basra Valisi Kubâd Paşanın da girişimleriyle suçlu görülerek idam edildi. Büyük bir denizci olduğu kadar usta bir haritacı da olan Pirî Reis, korsanlık günlerinden başlayarak gezip gördüğü yerleri yabancı kaynaklardan da yararlanarak tarihi ve coğrafi özellikleriyle birlikte kitabında anlatmış ve haritalarını çizmiştir. Kitab-ı Bahriye nin denizcilikle ilgili bilgilerin toplandığı başlangıç bölümünde, açıklamalardan sonra Ege ve Akdeniz adaları tanıtılarak, denizle ilgili gözlem ve deneyimlerin önemi vurgulanır. Fırtına ve rüzgâr gibi tabiat olaylarının, pusula ve haritanın tanımından sonra dünyayı kaplayan denizler ve karaların oranları belirtilir. Portekizlilerin denizcilikteki ilerlemeleri ve keşifleri, Çin Denizi, Hint Okyanusu, Akdeniz ve Ege Denizi, Basra Körfezi, Atlas Okyanusu ayrıntılı biçimde anlatılır. Haritalı bölüm ise asıl metni oluşturur. Bu bölümde Çanakkale Boğazı ndan başlayarak Ege Denizi kıyı ve adaları, Adriyatik denizi kıyıları, Batı İtalya, Güney Fransa, Doğu İspanya kıyılarıyla çevresindeki adalara ilişkin tarihi ve coğrafi bilgiler verilerek kuzey Afrika kıyıları, Filistin, Suriye, Kıbrıs ve Anadolu kıyıları izlenerek Marmaris te tüm Akdeniz in havzası noktalanır te çizdiği ilk haritasında Kristof Kolomb un 1498 de çizdiği Amerika haritasından, Portekiz ve Arap haritalarından yararlandığını belirtir. Elde kalan parçası Avrupa ve Afrika nın batı kıyılarıyla Atlas Okyanusunu, Antil Adalarını, Orta ve Güney Amerika yı gösterir de çizdiği ikinci haritasından günümüze kalan parça, büyük bir dünya haritasının kuzey batı köşesi olup Atlas Okyanusu nun kuzeyini, kuzey ve orta Amerika nın yeni keşfedilmiş kıyılarını ve Grönland dan Florida ya uzanan kıyı şeridini içerir. İlk haritadan daha büyük ölçekli ve daha gelişmiş olan ikinci harita, o döneminin en ileri örneğidir.