Acil servisler hastaneye başvuran hastaları kontrol etme konusunda zorlu ve

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Acil servisler hastaneye başvuran hastaları kontrol etme konusunda zorlu ve"

Transkript

1 DERLEME Hacettepe T p Dergisi 2009; 40: Çocuk acil servislerinin kalabal na genel bak fl ve çözüm önerisi olarak triaj Özlem Tekflam 1 1 Öğretim Görevlisi Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Çocuk Acil Ünitesi, Ankara ÖZET Tüm dünyada çocuk acil ünitelerinin kalabalıklığı, çocuklar için giderek artan önemli bir sorun haline gelmiştir. Bu nedenle çocuk acil üniteleri hasta güvenliğini artırmak ve çok çeşitli pediatrik sorunları ve bu sorunların önceliğini tam olarak belirleyebilmek için triaj protokolleri geliştirmelidir. Triaj, özellikle acil servislerin kullanımının ve dolayısıyla kalabalığın arttığı ortamlarda acil servislerdeki hasta akışını sağlamak için gerekli bir basamaktır. Çocuk acil servisine başvuran hastaların, görülmesi gereken aciliyet önceliğine göre sınıflandırılmasını hedefler. Öncelikli bakımın verilmesi gereken hastaların doğru belirlenmesi ise başarılı bir triaj sistemi için oldukça önemlidir. Anahtar Kelimeler: Triaj, çocuk acil, aşırı kalabalık. ABSTRACT Overcrowding in the pediatric emergency department and triage Pediatric emergency department (PED) overcrowding is rapidly becoming an increasingly significant problem for children. Therefore PEDs should develop triage protocols that adequately address pediatric issues and prioritize problems to increase patient safety. Triage is a crucial step in the management of patient flow through the PED, particularly with increased PED utilization and overcrowding. Triage in the PED aims to categorize patients according to the urgency level to determine the sequence in which they will be seen. The correct identification of patients who require priority care is the essence of a successful triage system. Key Words: Triage, pediatric emergency department, overcrowding. Acil servisler hastaneye başvuran hastaları kontrol etme konusunda zorlu ve önemli bir konumdadır. Dolu oldukları zaman hastaların yatırılamadığı hastanenin yataklı ünitelerinin aksine, acil servisler devamlı olarak açık ve potansiyel olarak limitsiz kapasitesi olduğu düşünülen birimlerdir [1-4]. Ayrıca, düzenli sağlık hizmetlerinin sağlandığı tek merkezin acil servisler olması, bu kapasiteyi daha da zorlayarak kalabalığa neden olmakta ve acil olmayan nedenlerle artan sayıda hasta acil servisleri meşgul etmektedir [2-4]. Bu nedenlerle acil servislerin ileri derecede kalabalık oluşu özellikle son yıllarda oldukça belirgin bir hale gelmiş ve bu kalabalık çocuk acil servislerine başvuran çocuklar için de giderek artan ciddi bir sorun ve tehdit oluşturmaya başlamıştır. Çünkü aşırı kalabalık, hasta güvenliğini belirgin olarak tehlikeye sokmaktadır [2-4]. Cilt 40 Say

2 Tekflam Bugün dünyanın pek çok ülkesinde acillerin kalabalıklığı çok iyi bilinen ve kanıtlanmış bir problemdir. Hasta sayısı birçok nedenle her geçen gün giderek artmaya devam etmekte ve yakın bir zamanda da bu eğilimin değişmeyeceği bilinmektedir [1-4]. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) nde son yıllarda akademik acil servislerin %90 ından fazlasının aşırı kalabalık olduğu bildirilmiştir. Şehir merkezlerindeki hastaneler ve özellikle üniversite hastaneleri ise kalabalığı ilk olarak fark eden merkezler olmaktadır [2-4]. Ülkemizde ise çocuk acil servislerine başvurularla ilgili kesin rakamlar olmamakla birlikte, özellikle çocuk acil servislerinde olmak üzere tüm acillerde benzer şekilde hasta sayısı her geçen gün artmaktadır. Bilimsel olarak aşırı kalabalığı tanımlamak zordur. Ancak acil kalabalığı, basitçe görülmeyi bekleyen hasta sayısının çok fazla olması veya hasta yataklarının koridorlara taşması durumu olarak tanımlanabilir. Bir başka şekilde ise kalabalık, acil servis ihtiyaçlarının, mevcut kaynakları aşması durumu olarak ifade edilir. Kalabalığın en önemli sonucu ise, bekleme süresinin uzaması ve buna paralel olarak acilde kalış süresinin uzamasıdır [1,5]. Bu nedenle aşırı kalabalığı tam olarak ortaya koymak için bekleme sürelerinin eş zamanlı olarak takip edilmesi ve acilde tedavi edilmeyi veya görülmeyi bekleyen gerçek hasta sayısının belirlenmesi gerekir [6]. Çocuk acil kalabalığının nedenleri ve etkilerini belirlemek zor ve karmaşıktır [1]. Genel olarak artan kalabalığın en önemli nedenleri arasında; acile başvuran hasta sayısında genel bir artış olması, nöbet saatleri içerisinde sağlık hizmeti verebilecek tek birimin çocuk acil servisleri olması, primer sağlık hizmetleri için acillerin ilk başvuru merkezi olarak tercih edilmesi, yeterli sayıda çocuk acil bakım hizmeti verebilecek birimlerin azlığı, hastane yatak kapasitesinin yetersiz oluşu ya da çeşitli nedenlerle azaltılması ve doktor, hemşire gibi acil bakım hizmeti verebilecek eğitimli ve deneyimli personelin yetersizliği yer almaktadır [4,7]. Acil kalabalığının çocuklar üzerine olumsuz etkilerine ait ise yeterli ve spesifik veri yoktur. Ancak kalabalık, verilen hizmetin kalitesini belirgin olarak etkilemektedir. Ayrıca, çocuklar yaşa özel ihtiyaçları ve kg başına hesaplanan ilaç dozları nedeniyle tıbbi hatalara oldukça açıktır. Pediatri bilim dallarında giderek hızlanan gelişmeler nedeniyle özel sağlık hizmeti gereksinimi olan çocukların sayısı da giderek artmaktadır. Bu nedenle çocuklara özel tecrübesi ve bilgisi olmayan sağlık personelinin kalabalık ortamlarda hata yapma ihtimali oldukça yüksektir. Risk özellikle çocuğun yaşı küçüldükçe ve daha ciddi klinik durumlarda artmaktadır [4,8,9]. Bu nedenle çocukların, onlara özel olarak düzenlenmiş acil servislerde, bu konuda eğitilmiş ve tecrübeli personel tarafından acil sağlık hizmeti alması bu hataları ve verilen hizmetin kalitesini oldukça etkileyecektir. Ancak bu şartlarda bile kalabalığın hastalar üzerine olumsuz birçok etkisi olabilir. Çocuk acil servisleri üzerine kalabalığın başlıca olumsuz etkileri; hasta güvenliğinin, hasta bakım kalitesinin azalmasına paralel olarak azalması, hasta ve/veya ailesi ve doktor memnuniyetinin olumsuz etkilenmesi, şiddet olaylarında artış olması, eğitim için ayrılan zamanın giderek azalması ve hasta/ambulans reddinde artışa neden olmasıdır [4,8,10]. Kalabalığın özellikle hasta güvenliğini tehlikeye atması, son yıllarda triaja olan ilginin de artmasına neden olmuştur. Tüm dünyada giderek artan oranlarda kullanılmaya başlanan triaj uygulamaları, acil kalabalığını önleme stratejileri arasında ilk sırada yer almaktadır. Hasta akışını hızlandırmak ve hasta güvenliğini artırmak için en önemli basamak triajdır. Yapılan çalışmalarda çocuk acil kalabalığına katkıda bulunan en önemli faktörün, aslında acil olmadığı halde acil bakım hizmeti almak isteyen hastalar olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle çocuk acile başvurular arasında gerçekten acil olan hastaların belirlenerek öncelikli olarak acil bakım hizmeti almasının sağlanması gerekir. Bu hizmeti sağlamak için çocuk acil birimlerinde, pediatrik sorunları yeterince çözebilmek ve problemlerin önceliğini belirleyebilmek için triaj protokolleri geliştirilmesi önerilmektedir [11,12]. TR AJ Triaj, Fransızca trier kelimesinden köken almaktadır ve seçmek, ayıklamak, sıraya koymak anlamına gelmektedir [13,14]. Triaj uygulamalarının olabilmesi için üç bileşenin olması gerekir [14]: 1. Triaj, sağlık hizmeti verebilecek imkanların, ihtiyaçları karşılamadığı şartlarda uygulanır. Bu nedenle acil tedavi almak için başvuran, ancak her hastanın derhal tedavi alamayacağı acil servis şartlarında ya da yüzlerce, binlerce insanın kısa süre içinde yaralandığı doğal afetler sonrasında triaja başvurulabilir. Aksine kaynakların yeterli olduğu durumlarda, gecikme olmaksızın ihtiyaç duyan her hastanın tedavi hizmeti alabildiği şartlarda triaja gereksinim duyulmaz. 2. Kısa bir muayene ile her hastanın tıbbi ihtiyaçlarını belirleyebilecek kapasitede ve deneyimde bir triaj görevlisi olması gerekir. Modern acil servislerde bu görev çoğu zaman çocuk acil deneyimi olan hemşireler tarafından yapılmaktadır. 3. Triaj sistemi: triajı uygulayan kişi, bir algoritma veya belirlenmiş kriterler göz önüne alınarak hazırlanmış bir plan ya da sistem doğrultusunda hastaları acili- 126 H ACETTEPE T IP D ERG S

3 Çocuk acil servislerinin kalabal na genel bak fl ve çözüm önerisi olarak triaj yetine göre sınıflandırır. Bu sayede her bir hastanın alacağı özel tedavi veya tedavi önceliği belirlenmiş olur. Böylece acil sağlık hizmetlerinin sunulması sırasında alınan kararların kişiye göre değişmesi ya da keyfi olması da engellenmiş olur [13,14]. Triaj sistemlerinin önem verdiği değerler şu şekilde sıralanabilir [15]: 1. İnsan hayatı: Triaj tehlikede olan insan hayatını korumak ve kollamak için çabalar. 2. İnsan sağlığı: Triaj sistemleri aynı zamanda fonksiyon kayıplarının engellenmesine veya sağlığına tekrar kavuşmak ve sağlığını korumak için tedavi ihtiyacı duyan daha az acil ya da acil olmayan hastalara da önem vermektedir. 3. Kaynakların etkili kullanılması: Triaj, bulunulan sağlık kuruluşundaki mevcut kaynaklarla en iyi sağlık hizmeti verilebilmesi için çalışır. 4. Doğruluk: Triaj kararları, kuralları belirlenmiş sistemlere göre alınır. Triajın doğruluğu ve güvenilirliği, kişisel ön yargılardan ve keyfi alınan kararlardan uzaklaşıldıkça artar. TAR HÇES İlk triaj uygulamaları savaşlar sırasında ihtiyaç üzerine ortaya çıkmış ve ilk defa triaj XVIII. yüzyılda, yaralı askerlere sağlık hizmetlerinin düzenli olarak dağıtılmasını sağlamak amacıyla kullanılmıştır [14]. İlk resmi savaş alanı triajı, Fransız Askeri Cerrah Baron Dominique-Jean Larrey tarafından hazırlanmış, daha sonra diğer bilim insanları bunun üzerine katkılarda bulunmuşlardır. Larrey, savaş sırasında yaralı askerlerin zaman kaybetmeden değerlendirilmesi ve kategorize edilmesi gerektiğini fark etmiştir. Bu sisteme göre hastaların tedavisi savaş bitene kadar bekletilmeyip, en acil tıbbi yardım gereken askerlerin tedavisi savaş alanında başlatılmıştır. Ayrıca, bu sistemde askerin rütbesine bakılmaksızın acil yardım ihtiyacı olan hastalar belirlenmiş, daha hafif yaralı askerler ise bekletilmiştir [14,16] yılında İngiliz Deniz Kuvvetleri Cerrahı John Wilson, askeri triaja daha sonra en büyük katkıda bulunan kişi olmuştur. Wilson, başarı oranını artırmak için cerrahların tüm çabalarını acil tedaviye ihtiyacı olan hastalara harcamaları gerektiğini, böylece tedavinin başarılı olma ihtimalinin artacağını, yarası daha hafif olanların ve tedavi edilse de edilmese de muhtemelen ölümle sonuçlanacak yaralıların ise daha sonraya bırakılması gerektiğini düşünmüştür [17]. Amerikan ordusu ise triaj sistemlerini daha yavaş geliştirmiştir. Amerikan ordusunda çalışan Şair Walt Whitman, savaştaki tedavi sırasını ilk gelen, ilk kurtulur şeklinde tarif etmiştir. Ancak bu sistem tedavi önceliğini sağlarken; aciliyeti, hastanın kurtarılabilirliğini veya mevcut kaynakların etkili olarak kullanılmasını göz önünde bulundurmamaktaydı. Daha sonra yaşanılan deneyimlerle, Amerika Askeri Tıp Birliği, askeri cephedeki tıbbi bakımı ve ambulans hizmetlerini triaj ile kombine ederek mortaliteyi belirgin olarak azaltmıştır. Bu düzenin önemli bir kısmı Jonathan Letterman tarafından sağlanmıştır ( ) [14]. Askeri cerrahlar, Birinci Dünya Savaşı sırasında ilk kez triaj kelimesini yaygın olarak kullanmış ve triaj protokollerini devamlı olarak düzelterek uygulamışlardır. Bu savaşlar sırasında kitle imha silahlarının kullanılması triaj gerektiren, beklenmedik sayıda tedavi edilebilir kitlelerin oluşmasına neden olmuştur [16]. Bu durumda kural, en fazla sayıda hastaya en iyi tedaviyi yaparak bir an önce savaşa dönebilmelerini sağlamak olmuştur [14]. İkinci Dünya Savaşı nda, yeni silahlar üretilmiş, tanklar gelişmiş ve hava desteği düzeltilmiş, penisilin ve taze donmuş plazma gibi yeni tedaviler üretilmiştir. Triaj protokolleri daha detaylı olarak geliştirilerek, savaş sırasında tüm imkanlar savaşa bir an önce dönebilecek askerler için kullanılmıştır [14]. Zamanla askeri triaj sistemleri, sivil uygulamalara adapte edilmiş ve bu uygulamalar özellikle doğal afetler sırasında ve acil sağlık hizmetlerinin dağıtılmasında kullanılmaya başlanmıştır [14]. Triajın sivil uygulamalara uyarlanması, değişen sağlık politikalarının neticesinde giderek artan sayıda hasta başvurularının üstesinden gelebilmek amacıyla oluşmuştur li yıllarda ABD de değişen sağlık uygulamaları neticesinde acile başvurular artmaya başlamış, aciller daha fazla sayıda hastayla karşılaşmıştır. Aciller giderek daha az acil problemleri olan hastaların kullandığı bir birim olmuştur. Bunun sonucunda acil servislerde çalışan doktorlar, acil bakım gereken hastaların derhal belirlenmesi ve sıralamaya alınması gerektiğini fark etmişlerdir. Bu durum triaj sistemlerinin acil uygulamaları içine alınmasına neden olmuştur [13,14]. TR AJ UYGULAMA ALANLARI Triaj başlıca acil servislerde, özellikle çocuk yoğun bakım ünitelerinde olmak üzere hastanelerde hasta yatışları sırasında, olay yerinde, savaşlarda ve afetler sırasında olmak üzere birçok alanda uygulanabilir [14]. 1. Hasta yatışlarında triaj Bir hastanın hastaneye yatışı söz konusu olduğunda, karar verirken hastanın hastanenin hangi servisine yatması gerektiğinin belirlenmesi gerekmektedir. Hastane kaynaklarının yeterli olduğu durumlarda, hasta ne- Cilt 40 Say

4 Tekflam dene yönelik olarak tedavi alabileceği bir servise yatırılabilir. Daha sık rastlanan durum ise, hastane kaynaklarının yetersiz olduğu şartlarda, kararlar kimin daha öncelikli olarak tedavi altına alınması gerektiği konusunda verilmektedir. Eğer bu kararlar hastanın genel durumu değerlendirildikten sonra belirlenmiş bazı kriterler ya da planlara göre alınırsa triaj adını alır. Bu şekildeki uygulamalar daha sık olarak yoğun bakım ünitelerine hasta yatışlarında kullanılmaktadır [18]. 2. Olay yeri triajı Bu tip triaj, zincirleme motorlu taşıt kazaları, yangınlar ya da uçak kazaları gibi çok sayıda yaralının olabileceği durumlara yanıt olarak tasarlanmıştır. Bu gibi olaylarda bir kısmı ciddi yaralanmış birçok hasta, ilgili merkezi strese sokar ancak lokal acil tıbbi sistemi alt üst etmez. Olay yerindeki ve acil servisteki personel, transport ve tedavi önceliğini belirlemek için en kritik yaralı hastaları belirlemelidir. 3. Savaş alanında triaj (askeri triaj) Daha önce de belirtildiği gibi, yaralı askerlerin tedavi önceliğini belirlemek için ilk resmi triaj sistemlerini oluşturan kişiler askeri doktorlar olmuştur. Askeri triajı uygulayan ve tedavi eden kişiler, daima ordu mensubudur ve hastalar her zaman olmasa da genellikle ordu mensubu olurlar [19]. 4. Afet triajı Lokal sağlık merkezinin imkanlarını aşan ve daha fazla kaynağa ihtiyaç duyulan doğal afetler sırasında uygulanır. Afet triaj kriterleri afetin boyutlarına, beklenen yaralı sayısına coğrafik koşullara ve destek hizmetlerin ulaşma zamanına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir [20]. 5. Acil servislerde triaj Acilde triajın amacı, tedavi almak üzere başvuran hastaları sıralamak ve önceliğini belirlemek için hastaları değerlendirmektir. Acil servis triaj sistemleri, esas olarak en acil veya potansiyel olarak en ciddi olguları belirlemek ve bu hastalara tedavi önceliğini vermek amacıyla geliştirilmiştir [21,22]. TR AJ UYGULAMA MODELLER En sık kullanılan üç tip triaj uygulama modeli vardır: Trafik direktörü, spot-check ve kapsamlı triaj [14]. Trafik direktörlüğü en basit uygulama şeklidir. Bu görevi yapabilecek bir kişi hastayı karşılar ve hasta hakkındaki ilk izlenimine göre hastayı tedavi alacağı alana 128 yerleştirir. Ancak günümüzde bu uygulama kullanılmamaktadır [13,23]. Spot-check triaj sistemi, az sayıda hastası olan aciller için uygun olan bir sistemdir. Bu sistemde maliyet oranı yüksek olduğu için devamlı olarak triajda kalan bir hemşire yoktur, ancak hastalar bekletilmez. Bu uygulamada resmi kayıt yapacak kişi hastayı karşılar ve triaj hemşiresine hasta geldiğinde haber verir. Sonra hemşire yaklaşık iki dakika süren kısa bir değerlendirme yaparak önceliğine karar verir. Bu konuda eğitimi olmayan kişilere hastanın değerlendirilmesi görevi verilmez [13,23]. Kapsamlı triaj ise, en gelişmiş sistemdir ve gelişmeye de devam etmektedir. Kapsamlı triajın amacı, pediatrik hastanın hızla değerlendirilmesi ve çocuğun hastalığının ciddiyetini belirlemektir. Başlangıçta yapılan bu tarama ve sınıflandırma, hastanın ne kadar çabuk tedavi altına alınması gerektiğini belirlemek için yapılır. Pediatrik hastaların hızlı kötüleşebilme özelliği nedeniyle, doğru yapılan bir triaj süreci oldukça önemlidir. Kapsamlı triajda hastanın genel görünümü, solunum çabası ve dolaşımı değerlendirilerek hastalar sınıflandırılır [7,13,23]. Kapsamlı triaj genellikle çocuk acilde çalışmış, tecrübeli ve triaj uygulama rolünü üstlenebileceğini göstermiş bir hemşire tarafından uygulanır. Bu uygulama hasta güvenliğini devam ettirebilmek amacıyla 24 saat, 7 gün uygulanır. Amacı hızla yeterli bilgiyi alarak triaj düzeyini belirlemektir. Genel olarak kapsamlı triajın iki-beş dakika içinde tamamlanması önerilmektedir. Ancak çoğu zaman bu hedefi sağlamak mümkün olamamaktadır. Çünkü çocuk hastaların triajı, diğer hastalardan daha zaman alıcıdır. Kapsamlı triaj için gereken detayları iki-beş dakika olarak belirlenen kısa bir zaman içinde tamamlamak, tecrübeli bir hemşire için bile zor olabilir. Triaj hemşiresinden, tam olarak hikayenin, vital bulguların alınması ve bölüme özel tarama sorularının sorularak tamamlaması beklenir. Alınan bilgiler doğru triaj kararının verilmesini sağlayacak yeterlilikte olmalıdır [7,13,23]. Bu uygulama modellerine ek olarak, özellikle hasta sayısının çok olduğu acil servislerde kapsamlı triajın iki-beş dakika içinde tamamlanması zor olabildiğinden, spot-check ve kapsamlı triajın kombinasyonu şeklinde düzenlenen iki basamaklı (2-tier) triaj sistemi kullanılabilir. Bu sistemde ise önce bir hemşire tarafından tüm gelen hastaların hızlı bir değerlendirmesi yapılır. Böylece çok acil hastalar hızla belirlenerek tedavi altına alınır. İkinci bir hemşire ise daha az acil ve acil olmayan hastaları daha detaylı olarak değerlendirir [7]. H ACETTEPE T IP D ERG S

5 Çocuk acil servislerinin kalabal na genel bak fl ve çözüm önerisi olarak triaj TR AJ S STEMLER Acil bakım ihtiyacı olan çocuklar, bu konuda eğitim almış ve zamanında değerlendirme yapabilecek tecrübeli acil personelinin varlığını gerektirir. Çocuk acilde sık görülen şikayetler arasında yer alan ateş, karın ağrısı ya da sürekli ağlama bir yetişkin için acil olmayan bir şikayet olarak sınıflandırılabilirken, çocuklarda acil bir şikayet olarak sınıflandırılabilir [23,24]. Triaj olmaksızın yapılan uygulamalarda, hastaların bir kısmı doktoru görmek için beklemesi gerektiğinin önemli olduğunu bilebilir veya beklemeden ayrılmaya da karar verebilir. Bu hastaların bir kısmının hayatı tehdit eden bir sağlık problemi yokken, bir kısmı ise tedavi yapılmadığı takdirde ciddi sonuçlar doğuracak kadar riskte olabilir. Triaj sistemleri sayesinde acile başvuran hastaların acile giriş önceliği belirlenerek hasta akışı düzenlenirken, doğru uygulandığı takdirde hasta güvenliği de sağlanmış olur. Bu nedenle çocuk acile başvuran hastalar için, triaj verilecek tedavi hizmetinin başlatılmasında kritik bir önem taşır [1,13]. Günümüzde hastaların hızlı ve doğru triajı, acil servislerdeki başarının anahtarı olmuştur. Bu nedenle triajda yapılan sınıflandırmanın oldukça kritik bir önemi vardır. Modern acil servislerde yapılan triaj uygulamalarında, tecrübeli bir triaj hemşiresi acil bakım gereken az sayıda hastayı hızlı ve doğru olarak tespit edebilme kapasitesine sahip olmalıdır. Bu grup hastalar belirlendikten sonra, triaj hemşiresi asıl zorluğu oluşturan ve geriye kalan büyük bir hasta grubunu oluşturan ve acil tedavi ihtiyacı duymayan hasta grubunu aciliyet sırasına dizer. Triajda değerlendirilen hastaların olması gerekenden daha az acil olarak sınıflandırılması (under triage), hastaların beklerken klinik bozulma göstermesi açısından risk taşımaktadır. Hastaların olması gerekenden daha acil sınıflandırılması (over triage) ise, acil tedavi gereken bir başka hasta için kullanılacak acil yatağının gereksiz işgal edilmesine neden olabilir. Bu nedenle başlangıçta yapılacak triaj sınıflaması mümkün olduğunca doğru yapılmalıdır. Triajda sınıflandırmanın olabildiğince doğru yapılması ve hastaneye başvuran hastaları hızla sıraya koymak için geçerli, güvenilir bir triaj doğruluk derecelendirme sistemi (triage acuity rating system) ne ihtiyaç vardır. Bu sistem, hangi hastanın güvenle bekleyeceğini, hangi hastanın derhal tedaviye ihtiyacı olduğunu belirlemek, hastane içinde ve dışındaki acil servislerle ortak bir iletişim sağlamak için kullanılır [7,13,23,24]. Tüm dünyada acil servislerde farklı skalaların kullanıldığı triaj sistemleri bulunmaktadır. Kapsamlı triaj sürecinde, hastalığın ciddiyetine göre hastaları sınıflandırmak için üç düzeyli, dört düzeyli ve beş düzeyli triaj doğruluk sistemleri kullanılabilir. Rutin triaj için, her ne kadar giderek artan oranda beş düzeyli triaj sistemleri daha güvenilir olarak kabul gördü ve kullanılmaktaysa da, ABD de halen üç düzeyli triaj sistemi kullanan merkezler bulunmaktadır. Kanada, İspanya, İngiltere ve Avustralya gibi diğer ülkelerde de beş düzeyli acil servis triaj sistemi uygulanmaktadır [13,23]. Avrupa ise çocuk acil tıp biliminin henüz gelişmekte olduğu bir bölgedir. Arasında Türkiye den 12 merkezin de olduğu İtalya, Belçika, Almanya, Fransa, Suudi Arabistan gibi birçoğu Avrupa ülkesi olan 14 ülkeden yapılan anket sonuçlarına göre 53 tersiyer merkezin %88.7 (47 merkez) sinde bir triaj rehberinin olduğu tespit edilmiştir. Çocuk acil tıp biliminin gelişmekte olan bir bilim dalı olduğu düşünülürse, triaj uygulamaları Avrupa da da hızla yoluna devam etmektedir. Bu çalışmada triajın verilen hizmetin kalitesini yansıtan önemli bir faktör olduğu, triajın özellikle kalabalık olan ve giderek artan yoğunlukta kullanılması gereken bir uygulama olduğu vurgulanmıştır [25]. Üç düzeyli triaj uygulaması oldukça basit ve öğrenmesi kolaydır. Beş düzeyli sistem ise daha karmaşık, ancak uygun sınıflandırma yapıldığı takdirde hastalara sunulacak hizmetlerin sınırlarını ve verilecek tedavinin kararını belirlemek için daha uygun bir sistemdir [13,23]. Üç düzeyli sistemde doğruluk seviyeleri; çok acil (emergent), acil (urgent) ve acil değil (nonurgent) olarak sınıflandırılmaktadır. Çok acil olarak sınıflandırılan grupta hayatı ya da ekstremiteyi tehdit eden bir problem yer almaktadır. Hızlı tedavi gerektiren ancak gerektiğinde birkaç saat bekleyebilecek klinik durumlar ise acil olarak adlandırılmaktadır. Acil olmayan grupta ise, muayene edilmesi gereken ancak zamanın kritik faktör olmadığı hastalar yer almaktadır. Fakat yapılan çalışmalarda üç düzeyli triaj sistemlerinin güvenilirliğinin oldukça düşük olduğu, sınıflandırma kriterlerinin ne olduğunun yeterince açık olmadığı, uygulayıcılar arasında (interrater reliability), hatta uygulayıcının aynı hasta için farklı zamanlarda verdiği kararlarda (intrarater reliability) dahi farklılık olabildiği saptanmıştır. Bu nedenle tüm dünyada beş düzeyli triaj sistemleri giderek daha fazla oranlarda kullanılmaya başlanmıştır (Tablo 1). Bu sistemlerin bazılarında aciliyet düzeyleri renklerle eşleştirilmiştir [7,13,23]. Günümüzde yetişkinler için nispeten yeterli sayıda triaj sistemleri bulunmakla birlikte, kullanımda olan az sayıda pediatrik triaj protokolü vardır. The Pediatric Canadian Triage and Acuity Scale (P-CTAS) çocuklar için özel olarak geliştirilmiş tek triaj skalasıdır. Bunun dışındaki triaj sistemleri erişkinler için geliştirilmiş, ancak çocuklar için de kullanılabilirliği gösterilmiştir [11,12]. Beş düzeyli triaj sisteminde genel olarak hasta- Cilt 40 Say

6 Tekflam Tablo 1. Dünyada yaygın olarak kullanılmakta olan beş düzeyli triaj sistemleri Hastaların görülmesi için Sistem Uygulandığı ülkeler Düzeyler beklemeleri gereken zaman Avustralya Triaj Skalası Avustralya 1- Resüsitasyon Düzey 1- Hemen Yeni Zelanda 2- Çok acil Düzey 2-10 dakika 3- Acil Düzey 3-30 dakika 4- Daha az acil Düzey 4-60 dakika 5- Acil değil Düzey dakika Manchester Triaj Skalası İngiltere 1- Derhal (kırmızı) Düzey 1- Hemen İskoçya 2- Çok acil (turuncu) Düzey 2-10 dakika 3- Acil (sarı) Düzey 3-60 dakika 4- Standart (yeşil) Düzey dakika 5- Acil değil (mavi) Düzey dakika Pediatrik Kanada Triaj ve Kanada 1- Resüsitasyon Düzey 1- Hemen Doğruluk Skalası (P-CTAS) 2- Çok acil Düzey 2-15 dakika 3- Acil Düzey 3-30 dakika 4- Daha az acil Düzey 4-60 dakika 5- Acil değil Düzey dakika ların sınıflandırılma şekilleri ve her düzeye ait birkaç klinik örnek Tablo 2 de verilmiştir. Günümüzde çocuk acillerde kullanılan ve çocuklara özel olarak geliştirilmiş ya da kullanılabilirliği belirlenmiş beş düzeyli triaj sistemleri şunlardır: 1. Emergency severity index (ESI) Amacı; hastanın durumunun aciliyeti temel alınarak hastaların önceliklenmesini hızlandırmak ve hastaları travma odası, fast track veya poliklinik hizmetleri gibi uygun sağlık hizmeti alabileceği ortama yerleştirmektir. ABD de geliştirilen ESI, en akut hastayı düzey 1 veya 2 olarak, hastanın ihtiyaçlarına göre kullanılması gereken hastane kaynaklarının sayısına göre de düzey 3-5 olarak belirlemektedir [13]. 2. Manchester triaj skalası İngiltere de yaygın olarak kullanılan, hastanın temel şikayeti göz önüne alınarak hazırlanmış 52 adet triaj algoritminden oluşan bir triaj skalasıdır [26,27]. 3. P-CTAS Hastanın acile başvuru nedenleri arasında en önde gelen şikayetleri ve genel görünüm, bilinç durumu, solunum hızı, kalp hızı ve periferik dolaşım gibi fizyolojik parametreleri göz önünde bulundurularak sınıflandırmanın yapıldığı beş düzeyli triaj sistemidir. Her düzey için doktorun hastayı görmesi gerektiği zaman aralığı belirlenmiştir. Bu skalanın uygulanması kolaydır, ancak halen mükemmel değildir [7,28] Avustralya triaj skalası İlk standart beş düzeyli triaj sistemidir. Fakat çocuklarda yaygın olarak kullanımının sağlanması için geliştirilmesi gerektiği düşünülmektedir [7,23]. PED ATR K TR AJ SÜREC ve TR AJDA PED ATR K DE ERLEND RME Triaj genel olarak acil sağlık hizmetlerinin kişilere dağıtılması sırasındaki süreci ifade ettiği için, hasta acil servise başvurduğu anda triaj süreci başlar. Bu süreçte, o hastane için ve başvuran hasta profiline uygun olarak geliştirilmiş bir triaj sisteminin varlığı ve kullanılan triaj skalası oldukça önemlidir. Triaj sistemi, hangi hastanın şikayetlerine göre nasıl sınıflandırılacağını belirlemektedir. Triaj hemşiresi tarafından durumu stabil olan hastaların triaj sırasında demografik bilgileri alınır ve daha sonra yazılı veya elektronik kayıtlar başlatılır. Durumu stabil olmayan hastalar ise kapsamlı triaj değerlendirmesi basamağını atlayıp ileri tedavi için doğrudan acildeki tedavi odasına alınır [23]. Özellikle hasta akışının çok olduğu acil servislerde, riskleri en aza indirmek, buna karşılık hasta bakım hizmetinde en iyi sonuçları elde etmek hedeftir. Bunu sağlamak için, acil sorumlusu triaj hemşiresi ile birlikte acilde yeterince güvenli bir ortamı sağlayabilmek için kolay uyum sağlanabilen bir triaj süreci geliştirmeli, bu sırada esnek ve yaratıcı olmalıdır. Hasta sayısının az olduğu veya rutin triaj şartlarında tek bir triaj hemşiresi yeterli olabilir. Fakat kalabalık acillerde sadece bir triaj hemşiresinin olması, değerlendirme ve tedavi sürecinin çok uzamasına ve hastaların uzun süre beklemesine neden olabilir. Triajda aşırı gecikmeler ve hasta girişinde- H ACETTEPE T IP D ERG S

7 Çocuk acil servislerinin kalabal na genel bak fl ve çözüm önerisi olarak triaj Tablo 2. Genel olarak beş düzeyli triaj sistemlerindeki düzeyler ve bu düzeylere ait örnekler Doğruluk Tedavi ve yeniden Triaj derecesi değerlendirme için düzeyi (acuity) Tanım hedef zaman Örnekler Renk Düzey 1 Resüsitasyon Derhal tedavi gerektiren Derhal ve her 1-5 Kardiyak arrest Kırmızı hayatı tehdit eden yaralanma dakikada bir Nöbet veya hastalığı olan hastalar Ciddi solunum sıkıntısı Şok Düzey 2 Çok acil Hayatı tehdit edebilecek ciddi < 30 dakika Göğüs ağrısı Turuncu sağlık problemi olma ihtimali Majör kırık olan hastalar Ciddi ağrı Diyabetik ketoasidoz Akut karın Yenidoğan ateşi Düzey 3 Acil Derhal tedaviyi gerektirmeyen dakika Basit kırık Sarı ciddi sağlık problemi olan Laserasyon hastalar Kontüzyon Burkulma Düzey 4 Daha az acil Acilde değerlendirilmesi gereken dakika Boğaz ağrısı Yeşil ancak durumu stabil olan hastalar Döküntü Konstipasyon İmpetigo Abrazyon Düzey 5 Acil değil Durumu stabil olan, değerlendirilmesi Ne zaman mümkün Kulak ağrısı Mavi hasta için yararlı olabilecek hastalar olursa Dikiş temizleme Kontrol Soğuk algınlığı semptomları ki tıkanıklıklar beklemeden hastaneden ayrılan hasta sayısının artmasına ve altta yatan ciddi hastalığı olup değerlendirmeyi bekleyen hastalar nedeniyle hastanede yasal sorunlara yol açabilir. Bu nedenle hasta sayısının fazla olduğu dönemlerde veya mevsimlerde ikinci bir triaj hemşiresi gerekebilir [29-31]. Pediatrik triaj değerlendirmesi, hastalığın ciddiyetini belirlemek için subjektif ve objektif verileri değerlendirerek hastanın iki-beş dakika içinde hızlı yapılan değerlendirmesidir [23]. Triajda hastaların hızla önceliğini belirlemek, derhal yakın ilgi bekleyen hastaların ayırımını yapmak, şikayeti, hikayesi, fizik muayene, vital bulgular ve başlangıç tedavisini içeren kapsamlı bir değerlendirme yapmak hedeftir [7]. Triaj değerlendirmesi, birincil ve ikincil değerlendirme kullanılarak sistematik bir şekilde tamamlanabilir. iki-beş dakika gibi kısa bir süre içinde hastanın yaralanmasını ya da hastalığının ciddiyetini hızlı ve doğru değerlendirmek için kusursuz bir yoldur. Birincil değerlendirme; hastalığın ciddiyetini belirlemek için 30 saniye veya daha kısa bir süre içinde hava yolu, solunum ve dolaşımın değerlendirilmesini içerir. İkincil değerlendirme ise; daha genel bir değerlendirme için tepeden tırnağa detaylı bir değerlendirmeyi içerir. Bu değerlendirme tamamlandıktan sonra ve hikaye alındıktan sonra, hastanın triaj düzeyi belirlenerek sınıflandırılır. Bekleyen hastaların güvenliğini sağlamak için hastalar bu sistem ile yeniden değerlendirilir ve hastanın durumundaki değişikliklere göre gerekirse yeni düzey belirlenebilir [23]. Sonuç olarak triaj; acil servislerde acil bakım hizmetinin başlatılmasında en kritik role sahip bir uygulamadır ve kısacası doğru zamanda, doğru kişinin, doğru yerde, doğru nedenle bulunması olarak özetlenebilir. Özellikle kalabalık acillerde güvenilir ve geçerli triaj uygulamalarının gerçekleşmesi için, deneyimli ve bu konuda eğitilmiş personel ile kriterleri belirlenmiş triaj sistemlerinin geliştirilmesi gerekir. Kaynaklar 1. Maldonado T, Avner JR. Triage of the pediatric patient in the emergency department: are we all in agreement? Pediatrics 2004; 114: American Academy of Pediatrics, Committee on Pediatric Emergency Medicine. Overcrowding crisis in our nation s emergency departments: is our safety net unraveling? Pediatrics 2004; 114: Cilt 40 Say

8 Tekflam 3. American College of Emergency Physicians, Task Force on Overcrowding. Measures to deal with emergency department overcrowding. Ann Emerg Med 1990; 19: Hostetler MA, Mace S, Brown K, et al. Emergency department overcrowding and children. Ped Emerg Care 2007; 23: Timm NL, Ho ML, Luria JW. Pediatric emergency department overcrowding and impact on patient flow outcomes. Acad Emerg Med 2008; 15: Hwang U, Concato J, Care in the emergency department: how crowded is crowded? Acad Emerg Med 2004; 11: Zimmermann PG. The case for a universal, valid, reliable, 5-tier triage acuity scale for US emergency department. J Emerg Med 2001; 27: Miller MR, Zhan C. Pediatric patient safety in hospitals: a national picture in Pediatrics 2004; 113: Fordyce J, Blank SJ, Pedow P, et al. Errors in a busy emergency department. Ann Emerg Med 2003; 42: O Neill KA, Shinn D, Star KT, et al. Patient misidentification in a pediatric emergency department: patient safety and legal perspectives. Pediatr Emerg Care 2004; 20: Gouin S, Gravel J, Amre DK, et al. Evaluation of the paediatric Canadian triage and acuity scale in a pediatric ED. Am J Emerg Med 2005; 23: Baumann MR, Strout TD. Evaluation of the emergency severity index (version 3) triage algorithm in pediatric patients. Acad Emerg Med 2005; 12: Gilboy N, Tanabe P, Travers DA. Emergency severity index, version 4: changes to ESI level 1 an pediatric fever criteria. J Emerg Nurse 2005; 31: Iserson KV, Moskop JC. Triage in medicine, part I: concept, history and types. Ann Emerg Med 2007; 49: Moskop JC, Iserson KV. Triage in medicine, part II: underlying values and principles. Ann Emerg Med 2007; 49: Blagg CR. Triage: Napoleon present day. J Nephrol 2004; 17: Watt J. Doctors in the wars. J Royal Soc Med 1984; 77: Teres D. Civilian triage in the intensive care unit: the ritual of the last bed. Crit Care Med 1993; 21: Moskop J. A moral analysis of military medicine. Mil Med 1998; 163: Kennedy K, Aghababian RV, Gans L, et al. Triage: techniques and applications in decision making. Ann Emerg Med 1996; 28: Derlet RW, Kinser D, Ray L, et al. Prospective identification and traige of nonemergency patients out of an emergency department: a five year study. Ann Emerg Med 1995; 25: Washington DL, Stevens CD, Shekelle PG, et al. Next-day car efor emergency department users with nonacute conditions. Ann Intern Med 2002; 137: O Neill KA, Molczan K. Pediatric triage: a 2-tier, 5-level system in the United States. Ped Emerg Care 2003; 19: Hohenhaus SM, Travers D, Mecham N. Pediatric triage: a review of emergency education literature. J Emerg Med 2008; Mintegi S, Shavit I, Benito J, et al. Pediatric emergency care in Europe: a descriptive survey of 53 tertiary medical centers. Ped Emerg Care 2008; 24: Cronin JG. The introduction of the Manchester triage scale to an emergency department in the Rebuplic of Ireland. Accident and Emerg Nurs 2003; 11: Roukema J, Steyerberg EW, Van Meurs A, Ruige M, Van Der Lei J, Moll HA. Validity of the Manchester Triage System in paediatric emergency care. Emerg Med J 2006; 23: Bergeron S, Gouin S, Bailey B, Amre DK, Patel H. Agreement among pediatric health care professionals with the pediatric Canadian Triage and Acuity Scale Guidelines. Peditr Emerg Care 2004; 20: Ingalls McKay J. Building the emergency of the future. Nurs Clin North Am 2002; 37: Fernandes CM, Price A, Christenson JM. Does reduced length of stay decrease the number of emergency department patients who leave without seeing a physician? J Emerg Med 1997; 15: Yen K, Gorelick MH. Strategies to improve flow in the pediatric emergency department. Pediatr Emerg Care 2007; 23: H ACETTEPE T IP D ERG S

TRİAJ UYGULAMA TALİMATI

TRİAJ UYGULAMA TALİMATI 1. AMAÇ: Bu talimatın amacı; ciddi yaşamsal tehlikesi olan hastanın zaman geçirmeden değerlendirilmesini ve müdahalesini sağlamak için hastanın ilk değerlendirmesini yaparak hasta akışını sürdürmek, birim

Detaylı

Acil Yardım ve Afet Yönetimi ne Giriş

Acil Yardım ve Afet Yönetimi ne Giriş Acil Yardım ve Afet Yönetimi ne Giriş Triyaj Kavramı Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI Acil Durumlara Giriş Acil durumlar, akut olarak gelişir. Hızlı ve etkin bir müdahale yapılmadığında birey ya da bireylerin

Detaylı

STE. Dr. Ali Uzan. Acil Tıp Anabilim Dalı

STE. Dr. Ali Uzan. Acil Tıp Anabilim Dalı ACĐL L SERVĐSTE STE TRĐAJ Dr. Ali Uzan Acil Tıp Anabilim Dalı Triaj Fransızca Seçmek Sınıflamak Türlerine göre ayırmak manasına gelir Đlk kez II. Dünya Şavaşında yaralı askerlere gereksinimleri doğrultusunda

Detaylı

Savaş Alanında Triaj ve Zorlukları DZ. TBP. ÜTĞM. ALPER BEYAZ

Savaş Alanında Triaj ve Zorlukları DZ. TBP. ÜTĞM. ALPER BEYAZ Savaş Alanında Triaj ve Zorlukları DZ. TBP. ÜTĞM. ALPER BEYAZ Triaj Sözcük Anlamı «Trier» (Fr.): seçmek, ayırmak, sınıflandırmak TDK karşılığını belirlememiş T.C. Sağlık Bakanlığı Tanımı: Acil servislere

Detaylı

ACİL SERVİS TRİYAJ TALİMATI

ACİL SERVİS TRİYAJ TALİMATI REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No 07.11.2012 Renk kodlaması yerine (Kırmızı, Sarı, Yeşil) numaratik 01 (1-2-3) triyaj kodlaması olarak belirlendi. Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Yrd.

Detaylı

Triajın tanımı, ne şekilde ve kimler tarafından yapılacağı ve triaj sınıflaması anlatılacaktır.

Triajın tanımı, ne şekilde ve kimler tarafından yapılacağı ve triaj sınıflaması anlatılacaktır. Doç. Dr. Onur POLAT Bu Ünitede; Triajın tanımı, ne şekilde ve kimler tarafından yapılacağı ve triaj sınıflaması anlatılacaktır. Ayrıca olağan ve olağan dışı durumlarda hasta ve yaralıların kayıtlarının

Detaylı

Acil Tıp Uzmanlığı Akdeniz Acil Tıp AD. Dr. Yıldıray ÇETE Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı

Acil Tıp Uzmanlığı Akdeniz Acil Tıp AD. Dr. Yıldıray ÇETE Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Acil Tıp Uzmanlığı Akdeniz Acil Tıp AD Dr. Yıldıray ÇETE Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Sunum Planı Acil Tıp Uzmanlığı Türkiye Acil Tıp Derneği Akdeniz Acil Tıp Anabilim Dalı

Detaylı

Hemşireliğin Kayıtlara Yansıyan Yüzü

Hemşireliğin Kayıtlara Yansıyan Yüzü Hemşireliğin Kayıtlara Yansıyan Yüzü Yaşam başlangıcından ölümüne kadar, sağlık ve hastalık durumunu anlama, uygun girişimleri planlayarak sorunu çözme sorumluluğuna sahip olan hemşirelik; insanı ele alan

Detaylı

ACİL SERVİSTE. TRİAJ ve Çalışan Güvenliği. Yrd. Doç.Dr. Halil BEYDİLLİ Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil tıp Anabilim Dalı

ACİL SERVİSTE. TRİAJ ve Çalışan Güvenliği. Yrd. Doç.Dr. Halil BEYDİLLİ Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil tıp Anabilim Dalı ACİL SERVİSTE TRİAJ ve Çalışan Güvenliği Yrd. Doç.Dr. Halil BEYDİLLİ Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil tıp Anabilim Dalı Sunu planı Tanım, Tarihçe Amaç Çeşitleri Sistemleri 1-TRİAJ 3 Genel

Detaylı

Gelişimsel Endişeler ve Kaçırılmış Fırsatlar. Tuba Çelen Yoldaş, Elif Nursel Özmert, Yıldırım Beyazıt, Bilge Tanrıkulu, Hasan Yetim, Banu Çakır

Gelişimsel Endişeler ve Kaçırılmış Fırsatlar. Tuba Çelen Yoldaş, Elif Nursel Özmert, Yıldırım Beyazıt, Bilge Tanrıkulu, Hasan Yetim, Banu Çakır Gelişimsel Endişeler ve Kaçırılmış Fırsatlar Tuba Çelen Yoldaş, Elif Nursel Özmert, Yıldırım Beyazıt, Bilge Tanrıkulu, Hasan Yetim, Banu Çakır Giriş Gelişimsel sorunlar bütün uluslarda önemli bir çocukluk

Detaylı

Acil Servisler 7 gün 24 saat potansiyel olarak limitsiz kapasitede çalışan birimlerdir

Acil Servisler 7 gün 24 saat potansiyel olarak limitsiz kapasitede çalışan birimlerdir Acil Servisler 7 gün 24 saat potansiyel olarak limitsiz kapasitede çalışan birimlerdir Düzenli sağlık hizmetlerinin sağlandığı tek alandır Yrd.Doç.Dr.ayati KANDİŞ Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil

Detaylı

1. Amaç: Bu talimat, UÜ-SK ya başvuran çocuk hastalara detaylı tıbbi değerlendirme yapılmasına yönelik bir sistem oluşturmayı amaçlamaktadır.

1. Amaç: Bu talimat, UÜ-SK ya başvuran çocuk hastalara detaylı tıbbi değerlendirme yapılmasına yönelik bir sistem oluşturmayı amaçlamaktadır. 1 / 5 1. Amaç: Bu talimat, UÜ-SK ya başvuran çocuk a detaylı tıbbi değerlendirme yapılmasına yönelik bir sistem oluşturmayı amaçlamaktadır. 2. Kapsam: Bu talimat çocuk ın değerlendirilmesine ilişkin faaliyetleri

Detaylı

YATAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ

YATAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hasta Değerlendirme Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/5 1. AMAÇ Bu prosedürün

Detaylı

Hastane. Hastane Grupları 19/11/2015. Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar

Hastane. Hastane Grupları 19/11/2015. Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar Hastane Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar Yük.Hem.Müge Bulakbaşı Ekonomik, verimli ve etkili olarak her türlü sağlık hizmetinin kesintisiz üretildiği, Eğitim, araştırma ve toplum sağlığı hizmetlerinin

Detaylı

Üniversite hastanelerinde acil servis kalabalığı çözülebilir mi?

Üniversite hastanelerinde acil servis kalabalığı çözülebilir mi? Üniversite hastanelerinde acil servis kalabalığı çözülebilir mi? Panel : 16:30-18:00 25 Mayıs Cumartesi Acil Servis Kalabalığı / Acil servis çok kalabalık 1 Doç.Dr. Özgür Söğüt Harran Üniversitesi Tıp

Detaylı

Hem. Songül GÜNEŞ Akdeniz Üniversitesi Hastanesi 9.4.2014 1

Hem. Songül GÜNEŞ Akdeniz Üniversitesi Hastanesi 9.4.2014 1 Hem. Songül GÜNEŞ Akdeniz Üniversitesi Hastanesi 9.4.2014 1 Ameliyathaneler kendine özgü mimari dizaynları, çalışma koşulları ve ameliyathanede görev yapan personelleriyle çok özel merkezlerdir Ameliyathane

Detaylı

Acil Kritik Bakım Üniteleri

Acil Kritik Bakım Üniteleri Acil Kritik Bakım Üniteleri Başar Cander Meram Tıp Fakültesi Acil Tıp AD OLGU 65 yaşında bayan hasta Solunum sıkıntısı nedeniyle başvuruyor. Hasta ajite, siyanotik TA 90/60 mmhg; taşikardik - taşipneik

Detaylı

Genel Bilgiler. Dünyada Ölümler. 1.Koroner Arter Hastalıkları 2.Travma (1-44 yaş arası 1. sırada) 3.İnme sendromları

Genel Bilgiler. Dünyada Ölümler. 1.Koroner Arter Hastalıkları 2.Travma (1-44 yaş arası 1. sırada) 3.İnme sendromları Doç. Dr. Onur POLAT Genel Bilgiler Dünyada Ölümler 1.Koroner Arter Hastalıkları 2.Travma (1-44 yaş arası 1. sırada) 3.İnme sendromları 2 Mortalite - Morbidite %50'si ilk bir kaç dakikada... ciddi damar,

Detaylı

AYAKTAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ

AYAKTAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No 24.03.2014 CureMed te tanımlanmış anamnez modüller eklendi. 01 FTR Tedavi Formu prosedüre tanımlandı. Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hasta Değerlendirme

Detaylı

AKUT AĞRI UYGULAMALARINDA TÜRKİYE DEN VERİLER

AKUT AĞRI UYGULAMALARINDA TÜRKİYE DEN VERİLER AKUT AĞRI UYGULAMALARINDA TÜRKİYE DEN VERİLER POSTOPERATİF AĞRI Prof. Dr. Zeynep ETİ Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi yoloji Anabilim Dalı Dolin SJ. Br J Anaesth 2002; 89: 409-23 Sommer M et al Eur J

Detaylı

TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ TRİAJ ÖNCELİK BELİRLEME

TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ TRİAJ ÖNCELİK BELİRLEME TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ TRİAJ ÖNCELİK BELİRLEME 1 TRİE = SEÇMEK, AYIKLAMAK, SINIFLANDIRMAK, SIRALAMAK, HASTA VE YARALILARIN YAŞAMLARINI TEHDİT EDEN YARALANMALARINA VE BEKLENEN YARARA GÖRE

Detaylı

Acil Serviste En Sık Neler Şikayet Ediliyor? Doç. Dr. Selahattin KIYAN Ege ÜTFH Acil Tıp AD 11.01.2013 4. ATOK «Acilde Adli Tıp»

Acil Serviste En Sık Neler Şikayet Ediliyor? Doç. Dr. Selahattin KIYAN Ege ÜTFH Acil Tıp AD 11.01.2013 4. ATOK «Acilde Adli Tıp» Acil Serviste En Sık Neler Şikayet Ediliyor? Doç. Dr. Selahattin KIYAN Ege ÜTFH Acil Tıp AD 11.01.2013 4. ATOK «Acilde Adli Tıp» Bu sunum nasıl ilerleyecek.. «Ege ÜTFH Acil Servise Yapılmış Şikayet Başvurularının

Detaylı

TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) OPERASYON

TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) OPERASYON TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) OPERASYON Olay Komuta Sistemi HAP Başkanı Operasyon Şefi Alan Yönetimi Tıbbı Bakım Sorumlusu Tehlikeli Madde Direktörü Hastane Ünitesi Acil

Detaylı

ACİLİYET NEDİR, FARKINDA MISINIZ? TODUP- E4 GRUP: TRİAJ

ACİLİYET NEDİR, FARKINDA MISINIZ? TODUP- E4 GRUP: TRİAJ ACİLİYET NEDİR, FARKINDA MISINIZ? TODUP- E4 GRUP: TRİAJ ACİL SERVİS NEDİR? Acil servis, insanların yaşamını tehdit eden veya kısa zaman içinde müdahale edilemezse tamiri mümkün olmayan ve/veya zor olan

Detaylı

ACİL SERVİSLERDE TRİAJ YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Feride Sinem AKGÜN Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD 2016

ACİL SERVİSLERDE TRİAJ YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Feride Sinem AKGÜN Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD 2016 1 ACİL SERVİSLERDE TRİAJ YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Feride Sinem AKGÜN Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD 2016 İÇERİK TANIM TARİHÇE TRİAJ TİPLERİ TRİAJIN AMAÇLARI ACİL SERVİSLERDE TRİAJ SİSTEMLERİ

Detaylı

Kritik Hasta Transportu. Yrd.Doç.Dr. Latif DURAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. SAMSUN

Kritik Hasta Transportu. Yrd.Doç.Dr. Latif DURAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. SAMSUN Kritik Hasta Transportu Yrd.Doç.Dr. Latif DURAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. SAMSUN Kaynaklar Warren J,Fromm RE Jr, et al. Guidelines for the inter and intrahospital transport

Detaylı

İLAÇ UYGULAMA SÜRECİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMI

İLAÇ UYGULAMA SÜRECİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMI İLAÇ UYGULAMA SÜRECİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMI İlknur Öztürk Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Klinik Eğitim Hemşiresi Hazırlama Tarihi:13.06.2016 http://www.cio.com.tr/wp-content/uploads/2016/04/cio-sa%c4%9fl%c4%b1k-800x500_c.jpg

Detaylı

NAZİLLİ DEVLET HASTANESİ RİSK ANALİZİ PROSEDÜRÜ

NAZİLLİ DEVLET HASTANESİ RİSK ANALİZİ PROSEDÜRÜ Sayfa 1 / 6 1. AMAÇ 2. KAPSAM Nazilli Devlet Hastanesinde bölüm bazında risk değerlendirmeleri yaparak çalışanların çalıştıkları alanlardan kaynaklı risklerini belirlemek ve gerekli önlemlerin alınmasını

Detaylı

TRAFİK KAZALARI, DÜŞMELER, DARP OLGULARI ve İŞ KAZALARINDA ADLİ SÜREÇ ÖRNEK OLGU DEĞERLENDİRMESİ

TRAFİK KAZALARI, DÜŞMELER, DARP OLGULARI ve İŞ KAZALARINDA ADLİ SÜREÇ ÖRNEK OLGU DEĞERLENDİRMESİ TRAFİK KAZALARI, DÜŞMELER, DARP OLGULARI ve İŞ KAZALARINDA ADLİ SÜREÇ ÖRNEK OLGU DEĞERLENDİRMESİ İbrahim TEMİZ Acıbadem Atakent Üniversitesi Hastanesi Acil servis sorumlusu Hazırlanma Tarihi: 01/09/2015

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ Gülbiye Yenimahalleli Yaşar Talep ve talep fonksiyonunu etkileyen etmenler Talep: Satın alma gücü ile desteklenen istektir. Bireysel talep fonksiyonunu etkileyen etmenler: 1. Fiyat

Detaylı

KRİTİK HASTANIN HASTANELER ARASI TRANSPORTU PRM. MUSTAFA YILDIZ İSTANBUL 112 ASH

KRİTİK HASTANIN HASTANELER ARASI TRANSPORTU PRM. MUSTAFA YILDIZ İSTANBUL 112 ASH KRİTİK HASTANIN HASTANELER ARASI TRANSPORTU PRM. MUSTAFA YILDIZ İSTANBUL 112 ASH İhtiyaç Kaynakların maksimum verimlilikle kullanılabilmesi Sağlık hizmetleri sunumunda özelleşmiş merkezlerin bölgesel olarak

Detaylı

HEMŞİRELİKTE ÖZEL ALANLAR

HEMŞİRELİKTE ÖZEL ALANLAR HEMŞİRELİKTE ÖZEL ALANLAR Son yıllarda dünyada meydana gelen hızlı gelişme ve değişmeler her alanda olduğu gibi sağlık bakım sistemi üzerinde de etkisini göstermektedir. Toplum, nüfus özellikleri, ekonomi,

Detaylı

Tek başına etkili olduğu gibi, istenildiği takdirde antiemetik bir ilaçla da kombine edilebilir.

Tek başına etkili olduğu gibi, istenildiği takdirde antiemetik bir ilaçla da kombine edilebilir. TÜRKİYE Bulantı Kontrolü İçin Acupressure Bilekliği: güvenli ve etkili Acupressure temel prensibine dayanan Sea-band bilekliği; hamilelik, yol tutması, migren, anestezi ve kemoterapinin neden olduğu bulantı

Detaylı

Sağlıkta Maliyet. B.Burcu TANER Mayıs.2015

Sağlıkta Maliyet. B.Burcu TANER Mayıs.2015 Sağlıkta Maliyet B.Burcu TANER Mayıs.2015 14 Mayıs 2015 tarihinde Acıbadem Üniversitesi nde yapılan ASG XV. Hemşirelik Haftası Etkinliklerinde sunulmuştur. Hedef Daha geniş kitleler için daha iyi sağlık

Detaylı

ŞİDDET ŞİDDETİN DERECELENDİRME BASAMAKLARI

ŞİDDET ŞİDDETİN DERECELENDİRME BASAMAKLARI ŞİDDET ŞİDDETİN DERECELENDİRME BASAMAKLARI ÖZEL KARAMAN MÜMİNE HATUN HASTANESİ AMAÇ: Hastane hizmetlerinin sunumu esnasında meydana gelebilecek riskleri belirlemek ve ortadan kaldırmak için gerekli yöntemleri

Detaylı

TRİYAJ. Dr Mehmet KOŞARGELİR Acil TIP Kliniği ATUDER 2016

TRİYAJ. Dr Mehmet KOŞARGELİR Acil TIP Kliniği ATUDER 2016 TRİYAJ Dr Mehmet KOŞARGELİR Acil TIP Kliniği ATUDER 2016 Hangi metod H.N.E.A.H Acil Servisi ne başvuran hastalara Aciliyet Önem İndeksi (ESI) Manchester Triyaj Sistemi (MTS) triyaj protokolleri uygulanması

Detaylı

ACİL HEMŞİRELİĞİN TANIMI

ACİL HEMŞİRELİĞİN TANIMI ACİL HEMŞİRELİĞİN TANIMI TANISI KONMAMIŞ, STABİL OLMAYAN, TIBBİ VE CERRAHİ SORUNLARI OLAN, KÜLTÜREL VE EKONOMİK DURUMU BİRBİRİNDEN FARKLI HER YAŞ GRUBUNDAKİ BİREYLERE GEREKLİ HEMŞİRELİK BAKIMINI ZAMAN

Detaylı

BİRLİKTE ÇALIŞABİLİRLİK! Ekip Nedir? Hedefi olan, birbirlerine bağımlı bireylerden oluşan küçük gruptur

BİRLİKTE ÇALIŞABİLİRLİK! Ekip Nedir? Hedefi olan, birbirlerine bağımlı bireylerden oluşan küçük gruptur BİRLİKTE ÇALIŞABİLİRLİK! Ekip Nedir? Hedefi olan, birbirlerine bağımlı bireylerden oluşan küçük gruptur Paramedik Özlem AYDIN Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi

Detaylı

Evde Sağlık Hizmeti, Evde Fototerapi ve Ek Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Tanıtımı

Evde Sağlık Hizmeti, Evde Fototerapi ve Ek Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Tanıtımı Evde Sağlık Hizmeti, Evde Fototerapi ve Ek Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Tanıtımı T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI DR. SAMİ ULUS KADIN DOĞUM, ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ Evde Sağlık

Detaylı

3. SIKLIKLA TEDAVİ EDİLEN HASTALIKLAR, UYGULANAN PROSEDÜRLER VE HİZMETLER:

3. SIKLIKLA TEDAVİ EDİLEN HASTALIKLAR, UYGULANAN PROSEDÜRLER VE HİZMETLER: Rev. No : 03 Rev.Tarihi : 28 Şubat 2012 1 / 5 1. HİZMET KAPSAMI: Çocuk Alerji Bilim Dalı, 0-18 yaş grubu ayaktan ve yatan hastalara tanı ve tedavi hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmet haftada 7 gün ve 24

Detaylı

Omurga-Omurilik Cerrahisi

Omurga-Omurilik Cerrahisi Omurga-Omurilik Cerrahisi BR.HLİ.017 Omurga cerrahisi, omurilik ve sinir kökleri ile bu hassas sinir dokusunu saran/koruyan omurga üzerinde yapılan ameliyatları ve çeşitli girişimleri içerir. Omurga ve

Detaylı

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); popülasyonun

Detaylı

KAMU HASTANELERİNDE YALIN YAKLAŞIM VE ÖRNEK UYGULAMALAR. Uz. Dr. Elif GÜLER KAZANCI Tıbbi Hizmetler Başkanı

KAMU HASTANELERİNDE YALIN YAKLAŞIM VE ÖRNEK UYGULAMALAR. Uz. Dr. Elif GÜLER KAZANCI Tıbbi Hizmetler Başkanı KAMU HASTANELERİNDE YALIN YAKLAŞIM VE ÖRNEK UYGULAMALAR Uz. Dr. Elif GÜLER KAZANCI Tıbbi Hizmetler Başkanı KAMU HASTANELERİNDE SAĞLIK HİZMETİ SUNUMU 2003 yılından itibaren Sağlık Bakanlığı tarafından «Sağlıkta

Detaylı

Hasta sevki konusunu güncel literatür ışığında irdelemek. Güncel verileri ülkemiz gerçekleri ile karşılaştırmak.

Hasta sevki konusunu güncel literatür ışığında irdelemek. Güncel verileri ülkemiz gerçekleri ile karşılaştırmak. Hasta sevki konusunu güncel literatür ışığında irdelemek. 1 Dr. Mehmet ERGİN Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Acil Tıp AD Güncel verileri ülkemiz gerçekleri ile karşılaştırmak. 2 Biz ve diğerleri

Detaylı

UÜ-SK KALP VE DAMAR CERRAHİSİ ANABİLİM DALI HİZMET KAPSAMI

UÜ-SK KALP VE DAMAR CERRAHİSİ ANABİLİM DALI HİZMET KAPSAMI Rev. No : 03 Rev.Tarihi : 28 Şubat 2012 1 / 6 1. HİZMET : Kalp ve Damar Cerrahisi AD, her yaş grubundaki ayaktan ve yatan hastalara tanı ve tedavi hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmet haftada 7 gün ve 24

Detaylı

Dr.Nevil AYKIN İnfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Yunus Emre Devlet Hastanesi 2 Eylül Yerleşkesi Yara Bakım Merkezi Eskişehir

Dr.Nevil AYKIN İnfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Yunus Emre Devlet Hastanesi 2 Eylül Yerleşkesi Yara Bakım Merkezi Eskişehir Dr.Nevil AYKIN İnfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Yunus Emre Devlet Hastanesi 2 Eylül Yerleşkesi Yara Bakım Merkezi Eskişehir 28 31 Mart 2018 Gloria GOLF RESORT Belek / Antalya Eskişehir Hava Hastanesi (HBOT,

Detaylı

Acil servis başvurularının. %50-60 ını oluşturur. ERİŞKİN HASTADA AĞRI YÖNETİMİ. Dünya Ağrı Araştırmaları Derneğinin. ağrı tanımlaması şöyledir:

Acil servis başvurularının. %50-60 ını oluşturur. ERİŞKİN HASTADA AĞRI YÖNETİMİ. Dünya Ağrı Araştırmaları Derneğinin. ağrı tanımlaması şöyledir: Dünya Ağrı Araştırmaları Derneğinin ERİŞKİN HASTADA AĞRI YÖNETİMİ ağrı tanımlaması şöyledir: Var olan veya olası doku hasarına eşlik eden veya bu hasar ile tanımlanabilen, Dr. Selcan ENVER DİNÇ AÜTF ACİL

Detaylı

Sağlık Çalışanlarının Güvenceleri

Sağlık Çalışanlarının Güvenceleri OTURUM 4: Kalitenin Farkedilmeyen Yönü; Çalışan Avukatlığı Sağlık Çalışanlarının Güvenceleri DOÇ. DR. AHSEN KAYA EÜTF ADLİ TIP AD, 30.09.2106 KALİTE Dinamik ve çok boyutlu bir kavram. ÜRÜN KALİTESİ performans,

Detaylı

Acil Yardım Organizasyonu. Devletler acil yardım organizasyonunu üç temel öğe üzerine yapılandırırlar: İtfaiye Polis Ambulans

Acil Yardım Organizasyonu. Devletler acil yardım organizasyonunu üç temel öğe üzerine yapılandırırlar: İtfaiye Polis Ambulans Doç. Dr. Onur POLAT Acil Yardım Organizasyonu Devletler acil yardım organizasyonunu üç temel öğe üzerine yapılandırırlar: İtfaiye Polis Ambulans 2 Tanımlar Acil durum: Erken dönemde nitelikli yardım başlatılmazsa

Detaylı

Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade ediyor?

Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade ediyor? Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade ediyor? Selin Arslanhan Araştırmacı TEPAV Politika Notu Eylül 2010 Sayfa 1 Muayene sayısındaki artış, anlamlı bir erişim artışını mı ifade

Detaylı

RİSK ANALİZ PROSEDÜRÜ

RİSK ANALİZ PROSEDÜRÜ 1.AMAÇ Karacabey Devlet Hastanesi faaliyetleri sırasında oluşabilecek potansiyel tehlikelerin ve bunlara ilişkin risklerin belirlenmesi, böylelikle beklenen veya olası risklerin kontrol altına alınmasına

Detaylı

Travmada Güncel Literatür. Prof. Dr. Ahmet Baydın OMÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD/Samsun

Travmada Güncel Literatür. Prof. Dr. Ahmet Baydın OMÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD/Samsun Travmada Güncel Literatür Prof. Dr. Ahmet Baydın OMÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD/Samsun Bu sunumun amacı 2017 yılında travma konusu üzerinde öne çıkan ve okunması gerektiğini düşündüğüm çalışmaları sunmaktır.

Detaylı

PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI

PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI Doç. Dr. PINAR ERGÜN Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi PULMONER REHABİLİTASYON ve EVDE BAKIM MERKEZİ Pulmoner

Detaylı

Özgün Problem Çözme Becerileri

Özgün Problem Çözme Becerileri Özgün Problem Çözme Becerileri Research Agenda for General Practice / Family Medicine and Primary Health Care in Europe; Specific Problem Solving Skills ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ

Detaylı

ACOG Diyor ki! HER GEBE TAKİP SÜRECİNDE EN AZ BİR KEZ PERİNATAL DEPRESYON AÇISINDAN TARANMALIDIR. Özeti Yapan: Dr. Semir Köse

ACOG Diyor ki! HER GEBE TAKİP SÜRECİNDE EN AZ BİR KEZ PERİNATAL DEPRESYON AÇISINDAN TARANMALIDIR. Özeti Yapan: Dr. Semir Köse ACOG Diyor ki! HER GEBE TAKİP SÜRECİNDE EN AZ BİR KEZ PERİNATAL DEPRESYON AÇISINDAN TARANMALIDIR. Özeti Yapan: Dr. Semir Köse Perinatal Depresyon gebelik süresince veya gebeliği takip eden ilk 12 ay boyunca

Detaylı

56 Triaj. Dr. Ahmet Haki TürkDemir BÖLÜM

56 Triaj. Dr. Ahmet Haki TürkDemir BÖLÜM BÖLÜM 56 Triaj Dr. Ahmet Haki TürkDemir Olağan dışı durumlarda olay yerine ulaşan ekiplerin sayısından ve eldeki imkânlardan daha fazla sayıda hasta veya yaralı olabilir. Bu durumda hasta veya yaralıların,

Detaylı

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Araştırma Serisi 9-2011 1 AİK- DSÖ TANIMI Hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde,

Detaylı

Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi

Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Beyin Tümörleri Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Sizde mi Diş Sıkıyorsunuz? Diş sıkma ve gıcırdatma, gece ve/veya gündüz oluşabilen istemsiz bir aktivitedir.

Detaylı

Dişhekimliği Uygulamalarında Başarıyı Etkileyen Yeni Yaklaşımlar

Dişhekimliği Uygulamalarında Başarıyı Etkileyen Yeni Yaklaşımlar Dişhekimliği Uygulamalarında Başarıyı Etkileyen Yeni Yaklaşımlar Prof. Dr. Đnci Oktay Meslek Deneyimi? Bilimsel Araştırma? Uzman Görüşü? Meslek pratiğinde başarılı olmak, tüm dişhekimlerinin ortak amacıdır.

Detaylı

TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCİSİ EĞİTİM HEDEFLERİ. Acil Tıp Eğitimi Tıpta Uzmanlık Öğrencisi 1. Yıl

TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCİSİ EĞİTİM HEDEFLERİ. Acil Tıp Eğitimi Tıpta Uzmanlık Öğrencisi 1. Yıl TIPTA UZMANLIK ÖĞRENCİSİ EĞİTİM HEDEFLERİ Acil Tıp Eğitimi Tıpta Uzmanlık Öğrencisi 1. Yıl Hedefler: 1) (Hasta Bakımı) Sağlığın iyileştirilmesi ve sağlık problemlerinin tedavisi için istekli, uygun ve

Detaylı

Bu Ünitede; Kritik Hastanın Erken Tanınması Hastane İçinde Resüsitasyon Erişkin İleri Yaşam Desteği Algoritması

Bu Ünitede; Kritik Hastanın Erken Tanınması Hastane İçinde Resüsitasyon Erişkin İleri Yaşam Desteği Algoritması Doç. Dr. Onur POLAT Bu Ünitede; Kritik Hastanın Erken Tanınması Hastane İçinde Resüsitasyon Erişkin İleri Yaşam Desteği Algoritması Öğrenim Hedefleri; Genel durumu bozulan ve resüsitasyon gereksinimi duyacak

Detaylı

SELİN ALICI T.C İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİCİLİĞİ YÜKSEK LİSANS

SELİN ALICI T.C İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİCİLİĞİ YÜKSEK LİSANS SELİN ALICI T.C İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİCİLİĞİ YÜKSEK LİSANS ÖNCE ZARAR VERME HATA İNSANA ÖZGÜDÜR!! Hasta düşmeleri, tüm Dünya da sağlık bakım kurumlarında önemli bir hasta güvenliği

Detaylı

UÜ-SK GÜNÜBİRLİK MEDİKAL, CERRAHİ, İNVAZİV GİRİŞİM VE İŞLEM PROSEDÜRÜ

UÜ-SK GÜNÜBİRLİK MEDİKAL, CERRAHİ, İNVAZİV GİRİŞİM VE İŞLEM PROSEDÜRÜ 1 / 6 1. Amaç: UÜ-SK bünyesinde günübirlik girişim hizmeti sunan birimlerde (poliklinik, klinik, ve ameliyathane) hasta yatış, çıkış, bakım, ücretlendirme ve HYBS işlemlerinin standart ve etkin şekilde

Detaylı

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI Akut tonsillofarenjit veya çocukluk çağında daha sık karşılaşılan klinik tablosu ile tonsillit, farinks ve tonsil dokusunun inflamasyonudur ve doktora başvuruların

Detaylı

HASTA BAKIMININ ORGANİZASYONU. Öğr. Gör. Sultan TÜRKMEN KESKİN

HASTA BAKIMININ ORGANİZASYONU. Öğr. Gör. Sultan TÜRKMEN KESKİN HASTA BAKIMININ ORGANİZASYONU Öğr. Gör. Sultan TÜRKMEN KESKİN İyi bir hasta bakım organizasyonu oluşturulması, - Hemşirelik bakım kalitesini arttırır, - Hasta bakım maliyetini azaltır. Bir serviste hasta

Detaylı

TÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ PREANALİTİK EVRE ÇALIŞMA GRUBU ÇALIŞMALARI

TÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ PREANALİTİK EVRE ÇALIŞMA GRUBU ÇALIŞMALARI TÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ PREANALİTİK EVRE ÇALIŞMA GRUBU ÇALIŞMALARI Mehmet ŞENEŞ TBD Pre-Analitik Evre Çalışma Grubu XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi 5 Kasım 2015 ABD Tıp Enistitüsünün (The Institute of

Detaylı

Uzm. Dr. Yusuf Ali ALTUNCI Ege Ünv. Tıp Fak.Acil Tıp A.D

Uzm. Dr. Yusuf Ali ALTUNCI Ege Ünv. Tıp Fak.Acil Tıp A.D Uzm. Dr. Yusuf Ali ALTUNCI Ege Ünv. Tıp Fak.Acil Tıp A.D Uzaklarda bir yerlerde bir konsültasyon hikayesi Kuzey Kıbrıs Acil Tıp Günleri 2 Bir hekim tarafından, belirli bir problemin değerlendirmesi veya

Detaylı

VARİS TEDAVİSİNDE KONFORUN YENİ ADI. Endovenöz Radyofrekans Ablasyon

VARİS TEDAVİSİNDE KONFORUN YENİ ADI. Endovenöz Radyofrekans Ablasyon VARİS TEDAVİSİNDE KONFORUN YENİ ADI Endovenöz Radyofrekans Ablasyon Varis ve venöz yetersizlik toplumda en sık görülen belki de bu nedenle kanıksanabilen ciddi bir hastalıktır.venöz yetersizliğin ana nedeni

Detaylı

SAĞLIK YÖNETİMİ HASTANE YÖNETİMİ

SAĞLIK YÖNETİMİ HASTANE YÖNETİMİ SAĞLIK YÖNETİMİ HASTANE YÖNETİMİ Kaynak: Sağlık İşletmeleri Yönetimi Prof. Dr. Dilaver TENGİLİMOĞLU Yrd. Doç. Dr. Oğuz IŞIK Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT *Hastanelerin Tanımı *Hastanelerin Özellikleri *Hastanelerin

Detaylı

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2015;7 (2):

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2015;7 (2): Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2015;7 (2): 100-104 Editöre Mektup Basol ve ark. Amerika da Acil Servis Hekimlerine Palyatif Bakım Üzerine Uygulanan Bir Anket Çalışması A survey Study

Detaylı

Palyatif Bakım için Eksik bir Parçanın Tamamlanması: Kamu-Üniversite-Endüstri İşbirliği. 3. TÜKED Kongresi, Mart 2016, Dalaman - Muğla

Palyatif Bakım için Eksik bir Parçanın Tamamlanması: Kamu-Üniversite-Endüstri İşbirliği. 3. TÜKED Kongresi, Mart 2016, Dalaman - Muğla Palyatif Bakım için Eksik bir Parçanın Tamamlanması: Kamu-Üniversite-Endüstri İşbirliği Doç. Dr. Murat Gültekin Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanı Prof. Dr. Bülent Gümüşel Hacettepe Üniversitesi

Detaylı

1 -

1 - UpToDate Sunumu Sağlık alanında karşılaşılan zorluklar bölgeden bölgeye değişiklik göstersede, dünyanın her yerindeki sağlık sistemlerinde amaç aynıdır: Mümkün olduğu kadar çok sayıda insana en etkin biçimde

Detaylı

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr.

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi Dr. Aslı KANTAR GİRİŞ GENEL BİLGİLER Akut böbrek hasarı (ABH) yenidoğan yoğun bakım

Detaylı

Tedarik Zinciri Yönetimi

Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik Zinciri Yönetimi -Tedarikçi Seçme Kararları- Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN Satın Alma Bir ișletme, dıșarıdan alacağı malzeme ya da hizmetlerle ilgili olarak satın alma (tedarik) fonksiyonunda beș

Detaylı

YOĞUN BAKIMDA SIFIR İNFEKSİYON. Yrd. Doç. Dr. Melda TÜRKOĞLU Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım Bilim Dalı

YOĞUN BAKIMDA SIFIR İNFEKSİYON. Yrd. Doç. Dr. Melda TÜRKOĞLU Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım Bilim Dalı YOĞUN BAKIMDA SIFIR İNFEKSİYON Yrd. Doç. Dr. Melda TÜRKOĞLU Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım Bilim Dalı MÜMKÜN MÜ??? o YOĞUN BAKIM İNFEKSİYONLARI??? o YOĞUN BAKIMDA İNFEKSİYONUN

Detaylı

HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması

HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması GİRNE AMERİKAN ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİKTE YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması Bu derste öğrencinin; birey, aile ve toplumun sağlık gereksinimlerini belirleyen

Detaylı

Vaka II. Vaka I. Vaka III. Vaka IV

Vaka II. Vaka I. Vaka III. Vaka IV Göğüs Ağrısına Yaklașım A.Ü. Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D Dr. Murat BERBEROĞLU 03.07.2012 Sunu Planı Vakalar Giriș ve Epidemiyoloji Patofizyoloji Tanısal Yaklașım -öykü - risk faktörleri -fizik muayene -test

Detaylı

TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) PLANLAMA

TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) PLANLAMA TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) PLANLAMA HAP Başkanı Planlama İş Sürekliliği Bilgi Teknoloji Ünitesi Hizmet Sürekliliği Hizmet Taşıma Dökümantasyon Kayıt Koruma Ünitesi Durum

Detaylı

27/04/16. Aile Merkezli Bakımda Sinerji Modeli. Sinerji. Sinerji modelinin ortaya çıkışı

27/04/16. Aile Merkezli Bakımda Sinerji Modeli. Sinerji. Sinerji modelinin ortaya çıkışı Aile Merkezli Bakımda Sinerji Modeli Yrd. Doç. Dr. BESEY ÖREN besey_oren@yahoo.com Son 10 yıldır; Sınırlı kaynaklar, Sürekli değişim, Bilginin genişletilmesi Küresel işgücü eksikliği nedeniyle Hemşirelere

Detaylı

TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ. ERİŞKİN İSTMİK SPONDİLOLİSTEZİS (Bel Kayması) HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ

TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ. ERİŞKİN İSTMİK SPONDİLOLİSTEZİS (Bel Kayması) HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ERİŞKİN İSTMİK SPONDİLOLİSTEZİS (Bel Kayması) HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ ERİŞKİN İSTMİK SPONDİLOLİSTEZİS NEDİR? Omurga, omur adı

Detaylı

AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI

AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI AKUT KORONER SENDROMLARDA OLASILIK SKORLARI VE STRES TESTLERİNİN KULLANIMI Yrd. Doç. Dr. Arif Onur EDEN ERZİNCAN ÜNİVERİSTESİ TIP FAKÜLTESİ ACİL TIP ANABİLİM DALI AKUT KORONER SENDROM (AKS) Tanı Kriterleri:

Detaylı

Sağlık Hizmet Sunumu Politikaları (Üniversite Hastaneleri)

Sağlık Hizmet Sunumu Politikaları (Üniversite Hastaneleri) Sağlık Hizmet Sunumu Politikaları (Üniversite Hastaneleri) Prof.Dr. Akın Kaya Ankara Ün. Tıp Fakültesi Hastaneleri Başhekim Yardımcısı(Satın alma ve Döner sermaye Birim Sorumlusu) Sağlık Hizmeti Sağlık

Detaylı

MEME KANSERİ TARAMASI

MEME KANSERİ TARAMASI MEME KANSERİ TARAMASI Meme Kanseri Taramanızı Yaptırdınız Mı? MEME KANSERİ TARAMASI NE DEMEKTİR? Kadınlarda görülen kanserlerin %33 ü ve kansere bağlı ölümlerin de %20 si meme kanserine bağlıdır. Meme

Detaylı

Program Çıktıları. Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Program Çıktıları. Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Program Çıktıları Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2015 Program Çıktılarının telif hakları Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi ne aittir. 2015 Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi. Yeditepe Üniversitesi

Detaylı

Palyatif Bakım Hizmetleri Yönergesi ve Planlama. Dr. Mustafa Emre YATMAN Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Müşterek Sağlık Hizmetleri Daire Başkanı

Palyatif Bakım Hizmetleri Yönergesi ve Planlama. Dr. Mustafa Emre YATMAN Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Müşterek Sağlık Hizmetleri Daire Başkanı Palyatif Bakım Hizmetleri Yönergesi ve Planlama Dr. Mustafa Emre YATMAN Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Müşterek Sağlık Hizmetleri Daire Başkanı Palyatif Bakım Hizmetleri Yönergesi SUT ta Palyatif Bakım

Detaylı

Yoğun Bakım Bölümü Hastalar için bilgiler. Afdeling Intensive Care

Yoğun Bakım Bölümü Hastalar için bilgiler. Afdeling Intensive Care Yoğun Bakım Bölümü Hastalar için bilgiler Afdeling Intensive Care Yoğun bakım bölümü (Afdeling Intensive Care) Bu broşürde Universitair Medisch Centrum St Radboud un yoğun bakım bölümüne ilişkin genel

Detaylı

YILIN SES GETİREN MAKALELERİ

YILIN SES GETİREN MAKALELERİ YILIN SES GETİREN MAKALELERİ Dr. Yeşim Uygun Kızmaz SBÜ Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğt. ve Araş. Hastanesi Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Aylık Toplantısı 25.12.2018,

Detaylı

KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013

KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013 KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013 SUNUM KAPSAMI Niçin KMY yaparız? Hangi yöntemi kullanırız? KMY sonuçlarını nasıl değerlendirmemiz gerekir? Kırık

Detaylı

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KLİNİK TOKSİKOLOJİ

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KLİNİK TOKSİKOLOJİ DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KLİNİK TOKSİKOLOJİ Yeşim Tunçok DEÜTF Farmakoloji Anabilim Dalı, Klinik Toksikoloji Bilim Dalı İlaç ve Zehir Danışma Merkezi, İzmir Klinik Toksikoloji Zehirlenmelerin önlenmesi, tanısı,

Detaylı

HASTANELERDE YAPILAN TIBBİ HATALARIN TÜRLERİ VE NEDENLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

HASTANELERDE YAPILAN TIBBİ HATALARIN TÜRLERİ VE NEDENLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA HASTANELERDE YAPILAN TIBBİ HATALARIN TÜRLERİ VE NEDENLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Hacer Canatan Öğr.Gör., Okan Üniversitesi Sağlık MYO Acil Durum ve Afet Yönetimi Bölümü, ERA Teknik Koleji ATT Bölümü, hacercanatan20@hotmail.com

Detaylı

Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı

Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı TEPAV Değerlendirme Notu Temmuz 1 19 191 19 193 19 195 19 197 19 199 199 1991 199 1993 199 1995 199 1997

Detaylı

Acil Serviste Bilgisayarlı Tomografi Kullanımı. Doç. Dr. M. Ruhi Onur Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD

Acil Serviste Bilgisayarlı Tomografi Kullanımı. Doç. Dr. M. Ruhi Onur Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD Acil Serviste Bilgisayarlı Tomografi Kullanımı Doç. Dr. M. Ruhi Onur Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD Sunu Hedefleri Acil serviste BT kullanımı neden artıyor? Acil departmanında BT özellikle

Detaylı

BİR BAKIŞTA SAĞLIK -AVRUPA 2010 -

BİR BAKIŞTA SAĞLIK -AVRUPA 2010 - BİR BAKIŞTA SAĞLIK -AVRUPA 2010 - (OECD ve Avrupa Birliği işbirliğinde hazırlanan Bir Bakışta Sağlık-Avrupa 2010 adlı yayının özetidir) AĞUSTOS 2011 ANKARA İçindekiler ÖZET 1 BÖLÜM 1- SAĞLIĞIN DURUMU...

Detaylı

Çocuklarda Kardiyopulmoner Arrestin Engellenmesi

Çocuklarda Kardiyopulmoner Arrestin Engellenmesi Doç. Dr. Onur POLAT Bu Ünitede; Pediatrik İleri Yaşam Desteğine Giriş Çocuklarda Kardiyopulmoner Arrestin Engellenmesi; Damar Yolu Erişimi Sıvılar ve ilaçlar Defibrilatörler Öğrenim Hedefleri; Pediatrik

Detaylı

ÜNİTE-2. Dünyada ve Ülkemizde Acil Sağlık Hizmetleri Organizasyonu

ÜNİTE-2. Dünyada ve Ülkemizde Acil Sağlık Hizmetleri Organizasyonu 1 ÜNİTE-2 Dünyada ve Ülkemizde Acil Sağlık Hizmetleri Organizasyonu KONU BAŞLIKLARI 2 Giriş Dünyada ve Türkiye de ilk Yardım ve Acil Sağlık Hizmetleri Dünyada Acil Sağlık Hizmetleri Türkiye de Acil Sağlık

Detaylı

3. SIKLIKLA TEDAVİ EDİLEN HASTALIKLAR, UYGULANAN PROSEDÜRLER VE HİZMETLER:

3. SIKLIKLA TEDAVİ EDİLEN HASTALIKLAR, UYGULANAN PROSEDÜRLER VE HİZMETLER: Rev. No : 03 Rev.Tarihi : 28 Şubat 2012 1 / 5 1. HİZMET KAPSAMI: Çocuk Ürolojisi Bilim Dalı, 0-17 yaş arasındaki ayaktan ve yatan hastalara tanı ve tedavi hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmet haftada 7 gün

Detaylı

HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR

HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR GİRİŞ Hasta eğitimi, sağlığı koruyan ve bireylerde davranış değişikliği geliştirmeye yardım eden öğrenim deneyimlerinin

Detaylı

Ertenü.M, Timlioğlu İper.S, Boz.E.S, Özgültekin.A, Kabadayı.M, Tay.S, Yekeler.İ

Ertenü.M, Timlioğlu İper.S, Boz.E.S, Özgültekin.A, Kabadayı.M, Tay.S, Yekeler.İ Ertenü.M, Timlioğlu İper.S, Boz.E.S, Özgültekin.A, Kabadayı.M, Tay.S, Yekeler.İ Kalite standartlarına göre bir eğitim araştırma hastanesinde yatak sayısının %5 i oranında 3.düzey yoğun bakım yatağı ve

Detaylı

KLİNİK EĞİTİM HEMŞİRESİ REHBERLİĞİNDE İŞE YENİ BAŞLAYAN HEMŞİRELERİN ORYANTASYONU. Hazırlanma Tarihi: 21.09.2010

KLİNİK EĞİTİM HEMŞİRESİ REHBERLİĞİNDE İŞE YENİ BAŞLAYAN HEMŞİRELERİN ORYANTASYONU. Hazırlanma Tarihi: 21.09.2010 KLİNİK EĞİTİM HEMŞİRESİ REHBERLİĞİNDE İŞE YENİ BAŞLAYAN HEMŞİRELERİN ORYANTASYONU Hazırlanma Tarihi: 21.09.2010 İşe yeni başlayan hemşirelerin oryantasyonu Oryantasyon eğitimi, kurumda yeni göreve başlayan

Detaylı