Üç Aylık Pazar Verileri Raporu Yılı 1. Çeyrek Ocak Şubat Mart

Transkript

1 TÜRKİYE ELEKTRONİK HABERLEŞME SEKTÖRÜ Üç Aylık Pazar Verileri Raporu 214 Yılı 1. Çeyrek Ocak Şubat Mart Sektörel Araştırma ve Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Mayıs 214, Ankara

2 İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ... I ÇEYREK ÖZET BİLGİLERİ... I KISALTMALAR... VIII 1 GENEL PAZAR VERİLERİ YETKILENDIRME VE HIZMET TÜRLERINE GÖRE IŞLETMECI SAYILARI IŞLETMECILERIN GELIR VE KÂRLARI IŞLETMECI YATIRIMLARI TOPLAM TRAFIK TÜKETICI ŞIKÂYETLERI SABİT PAZAR VERİLERİ SABIT PAZARDA GELIRLER SABITTEN ARAMA GELIRLERI SABIT PAZARDA TRAFIK HACMI KISA NUMARALAR EN ÇOK TRAFIK GÖNDERILEN VE ALINAN ÜLKELER AYLIK KULLANIM MIKTARI (MOU) ABONE BAŞINA ORTALAMA ÇAĞRI BAŞLATMA ABONE BAŞINA AYLIK GELIR (ARPU) SABIT NUMARA TAŞINABILIRLIĞI SABIT PAZARDA YATIRIM İNTERNET VE GENİŞBANT VERİLERİ MOBİL PAZAR VERİLERİ ABONE SAYISI VE PENETRASYON MOBIL ABONE PROFILI MOBIL TRAFIK HACMI EN ÇOK TRAFIK GÖNDERILEN VE ALINAN ÜLKELER KISA NUMARALAR SMS VE MMS MOBIL GELIR ABONE BAŞINA AYLIK GELIR (ARPU) AYLIK KULLANIM MIKTARI (MOU) MOBIL YATIRIM DİĞER HİZMETLER ALTYAPI HIZMETLERI KABLOLU YAYIN HIZMETLERI UYDU HABERLEŞME HIZMETLERI UYDU PLATFORM HIZMETLERI GMPCS HIZMETLERI REHBERLIK HIZMETLERI OKTH HIZMETLERI... 65

3 ŞEKİLLERİN LİSTESİ ŞEKİL 1-1 TOPLAM GELİRİN İŞLETMECİLER ARASINDA DAĞILIMI, 213, MİLYAR *... 2 ŞEKİL 1-2 İŞLETMECİLERİN TOPLAM GELİRDEN ALDIĞI PAY, 213, %... 3 ŞEKİL 1-3 TOPLAM YILLIK ARAMA TRAFİK MİKTARLARI, MİLYAR DAKİKA... 7 ŞEKİL 1-4 TOPLAM ÜÇ AYLIK ARAMA TRAFİK MİKTARLARI, MİLYAR DAKİKA... 7 ŞEKİL 1-5 TRAFİK DAĞILIMI, MİLYON DAKİKA... 8 ŞEKİL 1-6 TRAFİK DAĞILIMI, %... 8 ŞEKİL ARASI DÖNEME İLİŞKİN TÜKETİCİ ŞİKÂYETLERİ... 9 ŞEKİL 1-8 TÜKETİCİ ŞİKÂYETLERİNİN SEKTÖR BAZINDA DAĞILIMI... 9 ŞEKİL 2-1 SABİT ABONE SAYISI VE PENETRASYON ŞEKİL 2-2 TÜRK TELEKOM UN YILLIK SABİT GELİRİNİN DAĞILIMI, % ŞEKİL 2-3 TÜRK TELEKOM UN ÜÇ AYLIK GELİRİNİN DAĞILIMI, % ŞEKİL 2-4 TÜRK TELEKOM ARAMA GELİRLERİNİN DAĞILIMI, MİLYON ŞEKİL 2-5 STH TT ARAMA HİZMET GELİRLERİNE GÖRE PAZAR PAYLARI, % * ŞEKİL 2-6 STH TT TELEFON HİZMETLERİ GELİRLERİNE GÖRE PAZAR PAYLARI, % * ŞEKİL 2-7 TÜRK TELEKOM TRAFİK DAĞILIMI, % ŞEKİL 2-8 STH TT ÇAĞRI BAŞLATMA (ŞEHİRİÇİ) TRAFİĞİ KIYASLAMASI, % ŞEKİL 2-9 STH TT ÇAĞRI BAŞLATMA (ŞEHİRLERARASI) TRAFİĞİ KIYASLAMASI, % ŞEKİL 2-1 STH TT ÇAĞRI BAŞLATMA (MOBİLE DOĞRU) TRAFİĞİ KIYASLAMASI, % ŞEKİL 2-11 STH TT ÇAĞRI BAŞLATMA (YURTDIŞINA DOĞRU) TRAFİĞİ KIYASLAMASI, % ŞEKİL 2-12 STH TT SABİTTE SONLANDIRILAN ULUSLARARASI ÇAĞRI TRAFİĞİ KIYASLAMASI, %.. 2 ŞEKİL 2-13 STH TT MOBİLDE SONLANDIRILAN ULUSLARARASI ÇAĞRI TRAFİĞİ KIYASLAMASI, %. 21 ŞEKİL 2-14 STH-TT SABİTTEN BAŞLATILAN TOPLAM TRAFİKTEKİ PAYLARI, % ŞEKİL 2-15 SABİT MOU, DAKİKA ŞEKİL 2-16 SABİT ABONE ORTALAMA ÇAĞRI BAŞLATMA, DAKİKA ŞEKİL 2-17 SABİT ARPU, ŞEKİL 2-18 TÜRK TELEKOM UN YILLIK YATIRIM MİKTARI, MİLYON ŞEKİL 2-19 TÜRK TELEKOM UN ÜÇ AYLIK YATIRIM MİKTARI, MİLYON ŞEKİL 3-1 GENİŞBANT İNTERNET ABONE SAYISI ŞEKİL 3-2 TOPLAM XDSL ABONE SAYISI ŞEKİL 3-3 OECD ÜLKELERİNDE SABİT GENİŞBANT İNTERNET PENETRASYON ORANLARI,% ŞEKİL 3-4 HIZLARA GÖRE SABİT GENİŞBANT İNTERNET ABONELERİNİN DAĞILIMI, ŞEKİL 3-5 MOBİL BİLGİSAYARDAN İNTERNET ABONELERİNİN KULLANIMA GÖRE DAĞILIMI ŞEKİL 3-6 MOBİL CEPTEN İNTERNET ABONELERİNİN KULLANIMA GÖRE DAĞILIMI ŞEKİL 3-7 SABİT GENİŞBANT ABONELERİNİN TEKNOLOJİ VE İŞLETMECİ BAZINDA DAĞILIMI, % ŞEKİL 3-8 OECD ÜLKELERİNDE SABİT-MOBİL GENİŞBANT İNTERNET YAYGINLIĞI, % ŞEKİL 3-9.TR UZANTILI ALAN ADLARININ DAĞILIMI (ADET) ŞEKİL 3-1 IP ADRESİ ÜLKE BİLGİSİ ŞEKİL 4-1 TOPLAM MOBİL ABONE SAYISI VE NÜFUSA GÖRE PENETRASYON ŞEKİL 4-2 M2M ABONE SAYISI, MİLYON ŞEKİL 4-3 MOBİL ABONE SAYISI VE -9 YAŞ HARİÇ NÜFUSA GÖRE PENETRASYON ŞEKİL 4-4 ÖN ÖDEMELİ VE FATURALI MOBİL GENİŞBANT ABONE SAYILARI, BİN ŞEKİL 4-5 TÜRKİYE VE BAZI AVRUPA ÜLKELERİNİN MOBİL PENETRASYON ORANLARI, % ŞEKİL 4-6 ÖN ÖDEMELİ VE FATURALI MOBİL ABONE ORANLARI, % ŞEKİL 4-7 BAZI AVRUPA ÜLKELERİ VE TÜRKİYE DE ÖN ÖDEMELİ/FATURALI ABONE ORANLARI, % 38 ŞEKİL 4-8 3G ÖN ÖDEMELİ VE FATURALI MOBİL ABONE ORANLARI, % ŞEKİL 4-9 MOBİL İŞLETMECİ BAZINDA TOPLAM ABONE SAYILARI, MİLYON ŞEKİL 4-1 TOPLAM MOBİL NUMARA TAŞIMA SAYILARI... 4 ŞEKİL 4-11 MNT KAPSAMINDA MOBİL İŞLETMECİLERİN NET GELEN ABONE SAYILARI, BİN... 4 ŞEKİL 4-12 MOBİL İŞLETMECİLERİN ABONE SAYISINA GÖRE PAZAR PAYLARI, % ŞEKİL 4-13 MOBİL İŞLETMECİLERİN ABONE KAYIP ORANLARI (CHURN RATE), % ŞEKİL 4-14 MOBİL İŞLETMECİ BAZINDA ÖN ÖDEMELİ / FATURALI ABONELERİN DAĞILIMI, % ŞEKİL 4-15 ÖN ÖDEMELİ ABONELERİN DAĞILIMI, % ŞEKİL 4-16 FATURALI ABONELERİN DAĞILIMI, %... 43

4 ŞEKİL 4-17 MOBİL ABONELERİN BİREYSEL-KURUMSAL BAZDA AYRIMI, %, ŞEKIL 4-18 MOBİL İŞLETMECİLERİN DÖNEMLERE GÖRE TOPLAM TRAFİKLERİ, MİLYAR DAKİKA ŞEKİL 4-19 MOBİL İŞLETMECİLERİN TRAFİĞE GÖRE PAZAR PAYLARI, % ŞEKİL 4-2 MOBİL TRAFİK DAĞILIMI, % ŞEKİL 4-21 MOBİL TRAFİK DAĞILIMI, MİLYON DAKİKA ŞEKİL 4-22 YILLARA GÖRE MOBİL SMS VE MMS MİKTARI, MİLYON ADET ŞEKİL 4-23 YILLAR İTİBARİYLE MOBİL HİZMETLERDEN ELDE EDİLEN GELİR, MİLYAR... 5 ŞEKİL 4-24 MOBİL HİZMETLERDEN ELDE EDİLEN ÜÇ AYLIK GELİRLER, MİLYAR ŞEKİL 4-25 MOBİL İŞLETMECİLERİN GELİRE GÖRE PAZAR PAYLARI, % ŞEKİL 4-26 MOBİL İŞLETMECİLERİN GELİR DAĞILIMI, % ŞEKİL 4-27 MOBİL İŞLETMECİLERİN İŞLETMECİ BAZINDA GELİR DAĞILIMI, %, ŞEKİL 4-28 MOBİL ARPU, ŞEKİL 4-29 ÖN ÖDEMELİ MOBİL ARPU, ŞEKİL 4-3 FATURALI MOBİL ARPU, ŞEKİL 4-31 TÜRKİYE VE AB DE MOBİL ARPU, ŞEKİL 4-32 MOBİL İŞLETMECİ BAZINDA MOU DEĞERLERİ, DK/AY ŞEKİL 4-33 AB VE TÜRKİYE DE MOBİL ABONE BAŞINA ORTALAMA GÖRÜŞME, DK/AY ŞEKİL 4-34 YILLIK MOBİL YATIRIM, MİLYON ŞEKİL 4-35 İŞLETMECİ BAZINDA YILLIK MOBİL YATIRIM, MİLYON ŞEKİL 4-36 ÜÇ AYLIK MOBİL YATIRIM, MİLYON ŞEKİL 5-1 KABLO İNTERNET ABONE SAYISI... 61

5 ÇİZELGELERİN LİSTESİ ÇİZELGE 1-1 HİZMET TÜRLERİNE GÖRE YETKİLENDİRME SAYILARI... 1 ÇİZELGE 1-2 TÜRK TELEKOM VE MOBİL İŞLETMECİLERİN YILLIK NET SATIŞ GELİRLERİ, *... 2 ÇİZELGE 1-3 TÜRK TELEKOM VE MOBİL İŞLETMECİLERİN ÜÇ AYLIK NET SATIŞ GELİRLERİ, *... 3 ÇİZELGE 1-4 TÜRK TELEKOM VE MOBİL İŞLETMECİLERİN YILLIK NET KÂR DEĞERLERİ, *... 4 ÇİZELGE 1-5 DİĞER İŞLETMECİLERİN ÜÇ AYLIK GELİR BİLGİLERİ, *... 4 ÇİZELGE 1-6 DİĞER İŞLETMECİLERİN YILLIK GELİR BİLGİLERİ, *... 5 ÇİZELGE 1-7 TÜRK TELEKOM VE MOBİL ŞEBEKE İŞLETMECİLERİNİN ÜÇ AYLIK YATIRIMLARI,... 5 ÇİZELGE 1-8 TÜRK TELEKOM VE MOBİL İŞLETMECİLERİN TOPLAM YILLIK YATIRIMI, *... 6 ÇİZELGE 1-9 DİĞER İŞLETMECİLERİN ÜÇ AYLIK YATIRIM BİLGİLERİ, *... 6 ÇİZELGE 1-1 DİĞER İŞLETMECİLERİN TOPLAM YILLIK YATIRIMI, *... 6 ÇİZELGE 1-11 TÜKETİCİ ŞİKÂYETLERİNİN KONUSU İTİBARİYLE DAĞILIMI... 1 ÇİZELGE 2-1 STH İŞLETMECİLERİNİN KULLANICI SAYILARI ÇİZELGE 2-2 STH İŞLETMECİLERİNİN KULLANICI SAYISINA GÖRE PAZAR PAYLARI, ÇİZELGE 2-3 STH İŞLETMECİLERİ TOPLAM ÖN ÖDEMELİ KART SATIŞ ADEDİ ÇİZELGE 2-4 STH İŞLETMECİLERİNİN KART SATIŞI SAYISINA GÖRE PAZAR PAYLARI, ÇİZELGE 2-5 STH İŞLETMECİLERİNİN NET SATIŞ GELİRLERİ ÇİZELGE 2-6 TÜRK TELEKOM UN EBITDA MARJI ÇİZELGE 2-7 TÜRK TELEKOM TRAFİK DAĞILIMI, MİLYON DAKİKA ÇİZELGE 2-8 SABİT TELEFONLARDAN EN SIK ARANAN KISA NUMARALAR, ÇİZELGE 2-9 EN ÇOK TRAFİK GÖNDERİLEN VE ALINAN ÜLKELER, ÇİZELGE 3-1 TOPLAM İNTERNET ABONE SAYILARI ÇİZELGE 3-2 YÖNTEMLER BAZINDA DİĞER İNTERNET ABONE SAYILARI ÇİZELGE 3-3 İSS PAZAR PAYLARI, ÇİZELGE 3-4 İSS YILLIK HİZMET GELİRLERİ, ÇİZELGE 3-5 İSS HİZMET GELİRLERİ, ÇİZELGE 3-6 ELEKTRONİK VE MOBİL İMZA ÇİZELGE 4-1 3G HİZMETİ KULLANICI VERİLERİ ÇİZELGE 4-2 EN FAZLA TRAFİK GÖNDERİLEN VE ALINAN ÜLKELER, ÇİZELGE 4-3 AVEA, EN SIK ARANAN KISA NUMARALAR, ÇİZELGE 4-4 VODAFONE, EN SIK ARANAN KISA NUMARALAR, ÇİZELGE 4-5 TURKCELL, EN SIK ARANAN KISA NUMARALAR, ÇİZELGE 4-6 DÖNEMLERE GÖRE SMS VE MMS MİKTARI, MİLYON ADET* ÇİZELGE 4-7 İŞLETMECİ BAZINDA SMS VE MMS MİKTARI (214-1)... 5 ÇİZELGE 5-1 ALTERNATİF İŞLETMECİLERİN FİBER UZUNLUKLARI ÇİZELGE 5-2 ALTYAPI İŞLETMECİLERİNİN PAZAR PAYLARI ÇİZELGE 5-3 ALTYAPI HİZMETLERİNE İLİŞKİN GELİR, TL... 6 ÇİZELGE 5-4 KABLOLU YAYIN HİZMETLERİ... 6 ÇIZELGE 5-5 UYDU HABERLEŞME HIZMETLERINE ILIŞKIN ABONE SAYISI VE GELIR ÇIZELGE 5-6 UYDU İŞLETMECILERININ ABONE SAYISINA GÖRE PAZAR PAYLARI, % ÇIZELGE 5-7 ABONE VE KULLANICI SAYILARI ÇIZELGE 5-8 UYDU PLATFORM HIZMETI GELIRLERI, TL ÇIZELGE 5-9 GMPCS HIZMETINE ILIŞKIN ABONE SAYISI VE GELIRLER ÇIZELGE 5-1 GMPCS İŞLETMECILERININ PAZAR PAYLARI, % ÇIZELGE 5-11 REHBERLIK HIZMETLERI ÇIZELGE 5-12 REHBERLIK HIZMETI İŞLETMECILERININ PAZAR PAYLARI ÇİZELGE 5-13 OKTH HİZMETLERİ... 65

6 YÖNETİCİ ÖZETİ ÇEYREK ÖZET BİLGİLERİ 214 yılı birinci üç aylık dönem (Ocak-Şubat-Mart) sonu itibarıyla Türkiye elektronik haberleşme pazarında yaşanan gelişmeler aşağıda özetlenmektedir. Genel Pazar Verileri 14 Mayıs 214 itibarıyla elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmeci sayısı 574 olup bu işletmecilere verilen yetkilendirme sayısı 945 dir. 214 yılı birinci üç aylık dönemde Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecilerinin net satış gelirleri yaklaşık 6,6 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Diğer işletmecilerin net satış gelirleri 214 yılı birinci çeyrekte yaklaşık 1,8 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 214 yılı birinci çeyrekte Türk Telekom ve mobil işletmecilerin toplam yatırım miktarı yaklaşık 668 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Diğer işletmeciler tarafından 214 yılı birinci çeyreğinde yaklaşık 367 milyon TL yatırım gerçekleştirilmiştir. 214 yılı birinci çeyrekte toplam mobil trafik miktarı 47,2 milyar dakika olurken sabit trafik miktarı ise 3,8 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki üç aylık döneme göre mobil trafik miktarı yaklaşık %,2 oranında artarken sabit trafik miktarı ise yaklaşık %5,3 oranında azalmıştır. Trafiğin büyük bir kısmını (%87,6) mobilden mobile giden trafik oluşturmaktadır. 1/8/212 ile 14/5/214 tarihleri arasında Kuruma gelen toplam şikayet sayısı olup; bu şikâyetlerin tanesi cevaplanmış, 133 tanesi Kurum içinde başka birimlere yönlendirilmiş, tanesi işleme konulmuş fakat sonuçlanmamış ve 2.61 tanesi ise reddedilmiştir. Bu dönemde en fazla şikâyetin yaklaşık %49 oranında GSM hizmetleri ile ilgili olarak yapıldığı görülmektedir. Sabit Pazar 214 yılı birinci çeyrek sonu itibarıyla sabit telefon abonesi bulunan Türkiye de penetrasyon oranı bir önceki çeyreğe göre %1,1 azalarak yaklaşık i

7 %17,34 seviyesine düşmüştür. Türkiye de ortalama hanehalkı büyüklüğünün 3,69 olduğu göz önünde bulundurulduğunda sabit telefon hizmetleri pazarında Türkiye nin önemli bir kesimine ulaşıldığını söylemek mümkündür. 214 yılının birinci çeyreği itibarıyla kullanıcı bilgilerine bakıldığında, taşıyıcı ön seçimi kullanıcı sayısının 22.56, arama bazında taşıyıcı seçimi kullanıcı sayısının ise olarak gerçekleştiği görülmektedir. Diğer yöntemlerle STH işletmecilerini kullanarak arama yapan kullanıcı sayısı ise dir. İşletmecilerin toplam ön ödemeli kart satış adedi ise dir. 214 yılının birinci çeyreğinde PSTN gelirleri toplam gelirin %42,25 ini teşkil ederken erişim gelirleri toplam gelirin %41,56 sını oluşturmuştur. 214 yılı birinci üç aylık dönem itibarıyla sabit telefon gelirleri yaklaşık 916 milyon TL olarak gerçekleşmiş olup bir önceki senenin aynı dönemine göre %16,9 oranında azalırken bir önceki döneme göre de %8,5 oranında azalmıştır. Yaklaşık 1,9 milyon kullanıcı sabit telefon hizmetlerinde alternatif işletmecileri kullanmış olup, bu işletmecilerin üç aylık dönem için tüm STH hizmetlerinden elde ettikleri gelirler 27 milyon TL civarında gerçekleşmiştir. Türk Telekom un trafik dağılımı incelendiğinde; bir önceki yılın aynı döneminde %82,5 olan şebeke içi trafiğin toplam trafik içindeki payının 214 yılı birinci üç aylık döneminde %74,63 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bununla birlikte bir önceki yılın aynı döneminde toplam trafiğin %13,94 ünü oluşturan mobile doğru trafik 214 yılının birinci çeyreğinde toplam trafiğin %2,74 ünü teşkil etmiştir. 213 yılının birinci çeyreğinde yaklaşık 3,4 milyar dakika olan Türk Telekom un ses trafiği, 214 yılının birinci çeyreğinde %17,1 oranında azalarak yaklaşık 2,8 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. Şehiriçi trafikte STH işletmecilerinin payı %13,61 olarak gerçekleşirken Türk Telekom un payı %86,39 olarak gerçekleşmiştir. Şehirlerarası arama trafik miktarındaki STH işletmecilerinin pazar payı %29,96 olarak gerçekleşirken Türk Telekom un pazar payı ise %7,4 olarak gerçekleşmiştir. Mobile doğru çağrı trafiğinde STH işletmecilerinin payı %43,29 olarak gerçekleşirken Türk Telekom un payı %56,71 olarak gerçekleşmiştir. Yurtdışına doğru çağrı başlatma trafiğinde Türk Telekom un payı %52,11 olarak gerçekleşirken STH işletmecilerinin payı %47,89 olarak gerçekleşmiştir. ii

8 Sabit şebekede sonlandırılan uluslararası çağrı trafiğinde Türk Telekom un payı %32,67 olarak gerçekleşirken STH işletmecilerinin payı %67,33 olarak gerçekleşmiştir. Mobil şebekelerde sonlandırılan uluslararası çağrı trafiğinde STH işletmecilerinin payı %62,6 olarak gerçekleşirken Türk Telekom un payı %37,4 olarak gerçekleşmiştir. Sabit şebekede başlatılan toplam trafikte STH işletmecilerinin payı %25,77 olarak gerçekleşirken Türk Telekom un payı %74,23 olarak gerçekleşmiştir. Türk Telekom şebekesinden en çok aranan kısa numara 112 (Sıhhi İmdat) olmuştur. 214 yılı birinci çeyrekte de sabit şebekeden en fazla trafik gönderilen ve alınan ülke Almanya dır. 214 yılı birinci üç aylık döneminde 15 dakika olarak gerçekleşen sabit MoU, bir önceki yılın aynı dönemine göre %2 azalırken bir önceki döneme göre %3,3 oranında azalmıştır. 214 yılı birinci çeyreğinde Türk Telekom un abone başına aylık geliri 22,57 TL olarak gerçekleşmiştir. 214 yılı birinci üç aylık dönemde 78 milyon TL olarak gerçekleşen sabit yatırım bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %48,8 oranında azalırken bir önceki döneme göre %84 oranında düşmüştür. İnternet ve Genişbant 28 yılında 6 milyon genişbant internet abonesi bulunmaktayken altı yıllık bir sürede beş kata yakın artışla 214 yılı birinci çeyrek sonu itibarıyla 35 milyona yaklaşmıştır. 214 yılının birinci çeyreğinde toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %7,3 artış gerçekleşmiş olup, mobil ve özellikle fiber internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %12 olarak gerçekleşmiştir. 211 yılı üçüncü çeyreğine kadar artış gösteren xdsl abone sayısı bu dönemden sonra düşüş eğilimine geçmiş ve bu düşüş 212 yılı dördüncü iii

9 çeyreğinde yerini tekrar artışa bıraksa da bundan sonraki süreçte yatay bir eğilim göstererek, 214 yılı birinci çeyrekte 6,7 milyona yaklaşmıştır. Kablo internet abone sayısı önceki üç aylık döneme göre artarak e çıkmıştır. 214 yılı birinci çeyrekte internet servis sağlayıcılığına ilişkin toplam gelir yaklaşık 1,15 milyar TL seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye deki sabit genişbant abonelerinin yaklaşık %67 si 4-8 Mbit/sn hızda bağlantı sunan paketleri tercih ettikleri görülmektedir. Mobil bilgisayardan internet abonelerinin kullanım miktarına bakıldığında 1 MB üzeri kullanımı olan abonelerin oranının %82 olduğu anlaşılmaktadır. En az kullanımı gösteren -5 MB aralığında ise abonelerin yaklaşık %16 sı bulunmaktadır. Alternatif işletmecilerin xdsl teknolojisi ile sundukları hizmetin genişbant pazarındaki payı 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla %11,5 olarak gerçekleşirken bu dönemde özellikle fiber genişbantın etkisi ile birlikte TTNet in genişbant pazarındaki xdsl payı gerilemeye devam ederek %66,9 seviyelerine inmiştir. Bunun yanında alternatif işletmecilerin 6,7 milyona yaklaşan xdsl abonelerindeki payı ise %15 seviyesinde gerçekleşmiştir. Ayrıca toplam genişbant pazarında kablo internet hizmeti sunan işletmecinin pazar payı %5,8 olurken fiberin pazar payı %15 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de nüfusa göre sabit genişbant penetrasyon oranı %11,1 iken OECD ülkeleri penetrasyon ortalaması %26,7 dir. Mobil genişbant penetrasyon oranı Türkiye de %34,5 iken OECD ortalaması %68,4 dür. 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla Nic.tr kayıtlarında adet.tr uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının %73,4 ü com.tr, %8,5 i gen.tr, %3,6 sı gov.tr, %3,3 ü ise web.tr uzantısına sahiptir. 25 yılında 3 (üç), 26 yılında ise 1 (bir) adet olmak üzere toplam 4 (dört) adet elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı hâlihazırda yetkilendirilmiş olup 214 Mart sonu itibarıyla elektronik imza ve mobil imza olmak üzere toplam elektronik sertifika oluşturulmuştur. iv

10 Mobil Pazar Mart 214 itibarıyla Türkiye de yaklaşık %91,5 1 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam mobil abone bulunmaktadır. -9 yaş nüfus hariç olmak üzere mobil penetrasyon oranı %1 ün üzerine çıkmaktadır. 214 yılı birinci çeyrekte 3G abone sayısı 51 milyona ulaşırken; 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant abone sayısı da e yükselmiştir. 214 yılı birinci çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise TByte olarak gerçekleşmiştir. 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla M2M abone sayısı 2,2 milyon civarındadır. 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla faturalı mobil genişbant abone sayısı olarak, ön ödemeli mobil genişbant abone sayısı ise olarak gerçekleşmiştir. 214 yılı birinci üç aylık döneme bakıldığında mobil abonelerin yaklaşık %58,8 ini ön ödemeli abonelerin oluşturduğu, son bir yıl içerisinde faturalı abonelerin oranının %39,1 den %41,2 ye çıktığı görülmektedir. 214 yılı birinci üç aylık dönemde numara taşıma işlem sayısı bir önceki üç aylık döneme göre %23,72 oranında artarak yaklaşık 3,4 milyon olarak gerçekleşmiştir. 2 Mayıs 214 tarihi itibarıyla numara taşıma işlemi gerçekleştirilmiştir. 214 yılı birinci üç aylık dönem itibarıyla abone sayısına göre Turkcell in %49,62, Vodafone un %28,57, Avea nın ise %21,81 lik paya sahip olduğu görülmektedir. 214 yılı birinci çeyrek dönem itibarıyla gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell in pazar payının %46,45, Vodafone ve Avea nın ise sırasıyla %33,38 ve %2,17 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 214 yılı birinci çeyrekte gelire göre pazar payları 212 yılının aynı dönemi ile kıyaslandığında Turkcell in pazar payının yaklaşık 2,97 puan, Avea nın pazar payının ise,42 puan azaldığı Vodafone un pazar payının ise 3,41 puan arttığı görülmektedir. 214 yılı birinci çeyreği itibariyle Avea abonelerinin %45,5 inin, Turkcell abonelerinin %4 5 inin, Vodafone abonelerinin ise %39,1 inin faturalı abonelerden oluştuğu görülmektedir Aralık 213 tarihi itibarıyla Türkiye nüfusu kişidir (TÜİK). v

11 Toplam mobil abonelerin yaklaşık %9,9 u bireysel, %9,1 i ise kurumsaldır. 214 yılı birinci üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %,15 oranında arttığı, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %1,8 oranında arttığı görülmektedir. İşletmeci bazında incelendiğinde ise bir önceki döneme göre Turkcell in trafiğinin %2,58 oranında azaldığı, Vodafone un trafiğinin %,36 oranında; Avea nın trafiğinin ise %4,55 oranında arttığı görülmektedir. 214 yılı birinci çeyrekte de mobil şebekelerden en fazla trafik gönderilen ve alınan ülke Almanya dır. Avea, Vodafone ve Turkcell hatlarından en çok aranan kısa numara 112 (Sıhhi İmdat) dir. 214 yılı birinci üç aylık dönemde SMS sayısının yaklaşık milyon civarında gerçekleştiği, 211 yılında işletmecilerin başlattığı kampanyalar ile hızlı bir yükseliş yaşayan MMS sayısının ise yaklaşık 3,9 milyona düştüğü görülmektedir. 214 yılı birinci üç aylık döneminde bir önceki çeyreğe göre Turkcell in MMS sayısının %28,99 oranında, Vodafone un %29,67 oranında azaldığı, Avea nın ise %28,17 oranında arttığı görülmektedir. Konuşma gelirleri Turkcell in gelirlerinin %64,81 ini Vodafone un gelirlerinin %7,36 sını ve Avea nın gelirlerinin %59,8 ini oluşturmaktadır. SMS+MMS gelirleri Turkcell in gelirlerinin %8,69 unu, Vodafone un gelirlerinin %1,93 ünü ve Avea nın gelirlerinin %7,9 ını oluşturmaktadır. Data gelirleri ise Turkcell de %21,89, Vodafone da %16,73 ve Avea da %27,5paya sahiptir. 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla Turkcell için abone başına aylık gelir 21,3 TL, Vodafone için 2,74 TL, Avea için ise 2,75 TL dir. Mart 214 itibarıyla Turkcell in MoU değeri 287 dakika, Vodafone un 47 dakika ve Avea nın ise 425 dakika olarak gerçekleşmiştir. 214 birinci çeyreğinde 331 dakika olan ortalama aylık mobil kullanım süresi ile Türkiye, raporda yer verilen Avrupa ülkelerine kıyasla en fazla mobil telefonla görüşme yapan ülke olmuştur. vi

12 Diğer Hizmetler 214 yılı birinci çeyreği itibarıyla alternatif işletmecilerin toplam fiber uzunluğu km dir. Türk Telekom un ise km fiber altyapısı bulunmaktadır. Bunun yaklaşık km si omurga, geri kalan kısmı erişim amaçlı kullanılmaktadır. Alternatif altyapı işletmecilerinin elde ettikleri toplam gelir yaklaşık 157 milyon TL seviyesindedir. Türksat ın 214 yılı birinci çeyreği itibarıyla toplam kablo TV abone sayısı olup Teledünya markasıyla sunulan sayısal kablo TV abone sayısı olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, kablo telefon hizmetinden yararlanan Türksat abonesi bulunmaktadır. Uydu haberleşme hizmetleri konusunda yetkilendirilmiş işletmeciler 214 yılı birinci çeyreği itibarıyla 1.56 aboneye uydu yer istasyonlarıyla uluslararası internet bağlantıları, video konferans, noktadan noktaya uluslararası uydu data devreleri gibi hizmetleri sağlamaktadır. Bu hizmete ilişkin toplam gelirler 214 yılı birinci çeyreği için yaklaşık 64 milyon TL seviyesinde gerçekleşmiştir. GMPCS Mobil Telefon hizmet grubunda toplam abone sayısı 214 yılı birinci çeyreği için 6.82 dir. GMPCS hizmetlerine ilişkin gelir 214 yılı birinci çeyreğinde yaklaşık 2,14 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Rehberlik hizmeti kapsamında 214 yılı birinci çeyreğinde toplam çağrı sayısı olup toplam çağrı süresi dakikadır. Numara ile sorgulama hizmeti 211 yılı üçüncü çeyreğinde sunulmaya başlanmış ve bu kapsamda 214 yılı birinci çeyreğinde adet numara ile sorgulama gerçekleştirilmiştir. Yine bu çeyrekte toplam adet isim ile sorgulama yapılmıştır. Yapılan sorgulamaların adedinde bireysel numara ve adedinde kurumsal numara sorgulanmıştır. Rehberlik hizmeti sunan işletmecilerin üç aylık gelirleri ise yaklaşık 15,5 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Ortak kullanımlı telsiz hizmeti sunan işletmecilerin toplam abone sayısı 2.35 ve kullanıcı sayısı olarak gerçekleşmiştir. 214 yılı birinci çeyrekte bu hizmetlerden sağlanan gelir yaklaşık 3,4 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. vii

13 KISALTMALAR Rapor kapsamında adı geçen işletmeciler ve kısaltmalarına aşağıda yer verilmektedir. İŞLETMECİ ADI KISALTMA 1 NET TELEKOM VE İLETİŞİM HİZM. PAZ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. 1Net ADDRES BİLGİ TEKNOLOJİLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Addres AKAR TELEKOM VE İLETİŞİM HİZMETLERİ SAN.TİC.LTD.ŞTİ. Akar Telekom ASSİSTT REHBERLİK VE MÜŞTERİ HİZM. A.Ş. AssisTT AT&T GLOBAL İLETİŞİM SERVİSLERİ LTD. ŞTİ. AT&T Global AVEA İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. Avea AVENCOM TELEKOM HİZMETLERİ LTD. ŞTİ. Avencom BALSES İLETİŞİM TEKNOLOJİ BİLGİSAYAR HİZ. İTH. İHR. TİC. LTD. ŞTİ. Balses BEŞTEK TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİM HİZMETLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Beştek BİZFONİK TELEKOMÜNİKASYON HİZM. A.Ş. Bizfonik BN TELEKOM HABERLEŞME TİCARET A.Ş. BN Telekom BT BİLİŞİM HİZM. A.Ş. BT Bilişim BT TELEKOM HİZM. A.Ş. BT Telekom CALLTÜRK TELEKOMÜNİKASYON SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Callturk DEKSARNET TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. Deksarnet DİGİTAL PLATFORM TENOLOJİ HİZMETLERİ A.Ş. Digital Platform (Digiturk) DİLEK TELEKOM İLETİŞİM VE BİLİŞİM HİZMETLERİ TİC. LTD. ŞTİ. Dilek Telekom DOĞAN İLETİŞİM ELEKTRONİK SERVİS HİZMETLERİ VE YAYINCILIK A.Ş. Doğan İletişim DOĞAN TV DİGİTAL PLATFORM İŞLETMECİLİĞİ A.Ş. Doğan TV Digital (D-Smart) DORUK İLETİŞİM VE OTOMASYON SAN. VE TİC. A.Ş. Doruknet DURU TELEKOMÜNİKASYON SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Duru Telekom ESER TELEKOMÜNİKASYON SAN. VE TİC. A.Ş. Eser Telekom ESKİŞEHİR BİLİŞİM İLETİŞİM SAN. VE TİC. AŞ Eskişehir EQUANT İSTANBUL TELEKOM A.Ş. Equant İstanbul FIRAT TELEKOM TİC. LTD. ŞT Fırat Telekom FONİVA TELEKOMÜNİKASYON HİZ. A.Ş. Foniva GLOBAL TEKNOLOJİ TELEKOMÜNİKASYON HİZM. VE TİC. LTD. ŞTİ. Global Telekom GLOBALSTAR AVRASYA UYDU SES VE DATA İLETİŞİMİ A.Ş. Globalstar GRİD TELEKOMÜNİKASYON HİZM. A.Ş. Grid Telekom GÜVEN TELEKOM BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Güven Telekom HAKAY TELEKOMÜNİKASYON TİC.LTD.ŞTİ. Hakay Telekom HİMNET İLETİŞİM HİZM. LTD. ŞTİ. Himnet INFOLINE REHBERLİK VE ÇAĞRI MERKEZİ HİZM. A.Ş. Infoline IPC TELEKOMÜNİKASYON TİC. LTD. ŞTİ. IPC Telekom İKON İLETİŞİM TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. İkon İletişim İŞ NET ELEKTRONİK BİLGİ ÜRETİM DAĞITIM TİC. VE İLETİŞİM HİZM. A.Ş. İş Net viii

14 İŞLETMECİ ADI JAN İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. KOBİKOM İLETİŞİM BİLİŞİM HİZMETLERİ ELEKTRİK ELEKTRONİK SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ KOMSHU İLETİŞİM HİZMETLERİ LTD. ŞTİ. KULE HİZMET VE İŞLETMECİLİK A.Ş. MEDİTERRANEAN NAUTİLUS TELEKOMÜNİKASYON HİZM. TİC. A.Ş. MEGA ULUSLARARASI TELEKOMÜNİKASYON HİZM. A.Ş. METRONET İLETİŞİM TEKNOLOJİ A.Ş. MİKROTEL İLETİŞİM VE TELEKOMÜNİKASYON TİC. LTD. ŞTİ. MİLLENİCOM TELEKOMÜNİKASYON HİZM. A.Ş. MLT TELEKOMÜNİKASYON SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. MOBİLKOM ELEKTRONİK SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ. MTCTR MEMOREX TELEKOMÜNİKASYON SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. MUTLU TELEKOMÜNİKASYON HİZM. TİC. LTD. ŞTİ. NETGSM İLETİŞİM VE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ A.Ş. NETONLİNE İLETİŞİM HİZMETLERİ LTD. ŞTİ. NETSA YAZILIM LTD. ŞTİ. OMS BİLİŞİM VE TELEKOMÜNİKASYON HİZM. DIŞ TİC. LTD. ŞTİ OYAK TELEKOMÜNİKASYON HİZM. AŞ PLUSS TELEKOM İLETİŞİM TİC. LTD. ŞTİ REHBERLİK HİZMETLERİ SERVİSİ A.Ş. ROİTEL TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. SAHRA TELEKOM TİC. LTD. ŞTİ. SİNERJİ TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. SKYNET İLETİŞİM HİZMETLERİ AŞ SUPERONLİNE İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. T SYSTEMS TELEKOMÜNİKASYON LTD. ŞTİ. TEKNOMOBİL UYDU HABERLEŞME A.Ş. TEKNOTEL TELEKOMÜNİKASYON SANAYİ VE TİCARET A.Ş. TELEKUTU İLETİŞİM HİZM. LTD. ŞTİ. TELNET TELEKOM HİZM. A.Ş. TELSAM TELEKOMÜNİKASYON YAZILIM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. TSM BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ HİZM. TİC. VE SAN. A.Ş. TTM TEL. VE İLETİŞİM HİZM. SAN. VE DIŞ TİC. LTD. ŞTİ. TTNET A.Ş. TURKCELL İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. TURKNET İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. TÜRK TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. TÜRKSAT UYDU HABERLEŞME KABLO TV VE İŞLETME A.Ş. ÜNİVERSAL TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİM SAN. VE TİC. LTD.ŞTİ. VASTECH İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ SAN. TİC. LTD. ŞTİ. VATANNET TELEKOM BİLİŞİM HİZM. LTD. ŞTİ. VERİMOR TELEKOMÜNİKASYON TİCARET LTD. ŞTİ. KISALTMA Jan İletişim Kobikom Komshu Kule Hizmetleri Mednautilus Mega Telekom Metronet Mikrotel Millenicom MLT Telekom Mobilkom MTCTR Memorex Mutlu Telekom NetGSM Netonline Netsa OMS Telekom Oyak Pluss Telekom Rehberlik Hizmetleri Servisi Roitel Sahra Telekom Sinerji Skynet Superonline T-Systems Teknomobil Teknotel Telekutu Telnet Telsam TSM Bilişim TTM Telekom TTNET Turkcell Turknet Türk Telekom Türksat Üniversal Telekom Vastech Vatannet Verimor Telekom ix

15 İŞLETMECİ ADI VERİTA İLETİŞİM HİZMETLERİ TİC. LTD. ŞTİ. VERİZON ULUSLARARASI TELEKOMÜNİKASYON TİC. LTD. ŞTİ. VODAFONE ALTERNATİF TELEKOM HİZM. A.Ş. VODAFONE NET İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. VODAFONE TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. VOİP TELEKOMÜNİKASYON HİZMETLERİ LTD. ŞTİ. VOYS TELEKOMÜNİKASYON HİZMETLERİ A.Ş. YENİ TELEKOM İNTERNET HİZM. LTD. ŞTİ. KISALTMA Verita Verizon Vodafone Alternatif Vodafone Net Vodafone Voip Telekom Voys Telekom Yeni Telekom x

16 1 GENEL PAZAR VERİLERİ Bu rapor, Türkiye elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmecilerin Kurumumuza göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanmış olup rapor kapsamında 214 yılı birinci üç aylık dönemine (Ocak-Şubat-Mart) ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. 1.1 YETKİLENDİRME VE HİZMET TÜRLERİNE GÖRE İŞLETMECİ SAYILARI 14 Mayıs 214 itibarıyla elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmeci sayısı 574 olup bu işletmecilere verilen yetkilendirme sayısı 945 dir. Çizelge 1-1 de hizmet türlerine göre yetkilendirme sayılarına yer verilmektedir. Çizelge 1-1 Hizmet Türlerine göre Yetkilendirme Sayıları Yetkilendirme Türü Görev Sözleşmesi İmtiyaz Sözleşmesi Bildirim Kapsamında Hizmet Veren İşletmeciler Kullanım Hakkı Kapsamında Hizmet Veren İşletmeciler Hizmetler Yetkilendir me Sayısı Uydu ve Kablo TV Hizmetleri 1 GSM Hizmeti 3 IMT-2/UMTS Hizmeti 3 Çeşitli Telekomünikasyon Hizmetleri 1 Uydu Haberleşme Hizmeti 32 Uydu Platform Hizmeti 9 Altyapı İşletmeciliği Hizmeti 117 İnternet Servis Sağlayıcılığı Hizmeti 283 Sabit Telefon Hizmeti 5 Kablolu Yayın Hizmeti 18 GMPCS Mobil Telefon Hizmeti 6 Hava Taşıtlarında GSM 18 Mobil Telefon Hizmeti 3 Sanal Mobil Şebeke Hizmeti 49 GMPCS Mobil Telefon Hizmeti 2 Ortak Kullanımlı Telsiz Hizmeti 79 Altyapı İşletmeciliği Hizmeti 9 Sabit Telefon Hizmeti 249 Rehberlik Hizmeti 9 Sanal Mobil Şebeke Hizmeti 22 TOPLAM 945 1

17 1.2 İŞLETMECİLERİN GELİR VE KÂRLARI Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecilerinin 29 yılından itibaren yıllık net satış gelirlerine Çizelge 1-2 de yer verilmektedir. 213 yılında toplam net satış gelirleri bir önceki yıla göre %5 artışla 25 milyar TL ye yaklaşmıştır. Net Satış*( ) Çizelge 1-2 Türk Telekom ve Mobil İşletmecilerin Yıllık Net Satış Gelirleri, * T.Telekom Turkcell Vodafone Avea TOPLAM * İşletmecilerin Kurumumuza gönderdiği kesinleşmiş yıllık gelir tabloları dikkate alınarak hazırlanmıştır. Şekil 1-1 de 213 yılı sonu itibarıyla işletmecilerin gelir dağılımı gösterilmektedir. Pazarda Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecileri haricindeki işletmecilerin net satış gelirleri toplamı 6,36 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Şekil 1-1 Toplam Gelirin İşletmeciler Arasında Dağılımı, 213, Milyar * ,12 7,24 6,36 4,77 3,81 Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea Diğer İşletmeciler *Şebeke işletmecilerine ait gelirler, Kurumumuza gönderilen kesinleşmiş yıllık gelir tabloları dikkate alınarak, diğer işletmecilere ait gelirler ise işletmeci veri formları kapsamında Kurumumuza gönderilen gelir bilgileri dikkate alınarak hazırlanmıştır. 2

18 Şekil 1-2 de 213 yılında elde edilen toplam gelirin işletmeciler arasında yüzdesel dağılımına yer verilmektedir. 213 yılında toplam gelirlerin yaklaşık %29,15 ini Turkcell, %23,12 sini Türk Telekom, %15,25 ini Vodafone, %12,17 sini Avea ve %2,31 ini diğer işletmeciler elde etmiştir. Şekil 1-2 İşletmecilerin Toplam Gelirden Aldığı Pay, 213, % ,12 29,15 15,25 12,17 2,31 Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea Diğer İşletmeciler Çizelge 1-3 te Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecilerinin üç aylık net satış gelirlerine yer verilmekte olup söz konusu değerler işletmecilerin Kurumumuza bildirdiği kesinleşmemiş gelir bilgilerini içermektedir. 214 yılı birinci üç aylık dönemde Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecilerinin net satış gelirleri yaklaşık 6,6 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Çizelge 1-3 Türk Telekom ve Mobil İşletmecilerin Üç Aylık Net Satış Gelirleri, * Net Satış ( ) Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea TOPLAM * inci çeyrek verileri tüm işletmecilerin IFRS (International Financial Reporting Standards) sistemi aracılığıyla hesaplayarak Kurumumuza göndermiş oldukları üç aylık net satış rakamları dikkate alınarak hazırlanmıştır. Kesinleşmiş net satış bilgileri değildir. Çizelge 1-4 te Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecilerinin yılları arasında elde ettikleri net kâr rakamlarına yer verilmektedir. 3

19 Çizelge 1-4 Türk Telekom ve Mobil İşletmecilerin Yıllık Net Kâr Değerleri, * Net Kar ( ) T.Telekom Turkcell Vodafone Avea *Net kâr rakamları işletmecilerin yıllık olarak gönderdikleri kesinleşmiş gelir tabloları dikkate alınarak hazırlanmaktadır. Çizelge 1-5 te Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecileri haricindeki işletmecilerin 214 yılı ilk çeyrek itibarıyla gelir bilgilerine yer verilmektedir. Yetkilendirme türleri arasında gelir kırılımını sağlayamayan işletmecilerin gelir bilgilerine ana faaliyet alanında yer verilmiştir. Bu çerçevede, aşağıda belirtilen yetkilendirme türleri kapsamında sektörde faaliyet gösteren diğer işletmecilerin toplam gelirleri 214 yılı birinci çeyreğinde 1,8 milyar TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Çizelge 1-5 Diğer İşletmecilerin Üç Aylık Gelir Bilgileri, * YETKİLENDİRME TÜRÜ İSS STH ALTYAPI UYDU HABERLEŞME REHBERLİK KABLO TV GMPCS OKTH TOPLAM * İşletmecilerin Kurumumuza gönderdiği 3 aylık gelir bilgileri dikkate alınarak hazırlanmıştır. Çizelge 1-6 da Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecileri haricinde aşağıda belirtilen yetkilendirme türleri kapsamında hizmet sunan işletmecilerin, 211, 212 ve 213 yıllarında sahip oldukları yetkilendirmeler kapsamında işletmeci veri formları ile Kurumumuza sundukları gelir bilgilerine yer verilmektedir. 4

20 Çizelge 1-6 Diğer İşletmecilerin Yıllık Gelir Bilgileri, * YETKİLENDİRME TÜRÜ İSS STH ALTYAPI UYDU HABERLEŞME REHBERLİK KABLO TV GMPCS OKTH TOPLAM * İşletmecilerin Kurumumuza gönderdiği 3 aylık gelir bilgilerinden elde edilmiştir. 1.3 İŞLETMECİ YATIRIMLARI Çizelge 1-7 ve Çizelge 1-8 de sırasıyla Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecilerinin 214 yılı birinci çeyrek yatırım bilgilerine ve yılları arasındaki toplam yıllık yatırım miktarlarına yer verilmektedir. 214 yılı birinci çeyreğine bakıldığında Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecilerinin toplam yatırım miktarının yaklaşık 668 milyon TL olarak gerçekleştiği görülmektedir. Çizelge 1-7 Türk Telekom ve Mobil Şebeke İşletmecilerinin Üç Aylık Yatırımları, Yatırım ( ) Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea TOPLAM Çizelge 1-8 de yer alan toplam yıllık yatırım bilgilerine bakıldığında 213 yılı sonunda bir önceki yıla kıyasla Türk Telekom un yatırımında %4,1 oranında bir azalma görülmektedir. Aynı dönemler için Turkcell in yatırımları %11,7 oranında artarken Vodafone yatırımları %5,6 artmış Avea yatırımları ise %6,7 oranında azalmıştır. 5

21 Çizelge 1-8 Türk Telekom ve Mobil İşletmecilerin Toplam Yıllık Yatırımı, * Yatırım ( ) T.Telekom Turkcell Vodafone Avea TOPLAM * İşletmecilerin Kurumumuza gönderdiği kesinleşmiş yıllık gelir tabloları dikkate alınarak hazırlanmıştır. Çizelge 1-9 da pazarda faaliyet gösteren diğer işletmecilerin 214 yılı birinci çeyrek yatırım bilgilerine yer verilmektedir. Buna göre, 214 yılının birinci çeyreğinde diğer işletmeciler tarafından yaklaşık 367 milyon TL yatırım gerçekleştirilmiştir. Çizelge 1-9 Diğer İşletmecilerin Üç Aylık Yatırım Bilgileri, * Yatırım ( ) Diğer İşletmeciler * İşletmecilerin Kurumumuza gönderdiği 3 aylık yatırım bilgileri dikkate alınarak hazırlanmıştır. Diğer işletmecilerin 211, 212 ve 213 te gerçekleştirdikleri toplam yıllık yatırım miktarlarına ise Çizelge 1-1 da yer verilmektedir. Çizelge 1-1 Diğer İşletmecilerin Toplam Yıllık Yatırımı, * Yatırım ( ) Diğer İşletmeciler * İşletmecilerin Kurumumuza gönderdiği 3 aylık yatırım bilgileri dikkate alınarak hazırlanmıştır. 1.4 TOPLAM TRAFİK Şekil 1-3 ve Şekil 1-4 te Türkiye elektronik haberleşme sektöründe sabit ve mobil işletmecilerin oluşturduğu toplam trafik miktarına ve dağılımına yer verilmektedir. Toplam trafiğin dağılımına bakıldığında yıllar itibarıyla mobil arama trafik miktarı artarken sabit arama trafik miktarının düştüğü görülmektedir. 213 yılında, bir önceki yıla göre toplam trafik miktarı %7 artarak 22,6 milyar dakikaya ulaşırken bu trafiğin yaklaşık %92 sini mobil trafik oluşturmuştur. 6

22 Şekil 1-3 Toplam Yıllık Arama Trafik Miktarları, Milyar Dakika ,6 189,2 16,7 168,9 19,4 149,5 21,8 132,2 23,6 23,9 185,9 169,8 147,1 125,8 18, Mobil Sabit Toplam Şekil 1-4 te 212 yılı başından itibaren üçer aylık dönemler halinde sabit ve mobil toplam trafik miktarları verilmektedir. 214 yılı birinci çeyrekte toplam mobil trafik miktarı 47,2 milyar dakika olurken sabit trafik miktarı ise 3,8 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki üç aylık döneme göre mobil trafik miktarı %,2 oranında artarken sabit trafik miktarı ise yaklaşık %5,3 oranında azalmıştır. 213 yılı birinci çeyrekte yaklaşık 47,2 milyar dakika olan toplam trafik miktarı, 214 yılı birinci çeyrekte yaklaşık 51, milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. Şekil 1-4 Toplam Üç Aylık Arama Trafik Miktarları, Milyar Dakika ,2 52, 51,1 51, 48,5 48,5 47,7 47,2 4,4 4, 44,4 4, 3,8 5, 4,5 4,6 4,3 5,3 47,8 48, 43,5 44,1 47,2 47,2 43,1 42,9 39, Mobil Sabit Toplam 7

23 Türkiye elektronik haberleşme sektöründe sabit ve mobil işletmecilerin oluşturduğu trafiğin yönlere göre dağılımı üçer aylık dönemler halinde aşağıdaki şekillerde kıyaslanmaktadır. 214 yılı birinci üç aylık dönemde mobilden mobile trafik miktarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık %1,3 oranında artarken sabitten sabite arama trafik miktarı yaklaşık %2,3 oranında azalmıştır. Bir önceki dönemle kıyaslandığında ise mobilden mobile trafik miktarı yaklaşık %,2 oranında artarken sabitten sabite arama trafik miktarı yaklaşık %6 oranında azalmıştır. Şekil 1-5 Trafik Dağılımı, Milyon Dakika % 2% 4% 6% 8% 1% Mobil-Mobil Mobil-Diğer Sabit-Sabit Sabit-Diğer Toplam trafiğin büyük bir kısmını (%87,6), mobil işletmecilerin kendi şebekelerinde gerçekleşen ve aynı zamanda diğer mobil şebekelere doğru yapılan aramalardan oluşan mobilden mobile giden trafik oluşturmaktadır (Şekil 1-6). Şekil 1-6 Trafik Dağılımı, % ,6 87,1 87,3 87,2 85,7 85,1 85,5 84,6 82,8 5,1 5,1 5,1 4,9 5,1 7, 5,3 7,4 5,3 7,1 5, 8,3 5,2 9,8 5,2 2,2 5,5 2,3 5,3 2,4 5,3 2,6 2,2 2,2 2,1 2, 2,1 % 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 1% Mobil-Mobil Mobil-Diğer Sabit-Sabit Sabit-Diğer 8

24 1.5 TÜKETİCİ ŞİKÂYETLERİ 1/8/212 ile 14/5/214 tarihleri arasında Kuruma gelen toplam şikayet sayısı olup; bu şikâyetlerin tanesi cevaplanmış, 133 tanesi Kurum içinde başka birimlere yönlendirilmiş, tanesi işleme konulmuş fakat sonuçlanmamış ve 2.61 tanesi ise reddedilmiştir 2. Şekil Arası Döneme ilişkin Tüketici Şikâyetleri Yönlendirilen Diğer Reddedilen Açık Cevaplanan Toplam Şikayet Toplam şikâyetlerin sektör bazında dağılımına bakıldığında, en fazla şikâyetin yaklaşık %49 oranında GSM hizmetleri ile ilgili olarak yapıldığı görülmektedir. Şekil 1-8 Tüketici Şikâyetlerinin Sektör Bazında Dağılımı Uydu Platform; ; 12,28% Sabit Telefon; 7.51; 6,8% Kablo TV; 52;,46% GSM; ; 48,87% İnternet; ; 31,6% 2 Gerekli kontrolleri yapılarak ilgili işletmeciye iletilmiş ancak henüz sonuçlanmamış şikayetler açık adı altında gösterilmektedir. 9

25 Yapılan şikâyetlerin konusu itibarıyla değerlendirilmesine aşağıdaki çizelge kapsamında yer verilmekte olup en fazla şikâyete konu hususun faturalara ilişkin olarak gerçekleştiği görülmektedir. Sektörler bazında alınan şikâyetlerin içinde en fazla yer tutan şikâyet konularının yüzdesel dağılımına aşağıda yer verilmektedir. Çizelge 1-11 Tüketici Şikâyetlerinin Konusu İtibariyle Dağılımı 1 Ağustos Mayıs 214 İlgili Sektörde En Fazla Şikâyet Edilen Konunun İlgili Sektördeki Toplam Şikâyet içindeki Payı GSM Faturalar %33,87 İnternet Servis Sağlayıcılığı Faturalar %19,5 Uydu platform Fesih/geçici durdurma %47,27 Sabit telefon Bağlantı Sorunu %21,25 Kablo TV Fesih/geçici durdurma %19,52 1

26 Milyon 17,49 16,53 16,2 15,21 13,86 13,55 13,29 Yüzde,(%) 2 SABİT PAZAR VERİLERİ 214 yılı birinci çeyrek sonu itibarıyla sabit telefon abonesi bulunan Türkiye de penetrasyon oranı bir önceki çeyreğe göre %1,1 azalarak yaklaşık %17,34 seviyesine düşmüştür 3 (Şekil 2-1). Türkiye de ortalama hanehalkı büyüklüğünün 3,69 4 olduğu göz önünde bulundurulduğunda sabit telefon hizmetlerinin Türkiye nin önemli bir kesimine ulaştığını söylemek mümkündür. Şekil 2-1 Sabit Abone Sayısı ve Penetrasyon ,5 22,81 22,3 2, ,33 17,68 17, Abone Sayısı Penetrasyon Sabit telefon hizmetleri (STH) sunan işletmecilerin yılının birinci çeyreği itibarıyla kullanıcı bilgilerine bakıldığında, taşıyıcı ön seçimi kullanıcı sayısının 22.56, arama bazında taşıyıcı seçimi kullanıcı sayısının ise olarak gerçekleştiği görülmektedir. Diğer yöntemlerle STH işletmecilerini kullanarak arama yapan kullanıcı sayısı ise dir yılı ikinci çeyreği itibarıyla veri formlarında değişikliğe gidilmiştir. Sabit telefon abone sayısı ilgili dönemin veya çeyreğin sonu itibariyle aktif sabit hat sayısı (analog telefon hat sayısı, ISDN ses kanalı dengi sayısı, VoIP abonelikleri sayısı gibi unsurların) toplamını kapsamaktadır. 4 TÜİK 212 verisidir. 5 STH yetkilendirmesine sahip olan işletmecilerden 56 âdetine ait verilerden elde edilmiştir. 11

27 Çizelge 2-1 STH İşletmecilerinin Kullanıcı Sayıları Yöntem Taşıyıcı Ön Seçimi Arama Bazında Taşıyıcı Seçimi Diğer Erişim Yöntemleri TOPLAM Çizelge 2-2 de tüm yöntemlerle ulaşılan kullanıcı sayısı açısından STH işletmecilerinin pazar payları yer almaktadır. Buna göre ilk üç sırada TTNet, Superonline ve Turknet yer almaktadır. Çizelge 2-2 STH İşletmecilerinin Kullanıcı Sayısına göre Pazar Payları, İşletmeci Pazar Payı (%) TTNet 51,4 Superonline 17,26 Turknet 8,79 İş Net 7,53 Millenicom 6,72 Vodafone Net 4,49 TTM Telekom 1,83 NetGSM 1,38 Diğer,96 STH işletmecileri ön ödemeli kartlar ile de son kullanıcılara arama hizmetleri sunmaktadır. STH işletmecilerinin 214 yılının birinci çeyreği itibarıyla sattıkları toplam ön ödemeli kart adedi olarak gerçekleşmiştir (Çizelge 2-3). Çizelge 2-3 STH İşletmecileri Toplam Ön Ödemeli Kart Satış Adedi Dönem Satılan Kart Miktarı

28 214 yılı birinci çeyreği itibarı ile, kart satışlarına göre işletmecilerin pazar payları Çizelge 2-4 te gösterilmektedir. Bu çerçevede, 214 yılının birinci çeyreğinde kart satış adedine göre en yüksek paya sahip ilk üç işletmeci sırasıyla TTM Telekom, EMN Telekom ve İkon İletişim olmuştur. Çizelge 2-4 STH İşletmecilerinin Kart Satışı Sayısına göre Pazar Payları, İşletmeci Pazar Payı (%) TTM Telekom 23,94 EMN Telekom 22,84 İkon İletişim 16,7 IPC Telekom 14,6 Millenicom 7,82 Superonline 6,71 Mega Telekom 4,37 Vip 1,85 Istelia,8 Diğer, SABİT PAZARDA GELİRLER Şekil 2-2 de sabit pazarda Türk Telekom un yıllık gelirlerinin dağılımına yer verilmektedir. 213 yılında sabit telefon (PSTN) hizmetleri ile kiralık devre gelirlerinin toplam gelirdeki payının bir önceki yıla göre azaldığı, erişim ve diğer hizmetlerden elde edilen gelirlerin payının ise arttığı görülmektedir. 29 yılında toplam gelirlerin %61,37 sini oluşturan PSTN hizmetlerinin 213 yılında toplam gelirlerdeki payı %47,67 ye düşmüştür. Buna karşın, 29 yılında toplam gelir içinde %24,29 luk bir paya sahip olan erişim hizmetleri 213 yılında toplam gelir içindeki payını %38,52 ye çıkarmıştır. 213 yılına bakıldığında kiralık devre gelirleri, toplam sabit gelirlerin %4,29 u iken; arabağlantı, yurtdışı hesaplaşma, teleks-teleteks vb. gelirlerin oluşturduğu diğer gelirlerin ise toplam sabit gelirlerin %9,52 sini oluşturduğu görülmektedir. 13

29 Şekil 2-2 Türk Telekom un Yıllık Sabit Gelirinin Dağılımı, % ,67 38,52 4,29 9, ,6 31,6 5,26 6, ,62 27,3 6,44 5, ,5 27,14 6,9 5, ,37 24,29 7,57 6,76 % 2% 4% 6% 8% 1% PSTN Erişim Kiralık Devre Diğer Şekil 2-3 te 213 yılı birinci çeyrekten itibaren üçer aylık dönemler halinde Türk Telekom un sabit gelirlerinin dağılımı yer almaktadır. Görüleceği üzere, 214 yılının birinci çeyreğinde PSTN gelirleri toplam gelirin %42,25 ini teşkil ederken erişim gelirleri toplam gelirin %41,56 sını oluşturmuştur. 213 yılının aynı dönemi ile kıyaslandığında, PSTN ve kiralık devre gelirlerinin toplam gelir içindeki payının azaldığı, buna karşın erişim hizmetlerinden elde edilen gelirlerin payının arttığı gözlenmektedir. Şekil 2-3 Türk Telekom un Üç Aylık Gelirinin Dağılımı, % ,25 41,56 3,97 4,88 7, ,4 41,98 3,974,93 4, ,36 39,52 4,25 5,16 4, ,94 38,96 4,25 5,26 4, ,33 34,22 4,66 3,92 4,87 % 2% 4% 6% 8% 1% PSTN Erişim Kiralık Devre Arabağlantı Diğer 14

30 SABİTTEN ARAMA GELİRLERİ 214 yılı birinci üç aylık dönem itibarıyla sabit telefon gelirleri yaklaşık 916 milyon TL olarak gerçekleşmiş olup, bir önceki senenin aynı dönemine göre %16,9 oranında azalırken bir önceki üç aylık döneme göre de %8,5 oranında azalmıştır. Şekil 2-4 Türk Telekom Arama Gelirlerinin Dağılımı, Milyon Çizelge 2-5 te 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla STH işletmecilerinin elde ettikleri net satış gelirleri toplamına yer verilmektedir. Yaklaşık 1,9 milyon kullanıcı sabit telefon hizmetlerinde alternatif işletmecilerden hizmet almış olup, bu işletmecilerin üç aylık dönem için tüm STH hizmetlerinden elde ettikleri gelirler 27 milyon TL civarında gerçekleşmiştir. Çizelge 2-5 STH İşletmecilerinin Net Satış Gelirleri Dönem Net Satış Geliri, Şekil 2-5 te STH işletmecilerinin arama gelirleri ile Türk Telekom un arama hizmetlerine ilişkin gelirlerine göre pazar paylarına yer verilmektedir. STH işletmecilerinin ilgili hizmetlerdeki gelir bakımından 213 yılı birinci üç aylık dönemde pazar payları %15 olurken 214 yılı birinci üç aylık dönemde ise söz konusu pazar payları %32 olarak gerçekleşmiştir. 15

31 Şekil 2-5 STH TT Arama Hizmet Gelirlerine göre Pazar Payları, % * 1% 8% 6% 4% 2% % TT STH * Şekil 2-5; STH işletmecilerinin Kurumumuza göndermiş olduğu üçer aylık gelir bilgileri ile Türk Telekom un aynı dönemlerde Kurumumuza bildirmiş olduğu şehiriçi, şehirlerarası, uluslararası ve mobile giden aramalardan elde edilen gelir bilgileri kullanılarak elde edilmiştir. 213 yılında güncellenen yeni veri formlarıyla birlikte STH işletmecilerinin gelir bilgileri ayrıştırılmaya başlanmış olup, göstergelerinin iyileştirilmesi çalışmaları kapsamında 213 yılı başından itibaren STH işletmecilerinin sadece arama gelirleri esas alınmaktadır. Daha önceki üçer aylık raporlarda, Türk Telekom un arama gelirleri ile, STH işletmecilerinin toplam gelirleri karşılaştırılmış olduğundan, daha önceki raporlarda yer alan pazar payı verileri ile bu rapordaki pazar payı veriler arasında farklılık görülebilir. Şekil 2-6 da STH işletmecileri ile Türk Telekom un telefon hizmetlerine ait gelirlerine göre pazar paylarına yer verilmektedir. Söz konusu gelirlere göre STH işletmecilerinin ve Türk Telekom un pazar payları 213 yılı birinci çeyreğinde sırasıyla %6 ve %94 iken söz konusu pazar payları 214 yılının birinci üç aylık döneminde sırasıyla %12 ve %88 olarak gerçekleşmiştir. Şekil 2-6 STH TT Telefon Hizmetleri Gelirlerine göre Pazar Payları, % * 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % TT STH * Türk Telekom un şehiriçi, şehirlerarası, yurtdışı ve mobil aramaları ile sabit ücret, bağlantı-nakil ücretlerini içeren gelirlerini kapsamaktadır. 213 yılında güncellenen yeni veri formlarıyla birlikte STH işletmecilerinin gelir bilgileri ayrıştırılmaya başlanmış olup, 213 yılı başından itibaren STH işletmecilerinin bağlantı-nakil, sabit ücret ve arama gelirleri esas alınmaktadır. Daha önceki üçer aylık raporlarda, Türk Telekom un telefon hizmet gelirleri ile, STH işletmecilerinin toplam gelirleri karşılaştırılmış olduğundan, daha önceki raporlarda yer alan veriler ile bu rapordaki veriler arasında farklılık görülebilir. 16

32 Çizelge 2-6 da Türk Telekom un EBITDA marjına yer verilmektedir. 214 yılı birinci çeyreği için Türk Telekom un EBITDA marjı %55,6 olarak gerçekleşmiştir. Çizelge 2-6 Türk Telekom un EBITDA Marjı EBITDA (%) 49,4 49,7 49,3 49,6 55,6 2.3 SABİT PAZARDA TRAFİK HACMİ 213 yılının birinci çeyreğinde yaklaşık 3,4 milyar dakika olan Türk Telekom un ses trafiği, 214 yılının birinci çeyreğinde 2,8 milyar dakika olarak gerçekleşmiş ve bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık olarak %17,1 oranında azalmıştır. 213 yılının dördüncü çeyreği ile karşılaştırıldığında ise Türk Telekom trafiğinin %7,1 oranında azaldığı görülmektedir. Çizelge 2-7 Türk Telekom Trafik Dağılımı, Milyon Dakika Trafik dağılımı Şebeke içi Uluslararası Mobil Dial-up STH Toplam Üçer aylık dönemler itibarıyla trafik dağılımının seyrinin gösterildiği aşağıdaki şekilde, bir önceki yılın aynı döneminde %82,5 olan şebeke içi trafiğin toplam trafik içindeki payının 214 yılı birinci üç aylık döneminde %74,63 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bununla birlikte bir önceki yılın aynı döneminde toplam trafiğin %13,94 ünü oluşturan mobile doğru trafik 214 yılının birinci çeyreğinde toplam trafiğin %2,74 ünü teşkil etmiştir. 17

33 Yüzde (%) Şekil 2-7 Türk Telekom Trafik Dağılımı, % ,63 1,75 2,74 2, ,88 1,8 21,12 3, ,99 2,3 22,83 2, ,57 1,32 16,6 2, ,5 1,41 13,94 2,12 % 2% 4% 6% 8% 1% Şebeke içi Uluslararası Mobil STH STH işletmecilerinin internet şebekesi üzerinden ses taşıma (VoIP) yöntemini etkin bir şekilde kullandıkları görülmekte olup STH işletmecilerinden giden çağrıların toplam süresi içinde VoIP in payı %7,9 u bulmaktadır. Şekil 2-8 de STH işletmecileri ve Türk Telekom un şehir içi trafiğine ait payları karşılaştırılmaktadır. Bir önceki üç aylık dönemde söz konusu trafikten %13,1 oranında pay alan STH işletmecilerinin 214 yılı birinci üç aylık dönemdeki payları %13,61 olarak gerçekleşmiştir. Şekil 2-8 STH TT Çağrı Başlatma (Şehiriçi) Trafiği Kıyaslaması, % ,6 88,82 86,98 86,99 86, ,94 11,18 13,2 13,1 13, TT STH Şekil 2-9 da STH işletmecileri ve Türk Telekom un şehirlerarası trafikteki payları 213 yılı birinci çeyreğinden itibaren karşılaştırılmaktadır. Buna göre 214 yılının birinci üç 18

34 Yüzde (%) Yüzde (%) aylık döneminde şehirlerarası trafikte STH işletmecilerinin pazar payı %29,96 olarak gerçekleşirken Türk Telekom un pazar payı ise %7,4 olarak gerçekleşmiştir. Şekil 2-9 STH TT Çağrı Başlatma (Şehirlerarası) Trafiği Kıyaslaması, % ,14 79,16 75,56 71,8 7, ,86 2,84 24,44 28,92 29, TT STH Şekil 2-1 da STH işletmecilerinin ve Türk Telekom un mobile doğru çağrı trafiğine ilişkin pazar payları karşılaştırılmaktadır. STH işletmecilerinin 213 yılının birinci üç aylık döneminde söz konusu pazardan aldığı pay %49,32 iken 214 yılının birinci üç aylık döneminde aldıkları pay %43,29 a düşmüştür. Türk Telekom un pazar payı ise aynı dönemde %5,68 den %56,71 e yükselmiştir. Şekil 2-1 STH TT Çağrı Başlatma (Mobile doğru) Trafiği Kıyaslaması, % 8 6 5,68 55,52 62,12 59,88 56, ,32 44,48 37,88 4,12 43, TT STH Şekil 2-11 de STH işletmecilerinin ve Türk Telekom un yurtdışına doğru çağrı trafiklerine ait pazar payları karşılaştırılmaktadır. 213 yılının birinci üç aylık döneminde söz konusu pazarda Türk Telekom un %52,71 olan payı 214 yılı birinci 19

35 Yüzde (%) Yüzde (%) çeyrek sonunda %52,11 e düşmüş, aynı dönemde STH işletmecilerinin payı ise %47,29 den %47,89 a çıkmıştır. Şekil 2-11 STH TT Çağrı Başlatma (Yurtdışına doğru) Trafiği Kıyaslaması, % ,71 58,97 55,66 55,22 52, ,29 41,3 44,34 44,78 47, TT STH Şekil 2-12 de STH işletmecilerinin ve Türk Telekom un sabit şebekede sonlandırdıkları uluslararası çağrı trafiğine ait pazar paylarına yer verilmektedir. 214 yılının birinci üç aylık dönemi 213 yılının birinci üç aylık dönemi ile kıyaslandığında; Türk Telekom un söz konusu trafikten aldığı pay %34,28 den %32,67 ye düşerken, STH işletmecilerinin payı ise aynı dönemde %65,72 den %67,33 e yükselmiştir. Şekil 2-12 STH TT Sabitte Sonlandırılan Uluslararası Çağrı Trafiği Kıyaslaması, % ,72 69,95 67,21 68,46 67,33 34,28 3,5 32,79 31,54 32, TT STH Şekil 2-13 te STH işletmecilerinin ve Türk Telekom un mobil şebekelerde sonlandırdıkları uluslararası çağrı trafiğine ait pazar payları karşılaştırılmaktadır. 213 yılı birinci üç aylık döneminde ilgili pazardan %63,79 pay alan STH işletmecilerinin 2

36 Yüzde (%) Yüzde (%) 214 yılı birinci üç aylık dönemde pazar payı %62,6 ya düşmüştür. Türk Telekom un ilgili trafiğe ilişkin pazar payı ise aynı dönemde %36,21 den %37,4 e yükselmiştir. Şekil 2-13 STH TT Mobilde Sonlandırılan Uluslararası Çağrı Trafiği Kıyaslaması, % ,79 69,14 68,13 64,43 62, ,21 3,86 31,87 35,57 37, TT STH Şekil 2-14 te STH işletmecilerinin ve Türk Telekom un sabit şebekede başlatılan toplam trafik miktarındaki paylarına yer verilmektedir. 213 yılı birinci çeyreğinde STH işletmecilerinin söz konusu trafikteki payı %21,72 iken 214 yılı birinci çeyreğinde %25,77 ye çıkmış, Türk Telekom un payı ise aynı dönemde %78,28 den %74,23 e gerilemiştir. Şekil 2-14 STH-TT Sabitten Başlatılan Toplam Trafikteki Payları, % ,28 76,48 74,95 75,69 74, ,72 23,52 25,5 24,31 25, TT STH 21

37 2.4 KISA NUMARALAR Çizelge 2-8 de 214 yılı Ocak, Şubat ve Mart aylarında Türk Telekom hatlarından en sık aranan (arama sayısına göre) beş kısa numaranın ortalama çağrı sürelerine yer verilmektedir. 214 yılı birinci üç aylık döneminde en sık aranan kısa numara 112 (Sıhhi İmdat) olmuştur. Aynı dönemde 182 (Hastane Randevu), 186 (Elektrik Arıza), 155 (Polis İmdat) ve 121 (Telefon Arıza) en sık aranan diğer kısa numaralar arasında yer almaktadır. Çizelge 2-8 Sabit Telefonlardan En Sık Aranan Kısa Numaralar, Kısa Numara Ortalama Çağrı Süresi (sn) , , , , ,7 2.5 EN ÇOK TRAFİK GÖNDERİLEN VE ALINAN ÜLKELER Çizelge 2-9 da 214 yılı birinci üç aylık döneminde sabit şebekelerden en fazla trafik gönderilen ve sabit şebekelere en fazla trafiğin geldiği ülkelere yer verilmektedir. Gerek alınan gerekse gönderilen trafik bakımından Almanya ilk sırayı alırken, Gürcistan, KKTC, Bulgaristan ve Hindistan en fazla trafik gönderilen diğer ülkeler olmuştur. Bununla birlikte en fazla trafik alınan ülkeler Almanya, Fransa, Hollanda, İtalya ve İngiltere dir. Çizelge 2-9 En Çok Trafik Gönderilen ve Alınan Ülkeler, En Çok Trafik Gönderilen Ülke Almanya Gürcistan KKTC Bulgaristan Hindistan En Çok Trafik Alınan Ülke Almanya Fransa Hollanda İtalya İngiltere 22

38 2.6 AYLIK KULLANIM MİKTARI (MOU) Şekil 2-15 te 213 yılı başından itibaren üçer aylık dönemler itibarıyla sabit telefon abonelerine ait MoU (Minutes of Usage-Abone başına aylık ortalama kullanım miktarı) değerleri gösterilmektedir. 214 yılı birinci üç aylık döneminde 15 dakika olarak gerçekleşen sabit MoU 6, bir önceki yılın aynı dönemine göre %2 azalırken bir önceki döneme göre %3,3 oranında azalmıştır. Şekil 2-15 Sabit MoU, Dakika ABONE BAŞINA ORTALAMA ÇAĞRI BAŞLATMA Sabit abonelerin ortalama çağrı başlatma trafiğine (sabit telefondan yaptığı arama miktarına) dönemler itibarıyla Şekil 2-16 da yer verilmektedir. 213 yılı birinci çeyreğinde sabit abonelerin gerçekleştirdikleri ortalama trafik miktarı 11 dakika iken 214 yılı birinci çeyrekte 95 dakikaya düşmüştür. Şekil 2-16 Sabit Abone Ortalama Çağrı Başlatma, Dakika Türk Telekom ve STH işletmecilerine ait trafikler dikkate alınmıştır. MoU sabit abonenin telefonu kullanma miktarı olup hem giden hem de gelen trafik miktarları dikkate alınmaktadır. Başka bir ifadeyle, sabit abonenin sabit telefonu ortalama ne kadar kullandığını (aradığı + arandığı süreyi) göstermektedir. 23

39 22,11 22,53 23,7 22,53 22, ABONE BAŞINA AYLIK GELİR (ARPU) Şekil 2-17 de Türk Telekom un ses hizmetlerine ilişkin 213 yılından itibaren üçer aylık dönemler itibarıyla aylık bazda ortalama ARPU (Average Revenue per User: Abone Başına Ortalama Gelir) rakamlarına yer verilmektedir. 214 yılı birinci çeyrek verilerine göre Türk Telekom un abone başına aylık geliri 22,57 TL olarak gerçekleşmiştir. 25 Şekil 2-17 Sabit ARPU, SABİT NUMARA TAŞINABİLİRLİĞİ 214 yılı birinci çeyreğinde Türk Telekom net olarak abone kaybederken Superonline net olarak ve Komshu net olarak abone kazanmıştır. Sabit hatlarda numara taşınabilirliği uygulamasının başladığı 1 Eylül 29 tarihinden 16 Mayıs 214 tarihine kadar toplam adet numara taşıma işlemi gerçekleştirilmiştir. 2.1 SABİT PAZARDA YATIRIM Şekil 2-18 de yılları arasında Türk Telekom un toplam yatırımları incelenmektedir. 29 yılında 1,2 milyar TL civarında olan yatırım miktarı, 213 yılında 1,37 milyar TL seviyelerinde gerçekleşmiştir. 213 yılındaki toplam yatırım miktarı ise bir önceki yıla göre %4,1 oranında azalmıştır. 24

40 Şekil 2-18 Türk Telekom un Yıllık Yatırım Miktarı, Milyon Şekil 2-19 da Türk Telekom un üçer aylık yatırımları incelenmektedir. 214 yılı birinci üç aylık dönemde 78 milyon TL olarak gerçekleşen sabit yatırım bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %48,8 oranında azalırken bir önceki döneme göre %84 oranında düşmüştür. Şekil 2-19 Türk Telekom un Üç Aylık Yatırım Miktarı, Milyon

41 3 İNTERNET VE GENİŞBANT VERİLERİ 214 yılı birinci çeyreği itibarıyla genişbant pazarında fiber ve mobil kaynaklı artış devam etmektedir. 214 yılı birinci çeyreğinde genişbant abonesinin bir önceki çeyreğe göre %7,3 oranında arttığı görülmektedir. Ayrıca fiber abone sayısındaki artış oranı da bu dönemde %7 seviyelerinde gerçekleşmiştir. Şekil 3-1 de 28 yılından bugüne kadar olan süreçte Türkiye deki toplam genişbant internet abone sayılarına yer verilmektedir. 28 yılında 6 milyon genişbant internet abonesi bulunmaktayken altı yıllık bir sürede beş kata yakın artışla 214 yılı birinci çeyrek sonu itibarıyla 35 milyona yaklaşmıştır 7. Şekil 3-1 Genişbant İnternet Abone Sayısı Çizelge 3-1 de Türkiye de bağlantı çeşidine göre internet abone sayısı ile çeyrek ve yıllık bazda artış oranlarına yer verilmektedir. 214 yılı birinci çeyreği itibarıyla Türkiye deki çevirmeli internet dâhil toplam internet abone sayısı 35 milyon seviyesine ulaşmıştır. 214 yılının birinci çeyreğinde toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %7,3 artış gerçekleşmiş olup, mobil ve özellikle fiber internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %12 olarak gerçekleşmiştir. 7 Mobil genişbant abone sayısı hesaplamasında bir aydan kısa süreli paket kullanan ve hiç paket kullanmaksızın internete erişen abone sayısı dikkate alınarak rakamları revize edilmiştir. 8 Sabit, mobil, kablo, fiber vb. tüm genişbant internet erişim yöntemleri dahil olup, çevirmeli (dial up) internet hariçtir. 26

42 Çizelge 3-1 Toplam İnternet Abone Sayıları Çeyrek Büyüme Oranı ( ) Yıllık Büyüme Oranı ( ) xdsl ,4% -,11% Mobil Bilgisayardan İnternet ,4% -13,44% Mobil Cepten İnternet ,8% 16,32% Kablo İnternet ,2% -1,78% Fiber ,% 72,27% Diğer ,8% -17,88% TOPLAM ,3% 12,% Çizelge 3-1 de yer alan Diğer kaleminin açılımına Çizelge 3-2 de yer verilmektedir. 214 birinci çeyrek itibarıyla ISDN, 1.56 uydu, PLC abonesi bulunmaktadır. Ayrıca 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla Türkiye de 47 binin üzerinde çevirmeli bağlantı yapan abone bulunmakta olup buradaki düşüş devam etmektedir. Çizelge 3-2 Yöntemler Bazında Diğer İnternet Abone Sayıları Çevirmeli Bağlantı (Dial Up) Tümleşik Hizmet Sayısal Ağı (ISDN BA ve PA) Uydu Haberleşme Metro Ethernet Elektrik Hatları Üze.Gen.Erişimi (PLC, BPL) Çerçeve Röle (Frame Relay) Eşzamanlı İletim Modu (ATM) Diğer TOPLAM Şekil 3-2 de xdsl abone sayısının üçer aylık dönemler itibarıyla gelişimine yer verilmektedir. 211 yılı üçüncü çeyreğine kadar artış gösteren xdsl abone sayısı bu dönemden sonra düşüş eğilimine geçmiş ve bu düşüş 212 yılı dördüncü çeyreğinde yerini tekrar artışa bıraksa da bundan sonraki süreçte yatay bir eğilim göstererek, 214 yılı birinci çeyrekte 6,7 milyona yaklaşmıştır. Ülkemizde xdsl abonelerine ağırlıklı olarak ADSL, G.SHDSL ve VDSL teknolojileri ile hizmet sunulmaktadır. 27

43 Şekil 3-2 Toplam xdsl Abone Sayısı Çizelge 3-3 te internet servis sağlayıcıların abone sayısı bakımından pazar paylarına yer verilmektedir. Buna göre pazarda en büyük paya sahip işletmeci TTNet olup onu Superonline, Doğan TV Digital, Millenicom ve Vodafone Net izlemektedir. Çizelge 3-3 İSS Pazar Payları 9, İşletmeci % TTNet 79,11 Superonline 12,33 Doğan TV Digital 4,52 Millenicom 1,26 Vodafone Net 1,16 Turknet 1, Metronet,25 Himnet,6 İşnet,6 Eser,5 Diğer,18 TOPLAM 1 İnternet servis sağlayıcılığı alanında 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla 45-5 arası işletmeci aktif olarak hizmet vermektedir. Çizelge 3-4 te internet servis sağlayıcılığı hizmetine ilişkin son 3 yıllık gelir bilgilerine yer verilmektedir. İSS lerin 213 yılı gelirleri bir önceki yıla göre %2,7 lik azalışla 4,2 milyar TL seviyesinde gerçekleşmiştir. 9 Kablo ve ISDN hariç diğer sabit internet (xdsl, Fiber, Metro, FR, PLC, ATM v.b.) bağlantılarını kapsamaktadır. Mobil internet dahil değildir. 28

44 4, 27,8 19,1 21, 9,8 34, 16,4 27,8 25,5 28,4 17, 14,1 27,4 14,5 19,5 27,7 9,9 4, 4,7 17,2 21, 19,7 15,2 12,6 1,7 24,7 16,1 1,2 21,9 7,9 9,1 7,7 7,9 5,6 8,6 8,7 14,1 12,8 18,1 11,4 11,5, 6,8 5,7 16,9 18,1 3,3 6,1 16,8 19,1 5,5 8, 4,1 4,6 9,8 7,4 5,5 9, 11, 4,9 5,5 2,6 6,6 2,6,6 3,,5 4,7,2,6 1,7 7,1 8,3, 3,3 23,3 11,6,8 1,5,4,5 1,, 4,7 8,1,,1, 3,9,5 4,2 2,9 2,7 7,3 2,4,6 8,7 7,4 2,5,3,,7 1,7,3 2,3 Çizelge 3-4 İSS Yıllık Hizmet Gelirleri, Gelir, Çizelge 3-5 te internet servis sağlayıcılığı hizmetine ilişkin üç aylık gelir bilgilerine yer verilmektedir. 214 yılı birinci çeyrekte internet servis sağlayıcılığına ilişkin toplam gelir yaklaşık 1,2 milyar TL seviyesinde gerçekleşmiştir. Çizelge 3-5 İSS Hizmet Gelirleri, Gelir, Şekil 3-3 te Türkiye ve OECD ülkelerinde sabit genişbant internet penetrasyon oranları temel bağlantı teknolojilerine göre verilmektedir. OECD ortalama penetrasyon oranları Haziran 213 itibarıyla DSL için %14,1, kablo için %8,3 ve fiber için %4,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye de ise Mart 214 itibarıyla sabit genişbant internet penetrasyon oranlarının DSL için %8,7, kablo için %,6 ve fiber için %1,7 seviyesinde olduğu görülmektedir. Şekil 3-3 OECD Ülkelerinde Sabit Genişbant İnternet Penetrasyon Oranları 1,% 5, 45, 4, 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5,, DSL Kablo Fiber Kaynak: OECD Genişbant Portalı 1 OECD ülkelerinin verileri Haziran 213, Türkiye verileri ise Mart 214 tarihlidir. 29

45 29 yılı Temmuz ayında kullanılmaya başlanan ve bu yılın ilk çeyreği itibarıyla dört yılı aşkın bir süredir 3G hizmetlerini sunan mobil işletmecilerden elde edilen verilere göre, mobil bilgisayardan ve cepten internet abone sayısı bir önceki çeyreğe göre yaklaşık %9,4 oranında artmış ve ye ulaşmıştır. Bu dönem içerisinde toplam mobil internet kullanım miktarı ise bir önceki çeyreğe göre yaklaşık %2 oranında artarak TByte olmuştur. 214 yılı birinci çeyreğinde kablo internet dahil toplam sabit genişbant internet kullanım (indirme ve yükleme) miktarı ise yaklaşık TByte olarak gerçekleşmiştir. Bu kullanımın yaklaşık %9 ı veri indirme, %1 u veri yükleme şeklinde gerçekleşmiştir. Şekil 3-4 te sabit genişbant internet abonelerinin hızlara göre dağılımına yer verilmektedir. Buna göre 214 yılı birinci çeyrekte Türkiye deki sabit genişbant abonelerinin yaklaşık %67 si 4-8 Mbit/sn arası hızda bağlantı sunan paketleri tercih ettikleri görülmektedir. 1 Mbit/sn hızdan düşük hız tercih eden abonelerin oranı %5,5 olup, 1-3 Mbit/sn arası hızlardaki bağlantıları tercih eden abonelerin oranı ise %2 yi geçmiştir. Şekil 3-4 Hızlara Göre Sabit Genişbant İnternet Abonelerinin Dağılımı, %67,3 %,8 %2,3 %5,5 %, %,1 %,7 %2,4 %2,9 x 1 Mbps 1 Mbps < x 2 Mbps 2 Mbps < x 4 Mbps 4 Mbps < x 8 Mbps 8 Mbps < x 1 Mbps 1 Mbps < x 3 Mbps 3 Mbps < x 5 Mbps 5 Mbps < x 1 Mbps 1Mbps<x 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla sabit genişbant internet abonelerinin yaklaşık %88 i bireysel aboneliğe sahiptir. Geriye kalan %12 ise kurumsal abonelerdir. 3

46 Şekil 3-5 te mobil bilgisayardan internet abonelerinin kullanım miktarına göre dağılımı verilmektedir. Şekil incelendiğinde 1 MB üzeri kullanımı olan abonelerin oranının %82 olduğu anlaşılmaktadır. En az kullanımı gösteren -5 MB aralığında ise abonelerin %16 sı bulunmaktadır. Şekil 3-5 Mobil Bilgisayardan İnternet Abonelerinin Kullanıma Göre Dağılımı 6,15 15,94 21,52 2,62 4,92 15,15 33,71-5 Mb 5-1 Mb 1-25 Mb 25Mb-1 Gb 1 Gb-4Gb 4G-8G Şekil 3-6 da ise mobil cepten internet abonelerinin kullanım miktarına göre dağılımı verilmektedir. Buradaki abone dağılımında ise %34 lük oran ile -5 MB arasında yoğunlaşma gözükmektedir. Şekil 3-6 Mobil Cepten İnternet Abonelerinin Kullanıma Göre Dağılımı 1,92,3 18,33 33,77 21,89 9,21 5,16 3,67 3,63 2,12-5 Mb 5-1 Mb 1-25 Mb 25-5 Mb 5-1 Mb 1-25 Mb 25Mb-1 Gb 1 Gb-4Gb 4Gb-8Gb >8Gb 31

47 Şekil 3-7 de ise Türkiye deki sabit genişbant abonelerinin genişbant teknolojisi bazında dağılımına yer verilmektedir. xdsl teknolojisi ile hizmet sunan alternatif işletmecilerin toplam sabit genişbant pazarı içindeki payı 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla %11,5 olarak gerçekleşirken bu dönemde özellikle fiber genişbantın etkisi ile birlikte TTNet in sabit genişbant pazarındaki xdsl pazar payı gerilemeye devam ederek %66,9 seviyelerine inmiştir. Kablo internet hizmeti sunan işletmecinin pazar payı %5,8 olurken fiber internet sunan işletmecilerin toplam sabit genişbant pazarı içindeki payı %15 olarak gerçekleşmiştir. Şekil 3-7 Sabit Genişbant Abonelerinin Teknoloji ve İşletmeci Bazında Dağılımı, % ,9 68,1 7,5 71,5 72,7 73,6 74,9 76,3 78,2 8,2 82, 82,9 84,6 11,5 11,1 1,9 1,8 1,8 1,8 1,6 5,8 5,8 5,9 6,1 6,3 1,2 9,5 9, 6,4 6,4 6,3 8,8 8,7 8, 15, 14,2 11,8 1,7 9,3 8,2 7,1 6,1 4,9 3,5 5,4 3, 5, 2,6 4,4 2,3,7 6,3 6, ,8,8,9 1, 1, 1, 1,1 1, 1, 1,2,8,8 xdsl TTNet xdsl Diğer İSSler Kablo Fiber Diğer xdsl teknolojisi ile hizmet sunan alternatif işletmeciler Türk Telekom dan toptan seviyede xdsl Al-Sat (yeniden satış), IP Seviyesinde Veri Akışı Erişimi (VAE) ve Yerel Ağa Ayrıştırılmış Erişim (Yerel Ağın Paylaşıma Açılması-YAPA) hizmetleri almaktadır. Mart 214 itibarıyla YAPA abone sayısı olarak gerçekleşirken bunların i tam erişim, ü ise paylaşımlı erişim aboneleri oluşturmaktadır. Aynı dönem itibarıyla xdsl Al-Sat (yeniden satış) yöntemiyle hizmet sunulan abone sayısı olarak gerçekleşmiştir. Diğer xdsl abonelerine hizmet sunumunda VAE yöntemi tercih edilmektedir Şekil 3-8 de OECD ülkeleri ve Türkiye de nüfusa göre sabit ve mobil genişbant penetrasyon oranlarına yer verilmektedir. Türkiye de nüfusa göre sabit genişbant penetrasyon oranı %11 iken OECD ülkeleri penetrasyon ortalaması %26,7 dir. Mobil genişbant penetrasyon oranı Türkiye de %34,5 iken OECD ortalaması %68,4 dür. 32

48 ,5 39,7 32,3 37,1 25,6 27,8 29,3 36,6 34,9 32,7 24,8 29,5 35,1 4, 43,8 37, 23,3 25,6 25,3 32,8 22,4 34,5 17, 25, 15,4 34, 24,7 24,8 15,2 23,2 11,1 12,8 22,3 11,9 26,7 112,9 12,7 17,9 12,9 114, 15,3 96, 86,9 8,4 82, 89,1 82,5 74,7 66, 56,7 52,8 66,3 62,9 59,2 5,2 56,8 43,1 59,6 51,4 59, 4,7 46,1 39,1 45,6 33,5 34,5 3,9 15,6 13,7 68,4 Şekil 3-8 OECD Ülkelerinde Sabit-Mobil Genişbant İnternet Yaygınlığı, % 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2,, Sabit Mobil Kaynak: OECD Genişbant Portalı 11 Şekil 3-9 da.tr alan adlarının dağılımına yer verilmektedir. 214 yılı birinci çeyrek itibarıyla Nic.tr kayıtlarında adet.tr uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının %73,4 ü com.tr, %8,5 i gen.tr, %3,6 sı gov.tr, %3,3 ü ise web.tr uzantısına sahiptir. Şekil 3-9.tr Uzantılı Alan Adlarının Dağılımı (adet) OECD ülkelerinin verileri Haziran 213, Türkiye verileri ise Mart 214 tarihlidir. 33

49 Şekil 3-1 dan görüleceği üzere bu alan adlarını kullanan internet sitelerinin %8 i Türkiye de, %9 u ABD de, %4 ü Almanya da, %2 si Hollanda da, %1'i İngiltere de ve %4 ü diğer ülkelerde barındırılmaktadır. Şekil 3-1 IP Adresi Ülke Bilgisi 9% 4% 2% 1% 4% 8% Türkiye ABD Almanya Hollanda İngiltere Diğer 25 yılında 3 (üç), 26 yılında ise 1 (bir) adet olmak üzere, hâlihazırda toplam 4 (dört) adet elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı yetkilendirilmiş olup Çizelge 3-6 da görüleceği üzere bu elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarının 214 Mart sonu itibarıyla oluşturdukları toplam sertifika sayısı, i elektronik imza ve i mobil imza olmak üzere toplam dur. 214 yılının birinci çeyreğinde bir önceki döneme göre elektronik imza sayısında %8,7 mobil imza sayısında ise %2 oranında artış gerçekleşmiştir. Çizelge 3-6 Elektronik ve Mobil İmza Çeyrek Dönemlik Artış % Elektronik İmza ,7 Mobil İmza ,5 TOPLAM ,7 34

50 Milyon Penetrasyon, % 4 MOBİL PAZAR VERİLERİ 4.1 ABONE SAYISI VE PENETRASYON Mart 214 itibarıyla Türkiye de yaklaşık %91,5 12 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam mobil abone bulunmaktadır. Temmuz 29 da sunulmaya başlanan 3G hizmeti Mart 214 itibarıyla milyon aboneye ulaşmıştır. Şekil 4-1 de 2G ve 3G mobil abone sayısı ile penetrasyon oranları yıllar itibarıyla karşılaştırılmaktadır. Şekil 4-1 Toplam Mobil Abone Sayısı ve Nüfusa Göre Penetrasyon ,1% 86,5% 83,8% 87,4% 89,5% 9,9% 91,5% 1% 8% 2,4 19,1 25,9 33,9 6% 65,8 55,7 42,4 4% 41,8 49,3 51, 31,4 2% 19,4 7,1 % G Abone Sayısı 3G Abone Sayısı Mobil Penetrasyon Diğer hizmetlere göre göreceli olarak daha yeni bir hizmet olan makineler arası iletişim (M2M) elektronik haberleşme sektöründe yavaş yavaş önemli bir yer tutmaya başlamış olup Şekil 4-2 de 211, 212 ve 213 yıllarına ek olarak 214 yılı 1. çeyrek bazında toplam M2M abonesi sayıları gösterilmektedir. Şekil 4-2 M2M Abone Sayısı, Milyon ,2 1,692 2,113 2, Aralık 213 tarihi itibarıyla Türkiye nüfusu kişidir (TÜİK). 35

51 Mobil cihazların genellikle 9 yaş üstü kişiler tarafından kullanıldığı varsayımından hareketle Şekil 4-3 de -9 yaş nüfus hariç olmak üzere mobil penetrasyon oranları hesaplanmıştır. Buna göre mobil penetrasyon oranının %19,2 ye 13 çıktığı görülmektedir. Şekil 4-3 Mobil Abone Sayısı ve -9 Yaş Hariç Nüfusa Göre Penetrasyon Çizelge 4-1 de 3G hizmetlerine ilişkin veriler yer almaktadır. 214 yılı birinci çeyrekte 3G abone sayısı 51 milyona ulaşırken; 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant 14 abone sayısı da e yükselmiştir. 214 yılı birinci çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise TByte olarak gerçekleşmiştir. Çizelge 4-1 3G Hizmeti Kullanıcı Verileri G Abone Sayısı Mobil Bilgisayardan İnternet Mobil Cepten İnternet Mobil İnternet Kullanım Miktarı, TByte Aralık 213 tarihi itibarıyla -9 yaş nüfus hariç olmak üzere Türkiye nüfusu kişidir (TÜİK). 14 Mobil genişbant: 3G veya daha üstündeki mobil standartları kullanan internet erişimi. Mobil genişbant hizmetine tahsisli veri cihazları (modem, kart veya USB cihazları) veya 3G ve daha üzeri mobil standartlara imkân veren cep telefonları ile erişilebilmektedir. Mobil bilgisayardan internet abone sayısı içinde; tahsisli veri cihazları ile bilgisayardan internete erişen, mobil cepten internet abone sayısında ise cep telefonları üzerinden internete erişen toplam abone sayısı dikkate alınmaktadır. Mobil genişbant abone sayısı hesaplamasında bir aydan kısa süreli paket kullanan aboneler, hiç paket kullanmaksızın internete erişen aboneler ve bir aydan uzun süreli paket kullanan aboneler dikkate alınmaktadır mobil bilgisayardan ve cepten internet abone sayıları Vodafone un güncellemesi nedeniyle düzeltilmiştir. 36