Hemşirelik MYO Yrd. Doç. Dr. Ünal Uluca

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Hemşirelik MYO Yrd. Doç. Dr. Ünal Uluca"

Emine Erbakan
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Hemşirelik MYO Yrd. Doç. Dr. Ünal Uluca

2 Kas ve İskelet Sistemi Vücudun duruşunu ve hareketini sağlayan kasiskelet sistemi; kemik, eklem, kas, kıkırdak, ligament, tendon, fasya, bursa gibi oluşumlarla bağ dokusundan meydana gelir.

3 Kemikler Vücudun iskelet yapısını oluşturan, organlarını destekleyen ve koruyan, hareket sağlayan, kalsiyum gibi mineral tuzlarını depolayan, hematopoezi yani kemik iliğinde, eritrosit yapımını sağlayan kemikler; yaklaşık 206 tanedir ve uzun (femur kemiği), kısa (karpal kemikler), yassı (kafa kemikleri) ve düzensiz (vertebra kemikleri) yapıda olabilirler.

eritrosit yapımını sağlayan kemikler; yaklaşık 206 tanedir ve uzun (femur kemiği), kısa

4 Eklemler Kemiklerin karşılaştığı, birleştiği yere eklem denir. Kemikleri birbirine bağlayarak hareketliliği sağlayan eklemler genellikle 3 grup içinde sayılabilirler: 1. Fibroz eklemler; Kafatası kemikleri gibi çok az ya da hiç hareketi olmayan eklemler, 2. Yarı oynar eklemler; Vertebralar arası disklerde ve pubiste olduğu gibi yarı oynar kıkırdak eklemler, 3. Sinovyal-hareketli eklemler; Diz, kalça, omuz, bilek, parmak eklemleri gibi hareketli eklemler.

Fibroz eklemler; Kafatası kemikleri gibi çok az ya da hiç hareketi olmayan eklemler, 2.

5 Kaslar Kemik iskelet yapıyı destekleyen ve vücuda hareketlilik sağlayan iskelet kasları ise, çizgili ve oldukça damarsal bir yapıya sahiptirler; değişik yapı ve ölçülerde bulunabilirler.

6 Bağ Dokusu Kıkırdak, ligament, tendon, fasiya, bursa gibi bağ dokusu içeren oluşumlar ise; kemik eklem ve kas arasında bağlantı ve desteği sağlarlar. Bağ dokusunun başlıca fonksiyonları; iç organları ve vücudu korumak, destek sağlamak, besin maddelerinin ve atıkların taşınmasına yardım etmek ve yaralanan dokularda enflamasyon ve onarım süreçlerinde yer almaktır.

Bağ dokusunun başlıca fonksiyonları; iç organları ve vücudu korumak, destek sağlamak,

7 Anamnez ve fizik muayene eklem ve kastaki ağrının özelliklerini, eklemin hareketlerini ve hareket kısıtlılığını, eklemdeki şişlik, şekil bozukluğu (deformite) gibi değişiklikleri, ekleme yakın kas ve derideki, kas gücünde ve deri renginde değişme, deri lezyonu gibi değişiklikleri değerlendirmek için yapılır.

(deformite) gibi değişiklikleri, ekleme yakın kas ve derideki, kas gücünde ve

19 Tanı İşlemleri Kas-iskelet sistemi ve bağ dokusu hastalıklarında; anamnez ve fizik muayenenin dışında laboratuvar incelemeleri, radyolojik incelemeler, endoskopik incelemeler, sinovyal sıvı incelemeleri ve biyopsi incelemeleri gibi çeşitli tanı işlemleri yapılır.

radyolojik incelemeler, endoskopik incelemeler, sinovyal sıvı

20 Laboratuvar incelemeleri Hematolojik incemeler; Bu grup içinde eritrosit, lökosit, trombosit ve kan sedimantasyon hızı incelemeleri yapılır. Diğer inflamasyon hastalıklarında olduğu gibi kas-iskelet sistemi hastalıklarında da genellikle eritrositopeni, lökopeni, trombositopeni (pansitopeni) ve kan sedimantasyon hızında artma görülür.

Diğer inflamasyon hastalıklarında olduğu gibi kas-iskelet sistemi hastalıklarında

21 Antijen-antikor incelemeleri; Bu grup laboratuvar incelemelerinde kas-iskelet sistemi hastalıklarında görülen antijen ve onlara karşı oluşan antikor incemelerinden söz edilir. Romatoid faktör (RF) incelemesi; Serumda pozitif (+) olması en çok romatoid artriti düşündürür.

22 Anti nükleer antikor (A.N.A.) aranması; Serumda pozitif bulunması en çok Sistemik Lupus Eritematozosu düşündürür. Anti-streptolizin O (ASO) testi; ASO artmış titrelerde yüksek bulunursa, streptokoksik artrit ya da akut eklem romatizması düşünülür.

23 Lenfosit E-(LE) hücresi araması; Serumda LE hücresi bulunması en çok Sistemik Lupus Eritemotozus'u düşündürür. Serum kompleman testleri; Özellikle bazı bağ dokusu hastalıklarında hem tanıda, hem de hastalığın seyrinin değerlendirilmesinde oldukça önemli bir yer tutar.

24 C-reaktif protein (C-RP) incelemesi; Akut eklem romatizması, romatoid artrit ve sistemik lupus eritematosus'da artar ve serumda pozitif bulunur.

25 Doku uyuşum antijen (HLA) araması; Özellikle serumda HLA-B27 (+) pozitifliği; ankilozan spondilit ve Reiter sendromunu düşündürür. Diğer laboratuvar incelemeleri; Bu grup içinde en çok; Serum kas enzimleri (SGOT-SGPT) Kreatinin Fosfokinaz (CPK) Serum ürik asit, kalsiyum, fosfor, Alkalen fosfataz gibi incelemeler yapılır.

26 Radyolojik incelemeler Direkt röntgen grafileri; Kas-iskelet sistemi hastalıklarında röntgen incemeleri önemli bir yer tutar ve etkilenen kemik ve eklemdeki aşınmayı atrofik ve hipertrofik değişiklikleri, eklemin daralması, sertleşmesi, normal şeklini yitirmesi gibi değişiklikleri değerlendirmeye yarar. Özellikle romatoid artrit ve ankilozan spondilit olgularında yapılan radyolojik incelemeler oldukça belirgin tanı koydurucudur.

27 Artrografi; Özellikle röntgende görülemeyen intraartiküler eklemlere radyoopak madde (hava, kontrast madde) verilerek yapılan radyolojik incelemedir. En çok, pelvis, ayak bileği, dirsek ve el bileğinde artrografi uygulanır. Eklemlerdeki değişiklikleri daha belirgin ortaya koyar. Ekfem ve Kemik Sintigrafisi; IV yoldan radyoizotop madde Örn;Teknesyum 99) verilerek çekilen eklem ve kemik sintigrafileri; kemik metabolizması, sınırlı ya da yaygın kemik olayları hakkında bilgi verilir.

28 Elektromyelografi (EMG); Kas üzerine yerleştirilen elektrot iğneleri aracılığı ile kasların elektriksel aktivitesinin incelenmesi işlemidir. Özellikle polimiyosit gibi kas hastalıklarının ve bazı bağ dokusu hastalıklarının tanısında önemli bir yer tutar.

29 Endoskopik incemeler; Artroskopi; Işıklı ve mercekli bir endoskop aracılığı ile yapılan bu endoskopik inceleme, eklemin direkt inspeksiyonunu ve gerekirse iğne biyopsisi ile eklemden materyal almayı sağlar. Artroskopi yapmaya en uygun eklemler diz, omuz ve dirseklerdir.

30 Sinovyal Sıvı İncelemeleri, Eklemin sinovya boşluğunda steril koşullarda ve lokal anestezi ile sinovya sıvısının alınması ve mikrobiyolojik olarak sıvının içeriğinin analiz edilmesi işlemidir. Alınan sinovya sıvısının; Makroskobik incelemeleri; Volum, Viskozite, Berraklık, Renk, Müsin pıhtısı yönünden inceleme Mikroskobik incelemeleri; Lökosit sayımı, Hücre cinsinin ayrımı, Gram boyama yöntemi ile bakteri incelemesi,

31 Biyopsi incelemeleri, Kas-iskelet sistemi hastalıklarında; kemik, kas, deri, sinovya ve olaydan etkilenen diğer organlardaki tutuluşları histolojik olarak görmek için biyopsi incelemeleri de yapılır. Bu grup içinde; Deri biyopsileri (Örn; sklerodermada) Kas biyopsileri (Örn; polimiyozitde)

32 Sinovyal membran biyopsileri (örn; tüberküloz artriti ve gut'da) Böbrek biyopsisi (Örn; sistemik lupus eritamatozis) Deri altı nodülleri biyopsisi (Örn; Romatoid Artrit) Lenf bezi biyopsileri (Örn; Romatoid Artritde) Tükrük bezi ve dudak biyopsileri (Örn; ileri romatoid artrit olgularında)

48 Serebral Palsi (SP) Heterojen bir hastalık tablosu (etyoloji, patogenez, klinik) İlerleyici değildir, ancak sıklıkla değişkenlik gösterir (immatür sinir sisteminin hızlı değişimi ; gelişimsel, bilişsel, dil ) Kronik beyin hasarı sonucu motor sistem etkilenmiştir Gelişmiş ülkelerde prevalansı 1000 canlı doğumda 2-2.6

49 Eşlik edebilecek sorunlar Mental gerilik 1/3 hafif 1/3 orta-ağır Spastik tetraplejilerde sık Epilepsi % (SP+MR sıklık ) Kognitif bozukluklar Dil, konuşma Oromotor sorunlar ( salya, yutma güçlüğü ) Görme, işitme Ortopedik

50 Risk faktörleri Pre-,peri-,postnatal Komplike doğum Makat gelişi Düşük Apgar skoru Düşük doğum ağırlığı, preterm Çoğul gebelik MSS malformasyonu Yenidoğan konvulziyonu Annede kanama (gebeliğin 6-9 ayında) ciddi proteinüri hipertiroidi, mental gerilik, konvulziyon İnvitro fertilizasyon İntrasitoplazmik sperm enjeksiyonu

51 SP Nedenleri Gebelikte infeksiyon Hipoksik iskemik ansefalopati % 3-13 sorumlu (<%20) İntrakraniyal kanama Hiperbilirübinemi Serebral disgenezi Postnatal nedenler İntrakraniyal infeksiyon Vasküler olaylar Kafa travmaları

52 SP de etioloji Görüntüleme Metabolik ve genetik incelemeler Koagulopati testleri

53 SP de görüntüleme BBT %77 sinde patoloji MRG %89 unda patoloji

54 Metabolik ve Genetik İncelemeler Metabolik ve genetik nedenlerin gerçek sıklığı belli değil

55 Koagulopati testler Yenidoğanda serebral enfarkt, koagulopati ve daha sonra hemiplejik SP arasında ilişki (hemiplejik SP nin %13-37 sinde ) Yenidoğan döneminde yapılması

Benzer belgeler

Erken Dönem Kalça Osteoartritinde Tanım ve Etiyoloji. Dr. Çağatay Uluçay Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Erken Dönem Kalça Osteoartritinde Tanım ve Etiyoloji Dr. Çağatay Uluçay Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalça Osteoartriti Tanım OA hastalığı hem mekanik hem de biyolojik olayların sonucu gelişen eklem