EMEK SÜREC N N DÖNÜfiÜMÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "EMEK SÜREC N N DÖNÜfiÜMÜ"

Transkript

1 Orman Mühendisli i Yetki Yasas Etkisinde DO AL VARLIKLAR VE ORMAN MÜHEND SL EMEK SÜREC N N DÖNÜfiÜMÜ DO A - YASA - MÜHEND S Besim S. Sertok H d r Kolay ve Faruk Boyac an s na...

2 Önsöz ve Teflekkür Yak n zamana kadar ormanc lar aras nda, toplumun orman ve ormanc l k sorunlar na olan ilgisizli i yak nma konumuz olmufltur hep. Son y llarda artan çevre duyarl l yla, ormanlar toplumun ilgisini çeken baflat konular aras nda yer al yor art k. Ancak bu ilgi art fl, önemli oranda bilgi eksikli ini de içeriyor. Bilgi eksi i bulunan alanlardan birisi de; ormanlar ve ormanc l k de iflip dönüflürken, ormanc lara ne oluyor ya da bu de iflimde ormanc lar n rolü nedir? Meslek örgütlerinde birlikte çal flt m z say s z meslektafl mla y llard r bu konuyu de iflik boyutlar yla tart flmaktay z. K saca Orman Mühendisli i Yetki Yasas diye bilinen 5531 say l yasan n yürürlü e girmesiyle, orman mühendislerinin çal flma flartlar nda çok köklü de- ifliklikler yaflanmaya bafllad. Bu yasa meslek çevremizde heyecanla karfl land. Benimde içinde bulundu um bir gurup meslektafl m ise endifleyle karfl lad k. flte bu süreçte konuyu tart flt m z, isimleri burada say lamayacak kadar çok olan meslektafllar m n, her birinin bu çal flmada sonsuz katk s bulunmaktad r. Buradan hepsine sonsuz teflekkürlerimi iletiyorum. Ancak meslektafllar m içerisinde, y llard r beni bu çal flmay yapmaya teflvik eden ve yüreklendiren, Yücel Ça lar a özellikle teflekkür ediyorum. Çal flman n omurgas n oluflturan anket çal flmas nda, denek say s n n belirlenmesinden, sorular n düzenlenmesine kadar hemen tamam nda say s z deste ini ald m, ayr ca çal flman n taslak halini okuyup de erlendiren Prof. Dr. Kenan Ok a da katk ve desteklerinden dolay teflekkür ediyorum. Yine ayr ca çal flman n taslak halini okuyup de erlendiren, de erlendirmeleri ve önerdi i okumalarla gerek bu çal flman n olgunlaflmas na, gerekse bundan sonras na dair benim için çok yararl katk lar olan Prof. Dr. Fuat Ercan a da sonsuz teflekkürler ediyorum. Çal flma içerisinde de erlendirilen anket sorular n zaman ay r p cevapland ran, birço uyla hiç yüz yüze gelmedi imiz meslektafllar ma da yard m, katk ve desteklerinden dolay teflekkürü bir borç bilirim. Son olarak, benzer araflt rmalara verdi i önemle bu çal flman n da yay m - n üstlenen Sosyal Araflt rmalar Vakf na ve bu çal flman n yay m na büyük destek veren Serap Kurt a da sonsuz teflekkürler. Bu çal flman n konuyla ilgili herkes için yaral olmas dile iyle Besim S. Sertok. Orman Mühendisi. Ocak 2014 / Büyükdere.

3 G R fi Dünyada ve Türkiye de son birkaç ony lda h zl bir dönüflüm yaflan yor. Bu dönüflüm, Türkiye de 2000 li y llarla birlikte artan bir h z kazanmaya bafllad. Konuyla ilgili tart flmalarda özellikle; Kamusal hizmetlerin topluma sunum süreçleri, Do al ve yaban l varl klar n metalaflt r lmas ve buna ba l tahribi yönündeki dönüflüm öne ç k yor. Kamusal hizmetlerin topluma sunum süreçleri içerisinde sa l k ve e itim gibi alanlardaki dönüflümler, deyim yerindeyse daha el yakan dönüflümler olarak alg land için, toplum taraf ndan daha çok tart fl l yor. Bununla birlikte, do al ve yaban l varl klar n metalaflt r lmas ve buna ba l tahribi yönündeki dönüflüm de, (HES ler vb uygulamalarda öne ç kan) büyük ço unlu u geçimlik tar mla u raflan köylüler olan k rsal alan yaflayanlar ve genellikle çevre duyarl l na ya da entelektüel/ayd n duyarl l na sahip kentli guruplar taraf ndan yaflam alanlar n n savunulmas hassasiyetiyle öne ç kar larak tart fl l yor. Do al ve yaban l varl klar n metalaflt r lmas ve buna ba l tahribi yönündeki dönüflüm, baz çevrelerde, do al kaynaklar m z n (do al varl klar de il) yabanc flirketler taraf ndan sömürülmesi boyutuyla ele al narak tart fl l yor. Bu boyutta tart flma do al olarak, do al ve yaban l varl klar n metalaflt r lmas n ve kamusal hizmetlerin topluma sunum süreçlerindeki dönüflümün gözden kaçmas na ve/veya gözden gizlenmesine neden oluyor. Elbette bu boyuttaki tart flma, sömürüyü de il, sömürenin kim oldu unu tart flma boyutunda kalmakla/b rak lmakla birlikte, kamusal hizmetlerin emek süreçleri ile ilgili olarak; dönüflümün kamusal hizmetin eme in (ormanc l k özelinde, ormanc çal flan n orman mühendisi emek gücünün) üretimi noktas nda oldu u gerçe ini gözden kaç rmakta ve/veya gözden gizlemektedir. Konuyla ilgili yap lan araflt rma ve/veya tart flmalarda genellikle, do al varl klar ve bu çal flma özelinde ormanlar/ormanc l k alan ndaki dönüflüm, yaln zca; Uluslararas geliflmeler bak flaç s yla, Türkiye deki kamusal hizmetlerin topluma sunumu alan ndaki dönüflümü hedef alan reformlara bak larak ele al n yor. 3

4 Özgün bir alana dair ya da mesleki bir alanla ilgili çal flma yürütülürken, uluslararas geliflmeler ve ülke genelindeki geliflmeler çerçevesinde ele almak elbette do ru ve gereklidir. Ancak özgün-özel alana (mesleki bir alana) ait bir çal flma, yaln zca bu genel de erlendirmeler boyutunda kald nda, örne in, sa l k, e itim, ormanc l k vb alanlar ndaki çal flmalar birbirinin tekrar olmaktan öteye geçemiyor. Özgün bir alana dair ya da mesleki bir alanla ilgili çal flma yürütülürken, yaln zca uluslararas geliflmeler ve ülke genelindeki geliflmeler çerçevesinde, genel olarak ele almak, özgün ve somut alanlara ait yaz l kaynaklar daha s n rl oldu undan, bir yan yla, kolay görünebilmektedir. Ancak di er yandan özgün bir alana dair ya da mesleki bir alanla ilgili çal flma yürütülürken, konunun genel olarak ele al nmas yla, öncekilerin tekrar olan yeni bir çal flma alg s na neden olarak, konunun öznesi olan toplum kesimi taraf ndan yeterince dikkate al nm yor. Bu çal flmayla, uluslararas geliflmeler ve ülke genelindeki geliflmelerin, kamusal hizmetlerin topluma sunum süreçleri ve do al ve yaban l varl klar n metalaflt r lmas ve buna ba l tahribi üzerine yap lan çal flmalardan olabilen en çok düzeyde yararlan lmaya çal fl lm flt r. Bununla birlikte, çal flman n dünyada ve Türkiye de konuyla ilgili reformlar n genel de erlendirmesi kolayc l - na düflmesinden de kaç n lmaya çal fl lm flt r. Bu çal flman n ay rt edici, belirleyici yan ; do al ve yaban l varl klar, ormanlar ve ormanc l kla ilgili dönüflümü, yaln zca dünya ya da ülke genelindeki genel reform politikalar na bakarak de il, ormanc l k-orman mühendisli i hizmetinin/emek gücünün üretim noktas na bakarak ele alan, bak fl aç s na sahip olmas d r. Konuyla ilgili tart flmalarda, kamusal hizmetlerin topluma sunum süreçleri ile do al ve yaban l varl klar n metalaflt r lmas ve buna ba l tahribi yönündeki dönüflüm tart fl l yor. Bunlar tart fl l rken, bu iki temel dönüflümün kesiflme noktas olan; ormanc l k çal flanlar -orman mühendisli i emek sürecindeki dönüflüm ile do al ve yaban l varl klar n metalaflt r lmas ve buna ba l tahribi yönündeki dönüflüm üzerindeki etkisinin önemi kavranam yor ya da gözden kaç yor ve/veya gözden gizleniyor. Daha somut bir ifadeyle; orman mühendisli i hizmetlerindeki/emek sürecindeki dönüflüm h z n n artmas ile do ru orant l olarak, do al ve yaban l varl klar n metalaflt r lmas ve buna ba l (HES ler, RES ler, madencilik faaliyetleri, otoyollar, havaalanlar, orman alanlar n n turizm tesisleri ve özel üniversitelere tahsisi vb arac l yla) tahribi yönündeki dönüflüm daha da art yor y l nda o tarihte mecliste gurubu bulunan tüm partilerin oybirli iyle, bir kanun yürürlü e girdi. Bu kanun, k saca orman mühendisli i yetki yasas diye an lan, 5531 Say l, Orman Mühendisli i, Orman Endüstri Mühendisli i ve A aç flleri Endüstri Mühendisli i Hakk nda Kanun idi. Kanun ç kt dö- 4

5 nemde mimarl k-mühendislik çevreleri (TMMOB) ve ormanc l k çevreleri d fl nda hiçbir çevrede tart fl lmad. Bu kanunla ilgili mimarl k-mühendislik (TMMOB) çevrelerindeki tart flma, kanunun orman mühendisli i disiplini d fl ndaki meslek disiplinlerinin yetki ve sorumluluk alanlar na etkileri boyutunun, ormanc l k çevrelerindeki tart flma ise birkaç kiflisel tepki d fl nda, kanunun orman mühendisli inin yetki ve sorumluluk alanlar n n, hukuki düzlemde tan mlanmas boyutunun d fl na ç kamad /ç kar lmad. Oysa bu kanunla, bir yandan kamusal ormanc l k hizmetlerinin (ormanc çal flan n-orman mühendisi emek gücünün) emek süreçleri ve topluma sunum süreçleri de ifltirilip dönüfltürülürken, biryandan da do al ve yaban l varl klar n (özelde ormanlar n) piyasalaflmas > ticarileflmesi> özellefltirilmesi> metalaflmas n n ve bunlara ba l olarak da tahribi yönündeki dönüflümün h zland r lmas n n önü aç lm fl oluyordu. Bu çal flma ile; Genel olarak do al varl klar ve özelde ormanlar ve ormanc l k nas l dönüflüyor? Ormanc l k çal flanlar ve orman mühendislerinin kendi iç iliflkileri ne yönde de iflip dönüflüyor? Ormanc l k çal flanlar ve orman mühendisleri, bu de iflimden nas l etkileniyorlar/etkilenecekler. Ormanc l k çal flanlar ve orman mühendisleri ile ormanc l k hizmetleri sunulan toplum aras ndaki iliflki ne yönde de iflip dönüflüyor? Bu de iflim ve dönüflümlere 5531 say l orman mühendisli i yetki yasas ne yönde etki etmifltir? Sorular na yan t bulunmaya çal fl ld. 5

6 1 KAMUSAL ORMANCILIK H ZMETLER NDE DÖNÜfiÜM 1.1 Orman-Ormanc l k Herkes orman n ne oldu unu bilir... Ancak orman n ne oldu u; kimin, nereden, ne amaçla bakt na göre de iflmektedir. Orman n tan m öncelikle, bilimsel ve hukuki tan mlar olarak farkl l k göstermektedir. Bilimsel orman tan m da, ekonomistlere göre, co rafyac lara göre, botanikçilere göre, ekolojistlere göre, turizmcilere göre farkl l k gösterir. Bununla birlikte, bugün gelinen noktada bilimsel orman tan m nda, orman n bir yaflam birli i ve ekosistem oldu u konusunda görüfl birli i bulundu u söylenebilir. Hukuki orman tan m nda da, di er konularda oldu u gibi ülkeden ülkeye farkl tan mlar bulunmakla birlikte, her ülke gibi Türkiye de de zaman içinde de ifliklikler olmaktad r. Son y llarda ulus devletlerin iç hukuk düzenlemelerinde etkileyici, hatta zamanla daha belirleyici olan uluslararas kurumlar n, kendilerine göre hukuki orman tan mlar da bulunmaktad r. Bu tan mlar n yan nda orman n, kereste tüccar için tomruk deposu, yat - r mc için en ucuz arsa kayna, orman köylüsü-ormanc l k çal flan (orman mühendisi) için ifl alan /kap s, kentli için e lenme dinlenme alan, vb. vb. oldu u da söylenebilir. Orman ekosistemleri, do a denilen dinamik bütünü oluflturan ö elerin yaln zca birisidir. (Ça lar, Y. 2010, s. 42). Do ay oluflturan di er ö elerden üstün ve öncelikli bir konumu yoktur. Yani orman ekosistemi ancak do an n di- er ö eleriyle birlikte var olabilmektedir. Yine Ça lar a göre; Ormanlar birbirleriyle, yönü ve fliddeti zaman ve ortama göre de iflebilen iliflkiler içinde bulunan, sonsuz say da alt sistemden oluflmufl, canl sistemlerdir! Ormanlar, varl ve yoklu u ile nitelik ve niceli i cins, tür, s n f ayr m yapmaks z n, tüm canl lar etkileyebilen varl klard r! Ormanlar do rudan ve dolayl etkileri, do rudan ve dolayl olarak etkilenmesi herhangi bir mülkiyet biçimi ve s n r yla s n rland r lamayan oluflumlard r! 6

7 Dolay s yla, ormanlar, tüm canl lar n ve bu arada da tüm insanlar n ortak varl klar d r. (Ça lar, Y. 2010, s. 42). Orman do an n di er ö eleri ile birlikte var olabilen ve onlardan bir üstünlü ü ve önceli i yok ise, do a bütününden ayr ele al nmamal d r. Ormanlar da kapsayan do a, yerleflim d fl alanlar; do al alanlar, k rsal alanlar, çevre, do al çevre, k rsal çevre, do al ve yaban l alanlar vb. gibi kavramlarla tan mlanabiliyor. Bu kavramlarla ilgili olarak da, orman kavram nda oldu u gibi bir görüfl birli i oldu u söylenemez. Yerleflim d fl alanlar tan mlamak için, bu kavramlar kullan l rken, genellikle do al ve yaban l alanlar n bir k sm d fllan yor. Do al ve yaban l alanlar kavram kullan l rken, insan etkisinin yo unlu u nedeniyle do all klar tart flmal olsa da, tar m alanlar n da kapsay c olarak, tüm yerleflim d fl alanlar için kullan lmal d r. Günümüzde orman alanlar n n büyük ço unlu unda da, insan eme iyle yetifltirilmeseler bile insan etkisinin yo unlu u söz konusudur. Do al ve yaban l alanlar n yönetimi söz konusu oldu unda, hukuksal düzenlemeler devreye giriyor. Yönetsel bak mdan yap lan hukuksal düzenlemeler ise, her alanda oldu u gibi, do al ve yaban l alanlara da büyüme ve kalk nma bak fl aç s yla yaklafl yorlar. Büyüme, toplumun üretim, tüketim ve üretim gücünün art fl n ifade ederken, kalk nma kavram n n bunlara ek olarak insan haklar ve sosyal haklar n da iyilefltirilmesini, genel olarak bireylerin yaflam kalitesinin yükseltilmesini kapsad da söyleniyor. Yak n zamana kadar bir ülkenin kalk nma ölçütlerinden birisi de kâ t tüketim miktar, hatta tuvalet kâ d tüketim miktar olarak görülmekte idi. Ancak zamanla kâ t üretiminin orman kaynaklar na dayal oldu undan hareketle, k smen de bilgisayar teknolojisindeki geliflmeye ba l olarak, bu ölçütün kullan lmas terk edildi. Bugün ald - m z birçok elektronik iletinin dipnotunda, ç kt almadan önce çevreyi düflününüz benzeri uyar lara s kça rastlar olduk. Bugün de kalk nman n di er bir ölçütü say labilecek turizmin k y larda yaratt tahribat kabul etmeyen yok gibi. Alternatif olarak do a turizmi, ekolojik turizm, bio turizm, yayla turizmi benzeri turizm flekilleri gelifltirilmeye çal fl l yor, insanlar n yaflam kalitesini artt rarak kalk nmay sa lamak amac yla (!). Bilindi i gibi enerji tüketimi de bugün kalk nman n önemli bir ölçütü olarak kabul edilmekte. Öyleyse, büyüme ya da kalk nma kavramlar do al ve yaban l alanlar n yönetimi konusunda yetersiz kalmaktad r. Bu nedenle hem çevre niteliklerini koruyan, gelifltiren, hem de kuflaklar aras gönenç adaleti sa layan bir kalk nma biçiminin tan mlanmas ve bir terime kavuflturulmas önem kazanmaktad r. (Geray, U. Yay nlanmam fl). Bu durum karfl s nda, bütünleflik kalk nma, düzenlenmifl kalk nma ve sürdürülebilir kalk nma gibi kavramlar türetilmifl ancak, bunlar da sorunsal m z n çözümünü sa layamam flt r. 7

8 Burada s kça karfl lafl lan bir yan lg ya vurgu yapmakta yarar var. Bu yan lg, devlet mülkiyeti ile kamusall n/kamu mülkiyetinin ayn laflt r lmas yan lg s d r. Oysa tarih bize gösteriyor ki, devlet kamunun ç kar n her durumda gözetip kollamaz. Günümüzde devletler toplumun tümü ad na kamusal varl klar n mülkiyet hakk n emaneten kullanmaktad rlar. Türkiye ve ormanc l k özelinde ise Orman ve Su flleri Bakanl ile OGM nin, ormanlar üzerinde kulland mülkiyet hakk, kamu ad na yani halktan ödünç al nm fl bir kullan m hakk d r. Ormanlar ve do a; temiz ve kullan labilir su oluflturma ifllevi, topra tutma özelli i, havay temizleme faydas, iklimi etkileme özelli i, yaban hayat na sa lad bar nma ifllevi, oluflturdu u manzara, gölgesi ve bugün henüz keflfedemedi imiz ilerde yararlanabilece imiz birçok faydas ile herhangi bir mülkiyet biçimi (devlet ya da flirket) ve s n r yla s n rland r lamayan, ortak (kamusal) varl klard r. Ormanlar yaln zca insanlar için de il, tüm canl lar için hayati çok çeflitli ürün ve hizmetleri, bizim iste imizden ba ms z olarak sürekli olarak üretebilmektedir say l Orman Kanunu ve öncellerinin, çok önemli ve belirleyici bir zay fl bulunmaktad r. Bu yasa, daha birinci maddesinde orman tan mlarken, Madde 1 - Tabii olarak yetiflen ve emekle yetifltirilen a aç ve a açç k topluluklar yerleriyle birlikte orman say l r. diyerek kendini sakatlamaktad r. Orman tan mlarken; odun hammaddesini üreten a aç ve a açç k topluluklar ve bir arazi parças olarak yerlerini tan mlayarak, orman ekosisteminin, sonsuz say daki canl alt sistemini tan m d fl b rakmaktad r Say l Orman Kanunu nun bu zay fl, kendi mant içinde gerçekte bir zay fl k de il. Bu zay fl k gibi görünen durum, yukar da da de inildi i gibi, yönetsel alandaki tüm yasal düzenlemelerdeki kalk nmac yaklafl m n ortaya ç - kard do al bir sonuçtur. Yasan n haz rland dönemde (1956), orman ekosistemlerinin piyasalarda de iflim de eri bulunan, parayla al n p sat labilen iki ö esi var; odun hammaddesi olarak a aç ve a açç klar ile toprak/arazi de eri olarak yerleri. Ormanlar ve ormanc l k hizmetlerini, piyasac bir yaklafl mla de erlendirmekten yana olanlar da olabilir. Ancak bu yaklafl m n, hem çevre niteliklerini koruyan, gelifltiren, hem de kuflaklar aras gönenç adaletini sa layan bir yaklafl m oldu u söylenemez. Orman ekosistemi ve sonsuz say daki canl alt sisteminin sahip oldu u de- erler sitemi, piyasalarda de iflim de eri bulunan yanlar d fl nda, belirleyici birçok de eri içerisinde bar nd rmaktad r. 8

9 1.2 De erler, Kullan m De erlerimiz Güzelli in on para etmez Bu bendeki aflk olmasa... Afl k Veysel Tarih boyunca insan, do al/yaban l varl klardan çeflitli biçimlerde yararland gibi, ayn zamanda insan yerleflimleri de do al alanlar üzerinde gerçekleflmifltir. nsan toplay c l k, avc l k evresini geçip yerleflmeye bafllad nda, tarihsel olarak öncelikle orman içinde ya da yak n nda yerleflilmifltir. Orman içine ya da yak - n na yerleflmelerin nedeni, s nma, av hayvan ya da ürün toplama gibi besin kaynaklar na yak n olma, atefl/enerji kayna olarak odun hammaddesine yak n olma gibi, kullan m de erlerine kolay ulaflabilme, en az emek arac l yla kullan m de eri olan fleyleri edinebilme amac ndan kaynaklanmaktayd. Sonra ne oldu? böyle diyor, ngiliz tarihçisi A. J. Taylor, Tarihçinin ana görevi, flu çocuksu soruyu sormakt r: Sonra ne oldu? (Aktaran; Sander, Oral. 2010, s. 19). Sonra, devletler ortaya ç kt, ard ndan da; devletleraras ve devletlerin kendi içindeki insanlar n, s n flar n, gruplar n birbirleriyle çat flmalar n ve devletlerin genel dünya tarihi dünya devletler mozai i yer ve önemlerini inceleyen siyasi tarih. (Sander, Oral. 2010, s ). Neden burada orman ve orman n de- eri üzerinde dururken, tarih ve siyasi tarih kavramlar n da ele ald k? Çünkü varl klar n de erlerini ortaya ç karan, görünür k lan farkl kullan m flekilleridir. Tarih içerisinde, faydal fleylerin kullan m, kullan m amaçl üretim, ard ndan de iflim ve de iflim amaçl üretimin ortaya ç kmas, insan n do a üzerindeki etkisini de belirleyen süreçler olmufl. fieylerin çeflitli yönlerini ve dolay s yla farkl kullan m flekillerini bulup ortaya ç karmak tarihin iflidir. Faydal fleylerin miktar için toplumsal ölçülerin bulunmas ifli de böyledir. (Marx, Karl. 1974, s. 80). Devletler ortaya ç kt, ancak elbette, Tarihin ne durdu u ne de bafllad sihirli bir nokta vard r. (Sander, Oral. 2010, s. 27). Ancak, söz konusu do a, do a ve insan iliflkileri oldu unda, bafllang ç noktas n bulmak daha da zor. Tarih insanla birlikte bafllad. Elbette insan d fl ndaki canl lar n ve cans z do an n da bir tarihi var. Ama bu tarihi onlar yapmazlar ve bu tarihe, bilgileri ve iradeleri d fl nda kat l rlar. Buna karfl l k insanlar, dar anlamda hayvandan uzaklaflt klar ölçüde, kendi tarihlerini, bizzat bilinçle yaparlar. (Engels, Friedrich. 2010, s. 46). Tarihin anlafl l r olabilmesi için, belirli dönemlere bölünmesi gereksinimi var. nsanl k tarihinin bafllang c olarak, genellikle MÖ 5000 li y llar al n r. nsanl k beslenme ve bar nma gereksinimlerini karfl lamak, bu gereksinimlerini karfl lama ifllerinin organizasyonu için kurdu u siyasal ve toplumsal kurumlar ile tar m ve endüstriyi yaratm fl. Tar m ve endüstri ise; uygarl. Bir baflka deyiflle, tar m ve endüstri devrimleri insanl k tarihindeki en köktenci, en belirleyici, en temel dönüflüm noktalar d r. 9

10 Tar m ve endüstri devrimlerinin belirleyicili ini gözard etmeden insanl k tarihini, Büyük Frans z Devrimi öncesi ve sonras diye de ikiye ay rmak mümkündür. Sander, Bu düflüncelerin fl alt nda insano lunun tarihini, çok kaba biçimde, üç ana bölüme ay r p incelemek mümkündür. diyor. 1) MÖ 5000-MÖ500 aras : Tar ma dayal uygarl klar dönemi. 2) MÖ 500-MS 1500 aras : a) MÖ 500-MS 500 aras : Grek uygarl dönemi. b) MS 600-MS 1000 aras : slamiyet in üstünlü ü dönemi. c) MS 1000-MS 1500 aras : Steplerin (insanlar n n) üstünlü ü dönemi. 3) MS 1500-bugün: Modern ve global dünyaya geçifl, baflka bir deyiflle, Avrupa n n egemenli i dönemi (Sander, Oral. 2010, s. 27). Bu son dönemi de yine, Büyük Frans z Devrimi öncesi ve sonras diye ikiye ay rmak do ru olacakt r. Sander in bu bölümlemesini almam z n nedeni, Grek uygarl döneminde yaflanan geliflmedir. Mezopotamya bölgesi uygarl n n öyküsü olan, tar ma dayal uygarl k döneminde Mezopotamya da ticaret temeline dayal bir tar - m n, yani ticaret amac yla üretimin geliflti i söylenemez. lk ticari tar m daha sonra Grek yar madas ve Bat Anadolu da bafllayacak ve bu da bölgede yarat - lan yeni bir uygarl n temeli olacakt r. (Sander, Oral. 2010, s. 34). Bu döneme kadar, ürünlerin de iflimi söz konusu olsa da, insanlar geçim, yaflama amac yla tar m ve üretim yap yorlard. Bu dönemde, de iflim amaçl tar m n bafllamas yla, insan n do ada neden oldu u dönüflümün flekli, de iflmeye bafllad. Yukar da, fleylerin faydalar ve miktarlar n ortaya ç karabilmek için tarih, siyasi tarih kavramlar na de indi imizi belirtmifltik. Faydal fleyleri iki yönden inceleyebiliriz; nitelik ve miktar. Faydal fleyler, varl klar, öncelikle, özünde tafl d ve bize ba l olmayan özellikleriyle, insan n de iflik gereksinimlerini gideren fleylerdir (ormanlar n yaln zca insanlar için de il, tüm canl lar için hayati çok çeflitli ürün ve hizmetleri, bizim iste imizden ba ms z olarak sürekli olarak üretebildikleri gibi). Bu gereksinim giderme durumu, karn m z doyurmak oldu u gibi, hayali ya da psikolojik gereksinimlerimizi gidermek fleklinde de olabilir (Marx, Karl. 1974, s. 80). Varl klar n özünde tafl d, insan n gereksinimlerini gidermesine neden olan, insan gereksinimlerini gidermese de varl n özünde var olan de erlerine, özünlü de erler de denilmektedir. Arzu, ihtiyaç demektir; o, ruhun ifltah d r ve vücut için açl k ne kadar tabiiyse, o da o kadar tabiidir.... fieylerin büyük k sm ruhun ihtiyaçlar n giderdikleri için de ere sahiptir. (Aktaran; Marx, Karl. 1974, s. 80). Faydas olan her fley, birçok özelliklerin bir bütünüdür. Varl klar n özünlü de erlerinin bir k sm ndan bugün yararlan rken, baz de erleri bugün henüz keflfedememifl olmam z, varl n o de erinin var olmad ndan de il, insanl n onu bulamam fl, henüz fark edememifl olmas ndand r, kimi fleyleri fark etmeden de kullan r z. fieylerde bir iç (intrin- 10

11 sick) özellik vard r. T pk m knat s n demiri çekme özelli i gibi, her yerde ayn olan fleydir bu... M knat s n demiri çekme özelli inden, ancak kendisinin yard m yla magnetik kutuplaflma keflfedildikten sonra, yararlan lmaya bafllam flt r (Marx, Karl. 1974, s. 80). Söz konusu do a oldu unda; biz bugün baz faydalar n kullanmak bak - m ndan, magnetik kutuplaflmay henüz keflfedememifl olabiliriz. Ancak magnetik kutuplaflma, insanl k taraf ndan keflfedilmeden önce de vard. Kulland - m z baz faydalar da, ölçmüyor, ölçülemez ya da ölçmek istemiyor olabiliriz. Örne in Tablo 1 deki fayda çeflitlerinden; a ac n gölgesinden faydalanmay nas l ölçebilirsiniz, ya da ölçmek ister misiniz? Klasik ekonomi politik, genellikle üretim ve de iflim alanlar ndaki insan etkinliklerini ve bunun sonuçlar n ele al r. Kâr amaçl üretim ve de iflim yap lan, içinde yaflad m z ekonomik sistemde; sanayici üretti i ya da tüccar sat n ald meta normal bir kârla satarsa, amac na ulaflm fl olur. Meta n ve al c s n n sonradan ne olaca sanayici ya da tüccar n ilgi alan d fl ndad r. Bu üretim ya da ticari faaliyetin do a üzerinde yaratt sonuçlar da, do al olarak sanayici ya da tüccar n ilgi alan d fl nda kal r (Engels, Friedrich. 2010, s. 199). Ancak do al varl klar, do adaki do al oluflum süreçleri gere i, ayn anda birden fazla de eri bir arada olufltururlar. Faydas olan her fley, birçok özelliklerin bir bütünüdür. Kereste ya da mobilya yapmak amac yla, ormandan bir a ac keserken, emek harcayarak ve bu eme i harcayan iflçiye bir ücret ödeyerek, de iflim de eri kazanm fl ve metaya dönüflmüfl tomru unu satabilirsiniz. Sat fltan elde edilen para, sermaye sahibi için ticari olarak kabul edilebilir bir kâra da sahip olabilir. Ancak bu üretim ve sat fl ifllemine konu olan, metalaflan yaln zca tomruktur. Tomru u üretilip sat lan a ac n ve onun bir parças oldu u orman n, do an n; temiz ve kullan labilir su oluflturma ifllevi, topra tutma özelli i, havay temizleme faydas, iklimi etkileme özelli i, yaban hayat na sa lad bar nma ifllevi, oluflturdu u manzara, gölgesi ve bugün henüz keflfedemedi imiz m knat s özelli i benzeri ilerde yararlanabilece imiz birçok faydas da ortadan kalkm fl olur. 11

12 FAYDALI fieyler N TEL K M KTAR (N CEL K) Arzu-ihtiyaç karfl layan Fayda sa layan Fayda çeflitlidir A c n gölgesinin A ac n tomru unun Kullan m Kullan m Faydal fleylerin Faydal fleylerin miktar için Kullan m flekilleri ÖLÇÜ Bulunmas tarihin ifli SALT KULLANIM DE ER DE fi M DE ER De iflim de eri içerebilir Kullan m de eri içermek (içermeyebilir) zorunda Elde temek için insan eme ine Ücretli eme e ihtiyaç duyar (her zaman) ihtiyaç yoktur. Eme ini harcayan Ücretli ifl sürecinde, ücreti nsana ödenecek ücrete ödeyecek Bu ücretin kayna sermayeye Sermayeye sahip sermayedara (kapitalist) ihtiyaç yoktur. sermayeye (kapitaliste) ihtiyaç vard r. META Tablo 1 DE ER ve META Meta de erinin para cinsinden belirlenmesi de iflimle mümkündür Hiçbir fleyde kendili inden bir iç de iflim de eri yoktur, ancak her fleyin, en az bir kullan m de eri vard r. Bir fleyin de iflim de erine sahip olabilmesi için, emek harcanmas n gerektirir. Bir fley, emek harcanm fl olsa da almasa da kullan m de erine sahiptir. Kullan m de eri olmayan bir fleyin de iflim de eri de yoktur. Bir fleyin de iflim de erine sahip olabilmesini gerektiren bir di er unsur da, o fley için de iflimden önce bir para harcanmas n gerektirmesi, yani sermayeye ve sermayedara gereksinimi olmas d r. Bir fleye de iflim amac yla emek harcanmas ve bu harcanan emek için bir ücret ödenmesi (sermaye konulmas ) ile de iflim de erine sahip olan o fley meta haline dönüflür. Metay meta yapan, sermayedir. Sermaye de, de er üretmeye yarayan de er, canl emek sayesinde artan de erdir (Y lmaz, Gaye. 2009, s. 45). De iflim olmadan, sermaye olmaz, ancak de iflim olmadan kullan m de eri kal r. (Marx, Karl. 1979, s. 473). 12

13 Kullan m de erlerinin, de iflim de erlerine dönüfltürülerek fleylerin metalaflt r ld ve de erlerinin piyasalarda para cinsinden ölçülebildi i, içinde yaflad m z toplumsal yap da, de iflim de erinin fleylerin do as nda var olan, kendili inden bir de ermifl gibi bir anlay fl yayg n kanaat haline dönüflmüfl-dönüfltürülmeye çal fl lmakta. Böylece, de iflim de erinin fleylerin do as nda var olan de erdir, (yanl fl) anlay fl n n yayg nlaflt r lmas arac l yla, kullan m de erlerimizin de yaln zca para cinsinden ölçülebilen de erler ifade etti i, genel kabul görmeye bafllam flt r denilebilir. Klasik ekonomi politi in neden oldu u bu genel yan lg, de iflim de erine sahip olmayan baz fleylerin de erleri, yani kullan m de erlerinin ölçülemiyor, ifade edilemiyor olmas n pazar baflar s zl olarak tan mlanmas yla sorunu klasik ekonomi politi in çerçevesinde çözmeye çal flmaktad r. Bu pazar baflar s zl durumunu gidermek amac yla, günümüzde de iflim de eri bulunmayan kullan m de erlerinin de piyasa de er ölçüleri ile ekonomik de erlerle, yani para cinsinden ifade edilmesini amaçlayan çabalar her geçen gün artmaktad r. Dünyada son y llarda hatta son ony llarda, bir yandan genellikle kamusal varl klar ve kamusal do al varl klar olan, piyasa de er ölçüleri bak m ndan bir ifadesi olmayan varl klar da, para ile ölçülebilir hale getirilerek metalaflt r lmaya çal fl l yor. Di er yandan genel olarak hizmetler ve özel olarak kamusal hizmetler ve kamu hizmetlerinin sunumu da metalaflt r l yor. Bir di er deyiflle, bir yandan bugüne kadar herkesin bedelsiz ya da sembolik-gölge bedellerle yaraland do al varl klar ve onlar arac l yla üretilen hizmetlerin üretim süreçleri dönüfltürülerek, para ile al n p sat lan meta haline getiriliyor. Di er yandan e itim, sa l k, ormanc l k gibi kamu hizmetleri ve bunlar üreten ö retmen, hekim, orman mühendisi gibi mesleklere sahip insanlar n emek gücü para ile al - n p sat lan meta haline getiriliyor. Burada flu soruyu sormak yerinde olur: Do a, kamusal do al varl klar ile onun bir parças olan ormanlar ve kamu hizmetleri, ormanc l k-orman mühendisli i hizmetleri ile bu hizmeti üreten orman mühendislerinin üretme gücüeme i neden metalaflt r l yor? 1.3 Do an n ve Kamusal Hizmetlerin Metalaflmas Klasik ekonomi kuram, piyasa ekonomisinin, fiyatlar yoluyla iflletmelerin yaratt klar yararlar ya da zararlar her zaman yans tamad n kabul eder. Yak n zamana kadar ekonomi tart flmalar nda, ekonomik üretim süreçlerine kat ld halde, do al oldu u için piyasa ekonomisinin fiyatlar arac l yla ifade edilemeyen bu gibi durumlar için hava gibi ya da su gibi diye örnekler verilirdi. Do al olan n dönüfltürülmesi ve tahribi bu alana girer. Bugün kapitalist sistem do an n tahribi olay na serbest piyasan n aksad neredeyse tek alan olarak 13

14 bak yor; bunun üzerine k yamet senaryolar yap l yor. (Kazgan, Gülten. 2005, s. 266). Ozon deli inin yaratt kanser tehlikesinden, sera gazlar n n yaratt küresel s nma tehlikesine, sözde su k tl n n yaratt küresel su savafllar tehditlerine kadar birçok k yamet senaryosu üretiliyor. Elbette bunlar n bir k sm nda bilimsel gerçek pay bulunabilir. Ancak burada önemli olan, yak n zamana kadar piyasa ekonomisinin fiyatlar arac l yla ifade edilemeyen hava gibi ya da su gibi varl klar n kirleten öder teorisi yard m yla fiyat oluflturularak ticarilefltirilmesine ve hava gibi, su gibi varl klar n üzerlerine sermaye yat r lan varl klar haline dönüfltürülmesiyle de metalaflt r lmas na çal fl l yor. Kapitalist sistemin bar nd rd iç çeliflkilerden biri de, birikim için bir yandan metalar n afl r miktarlarda üretilmesinin gerekiyor olmas, di er yandan da bu metalar paraya dönüfltü ünde sürekli olarak ayn, geleneksel sektörlere yat - r lmamas n n gerekmesidir. Bunun nedeni üretim süreçlerinde kullan lan emeksermaye dengesinin sermaye lehine bozulmas yla, yani üretimde teknolojinin artmas ve iflçilerin iflsizleflmesine ba l olarak genel kâr oran n n düflmesidir. Bugün dünya genelinde kendini 2008 krizi ile aç a vuran muazzam bir parasermaye birikimi bulunmaktad r. Piyasalarda bollaflan her metan n fiyat n n/- de erinin düfltü ü gibi, afl r bollaflan para-sermaye, sermaye birikimi aç s ndan para-sermayenin de ersizleflmesi anlam na gelmektedir. Bu de ersizleflmeyi önleyecek fley ise, biriken paran n h zla yeni yat r mlara dönüfltürülmesidir. Bunun sonucunda, paran n sürekli olarak ve artan oranlarda birikmesi, kapitalistlerin bütün dünyada yeni yat r m olanaklar yaratmak için u raflmas na neden olmaktad r (Y lmaz, Gaye. Yay nlanmam fl). Geleneksel sektörlerin karl l n n düflmesinin bir nedeni de; örne in Türkiye gibi ülkelerde bile neredeyse art k her evde, birden fazla televizyon, çamafl r/bulafl k makinesi hatta otomobil bulunmas d r. Bu durumun yaratt doygunluk geleneksel sektörlerce üretilen ürünlerin kârl l n düflüren faktörlerden birisidir. Bu durumun sermayeyi geleneksel olmayan ve kârl yeni yat r m alanlar oluflturmaya zorlamas yla, henüz sermayenin girmedi i alanlar, do al kamusal varl klar (do al-kamusal alanlar, ormanc l k hizmetleri, su gibi, hava gibi) metalaflt r lmaya bafllan ld. kinci dünya savafl n n bitiminden, 70 li y llara kadar ABD de hizmet eme- ine ödenen ücretlerin, üretken eme e ödenen ücretlere oran %83 artt. Bu çok önemli art fl, savafl sonras ABD ekonomisindeki kar oran düflüflüne neden oldu e gelindi inde, ABD de hizmetlerin toplam maliyetleri, toplam art de- erin %62 siydi (Moseley, Fred. 2005). Bir baflka deyiflle, hizmetlere ödenen ücretler, ikinci dünya savafl ndan bu yana sürekli art fl halinde ve hizmetlere ödenen ücret art de erden karfl lan yor. Bu ücret sermayeye kar olarak aktar lacak miktar n sürekli azalmas na, yani kar oran n n düflüflüne neden oluyordu. Bu durum elbette yaln z ABD ekonomisi için de il, küreselleflme ad yla yürütülen ekonomi politikalar arac l yla tek pazar haline getirilmekte olan tüm dünya 14

15 ülkeleri için geçerli hale geliyordu. ABD de yap lan, sermaye (kar) ve eme in (ücret) reel getirisindeki y ll k ortalama art fl hadlerini gösteren bir baflka araflt rmadan ç kan sonuçlar da flu flekilde: aras nda art fl haddi negatif (zarar) olan sermaye getirisinin 1980 sonras y llarda pozitif oldu u; emek verimindeki art fl n sermayenin reel getirisindeki art fla döndü ü, bundan eme in sadece (y lda %0,2 gibi) ihmal edilebilir bir yarar sa lad çarp c biçimde ortaya ç k yor. (Aktaran; Kazgan, Gülten. 2005, s. 217). Özetle, kapitalist sistemin kar oran n n düflüflünü önlemenin iki yolu görünüyordu, bir geleneksel sektörlerin yerine yeni yat r m alanlar yarat lmas, ikincisi genel olarak emek gücüne yap lan ödemenin, özel olarak da hizmetlere yap lan ödemenin/ücretlerin (metalaflt r larak) düflürülmesi, azalt lmas. Birinci sorunun çözümü için kamusal do al varl klar metalaflt r l rken, ikinci sorunun çözümü için hizmetlere ödenen ücretlerin dünya genelinde düflürülmesi gerekiyordu. kinci sorunsal n çözüm yöntemi Dünya Ticaret Örgütünden geldi: GATS Hizmet Ticareti Genel Anlaflmas Türkiye de Ormanc l n-orman Mühendisli inin Dönüflümü/Dönüfltürülme Çabalar Cumhuriyetin Kuruluflundan 1970 li Y llara Kadar Türkiye de Ormanc l k. Osmanl da oldu u gibi, Cumhuriyetin ilk y llar nda da ormanlar ekolojik bir varl k olarak de ilse de, (odun hammaddesi üreten) ekonomik bir kaynak olarak korunmufllard r. Bu ekonomik kayna koruma anlay fl elbette ekolojik olarak orman varl n n korunmas n da sa lam flt r. Ancak bu durumun bir istisnas var. Cumhuriyet yönetimleri feodalizmi ve toprak a al n tasfiye edememifl, toprak a alar n n elindeki topraklar topraks z ve az toprakl köylülere da tamam fllar. O y llarda kalk nman n önemli bir aya n oluflturan tar msal üretimin artt r lmas amac yla, kurutulmufl sulak alanlar ya da orman alanlar tar msal amaçl kullan ma aç lm flt r. Bu gibi uygulamalar da elbette orman varl n n azalmas na neden olmufltur li y llarda ulus devletin yeni kurulmas n n ard ndan, genel olarak yaflanan millilefltirme çabalar n n ormanc l ktaki yans mas n n sonucu olarak, 1937 de ç kar lan 3116 say l Orman Kanunu ile ormanc l k alan nda devlet or- 1 GATS konusuna 2.3 GATS (Hizmet Ticareti Genel Anlaflmas ) Ve Orman Mühendisli i Emek Sürecindeki De iflim Üzerindeki Etkileri. Bafll kl bölümde ayr nt lar yla de inece iz. 15

16 manc l anlay fl bafllat ld. Bu kanun ile ilk kez yasal orman tan m yap lm fl ve teknik anlamda orman iflletmecili i de (döner sermaye sahibi bir tür ticari iflletme olarak, devlet orman iflletmecili i) bafllat lm fl oldu. Bununla birlikte 3116 ile orman köylüsünün ormandan yararlanma (yararlanman n s n rlanmas da dâhil) flekilleri genel hukuki koflullarla düzenlenmifltir lar n sonunda dünyada kapitalizmin yaflad kriz savaflla sonuçlan nca, ABD de bile k smen liberal uygulamalar n d fl na ç kma, ekonomide devlet kontrolü e ilimleri artm flt r. Buna ba l olarak da Türkiye de 1945 y l nda ç - kar lan 4785 say l yasa ile tüm ormanlar devletlefltirildi y l ndan itibaren 3116 say l yasa ile oluflturulan orman rejimine karfl tepkiler artmaya bafllam fl, ormanc l k politik bir malzeme olarak kullan lmaya bafllam fl ve bu düzlemde orman köylüsünün ormandan yararlanma haklar na getirilen yasal k s tlar öne ç kar lm flt r. Bu geliflmeler sonucunda, 1950 y l nda dört gün arayla ç kar lan iki ayr kanunla (5658 ve 5653 say l kanunlar), 1945 te devletlefltirilen ormanlar sahiplerine geri verilirken, bir yandan da makilik alanlar orman tan m n n ve s n rlar - n n d fl na ç kar lm flt r l y llarda ç kar lan, zeytincilik, çay ve maki kanunlar hukuki ve fiili orman s n rlar n daralt rken, toprak reformu hayata geçirilememifl ve tar m reformu haline dönüflmüfltür. Toprak reformunun tar m reformu haline dönüflmesiyle de, ormandan ç kar lan alanlar, büyük toprak sahipleri, kereste tüccarlar, müteahhitler ve flirketler di er bir deyiflle sermayenin (ve sermayedarlaflt - r lmaya bafllayan büyük toprak sahipleri) eline geçmifltir. 8 Eylül 1956 da yeni bir temel yasa olan ve bugün de yürürlükte bulunan 6831 say l Orman Kanunu yürürlü e girdi. Yeni yasan n yürürlü e girmesiyle ilk iki y lda ( ) yaklafl k hektar, takibeden Milli Birlik Hükümeti döneminin ilk iki y l nda da ( ) yaklafl k hektar alan maki, zeytinlik vb. gerekçelerle orman d fl na ç kar lm flt r. 27 May s 1960 ta gerçekleflen askeri darbe sonras nda; Türkiye nin orman zenginli i baflta FAO ve Dünya bankas olmak üzere bat n n dikkatini çekmeye bafllam flt r. Böylece orman ürünlerine dayal kitle üretimi yap labilecek, kaba ve emek yo un bir alan olan, orman ürünleri endüstrisi alan nda d fl kaynakl projeler oluflturulmaya bafllanm flt r. Bu projelerle kitlesel üretim ve tüketim öngörülmüfltür. Bu uygulama ormanda teknik olarak birçok yaralar açarken, bir yandan da, ülke ormanlar n y - k ma götürmüfltür (Günay, Turhan. 2003, s. 129). 70 li y llar döneminde, 10 farkl hükümet nedeniyle genelde yaflanan istikrars zl k ve tutars zl k, ormanc l k alan nda da görülmüfltür. 16

17 li Y llardan Günümüze Türkiye de Ormanc l k 1979 Ekim ay nda yap lan ara seçimden sonra Demirel baflkanl nda 3. Milliyetçi Cephe hükümeti kurulmufltu. Yeni hükümet IMF ve DB nin de yönlendirmesiyle, o y llarda henüz küreselleflme ad yla an lmayan serbest piyasa ekonomisi kurallar n daha yayg n uygulamaya yönelik ekonomik istikrar tedbirleri ni yürütebilmek için (Baflbakanl k Müsteflar, daha önce DB de dan flman olarak çal flan) Turgut Özal n haz rlad 24 Ocak kararlar n kabul etti. Ancak güçlü toplumsal muhalefet nedeniyle 24 Ocak kararlar uygulanamay nca, 12 Eylül 1980 günü Kenan Evren baflkanl ndaki askeri cunta, kararlar uygulamak üzere ülkede yönetime el koydu. Dönemin CIA Türkiye Masas stasyon fiefi Paul Henze, askerî darbeyi Baflkan Jimmy Carter a bizim çocuklar ifli baflard sözleriyle bildirdi (Birand, M. A. 1984). Darbe ile hükümetin devrilmifl olmas na ra men, Turgut Özal 21 Eylül de kurulan Bülend Ulusu Hükümeti'nde ekonomiden sorumlu Baflbakan yard mc l görevine getirildi. Bugünü üreten siyasal rejimin birçok unsuru 12 Eylül 1980 e dayan yor. Toplum 33 y ld r süren bir ideolojik bombard manla güce ve tüketime tapar hale dönüfltürülmüfl durumdad r. Toplumsal de er yarg lar bile tüketime ve dolay s yla piyasa koflullar na endeksli hale getirildi. Bu süreçten elbette uygulanan ormanc l k politikalar ve buna ba l olarak ormanc çal flanlar n, orman mühendislerinin çal flma koflullar da etkilendi. Örne in 80 li y llara kadar ormanc çal flanlar devletin ekonomik bir kayna n koruma anlay fl yla da olsa, etik olarak orman varl n koruma anlay fl na sahiplerdi. Bu ahlaki duruflu koruyabilmelerinin en önemli nedenlerinden biri de, gerek çal flt klar kurum (OGM) içinde, gerekse genel olarak toplum içerisinde güçlü bir sosyal statüye ve sosyal güvenceye sahip olmalar yd. Genel olarak mühendislik ve orman mühendisli i itibars zlaflt r l p, güvencesizlefltirildi i oranda, meslek mensuplar da orman varl n koruma etik anlay fl ndan uzaklaflt lar. Bunun yerine tüketime ve dolay s yla piyasa koflullar na endeksli bir etik anlay fl öne ç kmaya bafllad. Bununla beraber ve bundan daha önemli olarak, 80 li y llara kadar ülke nüfusunda önemli bir orana sahip olan orman köylüleri, siyasal yönetimler taraf ndan oy deposu olarak da görülüyordu. Nüfusun önemli bir oran na sahip olan bu toplum kesiminin ifllendirilmesi/istihdam, oylar n alma konusunda önemli bir etki oluflturuyordu. Ormanc l k çal flanlar da gerek siyasal yönetimlerin yönlendirmesi, gerekse etik olarak, toplumun ekonomik yönden en alt kesimini oluflturan orman köylülerini ifllendirmeyi görevlerinin bir parças olarak görüyorlard. Birçok ormanc l k çal flmas nda makine ile çal flma olana bulunmas na ra men, bu ifllerin el eme i ile yap lmas n n daha verimsiz, daha az karl, daha az ekonomik oldu u orman mühendisleri taraf ndan bilinmesine ra men, bu ifllerin orman köylülerine el eme i ile yapt r lmas yolu tercih ediliyordu. Çünkü 80 li y llara kadar sosyal devlet formu içinde devletin istihdam 17

18 diye görünür bir sorunu vard. Bugün art k sosyal devlet anlay fl ndan uzaklafl ld kça, devlet eliyle kullan lan kamusal kaynaklar, istihdama yönelik de il karl l k ve verimlilik ölçütlerine göre kullan lmaktad r. Bugüne geldi imizde yasalar ya Kanun Hükmünde ç kart l yor, ya da Torbaya konuyor. Yaflam ortam m z etkileyen, dönüfltüren yasalara bakt m zda yasalar n ç kar lma gerekçesi olarak ortak bir gerekçe gösteriliyor. Küresel düzeyde rekabet gücüne sahip olmak. Ayr ca Bu de iflim, de iflimi yapan/yapmaya çal flanlar taraf ndan üretkenlik, verimlilik, katma de eri yüksek alanlara yat r m yapma olarak dile getiriliyor. Bir zorunluluk olarak küresel düzeyde rekabet edebilmenin ilk ve en önemli iki referans var; istihdam ve e itim. stihdam, bizim ifademizle emek-gücüne yönelik birçok yasal düzenleme yap l yor, yap - lacak (Ulusal stihdam Stratejisi, stihdam Bürolar, kalk nma Ajanslar vs). Ama istihdam iflaret edildi i anda istihdam n niteli i önem kazan yor. (fiimflek, Gizem ve Ercan, Fuat. Yay nlanmam fl). Ormanc l m z n de ifltirilip/dönüfltürülmesi s ras nda gözard edilen, tart fl lmayan önemli bir soru(n) ormanc l k çal flanlar n n (orman mühendislerinin) de iflimden nas l etkilenece i. Bu sorunu tart fl rken; kamu hizmetlerindeki dönüflümün iki yan n birbirleriyle iliflkisi içinde ele almam z gerekiyor. Birinci yan, kamu hizmetinin vatandafla (art k müflterileflen) bir karfl l k olarak sunuluyor olmas. Bu kamu hizmeti ile tüketici vatandafl/müflteri aras ndaki iliflkiyi de ifltiriyor. Genellikle kar flt r ld gibi 2 bu piyasalaflma veya metalaflma de ildir. Kamu hizmetinin ticarileflmesidir. Ama kamu hizmetinin bizzat üretim koflullar de ifltirilmifl ve kamu hizmetini üretenler tamamen kapitalist mant k içinde yeniden tan mlan yorlarsa bu kamu hizmetinin metalaflmas d r. Ormanc l k hizmetine karfl l k ödeme isteniyorsa ticarileflmeden, ama ormanc - l k hizmetini üretenleri çal flma koflullar h zla metalaflma için gerekli ölçü, performans ve rekabete konu oluyorsa, ormanc çal flanlar kendi aralar nda farkl - lafl yorsa ormanc l k hizmetinin metalaflmas ndan söz ediliyor demektir Ormanc l k Alan nda Ticarileflme. Son y llarda h zla ç kar lan KHK ler ya da torba yasalarla, kimi zaman 6 ay içerisinde elliye yak n KHK ç kar larak, ikiyüzün üzerinde yasa ve/veya KHK de de ifliklik yapacak düzeyde yo unluk yafland oluyor. Buna ba l olarak da, ormanc l k alan ndaki ticarilefltirme çal flmalar n n dökümü ve toplu de erlendirmesi de bu çal flman n kapsam na s d r lamayacak ölçüde ve bafll bafl na bir çal flma gerektirecek denli fazla say dad r (fazla say ya ulaflm fl durumdad r). Bu yüzden burada, 80 li y llardan bu yana ormanc l k alan ndaki ti- 2 Bu kar fl kl a, bu çal flman n kimi yerlerinde dahi rastlamak mümkün olabilir. 18

19 carilefltirme giriflimlerine örnek oluflturulacak düzenlemelerden, yaln zca baz - lar na de inece iz say l Orman Kanunu nun 26 nc ve 40 nc maddelerine göre, baz ormanc l k hizmetlerinin taahhüt yolu ile yapt r labilmesi mümkündü. Ancak ormanc l k emek-yo un bir hizmet alan oldu undan, hemen her iflte ve her y l öncelikli olarak orman köylüsü ve orman kooperatifleri çal flt r l yor ve yoksul orman k rsal nda kitle istihdam olana sa lan yor du (Günay, Turhan. 2003, s. 228).3 Ayn kanunun 6 nc maddesindeki devlet ormanlar na ait her çeflit ifller OGM taraf ndan yap l r hükmü gere ince, kamu hizmetinden olan ormanc l k hizmetleri, devlet orman idaresi (OGM) ve burada çal flanlarca, orman mühendisleri taraf ndan yürütülmekteydi. Bununla birlikte, OGM kurulufl kanunun ( tarih ve 3204 say l yasa) 1 inci maddesi, ormanc l a ait her türlü hizmetlerin OGM taraf ndan yürütülmesini hüküm alt na al yordu. Serbest piyasa ekonomisi uygulamalar n n yayg nlaflmaya bafllad 80 li y llarda, birçok kamu hizmetinin ticarilefltirilmesi anlay fl da benimsenmeye bafllanm fl ve bu anlay fl ormanc l k alan na da yans m flt. Bu anlay fl n ormanc l k alan ndaki ilk göstergesi, 1984 y l nda OGM kurulufl kanunun 236 say l KHK ile de ifltirilerek, OGM nin baz ormanc l k hizmetlerini serbest piyasadan yapt rmakla yetkilendirilmifl olmas d r. Daha sonra bu KHK, tarih ve 3234 say l kanunla kanunlaflt r l rken, serbest piyasadan yapt r labilecek hizmetlerin alan da geniflletildi. Ancak 6831 say l Orman Kanunu nun 6 nc maddesindeki devlet ormanlar na ait her çeflit ifller OGM taraf ndan yap l r hükmü, OGM kurulufl kanunundaki de iflikliklere ra men ticarilefltirme giriflimlerine engel oluflturuyordu tarih ve 3373 say l yasa ile devlet ormanlar na ait her çeflit ifller OGM taraf ndan yap l r ve yapt r l r fleklinde de ifltirilerek bu engel afl lm fl oldu. Bu tarihten sonra ilk defa baz ormanc l k hizmetlerinin OGM taraf ndan piyasadan sat n al nmaya bafllamas yla, kamusal bir hizmet olan ormanc l k hizmetleri ticarilefltirilmeye bafllan lm fl oldu. Bu bak mdan tarihi, Türkiye de ormanc l k kamu hizmetlerinin ticarilefltirilmesinin milad n oluflturmaktad r. Bu düzenlemenin ard ndan yönetmelik, tamim, tip flartnameler gibi alt mevzuat da k sa sürede haz rland. Haz rlanan bu alt mevzuat ile de ayn y l (1987) orman amenajman planlar n n yap m ndan bafllanarak baz ormanc l k hizmetleri serbest piyasaya ihale yoluyla yapt r lmaya bafllan ld. Ha- 3 Kitle istihdam sa lanan bu dönemde uygulanan vahidi fiyat yöntemi için Türk- fl taraf ndan haz rlanan Kay td fl stihdam ve Yabanc flçi Çal flt r lmas n n Önlenmesi bafll kl raporda; Ormanc l k ifl kolunda y llard r uygulanan vahidi fiyat sistemi (belirli ifllerin götürü olarak verilmesi), bu alanda yerleflmifl ve ac mas z bir sömürü arac d r. denilmektedir. ( 19

20 z rlanan alt mevzuat, kamu ihalelerinde genellikle oldu u gibi; belli say da ve deneyimde teknik eleman bulundurma koflullar n da içeriyordu. Bu koflullar n somut karfl l, bu ihalelere, daha önce bu ifllerde belli süreler çal flm fl (örne in 5 y l) orman mühendislerinin girebilece i ihaleler yap lmas fleklinde ortaya ç kt. Söz konusu ifller o güne kadar kamu ad na, devlet orman idaresi (OGM) çal flan orman mühendisleri taraf ndan yürütüldü ü için, aç lan ihalelere de, yaln zca bu kurumdan emekli olanlar (yaln zca onlar gerekli deneyime sahiptiler) kat labildi. Evet, bugün OGM de çal flan, dolay s yla ihale flartnamesi v.b. alt mevzuat haz rlayan kifliler, kimi zaman bir ay sonra aç lan ihaleye müteflebbis giriflimciler olarak kat ld lar. O günlerde bu müteflebbis giriflimciler in ço- u emekliliklerinde bir ek gelir elde etmenin mutlulu unu yafl yorlard. Ancak bununla birlikte, OGM çal flanlar n n bu özellefltirmeci giriflimlere karfl isteksizli i, k smen de olsa zay flat lm fl oldu tarih ve say l Resmi Gazete de yay nlanarak yürürlü e giren Orman Arazilerinin Tahsisi Hakk nda Yönetmelik 4 ile bu yönetmelik kapsam nda verilecek izinlere ait rapor vb. çal flmalar, o tarihe kadar kamu/devlet kurumunda (OGM) çal flanlar taraf ndan haz rlan rken, bundan sonra serbest çal flan mühendisler taraf ndan yap lmaya bafllan ld. Yine 1987 den sonra kamu kurumlar taraf ndan yürütülen a açland rma hizmetine ait a açland rma uygulama projeleri de, taahhüt yoluyla piyasadan sat n al nmaya bafllan ld. Orman Kanunu nun 57 nci maddesinde tarih ve 2896 say l kanunla yap lan de ifliklikle, orman sahalar n artt rmak maksad iddias yla, kamuyu ait orman alanlar içinde köy tüzel kiflilikleri ve di er gerçek ve tüzel kifliliklerinde özel a açland rma yapabilmelerinin yolu aç lm fl oldu. Bu yasa de iflikli inin uygulanabilmesi için de, 1984 y l ndan 2013 y l na kadar birçok kez de ifltirilen a açland rma uygulama yönetmelikleri yay nland. Söz konusu a açland r lacak alan kamuya ait orman alanlar içerisinde yer ald için, yönetmeli in 1984 deki haline göre a açland rma uygulama projeleri de devlet orman idaresi taraf ndan yap lmas gerekiyordu. Yönetmelikte yap lan de iflikliklerle önce, köy tüzel kiflilikleri ve orman köyünü kalk nd rma kooperatifleri d - fl ndaki kiflilerin projeleri ve yönetmelikte devam eden de ifliklikler sonucu bugünkü (2013) haliyle de tüm a açland rmalar n uygulama projeleri piyasadan sat n al n r oldu. Hatta bugün 1987 deki de iflikli e ba l olarak, devlet orman idaresinin (sözde) kendi yapt a açland rma hizmetlerinin dahi projeleri ve 4 Ormanl k alanlarda yap lacak madencilik, baz istasyonu, ENH, HES, RES, faaliyetleri ile turizm tesisleri, orman ürünü iflleme tesisleri vb. yap ve tesislere OGM taraf ndan verilecek izinler için yap lan ifllemleri düzenleyen yönetmelik. 20

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i 3. Ödemeler Dengesi 2003 y l nda 8.037 milyon dolar olan cari ifllemler aç, 2004 y l nda % 91,7 artarak 15.410 milyon dolara yükselmifltir. Cari ifllemler aç ndaki bu

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H

Detaylı

ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir.

ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARISTO 88 ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE 1. KONU 213 say l Vergi Usul Kanunu nun (VUK) 142, 143,

Detaylı

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri 2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim

Detaylı

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI 4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli

Detaylı

YATIRIM ND R M HAKKINDAK ANAYASA MAHKEMES KARARININ DE ERLEND R LMES

YATIRIM ND R M HAKKINDAK ANAYASA MAHKEMES KARARININ DE ERLEND R LMES YATIRIM ND R M HAKKINDAK ANAYASA MAHKEMES KARARININ DE ERLEND R LMES mral DURAN* I- G R fi Anayasa Mahkemesi taraf ndan verilen bir Karar ile 5479 say l Gelir Vergisi Kanunu, Amme Alacaklar n n Tahsil

Detaylı

Ekonomi Alan ndaki Uygulamalar ve Geliflmeler 2

Ekonomi Alan ndaki Uygulamalar ve Geliflmeler 2 Atütürk ün Dünyas Cengiz Önal Ekonomik kalk nma, Türkiye'nin özgür, ba ms z ve daima daha kuvvetli olmas n n ve müreffeh bir Türkiye idealinin bel kemi idir. Tam ba ms zl k ancak ekonomik ba ms zl kla

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8

Detaylı

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Otomasyon Sistemleri E itiminde Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Murat Ayaz Kocaeli Üniversitesi Teknik E itim Fakültesi, Elektrik E itimi Koray Erhan Kocaeli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi,

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel Esaslar Amaç Madde 1- (1)Bu

Detaylı

H ZMET AKD LE ÇALIfiANLARIN T BAR H ZMET SÜRES NE OLACAK?

H ZMET AKD LE ÇALIfiANLARIN T BAR H ZMET SÜRES NE OLACAK? H ZMET AKD LE ÇALIfiANLARIN T BAR H ZMET SÜRES NE OLACAK? Cevdet CEYLAN* I-G R fi tibari hizmet süresi; a r, riskli ve sa l a zararl ifllerde fiilen çal flan ve bu ifllerin risklerine maruz kalan sigortal

Detaylı

ORHAN YILMAZ (*) B- 3095 SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER:

ORHAN YILMAZ (*) B- 3095 SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER: YASAL TEMERRÜT FA Z ORHAN YILMAZ (*) A- G R fi: Bilindi i üzere, gerek yasal kapital faizi ve gerekse yasal temerrüt faizi yönünden uygulanmas gereken hükümler, 19.12.1984 gün ve 18610 say l Resmi Gazete

Detaylı

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM VERG NCELEMELER NDE YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi Son y llarda ekonomide meydana gelen olumlu geliflmelerle gayrimenkul piyasas

Detaylı

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen

Detaylı

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari 4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm

Detaylı

T ürk Gelir Vergisi Sisteminde, menkul sermaye iratlar n n ve özellikle de

T ürk Gelir Vergisi Sisteminde, menkul sermaye iratlar n n ve özellikle de KURUMLARDAN ELDE ED LEN KAR PAYLARININ VERG LEND R LMES VE BEYANI Necati PERÇ N Gelirler Baflkontrolörü I.- G R fi T ürk Gelir Vergisi Sisteminde, menkul sermaye iratlar n n ve özellikle de flirketlerce

Detaylı

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun

Detaylı

T.C. BİLECİK İL GENEL MECLİSİ Araştırma ve Geliştirme Komisyonu

T.C. BİLECİK İL GENEL MECLİSİ Araştırma ve Geliştirme Komisyonu Rapor No:01 Rapor Tarihi: 10.03.2011 muz İl Genel Meclisimizin 01.03.2011 tarih ve 2011/33 sayılı kararı doğrultusunda 08-09-10 Mart 2011 tarihlerinde toplanmıştır. İdaremiz araç parkında bulunan makine

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM

YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM Enerjinin Önemi Enerji, Dünyamızın en önemli ihtiyaçlarından biridir. Türkiye nin son otuz yılda enerji talebi yıllık ortalama %8 artış göstermiştir.ülkemiz elektrik enerjisinin

Detaylı

YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ?

YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ? YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ? Yahya ARIKAN* Günümüzde; finansal anlamda ülkeleraras s n r n ortadan kalkmas, teknolojinin geliflimi ve bilgi toplumunun s n rs z imkânlar ile zaman ve mekân

Detaylı

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i I DR. NA L YILMAZ HEMfiEHR K ML Kastamonulular Örne i II Yay n No : 2039 Sosyoloji : 1 1. Bas - Ekim 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-936 - 1 Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m

Detaylı

Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif

Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif Dr. Yeflim Toduk Akifl Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif flirket birleflmeleri ve sat nalmalar, türkiye deki küçük iflletmelerden, dev flirketlere kadar her birinin gündeminde olmaya devam

Detaylı

SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R?

SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R? HAKEMS Z YAZILAR MAL PART T ME ÇALIfiMALARDA DENEME SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R? I. Girifl: Erol GÜNER * Sürekli bir ifl sözleflmesi ile ifle giren iflçi, ifli, iflvereni ve iflyerindeki iflçileri tan

Detaylı

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel

Detaylı

dan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir.

dan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir. TÜB TAK BAfiKANLIK, MERKEZ VE ENST TÜLERDE ÇALIfiIRKEN YÜKSEK L SANS VE DOKTORA Ö REN M YAPANLARA UYGULANACAK ESASLAR (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Esaslar n amac ; Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araflt

Detaylı

Sayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar,

Sayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar, Sayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar, Orman ve Su İşleri Bakanımız Sn. Veysel Eroğlu nun katılımları ile gerçekleştiriyor olacağımız toplantımıza katılımlarınız için teşekkür ediyor,

Detaylı

S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER

S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER Erol LENGERL / Akis Ba ms z Denetim ve SMMM A.fi. 473 474 2. Salon - Paralel Oturum VIII - Sistem ve Süreç Denetiminde Karfl lafl lan

Detaylı

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES Ahmet AKIN / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi 387 388 Genel Oturum III - Meslek Mensuplar Aç s ndan Türkiye Denetim Standartlar n

Detaylı

2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme

2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme 2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme Proje bütçesi haz rlarken dikkat edilmesi gereken üç aflama vard r. Bu aflamalar flunlard r: Kaynak belirleme ve bütçe tasla n n haz rlanmas Piyasa araflt

Detaylı

1 Ekim 2008 sabah tüm sabah kamuoyunda ad na Sosyal Güvenlik Reformu

1 Ekim 2008 sabah tüm sabah kamuoyunda ad na Sosyal Güvenlik Reformu mali ÇÖZÜM 177 GENEL SA LIK S GORTASI LE HAYATIMIZDA NELER DE fiecek? Ali TEZEL* 1-G R fi 1 Ekim 2008 sabah tüm sabah kamuoyunda ad na Sosyal Güvenlik Reformu ad verilen 5510 say l Sosyal Sigortalar ve

Detaylı

SOSYAL GÜVENL K REHBER. SSK BAfiKANLI I

SOSYAL GÜVENL K REHBER. SSK BAfiKANLI I SOSYAL GÜVENL K REHBER Resul KURT SSK BAfiKANLI I Sigorta Müfettifli Hüseyin FIRAT SMMM SMMMO Baflkan Yard mc s MAYIS 2005 1 Yönetim Merkezi ve Yaz flma Adresi: SMMMO Kurtulufl Caddesi No: 152 Kurtulufl

Detaylı

3 0.12.2007 tarih ve 26742 say l Resmi Gazetede yay mlanan 2007/13033

3 0.12.2007 tarih ve 26742 say l Resmi Gazetede yay mlanan 2007/13033 mali ÇÖZÜM 151 B NEK OTOMOB L K RALAMA fi RKETLER NDE (RENT A CAR) KULLANILMIfi B NEK OTOMOB L TESL MLER NDE KDV ORANI %18 OLDU I-G R fi: Memifl KÜRK* 3 0.12.2007 tarih ve 26742 say l Resmi Gazetede yay

Detaylı

Tasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor?

Tasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor? Tasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor? Doç.Dr. Nilgün GÖRER TAMER (Şehir Plancısı) Her fakülte içerdiği bölümlerin bilim alanına bağlı olarak farklılaşan öznel

Detaylı

4070 SAYILI HAZ NEYE A T TARIM ARAZ LER N N SATIfiI HAKKINDA KANUN SAYILI KANUN

4070 SAYILI HAZ NEYE A T TARIM ARAZ LER N N SATIfiI HAKKINDA KANUN SAYILI KANUN 4070 HAZ NEYE A T TARIM ARAZ LER N N SATIfiI HAKKINDA 4070 307 4070 HAZ NEYE A T TARIM ARAZ LER N N SATIfiI HAKKINDA MADDES N N ESK fiekl MADDES N N YEN fiekl Madde 59/10 Tar m Arazilerini Kullananlar

Detaylı

KOOPERAT FLERDE MAL B LD R M NDE BULUNMA YÜKÜMLÜLÜ Ü( 1 )

KOOPERAT FLERDE MAL B LD R M NDE BULUNMA YÜKÜMLÜLÜ Ü( 1 ) KOOPERAT FLERDE MAL B LD R M NDE BULUNMA YÜKÜMLÜLÜ Ü( 1 ) Kadir ÖZDEM R* 1-G R fi 3628 say l Mal Bildiriminde Bulunulmas, Rüflvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununun, Mal Bildiriminde Bulunacaklar bafll

Detaylı

G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl

G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl 220 ÇEfi TL ADLARLA ÖDENEN C RO PR MLER N N VERG SEL BOYUTLARI Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl Primi,Has lat Primi, Y l Sonu skontosu)

Detaylı

3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR

3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR 3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR 423 424 3. Salon Paralel Oturum XII - Sorular ve Cevaplar OTURUM BAfiKANI (Ali Metin POLAT) OTURUM BAfiKANI - Gördü ünüz gibi son derece demokratik bir yönetim

Detaylı

TETAŞ TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TETAŞ TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TETAŞ TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÖNERGE 10 BÜTÇE YÖNERGESİ T E T A Ş TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT ANONİM ŞİRKETİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BÜTÇE YÖNERGESİ TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET

Detaylı

BODRUM'A LELEG YOLU YAPILIYOR

BODRUM'A LELEG YOLU YAPILIYOR BODRUM'A LELEG YOLU YAPILIYOR BODTO Turizm Altyapı Projelerine Devam Ediyor Bodrum Ticaret Odası nın, 2014-2017 Stratejik Planı amaç ve hedefleri kapsamında, Bodrum da turizm sezonunun uzatılması, sektörün

Detaylı

Y eni 5520 say l Kurumlar Vergisi Kanunumuz ile yeni bir kavram Kontrol

Y eni 5520 say l Kurumlar Vergisi Kanunumuz ile yeni bir kavram Kontrol mali ÇÖZÜM 115 5520 SAYILI YEN KURUMLAR VERG S KANUNU LE GET R LEN KONTROL ED LEN YABANCI KURUM KAZANCI NE DEMEKT R? Mesut KOYUNCU Maliye Bakanl Eski Hesap Uzman A-Genel Bilgi: Y eni 5520 say l Kurumlar

Detaylı

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ 12 NİSAN 2013-KKTC DR. VAHDETTIN ERTAŞ SERMAYE PIYASASI KURULU BAŞKANI KONUŞMA METNİ Sayın

Detaylı

Ders 13: DO RULAMA KAYNAKLARI

Ders 13: DO RULAMA KAYNAKLARI Do rulama kaynaklar nedir? Do rulama kaynaklar, göstergelerde belirtilen bilginin bulunabilece i kayna a iflaret eder. Bu bilgi kaynaklar ayn zamanda projenin belgelenmesinin bir parças n oluflturur. Göstergede

Detaylı

Öncelikle basın toplantımıza hoş geldiniz diyor, sizleri sevgiyle ve saygıyla selamlıyorum.

Öncelikle basın toplantımıza hoş geldiniz diyor, sizleri sevgiyle ve saygıyla selamlıyorum. Gümrük Ve Ticaret Bakanı Sn. Nurettin CANİKLİ nin Kredi Kefalet Kooperatifleri Ortaklarının Borçlarının Yapılandırılması Basın Toplantısı 24 Eylül 2014 Saat:11.00 - ANKARA Kredi Kefalet Kooperatiflerinin

Detaylı

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba

Detaylı

Türk Üniversite Mezunlar Birli i, Makedonya

Türk Üniversite Mezunlar Birli i, Makedonya 287 MAKEDONYA E T M S STEM NDE TÜRKLER N KADRO SORUNU VE GET R LEN ÖNER LER Bayramali LUfi Türk Üniversite Mezunlar Birli i, Makedonya Genel olarak Makedonya ve Nüfus Da l m Güneybat Avrupa da Balkan yar

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas

Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas 1 Prof. Dr. Yunus Kishal Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi Tekdüzen Hesap Sistemi ve Çözümlü Muhasebe Problemleri 4. Bas Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulama Tebli leri

Detaylı

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL 2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU

Detaylı

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi Adana Eriflkin Kemik li i Nakil ve Hücresel Tedavi Merkezi, Türkiye

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n

Detaylı

Matematikte sonsuz bir s fatt r, bir ad de ildir. Nas l sonlu bir s fatsa, matematikte kullan lan sonsuz da bir s fatt r. Sonsuz, sonlunun karfl t d

Matematikte sonsuz bir s fatt r, bir ad de ildir. Nas l sonlu bir s fatsa, matematikte kullan lan sonsuz da bir s fatt r. Sonsuz, sonlunun karfl t d Matematik ve Sonsuz G erek konuflma vermeye gitti im okullarda, gerek bana gelen okur mektuplar nda, ö renci ve ö retmenlerin matematikteki sonsuzluk kavram n pek iyi bilmediklerini gözlemledim. Örne in,

Detaylı

6 MADDE VE ÖZELL KLER

6 MADDE VE ÖZELL KLER 6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir

Detaylı

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi özcan DEMİREL 1750 Üniversiteler Yasası nın 2. maddesinde üniversiteler, fakülte, bölüm, kürsü ve benzeri kuruluşlarla hizmet birimlerinden oluşan özerkliğe ve kamu

Detaylı

LE LG L YÖNETMEL KLER N DE ERLEND R LMES TOPLANTISI YAPILDI

LE LG L YÖNETMEL KLER N DE ERLEND R LMES TOPLANTISI YAPILDI Haberler 4857 SAYILI fi KANUNU LE LG L YÖNETMEL KLER N DE ERLEND R LMES TOPLANTISI YAPILDI 14 May s 2004 tarihinde Sendikam z Binas Mesut Erez Konferans Salonunda 4857 Say l fl Kanunu le lgili Yönetmeliklerin

Detaylı

Dr. Osman DEM RC * *Özellefltirme daresi Baflkan Yard mc s

Dr. Osman DEM RC * *Özellefltirme daresi Baflkan Yard mc s Elektrik Da t m Sektörü Özellefltirmesi 125 Elektrik Da t m Sektörü Özellefltirmesi Dr. Osman DEM RC * 03.03.2001 tarihinde yay mlanan 4628 say l Elektrik Piyasas Kanunu ile elektri in yeterli, kaliteli,

Detaylı

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet

Detaylı

256 = 2 8 = = = 2. Bu kez de iflik bir yan t bulduk. Bir yerde bir yanl fl yapt k, ama nerde? kinci hesab m z yanl fl.

256 = 2 8 = = = 2. Bu kez de iflik bir yan t bulduk. Bir yerde bir yanl fl yapt k, ama nerde? kinci hesab m z yanl fl. Bölünebilme B ir tamsay n n üçe ya da dokuza tam olarak bölünüp bölünmedi ini anlamak için çok bilinen bir yöntem vard r: Say - y oluflturan rakamlar toplan r. E er bu toplam üçe (dokuza) bölünüyorsa,

Detaylı

MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY

MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY brahim ERCAN * 1- GENEL B LG : Motorlu tafl t sürücüleri kurslar, 5580 say l Özel Ö retim Kurumlar Kanunu kapsam nda motorlu tafl

Detaylı

2.000 SOSYOLOG İLE YAPILAN ANKET SONUÇLARINA DAİR DEĞERLENDİRMEMİZ. Anayasa nın 49. Maddesi :

2.000 SOSYOLOG İLE YAPILAN ANKET SONUÇLARINA DAİR DEĞERLENDİRMEMİZ. Anayasa nın 49. Maddesi : 2.000 SOSYOLOG İLE YAPILAN ANKET SONUÇLARINA DAİR DEĞERLENDİRMEMİZ Anayasa nın 49. Maddesi : A. Çalışma Hakkı ve Ödevi Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek,

Detaylı

SERMAYE ġġrketlerġnde KAR DAĞITIMI VE ÖNEMĠ

SERMAYE ġġrketlerġnde KAR DAĞITIMI VE ÖNEMĠ SERMAYE ġġrketlerġnde KAR DAĞITIMI VE ÖNEMĠ Belirli amaçları gerçekleştirmek üzere gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan ve belirlenen hedefe ulaşmak için, ortak ya da yöneticilerin dikkat ve özen

Detaylı

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER I MURAT YÜKSEL FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER III DR. MURAT YÜKSEL Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Görevlisi FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER IV Yay

Detaylı

AÇIKLAMALAR VE UYGULAMALAR

AÇIKLAMALAR VE UYGULAMALAR SEÇ LM fi TÜRK YE F NANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI AÇIKLAMALAR VE UYGULAMALAR Prof. Dr. Cemal B fi (Marmara Üniversitesi) Doç. Dr. Yakup SELV ( stanbul Üniversitesi) Doç. Dr. Fatih YILMAZ ( stanbul Üniversitesi)

Detaylı

F inans sektörleri içinde sigortac l k sektörü tüm dünyada h zl bir büyüme

F inans sektörleri içinde sigortac l k sektörü tüm dünyada h zl bir büyüme S GORTA KOM SYON G DER BELGES mali ÇÖZÜM 171 Memifl KÜRK* I-G R fi: F inans sektörleri içinde sigortac l k sektörü tüm dünyada h zl bir büyüme göstermifltir. Geliflmifl ekonomilerde lokomotif rol üstlenen

Detaylı

KURUL GÖRÜ Ü. TFRS 2 Hisse Bazl Ödemeler. Görü ü Talep Eden Kurum : Güreli Yeminli Mali Mü avirlik ve Ba ms z Denetim Hizmetleri A..

KURUL GÖRÜ Ü. TFRS 2 Hisse Bazl Ödemeler. Görü ü Talep Eden Kurum : Güreli Yeminli Mali Mü avirlik ve Ba ms z Denetim Hizmetleri A.. KURUL GÖRÜ Ü TFRS 2 Hisse Bazl Ödemeler Görü ü Talep Eden Kurum : Güreli Yeminli Mali Mü avirlik ve Ba ms z Denetim Hizmetleri A.. Kurul Toplant Tarihi : 18/10/2011 li kili Standart(lar) : TFRS 2, TFRS

Detaylı

4. DİĞER SORULAR 1. SORU: Bağımsız Değerlendirici alım ilanında Bağımsız Değerlendiriciler, teslim edilen projelerin hazırlık veya uygulama aşamasında görev almamış veya almayacak olan kişiler arasından

Detaylı

GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl)

GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl) I Dr. Leyla ÇAKICI GERÇEK Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Alapl MYO Ö retim Üyesi GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl) II Yay n No : 2323 Hukuk Dizisi : 1151 1. Bas - Eylül 2007 - STANBUL 2. Bas - Ekim

Detaylı

EVOK Güvenlik in hedefi daima bu kalite ve standartlarda hizmet sunmakt r. Hasan ERDEM R. Mustafa AL KOÇ. Yönetim Kurulu Baflkan.

EVOK Güvenlik in hedefi daima bu kalite ve standartlarda hizmet sunmakt r. Hasan ERDEM R. Mustafa AL KOÇ. Yönetim Kurulu Baflkan. EVOK Güvenlik, ülkemizde büyük ihtiyaç duyulan güvenlik hizmetlerine kalite getirmek amac yla Mustafa Alikoç yönetiminde profesyonel bir ekip taraf ndan kurulmufltur. Güvenlik sektöründeki 10 y ll k bilgi,

Detaylı

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ 120 kinci Bölüm - Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi 1. ARAfiTIRMANIN AMACI ve YÖNTEM Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi, tüketici enflasyonu, iflsizlik

Detaylı

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır.

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır. SAYI: 2013/03 KONU: ADİ ORTAKLIK, İŞ ORTAKLIĞI, KONSORSİYUM ANKARA,01.02.2013 SİRKÜLER Gelişen ve büyüyen ekonomilerde şirketler arasındaki ilişkiler de çok boyutlu hale gelmektedir. Bir işin yapılması

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman Ö RETMEN ÖZ DE ERLEND RME FORMU K fi L K ÖZELL KLER flimi seviyorum. Sab rl y m. Uyumluyum. fl birli ine aç m. Güler yüzlüyüm. yi bir gözlemciyim. yi bir planlamac y m. Çocuklara, ailelere, meslektafllar

Detaylı

B anka ve sigorta flirketlerinin yapm fl olduklar ifllemlerin özelli i itibariyle

B anka ve sigorta flirketlerinin yapm fl olduklar ifllemlerin özelli i itibariyle B anka ve sigorta flirketlerinin yapm fl olduklar ifllemlerin özelli i itibariyle bu ifllemlerin üzerinden al nan dolayl vergiler farkl l k arz etmektedir. 13.07.1956 tarih 6802 say l Gider Vergileri Kanunu

Detaylı

Bodrum da hafriyat atıkları geri kazanım tesisi hizmete başladı

Bodrum da hafriyat atıkları geri kazanım tesisi hizmete başladı Bodrum da hafriyat atıkları geri kazanım tesisi hizmete başladı Bodrum da hafriyat atıkları geri kazanım tesisi hizmete başladı Büyükşehir Belediyesi tarafından yatırımı gerçekleştirilen çevreci yatırım;

Detaylı

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Siirt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama

Detaylı

Baflkanl n, Merkez : Türkiye Bilimsel ve Teknik Araflt rma Kurumu Baflkanl na ba l Marmara Araflt rma Merkezi ni (MAM),

Baflkanl n, Merkez : Türkiye Bilimsel ve Teknik Araflt rma Kurumu Baflkanl na ba l Marmara Araflt rma Merkezi ni (MAM), TÜRK YE B L MSEL VE TEKN K ARAfiTIRMA KURUMU YAYIN YÖNETMEL (*) B R NC BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tan mlar Amaç ve Kapsam Madde 1. Bu Yönetmelik ile; Baflkanl k, Merkez ve Enstitülere ait tüm yay nlar

Detaylı

HAM PUAN: Üniversite Sınavlarına giren adayların sadece netler üzerinden hesaplanan puanlarına hem puan denir.

HAM PUAN: Üniversite Sınavlarına giren adayların sadece netler üzerinden hesaplanan puanlarına hem puan denir. YGS / LYS SÖZLÜĞÜ OBP (ORTA ÖĞRETİM BAŞARI PUANI): Öğrencinin diploma notunun diğer öğrencilerin diploma notlarına oranıdır. En az 100 en çok 500 puan arasında değişen bu değer, öğrencinin başarısı okulun

Detaylı

Prof. Dr. Neslihan OKAKIN

Prof. Dr. Neslihan OKAKIN I Prof. Dr. Neslihan OKAKIN Marmara Üniversitesi..B.F. Çal flma Ekonomisi ve Endüstri liflkileri Bölümü Yönetim ve Çal flma Psikolojisi Anabilim Dal Ç a l fl m a Y a fl a m n d a nsan Kaynaklar Yönetimi

Detaylı

Çev. Ayfle Merve KAMACI

Çev. Ayfle Merve KAMACI 329 MAKEDONYA CUMHUR YET NDE YABANCI DO RUDAN YATIRIMLAR VE fi ORTAMI P rof. Dr. Angelova BILJANA St. Cyril and Methodius Üniversitesi, Makedonya Çev. Ayfle Merve KAMACI Küreselleflme süreci, geliflmekte

Detaylı

Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas

Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas Uzman Zeynep Akdo an Ankara Üniversitesi, Türkiye, zsen@ankara.edu.tr, Prof. Dr. Fahrettin Özdemirci

Detaylı

a) Birim sorumluları: Merkez çalışmalarının programlanmasından ve uygulanmasından sorumlu öğretim elemanlarını,

a) Birim sorumluları: Merkez çalışmalarının programlanmasından ve uygulanmasından sorumlu öğretim elemanlarını, NİĞDE ÜNİVERSİTESİ TÜRKÇE ÖĞRETİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu yönetmeliğin amacı, Niğde Üniversitesine bağlı olarak kurulan

Detaylı

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/201203... 1 of 5 6 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28225 Atatürk Üniversitesinden: YÖNETMELİK ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ASTROFİZİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Detaylı

ÇÖZÜM Say : 90-2008. Mustafa BAfiTAfi* I-G R fi

ÇÖZÜM Say : 90-2008. Mustafa BAfiTAfi* I-G R fi ÇÖZÜM Say : 90-2008 KISM SÜREL VEYA ÇA RI ÜZER NE ÇALIfiANLAR LE BU KANUNA GÖRE EV H ZMETLER NDE AY ÇER S NDE 30 GÜNDEN AZ ÇALIfiANLAR 01.10.2010 TAR H NE KADAR YEfi L KART ALAB LECEKLER Mustafa BAfiTAfi*

Detaylı

PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU

PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU Aytaç ACARDA * I G R fi flletmeler belli dönemlerde sat fllar n artt rmak ve iflletmelerini

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

MADEN HUKUKU İLE İLGİLİ İDARİ YARGI KARARLARI VE MEVZUAT

MADEN HUKUKU İLE İLGİLİ İDARİ YARGI KARARLARI VE MEVZUAT I MADEN HUKUKU İLE İLGİLİ İDARİ YARGI KARARLARI VE MEVZUAT HARUN HAKAN BAŞ Ankara 2009 II Yay n No : 2195 Hukuk Dizisi : 1031 1. Bas Eylül 2009 - STANBUL ISBN 978-605 - 377-113 - 5 Copyright Bu kitab n

Detaylı

GAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g)

GAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) Sürtünmesiz piston H (g) He Yukar daki üç özdefl elastik balon ayn koflullarda bulunmaktad r. Balonlar n hacimleri eflit oldu una göre;. Gazlar n özkütleleri. Gazlar

Detaylı

MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Muş Alparslan Üniversitesi Uzaktan

Detaylı

Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri

Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Prof.Dr. Cevat NAL Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k Fakültesi Dekan Y.Doç.Dr. Esra YEL Fakülte Akreditasyon Koordinatörü

Detaylı

NTERNET ÇA I D NAM KLER

NTERNET ÇA I D NAM KLER Mustafa Emre C VELEK NTERNET ÇA I D NAM KLER www.internetdinamikleri.com STANBUL-2009 Yay n No : 2148 letiflim Dizisi : 55 1. Bas m - stanbul - Haziran 2009 ISBN 978-605 - 377-066 - 4 Copyright Bu kitab

Detaylı

Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45)

Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45) SMMMO MEVZUAT SER S 5 Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45) Dr. A. Bumin DO RUSÖZ Marmara Üniversitesi Mali Hukuk Ö retim Üyesi stanbul, Nisan 2006 1

Detaylı

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bu formu, müflterilerinizden birinin yaflam boyu de erini hesaplamak için kullan n. Müflterinin ad : Temel formül: Yaflam boyunca müflterinin öngörülen

Detaylı

Genel Yay n S ra No: 178 2010/20. Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun

Genel Yay n S ra No: 178 2010/20. Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun Genel Yay n S ra No: 178 2010/20 ISBN No: 978-605-5614-56-0 Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun Tasar m / Uygulama Referans Medya ve Reklam Hiz. Ltd. Tel: +90.212 347 32 47 e-mail: info@referansajans.com

Detaylı

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası 2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m 1.0 Girifl 1.1 Bu K lavuz Notu nun (KN) amac finansal raporlama için De erleme Raporu nu kullananlar ve haz rlayanlar Uluslararas

Detaylı

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri United Technologies Corporation Tedarikçilerden fl Hediyeleri Girifl UTC, malzeme ve hizmetleri bunlar n de erine bakarak sat n al r ve bu süreç içinde hem en iyi de er sa layan fiyat, hem de tedarikçilerle

Detaylı

VAKIFLARDA VERG BA IfiIKLI I (MUAF YET )

VAKIFLARDA VERG BA IfiIKLI I (MUAF YET ) VAKIFLARDA VERG BA IfiIKLI I (MUAF YET ) Bilal KOCABAfi* I - G R fi 4962 say l Baz Kanunlarda De ifliklik Yap lmas ve Vak flara Vergi Muafiyeti Tan nmas Hakk nda Kanunun 20. maddesinde, Gelirlerinin en

Detaylı