ULAŞTIRMA EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ: DÜNYADA VE. Yücel Candemir 1

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ULAŞTIRMA EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ: DÜNYADA VE. Yücel Candemir 1"

Transkript

1 ULAŞTIRMA EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ: DÜNYADA VE TÜRKİYE DE. Yücel Candemir 1 SUMMARY Transportation is a critically important sector with a key function in economic activities. Perhaps more important than that the mistakes committed during the construction of the infrastructure of such a sector have no chance to be corrected and the cost of this very expensive infrastructure to the economy (and society) amounting to exceedingly high figures. Furthermore, transportation is a sector in interaction with the rest of the economy commodity-producing sectors. Ill-planned transport infrastructures will inevitably misguide the economy. For these reasons, sound planning and operation of this very important sector is so vital. Today there is only one way of securing this function: those who are deemed to plan and operate this sector have to be equipped with skills and vision to assess what they are doing. This comes to mean transportation education. Transportation is an activity which is in interaction with other sectors in a context of multi-disciplinarity and inter-disciplinarity. This property is very apparent in countries which carry out transportation education and training at an advanced level. USA is in the leading of this picture, with her universities having been initiated the transportation engineering programmes 30 or so years ago to reflect this multi-disciplinary, interdisciplinary character. Transportation activity is clearly an engineering industry by producing vehicles and vessels in parallel with man s starting to transform himself and the environment he lives in by producing technology in the living process and as these vehicles and vessels capable of being operated in a particular infrastructure only. But, at the same time the environment in which this activity takes place is bound to be ruled by conditions of market economy. And the paradoxical side of the case is that the forces of market economy work in response to demand and that the transport demand comes out as a derived demand in the sense of a response to the demand of other goods and services, but the fact that this does not mean to end up necessarily with a sound optimisation.the result is that transport planning is a sine qua non with respect to the political preferences regarding transport. This cannot be properly done with people without any background in proper transport education. ÖZET Ulaştõrma kesimi, iktisadi etkinlikler bütünü içinde anahtar rolü / işlevi üstlenen kritik önemde bir kesimdir. Belki bundan daha da önemlisi, böyle bir kesimin özellikle altyapõsõnõn inşasõ sõrasõnda yapõlacak yanlõşlarõn bir daha düzeltilme şansõnõn olmamasõ ve yapõmõ çok pahalõ olan bu altyapõ maliyetinin ekonomiye (ve topluma) bedelinin çok büyük rakamlara erişmesidir. Ayrõca, ulaştõrma, ekonominin geri kalan (mal üreten) 1 Emekli İktisat Profesörü, İ.T.Ü. İşletme Fakültesi, Maçka, İstanbul. 110

2 kesimleri ile de etkileşim içinde olan bir kesimdir. Yanlõş planlanan ulaştõrma altyapõlarõnõn ekonomiyi de yanlõş yönlendirmesi kaçõnõlmaz olacaktõr. Bu nedenlerle, bu çok önemli kesimin doğru planlanmasõ ve doğru işletilmesinin önemi de o kadar büyüktür. Günümüzde bunu sağlamanõn yolu tektir: bu kesimi planlayacak ve işletecek olanlarõn yaptõklarõ işi çok yönlü boyutlarõ içinde değerlendirebilecek şekilde cihazlandõrõlmõş olmalarõ. Bunun adõ ulaştõrma eğitimidir. Ulaştõrma, yukarõda da değinildiği gibi, ekonominin diğer kesimleriyle etkileşim içinde olan ve bu etkileşimin analizinin kendisini çok-disiplinlilik ve disiplinler-arasõlõk şeklinde gösterdiği bir etkinliktir. Günümüzün ulaştõrma eğitim ve öğretimini ileri düzeyde yapan ülkelerinde bu özellik çok belirgindir. Bu ülkelerin başõnda, bu özelliğin çok iyi yansõtõldõğõ ulaştõrma mühendisliğini 30 yõl kadar önce başlatan üniversiteleriyle, ABD gelmektedir. Ulaştõrma etkinliği, insanõn toplumsal yaşamõn gelişme süreci içinde teknoloji üreterek kendisini ve yaşadõğõ çevreyi dönüştürmeye başlamasõ ile koşut olarak araç üreten ve bu araçlarõn ancak belirli bir altyapõ (yollar, köprüler, limanlar, hava alanlarõ, tüneller, vb.) üzerinde işletilebilmesi ile çok belirgin biçimde bir mühendislik endüstrisidir. Ama aynõ zamanda, bu etkinliğin içinde yer aldõğõ çevre, genel olarak, piyasa ekonomisi kurallarõnõn egemen olduğu bir çevredir. Ve konunun paradoksal yanõ, piyasa ekonomisi kurallarõnõn talebe bağlõ olarak çalõştõğõ ve ulaştõrma talebinin başka mallarõn ve hizmetlerin talebine bağlõ olmak anlamõnda bir türev talep olarak ortaya çõktõğõ, ama bunun mutlaka doğru bir optimizasyon ile sonuçlanmasõ anlamõna gelmediği olgusu ile karşõlaşõlmasõdõr. Bunun sonucu, ulaştõrma ile ilgili politik tercihlerde ulaştõrma planlamasõnõn işin olmazsa olmazõ durumuna gelmiş olmasõdõr. Bu ulaştõrma eğitimi almamõş insanlarõn işi olamaz. 1. İktisadi etkinlikler, kesimler ve ulaştõrma. Bir ekonomi, içinde bulunduğu coğrafyada yaşayan insanlarõn yaşamak için gereksindikleri mallarõ ve hizmetleri üreten çeşitli etkinliklerden oluşan bir örgütlü bütündür. Bu etkinlikler, bir genel sõnõflamada tarõm, sanayi ve hizmetler gibi kesimlere ayrõlõrlar. Bu kesimlerin gerek birbirlerine gereksindikleri / talep ettikleri çõktõ ve girdiyi sağlamak (olayõn üretim yüzü), gerekse insanlarõn / tüketicilerin talep ettikleri mal ve hizmetleri sunmak (olayõn tüketim yüzü) gibi işlevleri üstlendiklerini ve bu anlamda birbirleriyle belli bir etkileşim içinde olduklarõnõ görürüz. Böylesi bir çerçevede, kuşkusuz, bütün coğrafi ölçeklerde, üretim zincirleri boyunca her yerde kendini gösteren varlõğõyla ulaştõrma ekonomide çok önemli bir işlev üstlenir. Bu yüzüyle ulaştõrma üretim-tüketim halkasõnõn ayrõlmaz bir parçasõdõr. Böyle bir açõdan ele alõndõğõnda, iktisadi etki göstergeleri, ulaştõrma hizmetleri ile ekonominin geri kalan kõsmõ arasõndaki ilişkileri (etkileşimi) görmemize olduğu kadar bu tür bir etkinliğin iktisadi ağõrlõğõnõ ölçmemize de yardõmcõ olur. Çok basit bir tablo ile ne söylemek istediğimizi anlatmaya çalõşalõm. 111

3 Yaygõn iktisadi etki göstergeleri Etkinlik Ölçeğe-özel göstergeleri göstergeler (Üretim faktörleri) Mikro Yarõ makro Çõktõ / Sermaye Ulaştõrma kesimi geliri / yerel gelir Çõktõ / Gayrisafi Yurtiçi Çõktõ / Emek Sermaye / Emek Çõktõ / yerel gelir Hasõla (GSYİH) Etkinlik, genellikle çõktõnõn girdiye oranõyla ya da her girdi birimi başõna çõktõ ile tanõmlanõr. Ulaştõrma açõsõndan etkinlikte türel değişmeler, büyük ölçüde ne taşõndõğõna, taşõma uzaklõğõna (mesafeye), gereksinilen lojistiğin derecesi ve karmaşõklõğõna olduğu kadar ölçek ekonomilerine de bağlõdõr. Yük ulaşõm zincirleri, çoğu zaman ideal ya da mükemmel bir dengeden çok maliyet-etkin ve zaman-etkin türlerin tamamlayõcõlõğõna bağlõdõr. Bu açõdan deniz ulaştõrmasõ hala hacimli yükleri uzak mesafelere taşõmanõn en maliyet-etkin yoludur. Öte yandan, uzak mesafeler için diğer türlere karşõ geçilemez bir zaman-etkin olarak kabul ediliyorsa da, pahalõ bir seçenek olarak kalmaya devam etmektedir. Bu bakõmdan, dikey bütünleşme ya da ulaştõrma etkinliklerinin üreticiler tarafõndan kullanõlmasõ, girdiler üzerinde dolaysõz kontrol edinerek bu iki etkinlik ölçüsü için arayõşlarõnõ betimler. Ulaştõrma sistemleri ile onlarõn içinde bulunduklarõ iktisadi çerçeve arasõndaki ilişki, taşõyõcõlar ve firmalarõn geçmekte olduklarõ yeniden yapõlanma biçimlerine bakõldõğõnda açõğa çõkar. En iyi şekilde tam-zamanõnda-üretim uygulamalarõnõn kazandõğõ itibar ile tanõmlanabilecek olan yapõsal değişimler, birbirine rakip ama hala etkin iki güç tarafõndan ateşlenir: taşõyõcõlar bir yandan gittikçe artan ihtiyacõn doğurduğu taleb i (customized demand) karşõlamaya çalõşõrken beri yandan da ölçek ekonomilerini yakalamaya çalõşõrlar. Faktör ikamesi üretim maliyetini azaltmak ve daha büyük etkinlik kazanmanõn en kabul gören yoludur. Emeği sermaye ve teknolojiyle ikame ederek yükün konteynerleştirilmesi olayõn iyi bir açõklamasõnõ oluşturur. Bunun gibi sermaye-yoğun ulaştõrma yöntemleri için sermaye üretkenlik ölçülerinin ciddi önemi vardõr; o zaman bir çõktõ / sermaye oranõ yaygõn biçimde kullanõlõr. Bir çõktõ / emek oranõ aynõ üretkenlik ölçümünü fakat emek girdisi için yaparken (bu tür bir gösterge sistemdeki her bir üretim faktörü için kullanõlabilir), bir sermaye / emek oranõ sermaye ve emek üretkenliği arasõndaki ilişkide hangi faktörün üstünlüğünün bulunduğunu ölçmeye yönelir. Bu nedenle, bu göstergeler üretim süreci içinde faktörlerin göreli ağõrlõklarõnõ anlamamõza yarar. Ulaştõrmanõn ekonomi içindeki rolünü değerlendirmede daha ölçeğe-özel göstergeler de kullanõlabilir. Yük taşõmasõnõn hem daha büyük iktisadi kapsamdaki oluşumlara katkõda bulunduğunu ve hem de bunlar tarafõndan ateşlendiğini bilerek yük çõktõsõ makroiktisadi göstergelerle karşõlaştõrõlabilir: bir çõktõ / GSYİH oranõ iktisadi etkinlik ile yük trafiği arasõndaki iktisadi ilişkiyi, başka bir deyişle trafik yoğunluğunu ölçer. Yerel düzeyde, yerel ekonomi içinde ulaştõrma endüstrisinin statüsü bir ulaştõrma kesimi 112

4 geliri / yerel gelir oranõ ile belirlenir. Son olarak, yine bir mikro ölçekte, yük çõktõsõnõn göreli üretim değerinin bir ölçüsü bir çõktõ / yerel gelir oranõ ile belirlenir. Bu gibi göstergelerin uygulanmasõnõn temelindeki nedenler çok çeşitlidir. Etkinlik göstergeleri yatõrõm getirilerini ve ulaştõrma sistemlerinin maliyet / sübvansiyon karşõlamayabilme yeteneğini ölçmek kadar, projeleri yürütebilme sorunlarõyla uğraşabilmesinin de değerli araçlarõnõ oluştururlar. Bu tür göstergelerin bazõlarõnõ da kullanan girdi-çõktõ analizleri Toplam Faktör Üretkenliği (TFÜ) gibi toplam iktisadi etki indekslerinin ve üretkenlik değerlendirme kavramlarõnõn geliştirilmesine ve üretkenlik kazançlarõnõn kaynaklarõnõn anlaşõlmasõna da yarar. 2. Ulaştõrma kesiminin yeri, işlevi ve özellikleri Ulaştõrma kesimi, ülkenin gelişme ve refahõnõ etkileyecek özellikleriyle ekonominin önemli bir bileşenidir. Ulaştõrma sistemleri etkin olduklarõnda, ekonominin her köşesini etkileyen iktisadi ve sosyal fõrsatlar ve yararlar sağlarlar. Ulaştõrma sistemleri yetersiz olduklarõnda, azalan ya da kaçõrõlan fõrsatlar olarak bir iktisadi maliyetlere yol açarlar. Ulaştõrma ihmal edilemeyecek önemli bir sosyal ve çevre yükünü de taşõr. Ulaştõrmanõn iktisadi etkileri dolaysõz ve dolaylõ olabilir: Dolaysõz etkiler ulaştõrmanõn daha büyük pazarlar ve zaman ve maliyetten tasarruf sağladõğõ erişilebilirliği ile ilgilidirler. Dolaylõ etkiler mallarõn fiyatlarõnõn düştüğü ve / veya çeşitliliklerinin arttõğõ iktisadi çarpan etkisiyle ilgilidirler. Devingenlik (mobilite), iktisadi etkinliğin yolcular, yük ve bilişim tarafõndan paylaşõlan bir işlev olarak bir yerden diğerine gitme temel gereksinimini karşõlayan en temel ve önemli özelliğidir. Bütün ekonomiler aynõ devingenlik düzeyinde değildirler. Buna göre devingenlik bir toplum ilerlerken gelişme sürecinin içinden geçtiği dönüşümün değişmez bir göstergesi olmaktadõr. Azalan devingenlik gelişmeyi engellerken artan devingenlik gelişme için bir katalizör olmaktadõr. Bu devingenliği sağlayan bir endüstri olarak ulaştõrma kesimi alõcõlarõna hizmetlerini sağlamakta, insanlarõ istihdam etmekte ve ücretler ödemekte, sermayeye yatõrõm yapmakta ve gelir yaratmaktadõr. Bu haliyle ulaştõrma kesiminin iktisadi önemi makrove mikro-iktisadi açõlardan değerlendirilebilir: Makro-iktisadi düzeyde (ulaştõrmanõn bütün bir ekonomi içindeki yerinde), ulaştõrma ve onun sağladõğõ devingenlik bütün bir ekonomideki çõktõ düzeyi, istihdam ve gelir ile ilintilidir. Mikro-iktisadi düzeyde (ulaştõrmanõn ekonominin belli parçalarõ içindeki yerinde), ulaştõrma üretici, tüketici ve üretim maliyetleri ile ilintilidir. Böylece belirli ulaştõrma etkinliklerinin ve altyapõsõnõn önemi ekonominin her kesimi için değerlendirilebilir. Ulaştõrma üreticiler ve tüketiciler arasõndaki karmaşõk bir ilişkiler ağõ içinde üretim faktörlerini birbirine bağlar. Sonuç bölgesel (küresel düzeyde alõndõğõnda, ülkesel) göreli üstünlüklerin olduğu kadar ölçek ekonomilerinin de sömürülmesi yoluyla üretimin daha etkin bir dağõlõmõdõr. Böylece, daha etkin bir dağõlõm sonucu, doğal 113

5 kaynaklarõn, sermayenin ve emeğin üretkenliğinin artmõş olmasõdõr. Bir başka deyişle, iktisadi büyümenin / gelişmenin ulaştõrmanõn gelişmesiyle artan bir şekilde bağlantõlõ olduğu kabul edilebilir. 3. Ulaştõrma etkinliklerinin iktisadi analizi. Yukarõda ana çizgileri ile ekonomi ve iktisadi etkinlikler içindeki yerini göstermeye çalõştõğõmõz ulaştõrma etkinliklerinin iktisadi analizi çeşitli yaklaşõmlara konu olabilmektedir. Bu, iktisadi analiz yöntemi olarak, temelde, yukarõda da kõsmen değinilen makro ve mikro yaklaşõmlar olabileceği gibi, bu iki ana başlõk altõnda Ulaştõrma kesiminin ekonominin geri kalan kõsmõyla, Ulaştõrma kesiminin ekonominin diğer kesimlerinden biriyle Ulaştõrma kesiminin kendi içinde ya da Ulaştõrma kesiminin uluslar arasõ ekonomi içindeki yeri ile ilgili bir analizi olabilir. Aynõ şekilde, mikro ve makro iktisadi analizin örtüştüğü durumlar da iktisadi analizin çalõşma alanõna girmektedir. Böyle bir çerçevede bakõldõğõnda, yapõlacak analizin İktisadi büyümenin motoru olabilecek kesimlerin belirlenmesine Kesime ilişkin ulaştõrma gereklerinin ve yatõrõmlarõnõn değerlemesinin yapõlmasõna Alternatif ulaştõrma yatõrõmlarõnõn bir diğerine olan ağõrlõğõnõn ölçülmesine Seçeneklerin iktisadi gelişme etkilerinin belirlenmesine odaklanmasõ gerekir. Ulaştõrmanõn çağdaş evrimi her zaman iktisadi gelişmeye bağlanmõştõr. Ulaştõrma altyapõlarõnõn inşasõ da kendisiyle bağlantõlõ bir sanayinin gelişmesine yol açmõştõr otomobil yapõmõ, hava ulaşõm firmalarõ vb. gibi. Ulaştõrma kesimi mal ve hizmetlerin üretiminde de bir iktisadi faktör olarak belirir; iktisadi etkinliklerin katma-değerine katkõ yapar, ölçek ekonomilerini kolaylaştõrõr, toprak (gayrimenkul) değerlerini ve bölgelerin coğrafi uzmanlaşmasõnõ etkiler. Ulaştõrma hem şekil veren bir faktördür, hem de iktisadi etkinliklerin bir sonucudur. Uygulamadaki veriler ulaştõrmanõn öneminin artmakta olduğunu göstermektedir. Bu konu ile ilgili aşağõdaki çağdaş trendler saptanabilir: Talep artõşõ. Yirminci yüzyõlda, diğer herhangi birinden daha çok olmak üzere, bireysel (yolcu) talep kadar yük devingenliğine bağlõ talebin önemli ölçüde artõşõna tanõk olmuştur. Bu artõş, taşõnan daha büyük sayõda yolcu ve yükle birlikte bunlarõn daha uzak mesafeler boyunca taşõnmasõnõn da ortak bir sonucudur. Son trendler hala seyahatlerin sayõsõnõn ve ulaştõrma talebine hizmet eden geniş bir türler çeşitliliğinin çoğalmasõna yol açan devamdaki bir sürecin varlõğõnõ göstermektedir. Maliyetlerin düşürülmesi. Çeşitli ulaşõm türlerinin sahip olunmalarõ ve işletilmeleri (örneğin, gemiler ve uçaklar) çok pahalõ olsa da, taşõna birim başõna maliyetler son dönemlerde önemli ölçüde 114

6 düşmüştür. Bu, daha uzak mesafeleri aşma ve mekanõn göreli üstünlüklerini daha da kullanma olanağõnõ işaret etmektedir. Yine de, bu süreç daha uzak mesafelerde daha düşük maliyetler ortaya çõkarken, ulaştõrmanõn rolünü küçültmekten çok uzaktõr. Sonuç olarak, ulaştõrma etkinliklerinin ekonomideki payõ zaman içinde sabit kalmõştõr. Altyapõnõn genişlemesi. Yukarõdaki iki trend hem nicel hem de nitel olarak ulaştõrma altyapõlarõ gereksemesini açõk bir biçimde artõrmõştõr. Karayollarõ, limanlar, hava alanlarõ, telekomünikasyon kolaylõklarõ ve boru hatlarõ, yeni alanlara hizmet etmek ve mevcut ağlara kapasite eklemek üzere, önemli ölçüde artmõştõr. Böylece, ulaştõrma altyapõlarõ, belirgin biçimde gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere, toprak kullanõmõnõn önemli bir bileşeni olmuşlardõr. Bu çağdaş trendlerin karşõsõnda ekonominin yerel farklõlaşmasõnõn önemli bir parçasõ, kaynaklarõn (ham maddeler, sermaye, işgücü ve bilgi, vb.) nerede bulunduğu ve ne kadar iyi dağõtõlabilecekleri sorunu ile ilgilidir. Ulaştõrma geçekleri, kaynaklarõ bol olduklarõ yerlerle kõt olduklarõ yerler arasõnda, ama ancak ortadaki kõsõtlar karşõlanabilecekse, dağõtmak için kurulmuşlardõr. Sonuç olarak, ulaştõrmanõn küresel, ulusal ve bölgesel iktisadi oluşumlarõ etkileyen yeni koşullarda oynayacağõ önemli bir rolü vardõr. Bireylerin, kurumlarõn ve şirketlerin sosyo-ekonomik yaşamõna bir stratejik altyapõ öyle yerleşmiştir ki tüketiciler için çoğu kez görünmeyen, ama bütün iktisadi ve sosyal fonksiyonlarõn her zaman bir parçasõ olan bir şeydir. Ulaştõrmanõn anlaşõlabilir görünmezliği etkinliğinden elde edilirken bu çelişkilidir (paradoksaldir). Eğer ulaştõrma etkinlikleri kesilirse ya da işlemeleri sona ererse, sonuçlar dramatik olabilir. 4. Ulaştõrma öğretim ve eğitimi. Yukarõda temel iktisadi özellikleri özetlenmeye çalõşõlan ulaştõrma etkinliğinin, günümüzün gelişme koşullarõnõn gereklerini yerine getirebilmesi, hõzla gelişen bir teknoloji ve onu besleyen bilimsel gelişme ile bağlarõnõn söz konusu gelişmenin hõzõna ayak uydurabilmesine bağlõdõr. Bunun yapõlabilmesinin de yolu tekdir. O yol da, ulaştõrma kesiminin üzerinde işleyeceği altyapõnõn planlanmasõ ve inşasõnõn, o altyapõ üzerinde işleyecek sistemlerin, araçlarõn ve bunlarõ işletecek ve çalõştõracak ulaştõrma işletmelerinin sistemin gereklerini yerine getirecek düzeyde bilgi sahibi olmalarõnõn sağlanmasõdõr. Bunu sağlamanõn yolu da ulaştõrma öğretimi ve eğitimidir. Nitekim bu yol dünyanõn bütün gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerinin tuttuğu yoldur. Biz burada öncelikle ulaştõrmada belli beceri kazandõrõlmõş insan gücüne olan gereksinim ve bunun öğretim ve eğitimi nedir? sorusuna yanõt aramak zorundayõz. Sonra da böyle bir gereksinimin karşõlanmasõ için neler yapõlmaktadõr ve yapõlmasõ gerekir? sorularõnõn yanõtlanmasõ gerekecektir. Tabii, bu yapõlõrken ulaştõrma arz ve talebi belirleyici çerçeve olarak kabul edilecektir daha önceki paragraflarda yapõlan açõklamalarõn varlõk nedeni de zaten budur. 115

7 Ulaştõrma öğretimi, ulaştõrmacõlõğõ meslek olarak seçeceklerin, bütün diğer mesleklerde olduğu gibi, ama belki onlardan daha da farklõ özellikleri gerekli kõlan bir disiplindir. Bunun nedeni de ulaştõrma etkinliğinin kendisinden ya da bu etkinliğin farklõ özelliklerinden kaynaklanõr. Gerçekten de ulaştõrma, ekonominin diğer kesimlerinden, örneğin tarõmdan, sanayiden ya da diğer hizmetler kesimlerinden daha farklõ özelliklere sahip olan bir etkinlik alanõdõr. Bu özellikleri şöyle özetlememiz mümkündür: Ulaştõrma her şeyden önce teknoloji kökenli bir mühendislik endüstrisidir. Ulaştõrma günlük yaşamõmõzõn içinde sürekli var olan ve onun ayrõlmaz bir parçasõ olan bir etkinliktir gürültüsü ile, çevre etkileri ile, vb. Başka bir deyişle, ulaştõrma, başka herhangi bir kesimden daha fazla olmak üzere, tipik bir dõşsallõklar endüstrisidir. Ulaştõrma bütün diğer kesimlerle doğrudan bağlantõlõ, onlarõ etkileyen ve onlardan etkilenen bir kesimdir. Ulaştõrma, kendi çalõşmasõnõ sağlayacak olan araçlarõn üzerinde çalõşacağõ / işleyeceği ve kendine özgü özellikleri olan bir özel altyapõyõ gerektirir. Şimdi, bütün bu özellikleri ile ve yine belli ölçülerde diğer kesimlerden farklõ olarak, ulaştõrma, iktisadi aygõtõn çalõşmasõ için olmazsa olmaz bir etkinliktir. Dahasõ, söz konusu altyapõ yine kendine özgü özellikler taşõyan bir bütündür. Buna göre, ulaştõrma sistemlerinin altyapõlarõ (karayollarõ, demiryollarõ, köprüler, viyadükler, limanlar, hava alanlarõ ve bunlarõn çağdaş gereklere uygun olarak işletilmelerini sağlayacak çok gelişmiş ve gelişmekte olan araç-gereç ve donanõmlarõ) (a) (b) (c) (d) Çok uzun ömürlü Çok pahalõ Bu özellikleri ile de içinde diğer kesimlerden çok daha fazla tekelleşme unsurlarõ barõndõran Aynõ zamanda hem çok gelişmiş teknolojiyle parõldayan hem de köhneleşmiş parçalarõ olma gibi çelişkileri de içeren sistemlerdir. Bundan şu önemli çõkarsamayõ yapmamõz kaçõnõlmaz olmaktadõr ki, ulaştõrma altyapõsõ ile ilgili tercih ve kararlarõn çok ciddi ve bilimsel bilgiyi öncelikli biçimde içeren süreçlere bağlõ olarak alõnmasõ bu işin bir önkoşuludur. Bir başka deyişle, ulaştõrma altyapõsõ ile ilgili olarak alõnacak kararlar ve yapõlacak tercihlerdeki yanlõşlar, dönüşü mümkün olmayan ve bütün diğer iktisadi kesimlerdekinden farklõ olarak, ekonominin yapõlanmasõna kalõcõ ve bedeli çok yüksek kayõplar yükleyebilecek türdendir. Şimdi bu son söylenenler bile ulaştõrmada öğretim ve eğitimin öneminin ne kadar büyük olduğunu ortaya koymaya yeterlidir. Böyle olduğu içindir ki ekonomisi ve ulaştõrma sistemleri gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ulaştõrma öğretim ve eğitiminin de gelişmiş ve gelişmekte olduğunu görüyoruz Dünyada ulaştõrma öğretimi 116

8 Dünyada ulaştõrma öğretiminin en gelişmiş olduğu ülkelerin başõnda ABD gelmektedir. Bu ülkenin çok sayõdaki üniversitesinde lisans düzeyindeki çeşitli ulaştõrma konularõna ek olarak lisans-üstü ulaştõrma programlarõnõn da bulunduğunu ve MSc, MA ve PhD dereceleri verilen programlarõn yürütüldüğünü görüyoruz. Burada bu programlarõn başarõlõ bir şekilde yürütülmesinde, yukarõda değinilen ulaştõrma arz ve talebinin belirleyici çerçeve olarak kabulü paradigmasõnõ başarõnõn belirleyici öğesi sayabiliriz. Böyle bir durumda da, talepte bulunacak olan ulaştõrma endüstrisi ile ulaştõrma öğretim ve eğitimini arz edecek kurum olarak üniversite arasõnda arz talep konusu olacak hizmet / öğretim eğitim üzerinde hizmetin özellikleri bakõmõndan bir uzlaşma olmasõ da gerekecektir. Bu uzlaşma önceliklerin belirlenmesi açõsõndan üç konu için olabilir: (1) Ulaştõrma endüstrisinde istihdam olanaklarõ (2) Ulaştõrma öğretimi (3) Ulaştõrma end üstrisinde eğitim Bu üç konuda önceliklerin neler olabileceği belirlenmeye çalõşõldõğõnda, üniversitesanayi ilişkisi bağlamõnda Kanada da yapõlan bir çalõşma 2 dikkate değer sonuçlar vermiştir. Ayrõntõlarõ ekteki bir tabloda 3 verilen bu çalõşmadan çõkarõlabilecek bazõ noktalar, bize (ve tabii bütün ülkelerdeki üniversitelere ve ulaştõrma endüstrisine) bir ulaştõrma öğretim programõnõn nasõl hazõrlanmasõ ve yürütülmesi gerektiği konusunda ipuçlarõ verecektir. Buna göre, böyle bir programõn, ulaştõrma endüstrisinde istihdam olanaklarõ yaratabilecek olasõlõklar açõsõndan Ulaştõrma endüstrisinin bütün çalõşma pozisyonlarõ bakõmõndan kesim, düzey ve bölge bakõmõndan bir envanteri çõkarõlarak hazõrlanmasõ gerekir. Yine, bu programda ulaştõrma öğretimindeki öncelikler açõsõndan öncelik konularõnõn (Akõllõ ulaşõm sistemleri, ITS; trafik planlamasõ; iletişim becerileri; eskiyen altyapõnõn yenilenmesi; yaşam süresi maliyet hesabõ; kaynaklarõn optimum dağõlõmõ; güvenlik, vb.) belirlenmesi, öğretimin ulaştõrmanõn ekonomideki önemi olgusunu ortaya koymasõ, öğretimin arz zinciri ve lojistiğe daha çok önem vermesi, Öğretim programõnõn öğretilenle uygulamada olan arasõndaki açõğõ kapayacak şekilde günün ulaştõrma yenilikleriyle güncelleştirilmesi gibi hususlar öne çõkmaktadõr. Ulaştõrma Endüstrisinde eğitim alanõndaki öncelikler ise İşaretlenmiş istihdam açõk ve fazlalarõ ile birlikte istihdam pozisyonlarõnõn kesim ve düzey bakõmõndan kapsamlõ bir veri tabanõnõn çõkarõlmasõ, Mevcut eğitimin öncelik belirleme, örgütleme, finansman ve gözlenmesi için endüstri, devlet ve üniversiteler arasõnda ortaklõk geliştirilmesi, Formel akademik derslere / kurslara yeni ortaya çõkan konularla ilgili uygulamalõ çalõşmalar ve diğer kõsa kurslar eklenmesi, Firma yönetiminin firma personelinin gereksinilen beceri ve bilgileri kazandõrmak üzere yerinde eğitimini finanse etmeye ya da finansmanõna katõlmaya ikna edilmesi bunun yapõlmamasõnõn maliyetinin ne olacağõ gösterilerek, Öncelik konularõ: Proje yönetimi; 2 Transportation Education and Training Workshop. Facilitator s Report. April 18, Transportation Association of Canada. 3 Bir Ulaştõrma Öğretim Programõ için altyapõ olasõlõklarõ. 117

9 yeni teknolojiler; ücretli firma-dõşõ eğitim; ITS; trafik planlamasõ; iletişim becerileri; eskiyen altyapõnõn yenilenmesi; yaşam süresi maliyet hesabõ; kaynaklarõn optimum dağõlõmõ; güvenlik, vb., İhmal edilen eğitim alanlarõ: beşeri etkenler; bilişimin paylaşõlmasõ; çevre sorunlarõ ve konularõ; yönetim ve liderlik eğitimi becerileri; lojistik eğitimi; varlõk yönetimi; finansman bütçelemesi ve tahmin; temel teknolojik bilgi; güvenlik, vb. olarak sõralanmaktadõr. Kuramsal arka planõ böyle belirlenmiş bir çerçevede, dünyanõn önde gelen ülkelerinde ulaştõrma öğretiminin örneklerine çok kõsa olarak bir göz atalõm 4. Hem ulaştõrma teknolojisinin, hem de kesimsel örgütlenmenin çok ileri olduğu bir ülke olan A.B.D. de çok sayõda üniversitede başlõca yüksek lisans (ve tabii doktora) düzeyinde ulaştõrma öğretimi verilmektedir. Ayrõca, Federal Ulaştõrma Bakanlõğõ nõn (Department of Transportation, DOT) öncülüğünde Yõllõk Konferans a (Transportation Research Board Annual Meeting) 5 ek olarak, TRB nin çok çeşitli eğitim etkinlikleri bulunmaktadõr. ABD de çağdaş düzeyde ulaştõrma programõ sunan 62 üniversiteden söz edebiliriz. Bu sayõ Kanada da 10, Birleşik Krallõk da 14, Almanya da 4, Fransa da 2, İsveç te 4, Finlandiya da 3, Hollanda da 2 ve İtalya, Belçika, Macaristan, Yunanistan, Norveç, Danimarka ve Hõrvatistan da 1 dir. Bunlarõn tamamõna yakõnõnõn kabul edip uyguladõğõ ulaştõrma öğretim programlarõ Ulaştõrma Mühendisliği programlarõdõr. Ulaştõrma Mühendisliği programlarõnõn temel özellikleri hakkõnda bir fikir edinmek amacõyla önde gelen iki ABD üniversitesinin program tanõmlarõna bir bakalõm: University of California at Berkeley (UCB): Ulaştõrma mühendisliği, karayollarõ, demiryollarõ, kent ulaştõrmasõ, havayolu ulaşõmõ, lojistik sistemleri ve bunlarõn terminalleri gibi ulaştõrma sistemleri ve tesislerinin planlanmasõ, tasarõmõ, yapõmõ, işletilmesi, başarõmõ, değerlendirilmesi, bakõm ve onarõmõ ve canlandõrõlmasõ ile uğraşõr. 6 Massachusetts Institute of Technology: ulaştõrmadaki iyileşmelerin analiz, tasarõm ve uygulamasõnõn, almaşõk çözümlerin sayõsal analizinin birleştirilmesinden, yolcu, yük, kent, kentler-arasõ ve uluslararasõ ulaştõrma alanlarõndaki özel sorunlarõn derinlemesine anlaşõlmasõndan ve çözümlerin uygulandõğõ iktisadi, kurumsal ve yönetsel çerçeve bilgisinden kaynaklandõğõ felsefesine dayandõrõlmõştõr. 7 4 Ayrõntõlõ bilgi için, Ek teki tabloya başvurulabilir Bk. Dünyada ulaştõrma öğretimi. Bazõ örnekler. 5 Bk. 6 Yücel Candemir, Türkiye de ve dünyada ulaştõrma eğitim ve öğretimi. ODTÜ Uluslararasõ Ekonomi Kongresi.IV, -14 Eylül Ankara. 7 ibid 118

10 Öğretimde ulaştõrma mühendisliği programõnõn belirgin özelliklerini gözden geçirirsek, bunun ulaştõrmanõn çağdaş özelliklerini yansõttõğõnõ görürüz. Bu özelliklere sahip bir çağdaş ulaştõrma sistemi Çok-disiplinli, disiplinler-arasõ karakterde, bütünleşik bir sistemdir. Teknoloji kökenlidir ve bir mühendislik endüstrisidir. Diğer iktisadi etkinliklerle / kesimlerle bire-bir ilişki içinde olan ve bu nedenle de iktisat yasalarõndan soyutlanamayacak olan bir etkinliktir. Ancak, buna ek olarak, insan ve toplum yaşamõ için yarattõğõ dõşsallõklar nedeniyle İktisadõn dõşõndaki toplumbilimleriyle de ilişkisi ve etkileşimi göz ardõ edilemeyecek olan bir etkinliktir örneğin, sosyoloji ile ya da, söz gelimi, mimarlõk ve şehircilik ile. Ulaştõrma kesimi, ekonominin geri kalan kõsmõyla (mal ve hizmet üreten kesimlerle) olan ilişkileri asla göz ardõ edilemeyecek olan / edilmemesi gereken bir kesim olduğu için, bu ulaştõrma-dõşõ kesimin planlamasõ, bir başka deyişle, lojistik, ulaştõrmanõn iktisadi analizinde olmazsa olmaz õ gösteren bir inceleme alanõdõr. Bunlarla birlikte, ama bunlarõn da ötesinde, ulaştõrma sisteminin çağdaş iktisadi ve teknolojik gelişmelerle (küreselleşme, uluslararasõ ticaret ve bilişim teknolojisi) etkileşiminin büyük bir ağõrlõk ve ivme kazandõğõ olgusu asla gözden uzak tutulamayacak bir olgudur. 8 Bu özellikleri taşõyan bir program örneğin UCB de ele alõndõğõnda, aşağõdaki noktalarõ saptayabiliyoruz: (1) UCB nin Institute of Transportation Studies (ITS) adlõ Yüksek Lisans & Araştõrma Enstitüsü nde yapõlmakta ve Yüksek Lisans ve Doktora dereceleri verilmektedir. (2) Ayrõca, ITS de ulaştõrmayla ilgili araştõrmalar yanõnda, ITS Extension da ulaştõrma endüstrisine yönelik, ulaştõrmanõn çeşitli alanlarõnda eğitim kurslarõ da düzenlenmektedir. (3) Doğaldõr ki programõn dersleri, zorunlu (Z) ve seçimlik olarak ayrõlmakta ve seçimlik dersler (a) Ulaştõrma Analizi (b) Türel Konular (c) Tasarõm (d) Ulaştõrma Politikasõ & Planlamasõ gruplarõ arasõndan seçilmektedir. Derslerin bir kõsmõ uygulamalõ çalõşmalarõn yapõldõğõ laboratuar dersleridir. 9 MIT de ise ulaştõrma eğitim ve araştõrmasõ hem okul içi programlarõnda (başlõca İnşaat Mühendisliği Okulu nda olmak üzere), hem de MIT Center for Transportation Studies de (CTS), eşgüdümlü olarak yürütülmektedir. Bu kurumdaki ulaştõrma eğitimi, 8 ibid 9 ibid 119

11 hem yüksek lisans (Master of Science in Transportation, MST), hem de doktora düzeylerinde bölümler-arasõ programlarõ içermektedir. İngiltere deki University of Leeds de de Institute for Transport Studies de (ITS) sunulan Yüksek Lisans ve Doktora programlarõnõn yanõnda, hem Lisans düzeyinde kapsamlõ biçimde ulaştõrma dersleri okutulmakta, hem de araştõrma yapõlmaktadõr. ITS de sunulan Ulaştõrma Yüksek Lisans programlarõ başlõca aşağõdaki üçüdür : Ulaştõrma Ekonomisi (MA in Transport Economics) Ulaştõrma Planlamasõ (M.Sc. in Transport Planning) Ulaştõrma Planlamasõ ve Mühendisliği (M.Sc., Eng., in Transport Planning and Engineering) - İnşaat Mühendisliği Okulu nda sunulan dersleri de içermektedir Türkiye de ulaştõrma öğretimi Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki, Türkiye de ulaştõrmanõn çağdaş karakteri olan çokdisiplinlilik özelliğine dayalõ ve bunun diplomasõnõ veren bir ulaştõrma programõ yoktur. Yalnõzca iki Türk üniversitesinde 10 bu özelliklere uyan ulaştõrma programlarõ bulunmaktadõr ve bunlarda verilen diploma da inşaat mühendisi diplomasõdõr. Bu iki üniversitenin dõşõndakileri taradõğõmõzda karşõlaştõğõmõz tablo şudur: Türkiye de, ulaştõrma öğretimine temel oluşturduğunu düşündüğümüz İnşaat Mühendisliği öğretimi (Fakülte ya da Bölüm düzeyinde) bulunan toplam 27 üniversite (Internet bağlantõsõ ile girebildiklerimiz) içindeki durum şu şekildedir 11 : Toplam:27 Ulaştõrma Anabilim Dalõ (ABD) bulunanlar: 15 Ulaştõrma programõ olanlar: 2 Ulaştõrma ile ilgili değişik programõ olanlar: 4 (Bunlarõn ikisi Deniz İşletmeciliği, biri Sivil Havacõlõk, biri de doğrudan İşletmecilik Konularõ ile ilgili) Ulaştõrma ABD olup da ulaştõrma ile ilgili hiçbir dersi olmayanlar: 4 Ulaştõrma ABD olmayõp ulaştõrma ile ilgili dersi olanlar: 8 Herhangi bir şekilde lisans programlarõnda Ulaştõrma ile ilgili ders bulunan üniversite sayõsõ: 19 Bu tabloda saptanmasõ gereken bazõ özellikler bulunmaktadõr: (a) İlk saptanabilecek olgu, Türkiye için hiç de az sayõlamayacak sayõda (15) üniversitede Ulaştõrma ABD (UABD) bulunmasõdõr. (b) Yine az olmayan sayõda (19) üniversitede ulaştõrma ile ilgili dersler okutulmaktadõr. 10 İstanbul Teknik Üniversitesi ve Yõldõz Teknik Üniversitesi. 11 Ayrõntõlõ bilgi Ek tablolarda bulunabilir. 120

12 (c) İlginç olan bir olgu, UABD olup ulaştõrma ile ilgili hiçbir dersi bulunmayan üniversitelerin yanõnda UABD olmadan ulaştõrma dersi bulunan üniversitelerin varlõğõdõr. (d) Ulaştõrma programõ bulunan üniversitelerin sayõsõ ise çok azdõr 2 üniversite ya da başka bir açõdan, toplamõn (27) % 7,4 ü. Sayõlarõn gösterdiği bu kaba özelliklerin arkasõna geçtiğimizde ise şunlar söylenebilir: (1) Gerçi Türkiye de UABD bulunan çok sayõda üniversite vardõr ama, bunlarõn çok büyük bir kõsmõnda en kabasõ Öğr. Gör. Dr. nitelikli üyelere sahip birimlerdir. Yani, Türkiye de büyük bir sorun olan içi boş unvan sorunu burada da karşõmõzdadõr. (2) Türk üniversitelerindeki ulaştõrma dersleri içerik, gereklilik ve çağdaş normlara uygunluk açõsõndan da sorgulanmasõ gereken nitelikteki derslerdir. Bunlarõn çok büyük bir kõsmõ da kaba anlamda mühendislik dersleridir. (3) İki üniversite dõşõnda çağdaş ulaştõrmanõn çok-disiplinlilik özelliğine uyan bir ulaştõrma öğretim programõ ise hiç yoktur. Bu iki üniversitenin ulaştõrma programlarõnõn ürünü ise genelde ulaştõrma kesiminin gereksindiği ulaştõrma mühendisliği değil, inşaat mühendisliği diplomasõdõr. (4) Ulaştõrma ile ilgili olma iddiasõndaki diplomalarõ veren yüksek okul düzeyindeki kuruluşlarõn programlarõ ise ulaştõrmanõn çağdaş gereksinimlerini karşõlamada çok yetersiz içerikli ve bir fayda / maliyet oranõ çok düşük ve iktisadi fayda açõsõndan değerlendirildiklerinde de çok yüksek maliyetli etkinliklerdir. Şu sonuca varõyoruz: Türkiye de ulaştõrma kesiminin geleceğinin de, Türk ekonomisinin gerek AB, gerekse küreselleşme süreci ile uyum sağlayabilmesi için gerekli yapõlanmanõn da olmazsa olmaz ön-koşullarõndan biri şudur: çağdaş bir ulaştõrma eğitiminin başlatõlmasõ, Türkiye de ekonominin ve ulaştõrma kesiminin ivedilikle gereksindiği, atõlmasõnda çok gecikilmiş bir adõmdõr. 12 EK.1 - BİR ULAŞTIRMA ÖĞRETİM PROGRAMI İÇİN ALTYAPI OLASILIKLARI. (1) İstihdam olanaklarõ öncelikleri: Ulaştõrma endüstrisinin potansiyel elemanlara ve genel olarak da topluma daha çekici kõlõnmasõ Ulaştõrma endüstrisinin bütün çalõşma pozisyonlarõ bakõmõndan kesim, düzey ve bölge bakõmõndan bir envanteri Bir genel yükselme planõnõn istihdam politikalarõyla bütünleştirilmesi 12 Yücel Candemir, op.cit. 121

13 (2) Öğretim öncelikleri: (3) Eğitim öncelikleri: Çalõşma pozisyonlarõ gereksinimlerinin kesim, düzey ve bölge bakõmõndan belirlenmesi Üniversitelerin bu konuya girmesinin sağlanmasõ Çok-disiplinli bir yaklaşõm Öncelik konularõnõn belirlenmesi (Örnekler: Akõllõ ulaşõm sistemleri, ITS; trafik planlamasõ; iletişim becerileri; eskiyen altyapõnõn yenilenmesi; yaşam süresi maliyet hesabõ; kaynaklarõn optimum dağõlõmõ; güvenlik, vb. Çoğu üniversite profesörünün ulaştõrma endüstrisi ile ilgili uygulama eksikliğinin bulunmasõ olgusu Öğretimin ulaştõrmanõn ekonomideki önemi olgusunu ortaya koymasõ Öğretimin arz zinciri ve lojistiğe daha çok önem vermesi Öğretim programõnõn öğretilenle uygulamada olan arasõndaki açõğõ kapayacak şekilde günün ulaştõrma yenilikleriyle güncelleştirilmesi. İşaretlenmiş istihdam açõk ve fazlalarõ ile birlikte istihdam pozisyonlarõnõn kesim ve düzey bakõmõndan kapsamlõ bir veri tabanõnõn çõkarõlmasõ Mevcut eğitimin öncelik belirleme, örgütleme, finansman ve gözlenmesi için endüstri, devlet ve üniversiteler arasõnda ortaklõk geliştirilmesi Günün koşullarõna uygunluğunu değerlendirme açõsõndan mevcut öğretimin gözlenmesi İstihdamda yükselme esaslarõnõn işe alma politikalarõyla bütünleşmesinin sağlanmasõ Mevcut eğitim uygulamalarõnõn (örneğin kurslar, çalõşmalar ve seminerler) envanterinin çõkarõlmasõ Formel akademik derslere / kurslara yeni ortaya çõkan konularla ilgili uygulamalõ çalõşmalar ve diğer kõsa kurslar eklenmesi Firma yönetiminin firma personelinin gereksinilen beceri ve bilgileri kazandõrmak üzere yerinde eğitimini finanse etmeye ya da finansmanõna katõlmaya ikna edilmesi bunun yapõlmamasõnõn maliyetinin ne olacağõ gösterilerek Öncelik konularõ: Proje yönetimi; yeni teknolojiler; ücretli firma-dõşõ eğitim; ITS; trafik planlamasõ; iletişim becerileri; eskiyen altyapõnõn yenilenmesi; yaşam süresi maliyet hesabõ; kaynaklarõn optimum dağõlõmõ; güvenlik, vb. İhmal edilen eğitim alanlarõ: beşeri etkenler; bilişimin paylaşõlmasõ; çevre sorunlarõ ve konularõ; yönetim ve 122

14 liderlik eğitimi becerileri; lojistik eğitimi; varlõk yönetimi; finansman bütçelemesi ve tahmin; temel teknolojik bilgi; güvenlik, vb. Kaynak: Transportation Education and Training Workshop. Facilitator s Report. April 18, Transportation Association of Canada. EK.2 - DÜNYADA ULAŞTIRMA ÖĞRETİMİ. BAZI ÖRNEKLER A.B.D. UC, Berkeley : - Ulaştõrma Mühendisliği (Transportation Engineering) - Ulaştõrma Planlamasõ ve Uygulamasõ (Transportation Planning and Implementation) - İnşaat ve Çevre Mühendisliği Sistem Analizi (Civil and Environmental Engineering Systems Analysis) - Ulaştõrma Tesisi Tasarõmõ (Transportation Facility Design) - Kentsel & Bölgesel Ulaştõrma Planlamasõna Giriş (Introduction to Urban and Regional Transportation Planning) - Kaldõrõm Mühendisliği (Pavement Engineering) - Ulaştõrma Politikasõ & Planlamasõ (Transportation Policy and planning) (Z) - Ulaştõrma Tesislerinin İşletimi (Operation of Transportation Facilities) (Z) - Ulaştõrmada Sistem Analizi (Systems Analysis in Transportation) (Z) - Akõllõ Ulaştõrma Sistemleri (Intelligent Transportation Systems) - Ulaştõrma Ekonomisi (Transportation Economics) - Karayolu Trafik İşlemleri (Highway Traffic Operations) (L) - Ulaştõrma Yönetimi & Planlamasõ ((Transportation Management and Planning) - Lojistik (Logistics) - Kamu Ulaştõrma Sistemleri (Public Transportation Systems) (L) - Hava Ulaştõrmasõ (Air Transportation) - Ulaştõrma Altyapõ Yönetimi (Transportation Infrastructure Management) - Ulaştõrma Verilerinin Analizi (Analysis of Transportation Data) (İstatistik benim notum) - Ulaştõrma Terminallerinin İşletimi (Operations of Transportation Terminals) - Ulaştõrma Teorisinde İleri Konular (Advanced Topics in Transportation Theory) - Ulaştõrma & Toprak Kullanõm Planlamasõ (Transportation and Land Use Planning) - Ulaştõrma Finansmanõ (Transportation Finance) - Hava Ulaşõmõnda Seçilmiş Konular (Selected Topics in Air Tranportation) - Trafik Güvenliği Planlamasõ & Yaralanma Kontrolu (Planning for Traffic Safety and Injury Control) 123

15 Bu konular (dersler) (4) UCB nin Institute of Transportation Studies (ITS) adlõ Yüksek Lisans & Araştõrma Enstitüsü nde yapõlmakta ve Yüksek Lisans ve Doktora dereceleri verilmektedir. (5) Ayrõca, ITS de ulaştõrmayla ilgili araştõrmalar yanõnda, ITS Extension da ulaştõrma endüstrisine yönelik, ulaştõrmanõn çeşitli alanlarõnda eğitim kurslarõ da düzenlenmektedir. (6) Doğaldõr ki programõn dersleri, zorunlu (Z) ve seçimlik olarak ayrõlmakta ve seçimlik dersler (a) Ulaştõrma Analizi (b) Türel Konular (c) Tasarõm (d) Ulaştõrma Politikasõ & Planlamasõ gruplarõ arasõndan seçilmektedir. Derslerin bir kõsmõ uygulamalõ çalõşmalarõn yapõldõğõ laboratuar dersleridir (L). MIT (Massachusetts Institute of Technology): MIT nin Ulaştõrma daki eğitim ve araştõrma programlarõ, ulaştõrmadaki iyileşmelerin analiz, tasarõm ve uygulamasõnõn, almaşõk çözümlerin sayõsal analizinin birleştirilmesinden, yolcu, yük, kent, kentlerarasõ ve uluslararasõ ulaştõrma alanlarõndaki özel sorunlarõn derinlemesine anlaşõlmasõndan ve çözümlerin uygulandõğõ iktisadi, kurumsal ve yönetsel çerçeve bilgisinden kaynaklandõğõ felsefesine dayandõrõlmõştõr. MIT de ulaştõrma eğitim ve araştõrmasõ hem okul içi programlarõnda (başlõca İnşaat Mühendisliği Okulu nda olmak üzere), hem de MIT Center for Transportation Studies de (CTS), eşgüdümlü olarak yürütülmektedir. Bu kurumdaki ulaştõrma eğitimi, hem yüksek lisans (Master of Science in Transportation, MST), hem de doktora düzeylerinde bölümlerarasõ programlarõ içermektedir. MST, aşağõdaki alanlardan birinin seçimine dayanan disiplinler-arasõ bir programdõr : Hava Ulaştõrmasõ Kent Ulaştõrmasõ Deniz Ulaştõrmasõ Yük Taşõmacõlõğõ Ulaştõrma Lojistiği Ulaştõrma Altyapõsõ Ulaştõrma Ekonomisi Ulaştõrma Yöneticiliği Ulaştõrma Analiz & Planlama Yöntemleri Bunlarõn herbiri de kendi içlerinde kendi çekirdek ders gruplarõnõ sunar. Hepsini değil de, seçilecek bir ikisini örnek olarak sunarsak Ulaştõrma Analiz & Planlama Yöntemleri : o Talep Modellemesi (Demand Modelling) 124

16 o Lojistik & Ulaşõm Planlama Yöntemleri (Logistical&Transportation Planning Methods) o İleri Talep Modellemesi /Advanced Demand Modelling) o Havayolu Şedül Planlamasõ (Airline Schedule Planning) o Ulaştõrma Ağlarõ Analiz ve İşlemleri (Transportation Networks Analysis and Operations) o Ağ Optimizasyonu (Network Optimization) Kent Ulaştõrmasõ : o Talep Modellemesi o Ulaştõrma Ağlarõ Denge Analizi (Transportation Networks Equilibrium Analysis) o Akõllõ Araç Karayolu Sistemlerine Bir Başlangõç (An Introduction to Intelligent Vehicle Highway Systems) o Kent Ulaşõm Planlamasõ (Urban Transportation Planning) o Kamu Ulaştõrma Hizmeti & İşletimi Planlamasõ (Public Transportation Service & Operations Planning) o Ulaşõm Yönetimi (Transit Management) o Kentler ve Bölgeler Yerel Ekonomisi (Spatial Economics of Cities and Regions) Deniz Ulaştõrmasõ : o Liman Planlamasõ ve Geliştirmesi (Port Planning and Development) o Okyanus Sistemleri Yönetimi Projeleri (Projects in Ocean Systems Management) o Deniz Ulaştõrma & Çevre Ekonomisi (Economics of Marine Transportation & Environment) o Denizcilik Sistemleri Yönetimi (Management of Marine Systems ) o Uluslararasõ Gemicilik (International Shipping) Ulaştõrma Yöneticiliği : o Lojistik Yönetiminde Vaka Çalõşmalarõ (Case Studies in Logistics Management) o Ulaşõm Yönetimi (Transit Management) o Yük Ulaşõm Yönetimi (Freight Transportation Management) o Denizcilik Sistemleri Yönetimi o Uluslararasõ Gemicilik o Havayolu Yönetimi Görüldüğü gibi, değişik programlar arasõnda bir geçişlilik bulunmaktadõr ve bu da çağdaş ulaştõrma analizinin disiplinler-arasõ özelliğinin bir başka örneği sayõlabilir. Ulaştõrma öğrencileri, seçtikleri programlarõn yanõnda kendilerine sunulan aşağõdaki konulardan da seçim yapabilmektedirler : Sistem Analizi için Bilgisayar Algoritmalarõ (Computer Algorithms for Systems Analysis) Ulaştõrma Ağ Analizi ve İşlemleri için Modeller ve Algoritmalar (Models and Algorithms for Transportation Networks Analysis and Operations) Ulaştõrma Sistemleri (Transportation Systems) 125

17 Economics) Airport Technology Ulaştõrma Talebi ve Ekonomisi (Transportation Demand and Hava alanõ Sistemlerinin Planlama ve Tasarõmõ (Planning and Design of Systems) Kent Ulaşõm Planlamasõ (Urban Transportation Planning) Ulaştõrma Politikasõ ve Çevresel Sõnõrlar (Transportation Policy and Environmental Limits) Uluslararasõ Lojistik (International Logistics) Lojistik Sistemleri (Logistics Systems) Bilişim Teknolojisi ve Lojistikte Bilgisayar Modelleri (Information and Computer Models in Logistics Bunun dõşõnda, MIT de CTS ulaştõrma endüstrisine aşağõdaki konularda kurslar (executive transportation courses) sunmaktadõr : - Arz Zinciri Yönetimi : Düşünce Önderliği (Supply Chain Management : Thought Leadership) - Internet e dayalõ Arz Zinciri Yönetimi (Internet-Based Supply Chain Management) - Hava alanõ Sistemleri : Planlama, Tasarõm ve Yönetim (Airport Systems : Planning, Design and Management) - Dinamik Ulaştõrma Yönetim Sistemleri için Modelleme ve Benzetim (Modelling and Simulation for Dynamic Transportation Management Systems) - Kamu Ulaştõrma Hizmet ve İşlemleri Planlamasõ (Public Transportation Service & Operations) İNGİLTERE University of Leeds : Bu üniversite de de Institute for Transport Studies de (ITS) sunulan Yüksek Lisans ve Doktora programlarõnõn yanõnda, hem Lisans düzeyinde kapsamlõ biçimde ulaştõrma dersleri okutulmakta, hem de araştõrma yapõlmaktadõr. ITS de sunulan Ulaştõrma Yüksek Lisans programlarõ başlõca aşağõdaki üçüdür : Ulaştõrma Ekonomisi (MA in Transport Economics) Ulaştõrma Planlamasõ (M.Sc. in Transport Planning) Ulaştõrma Planlamasõ ve Mühendisliği (M.Sc., Eng., in Transport Planning and Engineering) - İnşaat Mühendisliği Okulu nda sunulan dersleri de içermektedir. Ayrõca, Ulaştõrma Yönetimi nde de MBA programõ bulunmaktadõr. 126

18 Bu programlarõn ayrõntõlõ dökümüne girmeksizin, yalnõzca temel (zorunlu) konularõn / derslerin bir listesini verelim: Ulaştõrma Ekonomisinin İlkeleri Ulaştõrma Mühendisliğinin İlkeleri Ulaştõrma Modellemesinin İlkeleri Ulaştõrma Verileri Toplama ve Analizi Ulaştõrma Ekonometrisi Planlamacõlar için Ulaştõrma Mühendisliği Ulaştõrma Planlamasõ ve Politikasõ Ulaştõrma Planlamasõ Uygulamasõ Refah Ekonomisi ve Maliyet Fayda Analizi Bunlarõn dõşõnda 27 adet seçimlik konu / ders ve Lisans düzeyinde de 12 adet ders bulunmaktadõr. Gelişmiş ülkeler üniversitelerinden aldõğõmõz bu örneklerin yanõnda, Yunanistan dan da bir örnek olarak Selanik teki Aristo Üniversitesi ni alalõm i. YUNANİSTAN Selanik Aristo Üniversitesi : Bu üniversitede ulaştõrma eğitimi Teknoloji Okulu nun İnşaat Mühendisliği Fakültesi tarafõndan üstlenilmiştir. Fakülte nin ilk 6 yarõyõllõk 3 yõlõnda zorunlu mühendislik derslerinin arasõnda bulunan Trafik Mühendisliği ve Karayolu Mühendisliği gibi derslerin yanõnda, seçimlik ulaştõrma dersleri de bulunurken, 7. yarõyõldan başlayarak Uzmanlaşmada ulaştõrmaya da yer verilmiştir. Buna göre, 7, 8, 9 ve 10. yarõyõllarda uzmanlõk dalõ olarak Ulaştõrma yõ seçen öğrenciler bir dizi ulaştõrma dersi almaktadõrlar. Ayrõca, Fakülte de bir Ulaştõrma ve Organizasyon Bölümü de bulunmakta ve bu bölüm ayrõntõlõ bir ulaştõrma araştõrma programõ ile bir dizi ulaştõrma projesini de yürütmektedir önemlice bir bölümü AB araştõrma fonlarõndan destek almak üzere. i Buraya kadar almõş olduğumuz örneklerde, örnek alõnan üniversitelerin kataloglarõndan ya da web sayfalarõndan yararlanõlmõştõr. Aristo Üniversitesi için ise bu üniversitenin Teknoloji Okulu katalogundan yararlanõlmõştõr. 127

19 EK.3 TÜRKİYE DE İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ FAKÜLTESİ / BÖLÜMÜ BULUNAN ÜNİVERSİTELERDE ULAŞTIRMA ÖĞRETİMİ Akdeniz Üniversitesi: Lisans programõnda 2, Yüksek Lisans programõnda 3 ders. Ulaştõrma programõ yok. Anadolu Üniversitesi: Lisans programõnda 2 ders (Transportation Engineering:I ve II). Bir Ulaştõrma Laboratuarõ var. Ulaştõrma programõ yok. Ulaştõrma Ekonomisi Araştõrma Enstitüsü var. Bir Sivil Havacõlõk Yüksek Okulu var. Ankara Üniversitesi: Ulaştõrma programõ veya dersleri yok. Atatürk Üniversitesi: Bir Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Ulaştõrma dersi bulunamadõ. Balõkesir Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Ulaştõrma dersi bulunamadõ. Boğaziçi Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ yok. Lisans programõnda 1, Yüksek Lisans programõnda 3 ulaştõrma dersi var. Celal Bayar Üniversitesi: İnşaat Mühendisliği Bölümü dersler sayfasõna (internet) sayfayõ görme yetkim olmadõğõ için giremedim. Çukurova Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Lisans programõnda 2 ders. Ulaştõrma programõ yok. Dokuz Eylül Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Lisans programõnda 2 ders. Ulaştõrma programõ yok. Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi Yüksek Okulu ve bunun 4 yõllõk ders programõ var. Dumlupõnar Üniversitesi: Lisans programõnda 2 ders. Ege Üniversitesi: İnşaat programlarõna girilemiyor. Erciyes Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Derslere ilişkin bilgi bulunamadõ. Fõrat Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Derslere ilişkin bilgi bulunamadõ. Gazi Üniversitesi: Lisans programõnda 2 ders. Gaziantep Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Lisans programõnda 3 ü seçimlik 6 ders. Ulaştõrma programõ yok. İstanbul Üniversitesi: Lisans programõnda 6 ders var. Ulaştõrma Anabilim Dalõ yok. Ulaştõrma ve Lojistik Yüksek Okulu var. Burada aralarõnda Ulaştõrma ve Lojistik Terminolojisi, Ticketing gibi derslerin de bulunduğu İşletmecilik ağõrlõklõ ve kendine özgü ve belki dünyada eşi bulunmayan bir program uygulanmaktadõr. Karadeniz Teknik Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Lisans programõnda İngilizce karşõlõklarõ da olan 2 ders. Ulaştõrma programõ yok. Kõrõkkale Üniversitesi: Lisans programõnda 5 ders. 128

20 Mustafa Kemal Üniversitesi (Hatay): Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Lisans programõnda 4, yüksek lisans programõnda 3 ders. Ulaştõrma programõ yok. Niğde Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Lisans programõnda 6 ders. Ulaştõrma programõ yok. Ortadoğu Teknik Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Lisans programõnda 1, yüksek lisans programõnda 4 ders. Ulaştõrma programõ yok. Osmangazi Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Lisans programõnda 4 ders. Ulaştõrma programõ yok. Sakarya Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Lisans programõnda 4 ders. Ulaştõrma programõ yok. Süleyman Demirel Üniversitesi: Lisans programõnda 4 ders. Yüzüncü Yõl Üniversitesi: Kayda değer bilgi bulunamadõ. Yõldõz Teknik Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Ulaştõrma Yüksek Lisans Programõ var. İstanbul Teknik Üniversitesi: Ulaştõrma Anabilim Dalõ var. Ulaştõrma Yüksek Lisans Programõ var. Ulaştõrma Merkezi var. Lisans Programõ nda 2 (Karayolu ve Demiryolu yapõmõ ile ilgili) ders. 129

TÜRKİYEDE VE DÜNYADA ULAŞTIRMA EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ

TÜRKİYEDE VE DÜNYADA ULAŞTIRMA EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ TÜRKİYEDE VE DÜNYADA ULAŞTIRMA EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ Yücel CANDEMİR İstanbul Teknik Üniversitesi candemiry@itu.edu.tr 1. Giriş : Ulaştırma bir iktisadi etkinlik alanıdır. Ulaştırma, insanların ve malların

Detaylı

KENTSEL ULAŞIM SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (BALIKESİR ÖRNEĞİ)

KENTSEL ULAŞIM SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (BALIKESİR ÖRNEĞİ) KENTSEL ULAŞIM SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (BALIKESİR ÖRNEĞİ) Turgut ÖZDEMİR 1, Ayşe TURABİ 2, Füsun ÜÇER 3, Ayhan ARIK 4 SUMMARY The present transportation infrastructures couldn t enough

Detaylı

POMPALARDA TAHRİK ÜNİTELERİ

POMPALARDA TAHRİK ÜNİTELERİ POMPALARDA TAHRİK ÜNİTELERİ Serkan ÖĞÜT Alarko-Carrier San. ve Tic. A.Ş. KISA ÖZET Genel olarak pompalar, sõvõlara hidrolik enerji kazandõrarak bir yerden bir yere naklini sağlamak ve akõşkanlarõn enerji

Detaylı

Makina İmalatõ Sektöründe İş Mükemmelliği ve Elektronik İş Stratejileri

Makina İmalatõ Sektöründe İş Mükemmelliği ve Elektronik İş Stratejileri Makina İmalatõ Sektöründe İş Mükemmelliği ve Elektronik İş Stratejileri Özet Bulgular 09 Ekim 2002 TS/BAS/02-83 TÜSİAD tarafõndan hazõrlanan Makina İmalatõ Sektöründe İş Mükemmelliği ve Elektronik İş Stratejileri

Detaylı

Girdilerin en efektif şekilde kullanõlmasõ ve süreçlerin performansõnõn yükseltgenmesi,

Girdilerin en efektif şekilde kullanõlmasõ ve süreçlerin performansõnõn yükseltgenmesi, GENEL TANIM Hepimizin bildiği üzere Endüstri Mühendisliği, insan, makine, malzeme ve benzeri elemanlardan oluşan üretim ve hizmet sektöründeki bu bütünleşik sistemlerin incelenmesi, planlamasõ, örgütlenmesi,

Detaylı

2013-2014 ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER

2013-2014 ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER 2013-2014 ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER ENG 102 Akademik Sunum Becerileri Academic Presentation Skills 2 2 3 6 HVI 101 Sivil Havacılığa Giriş Introduction

Detaylı

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kurumsal Yatõrõmcõ Yöneticileri Derneği K u r u l u ş u : 1 9 9 9 www.kyd.org.tr info@kyd.org.tr KYD Aylõk Bülten Eylül 2003 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMA KURULUŞLARINDA YABANCI ORTAK ve SERMAYE DURUMU 2007 OCAK - HAZİRAN

İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMA KURULUŞLARINDA YABANCI ORTAK ve SERMAYE DURUMU 2007 OCAK - HAZİRAN İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMA KURULUŞLARINDA YABANCI ve SERMAYE DURUMU 2007 OCAK - HAZİRAN Yabancõ sermaye yatõrõmlarõ için Hazine Müsteşarlõğõ ndan ön izin alma mecburiyetinin 2003 Haziran ayõnda

Detaylı

LOJİSTİK YÖNETİMİ BÖLÜMÜ AKADEMİK YILI LİSANS (TÜRKÇE) DERS PROGRAMI

LOJİSTİK YÖNETİMİ BÖLÜMÜ AKADEMİK YILI LİSANS (TÜRKÇE) DERS PROGRAMI LOJİSTİK YÖNETİMİ BÖLÜMÜ 2014-2015 AKADEMİK YILI LİSANS (TÜRKÇE) DERS PROGRAMI BİRİNCİ YARIYIL Adı (TR) Adı (ING) ISL 131 Ekonominin Temelleri I Fundamentals of Economics I ISL 171 İşletme Yönetiminin

Detaylı

27 Şubat 2003 TS/BAS/03-018 TÜRKİYE DE GİRİŞİMCİLİK ÖZET BULGULAR

27 Şubat 2003 TS/BAS/03-018 TÜRKİYE DE GİRİŞİMCİLİK ÖZET BULGULAR 27 Şubat 2003 TS/BAS/03-018 TÜRKİYE DE GİRİŞİMCİLİK ÖZET BULGULAR Türk Sanayicileri ve İşadamlarõ Derneği (TÜSİAD) nin Türkiye de Girişimcilik raporu Sabancõ Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Dilek Çetindamar

Detaylı

YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE'DE GİRİŞİMCİLİK RAPORU TANITIM TOPLANTISI KONUŞMASI

YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE'DE GİRİŞİMCİLİK RAPORU TANITIM TOPLANTISI KONUŞMASI TÜSİAD YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE'DE GİRİŞİMCİLİK RAPORU TANITIM TOPLANTISI KONUŞMASI 27 ŞUBAT BEYLİKDÜZÜ FUAR VE KONGRE MERKEZİ Sayõn konuklar, değerli basõn mensuplarõ, Türk Sanayicileri

Detaylı

ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER

ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER 2014-2015 ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER Code Dersin Adı (TR) Course Name (ING) ISL 131 Ekonominin Temelleri I Fundamentals of Economics I ISL 171 İşletme

Detaylı

SEKİZİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI DPT: 2582 ÖİK: 594 ULAŞTIRMA ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU KENTİÇİ ULAŞIM ALT KOMİSYONU RAPORU

SEKİZİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI DPT: 2582 ÖİK: 594 ULAŞTIRMA ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU KENTİÇİ ULAŞIM ALT KOMİSYONU RAPORU SEKİZİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI DPT: 2582 ÖİK: 594 ULAŞTIRMA ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU KENTİÇİ ULAŞIM ALT KOMİSYONU RAPORU ANKARA 2001 ISBN 975 19 2729-3 (basõlõ nüsha) Bu Çalõşma Devlet Planlama

Detaylı

Almanya daki Türkler Entegrasyon veya Gettolaflma

Almanya daki Türkler Entegrasyon veya Gettolaflma Almanya daki Türkler Entegrasyon veya Gettolaflma Prof. Dr. Faruk fien Giriş Türkiye nüfusunun yaklaşõk % 8 nin ülke dõşõnda yaşadõğõ tüm dünyadaki Türklerin en kalabalõk grubu Federal Almanya da yaşamaktadõr.

Detaylı

DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP)

DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) No. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlõk Devlet Planlama Teşkilatõ Müsteşarlõğõ Japonya Uluslararasõ İşbirliği Ajansõ JICA DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) Nihai Rapor CİLT VI: MEKANSAL GELİŞME

Detaylı

TÜNEL KALIP YAPIDA KULLANICI GEREKSİNİMLERİ

TÜNEL KALIP YAPIDA KULLANICI GEREKSİNİMLERİ TÜNEL KALIP YAPIDA KULLANICI GEREKSİNİMLERİ ARDA HAKAN ÖZGÜL TÜNEL KALIP TEKNOLOJİSİ İLE ÜRETİLEN TOPLU KONUTTA KULLANICI GEREKSİNİMLERİ Konut tiplerindeki (değişik yapõ tipleri) biçimsel çeşitlilik kullanõcõ

Detaylı

Teminatlandõrma ve Kar/Zarar Hesaplama

Teminatlandõrma ve Kar/Zarar Hesaplama Giriş Borsada kullanõlan elektronik alõm satõm sisteminde (VOBİS) tüm emirler hesap bazõnda girilmekte, dolayõsõyla işlemler hesap bazõnda gerçekleşmektedir. Buna paralel olarak teminatlandõrma da hesap

Detaylı

YEREL YÖNETİMLERDE KENT BİLGİ SİSTEMİNİN KULLANIMINI KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN YAZILIM GELİŞTİRME

YEREL YÖNETİMLERDE KENT BİLGİ SİSTEMİNİN KULLANIMINI KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN YAZILIM GELİŞTİRME Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ YEREL YÖNETİMLERDE KENT BİLGİ SİSTEMİNİN KULLANIMINI KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN

Detaylı

sahiptir. 450 kişilik oturma kapasitesi bulunan kütüphanede, 15 adet Internet bağlantõ noktasõ

sahiptir. 450 kişilik oturma kapasitesi bulunan kütüphanede, 15 adet Internet bağlantõ noktasõ GENEL BİLGİ Ege Üniversitesi Tõp Fakültesi Tõp Kütüphanesi 1956 yõlõnda hizmet vermeye başlamõştõr. Kütüphane yaklaşõk 2000 m² kullanõm alanõna sahiptir. 450 kişilik oturma kapasitesi bulunan kütüphanede,

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMALARIN KURULUŞUNDA YABANCI ORTAK ve SERMAYE DURUMU 2006 YILI DEĞERLENDİRMESİ

İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMALARIN KURULUŞUNDA YABANCI ORTAK ve SERMAYE DURUMU 2006 YILI DEĞERLENDİRMESİ İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMALARIN KURULUŞUNDA YABANCI ve SERMAYE DURUMU 2006 YILI DEĞERLENDİRMESİ Yabancõ sermaye yatõrõmlarõ için Hazine Müsteşarlõğõ ndan ön izin alma mecburiyetinin 2003 Haziran

Detaylı

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kurumsal Yatõrõmcõ Yöneticileri Derneği K u r u l u ş u : 1 9 9 9 www.kyd.org.tr info@kyd.org.tr KYD Aylõk Bülten Ağustos 2003 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Detaylı

DÜZENLENMESİ: KATILIM YÖNETİMİ

DÜZENLENMESİ: KATILIM YÖNETİMİ BOĞAZİÇİ KÖPRÜSÜ NDEN SABAH GEÇİŞLERİN DÜZENLENMESİ: KATILIM YÖNETİMİ İsmail ŞAHİN 1 SUMMARY (Regulation of Morning Passages through the Bosporus Bridge: Ramp Management) Recurring congestion occurs in

Detaylı

ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER

ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER 2014-2015 ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER Code Dersin Adı (TR) Course Name (ING) MAN 131 Ekonominin Temelleri I Fundamentals of Economics I MAN 171 İşletme

Detaylı

35 Bu dokümanõn hiçbir kõsmõ yazarlarõn yazõlõ izni olmadan herhangi bir biçimde kopyalanamaz, çoğaltõlamaz.

35 Bu dokümanõn hiçbir kõsmõ yazarlarõn yazõlõ izni olmadan herhangi bir biçimde kopyalanamaz, çoğaltõlamaz. 3. MALİYET YÖNETİMİ 35 3.1 GİRİŞ Bu bölüm, tüm proje evrelerinde tümleşik ve kapsamlõ bir maliyet yönetim sistemi yardõmõ ile, proje maliyetlerinin yönetilmesi, kontrol edilmesi ve izlenmesi hususunda

Detaylı

İSTANBUL BOĞAZI NDAKİ KÖPRÜLERİN ETKİLERİ

İSTANBUL BOĞAZI NDAKİ KÖPRÜLERİN ETKİLERİ İSTANBUL BOĞAZI NDAKİ KÖPRÜLERİN ETKİLERİ ÜZERİNE İsmail ŞAHİN 1 ve Demet ERSOY 2 SUMMARY (On the Effects of Bridges Crossing the Bosporus Strait in İstanbul) The Bosporus strait in İstanbul is a natural

Detaylı

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ( CBS ) TEKİL NESNE TANIMLAYICILARI İÇİN ÖNERİLER

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ( CBS ) TEKİL NESNE TANIMLAYICILARI İÇİN ÖNERİLER Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ COĞRFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ( CBS ) TEKİL NESNE TNIMLYICILRI İÇİN ÖNERİLER Hande

Detaylı

44 Bu dokümanõn hiçbir kõsmõ yazarlarõn yazõlõ izni olmadan herhangi bir biçimde kopyalanamaz, çoğaltõlamaz.

44 Bu dokümanõn hiçbir kõsmõ yazarlarõn yazõlõ izni olmadan herhangi bir biçimde kopyalanamaz, çoğaltõlamaz. 4. SÜRE YÖNETİMİ 44 4.1 GİRİŞ İnsanlarõ, ekipmanlarõ, araçlarõ ve parayõ projede en etkin biçimde kullanmak için, etkin çalõşan bir süre yönetim sistemine ihtiyaç vardõr. Doğru planlama, programlama ve

Detaylı

Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation. 441000000001101 Fizik I Physics I 3 0 1 4 4 6 TR

Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation. 441000000001101 Fizik I Physics I 3 0 1 4 4 6 TR - - - - - Bölüm Seçin - - - - - Gönder Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl 141000000001101 Akademik ve Sosyal Oryantasyon Academic and Social Orientation 1 0 0 1 0 1 TR 441000000001101 Fizik I Physics I

Detaylı

GELİŞİM PLANI ÇALIŞMALARI

GELİŞİM PLANI ÇALIŞMALARI T.C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ GELİŞİM PLANLAMA KURULU SEKRETERLİĞİ GELİŞİM PLANI ÇALIŞMALARI ARALIK 2002 BURSA İÇİNDEKİLER Araştõrma Geliştirme Alt Kurulu Raporu ve Güçlülük Zayõflõk Analizi...1

Detaylı

TÜRK SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ BASIN BÜROSU

TÜRK SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ BASIN BÜROSU 11 Mart 2004 TS/BAS-BÜL/04-30 TÜSİAD: İstihdamdaki artõş yeterli değil Türk Sanayicileri ve İşadamlarõ Derneği (TÜSİAD), DİE tarafõndan açõklanan 2003 yõlõ 4. dönem Hanehalkõ İşgücü Anketi geçici sonuçlarõ

Detaylı

BİLGİ TOPLUMUNA DÖNÜŞÜM POLİTİKASI

BİLGİ TOPLUMUNA DÖNÜŞÜM POLİTİKASI BİLGİ TOPLUMUNA DÖNÜŞÜM POLİTİKASI I Gİ R İŞ Bilgi, geleneksel faktörlerin yanõ sõra üretimin en temel girdisi haline gelmiştir. Dünya ekonomisindeki küreselleşme ile bilgi ve iletişim teknolojilerindeki

Detaylı

STANDART CONSTRUCTION MANAGEMENT SERVICES AND PRACTICE 3 rd Edition İNŞAAT (PROJE) YÖNETİMİNİN HİZMET VE UYGULAMA STANDARDI.

STANDART CONSTRUCTION MANAGEMENT SERVICES AND PRACTICE 3 rd Edition İNŞAAT (PROJE) YÖNETİMİNİN HİZMET VE UYGULAMA STANDARDI. CONSTRUCTION MANAGEMENT ASSOCIATION OF AMERICA STANDART CONSTRUCTION MANAGEMENT SERVICES AND PRACTICE 3 rd Edition İNŞAAT (PROJE) YÖNETİMİNİN HİZMET VE UYGULAMA STANDARDI (İkinci Baskõ) İNŞAAT MÜHENDİSLERİ

Detaylı

Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü. Dersler ve Krediler

Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü. Dersler ve Krediler Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü Dersler ve Krediler I. YIL I HAFTALIK DERS SAATİ UTL101 Z Genel İşletme Introduction to Business 3+0-3 5 UTL103 Z Hukukun Temel Kavramları Basic Concepts of Law

Detaylı

POMPALARDA ENERJİ TASARRUFU

POMPALARDA ENERJİ TASARRUFU POMPALARDA ENERJİ TASARRUFU Serkan ÖĞÜT Alarko-Carrier San. ve Tic. A.Ş. KISA ÖZET Enerji tasarrufunun temelde üç önemli faydasõ bulunmaktadõr.en kõsa vadede şahõs veya firmalar için görünen faydasõ maliyetlerin

Detaylı

TDB 101 Türk Dili Z 1. YDB 101 Technical English Z 1. ENF 101 Basic Information Technologies Z 1

TDB 101 Türk Dili Z 1. YDB 101 Technical English Z 1. ENF 101 Basic Information Technologies Z 1 Ulaştırma Mühendisliği Ders Planı 2018-2019 / Güz Dönemi Girişli Öğrenciler (%30 İngilizce) 1. YARIYIL AİB 101 Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi 1 2 0 0 3 Z 1 TDB 101 Türk Dili 1 2 0 0 3 Z 1 YDB 101 Technical

Detaylı

E-Devlet ve İnternet Veri Merkezleri

E-Devlet ve İnternet Veri Merkezleri E-Devlet ve İnternet Veri Merkezleri Haluk Tanrõkulu haluk.tanrikulu@telekom.gov.tr Her yerde WEB Web sayfa sayõsõ dünyadaki insan sayõsõndan çoktur. Daha fazla band genişliği = Çok daha fazla disk Alanõ

Detaylı

ÜLKEMİZDEKİ HUZUREVLERİNİN DAĞILIMI VE BU DAĞILIMIN

ÜLKEMİZDEKİ HUZUREVLERİNİN DAĞILIMI VE BU DAĞILIMIN Ekim-Aralõk 2000 ÜLKEMİZDE HUZUREVLERİ; VEHİD 239 ÜLKEMİZDEKİ HUZUREVLERİNİN DAĞILIMI VE BU DAĞILIMIN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ* Suphi VEHİD Background.- The problems of the community are like skins of an onion.

Detaylı

Bildirge metninin geniş çapta dağõtõmõnõn arzu edilir olduğunu düşünerek,

Bildirge metninin geniş çapta dağõtõmõnõn arzu edilir olduğunu düşünerek, BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ANTLAŞMASI DOĞRULTUSUNDA DEVLETLER ARASINDA DOSTÇA İLİŞKİLER VE İŞBIRLİĞİNE İLİŞKİN ULUSLARARASI HUKUK İLKELERİ KONUSUNDAKİ BİLDİRGE VE EKİ Genel Kurul, Devletler arasõnda dostça ilişkiler

Detaylı

Kent İçi Trafik Güvenliği: Problemler ve Çözüm Önerileri* Prof. Dr. Nebi Sümer

Kent İçi Trafik Güvenliği: Problemler ve Çözüm Önerileri* Prof. Dr. Nebi Sümer Kent İçi Trafik Güvenliği: Problemler ve Çözüm Önerileri* Prof. Dr. Nebi Sümer Trafik ve Ulaşõm Güvenliğinden sorumlu kurum ve kuruluşlarla, ilgili alandaki bilim insanlarõnõ bir araya getirmeyi amaçlayan

Detaylı

Türk Akreditasyon Kurumu. LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: P704 Revizyon No: 03. Hazõrlayan Kontrol Onay

Türk Akreditasyon Kurumu. LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: P704 Revizyon No: 03. Hazõrlayan Kontrol Onay Doküman Adõ: YETERLİLİK DENEYLERİ VE LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: Revizyon No: 03 5.2,5.3 03 5.2 ve 5.3 maddeleri değiştirildi 3, 4 02 5.2. Karşõlaştõrma Ölçümleri

Detaylı

İLAN VE REKLAM GELİRLERİNDE VERİMİN ARTIRILMASI

İLAN VE REKLAM GELİRLERİNDE VERİMİN ARTIRILMASI İLAN VE REKLAM GELİRLERİNDE VERİMİN ARTIRILMASI Y.Doç.Dr. Tahsin YOMRALIOĞU Araş.Gör. Bayram UZUN Karadeniz Teknik Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü 61080 - Trabzon 1. GİRİŞ Kentin

Detaylı

1. YARIYIL (GÜZ) 2. YARIYIL (BAHAR)

1. YARIYIL (GÜZ) 2. YARIYIL (BAHAR) T.C. HARRAN ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ LİSANS DERS LİSTESİ ÖRGÜN ÖĞRETİM 1. YARIYIL (GÜZ) 1005113 TOPLUM BİLİMİ* ZORUNLU 3 5 1005112 HUKUKA GİRİŞ** ZORUNLU 3

Detaylı

OTOMATİK OTOPARKLAR VE TÜRKİYE DEKİ OTOPARK PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ İÇİN UYGULAMA POTANSİYELİ

OTOMATİK OTOPARKLAR VE TÜRKİYE DEKİ OTOPARK PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ İÇİN UYGULAMA POTANSİYELİ OTOMATİK OTOPARKLAR VE TÜRKİYE DEKİ OTOPARK PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ İÇİN UYGULAMA POTANSİYELİ Mustafa Sinan YARDIM 1, Müştak AĞRİKLİ 2 SUMMARY The aim of this study is to set up a discussion about the application

Detaylı

İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ 1. SINIF (Bahar Dönemi) 2. SINIF (Bahar Dönemi)

İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ 1. SINIF (Bahar Dönemi) 2. SINIF (Bahar Dönemi) İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ İŞL.102 Davranış Bilimleri II 3 4 İŞL.202 İşletme Yönetimi İŞL.104 Genel Muhasebe II İŞL.208 Örgütsel Davranış (ÖŞ: İŞL.102 Davranış Bilimleri II) İŞL.110 Borçlar

Detaylı

Yaz l Bas n n Gelece i

Yaz l Bas n n Gelece i Prof. Dr. Giso Deussen Bill Gates yazõlõ basõnõn geleceğini karanlõk görüyor: Yazõlõ basõnõn sonunun geldiğine inanõyor. Microsoft un kurucusu Ekim 2005 sonunda Fransõz gazetesi Le Figaro" ile yaptõğõ

Detaylı

Sağlõklõ Bir Gelecek: Sağlõk Reformu Yolunda Uygulanabilir Çözüm Önerileri başlõklõ çalõşma, Özet Bulgular

Sağlõklõ Bir Gelecek: Sağlõk Reformu Yolunda Uygulanabilir Çözüm Önerileri başlõklõ çalõşma, Özet Bulgular 23 EYLÜL 2004 TS/BAS-BÜL/04-81 Sağlõklõ Bir Gelecek;Sağlõk Reformu Yolunda Uygulanabilir Çözüm Önerileri Özet Bulgular Sağlõklõ Bir Gelecek: Sağlõk Reformu Yolunda Uygulanabilir Çözüm Önerileri başlõklõ

Detaylı

DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP)

DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) No. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlõk Devlet Planlama Teşkilatõ Müsteşarlõğõ Japonya Uluslararasõ İşbirliği Ajansõ JICA DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) Nihai Rapor CİLT IV: SOSYAL SEKTÖRLER

Detaylı

DOĞU ANADOLU PROJESİ ANA PLANI

DOĞU ANADOLU PROJESİ ANA PLANI T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI MÜSTEŞARLIĞI DOĞU ANADOLU PROJESİ ANA PLANI YÖNETİCİ ÖZETİ RAPORU HAZIRLAYAN ORTAK GİRİŞİM ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ FIRAT ÜNİVERSİTESİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ KAFKAS ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP)

DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) No. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlõk Devlet Planlama Teşkilatõ Müsteşarlõğõ Japonya Uluslararasõ İşbirliği Ajansõ JICA DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) Nihai Rapor CİLT II: ANA PLAN Ağustos

Detaylı

HAVA TAŞIMACILIĞI YÖNETİMİ (AIR TRANSPORT MANAGEMENT) II. ÖĞRETİM TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

HAVA TAŞIMACILIĞI YÖNETİMİ (AIR TRANSPORT MANAGEMENT) II. ÖĞRETİM TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI HAVA TAŞIMACILIĞI YÖNETİMİ (AIR TRANSPORT MANAGEMENT) II. ÖĞRETİM TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI Türkiye sivil havacılık sektörünün son on yılda yakaladığı, havacılıkta bölgesel lider olma yolunda istikrarlı

Detaylı

İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ 1. SINIF (Bahar Dönemi) 2. SINIF (Bahar Dönemi)

İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ 1. SINIF (Bahar Dönemi) 2. SINIF (Bahar Dönemi) İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ İŞL.102 Davranış Bilimleri II 3 4 İŞL.202 İşletme Yönetimi İŞL.104 Genel Muhasebe II İŞL.208 Örgütsel Davranış (ÖŞ: İŞL.102 Davranış Bilimleri II) İŞL.110 Borçlar

Detaylı

1. Aşağõdaki üç temel unsur, demokrasi için vazgeçilmez unsurlardõr: - Siyasal katõlõm (Vatandaşlarõn yönetime katõlõmõ, serbest seçimler, partiler)

1. Aşağõdaki üç temel unsur, demokrasi için vazgeçilmez unsurlardõr: - Siyasal katõlõm (Vatandaşlarõn yönetime katõlõmõ, serbest seçimler, partiler) Walter Bajohr 1. Aşağõdaki üç temel unsur, demokrasi için vazgeçilmez unsurlardõr: - Düşünce özgürlüğü, basõn-yayõn özgürlüğü - Hukuk devleti (İnsan haklarõ, bağõmsõz yargõ) - Siyasal katõlõm (Vatandaşlarõn

Detaylı

DPT Bünyesindeki Kurullar:

DPT Bünyesindeki Kurullar: DPT Bünyesindeki Kurullar: Yüksek Planlama Kurulu ve Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu Mustafa Ateş Nisan 2001 Sayfada yer alan bilgiler Kurullar Sekreteryasõ Uzmanõ Mustafa Ateş in, 1999 yõlõnda Teşkilatça

Detaylı

Daha yeşil bir gelecek için suyun

Daha yeşil bir gelecek için suyun Daha yeşil bir gelecek için suyun dönüşümü Yağmur sularõ, sel sularõ, arõndõrõlmõş sularõn tamamõ, istenildiği şekilde arõtõldõğõ durumda, sulama, meracõlõk, sebze ve meyvecilik, endüstriyel üretim alanõ

Detaylı

2. Yarıyıl (Bahar Dönemi)

2. Yarıyıl (Bahar Dönemi) KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ 2013 VE SONRASI GİRİŞLİ ÖĞRENCİ MÜFREDATI 1. Yarıyıl (Güz Dönemi) 1005101 1011101 3 4 TOPLUM BİLİMİ 1 Zorunlu 1005102 1011102 3 4 HUKUKA GİRİŞ 1 Zorunlu 1005103 1011103 3 4 İKTİSADA

Detaylı

KENTİÇİ OTOBÜS TAŞIMACILIĞINDA BİR MODEL ÖNERİSİ, SİMÜLASYON TEKNİĞİ İLE PERFORMANS DEĞERLEMESİ

KENTİÇİ OTOBÜS TAŞIMACILIĞINDA BİR MODEL ÖNERİSİ, SİMÜLASYON TEKNİĞİ İLE PERFORMANS DEĞERLEMESİ KENTİÇİ OTOBÜS TAŞIMACILIĞINDA BİR MODEL ÖNERİSİ, SİMÜLASYON TEKNİĞİ İLE PERFORMANS DEĞERLEMESİ Erdal Yõlmaz 1 SUMMARY One of the essential problems of a city is the problem of transportation and one basic

Detaylı

ÖZELLEŞTİRME MEVZUATININ TAŞINMAZ MÜLKİYETİ AÇISINDAN İRDELENMESİ

ÖZELLEŞTİRME MEVZUATININ TAŞINMAZ MÜLKİYETİ AÇISINDAN İRDELENMESİ (1997) - YOMRALIOĞLU, T. / UZUN, B., Özelleştirme Mevzuatõnõn Taşõnmaz Mülkiyeti Açõsõndan İrdelenmesi, İşletme ve Finans Dergisi, Sayõ:120,Ankara ÖZELLEŞTİRME MEVZUATININ TAŞINMAZ MÜLKİYETİ AÇISINDAN

Detaylı

Araştõrma/İnceleme/Çeviri Dizisi REHBERİ. Hülya Demirkaya Uzman Denetçi Araştõrma ve Tasnif Grubu

Araştõrma/İnceleme/Çeviri Dizisi REHBERİ. Hülya Demirkaya Uzman Denetçi Araştõrma ve Tasnif Grubu Araştõrma/İnceleme/Çeviri Dizisi PERFORMANS ÖLÇÜM REHBERİ Çeviri Hülya Demirkaya Uzman Denetçi Araştõrma ve Tasnif Grubu Şubat 2000 PERFORMANS ÖLÇÜM REHBERİ Çeviri Hülya Demirkaya Uzman Denetçi Araştõrma

Detaylı

İSTANBUL METROPOLİTAN ALANININ DEPREM RİSK ANALİZİ ÖZET

İSTANBUL METROPOLİTAN ALANININ DEPREM RİSK ANALİZİ ÖZET İSTANBUL METROPOLİTAN ALANININ DEPREM RİSK ANALİZİ ÖZET DEPREM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştõrma Enstitüsü İstanbul, Mayõs 2002 İSTANBUL METROPOLİTAN ALANININ

Detaylı

ICS 91.040.10 TÜRK STANDARDI TS 6793/Nisan 1989 91.040.30 İÇİNDEKİLER

ICS 91.040.10 TÜRK STANDARDI TS 6793/Nisan 1989 91.040.30 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER 0 - KONU, TARİF, KAPSAM... 1 0.1 - KONU... 1 0.2 - TARİF... 1 0.2.1 - Teçhizat... 1 0. - KAPSAM... 1 1 - GENEL KURALLAR... 1 2 - YÜK DEĞERLERİ... 1 - DÜZGÜN YAYILI YÜKLERİN AZALTILMASI... 2

Detaylı

Ataturk's Principles and AİT181. AİT182 Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi II

Ataturk's Principles and AİT181. AİT182 Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi II DENİZ İŞLETMECİLİĞİ VE YÖNETİMİ YÜKSEKOKULU DENİZCİLİK İŞLETMELERİ YÖNETİMİ BÖLÜMÜ DERS KATALOĞU BÖLÜM KODU : 1101 01.Yarıyıl Dersleri 02.Yarıyıl Dersleri Ders Adı İngilizce Ders Adı TE PR KR AKTS Ders

Detaylı

... A.Ş.../../200. TARİHLİ YATIRIMCIYI BİLGİLENDİRME FORMU 1

... A.Ş.../../200. TARİHLİ YATIRIMCIYI BİLGİLENDİRME FORMU 1 ... A.Ş.../../200. TARİHLİ YATIRIMCIYI BİLGİLENDİRME FORMU 1 A.Ş. yönetim kurulu bu bilgi formunun ilan tarihi itibarõ ile aracõ kurumun cari hukuki ve mali durumunu tam ve doğru olarak yansõttõğõnõ tasdik

Detaylı

ERP nin A B C si. diyalog 2002 ERP nin ABC si 1. Hazõrlayan : Cengiz Pak. diyalog Bilgisayar Üretim Sistemleri Yazõlõm ve Danõşmanlõk Ltd. Şti.

ERP nin A B C si. diyalog 2002 ERP nin ABC si 1. Hazõrlayan : Cengiz Pak. diyalog Bilgisayar Üretim Sistemleri Yazõlõm ve Danõşmanlõk Ltd. Şti. diyalog 2002 ERP nin ABC si 1 ERP nin A B C si Hazõrlayan : Cengiz Pak diyalog Bilgisayar Üretim Sistemleri Yazõlõm ve Danõşmanlõk Ltd. Şti. Büyükdere Caddesi No : 48 / 4 Mecidiyeköy İstanbul URL : www.diyalog.com

Detaylı

KOSGEB STRATEJİK PLANI ( 2008 2012 )

KOSGEB STRATEJİK PLANI ( 2008 2012 ) KOSGEB Stratejik Planı KOSGEB STRATEJİK PLANI ( 2008 2012 ) KOSGEB Stratejik Planı BAKAN SUNUŞU Ülke ekonomisinin can damarõ olan küçük ve orta ölçekli işletmeler; işsizliğe getirdiği çözümler ve bölgesel

Detaylı

DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) Nihai Rapor CİLT VII: KURUMSAL GELİŞME

DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) Nihai Rapor CİLT VII: KURUMSAL GELİŞME No. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlõk Devlet Planlama Teşkilatõ Müsteşarlõğõ Japonya Uluslararasõ İşbirliği Ajansõ JICA DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) Nihai Rapor CİLT VII: KURUMSAL GELİŞME

Detaylı

HARİTA MÜHENDİSLİĞİNDE YENİ ARAYIŞLAR

HARİTA MÜHENDİSLİĞİNDE YENİ ARAYIŞLAR Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİNDE YENİ ARAYIŞLAR Tahsin YOMRALIOĞLU Karadeniz Teknik

Detaylı

1. YARIYIL (GÜZ) 2. YARIYIL (BAHAR)

1. YARIYIL (GÜZ) 2. YARIYIL (BAHAR) T.C. HARRAN UNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ MALİYE BÖLÜMÜ ÖRGÜN ÖĞRETİM LİSANS DERS LİSTESİ 1. YARIYIL (GÜZ) 1006120 ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ I* ZORUNLU 2 2 1006102 TÜRK DİLİ

Detaylı

HAVACILIK İŞLETMECİLİĞİ BÖLÜMÜ DERS MÜFREDATI AVIATION MANAGEMENT COURSE CURRICULUM

HAVACILIK İŞLETMECİLİĞİ BÖLÜMÜ DERS MÜFREDATI AVIATION MANAGEMENT COURSE CURRICULUM BİRİNCİ YARIYIL / FIRST SEMESTER AVM 103 Havacılık Yönetiminin Temelleri I Fundamentals of Aviation Management I 3 0 3 6 MAN 131 Ekonominin Temelleri I Fundamentals of Economics I 3 0 3 5 MAN 141 Matematik

Detaylı

APSİS ARAÇ TAKİP SİSTEMİ İLE ŞEHİR HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASI ve KONYA UYGULAMASI

APSİS ARAÇ TAKİP SİSTEMİ İLE ŞEHİR HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASI ve KONYA UYGULAMASI Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ POSTER APSİS ARAÇ TAKİP SİSTEMİ İLE ŞEHİR HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASI ve KONYA

Detaylı

Finansal İstikrar ve Finansal İstikrara Yönelik Kamusal Sorumluluk Çerçevesinde Para Politikasõ: Türkiye Analizi

Finansal İstikrar ve Finansal İstikrara Yönelik Kamusal Sorumluluk Çerçevesinde Para Politikasõ: Türkiye Analizi Finansal İstikrar ve Finansal İstikrara Yönelik Kamusal Sorumluluk Çerçevesinde Para Politikasõ: Türkiye Analizi Yrd. Doç. Dr. Burak Darõcõ ÖZET 2008 Global Finansal Kriz sürecinde finansal istikrarõn

Detaylı

Dünyada Bölge Planlama Egitimi Ela Babalık-Sutcliffe Tuna Taşan-Kok

Dünyada Bölge Planlama Egitimi Ela Babalık-Sutcliffe Tuna Taşan-Kok Dünyada Bölge Planlama Egitimi Ela Babalık-Sutcliffe Tuna Taşan-Kok ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü İÇERİK Şehir ve Bölge Planlama Lisans Eğitiminde Bölge Planlamanın yeri Bölge Planlamaya yönelik

Detaylı

İYELİK TAMLAMASINDA ÇOKLUK ÜÇÜNCÜ KİŞİ SORUNU

İYELİK TAMLAMASINDA ÇOKLUK ÜÇÜNCÜ KİŞİ SORUNU İYELİK TAMLAMASINDA ÇOKLUK ÜÇÜNCÜ KİŞİ SORUNU Doç. Dr. Mustafa S. KAÇALİN Kõrgõzistan Türkiye Manas Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türkoloji Bölümü İlgi tamlamasõ, iyelik tamlamasõ, ad tamlamasõ gibi

Detaylı

SU OLMAZSA HAYAT OLMAZ!!! SU OLMAZSA HAYAT OLMAZ!!!

SU OLMAZSA HAYAT OLMAZ!!! SU OLMAZSA HAYAT OLMAZ!!! SU OLMAZSA HAYAT OLMAZ!!! TEMMUZ 2007 İÇİNDEKİLER! Bilgi Merkezimize Gelen Yeni Yayõnlar 1! Yeni Çõkan İTO Yayõnlarõ Özet Bilgileri 2! Bilgi Kaynaklarõnõn Tanõtõmõ 3! Veri Tabanlarõ 4! Süreli Yayõnlar

Detaylı

ELEKTRONİK DEVLET KAMU HİZMETLERİNİN SUNULMASINDA YENİ İMKANLAR. N. Murat İNCE Planlama Uzmanõ

ELEKTRONİK DEVLET KAMU HİZMETLERİNİN SUNULMASINDA YENİ İMKANLAR. N. Murat İNCE Planlama Uzmanõ ELEKTRONİK DEVLET KAMU HİZMETLERİNİN SUNULMASINDA YENİ İMKANLAR N. Murat İNCE Planlama Uzmanõ Mayõs 2001 ISBN 975 19 2763-3 (basõlõ nüsha) Bu Çalõşma Devlet Planlama Teşkilatõnõn görüşlerini yansõtmaz.

Detaylı

PERFORMANS BİLGİSİNE YÖNELİK İYİ UYGULAMA PRENSİPLERİ

PERFORMANS BİLGİSİNE YÖNELİK İYİ UYGULAMA PRENSİPLERİ Araştõrma/İnceleme/Çeviri Dizisi PERFORMANS BİLGİSİNE YÖNELİK İYİ UYGULAMA PRENSİPLERİ Çeviri Safiye Kaya Uzman Denetçi Araştõrma ve Tasnif Grubu Cem Suat Aral Denetçi Araştõrma ve Tasnif Grubu Ekim 2000

Detaylı

1. YARIYIL (GÜZ) 2. YARIYIL (BAHAR)

1. YARIYIL (GÜZ) 2. YARIYIL (BAHAR) T.C. HARRAN ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ ÖRGÜN ÖĞRETİM LİSANS DERS LİSTESİ 1. YARIYIL (GÜZ) 1004101 ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ I ZORUNLU 2 2 1004102 TÜRK DİLİ

Detaylı

E-Business ve B2B nin A B C si

E-Business ve B2B nin A B C si E-Business ve B2B nin A B C si Hazõrlayan : Cengiz Pak diyalog Bilgisayar Üretim Sistemleri Yazõlõm ve Danõşmanlõk Ltd. Şti Büyükdere Caddesi No : 48 / 4 Mecidiyeköy İstanbul URL : www.diyalog.com Öneri

Detaylı

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafõndan 10 Aralõk 1948 günü kabul ve ilan edilen İnsan Haklarõ Evrensel Bildirgesi'nin tam metni. Bu tarihi kararõn ardõndan Genel Kurul tüm üye ülkeleri Bildirge metnini,

Detaylı

İklim koşullarõnda tuhaf şeyler olmakta.

İklim koşullarõnda tuhaf şeyler olmakta. İklim koşullarõnda tuhaf şeyler olmakta. Sera etkisine ilişkin 10 soru 10 yanõt. Bildhuset / Jan Hهkan Dahlstr m Dünyanõn iklimi değişiyor. Birleşmiş Milletler Hükümetlerarasõ İklim Değişikliği Paneli

Detaylı

YURT DIŞINDAKİ ÜNİVERSİTELERDE PEYZAJ MİMARLIĞI MÜFREDATLARI

YURT DIŞINDAKİ ÜNİVERSİTELERDE PEYZAJ MİMARLIĞI MÜFREDATLARI YURT DIŞINDAKİ ÜNİVERSİTELERDE PEYZAJ MİMARLIĞI MÜFREDATLARI Nilüfer KART AKTAŞ İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Bu çalışma kapsamında, Japonya, Avusturalya Güney Kore Hollanda,

Detaylı

MALİYE BÖLÜMÜ 2013 VE SONRASI GİRİŞLİ ÖĞRENCİ MÜFREDATI

MALİYE BÖLÜMÜ 2013 VE SONRASI GİRİŞLİ ÖĞRENCİ MÜFREDATI MALİYE BÖLÜMÜ 2013 VE SONRASI GİRİŞLİ ÖĞRENCİ MÜFREDATI 1. Yarıyıl (Güz Dönemi) 1006101 1009101 2 3 ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I 1 Zorunlu 1006102 1009102 2 2 TÜRK DİLİ I 1 Zorunlu 1006103 1009109

Detaylı

1. YARIYIL / SEMESTER 1 T+U / T+A KREDİ / CREDITS Z / C Introduction touniversity Life TOPLAM / TOTAL YARIYIL / SEMESTER 2

1. YARIYIL / SEMESTER 1 T+U / T+A KREDİ / CREDITS Z / C Introduction touniversity Life TOPLAM / TOTAL YARIYIL / SEMESTER 2 T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ, ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ, 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRETİM PLANI / T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE

Detaylı

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU: 0207

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU: 0207 İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU: 0207 01.Yarıyıl Dersleri Ders Kodu Ders Adı İngilizce Ders Adı TE PR KR AKTS IKT105 İktisada Giriş Introduction to Economics 3 0 3 4 ISL101

Detaylı

Farklõ Tip Termal Kollektörler İçin Ekolojik Değerlendirme Analizi. Hans-Jörg Althaus, MSc, ETH, Ernst Schweizer AG, Hedingen

Farklõ Tip Termal Kollektörler İçin Ekolojik Değerlendirme Analizi. Hans-Jörg Althaus, MSc, ETH, Ernst Schweizer AG, Hedingen Farklõ Tip Termal Kollektörler İçin Ekolojik Değerlendirme Analizi Hans-Jörg Althaus, MSc, ETH, Ernst Schweizer AG, Hedingen Binalara entegre güneş kollektörlerinin üretim süreçleri ve malzemelerinin çevreye

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖĞRETİM PLANI

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖĞRETİM PLANI T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ 2015 2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖĞRETİM PLANI 1. YARIYIL D. KODU DERSİN ADI T+U+L KREDİ ÖNŞART AKTS 3503151 Planlama Stüdyosu 1

Detaylı

ÖĞRETİM YILI DERS İNTİBAKLARI Y.YILKODU ADI KREDİ STATÜ Y.YILKODU ADI KREDİ STAT AÇIKLAMA. I. İNG127 English I (İngilizce I) 4+0/4,0 Z

ÖĞRETİM YILI DERS İNTİBAKLARI Y.YILKODU ADI KREDİ STATÜ Y.YILKODU ADI KREDİ STAT AÇIKLAMA. I. İNG127 English I (İngilizce I) 4+0/4,0 Z Fakülte / Yüksekokul : Havacılık ve Uzay Bilimleri Bölüm / Program : Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği Anabilim / Bilim Dalı : Yarıyıl : Güz - Bahar 2013-2014 ÖĞRETİM YILI DERS İNTİBAKLARI ESKİ PROGRAM

Detaylı

T.C. BAŞBAKANLIK. Herkes için Bilgi Toplumu. e-türkiye Girişimi Eylem Planõ (TASLAK) (Ağustos 2002)

T.C. BAŞBAKANLIK. Herkes için Bilgi Toplumu. e-türkiye Girişimi Eylem Planõ (TASLAK) (Ağustos 2002) 1 T.C. BAŞBAKANLIK Herkes için Bilgi Toplumu e-türkiye Girişimi Eylem Planõ (TASLAK) (Ağustos 2002) 2 e-türkiye Eylem Planõnõ Yayõma Hazõrlayanlar KOORDİNATÖRLER Ahmet AYVALI Rahmi AKTEPE EDİTÖRLER Ahmet

Detaylı

İnsansõz Sistemler Uygulamalar-Teknolojiler-Gelişmeler

İnsansõz Sistemler Uygulamalar-Teknolojiler-Gelişmeler AFCEA İnsansõz Sistemler Uygulamalar-Teknolojiler-Gelişmeler Mehmet ZAİM ASELSAN Brifing Bilgileri Konu Hangi Amaçla Hazõrlandõğõ Kime, Nerede, Hanfi Tarihte Verildiği Gizlilik Derecesi Hazõrlayan Kişi

Detaylı

Ulaştırma ve Lojistik Üniversitesi

Ulaştırma ve Lojistik Üniversitesi 1.Adı Soyadı: GÖZDE YANGINLAR 2. Doğum Tarihi: 19.08.1985.Unvanı: Yrd.Doç.Dr. 4.Öğrenim Durumu: Doktora 5. Çalıştığı Kurum: Beykent Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Yüksek lisans Ulaştırma ve Lojistik

Detaylı

Türkiye-Avrupa Topluluğu Ortaklõk Konseyi Kararlarõ = Turkey-European Union Association Council Decisions 1964-2000 Cilt 1

Türkiye-Avrupa Topluluğu Ortaklõk Konseyi Kararlarõ = Turkey-European Union Association Council Decisions 1964-2000 Cilt 1 Avrupa Topluluklarõna üye devletlerin Türk işçileri ve aile bireylerine uyguladõklarõ sosyal güvenlik programlarõna ilişkin 19 Eylül 1980 tarih ve 3/80 sayõlõ ORTAKLIK KONSEYİ KARARI ORTAKLIK KONSEYİ,

Detaylı

2012-2013 EĞİTİM ÖĞRETİM YILINDAN İTİBAREN GEÇERLİ OLACAK NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT-İ.Ö

2012-2013 EĞİTİM ÖĞRETİM YILINDAN İTİBAREN GEÇERLİ OLACAK NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT-İ.Ö I. YIL YY KODU Z/S DERSİN ADI DERSİN İNGİLİZCE ADI HAFTALIK DERS SAATI ECTS KREDİSİ İKTİÖ-101 Z Davranış Bilimleri Introduction to Behavioral Sciences 3+0-3 3 İKTİÖ-103 Z Genel Muhasebe-I Financial Accounting

Detaylı

YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ BÖLÜMÜ YENİ DERS MÜFREDATI (1) FAKÜLTESİ: İŞLETME FAKÜLTESİ / BUSINESS SCHOOL

YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ BÖLÜMÜ YENİ DERS MÜFREDATI (1) FAKÜLTESİ: İŞLETME FAKÜLTESİ / BUSINESS SCHOOL (3) SINIFI: 1. Yıl Güz Dönemi MIS101 BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA 1 COMPUTER PROGRAMMING 1 Z 3-0 4 BUS101 BİLİM VE TEKNOLOJİ TARİHİ HISTORY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Z 3-0 4 BUS103 İŞLETMECİLER İÇİN MATEMATİK

Detaylı

DİGİTAL FOTOGRAMETRİNİN TIP ALANINDA UYGULANMASINA BİR ÖRNEK

DİGİTAL FOTOGRAMETRİNİN TIP ALANINDA UYGULANMASINA BİR ÖRNEK Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ DİGİTAL FOTOGRAMETRİNİN TIP ALANINDA UYGULANMASINA BİR ÖRNEK Dursun Z. ŞEKER

Detaylı

YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE SİAD PLATFORMU 7. SİAD ZİRVESİ AÇILIŞ KONUŞMASI

YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE SİAD PLATFORMU 7. SİAD ZİRVESİ AÇILIŞ KONUŞMASI TÜRK SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ TÜSİAD YÖNETİM KURULU BAŞKANI TUNCAY ÖZİLHAN IN TÜRKİYE SİAD PLATFORMU 7. SİAD ZİRVESİ AÇILIŞ KONUŞMASI 19 Aralõk 2003 İzmir Sayõn Bakan, sayõn milletvekilleri,

Detaylı

ORTAÖĞRETİM: GENEL EĞİTİM, MESLEK EĞİTİMİ, TEKNİK EĞİTİM ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU

ORTAÖĞRETİM: GENEL EĞİTİM, MESLEK EĞİTİMİ, TEKNİK EĞİTİM ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU SEKİZİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI DPT: 2576 ÖİK: 589 ORTAÖĞRETİM: GENEL EĞİTİM, MESLEK EĞİTİMİ, TEKNİK EĞİTİM ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU ANKARA 2001 ISBN 975 19 2722-6. (basõlõ nüsha) Bu Çalõşma Devlet

Detaylı

EKİNCİLER YATIRIM MENKUL DEĞERLER ANONİM ŞİRKETİ B TİPİ DEĞİŞKEN FONU

EKİNCİLER YATIRIM MENKUL DEĞERLER ANONİM ŞİRKETİ B TİPİ DEĞİŞKEN FONU EKİNCİLER YATIRIM MENKUL DEĞERLER ANONİM ŞİRKETİ 01 OCAK 2006 30 HAZİRAN 2006 ARA HESAP DÖNEMİNE AİT BAĞIMSIZ SINIRLI DENETİM RAPORU Ekinciler Yatõrõm Menkul Değerler Anonim Şirketi B Tipi Değişken Fonu

Detaylı

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU SEKİZİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI DPT: 2514 ÖİK: 532 DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU ANKARA Mayõs 2000 Ö N S Ö Z Devlet Planlama Teşkilatõ nõn Kuruluş ve Görevleri

Detaylı

DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) Nihai Rapor CİLT VIII: PROJE RAPORLARI

DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) Nihai Rapor CİLT VIII: PROJE RAPORLARI No. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlõk Devlet Planlama Teşkilatõ Müsteşarlõğõ Japonya Uluslararasõ İşbirliği Ajansõ JICA DOĞU KARADENİZ BÖLGESEL GELİŞME PLANI (DOKAP) Nihai Rapor CİLT VIII: PROJE RAPORLARI

Detaylı

BİNA ARAŞTIRMA VE VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ

BİNA ARAŞTIRMA VE VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ BİNA ARAŞTIRMA VE VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ SÜKRÜKTÜR BAKIMINDAN İKİ YAPININ İNCELENMESİ HAZIRLAYAN ARDA HAKAN ÖZGÜL 1 BÖLÜM 1 1.1. SİSTEM Sistem, konuşma dilimizde değişik anlamlarda kullanõlmaktadõr. Fakat

Detaylı

YAZICILAR HOLDİNG A.Ş.

YAZICILAR HOLDİNG A.Ş. 31.03.2008 Tarihinde Sona Eren Üç Aylõk Döneme İlişkin Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu Sayfa No: 1 İÇİNDEKİLER 1. Giriş 2. Kurumsal Yapõ 2.1. Ortaklõk Yapõsõ 2.2. Yönetim Kurulu 2.3. İdari Yapõ 2.4. Başlõca

Detaylı